O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG'ONA FILIALI
Kompyuter injiniringi fakulteti
Axborot texnologiyalari kafedrasi
Mavzu: Ethernet kabel tizimlari.
INDIVIDUAL LOYIHA
______________tugallangan (imzo)
talabalar guruhi 611-20
Sultonazarov Xojiakbar
"____" _____________ 2023 yil
______________qabul qilingan (imzo)
AT kafedrasi assistenti
"____" _____________ 2023 yil
Komissiya aʼzolari:
________________qabul qilingan (imzo)
________________qabul qilingan (imzo)
AT kafedrasi o‘qituvchisi
AT kafedrasi assistenti
_______________________________
"____" _____________ 2023 yil
"____" _____________ 2023 yil
1
ANNOTATSIYA
Ushbu individual loyiha ishida hozirda rivojlanib kelayotgan
avtomatlashtrilgan tizimlar, shu jumladan o'zini o'zi boshqaruvchi tizimlar, mustaqil
bir ish bajara oluvchi tizimlarni yaratish xamda undan jamiyatimizda keng
foydalanish, asosan insonlarni mushkulini osonlashtrishdan iboratdir. Bu esa
davlatimizni rivojini yanada yuksaklarga ko’tarilishiga sabab bo’ladi.
Individual loyiha ishining birinchi bobida kirish, Intelektual xayot, avtamatik
ishlovchi tizimlar va ushbu tizimlarni xayotimizda tutgan o’rni, o’zini o’zi
boshqaruvchi tizimlarning texnologiyasi, himoyalangan hamda xafsiz, qulay
tizimlarni xususiyatlaridan foydalanish va ishlash ko’nikmalari keltrilgan.
Individual loyiha ishining ikkinchi bobida masofaviy boshqaruv tizimlari va
qurilmalari,mustaqil ishlovchi qurilmalar, o’rnatilgan tizimlarni dasturiy hamda
qurilmaviy boshqarish, dasturiy taminoti va foydalanish mumkun bo’lgan
kutubxonalar, shu bilan birgalikda qurilmalar tasniflari keltrilgan.
Individual loyiha ishining bobida Tadbiq qilishni tashkil qilish, Qurilmalar
yordamida avtomatlashtrilgan avtomashina loyihasi, Dasturlash texnologiyasiga
qo'yilishi kerak bo’lgan talablar, masofaviy boshqaruv tizimlari turlari va ulardan
foydalanish keltirib o’tilgan.
2
MUNDARIJA
KIRISH ……………………………………………………………………… 4
I BOB NAZARIY QISM ………………………………………….……….…..6
1.1 Ethernet tarmoq kabellari nima..……………………………..…………… 6
1.2 Ethernet tarmoq kabelining xususiyatlari qanday……………………… 10
1.3 Ethernet tarmoq kabelining sifatini qanday aniqlash mumkin………….
II BOB AMALIY QISMI ……………………………………………………20
2.1 Ethernet tarmoq kabellarining nechta turi mavjud……………………...
20
2.2 Ethernet tarmoq kabelining o'tkazgich yadrosi uchun qanday material
yaxshiroq……………………………………………………………………
22
2.3 Ethernet tarmoq kabellaridan qanday stsenariylarda foydalanish mumkin
..………………………………. …………………………………………….
27
XULOSA .....……………………………………………………….…………..31
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ………………………….…………32
3
KIRISH
Bizga ma’lumki, insoniyat ibtidoiy jamoa tuzumi davridan boshlab o`zining
jismoniy mehnatini sgu bilan birgalikda mushkulini osonlashtish maqsadida ko`plab
texnologiyalarni ixtro qilib kelgan. Ya’ni ular qo`l mehnatini yengillatish uchun
ko’plab qurol-aslaxalar texnik mexanizmlar yaratishga asos soldi.
Jamiyatimiz taraqqiyotining oldinga intilishi eng avvalo inson ishtrokiga
bog`liqdir. Shu sababli inson o`z tafakkuri, aql - zakovatini ko`proq ilmiy-ijodiy
ishlarga jalb qilishi va shartligi kerakigi aks ettrilmoqda. Zamonaviy yangidan-yangi
texnik va innovatsion qurilma va vositalarni kashf qilish, odamning o`z hayot
sharoitiga, amalda bajarayotgan amaliga, ilmiy-texnikaviy izlanishlari yuzasidan
ijodiy yondashish samarasi sanaladi. XX asrlarga kelib odamzot qo`l mehnati
bilangina emas, balki aqliy mehnatini ham osonlashtrish ustida juda ham ko’p
izlanishlar olib bordi desak mubolag’a bo’lmaydi. Ushbu yo`lda ko`plab texnik
qurilmalar kashf qilindi va amaliy hayotga taqdim etildi. Shu jumladan insoniyat
tarixida eng yuqori kasb etgan texnik qurilmalardan biri kompьyuter elektr hisoblash
mashinalari desak ham bo’ladi.
Aslida ham orzu-istaklarni amalda qo’llash, intilish insonga hos fazilatdir.
Inson o’zining hayolotidagi istaklarini ro`yobga chiqarishda ilm-fan erishgan
yutuqlardan ham kengroq foydalanishga harakat qildi. Ma’lumki fantastika
yozuvchilari bashorat qilgan, balki olimlar o’ylab topgan ilmiy-texnik
kashfiyotlardan ham aql bilan foydalana oldi. Bilishimiz kerakki odamzot olam va
odamni, tabiat va qonuniyatni sezishga bo’lgan azaliy xarakatida uni yuqori
darajadagi aql-zakovati bilan kashf qilingan texnikaviy qurilmalar, ozini-o’zi
boshaqaruvchi mashinalar kompyuterlarning ko`magi hisobsizdir. Hisoblash
ishlarining tarixi insoniyat paydo bo’lganidan boshlanadi.
