O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI QARSHI FILIALI “TASDIQLAYMAN” O‘quv ishlar bo‘yicha direktor o‘rinbosari v.b.___________S.Yaxyayev 2023 yil “ 5 ” sentyabr AKADEMIK YOZUV FANI BO‘YICHA SILLABUS Sirtqi bo‘lim uchun Bilim sohasi: Ta’lim sohasi: Ta’lim yo‘nalishi: 600 000 – Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 610 000 – Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari ta’lim sohasi 60610500 – Kompyuter injiniringi (“Kompyuter injiniringi”, “AT-servisi”) 60611000 – Telekommunikatsiya texnologiyalari (“Telekommunikatsiyalar”) Qarshi– 2023 Modul/FAN SILLABUSI Kompyuter injiniring va telekommunikatsiya texnologiyalari fakulteti barcha ta’lim yo‘nalishlari uchun Akademik yozuv Majburiy ACWR12MBK 1 1 Sirtqi 12 Fan nomi: Fan turi: Fan kodi: Yil: Semestr: Ta’lim shakli: Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar: Ma’ruza Amaliy mashg‘ulotlar Laboratoriya mashg‘ulotlari Mustaqil ta’lim Kredit miqdori: Baholash shakli: Fan tili: FM1 FM2 1 12 108 4 Imtihon O‘zbek Fan maqsadi (FM) talabalar iqtidorini o‘stirish, fikrini aniq va ravon ifodalashi uchun tildagi uslublardan ham xabardor bo‘lishi, kundalik so‘zlashuv tilidan tashqari, ilmiy, rasmiy ish yuritish tilini o‘rgatish ilmiy matnlarni: insholar, kurs ishlari, diplom ishlari, magistrlik dissertatsiyalari, maqolalar, monografiyalar yozish metodologiyasi bilan tanishish Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar Ma’lumotiga ko‘ra oliy ta’limgacha fanga doir barcha bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishi kerak. Ta’lim natijalari (TN) TN1 TN2 TN3 TN4 Bilimlar jihatidan: Akademik yozuv fanining maqsad va vazifalari, ta’limda tutgan o‘rni va ahamiyati to‘g‘risidagi bilimlarga ega bo‘lish ilmiy matnlarni: insholar, esselar, kurs ishlari, referat, dokladlar, tezislar, maqolalar yozish ko‘nikmasiga ega bo‘lish Olgan bilimlarni amaliyotda qo‘llay olish malakasiga ega bo‘lish Ko‘nikmalar jihatidan: Og‘zaki nutq o‘zaro muomala tilidir, undan o‘zaro suhbatlarda, ma’ruzalarda, radioda, telefonda, uy va oila muomalasida foydalaniladi. Har ikki nutq shakli oldiga bir xil talablar qo‘yiladi. TN5 TN6 So‘zni to‘g‘ri qo‘llash, undagi tovushlarni to‘g‘ri va aniq talaffuz qilish (hol- xol, yod-yot, sof-sop, sher-she'r va b.), gapda so‘zlarni tartib bilan joylash kabilar vositasida fikrning tushunarli bo‘lishiga erishamiz. Til va nutq umumiylik - xususiylik, imkoniyat - voqelik, mohiyat-hodisa qaramaqarshiligini o‘zida namoyon etib, bir-biriga zidlanadi, bunday zidlanish har bir til sathlariga xos birliklarning nomlanishida ham o‘z ifodasini topadi. Mashg‘ulotlar shakli: Amaliy mashg‘ulotlar (A) Soat A1: Akademik nutq.Yozma va og‘zaki uslub va uning xususiyatlari. Me’yor tushunchasi. Yozma nutq shakllari. A2: Nutq uslublari. Rasmiy idoraviy uslub. Matn turlari va tarkibi. Matn tahlili va tahriri. A3: Referat turlari va uning tarkibidagi jumlalar. Esse haqida tushuncha. A4: Maqola va uning turlari. Publitsistik nutq. Annotatsiya yozish. A5: Dastlabki ilmiy tadqiqotni yozish. Muloqot va kommunikatsiya