Leki okulistyczne
i Przenikanie lekÓw
do oka,,
i 1. Drogq krwi
) Bariera naczyniowo-siatkÓwkowa
tr
wewnętrzna: naczynia siatkÓwki / siatkÓwka
i
Zewnętrzna: naczynia naczyniÓwki /bt.Brucha
/ npr
2' Penetracja przez rogÓwkę
) Bariera rogÓwkowo.komorowa (gł' nabłonek i śrÓdbłonek rogÓwki)
Uwaga !
. pÓaanie miejscowe - i|ość|eku w przednim odcinku >
niż przy podaniu ogÓ|nym
. LÓki podane miejscowo - osiagają stężenie terapeutyczne
do poziomu ciała rzęskowego
. stężenieWeWnątrzgatkowe:
_ lnjekcja podspojÓwkowa > krople i maści > ogÓ|nie
. Łatwo penetrują przez rogÓwkę aIka|oidy (pi|okarpina,atropina)
o Antybiotyki ( poza ch|oramfeniko|em ) przenikają ź|e! Wymagajq oraz kortykosteroidy.
specjalnych dodatkÓw w składzie
lub przedtuźenia kontaktu
preparatÓw okuIistycznych w ceIu zmniejszenia
napięcia powierzchniowego
z rogÓwkq'
Formy IekÓw okuIistycznych
1. Krople, zawiesiny, emulsje
2' Maścii że|e
3' lnserty. np. ocusert (Pi|ocarpine)
- pojemnik f |ekiem w wcrku spojÓwkowym
4. Terapeutyczne soczewki kontaktowe z lekiem
5. Jonoforeza.prąd stały przepuszczony
przezroztwÓr leku (np.wit B12) powoduje
Iepszq
penetrację czqsteczek zjonizowanych. Powoduje przyciqganie
jonÓw + przez biegun i na odwrÓt. Leki przenikają na głębokośćprzedniego
odcinka oka,a|e ich stężenl w
płynie komorowym porÓwnywaIne z efektem
Wstrzyknięcia podspojÓwkowego.)
6. lnjekcje podspojÓwkowe i okołogałkowe
7. Injekcje do komory przedniej
8. lnjekcje do ciała szk|istego
.
.
.
:a
:
I
t
a
Krople do oczu
Po podaniu krop|i mniejsza cześćjest absorbowana przez powierzchnię
spojÓwkę jest wchtaniana do krażenia
rogÓwki, większośćprzez
Podawać 1krop|ę, gdyź:
-
objętośćworka spojÓwkowego
= 30 !r|
objętość1 kropli = 40-70 p|
Niezbędne są przerwy między podaniem ko|ejnych lekÓw
- czas na penetrację i wchtanianie |eku
Stężenie |ekÓw podawanych do oka jest Wyższe niż preparatÓw stosowanych
ogolnie
(np. nieselektywnych p-b|okerÓw atropiny, adrenaliny)
stqd na|eży zwracać szczegÓ|nq uwagę na
Występujqce objawy uboczne u dzieci, chorych z nadciśnieniem
tętniczym, astmq...)
Przy podawaniu w krop|ach lekÓw o dziataniu ogÓ|noustrojowym (np. p-blokery):
Leki okulistyczne, opracowała: Magdalena Mazurek
Strona 1
chory powinien zamknqć
tzowe)
Ucisk na oko|icę do|nego
oczYpo zakrop|eniu |eku
Maści
pogorszenie ostrości
uktad autonomiczny
2' Leki stosowane w teczeniu
3. Leki przeciwinfekcyjne
wchtania niu przezkana|iki
kana|ika tzowego
. Przedtużony czas kontaktu
. Często stosowane przy z powierzchniq oka
podawaniu |eku na
noc
. Sk|ejajQ rzęsy
. MogQ powodować przejściowe
1. Leki dziatajqce na
(przeciwdziata to
wzroku
Grupy lekÓw
jaskry (takze z punktu
L)
4. Leki przeciwzapalne
5. Leki przeciwafergiczne
6. Leki poprawiajqce
metabo| izm iregenerację
7. Preparaty sztuc znych
8.środkiznieczuIajQce
tez
tkanek
9.środkiodkazajqce
Stos o wa n e ba rdzo cz
ęst o
*,"., l,",:
:liiLTil:::'
' sąłbsta";j;
trclb ę-łdx* r-ł''***#e*o
':l
' Adrenatin;
'
criB
I Noradrenaiina
ii Fenylefryn;
ir'
. srirnoniłyn;
:l
criF
cI .nieś.ieti}^'"'i
'
q2
, AprakloniOynJ
rl
.