Xar bir insonning o`zining mehnatini sonlashtrishga qattiq intilishi ham
informatsiyalar boshqaruvini oshirmoqda, uni qayta ishlash, tahlil va taxlil qilish
hodisalarini hal qilishni ko’rsatmoqda. Dunyoning turli joylaridan bo’la turib o`zaro
hamkorlik amaliyotlarini olib borish, shu bilan birgalikda yangi texnika va
texnologiyalar ustida umumlashgan ishlarni olib borish, o`zaro tez axborotlar
almashish juda muammolar tug’dirar edi. XX asrda yuzaga kelgan eng katta
ishlardan biri bo’lmish Internet texnologiyalarining jamiyatga tadbiq etilib kelishi
bo`ldi. Shundan buyon Internet orqali insoniyat dunyoning qay nuqtasidan faoliyat
olib borishidan qat’iy nazar har doim bir - birlari bilan masofadan aloqada bo’lib
turadi va bu oydek ravshan. Axborotni tez almashinuvi o`z yo’lida inson
imkoniyatini ham oshirib yubordi va qisqa muddad ichida juda ham keng yutuqlarga
erishildi.
4
Oxirgi vaqtlarda yurtimizda ilm-fan ravnaqi ham axborotlashtirishning
nazariy, ijtimoiy asoslariga juda katta hissa qo`shib kelmoqda, shu kabi, hodisalar,
jarayonlarni yagana ma’lumot asosida taxlil etishning ilmiy-ijodiy yo`nalishlarini
taxlil va sintez jarayoni natijasi bo`lgan fan-informatikaning vujudga kelishiga
birinchi qadam qo`yildi desak mubolag’a bo’lmaydi. Axborotlar, energiyalar,
vaznlar, bo’shliq va vaqtlarni bir butun holatda umumiy o`rganishga hozirgi vaqtda
odam hayotining barcha sohalarida muhim o’ringa ega bo`lib qolmoqda.
Respublikamizda “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” ning boshlang’ich
bosqichi yakunlanishi, keyingi sifat bosqichiga o`tildi. O`tgan ma’lum bir vaqt
ichida yuzaga kelgan me’yoriy-xuquqiy hujjatlar fanlar asosida o`quv
adabiyotlarining kuchli hamda jahon standartlari asosida yangi avlodini yaratishga
poydevor bo`lib, ta’lim olish jarayonini darajasini yuksalishiga xizmat qiladi.
Yuqori darajali ilmiy adabiyotlarining yangi ko’rinishini yaratish, ularni tayyorlash
soxasidagi ilmiy-uslubiy, tashkiliy hamda iqtisodiy mu’ammolarni hal etish, uzliksiz
o’quv jarayonida hodimlar tayyorlash milliy dasturi sifatida maqsadlariga yetishni
ta’minlashga yo’naltrilgan tadbirlarni ishlab chiqishni talab etilmoqda.
5
I BOB NAZARIY QISM.
Ethernet texnologiyasi mahalliy tarmoqlardan magistral tarmoqlarga qadar
uzoq yo'lni bosib o'tdi, ko'plab o'sib borayotgan og'riqlarni engib, ishonchli va
tejamkor yechimga aylandi.
1.1 Ethernet tarmoq kabellari nima.
Ular odatda metall yoki shishadan yasalgan bo'lib, tarmoq ichida ma'lumotlarni
uzatish uchun ishlatilishi mumkin. Keng tarqalgan uchta Ethernet tarmoq kabellari
mavjud: o'ralgan juftlik, koaksiyal kabel va optik tolali kabel (optik tolali). Twisted
pair - bu ko'p juft simlardan tashkil topgan ma'lumot uzatish liniyasi bo'lib, ular RJ45
kristalli boshlariga ulanish uchun ishlatiladi.
O'ralgan kabel - bu kompyuter va kompyuterni, kompyuter va boshqa tarmoq
qurilmalarini bog'laydigan ulanish liniyasi. Keng tarqalgan ishlatiladigan tarmoq
kabellari o'ralgan juftlik va koaksiyal yupqa kabellardir.
Twisted pair - bu ko'p juft simlardan tashkil topgan ma'lumot uzatish liniyasi.
Bu arzon narx bilan ajralib turadi, shuning uchun u keng qo'llaniladi.
O'ralgan juftlik nima? Nima uchun o'ralgan juftlik?
O'ralgan simi to'rtta mis simdan iborat bo'lib, ular bir-biri bilan o'ralgan,
izolyatsiyalovchi material bilan qoplangan va izolyatsion qobiq bilan o'ralgan. Bu
tartibsizlikdan kelib chiqadigan shovqinni kamaytirishi va kabeldagi signalning
zaiflashishini bostirishi mumkin.
6
(1) Twisted-juft sim: uzatish vositasi sifatida, u bir-biri bilan ma'lum nisbatda
o'ralgan izolyatsion materiallar bilan o'ralgan ikkita ingichka mis simlardan iborat.
(2) Nima uchun ikkita simni o'ralgan juftlikda burish kerak: Bu o'zaro
bog'lanish kabelning asl elektr xususiyatlarini o'zgartirganligi sababli, u nafaqat
o'zining o'zaro bog'liqligini kamaytirishi, balki boshqa kabellardagi signalning juft
simlarni juftlik bilan bog'lashiga to'sqinlik qilishi mumkin. eng katta darajada.
Kabeldagi shovqin.
UTP va STP nima?
Himoyalashning turli usullariga ko'ra, o'ralgan juftlik ekranlangan (Shielded
Twisted pair-STP) va ekranlanmagan (Unshielded Twisted pair-UTP) ga bo'linadi.
UTP: himoyalanmagan o'ralgan juftlik. Ushbu turdagi sim umumiy bozorda
eng ko'p ishlatiladigan simi tizimi simidir. U 250 MGts dan past bo'lgan uzatish
tarmoqli kengligi va maxsus ishlash talablari bo'lmagan oddiy tarmoq ilovalari
uchun ishlatiladi. Umumiy ishlash talablarga javob beradi, narx arzon, qurilish va
texnik xizmat ko'rsatish qulay. Biroq, ushbu turdagi maksimal ishlash chegarasi
faqat 6-toifali Ethernet tarmoq kabellarining kabel tizimini qo'llab-quvvatlaydi.
