TURIZM SOHASINING RIVOJLANISHIDA DAVLAT
TASHKILOTLARI SIYOSATINING ROLI
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand Davlat Universiteti
Inson resurslari va mahalla taraqqiyotini boshqarish instituti
Tarmoqlar iqtisodiyoti kafedrasi dotsenti
Yuldashev Shamsiddin Kiyamiddinovich
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand Davlat Universiteti
Inson resurslari va mahalla taraqqiyotini boshqarish instituti talabasi
Olisheva Yulduz Otabek qizi
Annotatsiya. Mazkur maqolada turizm sohasini takomillashtirishga
qaratilgan davlat siyosati va uning asosiy yo’nalishlari haqida so’z yuritilgan.
Maqolada turizm sohasini davlat tashkilotlari tomonidan tartibga solishning
ahamiyati, turizm sohasidagi davlat siyosatining asosiy yo‘nalishlari va
usullari, sohani samarali rivojlantirish va raqobat muhitini shakllantirishning
asosiy tamoyillari ko‘rib chiqiladi. Turizm sohasini rivojlantirishni qo‘llabquvvatlashning zamonaviy usullari ham o‘rganildi.
Kalit so'zlar: turizm sektori, tartibga solish, usullar, infratuzilmani
rivojlantirish, iqtisodiy siyosat, turizm sanoati, raqobat, samaradorlik, turizm
xizmatlari.
Аннотация: В статье рассмотрены значение государственного
регулирования туристической отрасли, основные направления и методы
государственной политики в сфере туризма, основные принципы
эффективного развития отрасли и формирования конкурентной среды.
Также изучены современные методы поддержки развития туристической
индустрии.
Ключевые слова: сфера туризма, регулирование,методы,развитие
инфраструктуры, экономическая политика, индустрия туризма,
конкуренция, эффективность,туристические услуги.
Abstract: The article discusses the importance of state regulation of the
tourism industry, the main directions and methods of state policy in the field of
tourism, the basic principles of effective development of the industry and the
formation of a competitive environment. Modern methods of supporting the
development of the tourism industry have also been studied.
Key words: tourism sector, regulation, methods, infrastructure
development, economic policy, tourism industry, competition, efficiency,
tourism services.
Iqtisodiyotning innovatsion rivojlanishi sharoitida turizm koʼplab
rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar milliy daromadining asosiy manbai
boʼlib hisoblanadi. Turistik mahsulotlarni eksportini oshirish har bir milliy
iqtisodiyotda qoʼshimcha talabni paydo qiladi va aholining ishbilan bandligi
darajasi oshishi va xorijiy valyuta tushumlari koʼpayishini taʼminlaydi. Shuning
uchun milliy iqtisodiyotlarda turizmni rivojlantirish qoʼshimcha qiymat
oshishini, iqtisodiy rivojlanishga erishishda muhim ahamiyat kab etadi.
Turizm, madaniyat, madaniy meros va sport yo‘nalishlarida
infratuzilmani jadal rivojlantirish, obyektlardan samarali foydalanish, aholiga
qulay shart-sharoitlar yaratish, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi
Prezidentining 2021-yil 6-apreldagi “Turizm, sport va madaniy meros
sohalarida davlat boshqaruvi tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari
to‘g‘risida”gi PF-6199-son Farmoni hamda 2021-yil 6-apreldagi “Turizm va
sport vazirligi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi PQ-5054-son qarorlari
qabul qilingan.
Turizm sohasini rirojlantirish va tartibga solish mexanizmlariga
bagʼishlangan koʼplab tadqiqotlar amalga oshirilgan boʼlib, ularda turizmni
rivojlantirish boʼyicha davlat siyosatini amalga oshirish boʼyicha turli xil
qarashlar va yondashuvlar ishlab chiqilgan. Turizm xizmatlari bozorida talab va
taklif oʼrtasida muvofiqlikni taʼminlash hamda turistik mahsulotlar va xizmatlar
raqobatbardoshligini oshirish muhim ahamiyatga ega.
Shuning uchun, bizningcha, hozirgi vaqtda turizmni rivojlantirish va
qoʼllab-quvvatlash boʼyicha davlat tashkilotlarining roli keng boʼlib, sohada
realizatsiya qilinayotgan davlat siyosatining asosiy yoʼnalishlari bilan bogʼliq
muammolarga eʼtiborni qaratish muhim ahamiyatga ega.
Turizmni rivojlantirishda davlat tashkilotlarining oʼrni muhim
ahamiyatga ega boʼlib, sohada yuzaga keladigan huquqiy, iqtisodiy, tashkiliy,
ijtimoiy va axborot mexanizmlarini samarali amal qilish uchun shartsharoitlarni yaratishni nazarda tutadi. Bunda mamlakat miqyosida turizm
industriyasini rivojlantirish va turistik xizmatlar bozorining
raqobatbardoshligini oshirish boʼyicha munosabatlar hamda jarayonlarni oʼzaro
bogʼliq tashkiliy tizim orqali tartibga solish maqsadga muvofiq hisoblandi.
