11
Pagbasa at Pagsusuri sa
Iba’t Ibang Teksto Tungo
sa Pananaliksik
Pangalawang Semestre
Ikatlong Markahan
LEARNING ACTIVITY SHEET
i
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet
Pagbasa at Pagsusuri sa Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
Grade 11
Copyright @ 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this materials shall subsist in any work of the Government of the Philippines.
However, prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall
be necessary for exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of the K to 12 Curriculum through
the Curriculum and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for
educational purposes and the source must be acknowledged. Derivatives of the work including
creating an edited version, an enhancement of supplementary work are permitted provided all
original works are acknowledged and the copyright is attributed. No work may be derived from
the material for commercial purposes and profit.
Consultants:
Regional Director
Assistant Regional Director
Schools Division Superintendent
Assist. Schools Division Supt.
Chief Educ. Supervisor, CLMD
Chief Education Supervisor, CID
Development Team
Writers
Content Editors
Language Editor
Layout Artist
Focal Persons
ESTELA L. CARIŇO, EdD, CESO IV
RHODA T. RAZON, EdD, CESO V
MADELYN L. MACALLING, PhD, CESO VI
EDNA P. ABUAN, PhD
DANTE J. MARCEL, PhD, CESO VI
OCTAVIO V. CABASAG, PhD
RODRIGO V. PASCUA, EdD
: Edna R. Paraiso, Janice C. Paguirigan, Jollibeth D. Jose,
Bryan D. Tagaca
Mark-Jhon R. Prestoza, Jun-jun R. Ramos, Rey Pascual,
Jennifer S. Gannod, Romeo Bugayong, Jr. Ronald M.
Masiddo
: Ana M. Rubang, Orlyne T. Demerin, Elisa Sabado,
Jackielyn Partible, Evelyn A. Saladino, Lucena
Colobong
: June Anne Nathalie C. Villanueva
: Marietess B. Baquiran, EPS Filipino, SDO Isabela
Ma. Cristina Acosta, EPS LRMDS, SDO Isabela
Maria Geraldine G. Lastra, Librarian II, SDO Isabela
Romel Costales, Regional EPS Filipino
Rizalino Caronan, Regional EPS LRMDS
Printed by DepEd Regional Office No. 02
Regional Center, Carig Sur, Tuguegarao City
ii
TALAAN NG NILALAMAN
Blg
Linggo
Mga Kasanayang Pampagkatuto
Pahina
I. Mga Gawaing Pampagkatuto
1
1
PAGBASA SA TEKSTO
Natutukoy ang paksang tinalakay sa iba’t ibang
tekstong binasa (F11PB-IIIa-98)
1-16
6
4
IBA’T IBANG PARAAN NG PANGANGALAP NG
DATOS SA PAGSULAT NG TEKSTO
Nakakukuha ng angkop na datos upang mapaunlad
ang sariling tekstong isinulat (F11-EP-IIId-36)
17-34
7
4
PAG-UUGNAY NG KAISIPANG NAKAPALOOB SA
BINASANG TEKSTO
Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa
binasang teksto sa sarili, pamilya, komunidad, bansa
at daigdig ( F11PB-IIId-99)
35-39
8
5
MGA KAISIPANG NAKAPALOOB SA TEKSTONG BINASA
Naipaliliwanag ang mga kaisipang nakapaloob sa
tekstong binasa (F11PS-IIIf-92)
40-56
9
6-7
PAGPAPAHAYAG GAMIT ANG REAKSIYONG PAPEL
Nagagamit ang mabisang paraan ng
pagpapahayag:
a. Kalinawan
b. Kaugnayan
c. Bisa
Sa reaksyong papel na isinulat (F11PU-IIIfg-90)
57-60
10
8-10
PAGSULAT NG REAKSIYONG PAPEL
Nakasusulat ng gma reaksyong papel batay sa
binasang teksto ayon sa katangian at kabuluhan nito
sa
a. Pamilya
b. Komunidad
c. Bansa
d. Daigdig (F11EP-IIIj-37)
61-69
II. Mga Sanggunian
70-71
III. Susi sa Pagwawasto
72-74
iii
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
1
Linggo Blg.
1
GAWAING PAGKATUTO
PAGBASA SA TEKSTO
PANIMULA (SIMULAN NATIN)
Basahin ang mga pahayag
Ang pagiging ignorante
natin sa maraming
bagay ay nagbibigay
katugunan ng
maraming aklat at
babasahin
ABNKKBS
NPL
AKO?
Sa mga aklat at iba
pang babasahin
nakukuha ng ideya at
mga salitang iniimbak
sa utak.
Ang mga pahayag ay nagtataglay ng mga kaisipan upang malinang ang kasanayan
sa pagbasa. Sa pagbasa ay maaaring mapakilos o mapagan ang limang pangunahing
pandama (five senses): paningin, pandama, pandinig, pang-amoy, at panlasa. Lubos na
maisasakatuparan ang mga ito kung mailapat ang sariling pag-unawa sa tekstong binabasa.
Malaking resulta nito kung makilala ang mga kaisipan o saloobin na nais iparanas ng awtor
mula sa kanyang akda binabasa natin.
1
Kung isasagawa ang pagbabasa nararapat na iayon sa ating interes ang babasahin,
matiyak ang konsepto o mga kaalaman na maaaring mapakinabangan na magamit sa
pang-araw-araw na pamumuhay, at masuri ang mga realidad na kaganapan o sitwasyon sa
tekstong binabasa. Upang maganap ito kailangan na maihanda ang ating pisikal na
katawan tulad sa sistema ng malinaw na paningin at kondisyon ng utak para sa proseso ng
pag-iisip at pag-unawa.
Sa gawaing ito kailangan na may pokus sa mga tekstong babasahin at may maayos
na kondisyon sa proseso ng pagbasa. Ang resulta ng mga gawain ay upang malinang ang
meta-kognitib at kritikal na pagkilala sa mga saloobin, kaisipan, kaalaman, mensahe at
karanasan ng mga manunulat sa akdang binabasa. Magreresulta ito na lalawak at
mapapayaman ang karunungan at makapag-iimbak sa kahon ng kaalaman (stock
knowledge).
Alam kong handa ka na magamit mo ang iyong kasanayan sa pagbasa. Simulan mo
na!
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA:
Natutukoy ang paksang tinalakay sa iba’t ibang tekstong binasa
( F11PB-IIIa-98)
PANUTO
Pokus ng mga inihandang gawain na mapagyaman ang kasanayan sa proseso ng
pagbasa na may kritikal na pag-unawa sa mga teksto at maging pagkilala sa mga paksain
ng bawat uri ng tekstong babasahin.
2
GAWAIN 1
A. Hanapin mula sa word search puzzle ang mga salitang maaaring nagpapakita o
nagpapahayag ng iba’t ibang pamaraan ng pagbasa, uri ng babasahin,
ginagamit sa pagbasa at pinaghanguan ng nilalaman ng tekstong binabasa.
Gamitin ang mga inilaang gabay na tanong upang masagot ang gawain.
_________________1. Uri ng babasahin na naglalaman ng mga love story o tungkol sa pag-ibig.
_________________2. Sikat na elektronikong babasahin sa website na naglalaman ng iba’t
ibang genre.
_________________3. Kakayahan ng utak na maproseso ang mga bagay na nalaman.
_________________4. Resulta o makukuha sa palagiang pagbabasa.
_________________5. Nilalaman ng tesktong babasahin batay sa tunay na buhay.
_________________6. Teknik sa pagbasa na matiim, malawak at mapanuri ang pagkilala sa
mensahe o nilalaman ng teksto.
_________________7. Uri ng babasahin na naglalaman ng mga balita, editoriyal, isport at iba
pang impormasyon sa lipunan.
_________________8. Bahagi ng katawan na maaaring magproseso sa iniisip.
_________________9. Ang pokus o pinalulutang sa tuwing nagbabasa mula sa nais iparating ng
awtor.
3
_________________10. Proseso ng pagkilala, paunawa, aplikasyon at integrasyon ng mga
binasang aklat o teksto.
_________________11. Hanguan ng kaisipan batay lamang sa sariling pag-unawa, saloobin o
guniguni.
_________________12. Babasahing mayroong kasamang mga larawan na may kasamang
diyalogo.
_________________13. Paraan ng pagbasa na ginagamit lamang ang mata.
_________________14. Naglalaman ng mga makabuluhang ideya, pananaw o kaalaman sa
binabasa.
_________________15. Paraan ng pagbasa na ginagamit ang boses.
_________________16. Inaasahang taglay na maunawaan ang binasa o “Read between the
lines.”
_________________17. Ito ang nagsisilbing ilaw o ekstensyon ng utak upang makabasa.
_________________18. Uri ng babasahin may kinalaman sa mga fashion style, estilo sa
pamumuhay, produkto o maging sikat na personalidad.
_________________19. Unang proseso upang mabasa o makilala ang simbolong nakalimbag
sa pagbabasa.
_________________20. Pangunahing kailangan sa kapag nagbabasa upang hindi wala sa
pokus.
4
GAWAIN 2
A. Sa loob ng crossword puzzle kilalanin ang iba’t ibang uri ng teksto na maaaring
binabasa sa mga aklat o iba pang uri ng babasahin. Punan ng tamang letra ang
mga kahon.
PAHALANG
PABABA
1. Ang tekstong nagpapahayag ng
impresyon o kakintalang likha ng
pandama. Sa pamamagitan ng pangamoy, panlasa, pandinig at pansalat,
itinatala
ng
sumusulat
ang
paglalarawan ng mga detalye na
kanyang nararanasan.
2. Layunin ng isang teksto na
manghikayat
o
mangumbinsi
sa
tagapakinig,
manonood
o
mambabasa. Hinihikayat din nito ang
mambabasa
na
tanggapin
ang
posisyong pinaniniwalaan o ineendoso
ng teksto.
3.
Tekstong
nangangailangang
ipagtanggol ng manunulat
ang
posisyon sa isang paksa o usapin gamit
ang mga ebidensya mula sa personal
na karanasan, kaugnay na mga
literatura at pag-aaral, ebidensiyang
kasaysayan at resulta ng empirikal na
pananaliksik.
4. Ito ay isang teksto na naglalahad ng
mga tiyak na pinaghanguan ng mga
inilalahad na kaalaman. Ang mga
kaalamang hinango mula sa iba ay
malinaw na tinitiyak at inilalahad.
5. Ito ay isang uri ng babasahing dipiksyon. Ito ay naglalayong magbigay
ng impormasyon o magpaliwanag
nang malinaw at walang pagkiling
tungkol sa iba’t ibang paksa.
7.
Naglalahad
ng
masusing
pagpapaliwanag kung paano ang
isang abstrak na konsepto na nasa isip
ng tao ay inuugnay sa isang tiyak na
paksa.
6. Uri ito ng teksto na isang paraan ng
paglalahad na kadalasang nagbibigay
ng impormasyon at instruksyon kung
paanong isasagawa ang isang tiyak na
bagay.
5
B. Basahin at unawain ang mga sumusunod na pahayag. Kilalanin ang mga paksa at
uri ng teksto binasa. Pumili sa kahon ng sagot at isulat sa patlang ang napiling
kasagutan.
Deskriptibo
Impormatibo o Eksporsitori
Naratibo
Argumentatibo
Persuweysib
Prosidyural
_________________1. Bawat Pilipino ay may karapatang mabuhay. Mabuhay nang mapayapa,
mabuhay nang marangal at mabuhay nang maunlad. Magagawa lamang
natin ito kung ang wikang ating ginagamit sa araw-araw ng ating buhay
saanmang larangan ay ang wikang Filipino. Naniniwala ako na ang wikang
Filipino ang isa sa mga susi upang hindi na makawala pa sa ating mga
kamay ang mga karapatan na ito.
__________________2. Isang araw, di maipaliwanag ang pangyayaring nasaksihan ng lalaki sa
labas ng kanilang maliit na dampa. Namatay ang mga halaman, natuyo
ang lupa at walang tubig ang batis at ilog. Lumaganap ang taggutom.
Dumating ang panahon na nagluwal ng sanggol ang babae kaya’t
napilitan silang maghanap ng pagkain. Nilibot nila ang kagubatan, pinasyal
ang burol at inakyat ang ituktok ng bundok. Sa kanilang pagkagulat ay
nakita sila roon ng isang kakaibang halaman. May manipis na dahon at may
mga bunga iyon. Noon lamang sila nakakita ng ganoon.
__________________3. Dahil sa pagsulat, napapanatiling buhay ang kultura at hindi nababaon
sa limot sa kasaysayan ang isang bansa. Ang mga nasulat na tala ay
mababasa ng salinlahi kaya’t malalaman nila ang pinagdaanan ng
kanilang bansa.
__________________4. Ang pagbasa ay pagkilala at pagkuha ng mga ideya at kaisipan sa mga
sagisag na nakalimbag upang mabigkas nang pasalita ang mga ito. Ang
pagbabasa’y isang bahagi ng pakikipagtalastasan na kahanay ng
pakikinig, pagsasalita at pagsulat. Ito ay paraan ng pagkilala
pagpapakahulugan at pagtataya ng mga kagamitang nakalimbag.
__________________5. Ang pagsulat ay isang prosesong dapat na sundin nang maayos. Una,
pagpasyahan mo kung ibig mong magpadala ng nakasulat na mensahe.
Ikalawa, planuhin ang iyong mensahe. Isulat mo ang lahat ng ibig mong
ilahad sa iyong dokumento. Organisahin ang iyong mga ideya sa paraang
pabalangkas. Pagkaraan, isulat ang iyong unang burador. Pagkatapos,
irebyu, irebisa at i-edit ang sinulat mo. Sa huli, ibahagi ang iyong isinulat sa
taong pinagkakatiwalaan mo para makatulong siya sa pagsusuri.
__________________6. Saanmang bahagi natin ito tingnan, malinaw na nagpapakita na ang
nabigong coup ay isang paglabas sa batas sapagkat ito’y di
makatarungang pagtira sa pamahalaang konstitusyonal na lehitimong
itinatag ng higit na nakararaming mamamayan sa pamamagitan ng
demokratikong eleskyon. Kung gayon, walang ibang paraan upang
tingnan ang coup na ito maliban sa isang pagtatangka na pabagsakin ang
tinamasa nating konstitusyonal na demokrasiya upang mapalitan ito ng
dikturya at pasistang militar.
6
___________________7. Mahalagang paunlarin ang iyong sarili. Luma na ang kaisipang kung
hindi ka matalino sa Lingguwistika, Matematika o sa Agham ay bobo ka!
Lumang kapaniwalaan. Maraming uri ng katalinuhan bukod sa nabanggit
na. Mayroon sa musika, sa sayaw, sa pag-arte, sa pagguhit, pakikinig,
pagsulat, pagsasalita, at maging sa pagtingin sa buhayat kamatayan. Sino
nga ba ang walang ganoong kakayahan? Maaaring dalawa o higit pa ang
mayroon ka! Ang gagawin mo lang ay tuklasin ito at idevelop.