7
STP: Mustaqil ravishda himoyalangan o'ralgan sim, yadro simidan tashqarida
alyuminiy folga qatlami qo'shiladi va har bir juft sim signalning zaiflashishini
kamaytirish uchun alyuminiy folga himoya qatlamiga ega. Bundan tashqari, har 4
juft sim uchun metall to'qilgan himoya qatlami mavjud bo'lib, u etti turdagi Ethernet
tarmoq kabellarining tizimli standartiga yetdi. Bu yuqori tezlikdagi tarmoq va yuqori
maxfiylik uzatish uchun javob beradi, kelajakdagi ilovalar yangilanishlarini qo'llabquvvatlaydi, birlashtirilgan simli platformani va bir nechta media ma'lumotlarini
birgalikda uzatishi mumkin.
UTP, STP, FTP, SFTP va ASTP o'rtasidagi farq nima?
Farqi quyidagi jadvalda ko'rsatilgan:
UTP
Himoyalanmagan alyuminiy folga va ortiqcha oro bermay himoya
Twisted Pair
qatlami yo'q.
STP
Himoyalangan
Twisted Pair
- ekranlangan o'ralgan juftlik kabellari uchun umumiy
atama bo'lib, ularni bir ekranli va ikki ekranli
kabellarga, ya'ni FTP va SFTPga bo'lish mumkin.
FTP
Folga
juftlik
Alyuminiy folga bir qalqonli o'ralgan juftlikni
anglatadi, FTP UTP bilan solishtirganda qo'shimcha
alyuminiy folga qatlamiga ega.
SFTP
Himoyalangan
ikki ekranli o'ralgan juftlikni anglatadi, SFTP FTP
folga
o'ralgan
asosida ortiqcha oro bermay qo'shadi.
juftlik
o'ralgan
yanada maxsus ikki ekranli kabel hisoblanadi.
Zirhli
o'ralgan Yuqoridagi er-xotin ekranli kabel asosida tashqi
ASTP juftlik
bilan qatlam po'lat lenta zirh qatlami hisoblanadi.
himoyalangan
Foydalanilganda, po'lat lenta zirh qatlamining ikkala
uchi Yerga, va eng ichki qalqonning bir uchi erga.
8
Xuddi shu turdagi Ethernet tarmoq kabeli har xil ekranlash turlariga ega bo'lishi
mumkinmi?
Ha. Quyidagi rasmda
ko'rsatilganidek:
9
1.2 Ethernet tarmoq kabelining xususiyatlari qanday
Ko'p xususiyatlar mavjud:
Twisted-juft transceiverda qo'llaniladigan ilg'or ishlov berish
Uzoq
uzatish
texnologiyasi tufayli video signal amplitudasining susayishi
masofasi
va
va o'ralgan juftlik tomonidan turli chastotalar o'rtasidagi
yuqori
uzatish
zaiflashuv farqi juda yaxshi qoplanadi va asl tasvirning
sifati.
yorqinligi va rangi va real vaqtda. unumdorligi saqlanib
qoladi.
Video signallarni uzatish uchun bir juft oddiy telefon
liniyasidan foydalanish mumkin. Bundan tashqari, binolarda
keng yotqizilgan har qanday Cat5 himoyalanmagan o'ralgan
juftlik qo'shimcha simlarsiz bitta video signalni uzatishi
mumkin. Agar u qayta ulangan bo'lsa ham, Cat5 Ethernet
tarmoq kabellari koaksiyal kabellarga qaraganda osonroq.
Qulay simlar va
yuqori kabeldan
Bundan tashqari, Cat5 kabelida 4 juft o'ralgan juftlik mavjud.
foydalanish.
Agar video signallarni uzatish uchun bir juft sim ishlatilsa,
boshqa juftliklar audio signallarni, boshqaruv signallarini,
quvvat manbaini yoki boshqa signallarni uzatish uchun ham
ishlatilishi mumkin, bu esa kabeldan foydalanish tezligini
yaxshilaydi, shu bilan birga alohida simlar bilan bog'liq
muammolarni oldini oladi. turli signallar va loyiha narxini
kamaytirish.
Kuchli
aralashuvga
qarshi qobiliyat.
Ethernet tarmoq kabeli umumiy rejimdagi shovqinlarni
samarali ravishda bostirishi mumkin. Hatto kuchli shovqin
muhitida ham o'ralgan kabellar ajoyib tasvir signallarini
uzatishi mumkin. Bundan tashqari, turli xil signallarni uzatish
uchun kabelda bir necha juft o'ralgan juftlar ishlatiladi va birbiridan hech qanday shovqin bo'lmaydi.
Video signallarni uzatish uchun Ethernet tarmoq kabelidan fo
Yuqori
ydalaning va old tomonda maxsus transmitter ulangan bo'lish
ishonchlilik
va
i kerak va boshqaruv markazida maxsus qabul qiluvchi ulang
ulardan
an bo'lishi kerak. Bunday o'ralgan juft uzatish uskunasi arzon
foydalanish oson.
va ulardan foydalanish oson.
10
Bu professional bilimni talab qilmaydi va ko'p operatsiyalarni
talab qilmaydi. U bir marta o'rnatiladi va uzoq vaqt barqaror i
shlaydi.
Tangpin Ethernet tarmoq kabelining xususiyatlari qanday?
Yuqorida aytib o'tilgan xususiyatlarga qo'shimcha ravishda, Tangpinning o'ralgan
juftligi ham o'ziga xos xususiyatlarga ega. Misol sifatida Cat6 kabelini oling:
Qattiq
Supero'tkazuvchila
r
Tez, qalin mis
yadrolarining har
biri 1 ta mustaqil
yadro, ko'p
tarmoqli
o'tkazuvchanlik va
past qarshilikdan
iborat bo'lishining
sababi bor.
Qattiq o'ralgan
8-yadroli 4-juftlik
oʻralgan juftlik
kabeli, qattiq va
aniq ohang
nazorati juftliklar
oʻrtasidagi signal
oʻzaro
bogʻlanishini
samarali tarzda
bartaraf etishi
mumkin.
11
O'ralgan juftlik
dizayni
Har ikki yadro
tashqi
elektromagnit
shovqinlarga
qarshilik ko'rsatish
va signal
uzatilishining
barqarorligini
ta'minlash uchun
bir-biri bilan
o'ralgan.
