“Epekto ng maagang pakikipagrelasyon ng mga magaaral ng Southern Philippines Institute of Science and Technology 2024-2025” Ipinasa ni: Johndel Aaron P. Gregas XI-JOBS Ipinasa kay: Dr. Joel M. Rosario Dalubguro II 2024-2025 DAHON NG PAGPAPATIBAY: Sa pagkukumpleto at pagpapatibay ng isa sa mga pangangailangan ng asignaturang Filipino, tungo sa pananaliksik na ito na pinamagatang “Epekto ng maagang pakikipagrelasyon ng mga mag-aaral ng Southern Philippines Institute of Science and Technology” Ito ay aking ipinasa o inihahandog sa aming guro sa asignaturang Filipino na si: Dr. Joel M. Rosario At sa lahat ng mga makakabasa nito ay kailangan malaman ang epekto ng maagang pakikipagrelasyon hindi lang sa ating bansa kun’di sa buong mundo. I LIHAM NG PASASALAMAT: Taos puso akong nagpapasalamat sa panginoong Diyos dahil sa pagpapatnubay at paggabay sa akin… Maraming salamat Panginoon dahil sa kaalaman at kakayahan na ibinigay niyo sakin upang matapos itong saliksik na ito at pagtulong sa akin na magawa at ipasa ito sa tamang oras… Salamat rin po sa pang araw-araw na biyaya at walang sawang kapatawaran. Laking pasasalamat ko rin sa aking pamilya at kaibigan sa pagsuporta at paggabay sa akin habang ako ay nagsasaliksik at pagtulong sa akin upang matapos and aking saliksik. Salamat rin sa mga mag-aaral na tumanggap at sumagot sa aking sarbey, talagang pinahahalagahan ko ang inyong nilaan na oras upang sagutin ang aking mga patanong upang sa aking napiling isaliksik. II Salamat rin kay Dr. Rosario na naglaan ng kanyang oras upang makumpleto ko ang aking pagsasarbey sa pitompu’t dalawang (72) estudyante na kasama sa pananaliksik na ito. Sa muli salamat sa kooperasyon n’yong lahat para matapos ko ang aking pananaliksik. III TALAAN NG NILALAMAN: Dahon ng Pagpapatibay…………………................. I Liham ng Pasasalamat………………………………… II-III Talaan ng Nilalaman……………………………………. IV-VI KABANATA 1: ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO A.) Panimula o Introduksyon…………………… 1-4 B.) Layunin sa Pag-aaral…………………………. 5 C.) Kahalagahan sa Pag-aaral…………………. 6 D.) Saklaw at Limitasyon……………………….. 7 E.) Depinisyon ng Terminolohiyo…………….. 8-9 KABANATA 2: KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA A.) Mga Internasyonal na Literatura………... 10-13 B.) Mga Lokal na Literatura……………………. 14-17 IV KABANATA 3: DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK A.) Disenyo ng Pananaliksik…………………….. 18 B.) Mga Respondante……………………………… 19 C.) Instrumento ng Pananaliksik………………. 20 D.) Tritment ng Datos……………………………… 21 KABANATA 4: GRAP A.) Unang Grap……………………………………… 22 B.) Pangalawang Grap……………………………. 23 C.) Ikatlong Grap…………………………………… 24 D.) Ikaapat na Grap……………………………….. 25 E.) Ikalimang Grap…………………………………. 26 F.) Kabuuang Grap…………………………………. 27 V KABANATA 5: LAGOM, KONKLUSYON, AT REKOMENDASYON A.) Lagom………………………………………… 28 B.) Konklusyon…………………………………. 29 C.) Rekomendasyon………………………….. 30 APENDIKS Apendiks A……………………………………………. 31-32 Apendiks B……………………………………………. 33 Apendiks C……………………………………………. 34 Apendiks D……………………………………………. 