jarayoni. A6:Mutaxassislikka oid sо‘z va terminlarning imlosi, yasalishi va qо‘llanilishi Jami: 2 2 2 12 Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar mavzular bo‘yicha rasmiy mavzu axborot tayyorlash; • reklama matnlari yaratish; • ilmiy uslubda maqola tayyorlash; • loyiha yozish; • taqriz yozish; • taqdimot yozish; • iqtibos keltirish, loyiha, doklad, tezis yozish; • ilmiy maqola yozish. Jami: • soat 27 27 27 27 108 Talabaning fan bo‘yich o‘zlashtirish ko‘rsatkichlarini nazorat qilishda quyidagi me’zonlar tavsiya etiladi: a) 5 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim: Fanning mazmun va mohiyatini to‘liq yorita olsa; Fandagi mavzularni bayon qilishda ilmiylik va mantiqiylik saqlanib, ilmiy xatolik va chalkashliklarga yo‘l qo‘ymasa; Fan bo‘yicha mavzu materiallarining nazariy yoki amaliy ahamiyati haqida aniq tasavvurga ega bo‘lsa; Fan doirasida mustaqil erkin fikrlash qobiliyatini namoyon eta olsa; Berilgan savollarga aniq va lo‘nda javob bera olsa; Konspektga puxta tayyorlangan bo‘lsa; Mustaqil topshiriqlarni to‘liq va aniq bajargan bo‘lsa; Fanga tegishli qonun va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarni to‘liq o‘zlashtirgan bo‘lsa; Fanga tegishli mavzulardan biri bo‘yicha ilmiy maqola chop ettirgan bo‘lsa; Tabiiy jarayonlarni sharhlay bilsa; b) 4 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim: Fanning mazmuni va mohiyatini tushungan, fandagi mavzularni bayon qilishda ilmiylik va mantiqiylik saqlanib, ilmiy xatolik va chalkashliklarga yo‘l qo‘ymasa; Fanning mazmun va amaliy mohiyatini tushungan bo‘lsa; Fan bo‘yicha berilgan vazifa va topshiriqlarni o‘quv dasturi doirasida bajarsa; Fan bo‘yicha berilgan savollarga to‘g‘ri javob bera olsa; Fan bo‘yicha konspektni puxta shakllantirgan bo‘lsa; Fan bo‘yicha mustaqil topshiriqlarni to‘liq bajargan bo‘lsa; Fanga tegishli qonun va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarni o‘zlashtirgan bo‘lsa; c) 3 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim: Fan haqida umumiy tushunchaga ega bo‘lsa; Fandagi mavzularni tor doirada yoritib, bayon qilishda ayrim chalkashliklarga yo‘l qo‘yilsa; Bayon qilish ravon bo‘lmasa; Fan bo‘yicha berilgan savollarga chalkash va mujmal javob bersa; Fan bo‘yicha matn puxta shakllantirilmagan bo‘lsa; d) Quyidagi hollarda talabaning bilim darajasi qoniqarsiz 2 baho bilan baholanishi mumkin: Fan bo‘yicha mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rilmagan bo‘lsa; Fan bo‘yicha mashg‘ulotlarga doir tasavvurga ega bo‘lmasa; Fan bo‘yicha matnlarni boshqalardan ko‘chirganligi sezilib tursa; Fan bo‘yicha matnda jiddiy xato va chalkashliklarga yo‘l qo‘yilgan bo‘lsa; Fan bo‘yicha berilgan savollarga javob bera olmasa; Fanni bilmasa; Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar Mustaqil ish fanning mavzulari asosida tashkil etiladi. Mustaqil ishni quyidagi topshiriqlar ko‘rinishida bajarish tavsiya etiladi: • mavzu bo‘yicha rasmiy axborot tayyorlash; • reklama matnlari yaratish; • ilmiy uslubda maqola tayyorlash; • loyiha yozish; • taqriz yozish; • taqdimot yozish; • iqtibos keltirish, loyiha, doklad, tezis yozish; • ilmiy maqola yozish. Topshiriqlar mezoni № Topshiriqlar Soni 1 Mustaqil ishlar 108 2 Amaliy topshiriqlar 12 jami 120 Asosiy adabiyotlar: 1. N. Jiyanova, O. Mo‘ydinova. Nutq madaniyati. - Т.: “Ilm ziyo zakovat”, 2019. 