Kompyuter xotirasi va uning
turlari
Kompyuter xotirasi kompyuter tizimlarining eng muhim komponentlaridan
biri bo'lib, u ma'lumotlarni saqlash, qayta ishlash va o'zgartirish uchun
ishlatiladi. Kompyuter xotirasining turli xil turlari mavjud, har biri o'ziga xos
xususiyatlarga ega.
Xotira turlari
Operativ xotira (RAM)
Doimiy xotira (ROM)
Tashqi xotira
Kompyuter ishlaganda oraliq
Kompyuter ishga
Hard disklar, SSD-lar va
ma'lumotlarni ushlab turadi.
tushirilganda
boshqa qurilmalar katta
Tez ishlovchi va qisqa muddat
o'chirilmaydigan, ma'lum bir
hajmdagi ma'lumotlarni uzok
saqlaydi.
vazifalarni bajarish uchun
muddatga saklaydi.
mo'ljallangan xotira.
Kompakt xotiralar
1
USB fleshka
2
SD karta
3
MikroSD karta
Tashilishi va ishlatilib
Raqamli kameralar,
Kompakt o'lchami
bo'lgan ma'lumotlarni
smartfonlar,
sabab, kichik
saklash uchun keng
planshetlarda
qurilmalarda
qo'llaniladi.
qo'llaniladi.
ishlatiladigan xotira
turidir.
Xotiraning o'sishi
1
1950-yillar
Dastlabki kompyuterlarda 1-2 MB xotira bo'lgan.
2
1990-yillar
Uyda ishlatiladigan PC-larda 8-64 MB xotira mavjud bo'lgan.
3
2020-yillar
Zamonaviy kompyuterlar 8-32 GB xotiraga ega.
Xotira quvvati o'lchami
Bit
Bayt
Kilobayt
Megabayt
Eng kichik ma'lumot
8 bitdan iborat bo'lib,
1000 baytdan iborat
1 000 000 baytdan
birligi, 0 yoki 1.
kichik harf, raqam
bo'lgan o'lchov birligi.
iborat bo'lgan o'lchov
yoki belgini ifodalaydi.
birligi.
Xotira quvvatini oshirish
Yangi qat'iy disk sotib olish
Tashqi qurilmalarga qo'shish
Hard disk yoki SSD qo'shish orqali ichki xotira
Tashqi hard disk, SSD yoki USB fleshkalar
hajmini kengaytirish mumkin.
xotira quvvatini kengaytirishga yordam
beradi.
Bulutli xizmatlardan foydalanish
Ortiqcha fayllarni o'chirish
Google Drive, Dropbox, iCloud kabi xizmatlar
Kompyuterda saqlanib qolgan
xotiraning zahirasi vazifasini bajaradi.
foydalamaydigan fayllarni o'chirib, xotira
bo'shlig'ini oshirish mumkin.
Xotiraning tezligi
Registrlar
Kesh xotira
RAM
Protsessor ichida
Protsessor bilan yaqin
Kompyuterda qisqa muddatli
joylashtrilgan, eng tez
joylashgan, registrlardan
saqlanuvchi, registrlar va
ishlaydi.
so'ng eng tez ishlaydi.
kesh xotiradan sekinroq
ishlaydi.
Xotiraning turi
Dinamik xotira (DRAM)
Statik xotira (SRAM)
Flaesh xotira
Doimiy ravishda energiya
Dinamik xotiradan ham
Elektromagnit maydon
talab qiladi, tezkor va tez
tezroq, lekin ko'p joy
yordamida ma'lumotlarni
yoziladi.
egallaydi.
saqlay oladi, boshqa
xotiralarga qaraganda uzok
muddat saklaydi.
Xotirani tashqi qurilmalar
Hard disklar
SSD-lar
USB fleshkalar
Ko'p ma'lumot sig'adigan,
Hard disklar kabi katta xotira
Kichkina o'lchamli, oson olib
ishonchliroq tashqi xotira
sig'imiga ega, lekin tezroq
yurish mumkin bo'lgan xotira
turlari.
ishlaydi.
qurilmalari.
Xotirani boshqarish
Dasturiy ta'minot
Xotira va tezlikni boshqarish, fayllarni saqlash
va tashish uchun javob beradi.
Qat'iy disk menejmenti
Jismoniy qattiq disklar, ularning zaxirasi va
kengaytirilishi bilan shug'ullanadi.
Bulutli xizmatlar
Tashqi, zahira va masofaviy xizmatlar xotirani
boshqarish vositasi sifatida xizmat qiladi.
Xotira optimallashtirish
Ortiqcha fayllar, dasturlarni o'chirib, xotirani
ozod qilib, uni samarali foydalanish.