MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
“Ma’lumotlar kommunikatsiyasi” fanidan
Bajardi: KI20-03-guruh talabasi:
Baxtiyorov Farizjon.
Qabul qildi: Hamiyev A. T.
SAMARQAND – 2024
4-Amaliy mashg‘ulot.
Mavzu: Multiplekslash qurilmalarini o’rganish Ishning
maqsadi: WDM multipleksorlari WDM demultipleksorlari bilan tanishish,
To’lqinli zichlashtiruvchi texnologiyalarning turlari o’rganish, WDM
tizimlarning ishlash jarayonini OptiSystem dasturiy vositasi yordamida tahlil
qilish.
Savollarga javob: 1. Tolali optik tarmoqlar,
SDH/SONET ierarxiyasini qo‘llagan holda uzatish tezliklarini oshirish bo‘yicha
rivojlandi. Natijada kam kanalli uzatish tezliklaridan, tezligi 155 Mbit/s bo‘lgan
sinxron raqamli ierarxiyaning STM-1 tizimiga, undan keyin tezligi 622 Mbit/s
bo‘lgan STM-4 tizimiga va tezligi 2,5 Gbit/s bo‘lgan STM16 tizimiga o‘tish amalga
oshdi. Jadallik bilan rivojlanish zaruriyati Internet trafiklariga, ya’ni uning xizmat
turlariga bo‘lgan qiziqish bilan bog‘liqdir. Internet tarmoqlariga ulanuvchi kanallar
hajmining oshishi o‘z navbatida foydalanuvchilarga multimediyalardan foydalanish
imkonini beradi. Bu esa tarmoqqa ulanuvchi operatorlarning sonini oshirishga
majbur qiladi va natijada kanallar soni singari ularning uzatish tezliklari ham oshadi.
Bunday tezliklardan foydalanish uchun STM64, STM-256 texnologiyalari yaratildi.
2.
WDM multipleksorlari va demultipleksorlari. Multipleksirning asosiy vazifasi
bir necha to‘lqin uzunlikli signallarni bitta optik tola bo‘ylab uzatishga birlashtirish
hisoblanadi. Demultipleksirning vazifasi esa bunga teskari, bitta optik toladan
kelayotgan guruhli oqimdan bir necha to‘lqin uzunlikli signallarni ajratishdan iborat.
3.
WDM taqsimlovchilar alohida signallarni bitta tolada birlashtiradi yoki
birlashtirilgan signalni alohida signallarga ajratish uchun xizmat qiladi.
4.
To’lqinli zichlashtiruvchi texnologiyalarning turlari. Umuman olganda WDM
texnologiyasi 3 xilda sinflanadi. Bular quyidagilar:
-Oddiy (qo’pol) WDM – (CWDM)-oddiy to’lqin uzunligi bo’yicha zichlashtirish
usuli;
-Zich WDM – (DWDM)-zich to’lqin uzunligi bo’yicha zichlashtirish usuli;
-Yuqori darajali zich WDM – (HDWDM)-yuqori darajada to’lqin uzunligi bo’yicha
zichlashtirish usuli.
5.
WDM tizimlarning ishlash jarayonini OptiSystem dasturiy vositasi yordamida
tahlil qilish.WDM texnologiyasi mavjud elektr qurilmalarni o’zgartirmasdan aloqa
linyasining o’tkazuvchanlik qobilyatini yanada oshirish imkonini beradi. Optik
tolaga yangi kanallar yangi to’lqin uzunligida, mavjud kanallarni o’zgartirmay
qo’shiladi. Har bir kanal turli xildagi protokol va tezlikka ega bo’lishi mumkin va
ularni o’zaro sinxronizatsiyalash talab qilinmaydi. Bundan tashqari, WDM
tizimining har bir kanaliga TDM texnologiyasini qo’llash mumkin, bu esa alohida
foydalanuvchilar orasida o’tkazish
egiluvchanligini ta’minlaydi.
polosasini
taqsimlashdagi
yanada
5-Amaliy mashg’ulot
Mavzu: CSMA/CD va markerli ulanish algoritmlarini o’rganish. tarmoq
topologiyalari.
Ishning maqsadi: CSMA/CD va markerli ulanish algoritmlarini o’rganish va
tarmoq topologiyalarini qo’llash.
Topshiriq variant:
4. L2 kommutatorda vlan4 va vlan5 larni xosil qiling .
Topshiriqni bajarish:
1-rasm. Ishchi maydon ko’rinishi.
2-rasm. Kompyuterlarga Ip manzil va Mask adres berish.
3-rasm. Kompyuterlarga Ip manzil va Mask adres berish.
4-rasm. Switchni sozlash
5-rasm. Kompyuterga ping berib sxema ishlayotganini ko’rish
6-Amaliy mashg’ulot
Mavzu: MАC va LLC sath osti sathlari protokollarini oʼrganish. Paketni
inkapsulyatsiya qilish.
Ishning maqsadi: CSMA/CD va markerli ulanish algoritmlarini o’rganish va
tarmoq topologiyalarini qo’llash.
Topshiriq variant:
4. L2 switch qurilmasi yordamida 5 ta kompyuterga DHCP orqali 192.168.1.1 ip
manzilini bering.
Topshiriqni bajarish:
2.1-rasm. Ishchi maydonning umumiy ko’rinishi.
2.2-2.3-rasmlar. Kompyuterlarga Ip manzil va Mask adres berish.
2.4-rasm. Switchni sozlash
2.5-rasm. 5 ta kompyuterga DHCP orqali 192.168.1.1 ip manzilini berib sxema
ishlayotgani ko’rsak bo’ladi.