___________________8. Pinaniwalaan ng isang bishop noong 1870 na wala nang maaaari pang
maimbento ang tao. Sinabi niya ito sa isang presidente ng isang maliit na
kolehiyo. Hindi sumang-ayon sa kanya ang presidente at sinabing marami
pang dapat tuklasin ang tao. Wika niya, “Darating ang panahong ang tao
ay makalilipad tulad ng mga ibon.” Hindi naniniwala ang bishop at sinabing
iyon ay paglapastangan sa Diyos. Ayon sa kanya, “Ang paglipad ay para
lamang sa mga anghel! Pagkaraan ng 33 taon, pinalipad ng magkapatid
na Orville at Wilbur ang kauna-unahang sasakyang mas mabigat pa sa
hangin. Ito ang pinagmulan ng eroplano. Sino ang bishop? Si Milton Wright,
ang ama ng magkapatid na umimbento ng eroplano!
___________________9. Kung ibig mong mamasyal, maaari mong bisitahin ang Isarog National
Park. Ito ay matatagpuan sa Naga City. Malawak ang parke. May
kabuuang sukat itong 10,000 ektarya. Napakaraming likas na yamang
nakatira rito. Itinatayang mayroong 150 uring ibon dito, 33 uri ng mammalsat
1,163 uri ng mga halaman. May pirmihang patubigan din itong nagsusuplay
sa mga pangangailangang domestik, agrikultural at komersyal. Kailangangkailangang alagaan at pagyamanin ang parkeng ito. Bihira na ang ganito
sa Pilipinas.
___________________10. Isang mabigat na isyu ang pang-aabuso sa mga bata at kabataan.
Maaaring ang pang-aabuso ay pisikal o emosyunal. Kabilang sa pangaabuso ang sapilitang pagtatrabaho, pornografi, exployteysyon at
pagsasamantalang sekswal. Inireport sa The Council of Elders for the
Protection of Children na ang prostitusyon, pagiging delingkwente,
pagtatangkang magpakamatay, depresyon, mababang pagtingin sa sarili
at pagkatakot sa isyung may kaugnayan sa sex ay mga indikasyon at
epekto ng pang-aabuso sa mga kabataan.
GAWAIN 3
LINANGIN ANG KASANAYAN SA PAGBASA
A. Basahin at unawain ang seleksyon.
Ang Tinolang Manok
1Ang tinolang manok ay isang simpleng sinabawang ulam na pamilyar sa hapag ng mga
pamilyang Pilipino. Maliban sa karne ng manok, nilalahukan din ito ng mga gulay na sayote o hilaw na
papaya at dahon ng sili o ng malunggay. Ang linamnam naman nito ay mula sa tamang timpla ng patis.
2Ang putaheng ito ay nabanggit sa Noli Me Tangere, ang bantog na nobela ng ating
pambansang bayani si Jose Rizal.
3Madaling lutuin ang Tinolang Manok. Ganito ang isang simpleng paraan kung paano.
7
Ihanda lamang ang mga sangkap: 1) manok 2) luya (at bawat sa iba pero hindi ko na
nilalagyan dahil minsan pumapait kapag nasunog ang bawang); 3) sayote o papaya, dahon ng sili o
dahon ng malunggay; 4) patis.
4Ganito ang pagluluto ng Tinolang Manok:
Igisa ang luya at bawang, kasama ang mga manok. Isangkutsa ang manok hanggang
mamuti ang lamang loob ng manok. Kapag sa tantsa mo ay nasangkutsa (nagisa) mo na ang
manok, maglagay ng 3 kutsaritang patis. Haluin mo. Maglagay na ng tubig na magsisilbing sabaw
ng tinola. Ilagay na rin kasama ang panahog na gulay (sayote o papaya). Pakuluan. Kapag kumulo
na ang sabaw, tignan kung tama na ang lambot ng sayote o papaya para iyo. Tikman ang sabaw,
kung kulang pa sa lasa, dagdagan mo lang ng patis at ilagay na rin ang dahon ng sili o ng
malunggay. Mayroon ka nang Tinolang Manok! Kanin na lang ang kulang.
-mula sa http://paanopinoy.wordpress.com
-hinalaw sa aklat na Pagbasa, Pagsusuri at Pagsulat ng Teksto tungo sa Pananaliksik/Bernales, Rolando, et. al. (2016)
1. Sa unang talata ng seleksyon, anong uri ito ng tekstong impormatibo?
a. paglalarawan
b. deksripsyon
c. definisyon
d. paglalahad
2. Ipinakilala ang tinolang manok bilang putaheng nabanggit sa nobela ni Rizal. Ang
talata ay nagpapahayag ng_____.
a. impormasyon
b. refleksyon
c. deskripsyon
d. definisyon
3. Alin sa mga talata ng seleksyon ang nagpapahayag ng prosidyural sa pagluluto ng
tinolang manok.
a. una
b. ikatlo
c. ikaapat
d. ikatlo at ikaapat
4. Sa huling pahayag ng talata, “Mayroon ka nang Tinolang Manok! Kanin na lang ang
kulang.” isang halimbawa ito ng_______.
a. pangatngatwiran b. paglalarawan
c. panghihikayat
d. pagkukwento
___5. Isangkutsa ang manok hanggang mamuti ang lamang loob ng manok. Ang kahulugan
ng salitang may salungguhit ay________.
a. ilaga
b. iprito
c. iihaw
d. igisa
B. Basahin at unawain ang seleksyon.
Snail Email Noon, Email Ngayon
Sa mabilis at malawak na pag-usbong ng word wide web (www) sa kasalukuyan, isa
sa mga dahilan kung bakit tinatangkilik ito ng marami ay dahil sa electronic mail. Isa ito sa mga
serbisyong ibinibigay ng internet. Ang mga users nito ay mayroong kakayahang magpadala ng liham
sa pamamagitan ng isang online network. Ang lahat ng proseso ay maisasagawa sa pamamagitan ng
computer.
Nagsimula ang serbisyo ng electronic mail noong 1965. Ginawa itong paraan upang
makapag-usap ang maraming gumagamit ng computer mainframe noon. Malaki ang naitutulong ng
ArpaNet sa pag-usbong ng e-mail. Noong 1971, sinimulan ni Ray Tomlinson ang paggamit ng
simbolong “@” sa paghahati ng pangalan ng user at ng ginagamit nitong computer system.
8
Isang produktibong gamit ang e-mail para sa mga tao. Ngunit ang pakinabang nito ay minsang
inaabuso ng ilan at ginagamit sa ilang mga paglabag. Ang spamming ay ang illegal na pag-aanunsyo
sa internet. Ang isang spammer ay nagpapadala ng milyun-milyong mensahe sa isang araw. Bagamat
pumapasok ang mga illegal na mensaheng ito sa isang junk folder, malaking perwisyo pa rin ang
dinudulot ng spams sa isang user dahil sa pinasisikip nito ang espasyon ng memory ng isang e-mail
account.
E-mail na nga ang pumalit sa mga lumang sistema ng postal messages. Mas mabilis nga
naman ang pagpapadala ng electronic mail at mas epektibo pa kung ikukumpara sa mga pisikal na
sulat. Kaya ang mga liham na nakalagay sa sobre ay tinatawag na ngayong snail mail. Maraming
kapanibangan ang e-mail sa mga users ng internet. Ngunit di dapat abusuhin ang paggamit nito.
-hinalaw mula sa aklat na Komunikasyon sa Akademikong Filipino (Binagong Edisyon) ni Austero, Cecilia S, et. al.
(2009)
1. Ang seleksyon ay isang tekstong_______.
a. naratibo
b. impromatibo
c. deskriptibo
d. prosidyural
2. Upang maisakatuparan ang pagpapadala ng isang user ng mga liham sa mabilis na
paraan ay isinasagawa sa ito sa_________.
a. e-mail
b. internet
c. computer
d. postal messages
3. Anong talata ang nagpapakita ng paghahambing at kontras?
a. Una
b. Ikalawa
c. Ikatlo
d. Ikaapat
4. Batay sa seleksyon, ano ang tawag sa mga nagpapadala ng mga illegal na e-mail sa
internet?
a. spam
b. spamming
c. spammer
d. users
5. Ayon sa seleksyon, ang illegal na pagpapadalang anunsyo sa internet ay spamming.
Saan napupunta ang mga spam na anunsyo na maaaring pinasisikip nito espasyon
ng memory ng e-mail account isang user?
a. spam file
b. junk folder
c. file manager
d. e-mail file
6. Ang mga sumusunod ay mga impormasyon tungkol sa electronic mail MALIBAN
sa_______.
a. Gamit ang e-mail account maaaring makapagpadala ng liham.
b. Isang produktibong gamit ang e-mail para sa mga tao upang madaling manlinlang.
c. E-mail na ang pumalit sa mga lumang sistema ng postal messages.
d. Nagsimula ang serbisyo ng electronic mail noong 1965.
7. Ang nagpapadala ng mga mensahe o liham gamit ang online network ay kilala
bilang_____.
a. messenger
b. e-mailer
c. user
d. blogger
8. Sa pagpapadala ng isang mensahe gamit ang isang electronic mail. Ang user dapat
may sariling __________ upang matiyak nagamit ang serbisyon ito.
a. e-mail
b. e-mail account
c. postal I.D.
d. file manager
9
9. Ayon sa paggamit ng “@” ni Ray Tomlinson ang mga sumusunod ay tamang pagbuo
ng e-mail account MALIBAN sa_____.
a. Jack_Ammo22@gmail.com
c. @jackammo_22.facebook.com
b. jackammo@_22yahoo.com
d. jackammo22@_twitter.com
10. Anong talata sa seleksyon matatangpuan ang pagsasalaysay sa panahon ng
paggamit ng electronic mail?
a. Una
b. Ikalawa
c. Ikatlo
d. Ikaapat
C. Basahin at unawain ang seleksyon.
Time Management
Last updated July 24, 2018
https://tonite.abante.com.ph/time-management/
Kung hindi man paborito ay madalas nating naririnig ang motto na “Time is Gold” kaya
naman huwag sayangin ang bawat segundo sa pagsasabi ng mamaya na kung pwede namang
ngayon na.
Talaga namang ang panahong lumilipas ay mahirap nang maibalik at kung babagalbagal ka ay talagang mapag-iiwanan ka ng oras. Hindi oras ang mag-a-adjust sa’yo, kaya narito
ang ilang tips na tutulong sa’yo upang masulit mo ang bawat segundo.
Start your day right. Don’t rush into the day. Cool ka lang. Ang mga bagay na
minamadali ay hindi nagiging maganda ang resulta kaya naman isa-isa lang. Unahin muna ang
mga bagay na mas mauuna ang deadline.
Hangga’t maaari ay magsimula nang mas maaga at iwasan ang cramming dahil lalo
kang mai-i-stress sa kakaisip na malapit na ang deadline. Ito ay makakaapekto sa pagtutuon ng
pansin sa mas dapat na isipin.
Tulog-tulog din. Tapusin kaagad ang iyong mga ginagawa kung may lakad ka
kinabukasan upang makatulog nang maaga dahil kung magpupuyat ka ay may tsansa na magoversleep ka.
Kung hindi ka man ma-late ay siguradong lutang ang isip mo at mawawala ka sa wisyo
(kahilingan) dahil inaantok ang iyong diwa at kulang sa pahinga. Kaya ugaliin ang matulog nang
maaga para fresh; more energy, mas happy.
Goodbye sa Snooze. Para hindi ma-late, siguraduhin na ang alarm mo ay sakto sa oras
na kakailanganin mo upang maligo, makakain at mag-ayos ng sarili.
Bad trip ang ma-traffic. Hindi na bago sa atin ang traffic anumang araw o oras kaya
gasgas na ang rason na na-traffic ka kaya ka late. Umalis nang maaga para siguradong
makakarating ka sa tamang oras.
Kung isa kang busy na estudyante o empleyado, makakatulong ang paggamit ng
planner upang siguradong wala kang makakalimutan na appointment.
10
Mababalikan mo rin sa kahit anong oras ang mga bagay na dapat mong gawin, pati
kung kailan nakatakda ang “me time” mo. Kahit sa isang maliit na notebook lang o kalendaryo ay
puwede naman.
Talagang daig ng maagap ang masipag dahil aanhin mo ang sipag kung late ka naman
palagi.
Hindi lahat ng tao ay kayang maghintay, kaya kung male-late ka lang ay ‘wag mo na
silang paasahin sa maagang call time. Sadyang mabilis lumipas ang oras kaya kailangan mong
makipagsabayan dito.
1. Ang tekstong binasa ay isang __________.
a. persuweysib
b. impromatibo
c. argumento
d. prosidyural
2. Upang hindi makaranas sa stress kakaisip at na malapit ang deadline ng mga gawain
iwasan ang_______.
a. rushing
b. snooze
c. cramming
d. maña habit
3. Isang tips para makaiwas sa late ay dapat goodbye sa snooze. Alin sa mga
sumusunod ang dapat isagawa?
a. Mag-alarm sa tamang oras ng nais pagising.
b. Gumising sa oras na mas maaga kaysa sa inaasahang paggising.
c. Matulog ng maaga upang mahabol ang oras ng inalarm.
d. I-adjust ang oras upang gumising sa oras na gusto.
4. Alin ang madalas na isinisising dahilan ng mga nahuhuli o late pumasok sa trabaho o
paaralan?
a. hindi nagising sa tamang oras
b. bad trip sa traffic
c. nawala sa isipan ang gumising ng umaga
d. nakalimutan ang tumunog ang alarm kaya hindi nagising
5. Anong mainam na kasabihan ang maririnig sa laging nahuhuli sa alinmang bagay?
a. Time is Gold
b. Ang magagawa ngayon ay dapat ng gawin at huwag ipagpabukas pa.
c. Daig ng maagap ang masipag.
d. Ang panahong lumilipas ay mahirap nang maibalik.
6. Sa mga madalas busy o abala sa maraming gawain isang tips ang isagawa ay
paggamit ng________.
a. planner
b. calendar timeline c. notepad
d. scheduling
7. Sa kasabihang “Time is Gold”, anong mga dapat maisakatuparan?
a. Gawin ang mga mahahalagang bagay tulad ng pagtulog.
b. Tapusin ang mga gawain habang may oras pa.
c. Gumawa ng maraming makabuluhang at masasayang gawain
d. Isa-isahin ang mga gawain sa deadline.
8. Ang mga sumusunod ay nararanasan kapag natutulog sa itinakdang tamang oras at
panahon ng pagtulog MALIBAN SA_______.
a. may tsansa na hindi mag-oversleep
b. makararanas ng pagiging fresh, more energy at mas happy.
c. maging lutang ang diwa at isipan
d. alive ang buhay
11
9. Alin sa mga sumusunod ang mahirap tanggapin kapag pinag-uusapan oras?
a. Laging Filipino time ang programa maski wala namang Filipino Time.
b. Huwag umasa na walang dahilan para gumising dahil “para kanino ka naman
bumabangon.”
c. Paasahin ang iba sa maagang call time na tinakdang darating.
d. Pag-ibig na pinilit dahil ang oras ay gipit.