Bobin materiali
Chidamli,
katlamali,
tugunsiz,
bardoshli,
buzilmaydigan,
ekologik toza PVX
material.
12
Gigabit Internet
tezligi, Tangpin
mahsulotlarini
tanlash uchun
tezroq!Tangpin's
Ethernet tarmoq
kabeli bilan
sizning tarmoq
tezligingiz
boshqacha!
· 6-toifali kabel
Gigabit tez tezligi
· Xochga
g'amxo'rlik
qiling, uzatish
yo'qotilishini
kamaytiring
· Qalin oltin bilan
qoplangan,
barqaror tezlik
· Ekologik toza
PVX, egilish va
tortishga
chidamli
13
Internet tiqilib
qolmadi!
1000Mbps yuqori
tezlikda uzatish
tezligi, signal
uzatish
susaymaydi.
· O'yinda
kechikish yo'q.
· Tezroq yuklab
oling.
· Filmlarni
ravonroq
tomosha qiling.
Qo'llaniladigan
uskunalar: RJ45
interfeys
tarmog'iga to'liq
mos keladi,
qo'llabquvvatlash
daftarlari, ish
stoli routerlari,
pristavkalar,
faqat televizor
kalitlari, raqamli
printerlar.
Kirish tezligi
70,2MB/s, keng
polosali esa
500M dan ancha
yuqori.
Yuqoridagi
ma'lumotlar
14
laboratoriyadan
olingan.
Barqaror va
tushmaydigan,
har bir yadro 7 ta
mustaqil simdan
iborat, va bir
nechta iplar
murvatlanganda
tarmoq tezligi
barqarorroq
bo'ladi.
15
O'zaro faoliyat
ramka
izolyatsiyasi, to'rt
juft o'ralgan
simlarni ajratib
oling, uzatish
paytida o'zaro
suhbatni va
qaytish
yo'qotilishini
kamaytirish.
Ethernet tarmoq
kabelining
korpusi yumshoq
va
buzilmaydi:Tash
qi qoplama PVX
materialdan
tayyorlangan
bo'lib, u yaxshi
aşınma qarshilik,
valentlik
qarshiligi va
yanada
bardoshlidir.
16
Oltin bilan
qoplangan
konnektor qalin
oltin qoplamali
kontaktlarni
qabul qiladi, ular
ulash va
o'chirishga
chidamli, shuning
uchun tarmoq
tezligiga ta'sir
qilmaydi.
Uch qirrali chip,
ko'proq to'liq
kontaktli: uch
qirrali struktura
chipi, kontakt mis
yadrosi bilan
to'liq aloqa qiladi
va uzatish yanada
barqaror.
Sotishdan keyingi xizmatni qanday hal qilasiz?
Agar sizda uni ta'mirlashni biladigan ishchilaringiz bo'lsa, bizdan texnik
yordam so'rang. Agar sizda muhandislar bo'lmasa, iltimos, narsalarni qaytarib
yuboring, biz siz uchun narsalarni ta'mirlashimiz mumkin yoki biz ularni siz uchun
qayta ishlab chiqaramiz.
17
1.3
Ethernet tarmoq kabelining sifatini qanday aniqlash
mumkin.
Bozorda haqiqiyga qaraganda ko'proq soxta o'ralgan kabellar mavjud va soxta
kabellar haqiqiy kabi bir xil belgilarga ega. Noto'g'ri chiziqqa qo'shimcha ravishda,
kabelni aniqlash usuli quyidagilar:
(1) Cat3-da ikki juft to'rtta qator va Cat5-da to'rt juft sakkiz qator mavjud.
(2) Haqiqiy ipning tashqi kauchukini yoqish oson emas, soxta ipning tashqi
kauchuklari esa asosan yonuvchan.
(3) Soxta Ethernet tarmoq kabelining tashqi kauchuklari yuqori haroratda (40
darajadan yuqori) yumshoq bo'ladi, haqiqiy o'ralgan juftlik esa yumshoq bo'lmaydi.
(4) Haqiqiy sim ichidagi mis yadro materiali nisbatan toza, nisbatan yumshoq,
moslashuvchan va osonlikcha buzilmaydi.
3-toifali kabellarni 5-toifali kabellar bilan aralashtirishni qanday oldini olish
mumkin?
Bozorda o'zini 3-toifali kabellar bilan 5-toifali yoki Super toifali 5-toifali
kabellar deb ko'rsatadigan ko'plab vaziyatlar mavjud. Iloji bo'lsa, 100-metrli o'ralgan
juft kabelni topib, uni joyida sinab ko'rish uchun Windows tizimidagi "Tarmoq
monitori" dan foydalanishingiz mumkin. 5-toifali kabel 100 Mbit / s ga yetishi
mumkin, 3-toifa kabel esa atigi 10 Mbit / s.
6-toifali kabel va 5-toifali kabel o'rtasidagi farq nima?
An'anaviy ovoz tizimi hali ham 3-toifali o'ralgan juftlikni qo'llashidan
tashqari, Ethernet tarmoq kabellari hozirda asosan 5-toifali yoki 6-toifali
himoyalanmagan o'ralgan juftlikdan foydalanmoqda. Garchi 5-toifali
ekranlanmagan burama juft kabellar hali ham 1000BASE-T ni qo'llab-quvvatlasada, ular asta-sekin kabel bozoridan chiqib ketishdi, chunki ularning narxi 5-toifali
ekranlanmagan burama juftlar bilan deyarli bir xil.
6-toifali himoyalanmagan o'ralgan juftlikning narxi nisbatan yuqori bo'lsa-da,
u asta-sekin o'rnatilgan simlarning yangi sevimlisiga aylanib bormoqda, chunki u 5toifali kabel tizimi bilan juda yaxshi mos keladi va 1000BASE-T ni juda yaxshi
qo'llab-quvvatlaydi.
