1 – Amaliy mashg‘ulot
Maxsulot sifati tug‘risidagi
ma’lumotlarni shtrixli kodlash
Ishning maqsadi:
Maxsulot sifati to’g‘risidagi
ma’lumotlarni va shtrixli kodlash haqida
kerakli bo’lgan ma’lumotlarni o’rganish
Reja:
• 1. Shtrixli kodlash.
• 2. Kod ΑΑΝ-8.
• 3. 13-bitli va 8-bitli raqamli kodlar.
• Shtrixli kodlash g‘oyasi 30yillarda AQSh Garvard
biznes maktabida paydo
• bo‘lgan va bunday kodning birinchi amaliy
qo‘llanilishi 60yillarga borib taqaladi: AQSh
temiryo‘lchilari temir yo‘l vagonlarini aniqlash
uchun shtrix koddan foydalanganlar.
Shtrix-kodlar maxsus optik qurilmalar - skanerlar
tomonidan o‘qish uchun mo‘ljallangan
Xorijiy
mamlakatlarda
tovarlarning
qadoqlarida shtrix-kodning mavjudligi
majburiy talabga aylangan, ularsiz savdo
tashkilotlari tovarlardan voz kechishi
mumkin. Bu xalqaro savdoga ham tegishli.
13-bit va 8 bitli raqamli kodlar, ular
turli xil kenglikdagi chiziqlar va
bo‘shliqlarning kombinatsiyasi
13-bitli kod mamlakat kodidan ("mamlakatning q lag"),
korxona (firma)-ishlab chiqaruvchining kodi, mahsulotning
o‘zi kodi va nazorat raqamidan iborat
Masalan, Fransiya o‘z mamlakatini namoyish qilish
uchun 30-37 ball oldi.
Italiya - 80 - 87.
Ba’zi mamlakatlar uchun kodlar uch xonali:
520 - Gresiya,
789 - Braziliya,
Rossiya - 460,
Estoniya - 474,
Vengriya - 599
Ishlab chiqaruvchining kodi har bir mamlakatda tegishli milliy organ tomonidan
tuziladi
Ishlab chiqarish korxonalari uchun shtrix
kodlash quyidagilarni amalga oshirishga imkon
beradi:
• avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarini ishlab
chiqishga ko‘maklashish,
• ishlab chiqarish, omborxona, marketing sohalarida
buxgalteriya operatsiyalari samaradorligini oshirish;
• iste’mol qilingan resurslarni tahlil qilish,
• hujjatlar hajmini kamaytirish,
• tovarlar harakati va mahsulotni sotish to‘g‘risida
ishonchli ma’lumotlarning tizimli to‘plamini o‘rnatish;
• boshqaruv va nazorat organlariga tezkor ma’lumotlarni
taqdim etish.
• Nazorat savollari
• 1. Shtrixli kodlash qachon va qayerda paydo bo’lgan?
• 2. Kod ΑΑΝ-8 haqida qisqacha ta’rif bering?
• 3. Qaysi tashqi iqtisodiy assotsiatsiya Rossiyada shtrix
kodlash bilan avtomatik identifikatsiyalash muammolari
borasida shug’ullanadi?
• 4. Ishlab chiqarish korxonalari uchun shtrix kodlash
qanday amalga oshirishga imkon beradi?
Mavzuni mustaxkamlash uchun test savollari
1. Shtrixli kodlash g‘oyasi
nechinchi yilda qaerda paydo
bo’lgan?
A. AQShda 30 yillarda
2. Xorijiy mamlakatlarda tovarlarning
qadoqlarida shtrix-kod mavjudligi
majburiymi
A. majburiy emas
B.Rassiyada 40 yillarda
B. majburiy
C. Germaniyada 30 yillarda
C. ixtiyoriy
D. Turkiyada 30 yillarda
D. Kampaniya boshqaruvchisiga bo‘giq
3. Rassiya mamlakatlar uchun
shitrix kod toping
A. 460
4. Ishlab chiqarish korxonalari uchun shtrix
kodlash qanday amalga oshirishga imkon
beradi?
A. Davlat tomonidan majbur beriladi
B. 789
C. 474
B. Islovchilarga qulaylik yaratish
C. Islab chiqarish, omborxona, tavar, boshqaruv
TEST javoblari
E‘TIBORINGIZ UCHUN
RAXMAT