1.
Sumurot
damdamin
sa
Sumurot sa damdamin- ay
nanuot sa damdamin o tumimo sa puso't
damdamin.
2. Nakakahilakbot
Nakakahilakbotnakakatakot o nakakabahala
ito
ay
3. Nakakahndik
Nakakahindik- ito ay nakakabahala
o nakakabigla
4. Pumupukaw
Pumupukaw-
ito
ay
nangangahulugang ‘pumukaw’ at ito ay
ginagamit upang ilarawan ang pagpukaw ng
damdamin, interes, o emosyon ng isang tao.
5. Namayapa
Namayapa- ito ay nangangahulugang
namatay na at ito ay ginagamit upang ilarawan
ang pagkamatay ng isang tao at ang
pagkakaroon ng kapayapaan matapos ang
buhay.
BUOD
Napalis ang lungkot ni Crisostomo Ibarra habang
tumatakbo ang sasakyan sa kanyang paglalakbay.
Isa-isang nagbalik sa kanyang alaala ang mga
masasaya at malulungkot na alaala habang
pinagmamasdan ang mga tanawing dinararaanan.
Walang tigil ang mga kalesa at karumatang
nagyayao’t dito, iba’t ibang mga tao, mga
kargador, naglalako ng paninda, mga tindahan.
Hindi rin nakaligtas sa kanyang paningin ang mga
karitong hila ng mga kalabaw. Baku-bako pa rin
ang kalsada at hindi aspaltado kaya't lubhang
malubak kapag tag-ulan at maalikabok kapag tagaraw. Napansin din niya na hindi na lubhang
kagandahan ang Escolta at ang mga puno ng
talisay sa kalye San Gabriel ay nabansot.
Namataan pa niya si Padre Damaso na pormal at
Payuko siyang binati ng matandang lalaki. Nakita
ni Ibarra ang pagawaan ng tabako sa Arroceros
makababa ng tulay. Lumiko ang karwahe ni Ibarra
sa Subana na ngayo'y mas kilalang Plaza Lawton
at Kalye P. Burgos.
May sumurot sa kanyang damdamin pagkakakita
sa mga bilanggong inaalipin sa pagpapatag ng
kalsada. Ang mas nakakahilakbot, sa gayong
estado ay natatamo pa nila ang karahasang hindi
sana nila natatanggap mula sa kapwa bilanggo na
may kaparis na kapalaran at sitwasyon.
Sa nakakahindik na pangitain ay hindi niya maiwasang
ikumpara ang Europa sa kanyang mga nakikita.
Naparaan sila sa Mehan Garden o Hardin ng Botanika.
Biglang sumagi sa kanyang isip ang Jardin Botanika.
Biglang sumagi sa kanyang isip ang Jardin Botanico sa
Europa. Kapansin-pansin ang kaunlaran nito dahil
ginugulan ng salapi kung ikukumpara sa kabulukan ng
hardin sa Maynila dahil napabayaan ito.
Naaalala niya ang mga salita ng isang gurong pari na
namayара. Ayon dito, ang karunungan ay para sa mga
may puso lamang. Ang anumang natamo ay nais iturong
muli ni Ibarra sa mga susunod pang henerasyon. Kung
ang mga dayuhan ay nagpunta sa Pilipinas upang
dumukal ng ginto, kailangang hanapin naman sa kanila
ang gintong kailangan ng bayan, ang karunungan. Dahil
1. Sino-sino ang mga tauhan?
2. Ano ang pamagat ng Kabanata na ito?
3. Sino ang nakasakay sa sasakyan o
karwahe?
4. Ano amg bumalik sa ala-ala ni Ibarra
habang naglalakbay?
5. Saan makikita ang pagawaan ng
6. Umuunlad ba ang lugar ayon sa
pagtingin ni Ibarra mula sa kanyang
obserbasyon?
7. Anong nakakahilakbot na
pangyayari ang nasaksihan ni
Ibarra?
8. Anong magandang tanawin ang
pumukaw sa damdamin ni Ibarra?
9. Ano ang gintong kailangan ng
bayan natin?
Bakit?
10. Anu-ano ang tagubilin ng pari kay
Ibarra?