35 VI KABANATA 1 Ang Suliranin at Kaligiran nito KABANATA 1: ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO A. PANIMULA O INTRODUKSYON Pag-aaral raw ang uunahin, ngunit bakit may isang taong gustong angkinin? Karamihan sa kabataan ngayon ay inuuna ang pakikipagrelasyon kahit na alam natin na ang edukasyon ay ang pinakaimportante lalo na sa kabataan. Ngunit bakit mapagmamasdan natin sa ilan sa mga kabataan na mas importante para sa kanila ang makipagrelasyon? And edukasyon ay susi sa tagumpay, ngunit sa kabataan ngayon ay makikita na mas pinahahalagahan nila ang ibang mga bagay na tulad ng paglalaro ng video games at pakikipagrelasyon. Sa totoo lang ay walang masama sa pakikipagrelasyon o magmahal ng isang tao maliban nalang kung masyado pang maaga para kayo’y magmahalan. At dahil sa maagang pakikipagrelasyon nyo, posibleng hindi kayo makapag-aral ng maayos at hindi maganda ang kakalabasan nito sa inyong akademika. Ang pakikipagrelasyon sa isang taong minamahal mo nang lubos ay nangangailangan ng oras at atensiyon sa isa’t-isa, 1 at kung pagsasabayin mo ito at ang pag-aaral mo ay tiyak na mahihirapan ka at maaari itong magdulot ng stress sa iyo, na kalaunan ay maaaring magdulot rin ng depression. Aamin ako na ako ay nasa isang relasyon rin at hindi kami nagkakatalunan ukol rito dahil para sa amin ay ayos lang ang paglalaan ng oras naming sa pag-aaral at sa isa’t-isa, noong una ako’y nahihirapan na ibalanse ang aking oras sa pag-aaral at sa aming dalawa pero ako’y nasanay na at kaya na itong ipagsabay. Mahirap ipagsabay ang pakikipagrelasyon sa pagaaral kaya’t mas mainam na unahin ang pag-aaral dahil ito ang susi sa tagumpay natin sa buhay. Naiintindihan ko ang ibang kabataan kung bakit sila’y nakikipagrelasyon nang maaga dahil gusto nilang malaman kung ano ang pakiramdam na mahalin at alagaan ng isang tao, ngunit may iba naman ay nakikipagrelasyon para lang sila’y makapagyabang sa ibang tao at wala naman talagang nararamdamang pagmamahal sa isa’t-isa at minsan pa ay gagawa ng dahilan para sila’y magkatalunan at magsuyuan. Ito’y kadalasang tinatawag na “Toxic Relationship”. Ang pagmamahal sa isang tao ay hindi dapat ginagawang biro, lahat tayo’y may karapatan 2 magmahal ngunit bakit mo mamahalin ang isang tao kung wala ka naman talagang nararamdaman para sa kanya? Sa isang relasyon ay kailangang-kailangan ang oras, atensiyon, at pagmamahal sa isa’t-isa nang totoo at puro, kung ang lahat ng ito’y masyadong mahirap para sayo, dapat lang na unahin mo muna ang iyong pag-aaral at wag madamay sa mga gantong bagay dahil magbibigay lang ito ng sakit sa ulo at maaari ka pang magkasakit. Lahat tayo ay may pinagkakaabalahan, at maaaring makadagdag pa sa inyong responsibilidad at aalalahanin ang relasyon niyo at makapagdulot ng stress at depression. Oo makararamdam ka ng pagmamahal na kailanma’y hindi mo pa nararamdaman, ngunit hindi ibig sabihin na purong kasiyahan lang ang mararamdaman mo, haharap rin kayo sa mga pagsubok sa buhay at kailangan niyo itong lampasan na magkasama upang kayo’y lumaki bilang isang maayos na magkasintahan, dito masusubok ang katatagan niyong dalawa bilang magkasintahan at isa na sa mga pagsubok ay ang iyong pag-aaral. Isang araw ay papapiliin ka kung ano ang mas importante sayo at kung ano ang uunahin mo: relasyon mo? o pag-aaral mo? Depende nayan sa kabataan, ngunit mas mainam na unahin ang pagaaral para makamit ang mga pangarap sa buhay. 