Dziatajqce na receptory
a uto n o m iczny
.t;
Sympatykom im e tyki (m yd
a + p:
ri at i ca )
Pobudzajq uktad wspÓłczu|ny
Rozszerz ajq źrenicę bez porażenia
Rozrywajq zrosty pozapa Ine
akomodacji
Przy zamykajqcym się kqcie przesqczania
moga
spowodować zamknięcie
Neosynefryna sot. 2,5%
S% LO%
i
i Rdrenalina (roztwor OłOI%) < 1 ml
t-Leki okulistyczne, opracow"t",
ffi
kqta i wzrost T
Strona 2
Przeciwwskazania:
* Zaburzenia rytmu serca
- Nadciśnienie tętnicze, przełomy nadciśnieniowe
_ Guz chromochłonny nadnerczy
- Choroba niedokrwienna serca
_ .laskra zamykajqcego się kqta
- U dzieci
objawy niepożądane
- Niepokój, drżenie
- Bó|e i zawroty głowy
- Tachykardia,zaburzenia rytmu serca, bó|e zamostkowe
- Reakcje uczuleniowe
parasympatykolityki
lmydriatica et cyctoplegicd)
Leki rozszerzające źrenicę i porażające
akomodację
Atropina sol. !%
Blokujq ukł. przywspó|czuIny
Rozszerzajq źrenicę i porażajq mięsień rzęskowy (blokujq
akomodację)
o w celach diagnostycznych jako
najskuteczniejsze cycloplegicum przed
badaniem wad refrakcji w
warunkach porażenia akomodacji.
o Efekt rozszerzenia źrenicy pojawia
o Sol. 1% zbyt silne d|a małych
się po 30 min, a porażenia akomodacji po
dzieci- stosuje się so|.Q25.0,5%
c UWaBa! Dawka śmierteina ciia matego
tego leku .
2 h itrwa wiele dni.
dziecka to 10 ffig,ć| 10 mI f|akon L% atropiny
zawiera 100 mg
Tropikamid sol. 0,5% sol. t%
o obecnie stosowany najczęściej
. Rozszerza źrenicę po 10-15min
o Działanie cyklop|egiczne po 2o-3o min ( nie jest tak pełnie jak przy
D}
atropinie.akomodacja resztkowa 1,o
o Efekt działania do 3.4 h
Długo
Podział |ekÓw rozszenających źrenicę i porażających
akomodację
działające: '..
ze wzg|ędu na czas działania
do 8 dni*
{ o Atropina
. Skopolamina do 4 dni
Ł
Srednio dtugo działajqce:
< 24h
{ . Homatropina
ł
]
!
(rÓtko dziatajqce:
^..
j; o Cyklopentolat
j o Tropikamid
<24h
I
i-
do 4h
I
i
Leki okulistyczne, opracowała: Magaauni r'l
Strona 3
Leki stosowane w leczeniu jaskry
L. cr2-adrĆnomimetyki i p-adreno|ityk|
2. Parasympatykomimetykl
3. Inhibitory anhydrazy węg|anowej
4. Analogi prostaglandyn
5. Ttozone leki przeciwjaskrowe
{ .
łf
i
.
E
Sympatykolityki (= p-adrenolityki)
obniżajq To gdyz:
- Zmniejszajq wytwarzanle cieczy wodnistej przez c.rzęskowe
_ Upośledzajq biernq u|trafi|trację
p-blokery nieselektywne (pf + p2)
Karteolo!, Ti molol, Lewobu nolol
p-blokery selektywne (p1)
i
!
t
Betaksolol
?
i
E
l.l
i .
JasKra o rÓżnej etio|ogli:
I
J. pierwotna otwartego kqta
J. zamykajqcego się kqta (w potqczeniu z parasympatykomimetykiem)
.