6-toifali kabellar o'zaro bog'lanish va qaytish yo'qolishi nuqtai nazaridan
yaxshilandi. To'liq dupleks yuqori tezlikdagi tarmoq ilovalarining yangi avlodi
uchun mukammal qaytarilish yo'qotish ko'rsatkichlari juda muhimdir. Olti turdagi
standartlarda asosiy bog'lanish modeli bekor qilinadi. Simlar standarti yulduz
topologiyasini qabul qiladi. Kerakli o'tkazgich masofasi: doimiy aloqaning uzunligi
90 metrdan, kanal uzunligi esa 100 metrdan oshmasligi kerak.
18
6-toifali chiziq va 5-toifali super liniya o'rtasida uzatish masofasida qat'iy farq
yo'q, ya'ni bitta segmentning maksimal uzatish masofasi 100 metrni tashkil qiladi.
Albatta, 6-toifali liniyalarning uzatish masofasi mos ravishda oshirilishi mumkin.
100 metr deb ataladigan narsa 1000M tarmoqli kengligi va boshqa tegishli texnik
ko'rsatkichlar oshib ketgandan keyin bajarilmasligini anglatadi, bu esa tezlikni
pasaytirish kabi muammolarni keltirib chiqaradi.
Category7 Ethernet tarmoq kabellari keng qo'llaniladimi?
Category7 ekranlangan o'ralgan juftlik - bu mutlaqo yangi simlar tizimi. U
mukammal ishlashga ega bo'lsa-da, u qimmat. Qurilish murakkab va tanlov uchun
kamroq mahsulotlar mavjud, shuning uchun u simlarni ulash loyihalarida kamdankam qo'llaniladi.
19
II BOB AMALIY QISMI.
2.1 Ethernet tarmoq kabellarining nechta turi mavjud.
Kategoriya va tezlik bo'yicha Ethernet tarmoq kabellarining turlari quyidagi
jadvalda ko'rsatilgan:
Mushuk
1
Cat1 ANSI/EIA/TIA-568standartidagi eng original ekranlanmagan
oʻralgan mis kabeldir, lekin u dastlab kompyuter tarmogʻi maʼlumotlari
aloqasi uchun emas, balki telefon ovozli aloqasi uchun ishlab chiqilgan.
Cat2 ANS/EIA/TIA-568A va ISO2 toifasi/A darajasidagi standartlarda
kompyuter tarmog'i ma'lumotlarini uzatish uchun ishlatilishi mumkin
Mushuk2 bo'lgan birinchi himoyalanmagan o'ralgan juftlik kabelidir. Uzatish
chastotasi 1 MGts, uzatish tezligi esa 4 MBb/s. U asosan eski token
tarmog'i uchun ishlatiladi.
Cat3
Cat3 ANS/EIA/TIA-568A va ISO 2-sinf/A sinfi standartlarida
kompyuter tarmog'i ma'lumotlarini uzatish uchun ishlatilishi mumkin
bo'lgan birinchi himoyalanmagan o'ralgan juftlik kabelidir.
Cat4
Cat4 - ANS/EIA/TIA-568A va ISO 4/C toifali standartlardagi tokenring tarmoqlari uchun ishlatiladigan ekranlanmagan o‘ralgan juftlik
kabeli. Uzatish chastotasi 20 MGts va uzatish tezligi 16 Mb / s ga
yetishi mumkin. Asosan tokenga asoslangan LAN va 10BASET/100BASE-T uchun ishlatiladi.
Cat5
Cat5 - ANSI/EIA/TIA-568A va ISO Category 5/Class D standartlarida
CDDI (CDDI - buralgan mis simga asoslangan FDDI tarmog'i) va Fast
Ethernet-ni ishga tushirish uchun ishlatiladigan ekranlanmagan
o'ralgan juftlik kabeli. . Etkazish chastotasi 100 MGts, uzatish tezligi
100 Mb / s gacha.
Cat5e
Cat5e SNSI/EIA/TIA-568B va ISO 5-sinf standartlarida Fast Ethernetni ishga tushirish uchun ishlatiladigan ekranlanmagan o'ralgan juftlik
kabelidir. Uzatish chastotasi 100 MGts va uzatish tezligi 100 Mb / s ga
yetishi mumkin. 5-toifali kabellar bilan taqqoslaganda, 5e toifasi yaqin
masofadagi o'zaro bog'lanish, o'zaro aloqa sintezi, zaiflashuv va signalshovqin nisbatining to'rtta asosiy ko'rsatkichlarida katta
yaxshilanishlarga ega.
Cat6
Cat6 - bu ANSI/EIA/TIA-568B.2 va ISO Category6/Class E
standartlarida ko'rsatilgan ekranlanmagan o'ralgan juftlik kabeli. U
asosan Fast Ethernet va Gigabit Ethernet-da qo'llaniladi. Uning uzatish
chastotasi 200-250MGts ga yetishi mumkin, bu super-toifali 520
liniyaning tarmoqli kengligidan ikki baravar yuqori, maksimal tezlik
1000Mb/s ga yetishi mumkin, bu Gigabit Ethernet talablariga javob
berishi mumkin.
Cat6a
Cat6a Cat6 ning takomillashtirilgan versiyasidir. Bu, shuningdek,
ANSI/EIA-568B.2 va ISO Category6/Class E standartlarida
ko'rsatilgan ekranlanmagan o'ralgan juftlik kabelidir. U asosan Gigabit
tarmoqlarida qo'llaniladi. Uzatish chastotasi bo'yicha u Cat6 ga
o'xshaydi. Xuddi shunday, u ham 200-250 megabaytni tashkil etadi va
maksimal kitob evkalipti daraxti 1000Mb/s ga yetishi mumkin, lekin u
oʻzaro aloqa, zaiflashuv va signal-shovqin nisbatida katta
yaxshilanishga ega.
Cat7
Cat7 - ISO 7/F standartidagi buralgan juftlikning eng so'nggi turi. U
asosan 10 Gigabit Ethernet texnologiyasini qo'llash va rivojlantirishga
moslashish uchun ishlatiladi. Lekin u endi ekranlanmagan buralgan
juftlik emas, balki ekranlangan o'ralgan juftlikdir, shuning uchun uning
uzatish chastotasi kamida 500 MGts ga yetishi mumkin, bu Cat6 va
Cat6a dan ikki baravar ko'pdir va uzatish tezligi 10 Gbit / s ga yetishi
mumkin.