10. Sa kasabihang “Daig ng maagap ang masipag” pinapatunayan na ang isang tao
ay nararapat na____.
a. ang pagiging tamad ay isang mahusay na gamot sa kasipagan
b. makikita ang tiyaga ng maagap
c. sinumang maagap ay dinadaig ng masipag
d. inaasahan na maging maagap ang masipag
GAWAIN 4
Basahin ang usapan.
Isa:
Hi! Bella, kumusta kana? Alam mo nakakatakot na yatang lumabas ngayon.
Gusto kong mamalengke kaso paano na kaya ang gagawin ko?
Bella:
Ikaw pala Isa, maayos naman, todo ingat lagi para makaiwas o mahawa sa
anumang sakit lalo na ‘yang pandemic na COVID-19. Huwag sanang lumala
pa ang kaso o bilang ng may COVID-19 sa ating probinsiya.
Isa:
Oo nga, ako nga rin nag-iingat. Sa narinig ko kanina sa radyo at binalita sa
telebisyon nasa General Community Quarantine (GCQ) na tayo. Maaari na
tayong lumabas? Mamalengke sana ako para maibili ko naman ang binigay
na ayuda ng gobyerno sa akin na P 5,000.00.
Bella:
Oo, pwede na tayong lumabas. Galing nga ako sa bayan. Mamamalengke
ka ba? May ekstra akong pamplet dito binibigay nila sa bayan para kung
ano-ano dapat na gagawin ngayon GCQ na tayo dito sa Isabela. Heto ang
isang kopya para sayo dalawa ang naiabot sa akin kanina.
Isa:
Uy! Tamang-tama diko alam ang gagawin ngayong GCQ na tayo sa tagal
natin na Enchance Community Quarantine (ECQ) paano na kaya ang
gagawin natin kapag lumabas ngayon. Salamat dito sa pamplet ah, sige
basahin ko nga.
Bella:
Oh, siya basahin mo nang mabuti para maging malay ka sa gagawin
ngayon.
Isa:
Maraming salamat! Bella sa pamphlet.
Bella:
Oh! siya, mauna na ako magluluto pa ako. (Umalis na si Bella)
Isa:
Basahin ko nga itong binigay na pamplet para alam ko ang dapat na
gagawin ngayong GCQ na kami. Lalabas ako para mamalengke bukas.
12
MGA GABAY SA PAGPAPATUPAD NG GENERAL COMMUNITY QUARANTINE (GCQ) SA
PROBINSYA NG ISABELA ALINSUNOD SA ORDINANCE NO. 2020-15-1
NG SANGGUNIANG PANLALAWIGAN
13
-https://web.facebook.com/isabela.pio143/--Facebook Isabela Pio post last May 20, 2020
Basahin ang mga sumusunod na pahayag. Piliin ang letra ng tamang kasagutan.
1. Ano ang sitwasyon ang usapan nina Isa at Bella?
a. Kalagayan ng COVID-19
b. Pagsunod sa Alituntunin sa Ordinansa No. 2020-15-01
c. Pagsunod sa General Community Quarantine (GCQ)
d. Paraan ng pagsunod sa Echance Community Quarantine (ECQ)
2. Anong uri ng teksto ang ipinahayag sa pamplet.
a. prosidyural b. persuweysib
c. impormatib
d. naratibo
3. Sino ang nangangailangan ng tulong para maunawaan ng kalayagan sa kanilang
probinsya ng Isabela?
a. Isa
b. Bella
c. Isabela
d. mamamayan
4. Ang mga sumusunod ay mga kagamitan sa para makapasok sa trabaho ang isang
mangagawa ng gobyerno MALIBAN SA_______.
a. Travel Pass
b. Employee schedule
c. Work Pass
d. Doctor’s Certification
5. Ang mga sumusunod ay mga pinapayagan na lumabas lamang sa loob ng
ordinansa MALIBAN SA_____.
a. Buntis
b. 22-59 na taong gulang
c. empleyado ng gobyerno d. frontliner
14
6. Ang mga sumusunod ay nararapat na magbigay na kautusan upang maging
General Community Quarantine (GCQ) ang isang lugar MALIBAN SA____.
a. Pulis
b. DOH
c. IAFI
d. PGI
7. Sa loob ng GCQ pinapayagan lamang na papasukin ang mga empleyado ng
gobyerno kung mayroong______ ayon sa rekomendayon ng Civil Service
Commisision.
a. General Working Activity
c. Alternative Working Arrangement
b. Social Gathering
d. Office scheduling
8. Kung nais ng pumasok sa isang establisyimento bilang isang kliyente, ang sa mga
sumusunod ay nararapat na maibigay ng tanggapan na paunang paglilinis MALIBAN
SA______.
a. Alcohol
b. Disinfect
c. Face mask
d. Sanitizer
9. Upang masunod ang isang social distancing isang metro ng layo ang kailangang
masunod.
a. 5 metro
b. 4 na metro
c. 2 metro
d. 1 metro
10. Ang mandatoryong paggamit ng face mask kung mahuhuli ay may karampatang
multa. Alin loob pa ng ordinansa ay mayroong pinapatawan ng multa.
a. No Travel Pass
c. Panlalawigang Curfew
b. No Proper Social Distancing
d. Social Gathering
Refleksyon: Mamili ng isang gawain bilang pagsuporta sa pinapatupad na ordinansa sa
inyong lugar at makaiwas sa COVID-19
a. Gumawa ng isang slogan at/o poster para sa promosyon ng pag-iwas ng COVID-19
sa iyong lugar. Isagawa ito sa oslo paper. Sundin ang mga pagbuo ayon sa
krayterya.
Tandaan: Pamantayan sa Islogan (8-10 na salita lamang ang gagamitin)
b. Isa-isahin ang mga pamaraan ng pag-iwas sa COVID-19 ng probinsiya ng isabela
ayon sa pagpapatupad ng General Community Quarantine (GCQ) alinsunod sa
ordinance no. 2020-15-1 Magsagawa ng survey ayon sa mga sinusunod at nilalabag
sa inyong lugar.
Uri ng mga alituntunin
Sinusunod
Nilalabag
Pinapataw na parusa
1.
2.
3.
4.
5
15
Interpretasyon
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
RUBRIKS SA PAGPUPUNTOS
1. KRAYTERYA SA POSTER
NILALAMAN
40%
Naipakita at
naipaliwanag nang
maayos ang ugnayan
ng lahat ng konsepto
sa paggawa ng
poster.
KAANGKUPAN NG
KONSEPTO
20%
Maliwanag at
angkop ang
mensahe sa
paglalarawan ng
konsepto.
KABUUANG
PRESENTASYON
20%
Malinis at Maayos
ang kabuuang
presentasyon
PAGKAMALIKHAIN
(ORIGINALITY)
10%
Orihinal ang ideya sa
paggawang poster.
PAGKAMALIKHAIN
(CREATIVITY)
10%
Gumagamit ng
kumbinasyon ng kulay
upang maipahayag ang
nilalaman ng konsepto
KABUUANG
PRESENTASYON
20%
Malinis at Maayos ang
kabuuang
presentasyon.
PAGKAMALIKHAIN
(ORIGINALITY)
10%
Orihinal ang ideya sa
paggawang islogan.
PAGKAMALIKHAIN
(CREATIVITY)
10%
Gumagamit
ng
kumbinasyon ng kulay
upang maipahayag ang
nilalaman ng konsepto.
2. KRAYTERYA SA ISLOGAN
NILALAMAN
40%
Makabuluhang
mensahe sa paksa o
isyu.
KAANGKUPAN NG
KONSEPTO
20%
Maliwanag
at
angkop
ang
mensahe sa may
kaugnay sa paksa.
PANGWAKAS
Mahalagang taglayin sa pagbasa ang pagiging mahusay sa pagkilala, reaksiyon,
komprehensiyon at paglalapat ng mga kaalaman o karanasan sa mga uri ng teksto binabasa
ay isang pagkakataon na maging malay sa mga nagiging kalagayan ng buhay, pakikipagugnayan sa katayuan ng awtor sa kanyang akda at higit sa lahat ang impak o bisa ng
napupulot na idea at teknik upang maalam sa bagay-bagay.
16
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
4
Linggo Blg.
2
GAWAING PAGKATUTO
IBA’T IBANG PARAAN NG PANGANGALAP NG
DATOS SA PAGSULAT NG TEKSTO
PANIMULA (SIMULAN NATIN)
Basahin ang mga nilalaman ng graphic organizer.
PAGSULAT
Uri ng Teksto
Uri ng Pagsulat
Teknikal na Pagsulat
Referensyal na Pagsulat
Jornalistik na Pagsulat
Akademikong Pagsulat
Mga Bahagi ng
Teksto
Introduksiyon
Gitna o Nilalaman
Wakas o Kongklusyon
Estandard ng Mahusay na Sulatin
Kaisahan
Koherens
Kalinawan
Kasapatan
Empasis/Diin
Kagandahan
Informativ
Persweysiv
Deskriptiv
Nareysyon
Referensyal
Argumentativ
Narativ
Prosijural
Ekspositori
Formulaik
Yugto/Hakbang sa Pagsulat
✓
Pagrebisa (Editing)
Pagsulat
Bago sumulat
✓
✓
✓
✓
Pagpili ng Paksa
Pagtitipon ng Datos
✓
Paglista ng mga
ideang isasama
✓
Pagbuo ng sarili o
bagong mga idea
✓
Pagtanggap ng
Fidbak/pagsangguni
Pagbuo ng
burador/draft
Pagsasaalang-alang
sa mga patnubay sa
pagsulat
Pagsisimula ng
Pagsulat
✓
✓
Pagtingin sa
kawastuhan (sintaks,
grammar, bantas,
format)
Pag-aayos
ng/Pagpapabuti sa
bagay na tinitingnan at
paglalagay ng mga
simbolo na ginagamit
sa pagwasto.
Muling Pagsulat
✓
✓
Pagkopya nang
maayos at malinis
ng sinulat/sulatin
Produksiyon ng
final na kopya na
maaari ring
ipalathala
17
Ang kasanayan sa pagsulat ay kahalintulad ng katawan ng tao kailangan bawat
sistema, bahagi, anggulo at nilalaman nito ay dapat magkakaugnay-ugnay lalo na sa
pagbibigay definisyon o pagkilala sa uri ng teksto at sulatin na bubuoin. Wika naman ang
siyang nagbibigay buhay sa bawat bahagi para sa dalisay at pagdaloy ng dugo. Ang wika
ay animo’y dugo kung wasto, sapat, at angkop ang pagkagamit. Ito ang siyang bubuhay sa
diwa ng manunulat man at mambabasa ang maayos na paggamit ng wika.
Kasama rin sa pagsulat ay dapat malinang bilang mag-aaral ang mga kasanayan at
kakahayan dito.
Sa pagsulat kailangang dumaan sa tamang yugto o hakbang upang malinang ang
kahusayan ng manunulat at tamang ang sirkulo pagbuo ng mga kaisipan upang masabing
mahusay na sulatin o teksto.
Alam kong handa ka na maipamalas ang iyong kasanayan sa pagsulat. Simulan mo
na!
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nakasusulat ng ilang halimbawa ng iba’t ibang teksto
(F11PU-IIIb-89)
PANUTO
Pokus ng mga inihandang gawain na mapagyaman ang kasanayan sa pagsulat ng
iba’t ibang uri ng teksto ayon sa tamang ayos, nilalaman at estruktura kaalinsabay ang mga
perspektibo sa uri ng sulatin, pamaraan, at estilo sa pagsulat.
GAWAIN 1
LINANGIN ANG KONSEPTONG PANGKAISIPAN
P
G S
U
W
K
S
N A Y
E
I
T
L
Y
O R
A
1. Isang kasanayan na maging maingat sa
T
B
L
H
Y
paglalahad ng mga kaisipan sa loob ng papel o
dokumentasyon.
2. Isang kasanayan na maging maingat sa
paglalahad ng mga kaisipan sa loob ng papel o
dokumentasyon.
3. Ginagagamit upang maipamalas ang kaisipan sa
pagsulat.
4. bahagi ng pahayagang nagsasaad ng kuru-kuro
ng pahayagan tungkol sa isang isyu. Naglalaman
o naglalahad ng mga reaksyon, pananaw, at
kuro-kuro ng editor o patnugot ng pahayagan
tungkol sa mainit na isyu o mainit na pangyayari
sa bansa
5. Isang anyo ng panitikan at uri ng sulatin na
nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang
taohango sa tunay na tala, pangyayari o
impormasyon
18
T
R
V
U
D
T
L
G
M P
T
L
G L
A
K
W E
D
B
T
T
E
R
E
I
E
B
I
N
T
P
R
N A
E
A L
B
O
K S
K
O R
D Y
T
L
L
H
R
A
A
R
M
W
N
6. Uri ng sulatin na ang may akda ay nagbibigay ng
paglalarawan ng kaniyang mga naranasan,
gabay, o damdamin sa paglalakbay. Ito ay isang
uri ng sanaysay na makakapagbalik tanaw sa
paglalakbay na ginawa ng manunulat.
7. Ito ay isang anyo ng panitikan at uri ng sulatin na
binubuo ng mga taludtod at saknong. Ginagamit
ito upang mabisa at malikhaing
8. Uri ng kwento na mas maiksi pa sa maikling
kwento. Layunin nitong magkwento nang hindi
naisasakripisyo ang kabuuan ng mga pangyayari
sa pinakakaunting salita.
9. Buod ng kaisipan na isinulat at binibigkas sa
harap ng mga manonood. Naglalayon itong
makahikayat o mangatuwiran sa mga
napapanahong isyu o isang partikular na paksa.
10. sang masining na anyo ng panitikan at uri ng
sulatin na naglalaman ng isang maiksing salaysay
tungkol sa isang mahalagang pangyayari na
kinabibilangan ng isa o ilang tauhan. Nag-iiwan
ito ng isang kakintalan sa isip ng mga
mambabasa.
11. Ito’y gantihang gamit panananggol ng panig na
pinili upang sila’y paniwalaan o manalo kung sa
kanilang ito’y ginawang kontest na ihaharap sa
madla.
12. Isang aklat na nagsasabi o naglalahad ng mga
proseso kung paano maghanda at magluto ng
pagkain.
13. Isang maikling impormatibong sulatin (Karaniwan
isang talata lamang) na naglalahad ng mga
klasipikasyon ng isang indibwal at ng kaniyang
kredibilidad bilang propesyunal. Taglay nito ang
pinakamaikling buod ng mga tagumpay, pagaaral, at pagsasanay ng may akda
14. Uri ng sulatin na nagtataglay ng masistematikong
paghahanap sa mga mahahalagang
impormasyon hinggil sa isangtiyak na paksa o
suliranin.
15. Isang ng paraan ng pagpapahayag na
maaaring pasalita o pasuulat ng iba't ibang
kaalaman. Ito ay bunga ng maingat na
pagsasaliksik sa mga aklat o pakikipag- usap sa
mga taong may tanging kaalaman o
pagmamasid sa mga bagay-bagay.