.
-,,-.
- J. w oczach bezsoczewkowych
.
obniżajq ciśnienie Wewnatrzgałkowe zarÓwno podwyższone, jak i prawidłowe
U młodszych pacjentÓw - si|niejsze działanie hipotensyjne
objawy niepoźąciane
-
Podrażnienie spojÓwek, pieczenie, przejściowezaburzenia widzenia, zapaIenie spojÓwek,
suchość oka, opadanie powiek, zwężenie naczyri, utrudnienie przepływu krwi w oku
_ Zwo|nienie czynnościserca, niemiarowość, hipotensja, zaburzenia przewodnictwa,
niedokrwienie mÓzgu, niewydoInośćkrqżenia
Skurcz oskrze|i (poza betakso|o|em), duszności,bÓle głowy, zawroty głowy, depresja, nudności
.
.
.
.
.
_
- Objawy alergiczne
Przeciwwskazania:
- Astma oskrzelowa
- Choroby płuc
_ Niewydolnośćkrążenia
- Blok przedsionkowo-komorowy ll/lll st.
- Bradykardia
- Uczulenie na lek
_ ostrożnie u chorych z chwiejną cukrzycą
- ciąźaiokres karmienia
Betaksolol (Betoptic) sol. O,25% O,5o/o
Timolol (Oftensin, Timoptic, Cusimolol) sol. O,ZS% O,5%
Karteolol (Arteoptic) sol. 7% fYo
Metipranolol (Betamann) sol. O,Io/o O,3%
Leki okulistyczne, opracowała: Magdalena Mazurek
Strona 4
a
a
a
Inhibitory a n hydrazy Węg|a nowej
Powodujq zmniejszenie wydzietania cieczy wodnistej
w wyrostkach rzęskowych
Przejściowedziatanie moczopedne (przy dtuższym
stosowaniu uzupełniać niedobory K*)
Acetazolamid - Diuramid tabl. 250 mg
- Diamox inj. i.v. 500mg
Diklofenamid (Diklofenamid) tabl. 50 mg
Dorzolamid - Trusopt sol. f%
- Azopt sol.I%
Przeciwwskazania:
:
NiewydoInośćnerek, niewydotnośćwqtroby, przew|ekte
choroby uktadu oddechowego
obj.niepożqdane:
I
i
BÓ|e i zawroty gtowy, senność,depresja
, zabttrzenia żotqdkowo-je|itowe, kamica drÓg
moczowych, hiperkaIiemia i kwasica metabo|iczna, parestezje,
skurcze mięśniowe, kłucie i
swędzenie oczu
Iop,,'i.ia odpĘw cieczy w":"o*j ,
"k::1::1 ffii1Tffo-twardÓwkową (,,niekonwencjonalnq,,)
_ Przez ciato rzęskowe ) twordÓwkę
) splot nadtwardÓwkowy ) naczynio limfaryczne
. Wygodne dawkowanie - 1x dziennie
. Latanoprost (Xalatan) sol.
. Travoprost (Travatan) sol.
. Bimatoprost (Lumigan) sol.
. Nie wywołują niepożqdanych objawÓw og<5|nych
. Nie powinno tączyć się ich z Pilocarpiną, gdyź jej działanie b|okuje
twardÓwkowy
odpływ naczyniÓwkowo.
: nadwraż|iwość
';**!rzeciwwskazania
objawy
niepożqdane:
t.
\_ Zw|ęKszona pi8mentacja tęczÓwki (wzrost i|ości me|aniny), pieczenie
oczu, przekrwienie
\
spojÓwek, zapa|enie rogÓwki, zapa|enie skÓry powiek,
\
nzadko: bÓle głowy, suchość w jamie ustnej, nudności
f-_
Złożone |eki przeciwjaskrowe
. stosowane, gdy za pomocq monoterapii nie moźna osiqgnqć odpowiedniej
obniźki T
. Cosopt (Timolol + Dorzolamid) sol.
. Normoglaucon (Metipranolol + pilocarpina) sol.
. Xalacom (Latanoprost + Timolol) sol.
.
.