Cat8
Cat8 2000 MGts tarmoqli kengligi va 40 Gbit / s tezlikni qo'llabquvvatlaydi. Ushbu kabellar Data Center va korporativ tarmoqlar
uchun maxsus ishlab chiqilgan va narxi qimmatroq.
21
2.2 Ethernet tarmoq kabelining o'tkazgich yadrosi uchun qanday
material.
Albatta, kislorodsiz mis sim.
Kislorodsiz mis misning o'tkazgichidir;
Jismoniy xususiyatlar nisbatan barqaror va xizmat muddati uzoq.
Kislorodsiz mis Ethernet tarmoq kabeli yuqori toza va past qarshilikka ega.
Ethernet tarmoq kabelining ishlash printsipi
Ti o'zaro izolyatsiya qilingan bir juft metall chiziqli simlarni burish orqali
hosil bo'ladi. Shunday qilib, u nafaqat tashqi tomondan elektromagnit to'lqin
shovqinining bir qismiga qarshilik ko'rsatishi, balki bir nechta o'ralgan simlar
o'rtasidagi o'zaro shovqinni kamaytirishi mumkin.
Ikkita izolyatsiyalangan simlar bir-biriga o'ralgan va shovqin signali bir-biriga
bog'langan ikkita simga ta'sir qiladi (bu shovqin signali umumiy rejim signali deb
ataladi). Umumiy rejim qabul qilingan signalning differentsial sxemasida ishlatilishi
mumkin. Foydali signalni (differensial rejim signali) chiqarish uchun signal
o'chiriladi. Twisted pair sim Ethernet tarmoqlari va Token Ring tarmoqlarida juda
22
ko'p qo'llaniladi, u ko'pincha shina tipidagi topologiya tuzilishi yoki yulduz
topologiyasi tuzilishini ulash uchun ishlatiladi.
Ethernet tarmoq kabellarining tuzilishi
Ichki sim juftlari soat miliga teskari yo'nalishda mahkam o'ralgan. Bir-birini
burish usuli ichki o'zaro aloqani kamaytirish va tashqi shovqinni kamaytirish uchun
foydalidir. Oddiy tarmoq muhitida zaif elektromagnit parazit himoyalanmagan
kabelga parallel. Hech qanday ta'sir yo'q.
23
Kesma ko'rinish va reja ko'rinishini taqqoslash:
24
Ethernet tarmoq kabeli ichidagi har bir juft sim soat miliga teskari yo'nalishda
buriladi va har bir juftning yotqizish uzunligi boshqacha. Ushbu o'zaro bog'lanish
kabelning asl elektron xususiyatlarini o'zgartiradi, bu tashqi elektromagnit
parazitlarning bir qismiga qarshilik ko'rsatishi mumkin. U o'z signalidan kelib
chiqadigan o'zaro bog'lanish muammosini kamaytirish uchun ishlatilishi mumkin.
25
26
2.3 Ethernet tarmoq kabellaridan qanday stsenariylarda
foydalanish mumkin
Ulardan quyidagi stsenariylarda foydalanish mumkin.
Uyni bezatish uchun simlar
Uyni bezatish, yuqori tezlikdagi Internetga ulanish kechiktirilmaydi.
Internet-kafe simlarini ulash
Barcha turdagi onlayn o'yinlarni boshqaring.
27
Ofis kabellari
Tez tarmoq, yuqori ofis samaradorligi.
Kompyuter xonasi uchun simlarni ulash
Kompyuter xonasining simlari tezroq.
Kabel ko'ylagi PVX yoki LSZH dan tayyorlanganmi?
Tangpinning tarmoq kabeli ko'ylagi materiali: PVX va LSZH hammasi
mavjud, siz o'zboshimchalik bilan tanlashingiz mumkin.
Tangpin fabrikasida tarmoq kabeli uchun minimal buyurtma miqdori bormi?
Agar u 5e toifali ekranlanmagan va 6-toifali himoyalanmagan tarmoq kabeli bo'lsa,
bizda MOQ yo'q. Xitoyda sotish hajmi ham juda katta bo'lganligi sababli, bu ikki
28
model Xitoyda nisbatan yuqori savdo hajmiga ega va namunalar bepul taqdim
etilishi mumkin. Boshqa tarmoq kabellari MOQga ega va bepul namunalar zaxiralar
mavjudligiga bog'liq.
6-toifali tarmoq kabeli va 6e-toifali tarmoq kabeli o'rtasidagi farq nima?
1) uzatish chastotasi boshqacha: 6e toifadagi tarmoq kabelining uzatish tezligi
6-toifali tarmoq kabelidan oshib ketadi. 6-toifali tarmoq kabelining uzatish
chastotasi 250 MGts ni tashkil etadi, bu gigabit tarmoq tezligini qo'llab-quvvatlaydi,
6-toifali tarmoq kabelining uzatish chastotasi 6-toifa tarmoq kabelida yangilanib,
500 MGts ga yetib, 10 Gigabit tarmoq tezligini qo'llab-quvvatlaydi.
2) Tashqi teri identifikatsiyasi boshqacha: 6-toifali kabellar 6E toifali
kabellardan farq qiladi. Umuman olganda, kabel ko'ylagida ishlab chiqaruvchining
ma'lumotlari, kabel logotiplari va tarozilar bo'ladi. 6-toifa tarmoq kabelining
identifikatsiyasi Cat6, 6-toifa tarmoq kabelining identifikatsiyasi esa Cat6a.
3) Sim yadrosining qalinligi boshqacha: Super olti tarmoq kabeli qalinroq
bo'ladi, chunki Cat6a ikki qatlamli himoya qatlamiga ega va yadro bir vaqtning
o'zida qalinroq bo'ladi, Cat6 noyob o'zaro faoliyat skelet tuzilishiga ega. Tel
yadrosining qalinligi uzatish tezligiga ta'sir qiluvchi muhim ko'rsatkichdir, bu odatda
proportsionaldir.