16. Isang arawang tala ng pansariling gawain, mga
repleksyon ng mga nadarama
17. Uri ng sulatin na itinatala ang mga pangyayari,
mga pakikipagtransaksyon, o mga obserbasyon
na arawan o paminsan- minsang ginagawa.
18. Uri ng sulatin na isinulat ang mensahe na
naglalaman ng kaalaman, balita, o saloobin na
pinapadala ng isang tao para sa kanyang
kapwa.
19
R
E
L
R
P
E
K
P
K
S
L
S
O N
O
19. Ito ay isang pagsulat na presentasyon ng kritikal
na repleksyon o pagmumuni-muni tungkol sa
isang tiyak na paksa. Ito ay maaaring isulat
hinggil sa isang itinakdang babasahin, sa isang
lektyur o karanasan katulad ng internship,
volunteer experience, retreat and recollection o
educational tour
20. Uri ng sulatin na inilalahad ng may kritikal na
repleksyon o pagmumuni-muni tungkol sa isang
tiyak na paksa
GAWAIN 2
Sumulat ng sanaysay tungkol sa temang: “Edukasyon New Normal: Handang Isip
Handa Bukas.” Sumulat ng mga kaisipan sa loob lamang ng 200-300 na salita. Bigyang diin
ang mga natutuhan sa pag-aaral sa tahanan, personal na pagdevelop sa sariling abilidad at
kasanayan at iba pang mga nalinang habang nag-aaral kahit mayroong panahon ng
pandemiyang COVID-19.
20
GAWAIN 3
A. Sumulat ng isang New Normal Distance Learning Strategies Timeline na paraan ng
pag-aaral. Ilahad ang mga kaisapan ng iyong pagsusulat sa paraang prosidyural
ayon sa oras at espesipikong gawain. Isagawa rin ang pansariling ebalwasyon kung
gaano kadalas ito naisasakatuparan o ginagawa.
NEW NORMAL DISTANCE LEARNING STRATEGIES TIMELINE
Refleksyon
Bigyan
pa ng
pokus o
panahon
Hindi
Bihira
Gawain
Palagi
Oras
Madalas
Dalas na Naisasakatuparan
UMAGA
7:30-8:30
8:30-9:30
9:30-9:50
9:50-10:50
10:50-11:50
TANGHALI
1:00-2:00
2:00-3:00
3:00-4:00
4:00-5:00
GABI
7:00-8:00
8:00-9:00
EXTRA-CURRICULAR NA GAWAIN
21
B. Sumulat ng Recipe Book ng Katagumpayan upang mapagtagumpayan ang
Distance Learning Education na iyong isinasagawa sa new normal. Ihalintulad ito
kahalintulad sa sistema ng pagluluto. Ilang oras pag-laanan ng paglinang, sangkap
o kasangkapan na gagamitin, mga timpla ng gawain at salok ng ekstrang mga
gawain ang isasagawa mo. Isagawa ito sa malikhain gawain.
__________________________________________
Pamagat ng Recipe Book ng Kaalaman
1.
5.
2.
6.
3.
7.
4.
8.
22
GAWAIN 4
1. Basahin ang pahayag.
2. Magbigay ng repleksyon tungkol sa tula. Pumili ng dalawang bahagi ng tula ang
tumagos o kaugnay sa iyong mga gawain o sitwasyon sa iyong buhay bilang
kabataan. Isagawa sa 35-60 na salita ang pagsulat ng repleksyon.
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
_____________________________
____________________________
23
3. Sumulat ng isang tula na nagpapahayag ng pagpapatawad, pasasalamat at
pagmamahal sa iyong magulang o tagapag-alaga na laging gumagabay sa loob
ng tahanan habang nag-aaral sa new normal learning distance education. Isagawa
ang pagsulat ng tula sa loob may sukat at tugmaan, 3-6 talutod. Basahin sa harap
ng magulang o tagapag-alaga at hayaang magbigay komento at grado.
Hurado
Nilalaman
10%
Pagkamalikhain
10%
Kakintalan
10%
Impak sa
Madla
10%
Kaangkupan
ng Salita
10%
Komento:
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
24
GAWAIN 5
1. Basahin ang artikulo
OPINYON
PISA ANG PINOY SA PISA
Spy on the Job ni Rey Marfil
Nakapanlulumo ang resulta ng ginawang pagsusulit ng mga estudyanteng Pinoy na edad 15 sa
Programme for International Student Assessment (PISA) kung saan kulelat tayo sa 79 bansa pagdating sa pagunawa sa binabasa at pangalawa naman sa kulelat sa math at science.
Ginawa mga tsong ang pagsusulit noong nakaraang taon, na unang pagkakataon na sumali ang
bansa pakulo ng Organization for Economic Cooperation and Development (OECD). Tinatayang 600,000
estudyante sa high school mula sa 79 na bansa ang kumuha ng pagsusulit. Ang mga Pinoy, nasa 7,000 mula sa
188 public at private schools.
Hindi biro ang resulta ng pagsusulit dahil mahalaga siyempre sa pang-araw-araw na buhay natin, lalo
na sa pagtatrabaho, na dapat alam mo at nauunawaan mo ang binabasa mo para makagawa ka ng nararapat
na sagot, o tamang aksyon. Kahit kasi nakababasa ka pero hindi mo naman naiintindihan ang binabasa mo, ang
labas mo niyan eh “sabaw.”
Hirit ng isa nating kurimaw na madalas mapagalitan ng guro dahil panay ang “may I got out,” baka
kung tungkol sa k-pop idols, video games o scandal, o mga trending sa online at meme, ang itinanong sa PISA,
tiyak na hindi tayo kulelat. Bakit nga naman hindi hihina o pupurol ang utak ng kabataang Pinoy ngayon, aba’y
walang ginawa kung hindi tumitig sa kanilang smart phone at gadget ng buong araw. Bukod doon, gabi-gabing
nagdadasal na sana eh walang pasok kahit walang bagyo.
Pero kahit ganito ang resulta ng mga estudyanteng Pinoy sa PISA, bibilib ka rin naman sa fighting
spirit ng mga opisyal ng Department of Education.
Mukhang hindi sila nababahala at tiwala silang magbabago ang sitwasyon sa mga darating na taon.
Maganda nga raw na sumali na tayo sa PISA para malaman natin ang mga dapat paghusayin sa sistema ng
edukasyon sa bansa.
Mantakin niyo nga naman, aba’y ilang dekada na nga bang isyu ang mga panawagan na pahusayin
ang kalidad ng edukasyon sa Pilipinas. Hindi ba’t taon-taon na lang eh problema ang kakulangan ng silid-aralan,
kulang sa upuan, kulang sa mga guro, at kung may guro man, sinasabing mahina namang magturo, kulang sa
libro, at kung anu-ano pang kulang. Ang matindi nito, taon-taon ay sinasabing ang edukasyon ang may
pinakamalaking bahagi ng taunang badget alinsunod sa itinatakda ng Konstitusyon; pero lagi pa ring kulang.
Kung 15-anyos ang mga estudyanteng kumuha ng PISA, lumalabas na nasa grade 8 na sila,
alinsunod sa K-12 program. Ibig kayang sabihin nito eh nagkakaroon ng pagkukulang sa pagtuturo sa elementarya? Ilan kaya sa mga estudyante sa private at public school na kumuha ng PISA ang nakakuha ng
mas mataas na score? Alam naman kasi natin na kahit papaano eh mas maayos ang turo sa private dahil sa
mas kakaunti lang ang estudyanteng nagsisiksikan sa kuwarto kumpara sa public school.
Bukod doon, mas maginhawa ang pag-aaral sa silid-aralan ng private na kung hindi de-aircon eh mas
maayos ang ventilation kumpara sa private school, na masuwerte na kung may isang matinong electric fan na
gumagana. Ngunit kung lilitaw na mas mataas ang score ng mga estudyante sa public kaysa private, aba’y mas
malaking problema.
Sabi ng DepEd, magandang pangyayari ang pagsali ng Pilipinas sa PISA para mapag-aralan ang mga
reporma na kailangang gawin sa edukasyon sa bansa. Ika nga, parang nanganganay pa ang mga mag-aaral
natin at hindi na rin sila nagulat sa resulta. Pero sa totoo lang, okay lang sigurong mababa tayo sa score pero
hindi naman sana kulelat at pangalawa sa kulelat.
Ang kagandahan lang nito, dahil nga nasa ilalim tayo, may pag-asa pang umangat sa susunod na
pagsusulit. Kumbaga sa eleksyon na kulelat ang isang politiko sa ratings, ang pampalakas ng loob niya eh—
there’s no way but up.
Iyon nga lang, sana naman ay sa lalong madaling panahon para naman hindi maging pulpol
generation ang mga kabataan natin ngayon. Laging tandaan: “Bata mo ‘ko at Ako ang Spy n’yo.”
-https://archive.abante.com.ph/pisa-ang-pinoy-sa-pisa.htm last updated Dec 9, 2019
25
2. Panuto: Sumulat ng tugon sa editorial o opinyon na iyong binasa. Maglahad ng mga
kaisipan sa mga binanggit na sanhi at bunga ng pagkakaroon ng mababang resulta
sa PISA ng mga Pilipino sa pagbasa. Isulat lamang sa 200-300 na salita ang pagbibigay
pananaw at humanap ng mga ebidensiya na magpapatunay sa paninidigan sa mga
isyung binanggit sa artikulo.
26
RUBRIK SA PAGPUPUNTOS
A. Gawain 2:
KATEGORYA
Introduksyon
10%
Diskusyon
10%
Organisasyon ng
mga Ideya
10%
Konklusyon
10%
Mekaniks at
Rubrik sa Pagsulat ng Sanaysay
HIGIT NA INAASAHAN
Nakapanghihikayat ang
introduksyon.
Nakikitaan ng malinaw na
paglahad sa pangunahing paksa
gayundin ang panlahat na
pagtanaw ukol dito.
Nagpapakita ng makabuluhan ang
bawat talata dahil sa husay na
pagpapaliwanag at pagtalakay
tungkol sa paksa.
Nagtataglay ng mga malinaw na
kahulugan sa mga kaisipan,
nagbibigay diin sa layunin at
pagpaliwanag.
Nagpapakita ng lohikal at
mahusay ang pagkakasunudsunod ng mga ideya; gumamit din
ng mga transisyunal na pantulong
tungo sa kalinawan ng mga ideya.
Naiisa-isa ang mga pangkaisipan
ayon sa tamang serye sa mga
pangungusap at nilalaman sa
bawat talata.
Nakapanghahamon ang
konklusyon at naipapakita ang
pangkalahatang palagay o paksa
batay sa katibayan at mga
katwirang inisa-isa sa bahaging
gitna.
Nagpapamalas ng mga tiyakang
halimbawa o mga kaugnay sa
realidad na maaaring
mapanghahawakan.
Walang pagkakamali sa mga
bantas, kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Walang pagkakamali sa estruktura
ng mga pangungusap at gamit ng
mga salita.
Gamit
10%
NAKAMIT ANG
INAASAHAN
BAHAGYANG
NAKAMIT ANG
INAASAHAN
Nakalahad sa
introduksyon ang
pangunahing
paksa gayundin
ang panlahat na
pagtanaw ukol dito.
Nakalahad sa
introduksyon ang
pangunahing paksa
subalit hindi sapat ang
pagpapaliwanag ukol
dito.
Bawat talata ay
may sapat na
detalye
May kakulangan sa
detalye
Naipakita ang
debelopment ng
mga talata subalit
hindi makinis ang
pagkakalahad
HINDI NAKAMIT ANG
INAASAHAN
WALANG
NAPATUNA
-YAN
Hindi malinaw ang
introduksyon at ang
pangunahing paksa.
Hindi rin nakalahad
ang panlahat na
pagpapaliwanag ukol
dito.
Hindi nadebelop ang
mga pangunahing
ideya
*Hindi
nakita sa
ginawang
sanaysay.
Lohikal ang
pagkakaayos ng mga
talata subalit ang mga
ideya ay hindi ganap
na nadebelop.
Walang patunay na
organisado ang
pagkakalahad ng
sanaysay.
*
Naipakikita ang
pangkalahatang
palagay o pasya
tungkol sa paksa
batay sa mga
katibayan at mga
katwirang inisa-isa
sa bahaging gitna.
Hindi ganap na
naipakita ang
pangkalahatang
palagay o pasya
tungkol sa paksa
batay sa mga
katibayan at mga
katwirang inisa-isa sa
bahaging gitna.
May kakulangan at
walang pokus ang
konklusyon
*
Halos walang
pagkakamali sa
mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Maraming
pagkakamali sa mga
bantas, kapitalisasyon
at pagbabaybay.
Napakarami at
nakagugulo ang mga
pagkakamali sa mga
bantas, kapitalisasyon
at pagbabaybay.
Maraming
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at gamit
ng mga salita.
Napakarami at
nakagugulo ang
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
gamit ng mga salita.
Halos walang
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
gamit ng mga
salita.
*
KABUUAN
Hango sa: Badayos, P.B. etal.2007.Komunikasyon sa Akademikong Filipino.Valenzuela City: Mutya Publishing House,Inc.
27
ISKOR
B. Gawain 3: New Normal Distance Learning Strategies Timeline
Recipe Book ng Katagumpayan
NILALAMAN
10%
PAGKAMALIKHAIN
10%
PRESENTASYON
10%
Naipaliwang ang mga gawain
at prosesong gagawin sa
kanyang timeline at recipe
book
Nagpapakita ng sariling estilo
ng pagiging responsable mga
gawain na inilahad sa timeline
at recipe book
Ang pagiging orihinalidad sa
siklo ng mga gawain ay
malinaw na ilantad sa timeline
at recipe book.
Sistematikong ipinakita ang
mga gawain ayon sa tamang
format ng timeline at recipe
book
Nagpapamalas ng pagiging
awtentiko sa organisasyon ng
mga gawaing pinakita sa
timeline at recipe book
Nagpapakita ng dalisay
presentasyon ng mga kaisipan
o malinaw ng mga tunguhin
ng gawaing inilahad.
KAANGKUPAN NG
SALITA
10%
Malinaw at sapat ang
mga ginamit na mga
salita.
Tiyak o ispesipiko ang
mga salita, diin at
kaisipan na ipinahayag.
Walang masiyadong
kamalian gramatika at
estruktura.
C. Gawain 4: Pagtataya sa Refleksyon
KRATIRYA
4
3
2
1
1. Ipinakita ang tunay emosyon sa gawain
2. Nakakitaan pagiging progresibong sa kanyang sitwasyon
3. Naging tapat sa sariling paraan ng pagpapahayag ng pananaw
4. Nagpapakita ng pagpapahalagang pangkaisipan na gagawin
5. Napalutang ang mga pansariling paghubog sa kanyang tungkulin bilang
kabataan.
Katumbas:
4-Napakahusay
3-Mahusay
2-Hindi Mahusay
1-Kailangan pang paunlarin
28
D. Gawain 5: Rubrik sa Pagsulat ng Editorial o Opinyon
KATEGORYA
Introduksyon
10%
HIGIT NA INAASAHAN
Nakapanghihikayat ang
introduksyon.