Turizm yoʻnalishlari sohasidagi asosiy davlat siyosatini quyidagicha
umumlashtirish mumkin:
Turizmni rag’batlantirish: Davlat tashkilotlari turizmni iqtisodiy o’sish va
rivojlanishning asosiy omili sifatida rivojlantirishni maqsad qilgan.
Mamlakatning betakror madaniy merosi, tabiiy go‘zalligi, tarixiy obidalari va
turli sayyohlik takliflarini namoyish etish orqali ham mahalliy, ham xorijiy
sayyohlarni jalb qilishga intilmoqda.
Infratuzilmani rivojlantirish: Davlat tashkilotlari umumiy turizm
tajribasini oshirish uchun turizm infratuzilmasini rivojlantirish va
takomillashtirish muhimligini tan oladi. Bunga yoʻllar, aeroportlar,
mehmonxonalar, kurortlar va turizm bilan bogʻliq boshqa obyektlarni qurish va
taʼmirlashga sarmoya kiritish kiradi.
Barqaror turizm: Davlat tashkilotlari salbiy ekologik, ijtimoiy va madaniy
taʼsirlarni minimallashtiradigan barqaror turizm amaliyotlarini ilgari surish
majburiyatini oladi. Tabiiy resurslarni asrab-avaylash va himoya qilish,
mas’uliyatli turizm xulq-atvorini targ’ib qilish va mahalliy hamjamiyatlarni
qo’llab-quvvatlashga qaratilgan sa’y-harakatlar amalga oshiriladi.
Turizm mahsulotlarini diversifikatsiya qilish: Davlat tashkilotlari tashrif
buyuruvchilar uchun mavjud bo’lgan sayyohlik mahsulotlari va tajribalarini
diversifikatsiya qilishni maqsad qilgan. Bu sarguzasht turizmi, ekoturizm,
madaniy turizm, tibbiy turizm va gastronomik turizm kabi turizm segmentlarini
rivojlantirishni oʻz ichiga oladi.
Turizm marketingi va reklamasi: Davlat tashkilotlari mamlakatga
sayyohlarni jalb qilish uchun marketing va reklama tadbirlari bilan faol
shug’ullanadi. Bunga xalqaro sayyohlik yarmarkalari va ko‘rgazmalarida
qatnashish, maqsadli marketing kampaniyalarini boshlash, kengroq auditoriyani
qamrab olish uchun raqamli platformalar va ijtimoiy mediadan foydalanish
kiradi.
Inson resurslarini rivojlantirish: Davlat tashkilotlari sifatli turizm
xizmatlarini taqdim etishda malakali va bilimli ishchi kuchi muhimligini tan
oladi. Turizm mutaxassislari, ekskursiya gidlari va mehmondo‘stlik xodimlarini
o‘qitish va salohiyatini oshirish dasturlari bilan ta’minlashga harakat
qilinmoqda.
Hamkorlik va hamkorlik: Davlat tashkilotlari turizmni rivojlantirish
uchun qulay muhitni yaratish maqsadida xususiy sektor, xalqaro tashkilotlar va
boshqa manfaatdor tomonlar bilan faol hamkorlik qiladi. Turizm sektorining
barqaror o‘sishi uchun tajriba, resurslar va investitsiyalardan foydalanish uchun
davlat tashkilotlari-xususiy sheriklik rag‘batlantiriladi.
Xavfsizlik: Davlat tashkilotlari sayyohlarning xavfsizligi va xavfsizligini
birinchi o’ringa qo’yadi. Sayyohlar xavfsizligini ta’minlash, jumladan, turistik
ob’ektlarda xavfsizlik choralarini kuchaytirish, favqulodda xizmatlar ko’rsatish
va sayyohlar o’rtasida xavfsizlik choralari bo’yicha xabardorlikni oshirish
choralari ko’rilmoqda.
Turizm tadqiqotlari va ishlanmalari: Davlat tashkilotlari rivojlanayotgan
tendentsiyalarni aniqlash, bozor talabini baholash va innovatsion turizm
mahsulotlari va xizmatlarini ishlab chiqish uchun turizm tadqiqotlari va
ishlanmalariga sarmoya kiritadi. Bu mamlakatga jahon turizm bozorida
raqobatbardosh bo‘lib qolish imkonini beradi.
Turizm qoidalari va siyosati: Davlat tashkilotlari turizm sanoatini
boshqarish uchun qoidalar va siyosatlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi.
Bunga turizm biznesini litsenziyalash va sifat nazorati, halol raqobatni
ta’minlash, sayyohlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish kiradi.
Ushbu siyosat va tashabbuslar mamlakatning iqtisodiy o’sishi, ish o’rinlarini
yaratish va madaniyatni saqlashga hissa qo’shadigan jonli va barqaror turizm
sohasini rivojlantirishga sodiqligini ko’rsatadi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 6-apreldagi “Turizm,
sport va madaniy meros sohalarida Davlat boshqaruvi tizimini yanada
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-6199-son farmoni.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 6-apreldagi “Turizm va
sport vazirligi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi PQ-5054-son qarori.
3. www.zen.yandex.ru
4. LEX.UZ
5. Ziyonet.uz