4) Turli yadroli o'tkazgichlar: 6-toifali ekranlanmagan tarmoq kabelining
o'tkazgich materiali 0.545±0.02mm, boshqa modellar va 6-toifali super kabelning
o'tkazgich materiali. 0.57±0.02mm. Bu ham ikkalasi o'rtasidagi farq, lekin bo'shliq
juda kichik bo'lgani uchun uni yalang'och ko'z bilan ajratib bo'lmaydi, shuning
uchun u odatda bu jihatdan baholanmaydi.5) Narx boshqacha: Cat6e kabeli
haqiqatdan ham qimmatroq. Cat6.
Tarmoq kabelining kristalli ulagichlari qanday nomlanadi?
1) RJ-45
Har bir o'ralgan juftlikning ikkala uchi RJ-45 ulagichlarini o'rnatish orqali tarmoq
kartalari va hublarga (yoki kalitlarga) ulanadi.
RJ-45 vilkasi plastik ulagich bo'lib, uni faqat belgilangan yo'nalishda kiritish
mumkin va avtomatik ravishda tushib ketishining oldini oladi. Tarmoq kartasiga
(NIC), markazga (Hub) ulash uchun buralgan juftlikning ikkala uchi ushbu RJ-45
29
vilkasi bilan o'rnatilishi kerak yoki RJ-45da tarmoq aloqasi amalga oshiriladi. kalit
interfeysi.
2) RJ-11
R-J11 interfeysi RJ45 interfeysiga juda o'xshaydi, lekin faqat 4 ta pin (RJ45 uchun
8) mavjud. Kompyuter tizimlarida RJ-11 asosan modemlarni ulash uchun ishlatiladi.
Kundalik ilovalarda RJ-11 odatda telefon liniyalarida topiladi.
3) RJ-12
Odatda ovozli aloqa uchun ishlatiladigan RJ-12 ham bor. Birinchi ikkitasi bilan bir
xil tuzilishga ega, ammo oltita pinga ega (6p6c). Shu bilan birga, olti uyali to'rt pinli
(6p4c) va olti uyali ikki pinli (6p2c) ikkita turdagi ham mavjud.
4) Cat6a
Kristal konnektorlarning Cat6a ham o'z navlariga ega.
Tarmoq kabelining kristalli ulagichlarini qanday tasniflash mumkin?
Hozirgi vaqtda keng tarqalgan bo'lib foydalaniladigan tarmoq kabelining kristalli
konnektorlari Cat5e vilkasi, Cat6 vilkasi, Cat6a vilkasi va Cat7 vilkasidir. Keling,
quyidagi jadval orqali ularning tegishli parametrlarini ko'rib chiqaylik:
7-toifali kabellar ham ekranlangan va ekranlanmagan turlarga bo'linadimi?
7-toifali kabel endi ekranlanmagan o'ralgan juftlik emas, balki ekranlangan o'ralgan
juftlikdir, shuning uchun u kamida 500 MGts va umumiy tarmoqli kengligi 600
MGts bo'lgan keng qamrovli zaiflashuv-to-o'zaro bog'lanish nisbatini ta'minlay
oladi. Chiziqdan 2 barobar ko'proq, uzatish tezligi 10 Gbit / s ga yetishi mumkin.
7-toifali kabellarda har bir juft simlar himoya qatlamiga ega va to'rt juft simlar
birgalikda umumiy katta ekranlash qatlamiga ega. Jismoniy tuzilish nuqtai
nazaridan, qo'shimcha ekranlash qatlami 7-toifali kabelni kattaroq sim diametriga
ega qiladi.
Shuning uchun, himoyalanmagan 7-toifa yo'q. Agar sizga ekranlanmagan
kerak bo'lsa, 6-toifali kabelni sotib olishingiz mumkin, lekin u 10G ga yeta olmaydi.
8-toifali tarmoq kabellari va boshqa tarmoq kabellari o'rtasidagi eng katta farq nima?
8-toifa tarmoq kabeli ikki ekranli (SFTP) tarmoq o'tkazgichning so'nggi
avlodidir. U ikkita simli juftlikka ega, 2000 MGts tarmoqli kengligini qo'llabquvvatlaydi va 40 Gb / s gacha uzatish tezligiga ega, lekin uning maksimal uzatish
masofasi faqat 30 m, shuning uchun u odatda ishlatiladi. Qisqa masofali ma'lumotlar
markazlarida serverlarni, kalitlarni, patch panellarni va boshqa jihozlarni ulash.
8-toifali tarmoq kabellari, 7-toifali kabellar kabi, ikki ekranli va yuqori
tezlikdagi keng polosali muhitda, masalan, ma'lumotlar markazlari va zich tarmoqli
kengligi bo'lgan joylarda ishlatilishi mumkin, garchi 8-toifali kabellarning uzatish
30
masofasi atigi 30 metrni tashkil etadi, bu esa boshqa turdagi kabellardan ancha past,
uning uzatish tezligi va chastota o'tkazish qobiliyati boshqa turlarga qaraganda
ancha yuqori.
Shu sababli, sakkiz turdagi kabellar va boshqa turdagi tarmoq kabellari
o'rtasidagi farq nisbatan katta bo'lib, bu asosan uzatish tezligi, chastota o'tkazish
qobiliyati, uzatish masofasi va dastur muhitida aks etadi.
Tarmoq kabelining sifatini qanday ajratish mumkin?
Tarmoq kabeli tarmoq muhandisligida ajralmas hisoblanadi. Uning sifati tarmoq
uzatish tezligiga bevosita ta'sir qiladi. Keling, tarmoq kabelining sifatini qanday
ajratish mumkinligini ko'rib chiqaylik.
Ko'proq o'qing...
Ethernet tarmog'ini ommaviy kabel orqali etkazib berish echimlari?
1: Biz dengiz yoki havo orqali yuk tashishni tashkil qilamiz. Havo orqali tezkor kurer
- FedEx/DHL/UPS/TNT/EMS. Dengiz orqali ularni bizning agent kompaniyamiz
jo'natadi.
2: Mijozlar yuk tashish uchun logistika kompaniyasini tayinlaydi, biz ularning
ko'rsatmalariga amal qilamiz va etkazib berishni tugatamiz.