Nakikitaan ng malinaw na
paglahad sa pangunahing paksa
gayundin ang panlahat na
pagtanaw ukol dito.
Disku-syon
10%
Organisasyon ng
mga Ideya
10%
Konklusyon
10%
Mekaniks
at
Gamit
10%
NAKAMIT ANG
INAASAHAN
Nakalahad sa
introduksyon ang
pangunahing
paksa gayundin
ang panlahat na
pagtanaw ukol
dito.
BAHAGYANG
NAKAMIT ANG
INAASAHAN
Nakalahad sa
introduksyon ang
pangunahing paksa
subalit hindi sapat
ang
pagpapaliwanag
ukol dito.
WALANG
NAPATUN
A-YAN
*Hindi
nakita sa
ginawang
sanaysay.
Nagpapakita ng makabuluhan ang
bawat talata dahil sa husay na
pagpapaliwanag at pagtalakay
tungkol sa paksa.
Bawat talata ay
may sapat na
detalye
Nagtataglay ng mga malinaw na
kahulugan sa mga kaisipan,
nagbibigay diin sa layunin at
pagpaliwanag.
Sapat ang
pagtitindig sa mga
kaisipan na
mapanghikayat.
Nagtitindig sa mga kaisipan na
mapanghikayat.
Nagpapakita ng lohikal at
mahusay ang pagkakasunudsunod ng mga ideya; gumamit din
ng mga transisyunal na pantulong
tungo sa kalinawan ng mga ideya.
Naipakita ang
debelopment ng
mga talata subalit
hindi makinis ang
pagkakalahad
Lohikal ang
pagkakaayos ng
mga talata subalit
ang mga ideya ay
hindi ganap na
nadebelop.
Walang patunay
na organisado ang
pagkakalahad ng
sanaysay.
*
Naipakikita ang
pangkalahatang
palagay o pasya
tungkol sa paksa
batay sa mga
katibayan at mga
katwirang inisa-isa
sa bahaging gitna.
Hindi ganap na
naipakita ang
pangkalahatang
palagay o pasya
tungkol sa paksa
batay sa mga
katibayan at mga
katwirang inisa-isa
sa bahaging gitna.
May kakulangan at
walang pokus ang
konklusyon
*
Halos walang
pagkakamali sa
mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Maraming
pagkakamali sa
mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Napakarami at
nakagugulo ang
mga pagkakamali
sa mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Halos walang
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
gamit ng mga
salita.
Maraming
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
gamit ng mga salita.
Napakarami at
nakagugulo ang
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
gamit ng mga
salita.
Naiisa-isa ang mga pangkaisipan
ayon sa tamang serye sa mga
pangungusap at nilalaman sa
bawat talata.
Nakapanghahamon ang
konklusyon at naipapakita ang
pangkalahatang palagay o paksa
batay sa katibayan at mga
katwirang inisa-isa sa bahaging
gitna.
Nagpapamalas ng mga tiyakang
halimbawa o mga kaugnay sa
realidad na maaaring
mapanghahawakan.
Walang pagkakamali sa mga
bantas, kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Walang pagkakamali sa estruktura
ng mga pangungusap at gamit ng
mga salita.
May kakulangan sa
detalye
HINDI NAKAMIT
ANG
INAASAHAN
Hindi malinaw ang
introduksyon at
ang pangunahing
paksa. Hindi rin
nakalahad ang
panlahat na
pagpapaliwanag
ukol dito.
Hindi nadebelop
ang mga
pangunahing
ideya
Hidi nagtataglay
ng mga pagtitindig
sa mga kaisipan
na
mapanghikayat.
Bahayag sapat ang
pagtitindig sa mga
kaisipan na
mapanghikayat.
ISKOR
*
KABUUAN
Hango sa: Badayos, P.B. etal.2007.Komunikasyon sa Akademikong Filipino.Valenzuela City: Mutya Publishing House,Inc.
29
PANGWAKAS
Mahalagang taglayin sa pagsulat ay maging tapat at sapat ang mga kaisipan na
ilalahad. Ang wika ang siyang daluyan upang tiyak upang higit na kasiya-siya ang mga
kaalaman, idea at diin nito. Mahalagang mapasubalian ay ang mapanghikayat, paliwanag
at nilalaman ng sinulat na sulatin o akda upang tunay na may benepisyo itong basahin.
Kaalinsabay pa nito ang mga akdang sinulat ay dumaan sa tamang proseso upang maging
matatag ang kanyang paninindigan, walang pagkakamali at hindi ito sayang na ilathala.
Manapa ang pagsulat rin ay nagpapakita ng pangkaisipan kailangan na maging
malawak rin sa mga serye, kondisyon at sitwasyon sa pagsulat upang maging malaman
maisasakatuparan lamang ito kung palagiang nagbabasa. Walang mahirap na pagsusulat
kung may laman ang utak sa pagsisimbolo ng mga prinoproseso ng kaisapan. Maging
taktak rin sa manunulat ang malinaw at maayos na estilo ng pagsulat upang maging
pansariling pagkakakilalan ito.
30
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
6
Linggo Blg.
4
GAWAING PAGKATUTO
IBA’T IBANG PARAAN NG PANGANGALAP NG
DATOS SA PAGSULAT NG TEKSTO
PANIMULA (SIMULAN NATIN)
Mahirap magsulat kung salat sa datos.
Alam kong mula noong pumasok ka sa paaralan (mula Baitang 1 hanggang Baitang 10) ay
ilang beses ka nang nagsulat ng teksto. At alam kong batid mo rin kung ano-ano ang iba’t
ibang uri ng teksto.
Sa gawaing ito, mararanasan mo ang sumulat ng iba’t ibang teksto na ginagamitan ng iba’t
ibang paraan ng pangangalap ng datos.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA:
Nakakukuha ng angkop na datos upang mapaunlad ang sariling
tekstong isinulat.
( F11-EP-IIId-36)
GAWAIN 1
Tekstong Impormatibo
Panuto: Pumili ng paksang nakalahad sa ibaba. Pagkatapos ay magsaliksik gamit ang
internet o mobile data ukol sa paksang napili. Isulat ang kanilang mga kasagutan ukol dito.
✓
✓
✓
✓
✓
Mga paraan ng pagpapanatiling malusog ang katawan
Paglalakbay sa iba’t ibang lugar sa banda
Epekto sa katawan ng mga pagkaing na proseso tulas ng de-lata, instant
noodles at iba pa
Pagsisimula ng isang negosyong puwedeng pagkakitaan
Mga puwedeng gawin upang makakuha ng mas magagandang marka sa
paaralan
Dahil katotohanan at hindi sariling opinion ang batayan ng tekstong impormatibo,
ikaw ay susulat ng halimbawa ng tekstong impormatibo gamit ang mga nakalap mong datos
mula sa iyong mga kasapi ng pamilya.
Gawing gabay ang rubric sa ibaba para saiyong susulating tesktong impormatibo.
PUNTOS
PAMANTAYAN
31
5
Ang tekstong impormatibo ay siksik sa mga bagong kaalamang
nakabatay sa mga angkop na datos mula sa nakalap na datos
4
Ang tekstong impormatibo ay may taglay na mga bagong kaalamang
nakabatay sa mga angkop na datos mula sa nakalap na datos
3
Ang tekstong impormatibo ay may taglay na ilang mga bagong
kaalamang nakabatay sa mga nagkop na datos mula sa nakalap na
datos.
1
Ang teksto ay hindi maituturing na impormatibo dahil wala itong mga
bagong kaalamang taglay at wala ring mga datos na pinagbatayan
kundi pawing opinion lamang.
GAWAIN 2
Tekstong Deskriptibo
Panuto: Basahing mabuti ang paglalarawan at sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Sa unang tingin pa lang ay labis na akong naakit sa kanyang mga matang tila
nangungusap. Di ko mapuknat ang aking paningin sa hindi pangkaraniwang
kagandahan sa aking harapan. Papalayo na sana ako sa kanya subalit alam kong
dalawang nagsusumamong mga mata ang nakatitig sa aking bawat galaw, tila
nang-aakit upang siya’y balikan, yakapin, at ituring na akin. Siya na nga at wala nang
iba ang hinahanap ko. Hindi ako makapapayag na mawala pa siyang muli sa aking
paningin. Halos magkandarapa ako sa pagmamadali upang siya’y mabalikan.
“Manonng, ang asong iyan na ang gusto ko. Siya na nga at wala nang iba.
Babayaran ko at nang maiuwi ko na.”
1. Naging epektibo ba ang ginawang paglalarawan? Bakit oo o bakit hindi?
2. Magtanong sa mga kamag-anak at kapitbahay at pumili ng natatanging tanawin,
produkto o pagkain mayroon ang iyong komunidad at ilarawan ito. Maaari mo ring idikit
ang larawan nito.
GAWAIN 3
Tekstong Naratibo
Panuto: Tanungin sa pamamagitan ng iyong pagtawag gamit ang iyong cellphone ang isa
sa mga matalik mong kaibigan ang mga pagkasunud-sunod na pangyayari sa mga
dinaluhan niyang mga okasyon. Pagkatapos makakuha ng datos ay isulat ito bilang
halimbawa ng tekstong naratibo.
32
Gawing gabay ang rubrics sa ibaba para sa iyong susulating maikling kuwento.
PUNTOS
PAMANTAYAN
5
Napakahusay ng pagkakasulat, lubhang nakaaliw, at nakapag-iiwan
din ng mahahalagang aral sa mambabasa.
4
Mahusay ang pagkakasulat,nakaaaliw at nagtataglay ng
mahahalagang aral para sa mambabasa
3
Hindi gaanong mahusay ang pagkakasulat kaya naman hindi naakit
ang mambabasa at hindi malinaw na naipabatid ang taglay na aral.
1
Maraming kakulangan sa pagkakasulat, hindi nakaakit at hindi malinaw
ang taglay na aral.
GAWAIN 4
Tekstong Prosidyural
Sa kasalukuyang panahon ay maaari na tayong makipagkaibigan at
makipagtalastasan sa sinuman, saanmang panig ng mundo bastat may koneksiyon sa
Internet sa pamamagitan ng pagbubukas ng account sa social networking site. Paano ba
ang magbukas ng facebook account?
Gamit ang sariling karanasan, buuin ang mga hakbang sa paggawa ng Facebook
Account. (Kung hindi pa ito nararanasa, maaaring magsaliksik gamit ang internet).
Ganito ang paraan upang makapagbukas ng account sa facebook. Magpunta sa
__________________
site.
Iclick
ang
_________________________.
Itype
ang
iyong
___________________. Pagkatapos ay umisip ng _________________ at i-type sa kinauukulang
kahon. I-type ang araw ng iyong kapanganakan. Ang sumunod ay ang pagpili ng iyong
__________________. Sa huli ay _______________. Hayan, maaari ka nang gumamit ng
_______________.
GAWAIN 5
Tekstong Persweysib
Sa kasalukuyang panahon Ikaw ay tatakbo sa pagiging SK Chairman sa inyong
barangay at nalalapit na ang inyong miting de avance kayat nangangamba ka sa kung ano
ang laman ng iyong talumpati upang mahikayat ang iyong kabarangay na ibigay ang
kanilang boto.
Panuto. Kapanayamin sa pamamagitan ng face-to-face o pasulat na pakikipanayam
ang isa sa mga opisyal ng iyong barangay at tanungin ang mga bagay na maaaring
makatulong upang mahikayat ang mga kabaranggay na ibigay ang boto nila sayo sa
33
halalan. Isulat ang nakalap na datos sa maikling talumpati na hihikayat sa mga botante ng
inyong lugar na ikaw ay karapat-dapat sa posisyon.
GAWAIN 6
Tekstong Argyumentatibo
Panuto. Makinig at manuod sa mga balita sa radio o telebisyon tungkol sa pakikipaglaban sa
krisis na kinakaharap ng ating bansa, ito ay ang pandemyang COVID-19. Isulat ang lahat ng
mga impormasyon tungkol dito. Maaari ring magtanong sa mga opisyal sa barangay, BHW,
at mga kakilalang nagtatrabaho sa mga medical sectors kung paano malalabanan ito.
Bumuo ng editoryal na sulatin mula sa mga nakuhang impormasyon at datos.
Gawing gabay ang rubric sa ibaba para sa iyong isusulat.
PUNTOS
PAMANTAYAN
5
Ang isinulat ay malinaw at nakapagpapahayag ng posisyon ng mayakda.
4
Ang isinulat ay nakapagpahayag ng posisyon ng may-akda.
3
Ang isinulat ay bahagyang nakapagpahayag ng posisyon ng mayakda.
1
Ang isinulat ay hindi nakapagpahayag ng posisyon ng ay-akda.
GAWAIN 7
Panuto. Mula sa mga ginawang gawain, tukuyin kung ano ang ginamit na pamaraan sa mga
iba’t ibang uri ng tekstong iyong sinulat. Isulat ang sagot sa patlang.
_____1. Tekstong Impormatibo
_____2. Tekstong Deskriptibo
_____3. Tekstong Naratibo
_____4. Tekstong Prosidyural
_____5. Tekstong Persweysib
_____6. Tekstong Argyumentatibo
PANGWAKAS
Napakahalagang maunawaan ang iba’t ibang uri teksto at layunin nito upang
masuri ayon sa kaugnayan nito sa sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig. Ang pagaaral sa proseso ng pagbasa at pagsusuri ng iba’t ibang anyo at uri ng teksto ay
makatutulong sa pagbuo ng sulatin. Kaya’t hindi maikakailang ang pag-aaral sa proseso sa
pagsulat at pag-unawa ng iba;t ibang teksto ay makapagpapalago sa iyong kaisipan at
higit lalo ang pagkuha ng mga datos upang mapaunlad pa ang sulatin.
34
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
7
Linggo Blg.
4
GAWAING PAGKATUTO
PAG-UUGNAY NG KAISIPANG NAKAPALOOB SA BINASANG TEKSTO
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Mahilig ka bang magbasa ng kwento sa iba`t ibang aklat o sa Watpad na kinahihiligan
ngayon ng mga kabataan? Anong klaseng babasahin ang iyong binabasa? Anumang
babasahin ang iyong nabasa ito ba ay nag iwan sa iyo ng bagong kaalaman? Tumatak ba
sa iyong isipan kung anong mensahe ang nais ipabatid ng iyong binasa? Napakalaking
gampanin kung bakit nagkalat ang iba`t ibang babasahin at kung bakit kinakailangan nating
magbasa.
Ayon kay Baltazar (1977) ang pagbasa ay kasangkapan sa pagkatuto ng mga
kabatiran ukol sa ibat-ibang larangan ng pamumuhay . Sa katunayan , 90% sa napag-aralan
ng tao ay mula sa kanyang karanasan sa pagbasa.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA:
Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa binasang
teksto sa sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig
( F11PB-IIId-99)
PANUTO
Basahin ang tekstong Pinamagatang “ PROYEKTONG PANGKABUHAYAN,
TANGKILIKIN“ ni John Enrico Comia. Pagkatapos basahin ay pagsamahin ang mga
kaisipang nabasa sa buong grupo. Sa pagsusuri ng teksto ay may nakaatas na gawain ang
bawat grupo.