3 “Eh paano kung pangarap ko makasama siya sa pagtanda?” tumahimik ka dahil wala kang mapapala kung iyan lang ang pangarap mo sa buhay at paniguradong hindi iyan magtatagal sayo kapag nalaman niyang wala kang balak tapusin ang iyong pag-aaral. Kahit na anong mangyari ay hinding hindi dapat pinababayaan ang pag-aaral, ang pakikipagrelasyon naman ay hindi minamadali, hindi hinahanap at hindi biro, kusang darating sa iyo ang tao na iyon sa tamang panahon at hindi aalis ang oportunidad mo na magmahal ng isang tao, ngunit ang oportunidad mong makapag-aral ay posibleng mawala depende sa iyong estado sa buhay. Mas inuuna ng kabataan na makipagrelasyon nang maaga kaysa sa mag-aral nang mabuti, ang iba ay naghahanap ng taong handa silang mahalin hanggang dulo, ang iba nama’y nagmamahal lang upang ipagyabang. Pero alam natin na ang pinakaimportante satin ay ang edukasyon, kaya’t hangga’t maaari ay unahin ito at wag na wag pababayaan. 4 B.) LAYUNIN SA PAG-AARAL Ang layunin ng pag-aaral na ito ay mamulat ang mga tao na hindi maganda ang maagang pakikipagrelasyon at ito’y dapat iwasan ng mga kabataan. 1. Ano-ano ang pwede maging epekto ng maagang pakikipagrelasyon sa kabataan? 2. Nakakatulong ba ito sa atin na makamit ang pangarap natin sa buhay? 3. Para malaman kung ano ang kahalagahan nito sa atin 4. Para malaman ang dahilan kung bakit ito nangyayari 5. Para maipabatid sa publiko kung ano ang magiging epekto nito sa atin 5 C.) KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL Ang halaga ng pag-aaral na ito ay para mapag-aralan ng mananaliksik ang mga pwedeng maidulot ng maagang pakikipagrelasyon sa atin at sa ating kinabukasan, mga posibilidad na pwede mangyari sa mga taong nakaranas na nito o pwede pang maranasan ng iba. Pwede rin itong saliksik na makakatulong sa mga taong hindi pa nakaranas nito upang sila’y maging alerto sa kung ano ang magiging epekto nito sa kanila. 6 D.) SAKLAW AT LIMITASYON SA PAG-AARAL Ang saklaw ng pag-aaral na ito ay tungkol sa mga pwedeng maidulot ng maagang pakikipagrelasyon sa mga mag-aaral, saklaw rin nito kung bakit ito nangyayari at sino-sino ang maaapektuhan nito. Ang aking pag-aaral na ito ay upang makasagap rin ng kaunting opinion ng iba kasama ng mga karanasan ko upang makumpleto ang saliksik na ito. 7 E.) DEPINISYON NG TERMINOLOHIYO RELASYON -Tumutukoy sa ugnayan ng dalawang bagay. Ang mga bagay na ito ay maaaring relasyon ng tao, pangyayari, hayop, at iba pa. Ito rin ay ang koneksiyon natin sa isa’t-isa. PAGSUBOK -Tumutukoy sa mga sitwasyon sa buhay ng isang tao kung saan nasusubukan ang kakayahan niyang malagpasan ang isang hindi karaniwang pangyayari. TOXIC RELATIONSHIP -Tumutukoy sa relasyon kung saan ay madalas ang pagtatalo dahilan ng hindi pagkakaunawaan, hindi nakakakuha ng sapat na suporta, at hinamak. STRESS -Tensyon ay isang pakiramdam ng pagkapuwersa at presyon. Maaaring ginusto, may benepisyo, at nakakabuti sa kalusugan ang kaunting tensyon. 