Bir nechta Ethernet kabellari bir-biriga xalaqit berishi mumkinmi?
Ha, bundling kabellarni juda qattiq bog'lab qo'ymaslik va burishmaslik uchun
ehtiyot bo'lishdir, bu tarmoqqa salbiy ta'sir qiladi va kabellarning sifatini pasaytiradi.
Ethernet kabellarini birga yig'a olasizmi?
Yo'q - Ethernet kabeli etkazib beruvchilari o'zaro aralashuvni oldini olish uchun
shovqinlardan himoyalanish uchun mo'ljallangan.
Cat6 o'rniga Cat7 dan foydalansam bo'ladimi?
Albatta, cat7 kabellari orqaga qarab mos keladi, ya'ni siz ularni oldingi kabellar,
jumladan cat4, cat5, cat5e bilan ishlatishingiz mumkin.
31
Xulosa
Ethernet so'zi ikkita "eter" yoki efir va "net" - tarmoq so'zlaridan kelib
chiqqan. Ya'ni, tarjima efir tarmog'i bo'ladi.
Shuni tushunish kerakki, Ethernet va Internet butunlay boshqa narsalar.
Shunday qilib, Ethernet - bu mahalliy tarmoqqa ulangan kompyuterlar o'rtasida
ma'lumot uzatish texnologiyasi. Shu bilan birga, Internet butun dunyo bo'ylab birbiri bilan o'zaro aloqada bo'lgan kompyuter tarmoqlarining global tizimidir. Aslida,
bu IP protokoli asosida yaratilgan butun dunyo bo'ylab axborot makonidir.
Ethernet texnologiyasi sanoatda, ofislarda, uyali aloqa, mashinalar o'rtasida
ma'lumotlar
almashinuvi
amalga
oshiriladigan
joyda.
Texnologiya
radioeshittirishning o'rnini bosuvchi vositadir.
Maxsus ishlab chiqilgan foydalanadi eshittirish standartlari. Ular
protokollar deb ataladi. Bular Fast va Gigabit Ethernet va maksimal 10G Ethernet.
Ikkinchisi endigina rivojlanmoqda. 10 Gigabit Internet texnologiyasidan
foydalangan holda ma'lumotni uzatishda mis simdan foydalanadigan odatdagi
gigabitdan farqli o'laroq, tola ishlatiladi.
32
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1.
Braude, E. Dasturiy ta'minotni ishlab chiqish texnologiyasi / E. Braude.
- Sankt-Peterburg: Pyotr, 2004 yil.
2.
Gonorovskiy, I.S. Arduino va dasturlash: Universitetlar uchun darslik.
- 4-nashr, qayta ko'rib chiqilgan. va qo'shimcha - M.: Dasturlash, 2012. - 512 b.
3.
Jeremy Bloom Arduino o'rganish. Texnik sehrning vositalari va
usullari. - Sankt-Peterburg: BHV-Peterburg, 2016 yil.
4.
Marka, D. SADT Strukturaviy tahlil va dizayn metodologiyasi / D.
Marka, K. McGowan. -M.: Metatexnologiya, 2003 yil.
5.
Mixail Momot Arduino asosidagi mobil robotlar. - Sankt-Peterburg:
BHV-Peterburg, 2017 yil.
6.
Fattrell, R. Dasturiy ta'minot loyihasini boshqarish: Minimal xarajat
bilan optimal sifatga erishish / R. Fatrell, D. Schafer, L. Schafer. - M.: Uilyams,
2003 yil.
7.
Klyuchev A.O., Kustarev P.V., Kovyazina D.R., Petrov E.V.
O'rnatilgan hisoblash tizimlari uchun dasturiy ta'minot. - Sankt-Peterburg: SPbGU
ITMO, 2009 yil.
8.
Vendrov A.M. Iqtisodiy axborot tizimlari uchun dasturiy ta'minotni
loyihalash - M: Moliya va statistika, 2006. - 544 b.
9.
Glagolev V. Texnik hujjatlarni ishlab chiqish. - Sankt-Peterburg: Peter,
2008. - 192 p.
10. Maklakov, S. V. AllFusion Modeling Suite bilan axborot tizimlarini
yaratish / S. V. Maklakov. -M.: DIALOG-MEPHI, 2003 yil.
11. Orlov, S. A. Dasturiy ta'minotni ishlab chiqish texnologiyalari / S. A.
Orlov. - Sankt-Peterburg: Pyotr, 2002 yil.
12. Simon Monk Arduino-ni dasturlash. Eskizlar bilan ishlash asoslari. Sankt-Peterburg: Pyotr, 2017 yil.
13. Sommer, U. Arduino/Freeduino mikrokontroller platalarini dasturlash /
U. Sommer. - Sankt-Peterburg: BHV, 2016. - 256 p.
Sommer, W. Arduino/Freeduino mikrokontroller dasturlash. / V. Sommer. Sankt-Peterburg: BHV, 2013. - 256 b. Simulyatsiya vositalari (CASE) va dasturiy
ta'minotni ishlab chiqishning barcha bosqichlarini qo'llab-quvvatlash [Elektron
resurs]. – 2010.
33
Elektron manbalar
www.google.so.uz - Google qidiruv tizimi(O`zbekiston)
www.arxiv.uz - Referatlar to`plami sayti
www.megasoft.uz- Dasturlar to`plami sayti
www.ziyonet.uz - Ta’lim portali
www.library.tuit.uz - TATU Axborot Resurs Markazi
http://javassript.ru - Javassript bo`yisha rasmiy sayt
www.poisk.uz- O`zbekiston qidiruv tizimi
http://www.presentation-3d.som - Grafik taqdimotlar dasturlar to`plami
http://www.google.ru/ - Google qidiruv tizimi (Rossiya)
http://ki.uz/index.php/kompyuter/47-elektron-darslik-yaratish;
http://referat.arxiv.uz/files/32817_elektron-darsliklar-yaratishda-xorijiy-tajribalarva-ularni-ommalashtirish.html;
http://old.ziyonet.uz/index.php#;
http://www.gov.uz/uz/press/teshnology/22137;
http://www.edu.uz
http:// www.ziyonet.uz.
34