PROYEKTONG PANGKABUHAYAN, TANGKILIKIN
John Enrico Comia
Anong uri ng lipunan ang inyong ginagalawan kung walang pamahalaang may kakayahang magpanatili ng
kapayapaan at kaayusan? Kung ang lipunan ay punung-puno ng kapangyarihang walang iniisip kundi ang pansariling
interes. Mahalaga ang pamahalaan, sila ang nagbibigay ng proteksyon sa mga karapatan ng tao at nagpapataw ng
parusa sa mga lumalabag sa karapatan ng tao.
Sa kasalukuyan, ang pamahalaang Pilipinas ay patuloy sa pagpapangkat ng kabuhayan ng mga Pilipino at sa
pagpapahalagang moral ng tao maging sino ka man. Iba’t ibang proyekto ang mabisang naisagawa ng pamahalaan. Isa
35
rito ang naisagawang pambansang rekonsilasyon ang nagbigay sa mga dating komunista at humiwalay sa pamahalaan
ng tulong sa mga proyektong pangkabuhayan. Ang layunin ng proyekto ay maiangat ang kalagayan sa lipunan.
Ang Departamento ng Pamahalaang Panglokal ang pangunahing ahensya ng pamahalaan ang nagtaguyod sa
Pambansang Rehabilitasyon at Programang Pangkalinangan sa pakikipag-ugnayan sa Departamento ng Kalakal at
Industriya, Departamento ng Agrikulttura, Repormang Pang Sakahan, “National Housing Authoriy” at iba pang
pangunahing ahensya ng pamahalaan.
Kabilang sa mga proyektong pangkabuhayan ay produksyon ng bigas at mais, pag-aalaga ng baboy, at sari-sari
store, manukan at pag-aalaga ng kambing at “see weeds farming”. Nais ring matulungan ang mga dating rebelde na
maging produktibo at magkaroon ng mapayapang buhay. Ang ayaw na manirahan sa dati nilang lugar ay ipadadala sa
iba’t ibang sentro ng bayanihan sa buong kapuluan.
Sa proyektong ito, umasa ang pamahalaan na maraming rebelde ang susubok at maaaring makatutulong sa
paglutas ng problemang “insurgency” upang matamo ang tunay na kapayapaan sa sariling bansa.
Mabisa ang proyektong ito, marami pang ginagawa ang pamahalaan para sa kabutihan ng lahat ng uri ng
mamamayan, mahirap man o mayaman, matalino man o mangmang, bata o matanda, may kapansanan o wala at kahit
saan mang sulok ng Pilipinas ay magpapatuloy ang ating pamahalaan sa kanyang dakilang layunin.
Halina at makiisa tayo sa ikatatagumpay ng lahing Pilipino!
Source: http://filipinocorner.blogspot.com/2010/11/proyektong-pangkabuhayan-tangkilikin.html
GAWAIN 1
1. Gawain para sa mga may internet connection: gamit ang Mentimeter application
ibigay ang mahahalagang nilalaman ng teksto.
2. Gawain para sa mga walang internet connection:Isulat ang mahahalagang
nilalaman ng teksto sa pamamagitan ng paghahabi sa malinis na papel.
PROYEKTONG PANGKABUHAYAN, TANGKILIKIN
36
Mga Konseptong Nakapaloob sa Teksto
1. _________________________________________________________
2. _________________________________________________________
3. _________________________________________________________
4. _________________________________________________________
5. _________________________________________________________
GAWAIN 2
Pagsusuri sa Teksto
Gamit ang Google Classroom para sa may mga internet connection ng bawat
miyembro ng grupo,isusumite ang kanilang gawa at ang lider ang mag-uulat gamit ang
Stream yard. At para naman sa mga walang internet connection irerecord gamit ang video
recording ang kanilang mga nagawa na ilsasave gamit ang USB.
1. Sarili ( unang grupo )
A. Ano-anong mga kaisipan sa teksto na maaaring maiugnay mo sa iyong sarili
bilang isang mag-aaral?
B. .Ipaliwanag sa pamamagitan ng karanasan.
2. Pamilya ( Ikalawang grupo )
A. Ano-anong mga kaisipan sa teksto ang nakikitaan mo na may pagkakahalintulad
sa tunay na buhay ng isang tao?
B. . Mangalap ng mga testimonya ng isang tao na may karanasang may kaugnayan
sa nabasang teksto.
3. Komunidad ( Ikatlong grupo )
A. Ano-anong mga kaisipan sa teksto ang nagpapakita ng mga kaganapang
nangyayari sa buong komunidad na nararapat bigyang pansin.
4. Bansa ( Ikaapat na grupo )
A. Ano-anong kaisipan sa teksto na sa inyong tingin ay tumatak sa lipunang Pilipino
na batid nang nakararami?
B. Gamit ang pass transformation challenge para sa may mga internet connection
bumuo ng isang akrostik mula sa salitang PAMAHALAAN. Bumuo ng kaisipang
naangkop dito na may kaugnayan sa kahalagahan ng pamahalaan sa isang
bansa.
C. At para sa mga walang internet connection bumuo ng isang akrostik mula sa
salitang PAMAHALAAN. Bumuo ng kaisipang naangkop dito na may kaugnayan
sa kahalagahan ng pamahalaan sa isang bansa gamit ang Kartolina.
5. Daigdig ( Ika-5 grupo )
A. Ano-anong mga kaisipan sa teksto ang nagpapakita ng kaugalian ng mga Pilipino
sa buong mundo?
37
RUBRIK SA PAGMAMARKA
PAMANTAYAN
NAPAKAHUSAY
(4)
MAHUSAY
(3)
NALILINANG
(2)
NAGSISIMULA
(1)
1. Salitang
ginamit
2. Kaugnayan ng
pahayag sa
paksa
3. Kawastuhan
ng mga
salitang
ginamit
4. Kalinisan o
kaayusan ng
pagkakagawa
5. Kooperasyon
RUBRIKS PARA SA PANGKATANG GAWAIN
BATAYAN
PANGKAT
1
PANGKAT
2
PANGKAT
3
PANGKAT
4
PANGKAT
5
1. Kasiya-siya ba
ang ginawang
pag-uulat?
2. Mahusay bang
nakasunod sa
ipinapagawa ng
guro ang
pangkat?
3. Nakapukaw ba
ng atensyon/
damdamin ang
tagapag-ulat?
4. May sapat bang
kaugnayan ang
paksang
tinalakay?
GAWAIN 3
Indibidwal na Gawain
Para sa may mga internet connection gamit ang online chatting sagutin ang mga sumusunod
na katanungan at para sa mga walang internet connection isulat sa malinis na papel ang
kasagutan sa mga sumusunod na tanong.
a. Ano ang mensahe ng tekstong nabasa?Sino ang nagsasalita
b. Paano nakakikipag-usap ang sumulat ng teksto sa mambabasa?
c. Sino ang tiyak na kinakausap sa teksto? Ipaliwanag
38
GAWAIN 4
Pangkatang Gawain
Pagsasama-samahin ang mga may internet connection at mga walang internet connection
1. Gawain para sa mga may internet connection: Sa pamamagitan ng Video
Presentation na teatro isagawa kung anong mga kaisipan ang nabasa na maaaring
iugnay sa sarili, pamilya, komunidad, bansa at daigdig.
PAMANTAYAN
Organisasyon
Orihinalidad
Boses o Tinig
Pagkuha ng Atensiyon
Ekspresyon ng Mukha
Poduksiyon/Production
KABUUAN
Komento ng Guro:
RUBRIKS SA PAGTATASA NG VIDEO
8-7
6-4
3-1
2. Gawain para sa mga walang internet connection: Sumulat ng sanaysay na
nagpapakita ng kaisipang nabasa sa isang teksto na maaaring iugnay sa sarili, pamilya,
komunidad, bansa at daigdig.
PAGTATAYA SA PAGSULAT NG SANAYSAY
Nilalaman
Kaugnayan sa kaisipang nakapaloob sa teksto
Paggamit ng Salita
KABUUAN
45%
30%
25%
100%
GAWAIN 5
Magsaliksik ng isa pang artikulo na nauukol sa binasang teksto at iugnay ito. sa sarili,
pamilya, kominidad, bansa at daigdig at paano makatutulong ang pamahalaan na
magkaroon ng pangkabuhayang kaunlaran ng bawat mamamayan bilang
pinakamahalagang yaman ng bansa?
PANGWAKAS
Mula sa mga isinagawang gawain hindi mapasusubalian ang kahalagahan ng
pagbasa bilang makrong kasanayan ng komunikasyon upang ang nagbabasa ay muling
makabuo ng isang mensahe o kaisipan na hinango sa tekstong binasa upang makapagbigay
ng sariling paghahaka o panghuhula, pagtataya, pagpapatunay, pagrerebisa o kaya`y
ibayo pang pagpapakahulugan.
39
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
8
Linggo Blg.
5
GAWAING PAGKATUTO
MGA KAISIPANG NAKAPALOOB SA TEKSTONG BINASA
I.
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Sa bawat akda o tekstong binabasa natin mayroon tayong mga aral at
impormasyong maaring magagamit o maging gabay sa pang-araw-araw na pamumuhay.
Datapwat minsan, may mga mambabasa na hindi inuunawa kung ano ang kanilang
binabasa basta matapos lang ang kanilang mga binabasa. Kaya naman, bilang isang
mambabasa, napakahalagang magkaroon tayo ng malawak na pang-unawa sa mga
akdang ating binabasa, sabi nga nila walang naganap na pagbasa kung walang
naunawaan sa binasa. Napakalaki ang gampanin ng pagbasa sa ating araw-araw na
pakikibaka sapagkat ito ang nagbibigay sa atin ng kalinawan sa mga bagay- bagay na
minsan hirap nating intindihin
II.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Naipaliliwanag ang mga kaisipang nakapaloob sa tekstong binasa
(F11PS-IIIf-92)
GAWAIN 1
PANUTO: Unawaing mabuti ang hinihingi ng mga sumusunod na katanungan. Bilugan ang titik
ng tamang sagot.
1. Layunin ng tekstong ____________ ang magbigay ng impormasyon. Isa sa halimbawa nito ay
balita.
a. naratibo
b. argumentatibo
c. impormatibo
d. persuweysib
2. Anong uri ng teksto ang nagsasalaysay o nagkukwento? Ang mga akdang pampanitikan
ang halimbawa nito.
a. argumentatibo
b. naratibo
c. impormatibo
d. deskriptibo
3. Layunin ng tekstong ito ang manghikayat na pumanig sa isyung pinapaburan na ayon sa
opinyon ng manunulat. Anong uri ito ng teksto?
a. impormatibo
b. argumentatibo
c. deskriptibo
d. persuweysib
4. Ito’y uri ng teksto na naglalarawan at maaaring bahagi ng iba pang teksto tulad ng
tekstong naratibo at impormatibo. Anong uri ito ng teksto?
40
a. impormatibo
b. argumentatibo
c. deskriptibo
d. naratibo
5. Layunin ng tekstong ito ang manghikayat o mangumbinsi gamit ang mga datos at hindi
batay sa opinyon. Anong uri ito ng teksto?
a. argumentatibo
b. naratibo
c. impormatibo
d. persuweysib
PAG-ARALAN
Tekstong Informatibo- ito ay nagpapaliwanag ng mahalagang impormasyon o kaalaman
nang malinaw at walang pagkiling. Isinasaad ang mga kabatiran nang naaayon sa mga
tunay na pangyayari batay sa nasasaklaw na kaalaman ng tao. Isang uri ng teksto na may
layuning magbigay ng impormasyon. Ito ay nagpapaliwanag at nagbibigay linaw tungkol sa
iba’t ibang paksa.
Mga mahahalagang konseptong dapat tandaan sa aralin.
1. Ang tekstong informativ ay naglalayong maglahad ng mga tiyak na impormasyon,
at mahalagang detalye na may lohikal na paghahanay.
2. Isang tiyak na paksa lamang ang tinatalakay nito. Kung magkakaroon ng
kaugnayan sa paksa, dapat na makita ito sa kasunod na talata.
3. Sa pagbasa ng tekstong informative, magkaroon ng focus sa mga impormasyong
ipinahahayag. Isulat ito kung kinakailangan.
4. Sa pagsulat ng tekstong informative, tandaang ihanay nang maayos ang mga
salita, piliing mabuti ang mga tiyak at mahahalagang salita lamang.
Karaniwan sa mga tekstong impormatibo ay makikita sa mga sumusunod:
1.
2.
3.
4.
Pahayagan
Textbook
Ensayklopedia
Internet
GAWAIN 2
PANUTO: Pagkatapos mabasa ang teksto, sagutin ang mga katanungan sa ibaba.
“ILOILO, YAMAN NG PILIPINAS”
Ang Lalawigan ng Iloilo ay matatagpuan sa timog-silangang bahagi ng Islang Panay. Ito ay kabilang sa rehiyon
ng Kanlurang Kabisayaan. Napaliligiran ito ng mga lalawigan ng Capiz sa hilaga, ng Antique sa kanluran, ng Dagat
Kabisayaan at Kipot Guimaras sa silangan, at Golpo ng Panay at Kipot ng Iloilo sa timog.Pinaniniwalaang binili ng 10 datu
mula sa Borneo ang isla ng Panay sa pinuno ng mga Negrito na si Marikudo noong 1212. Isang gintong salakot at gintong
kwintas ang ipinambayad ng mga datu. Nagpunta kay Datu Paiburong ang teritoryo ng Irong-irong. Nang dumating ang
mga Espanyol, nagtayo sila ng pamayanan sa Ogtong (Oton ngayon). Itinatag ng mga mananakop na Espanyol ang Fuerza
San Pedro sa Irong-Irong. Ang mga Espanyol rin ang nagbigay ng pangalang Iloilo sa lungsod. Ito na rin ang ipinangalan
sa buong lalawigan. Itinatag noong Marso 10, 1997 ang lalawigan ng Iloilo.
Ang Iloilo ay isa sa mga pangunahing pinagmumulan ng bigas sa Pilipinas. Bukod sa bigas, ang ilan
41
pa sa mga pangunahing produkto na nagmumula rito ay tubo, niyog, mais, saging, mangga, kape, at iba pang lamangugat na halaman. Ang pangisngisda ay isa ring mahalagang pinagkakakitaan ng mga taga-Iloilo. Ang mga bangus at hipon
ay pinagmumulan ng malaking kitang dolyar ng lalawigan. Kilala naman ang bayan ng La Paz dahil sa masarap na batsoy.
Ang ilo-ilo ay isa sa mga yamang ipangmamalaki ng Pilipinas hindi lamang sa mga yaman ng agrikultura dito kundi sa
makasaysayang pook na matatagpuan sa lalawigang ito.