8 DEPRESSION -Isang sakit sa pag-iisip na inilalarawan ng malaking mababang mood na sinamahan ng mababang pagtingin sa sarili (nawala ang pagpapahalaga sa sarili). 9 KABANATA 2 Kaugnay na pag-aaral at Literatura KABANATA 2: KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA A. Mga Internasyonal na Literatura Ang mga Teenager ay mas nagiging interesado sa pakikipagrelasyon o dating dahil sa pagnanais na makahanap ng pagmamahal. Ang pagnanais ay humahantong sa pag-alay ng kanilang sarili sa isang tao na sa tingin nila ay dapat magbigay sa kanila ng pagmamahal at pag-aaruga habang nag-aaral (De Chavez, 2019). Ang iba’t-ibang salik sa kapaligiran ay maaaring magkaroon ng masama o mabuting epekto para sa bawat mag-aaral. Ang pagkakaroon ng maagang romantikong relasyon sa paaralan ay maaaring humantong sa pagkagambala ng mga magaaral sa kanilang pag-aaral, kaya karamihan ay mabababa ang marka ( Montalba, M.G. ., Balanag, P.R. ., Atchico, A. ., Moya, K. ., Pagdullon, R. ., & Perfecto, M.G.A. ., 2019). Ang mga kabataan ay gumugugol ng maraming oras sa pag-iisip, pakikipag-usap, at pakikipag-ugnayan sa mga romantikong relasyon. Ang malakas na positibo o negatibong emosyon sa kabataan ay mas karaniwang sanhi ng mga romantikong relasyon kumpara sa iba pang mga uri ng relasyon 10 (tulad ng mga kaibigan, magulang, o kawani ng paaralan) (Furman & Shaffer, 2003). Ang mga katulad na alalahanin ay itinaas ni Halpern et al. (2000), na natagpuan na ang mga hindi gaanong akademiko ay mas malamang na magsimula ng mga sekswal na aktibidad nang maaga, at ang mga mas mataas ang marka sa mga hakbang sa katalinuhan ay mas malamang na kasangkot sa mga sekswal na aktibidad sa high school. Sinabi nina Furman at Shaffer (2003) at Kopfle (2009) na ang pakiramdam ng kakayanan sa pakikipag-date at ang resulta ng pagtaas ng pagpapahalaga sa sarili ay maaaring magkaroon ng masama o magandang impluwensya sa pagganap ng mga mag-aaral. Bilang karagdagan, ang mga nakikipag-date ay maaaring nakahanap ng suporta sa isip mula sa kanilang mga kapareha kapag hindi maganda ang pasok para sa kanila, o maaari silang matuto nang mas epektibo kapag nag-aaral silang magkasama. Sinuri naman nina Schmidt at Lockwood (2015) ang mga epekto ng akademikong pagganap ng mga mag-aaral na nasa isang romantikong relasyon ay hindi nakakaapekto sa pagtatasa at pagdalo sa klase. Ipinapakita ng modela ng Logistics regressions na ang isang mag-aaral na kasali sa isang romantikong relasyon ay mas malamang na hindi pumapasok sa klase. 11 Sila ay naayos at inuuna ang kanilang relasyon gaya ng pakikipag-date at paggastos para sa iba. Gusto nilang maglaan ng oras sa isa’t-isa ngunit kailangan ring bigyang priyoridad ang kanilang pagganap sa akademiya. Ayok kay Matsumoto (2011), “Kapag mayroon kang isang romantikong relasyon sa isang tao, ibinabahagi mo ang mga saloobin, pangitain, pangarap, lakas at kaninaan sa taong iyon at mayroon ding isang uri ng suporta sa isa’t-isa.” Gayunpaman, ang isang “romantikong relasyon” ay hindi kinakailangang maging isang matalik na relasyon