Leki przeciwwirusowe
Leki przeciwinfekcyjne
Umoż|iwiają szybkie gojenie zmian dotyczQcych nabtonka rogÓwki
Acyklowir
Leki okulistyczne, opracowała: Magdalena Mazurek
i DNA *irusa oprys,czki, b|okujqc_jego reptikację
Strona 5
Przenika przez nieuszkodzony nabtonek rogÓwki
a
a
o
Dziata głÓwnie na komÓ rki zakazone wirusem
PÓtpasiec, opryszczka, w.Epstein-B arra, cMV
Nie działajq na .!.{enowirusy
Acyklowir (Cusiviral, Virotex, Zovirax) ung.tabl.
a
Denotiwir (Vratizolin) ung.
a
ldoksurydyna (Dendrid) sol.
a
Widarabina (Vira A) ung.
U 'y* * ;f r,.,e
Antybiotyki
a
Leczenie chorÓb lnfekcyjnych
o
Profilaktyka okoto- i pooperacyjna
o
Najlepiej stosować po określeniu wrażtiwości
drobnoustrojÓw na dany antybiotyk:
Wymaz z worka spojÓwkowego,
prÓbka cieczy wodnistej Iub ciata szk|istego
+ antybiogram
MogQ być podawane jako: kropte do oczu, maści,
infuzyjnego, injekcje do ciata szk|istego i ogÓtnie
injekcje podspojÓwkowe, dodatek do ptynu
Aminoglikozydy:
Amikacyna (Biodacyna) sol.
Gentamycyna 0,3yo sol. ung.
Neomycyna ung.
Tobramycyna (Tobrex) sot. ung.
Tetracykliny
Oftalmolosa cusl tetracycline _ ung.
Chloramfenikol
Ofta lmolosa cusichtora mfen icol _ ung.
1% sol.Detreomycini
Preparaty złożone
a
a
a
a
a
a
a
a
Dexamytrex (Gentamycyna + Deksametason)
sor. ung.
Dicortineff (Neomycyna + Gramicydyna + Fluorohydrokortyzon)
sol. ung.
Maxitrol (Neomycyna + polimyksyna B + Deksametazon)
sol. ung.
Tobradex (Tobramycyna + Deksametazon) sol.
Ung
Atecortin (oxytetracyklina + polimyksyna B + Hydrokortyzon)
Oxycort A (Oxytetracyklina + Hydrokortyzon) ung.
Spersadexoline (Deksametazon + chloramfenikol
sulfanizolon (sulfacetamid + prednizoton) sol.
.
.
+ tetrazolina)
ung.
sot.
Leki przeciwzapatne
Sterydowe
Niesterydowe
Leki okulistyczne, opracowała: Magdalena tutazurek
Strona 6
Wzg|ędna moc sterydÓw
FiLro;;t--;t-i-Piecf .- izotPi;cr-i=-i-;
'|ą
ia
i
j ='=.
t'
ti
lVl et5zlo]> recl n izo
iarrrcinoion
t
Pararrretazon
Fl ucl ro]<orty.zot-r
De*ś;n.Iśtazon
eeiarnśi;=..
I
i4
.......................
is
o r-l
i
i
lą
t
.
-.. .. .
i 10
-ro
i
t:
i
.
---.
i-
... ... .. ..
.
..
: 25-30
I
śo_ło
P-wskazania do stosowania miejscowego:
Zakażenia bakteryjne, grzYbicze i wirusowe
Przypadki nie zdiagnozowane
Jaskra
.
Nadwrażliwość
P-wskazania do stosowania ogÓtnego:
Zakazenia ba kteryjne, grzybicze i wirusowe
Choroba wrzodowa żotqdka i dwunastnicy
Zesp. Cushinga
Ktęb uszkowe zapaIenie nere k
Cukrzyca
Zakrzepica
Choroby uktadu krqżenia
Działania niepożqdane
.
...i inne.