221 b. 2. Xolmonova Z. Adabiy tildan ma’ruzalar umumlashmasi-T.: «O‘zbekiston», 2013,250 b. 3. Qo‘ng‘urov R., Begmatov E., Tojiyev Yo. Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari, - Т.: “Fan”, 1992, 254 b. 4. Husanov.N., Rasulov, Mo‘ydinov Q. Nutq madaniyati va notiqlik san’ati .-Т.: “IQTISODMOLIYA”, 2006. 5. M. Axmedova. Nutq madaniyati va professional notiqlik. TATU, 2017, 1146. 6. M. Aminov, A. Madvaliyev, N.Maxkamov, N Maxmudov. Ish yuritish (amaliy qo‘llanma). Toshkent, 2017 y . - 440 b. 7. X.S. Muhiddinova, N. A. Abdullayeva. Rasmiy uslubning diplomatik turlari T; 1997 у. 8. Д.А.Бабахонова. Официальный деловой стиль современного узбекского литературного языка. АКД, Т., 1987 г. 9. M.Abdurahmanova. O‘zbek tili fanidan uslubiy qo‘llanma. Ish yuritish tili va uslubi. Т., 2018. 10. Jerald Aired, Charles Brusaw, Walter Oliu. Handbook of technical writing. New York, Copyright 2003. 11. Stephen Bailey. Akademic writing. Handbook for international students. London, 2015 Qo‘shimcha adabiyotlar 1. M.X.Axmedova, K.A.Gayubova. “O‘zbek tili”. T. TATU, “Aloqachi”, 2019. 2. Mahmudov N.O‘qituvchi nutqi madaniyati. Т.: «O‘zbekiston milliy kutubxonasi», 2009,188 b. 3. Husanov N., Mirahmedova Z. Mutaxassislik tili. Т.: TM1, 2003. 4. A.H. Белов, В.H.Белов. Корреспонденция и делопроизводство. М.. 1988 г. 5. Д.В.Васильев. Делопроизводство на компьютере. Практические рекомендации М., 1999г. 6. S.V.Usmanov va .b. O‘zbek tilida ish yuritish amaliyoti. T. 1999 y. 7. Ruscha - o‘zbekcha lug‘at (2 jildli). - Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2013. 8. O’zbek tilining izohli lug‘ati (5 jildli). - Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 20052008. 9. Jumaniyozov R., Nutqiy mahorat .-Т.: “Adolat”, 2005, 90 b. Axborot manbalari 1.http://solver.uz/translate.php - Русско-узбекский переводчик. 2.http://sahifa.tj/uzbeksko_russkij- Узбекско-русский переводчик. 3.http://library.ziyonet.uz/ - ta’lim portali. Fan o‘qituvchisi to‘g‘risida ma’lumot Mualliflar: E-mail: Tashkilot: Taqrizchi: Yuldasheva Ra’no Djo‘rayevna assistent o‘qituvchi Xo‘jayev Anvar G‘ulomovich assistent o‘qituvchi Anvarxujayev1974@gmail.com. Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Qarshi filiali “Axborot ta’lim texnologiyalari va gumanitar fanlar ” kafedrasi Sh.B.Nuriddinov - Qarshi Davlat Universiteti professori Mazkur Sillabus Muhammad al – Xorazmiy nomidagi TATU Qarshi filiali Kengashining 2023yil 30-avgust 1 - sonli yig‘ilish bayoni bilan tasdiqlangan. Mazkur Sillabus “Axborot ta’lim texnologiyalari va gumanitar fanlar” kafedrasining 2023 yil 30-avgust 1-sonli yig‘ilish bayoni bilan ma’qullangan. O‘quv-uslubiy bo‘lim boshlig‘i: M.F.To‘rayev Fakultet dekani: I.N.Ruzimurodov Kafedra mudiri: Z.Yaxshiyeva Tuzuvchilar: R.Yuldasheva A.Xo‘jayev