kung saan ang mga kasosyo ay tunay na kanyang sarili, ganap na bukas at tapat sa isa’t-isa. Ayon kay Zulueta & Maglaya (2004), “Ang motibasyon ay bumubuo sa antas ng pag-uugali ng isang indibidwal na ipinapakita ng kanyang mga interes, saloobin, at mithiin upang matugunan ang kanyang ninanais na layunin. Ito ay isang pagnanasa na masiyahan ang layunin ng layunin” (p.212). Ayon naman sa Filipino Times (2019), nagsagawa ng bagong pananaliksik at nalaman na ang mga kabataang hindi nakikipag-date ay nakakaranas ng mas kaunting depresyon kumpara sa mga kabataan na nasangkot sa “Teenage Dating”. Sinabi naman ni Crissey (2006) sa kanyang pag-aaral tungkol sa epekto ng romantikong relasyon sa mga high school na babae, talagang may hamon sa “pagbalanse ng romantikong relasyon at akademikong pagganap” 12 sa buhay teenager. Nagbibigay rin ito ng presyon sa kung paano mapanatili ang romantikong panig at ang mga gawaing pang-akademiko. Itinuturo rin niya na may higit pa kaysa sa pressure na gustong maramdaman ng isang tao kung magkakaroon ng kompetisyon sa loob ng silid-aralan para sa mga parangal sa akademiya sa pagtatapos ng taon ng paaralan. 13 B. Mga Lokal na Literatura Ayon kay Steinberg (2002), mahalaga na magkaroon ng distinksyon sa pagitan ng sexuality at intimacy kung ito ay ginagamit sa pag-aaral ng adolescence at kapag ginagamit sa sekswal at pisikal na aspeto. May mga bagay na dapat gawin para magkaroon ng magagandang pakikipagrelasyon. (1) Kung wala kang magandang sasabihin sa iyong kasintahan, mabuting wag ka nalang magsalita; (2) tuparin ang mga pangako; (3) igalang ang iyong kasintahan; (4) magkaroon ng interes sa iyong partner; (5) maging masayahin; (6) maging bukas sa mga posibilidad; (7) hayaan ang inyong sarili na sabihin ang tunay na nararamdaman; (8) huwag saktan ang iyong kasintahan; (9) panatilihin ang pagiging malambing at (10) pagiging palatawa (Avelino et al. 1996). Ayon kay Hongco (2001), ang pakikipagrelasyon ay hindi isang propesyon at sa halip ay isa lamang itong pamamaraan kung paano natin masusukat an gating kakayahan at silbi bilang tao, kung paano mas magiging malawak at makabuluhan ang pananaw natin sa buhay. Ayon kay Sizer-Webb et al. (1999), lahat ng tao ay nangangailangan ng matibay na pakikipagrelasyon sa kaniyang kapwa. 14 Mahalaga na may mapagsasabihan tayo ng mga problema, mababahagian n gating karanasan at makapagpahayag ng sariling opinion. Ang pag-aaral sa pag-unlad tungo sa unang pakikipagtalik ay maaaring mapabuti ang pag-unawa sa sekswalidad ng kabataan sa pagpapaunlad na mundo at makatutulong sa papaunlad na mundo at makatutulong sa pagtukoy at pagpigil sa mga mapanganib na pag-uugaling sekswal na ginagawa ng mga kabataan. Itinuturo ng mga pag-aaral sa umuunlad na mundo ang maagang edad sa unang pakikipagtalik bilang panganib na kadahilanan para sa HIV impeksyon at hindi planadong pagbubuntis. Ayon kay Chad Lester M. Hongco (2001), ang pagkakaroon ng relasyon ng isang estudyante ay may nakabitin na epekto sa pag-aaral. Minsan kung ang kabataan ay masyadong nalululong sa pag-ibig, nakakalimutan na nilang mag-aral nang mabuti o minsan nakakalimutan na talaga nila ang pag-aaral. Ayon sa pagsusuring ginawa ng Unibersidad ng Pilipinas (2002), pababa nang pababa ang edad ng mga kabataang pumapasok sa isang relasyon, Karamihan sa kanila ay mga estudyante. Subalit tama ba na pagsabayin ang pag-aaral at pakikipagrelasyon? Ang pagsasabay ng pag-aaral at pakikipagrelasyon ay mahirap. Nangangailangan ito ng matinding pagbubulay-bulay. 