1. Anu-anong impormasyon ang laman ng tekstong iyong binasa?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Saan matatagpuan ang Lalawigan ng Iloilo?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Anu-ano ang mga paniniwala ukol sa Lalawigan ng Iloilo?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Ano ang ipinambayad ng mga datu?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Kailan itinatag ang Lalawigan ng Iloilo?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6. Ibigay ang mga produktong nagmumula sa Iloilo.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
7. Ano ang pangunahing pinagkikitaan ng mga taga-Iloilo?
42
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
8. Ano ang hangarin ng may-akda sa paglalahad?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
9. Malinaw bang naipakita ang layunin ng may-akda na makapagpaliwanag o magbigay ng
impormasyon? Bakit?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
PAG-ARALAN
Tekstong Deskriptiv ay nagtataglay ng mga impormasyong may kinalaman sa pisikal na
katangiang taglay ng isang tao, bagay, lugar, at pangyayari. Kalimitang tumutugon ito sa
tanong na Ano.
43
GAWAIN 3
PANUTO: Pagkatapos mabasa ang teksto, sagutin ang mga katanungan sa ibaba.
“ANG PINASILIP”
NI: ESPAÑOL, STEVE B.
Si Rodrigo Roa Duterte o mas kilala bilang “Digong”, ang kasalukuyang pangulo ng ating bansa. Isa siya sa
pinakahinahangaan, hindi lamang sa ating bayan, kundi maging sa ibayong dagat dahil sa taglay niyang angking galing.
Siya ay tinaguriang “The Punisher” ng Time Magazine dahil sa mahigpit niyang pagpapairal ng batas, lalong lalo na kung
ang usapan ay tungkol sa droga. Simple lang ang pamumuhay ni Digong. ‘Di katulad ng mga ibang pulitiko na paramihan
ng mga pag-aari, siya ay nakatira lamang sa simpleng bahay na kung saan itinuturing niya itong sapat para sa kaniyang
pamilya. Isa siyang matapang, magiting, maprinsipyong tao, at mapagmahal sa bayan. Palagi niyang iniisip ang kapakanan
ng taumbayan.
Ang Davao ay kilala bilang “Durian Capital of the Philippines.” Ang Davao ang pangunahing taga-suplay ng
durian sa ating bansa. Sa ilalim ng pamumuno ni Digong, nagkamit ang Davao ng mga parangal. Kabilang na dito ang
National Literacy Hall of Fame Award at nanalo ng tatlong beses sa Highly Urbanized City category ng Outstanding Local
Government Unit. Bumaba rin ang bilang ng mga krimen sa Davao sa ilalim ng panunungkulan ni Digong. Magmula sa
pagiging isang “crime-infested area”, ito'y naging isang siyudad na may maunlad na komersiyo na may 24/7 emergency
hotline (Central 911). Mahigpit na pinapairal sa Davao ang mga batas. Kaya’t ang mga tao doon ay disiplinado at takot
gumawa ng anumang labag sa batas.
Noong mga panahon ng eleksyon, marami ang humihikayat kay Digong na tumakbo bilang pangulo. Sapagkat
naniniwala sila na tanging kay Digong lamang makakamit ang tunay na pagbabago. Marami ang nangampanya para sa
kaniya, kahit wala pa siyang pasya ukol sa pagtakbo. Subalit nang makita ni Digong na tila walang kwalipikado sa mga
kandidato, siya ay nagpasyang tumakbo. Nagsimula na nga ang walang humpay na pangangampanya ng iba’t-ibang
kandidato. Kampanya dito, kampanya doon. Kampanya kahit saan, upang makakuha ng suporta mula sa mga tao.
Hanggang sa dumating na nga ang araw ng botohan. May bali-balita na nagkaroon ng dayaan. Subalit, gayunpaman,
panalo pa rin si Digong sapagkat anlayo na ng kaniyang lamang kumpara sa ibang kandidato. Inihalal si Digong na bagong
pangulo ng Pilipinas.
Laganap ang droga sa ating bansa. Ang droga ay nakakapinsala ng buhay ng isang tao, lalo na para sa mga
kabataan. Kaya’t buhat nang maupo si Digong sa pagkapangulo, isa sa mga mahigpit niyang ipinatupad ay ang laban
kontra droga. Buhat nang ipatupad niya ito, marami na ang sumuko, nahuli, at nagbagong buhay. Hindi rin natin maikakaila
na mayroong mga namatay dahil nanlaban. Ang iba naman ay pinapatay ng kapwa nila durugista sa takot na ikanta sila
ng mga ito. Hindi man masugpo ng lubos ang droga, nababawasan naman ang mga ito at sinisikap ni Digong na gawin
ang lahat ng kaniyang makakaya.
Sa usaping pambansa naman, talagang napakatalino ni Digong. Nakipag-ugnayan siya sa mga kalapit na bansa
at nakipagpulong sa mga bansa sa Asya. Isa sa mga ibinunga nito ay ang pagresolba ng isyu tungkol sa agawan ng
teritoryo sa West Philippine Sea. Bukod dito, nagpahayag pa ang Tsina na susuporta sila sa mga adhikain ni Digong na
“War on Drugs” at pagtulong sa pagpapaunlad ng ekonomiya ng ating bansa. Marami ring mga negosyante ang
nagpasyang mamuhunan sa ating bansa at ito naman ay isang magandang balita sapagkat magkakaroon ng hanap-buhay
ang mga wala pang hanap-buhay sa ating bansa. Ang pakikipag-ugnayan sa ibang bansa ay isang napakagandang plano,
sapagkat dito tayo nagkakaroon ng magandang ekonomiya.
Isa pa sa magagandang adhikain ni Digong ay ang libreng matrikula sa mga State Universities. Ito ay
makatutulong sa mga estudyanteng nagsusumikap na makapagtapos ng pag-aaral. Pinaka-pangunahing prayoridad ukol
dito ay ang mga kabataan na mahihirap na kwalipikado na may angking mga galing. Isa ito sa magandang adhikain
sapagkat hindi na mahihirapan ang mga magulang kung saan hahanapin ang pera pampaaral sa kanilang mga anak.
Bukod sa libreng matrikula, may matatanggap pang ‘allowance’ ang mga estudyante. Mas gaganahan at pagbubutihin pa
ng mga estudyante ang kanilang pag-aaral upang maging isang produktibong tao. Ito ay magbubunga na rin ng pagtaas
ng antas ng edukasyon sa ating bansa.
Ang uri ng pamumuno ni Digong sa Davao ay gusto niyang gawin sa buong Pilipinas. Katulad na lamang ng
pagpapatupad ng curfew for minor. Bawal na ang mga minor de edad na may gulang na 17 anyos pababa na gumala sa
44
labas ng bahay mula alas-10 ng gabi hanggang alas-6 ng umaga. Pati na ang liquor ban ay ipapatupad din ng pangulo.
Bukod dito, bawal na rin ang malalakas na kantahan sa kabahayan at hanggang alas 10 lang ng gabi. Sa mga videoke bar
naman ay hanggang ala una lang ng madaling araw. At bawal na rin ang paninigarilyo sa mga pampublikong lugar.
‘Change is Coming’ na nga talaga. Kaya tayo bilang mag-aaral, matuto tayong makiisa sa mga adhikain na
ipinaiiral sa ating bansa, kung hindi naman ito nakalalabag sa batas ng tao at sa batas ng Diyos. Simulan natin sa ating
mga sarili. Tulungan natin si Pangulong Duterte, sapagkat ‘di niya ito kaya nang mag-isa lang. Kaya tara. Bangon. Kilos.
Tara na’t makiisa.
1. Ano ang paksang inilalarawan sa teksto? Paano ito inilarawan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Anong uri ng paglalarawan ang ginamit? Ito ba ay payak o masining na paglalarawan?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Kung payak ang paglalarawan, ano - anong salita ang ginamit upang ilarawan ang
katangiang ito? Kung masining na paglalarawan, ano - ano ang tayutay na ginamit sa
paglalarawan? Ipaliwanag.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Ano ang kaisipang nais iparating ng may-akda sa teksto? Ipaliwanag.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
PAG-ARALAN
Tekstong Persweysiv
-
-
ang tekstong persweysiv ay isang uri ng dipiksyon na pagsulat upang
kumbinsihin ang mga mambabasa na sumang-ayon sa manunulat hinggil sa
isang isyu.
mga pahayag na makaakit sa damdamin at isipan ng mambabasa.
45
Mga Elemento ng Tekstong Nanghihikayat
Ayon kay Pilosopong Aristotle, may tatlong elemento ang panghihikayat;
•
Ethos
ang karakter, imahe, o reputasyon ng manunulat/tagapagsalita.
Hango sa salitang Griyego na nauugnay sa salitang Etika ngunit higit na angkop ngayon
sa salitang Imahe. Ang Ethos ang magpapasaya kung kapani-paniwala o dapat
pagkatiwalaan ng tagapakinig ang nagsasalita, o ng mamnbabasa ang manunulat.
•
Logos
ang opinion o lohikal na pagmamatuwid ng manunulat/tagapagsalita.
Ito ay salitang Griyego na Logos ay tumutukoy sa pangangatwiran na
nangangahulugang nanghihikayat gamit ang lohikal na kaalaman o may katwiran ba
ang sinasabi upang mahikayat ang mga tagapakinig kung ito ba ay totoo.
•
Pathos emosyon ng mambabasa/tagapakinig. Ito ay tumatalakay sa emosyon
o damdamin ng mambabasa o tagapakinig.
Ang isang tekstong persweysiv ay naglalaman ng:
1. Malalim na pananaliksik
2. Kaalaman sa mga posibleng paniniwala ng mga mambabasa
3. Malalim na pagkaunawa sa dalawang panig ng isyu.
Ilang halimbawa
1. Mga patalastas
2. Talumpati
1. Apelang Etikal- ipinaalam ng may-akda na dapat siyang pagkatiwalaan ng mga
mambabasa dahil sapat ang kaniyang kaalaman sa isyu. Gumagamit siya ng mga
sangguniang awtoritativ o ng mga ideya ng mga eksperto.
2. Apelang Emosyonal - Kinakatok ng mambabasa ang damdamin ng mambabasa.
Gumagamit siya ng mga salita, parirala at pangungusap na nakaaantig sa
damdamin.
3. Apelang Lohikal - Gumagamit ang may-akda ng argumento. Ang argumento ay
binubuo ng batayan (premise) at ng kongklusyon. Ang batayan ay resulta ng
obserbasyon. Ang konglusyon naman ay nagmumula sa obserbasyon.
46
GAWAIN 4
Paghambingin mo!
Mula sa napanood na patalastas, isa-isahin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga
ito. Kopyahin sa inyong sagutang papel ang graphic organizer.
Patalastas sa
sabong
Safeguard
Patalastas sa
sabong Safeguard
at kagandahan ng
Pilipinas
Patalastas sa
kagandahan ng
Pilipinas
Pagkakatulad
GAWAIN 5
Panuto: Pagkatapos mabasa ang teksto, sagutin ang mga katanungan batay sa talumpating
binasa.
Huling mga Araw
Leah Enriquez
Tawag ng mundo ay pagbabago. Ang mga tao ay ginawa hindi para sa kasamaan kun’di para
sa kabutihan. Ngunit ang nangyayari ngayon ay taliwas sa ating inaasahan. Patayan doon patayan
dito, ito ang kasalukuyang nangyayari sa ating mundo. Ako ay isa ring tao, may mata, may damdamin,
may puso at isipan. Hindi ako bulag, alam kong ikaw din, ngunit sadyang may mga taong nagbubulagbulagan sa mga pangyayari sa ating kapaligiran. Mga bagyong nagpapalakasan at bahang
nagpapataasan, normal pa ba ito? O tao sabihin mo, normal pa ba ito? Subukan mong ikumpara ang
mga pangyayari noon at ngayon, hindi ba’t ito’y patuloy na lumalala? Sikat ng araw noon ay pilit mong
nilalapitan, ngunit bakit ngayo’y tila ba nilalayuan? Ang mga pangyayaring ito ay lantad na sa iyong
harapan. Ngunit bakit ika’y nagbubulag-bulagan? Hindi mo ba naririnig ang ang yabag ng papalapit
na malaking kaguluhan? Malapit na, malapit na! Buksan mo ang iyong mga mata.
Mayroon tayong banal na kasulatan, nabasa mo na ba ito? Mga propesiya ay nakapaloob na
rito. Kung hindi mo pa ito nasubukang buklasin, payo ko sa iyo’y simulan mo na itong basahin. O baka
nama’y inaalikabok na ito sa apat na sulok ng iyong kwarto? Hindi mo ba alam na ilan sa mga nakasulat
dito ay natupad na? At sinasabi ko sa’yo na habang unti-unti na itong nangyayari, unti-unti naring
lumalapit sa atin ang katapusan ng mundo. Tawag sa atin ay pagbabago. Ipikit mo ang iyong mga
47
mata at pagnilay-nilayan mo ang mga sinabi ko. Nawa’y iyong pakinggan ang ihip ng hangin at bugso
ng mga alon. Subalit hindi mo ito makikita kung patuloy kang magbubulag-bulagan sa katotohanan.
Pumunta ka sa isang sulok at pakinggan mo ang pintig nga iyong puso. Naririnig mo ba ang tinig na
kumakatok dito? Papasukin mo Siya at hayaan mong baguhin Niya ang iyong buhay. Nasa huling mga
araw na tayo, nawa’y maunawaan mo ito. Talikuran mo na ang iyong dating buhay at magbalik loob
ka na sa Kanya.
Dalawang libong taon na ang nakalipas nang may tumubas sa ating mga kasalanan. Siya ay
si HESUS. Mahal ka Niya, alam mo ba? Gaano man karami o kalaki ang ating pagkakasala sa Kanya,
hindi sapat iyon upang ikumpara sa mga sakripisyo Niya. Sabi niya sa Krus “tapos na!”. Tayo ay
binigyan pa ng pagkakataon upang magbago. Kaya’t kung ikaw ay namumuhay sa baluktot na
pamamaraan, simulan mo na ang magbago. Huwag na nating hintayin na ibuhos Niya ang Kanyang
galit sa sangkatauhan. Ihihiwalay Niya ang tupa sa mga kambing, ikaw ba, ano ka? Kaya’t yakapin
mo ang pagbabago sa buhay mo. Inuulit ko, nasa huling mga araw na tayo, kaya nama’y ‘wag mo ng
sayangin pa ang nalalabing mga oras mo. Ang mga yabag ng Kanyang mga paa’y palakas nang
palakas. Ito’y nagsasabi lamang ng malapit na katapusan. Tinatawag ka Niya, nawa’y pakinggan mo
Siya. Mahal ka Niya, nawa’y tugunan mo Siya. Malapit na, manalig ka.
1. Anu-ano ang mga kredibilidad na nakita sa nananalumpati?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ano - anong mga impormasyon ang inilahad ng mananalumpati na ginamit nya sa
panghihikayat?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Ano ang pinakamabisang pamamaraan upang mahikayat at mapaniwala ang mga tao
sa iyong mga sinasabi? Paano mo ito maisasagawa?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Ano ang kaisipang nais ipabatid ng tekstong binasa sa mga mambabasa? Ipaliwanag.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Anong damdamin ang pumukaw sayo habang binabasa ang teksto?