Utatwienie szerzenia ogniska zakażenia (np. częstsze
zaostrzenie przebiegu zakaźeri
wtÓrne zakażenia ubytkÓw nabłonka rogÓwki)
|ub
. zmętnienia soczewki (zaćma sterydowa)
. Jaskra (bezpieczniejszy - Fluorometolon)
. Pieczenie,świattowstręt,przebarwieniaskÓry
. '..oraz szereg objawÓw niepoźqdanych ogÓ|noustrojowych
(zaburzenia elektro|itowe, miopatia,
ostabienie mięśni,osteoporoza, owrzodzenia żotądka, zapaIenie
trzustki, zapalenie błony ś|uzowej
przełyku, upoś|edzenie gojenia się ran, cukrzyca
sterydowa, zaburzenia miesiaczkowania, zakażenia
oportunistyczne, zaburzenia nastroju itp.)
.
.
NLPZ
BIokuja syntezę prostag|andyn, działają przeciwzapaInie, przeciwobrzekowo
często stosowane:
- Przed-ipooperacyjnie
- Zapalenla sĘ9l9\^/9k,:gPa|en9:pojÓwek i rogÓwki, nadtwardÓwki itwardowki
Leki okulistyczne, opracowata: Magdalena Mazurek
Strona 7
Po urazie fotoeIektrycznym rogÓwki
Zmniejszajq częstośćCME po operacji zaćmy
Hamujq śrÓdoperacyjne zwęzenie źrenicy
.
.
Gdy sterydy sq przeciwwskazane
Diklofenak (Naclof) sol.
Flurbiprofen (Ocuflur) sol.
Leki przeciwa lergiczne
1. Leki przeciwhistaminowe
.
Emadastyna (Emadine) sol.
'ioloPatl@,,
e'iwokabastyna (Histimet) sol.
2.stabiIizatory błon komÓrkowych mastoc6ÓW
Kromoglikan disodu (Cromohexal, Opticrom, polcrom,
Vividrin, Cusicrom) sol.
Nedokromil sodu (Tilavist) sol.
.
.
. Lodoksamid (Alomide) sol.
Leki poprawiające
metaboIizm i regenerację tkanek
. Poprawiają odźywienie rogÓwki w zespo|e suchego
oka, po
rogÓwki
oparzeniach, w erozjach iowrzodzeniach
- Dexpanteno| (Corneregel) źel
- Solcoseryl - źe|
. Poprawiają metabolizm soczewki i c.szk|istego (hamujq
rozwÓj zaćmy)
Fakolizyna
(euinax)
sol.
pirenoksyna
(Catalin)
sol.
Preparaty sztucznych łez
. Alkohol poliwinylowy (Lacrimal) sol.
. Tworzqce zć| po zetknięciu z wodq (Systane)
. Preparaty złożone:
- Dacrolux sol.
- Tears Naturale, Tears Naturale Free
. Bez konserwant w( Hvabak. Hval_Drop Multi)sol.
. lnne: Genteal HA, HYLO_COMOD
środkizn ieczuIajace miejscowo
Środki stosowane miejscowo do worka spojÓWkowego
toksycznie na nabtonek rogÓwki.
nie mogq być stosowane długo,
sdvż dzlatajq
Stosowane np. przy:
Leki okul istyczn e, op racowała : Magdut.ni lur*ffi
Strona B
.
.
.
Pomiarach Ttonometrami schiotza iGo|dmanna,
usuwaniu ciał obcych z rogówki, szyciu ran
rogówki i spojówki, sprawdzaniu drożności
dróg łzowych, gonioskopii (trójlustro Goldmanna)
Bupiwakaina
-
Bupivacainum inj' o,25oń o,soA
Marcain inj. o,25% o,5oń
Lidokaina
-
Lignocainum, Lidocain, Xy|oc aine inj' 2% 40ń
Proksymetakaina
-
Alcaine sol.
środkiodkażające
. Dziatają przeciwzapaInie isłabo odkażająco i bakteriostatycfnie
. stosowane w ostrych i przew|ekĘch zapa|eniach spojówek
i brzegów powiek
. zabieg credego - podanie noworodkowi Lyo roztworu Azotanu
.
.
odkażenie spojówek.
srebra do worka spojówkowego
Siarczan cynku
Związki srebra
.
.
Azotan srebra (Argenti nitras) ą25-1% so|.
Ko|oidalny roztwór srebra (Argentum co||oida|e) o,5-I% so|.
Leki okulistyczne, opracowała: Magdalena Mazurek
Strona 9
-