15 Lalo na kung ang estudyante ay hindi marunong mamahala sa kanyang emosyon at ‘di kayang pagsabayin ang pag-aaral sa pag-ibig. Ang importante ay mabalanse ang oras ng pag-aaral sa iba pang Gawain. Basta kaakibat lang ang pagiging determinado at masunurin sa pag-aaral ang isang estudyante, tiyak na wala siyang problema sa pag-aaral kahit na may karelasyon (Sizer-Webb et al. 1999),. Ayon naman kay Ramon Carlos (2008), Malaki ang posibilidad na dahil dito, mawawalan tayo ng pokus at maaaring bumaba an gating mga grado. Pangalawa, maaapektuhan din an gating bulsa. An gating allowance ay para sa ating pansariling gastos sa paaralan. Ang perang ibinibigay sa atin ay galling sa dugo’t pawis ng ating mga magulang. Binibigyan nila tayo ng pera upang makabili ng mga pangangailangan natin sa paaralan gaya ng mga school supplies at pagkain. Kung may kasintahan tayo, malaki ang posibilidad na mabubutas ang ating mga bulsa lalong-lalo na para sa mga lalaki. Ayon kay Megan Gustin (2015), ang pakikipagrelasyon ay maaaring makaapekto sa mga mag-aaral pagdating sa kanilang pag-aaral at sa gradong kanilang pinaghihirapan. Ang pakikipagrelasyon habang nag-aaral ay maaaring magkaroon ng negatibong epekto sa pang araw-araw na pagganap ng mag-aaral. 16 Kung ang isang mag-aaral ay hindi kayang pagsabayin ang pakikipagrelasyon habang nag-aaral, huwag nalang panghimasukan ito. Ayon kina Ting et al. (2014), ito ay isang pakikibaka upang balansehin ang iyong mga akademiko sa mga hinihingi at pangangailangan ng iyong karelasyon at lahat ng iyong iba pang mga pangako. Sa pag-aaral, ang oras ay isang mahalagang gampanin na maraming sakripisyo para sa kanilang nararamdaman. Kaya kung ikaw ay may karelasyon, maaaring makaapekto ito sa iyong pag-aaral kung di mo pangangalagaan ng maayos ang iyong oras. 17 KABANATA 3 Disenyo at Paraan ng Pananaliksik KABANATA 3: DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK A. Disenyo ng Pananaliksik Ang pananaliksik na ito ay gumagamit ng iba’t-ibang website. Ito’y gagamit rin ng sarbey upang makakalap ng iba’t-ibang opinion o pananaw ng mga estudyante tungkol sa Maagang Pakikipagrelasyon at ang epekto nito sa akademiya. Ang paraan na ito ay mas madali makakalap ng impormasyon, at datos mula sa mga respondante. 18 B. Mga Respondante Upang makakalap ng iba iba pang mga pananaw ay nagsagawa ako ng sarbey para sa mga estudyante na nag-aaral sa SPIST na nasa baitang labing-isa (11). Ginagawa ko ang paraang ito upang makakalap ng opinion o pananaw ng mga napiling estudyante ng Southern Philippines Institute of Science and Technology, mas makikita rin ang pagkakaiba ng opinion nila sa ginawang sarbey. 