Araling Panlipunan 9 (Ekonomiks) MARK STEVEN S. YUSI Guro MGA ALINTUNTUNIN SA KLASE 1. Umupo ng maayos. 2. Makinig nang mabuti sa guro at sa kaklase na nagsasalita. 3. Lumahok sa mga gawain at talakayan sa klase. 4. Iwasan ang sabayang pagsagot. 5. Itaas ang kamay kung gustong sumagot sa mga tanong. Balik-aral: Kilalanin mo! Panuto: Tukuyin kung anong Estratehiya na makatutulong sa pag-unlad ng bansa ang ipinapakita ng bawat larawan. MAPANAGUTAN / MAABILIDAD MAPANAGUTAN MAALAM / MAABILIDAD MAABILIDAD MAALAM / MAKABANSA MAKABANSA MAALAM / MAABILIDAD MAALAM PASSING OF THE TORCH! •Paghahalaman •Paghahayupan •Pangingisda •Paggugubat Mga layunin: Sa pagtatapos ng talakayan, ang mag-aaral inaasahang: 1. naipaliliwanag ang kahulugan ng agrikultura; 2. naiisa-isa ang mga sektok ng Agrikultura para sa Pambansang Kaunlaran; 3. naisasagawa ang bawat saklaw ng sektor ng agrikultura sa pamamagitan ng tableau; at 4. nabibigyang halaga ang ginagampanang papel ng sektor ng agrikultura sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga Pilipino. ay -isang agham kung saan nililinang ang pag-aalaga at pagpaparami ng mga halaman at hayop. Ito ay ginagawa upang makalikha ng pagkain, damit, at iba pang produkto na makatutulong para masustentuhan ang pamumuhay ng tao. Ito ay nanggaling sa salitang Latin na “AGRI” na ibig-sabihin ay “LUPA”, at “CULTURA” na nangangahulugan namang “PAGLILINANG”. Bakit sinasabing bansang agrikultural ang Pilipinas? Ang Pilipinas ay isang bansang agrikultural dahil malaking bahagi nito ang ginagamit sa mga gawaing pang-agrikultural. Malaking bahagi ng mga mamamayan ang nasa sector na ito ng ekonomiya. Ang Kagawaran ng Agricultura (Department of Agriculture) ay responsable sa pagsulong ng paglago ng agrikultura. SAKLAW NG AGRIKULTURA 1. Paghahalaman 2. Paghahayupan 3. Pangingisda 4. Pangugubat PAGHAHALAMAN -Ang sektor na ito ng agrikultura ay nakatuon sa pagpaparami ng mga halaman na maaring mapagkunan ng hilaw na materyales at iba pang produkto. Ang gawaing maiuugnay dito ay ang pagsasaka. PAGHAHAYUPAN -Ang paghahayupan ay nakapokus sa pag-aalaga at pagpaparami ng hayop. Ang mga hayop na madalas alagaan sa Pilipinas ay manok, baboy, baka at kambing. Nagbibigay ito ng suplay ng pagkain tulad ng karne, itlog, at gatas PANGINGISDA -Ang pangisdaan ay naka-sentro sa paglinang, pag-aalaga, pagpaparami at panghuhuli ng isda. Matatagpuan ito sa mga pamayanang malapit sa anyong tubig tulad ng dagat, ilog, at lawa. -Itinuturing ang Pilipinas bilang isa sa mga pinakamalaking tagatustos ng isda sa buong mundo. Isa sa pinakamalalaking daungan ng mga huling isda ay matatagpuan sa ating bansa. a. Pangingisdang Komersiyal -ito ay tumutukoy sa uri ng pangingisdang gumagamit ng mga bangka na may kapasidad na hihigit sa tatlong tonelada para sa mga gawaing pangkalakalan o pagnenegosyo. Sakop ng operasyon ay 15 kilometro sa labas ng nasasakupan ng pamahalaang bayan. b. Pangingisdang Munisipal -ito ay nagaganap sa loob ng 15 kilometro sakop ng munisipyo at gumagamit ng bangka na may kapasidad na tatlong tonelada o mas mababa pa na hindi nangangailangan na gumamit ng mga fishing vessel. c. Pangingisdang Aquaculture -Ito naman ay tumutukoy sa pag-aalaga at paglinang ng mga isda at iba pang uri nito mula sa iba't ibang uri ng tubig pangisdaan - fresh (tabang), brackish (maalat-alat) at marine (maalat). PAGGUGUBAT -Ang paggugubat ay isang pangunahing pangekonomikong gawain sa sektor ng agrikultura. Tulad ng paghahalaman, ito ay isa sa pinagkukunan ng mga hilaw na materyales. Dito nakakakuha ng mga punong kahoy na ginagamit sa paggagawa ng muwebles at iba pang kasangkapan sa bahay. -Mahalaga itong pinagkukunan ng plywood, tabla, troso, at veneer. Bukod sa mga nabanggit na produkto, pinagkakakitaan din ang rattan, nipa, anahaw, kawayan, pulotpukyutan at dagta ng almaciga. Kahalagahan ng sektor ng agrikultura sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga Pilipino 1. Ang agrikultura ay pangunahing pinagmumulan ng pagkain. 2. Pinagkukunan ng materyal para makabuo ng bagong produkto. 3. Pinagkukunan ng kitang panlabas 4. Pangunahing nagbibigay ng trabaho sa mga Pilipino. 5. Pinagkukunan ng sobrang manggagawa mula sa sektor agrikultural patungo sa sektor ng industriya at paglilingkod. SAKLAW NG AGRIKULTURA Panghahalaman Panghahayupan Pangingisda Paggugubat PAMANTAYAN SA PAGHAHATOL NG TABLEAU 25 Panuto: Sagutin ang mga sumusunod at ipaliwanag ng mabuti ang iyong sagot. 1. Ano ang kahulugan ng agrikultura? 2. Ano-ano ang mga saklaw ng sektor ng agrikultura? 3. Sa palagay mo, ano ang ginagampanang papel ng sektor ng agrikultura sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga Pilipino at bakit ito mahalaga sa atin? Takdang-aralin Sumulat ng limang produkto sa bawat saklaw ng agrikultura. 1. Paghahalaman 2. Paghahayupan 3. Pangingisda 4. Paggugubat Thank you for listening!!!