19 C. Instrumento ng Pananaliksik Gumawa, nagtanong, at nagpasagot ng sarbey ang mananaliksik upang makakalap ng impormasyon at opinion mula sa mga mag-aaral. 20 D. Tritment ng Datos Tiyak na binilang ng mananaliksik ang mga naitalang mga sagot ng estudyante upang masagot ang susunod na kabanata. 21 KABANATA 4 Grap KABANATA 4: GRAP A. Unang Grap Naranasan mo na bang magkarelasyon sa murang edad? 41% ang sumagot ng Oo at 59% naman ang sumagot ng hindi, Ang ibig sabihin ay mas marami ang hindi nakaranas na magkarelasyon sa murang edad. 22 B. Ikalawang Grap Nakakatulong ba ito sa pag-aaral mo? 26% ang sumagot ng Oo at 74% ang sumagot ng hindi, Ang ibig sabihin ay mas marami ang naniniwala na hindi nakakatulong sa kanilang pag-aaral ang pakikipagrelasyon. 23 C. Ikatlong Grap Maganda ba ang naidudulot nito sa atin? 31% ang sumagot ng Oo at 69% ang sumagot ng hindi, Ang ibig sabihin ay mas maraming naniniwala na hindi maganda ang naidudulot ng pakikipagrelasyon sa atin. 24 D. Ikaapat na Grap Pinagsasabay mo ba ang pakikipagrelasyon at pagaaral mo? 37% ang sumagot ng Oo at 63% ang sumagot ng hindi, Ang ibig sabihin ay mas kakaunti ang mga kabataang pinagsasabay ang pakikipagrelasyon at pag-aaral 25 E. Ikalimang Grap Nakakatulong ba ito para mabawasan ang stress na dulot ng schoolworks? 50% ang sumagot ng Oo at 50% rin ang sumagot ng hindi, Ang ibig sabihin ay pantay lang ang mga naniniwala na nakakatulong ito bumawas ng stress at mga hindi naniniwalang nakakatulong ito. 26 F. Kabuuang Grap Sa kabuuan ng grap ay makikita na pitompu’t-dalawa (72) na katao ang sumagot sa limang (5) tanong sa sarbey na pinasagot. Sa limangdaan at sampung (510) na katanungan ng pitompu’t-dalawang (72) respondante, ang kabuuan na sumagot sa Oo ay 185 at sa hindi naman ay 325. 27 KABANATA 5 Lagom, Konklusyon, at Rekomendasyon KABANATA 5: LAGOM, KONKLUSYON, AT REKOMENDASYON A. Lagom Itong saliksik ay nagngangalang “Epekto ng maagang pakikipagrelasyon sa akademiks ng mga mag-aaral ng Southern Philippines Institute of Science and Technology”, Ito ay tinutok sa aralin na pakikipagrelasyon ng mga mag-aaral at ang mga maaaring epekto nito sa atin mapa-kalusugan man o akademiko. Ang aralin na ito ay tinutok at binatay rin sa mga respondanteng mga estudyante na nagbigay ng kanilang pananaw tungkol sa paksang ito. Ang saliksik na ito ay nagsimula noong Enero 15, 2024 hanggang sa Kasalukuyan, nagsimula rin ito sa Kabanata 1 kung saan napag-aralan ko kung ano-ano ang mga magiging epekto nito sa bawat indibidwal. Sa kabanata 2 naman ay sinaliksik at inaral ko ang mga karanasan ng bawat tao Lokal at Internasyonal. Dito rin matutuklasan ang iba pang mga maaaring epekto nito, at maaaring mga rason kung bakit ito nangyayari. Nanghingi ang mananaliksik ng iba’tibang opinion ng mga estudyante upang matapos ang sarbey na kinokondukto, lahat ay nagbigay ng kanilang pananaw at opinion sa naituring paksa. 28 B. Konklusyon Batay sa aking nasaliksik at mga nasarbey ay naniniwala na hindi maganda ang maagang pakikipagrelasyon sa pag-aaral ng kabtaaan. Pero batay na rin sa internet at mga maaasahang pinagkunan ay mayroon iba’t-ibang kadahilanan kung bakit tayo nakikipagrelasyon sa halip na mag-aral. Ang maagang pakikipagrelasyon ay naging gawi na ng mga kabataan o ng “Gen Z” sa panahon ngayon. At ako’y naniniwala na hindi masama ang pakikipagrelasyon basta’t kayo’y nasa tamang edad at handa nang magmahal, at hindi ginagawang biro at pampalipas oras lamang ang pag-ibig dahil damdamin niyo ang nakasalalay at bumubuhay sa relasyon niyo. 29 C. Rekomendasyon Inilahad sa bahaging ito ang mungkahing maaaring makatulong sa iniharap na saliksik upang maging mapaki-pakinabang ang isinagawang pag-aaral… *Maaaring magsaliksik sa internet, libro, o kasanayan ng ibang tao upang makakalap ng kaalaman tungkol sa pakikipagrelasyon o pag-ibig* *Dapat sineseryoso ang ganitong mga bagay kaya’t hanggang maaari, huwag makikipagrelasyon kung hindi pa handa at nasa tamang edad* *Magpokus sa pag-aaral hangga’t maaga pa* *Iwasan mainggit sa nakikita sa social media at ilaan ang oras sa mga mas importanteng bagay* Pwede rin magsaliksik ng iba-ibang paraan kung paano maiiwasan ang maagang pakikipagrelasyon, pwede rin magsaliksik upang makakalap pa ng malalalim na datos at impormasyon. 30 APENDIKS APENDIKS A: LISTAHAN NG SANGGUNIAN https://www.scribd.com/document/442231745/KAUGN AY-NA-LITERATURA-AT-PAG-AARAL https://www.academia.edu/ https://www.coursehero.com/file/43417924/filthesisdocx/ https://www.studocu.com/ph/document/bulacan-stateuniversity/bsed-english/papel-pananaliksik/13264103 https://www.termpaperwarehouse.com/essay-on/TheEffects-of-Having-an-Early-Relationship-on-itsAcademic-Performance/472750 https://www.studymode.com/essay/Effects-OfRomantic-Relationships-On-Academic-812058.html https://www.researchgate.net/publication/223924346_ Adolescent_academic_achievement_and_romantic_rel ationships 31 https://www.academia.edu/62939983/EPEKTO_NG_MA AGANG_PAKIKIPAGRELASYON_SA_MGA_MAG_AARAL _NG_SENIOR_HIGH_SA_COTABATO_CITY_NATIONAL_ HIGH_SCHOOL_ANNEX_L_R_SEBASTIAN_SITE 32 APENDIKS B: LIHAM NG PAHINTULOT Ako po si Johndel Aaron P. Gregas na nasa baitang 11 pangkat JOBS ng Southern Philippines Institute of Science and Technology Carbag Campus, Akon a nagsaliksik sa pag-aaral ay magalang na nanghihingi po ng inyong pahintulot o permiso na magsagawa ng sarbey upang makompleto ang aking pananaliksik. Ito po ay para sa asignaturang Filipino na aking ipapasa sa aking kagalang-galang na guro na si Dr. Joel M. Rosario. Sana po ako’y inyong payagan na magpasagot para sa aking pananaliksik. 33 APENDIKS C: SARBEY KUWESTYUNER 1. Naranasan mo na bang magkarelasyon sa murang edad? Oo ( ) Hindi ( ) 2. Nakakatulong ba ito sa pag-aaral mo? Oo ( ) Hindi ( ) 3. Maganda ba ang naidudulot nito sa atin? Oo ( ) Hindi ( ) 4. Pinagsasabay mo ba ang pakikipagrelasyon at pagaaral mo? Oo ( ) Hindi ( ) 5. Nakakatulong ba ito para mabawasan ang stress na dulot ng schoolworks? Oo ( ) Hindi ( ) 34 APENDIKS D: PERSONAL NA PROPAYL PANGALAN: Johndel Aaron P. Gregas EDAD: 17 taong gulang KAARAWAN: Nobyembre 29, 2006 ADDRESS: Blk 8 Lot 45, Estrella Homes 4 PH2, Toclong, Kawit, Cavite PAARALAN: Southern Philippines Institute of Science and Technology PANGALAN NG MAGULANG: Rona P. Gregas Joel D. Gregas 35