48
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6. Ano ang ipinahihiwatig na uri o katangian ng mambabasa sa “kinakausap” ng may-akda
sa teksto?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
7. Ikaw ba ang target na mambabasa ay nahikayat, nahimok, kumilos, o napaniwala ng
teksto? Paano?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
PAG-ARALAN
Tekstong Argumentatibo
-
-
-
isang uri ng teksto na nangangailangang ipagtanggol ng manunulat ang
posisyon sa isang tiyak na paksa o usapin gamit ang mga ebidensya mula sa
personal na karanasan, kaugnay na mga literature at pag-aaral,
ebidensyang kasaysayan, at resulta ng empirical na pananaliksik.
nangangailangan ang pagsulat ng tekstong argumentatibo ng masusing
imbestigayson kabilang na ang pangongolekta at ebalwasyon ng mga
ebidensya.
naglalahad ng mga oposisyong umiiral na kaugnayan ng mga proposisyon
na nangangailangang pagtalunan o pagpapaliwanagan. Ang ganitong uri
ng teksto ay tumutugon sa tanong na bakit.
Mga Elemento ng Pangangatwiran
1. Proposisyon – ang pahayag na inilalahad upang pagtalunan o pag-usapan
2. Argumento – ito ang paglalatag ng mga dahilan at ebidensya upang maging makatuwiran
ang isang panig. Kinakailangan ang malalim na pananaliksik at talas ng pagsuri sa
proposisyon upang makapagbigay ng mahusay na argumento.
Katangian at nilalaman ng mahusay na tekstong argumentatibo:
1. Mahalaga at napapanahong paksa.
49
2. Maikli ngunit malaman at malinaw na pagtukoy sa tesis sa unang talata ng teksto.
3. Malinaw at lohikal na transaksyon sa pagitan ng mga bahagi ng teksto.
4. Maayos na pagkasunod-sunod ng talatang naglalaman ng mga ebidensya ng argumento.
5. May matibay na ebidensya para sa argumento.
TANDAAN!
Sa pagsulat ng tekstong ito, hindi dapat magpahayag ng mga personal at walang
batayang opinyon ang isang manunulat. Sa halip ay gumagamit ang manunulat ng mga
pagpapatunay mula sa mga siyentipikong pag-aaral at pagsusuri.
50
BASAHIN AT UNAWAIN
PAKSA: Nakabubuti ba o nakasasama ang pagpapalaganap ng paggamit ng
Facebook?
“Nakabubuti ba o Nakasasama ang Pagpapalaganap ng Paggamit ng FACEBOOK?”
by Pangga Gen
LAKANDIWA:
Ako ay bumabati
Na may malaking ngiti
Sana may umintindi
Sa aking sinasabi
Facebook ating usapan
Laganap sa’ting bayan
Minsa’y Kinagalakan
Minsa’y pinagdudahan
Kaya tayo’y narito
Para na rin i-klaro
Pag-usapan ng husto
Sa paraang pagtalo
Pansin ba ang habol mo?
Talagang matatamo
Pang KSP kasi ‘yan!
Puro “like” dito, “like” dyan
Ngunit d’yan tayo talo
Kung ikaw ay nagloko
Isang tag ng photo mo
Huli ka at kabit mo
Mabuti ngang KSP
Tulay ‘to sa pagdami
Ng iyong mga koneksyon
Important ‘yan ngayon!
Facebook agad malaman
Pag ika’y siniraan
May nagpapakamatay
Sirang-sira ang buhay
Ang dating kaibigan
Muling madaraanan
Dating pinagsamahan
Muling makakamtan
Tapos imbis maghapunan
Abuso sa pagimbak
Sa pekeng tinataniman
Katamara’y talamak
Pano ang mga kaibigan
Sa States naninirahan
Facebook lang katapat dyan
Libre’t maasahan
LAKANDIWA
NAKASASAMA
Ang bibig na matalim
Itago ng malalim
Ng hindi makasakit
At walang hinanakit
Ang Facebook daw ang tulay
Ang tulay ng ‘yong buhay
Na i-a-aabot-kamay
Kahit nga sa kaaway
Wala ngang absoluto
Hindi rin makaboto
Facebook ba’y nakabuti
Sa gumamit o hindi
Ngunit meron din naman
Cellphone’t e-mail para diyan
‘Di naman kailangan
Sa Facebook idadaan
Ngunit dapat tandaan
Pag Facebook inabuso
At nawala sa uso
Balik sa dating daan
Ito ay iyong dinggin
Hindi kayang talunin
Ng kahit ano pa man
Ang magharap-harapan
Kaya’t wag lilimutin
Ang dapat na gawain
Para ‘yong mabalanse
Ng ‘di iresponsable
NAKABUBUTI
Wala ka bang makausap
Walang sayang malasap
Ay alam na ang dapat
Na ibigin mong sapat
Sa mundo ng pag-Facebook
Hindi ka magsisisi
May makakasalisi
Kaya’t dapat lumahok
Ikaw ba’y nalulumbay?
Lungkot na walang humpay
Kulang sa kaibigan?
Talagang Facebook lang iyan!
51
GAWAIN 6
Panuto: Isulat sa fishbone diagram ang mga sanhi at bunga sa paggamit ng Facebook.
GAWAIN 7
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungang nakalahad sa ibaba.
1. Ano ang kaisipang nais ipabatid ng may-akda sa mambabasa?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
2. Ano ang tema ng tekstong binasa?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
PAG-ARALAN
Tekstong Naratibo
-
-
ang tekstong naratibo o pagsasalaysay ay tumutukoy sa tekstong
naglalahad ng katotohanan o impormasyon tungkol sa mga pangyayaring
naganap, nagaganap o magaganap pa lamang.
bagama’t karaniwa’y katotohanan at impormasyon ang nilalaman ng
tekstong naratibo, maari din namang sumulat ng tekstong naratibo o
nagsasalaysay ng mga pangyayaring pawing kathang-isip lamang.
Mga Paksa sa Pagbuo ng Naratibong Komposisyon
1. sariling karanasan
2. nasaksihan o napanood
3. napakinggan o nabalitaan
4. nabasa
5. likhang-isip
52
TANDAAN
Layunin ng tekstong naratibo na makapagbigay impormasyon o makapag-ulat tungkol sa
pangyayari batay sa tamang pagkakasunod-sunod ng mga detalye sa isang maayos,
maliwanag at masining na pamamaraan.
GAWAIN 8
Panuto:
A. Sagutan ang mga sumusunod na katanungan base sa tekstong nabasa.
Di Pa Tapos
ni: COYNE, RENA JANE
Malakas ang pagbuhos ng ulan. Malamig ang at madilim ang lugar na aking kinalalagyan. Niyakap ko ang sarili upang
maibsan ang lamig na nararamdaman. di ko man masyadong maaninag ay ramdam na ramdam ko ang mga sugat na
nakalatay sa buo kong katawan. Ngunit ang sakit na dulot ng mga sugat ay walang-wala kumpara sa sakit na
nararamdaman ko sa aking kalooban. Ipinikit ko ang aking mga mata upang balikan ang nakaraan at alalahanin ang
dahilan ng akin ngayo’y kinalalagyan.
Naaalala ko pa noong unang pasok ko dito. Maingay at magulo ngunit natural lamang ang mga iyon sa ganitong uri
ng lugar. Dinala nila ako sa isang seldang puno ng mga kalalakihang malalaki ang katawan, na animo’y konting maling
galaw mo lang ay pipilipitin ang iyong leeg. Kung makatingin pa ay mistulang kakainin ka ng buhay. Kaya ako bilang
mahina at bagong salta ay sunod-sunuran sa kanila. Ngunit di ko alam kung kaya kong tumagal sa ganitong sitwasyon. At
ang sakit lang isipin na sa dinami dami nang pinagdaan at pinaghirapan ko ay mauuwi lang ako sa ganito.
Tama ang iniisip niyo. Isa nga akong bilanggo, sa anong kadahilanan? Ako’y isang banido, rebelde. Sa madaling sabi,
kalaban ako ng Gobyerno. Marahil iyon din ang dahilan kung bakit iba ang trato nila sa akin sa loob. Iba din dahil
pinapaburan ako kundi masahol pa sa hayop kung ako ay saktan at mas masikip pa sa lata ng sardinas ang aming tulugan.
Maghapon kung ibilad sa initan. Pinagtratrabaho araw at gabi. Sadya nga bang malaki ang naging aking kasalanan? Ganito
ba talaga ang kahihinatnan nang pakikibaka para sa iyong prinsipyo. Masama bang maghangad ng kalayaan at
kapayapaan? Yun lang naman ang gusto ko, ang gusto namin.
Nabasag ang katahimikan at nabalik ako sa realidad nang biglang bumukas nang malakas ang pintong bakal. Umaga
na pala. Para akong nalagutan ng hininga nang bigla akong hilain ng isang matabang parak. Habang hila –hila niya ako
ay pinagmasdan ko siya, ang ganda ng kaniyang kasuotan napakadisente, kagalang-galang kung titignan. Ngunit kung
mismong kalooban niya ang iyong makikita, paniguradong sasakit ang iyong mata sa kapangitan at kabulukan nito. Bigla
akong nakaramdam ng lungkot nang matama sa paningin ko ang aking paanan. Naroroon parin ang mga sugat at pasa
na natanggap ko mula sa kanila kahapon. Kaya sa bawat paghakbang ko ay nagdudulot ng sakit sa aking mga paa ngunit
ang isip ko ay lumulutang pa rin sa pag-iisip kung may pag-asa pa. Marahil ay tama na. Dapat na yata akong tumigil. Ayaw
ko mang sumuko ay wala akong magagawa, dahil ang totoo ay matatalo lang ako.
Malapit na ang paglubog ng araw. Kasabay ng bawat paglubog nito ay ang unti-unting pagliit ng pag-asa ko na
makalaya dito. Hanggang dito na lamang ba talaga ako? Hindi ko na ba talaga makakamit ang pangarap ko? Siguro nga’y
ganun na nga. Nakaramdam ako ng antok nang marinig ko ang malumanay na huni ng mga ibon. At tuluyan na nga akong
nakatulog, kung pwede lang kasing matulog ng di nagigising pa ay gagawin ko. Para di ko na maranasan pa ang lahat ng
ito. Ngunit alam naman nating malabong manyari ang ganoong bagay. Lumipas ang ilang oras. Umaga na namang muli.
Inihanda ko ang aking sarili dahil mayroon akong dalaw. Nakakapagtaka man ay tumungo na ako sa lugar kung saan siya
naroroon. Kumaway siya sa akin, senyales na siya ang taong aking hinahanap. Lumapit ako sa kanya. Diko man siya kilala
ay palagay ang loob ko sa kanya.
53
Natapos naman ng matiwasay ang aming pag-uusap. Isa pala siyang abogado. Inalok niya ako ng kaniyang serbisyo.
Noong una, ay ayaw ko pa sana ngunit sa tinagal ng aming pag-uusap ay napansin kong di siya gaya ng ibang nag-alok
sa akin. Makikita mo sa kanyang mata na may malinis siyang hangarin sa pagtulong sa kapwa. Binigyan rin niya ako ng
inspirasyon, dahil gaya ko siya rin ay bilanggo noon walang direksyon ang buhay ngunit di sya sumuko at nalagpasan niya
ang mga pagsubok na iyon. Sabi nga niya “kung magpapatalo ka ay talagang talo ka”. Ang Katagang yan ay talaga namang
tumatak sa aking isipan upang magpatuloy at huwag sumuko.
Hindi niya ako hiningian ng kahit magkanong salapi ngunit kailangan naming magtulungan. Upang maparusahan ang
mga nang-aapi at isiwalat sa lipunan ang katotohanan sa likod ng mapagkunwaring katauhan. Ang paghahangad nila ng
mataas ang siya naming gagamitin upang sila ay pabagsakin. Di lang ako hanggang dito. May pagbabagong magaganap.
Ang maliit na pag-asang aking natanaw ay napalitan ng mas malaki. Sapagkat di pa tapos ang laban.
Malapit na ang pagdating ng bukang liwayway. Kasabay nito ay ang pag-aasang aking pinanghahawakan na ako ay
magtatagumpay. Gaya ko na isang bilanggo ang ating bansa ay matagal nang naghahangad din ng kalayaan at
kapayapaan. Sa pagdating ng pagbabago: Pilipinas ang paglaya mo ay kasabay din nang paglayo ko.
B. Sagutan ang mga sumusunod na katanungan base sa tekstong nabasa.
1. Tungkol saan ang teksto?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
2. Ano ang maaring hangarin ng may-akda sa kanyang pagsulat?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
3. Anong damdamin ang pumukaw sayo habang binabasa ang akda?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
4. Ano ang kaisipang nais ipahiwatig ng teksto sa mga mambabasa?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
5. Ipaliwanag ang linyang “Sa pagdating ng pagbabago: Pilipinas ang paglaya mo ay
kasabay din nang paglayo ko.
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
PAG-ARALAN
Tekstong Prosidyural
-
uri ng paglalahad na kadalasang nagbibigay ng impormasyon at instruksyon
kung paano isinasagawaang isang bagay
inilalahad nito ang serye o mga hakbang sa pagbuo ng isang gawain upang
matamo ang inaasahan
54
TANDAAN
Layunin ng tekstong ito na makapagbigay ng sunod-sunod na direksyon at impormasyon sa
mga tao upang matagumpay na maisagawa ang mga gawain nang ligtas, episyente at
angkop sa paraan.
GAWAIN 9
Panuto:
A. Basahin at unawain ang recipe ng Sardinas
PAMAMARAAN SA PAGSASAGAWA NG SARDINAS
METHOD
#1
Using
Bangus (Milkfish)
Mga Sangkap:
Bangus-100 gramo laki
Sarsa ng kamatis-4 na kutsara
Langis na panluto-2 kutsara
Asin-1/2 kutsarita
Betsin-1/3 kutsarita
Siling malaki- 2 hiwa
Paraan ng Paggawa:
1. Kaliskisin ang isda, alisan ng lamang-loob, hasang at mga palikpik at buntot.
2. Hiwa-hiwain ang isda ayon sa laki ng lata. Alisan ng maitim na balot ang loob ng
tiyan. Hugasan at patuluin.
3. Ayusin sa lata.
4. Pasingawan ang lata nang 20 minuto para maalis ang tubig sa isda.
5. Alisin ang tubig sa loob ng lata. Ilagay ang mainit na kamatis at lahat ng sangkap.
6.
Sarhan ang lata, isalang sa init 240’F nang isa’t kalahating oras.
7. Upang hindi lumabis ang luto, ilagay agad ang lata pagkaluto sa umaagos na
tubig.
8. Punasan ang pinalamig na lata.
9. Ang mga inalis na bahagi ng isda ay magagamit sa paggawa ng pinulbos na
isda, concentrate o fish curls.
55
B. Sagutin ang mga sumusunod na katanungang nakalahad sa ibaba.
1. Ano-anong kagamitan ang kinakailangan sa pagsasagawa ng mga panuto?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
2. May nakasaad bang paglalarawan ng mga kagamitang dapat gamitin?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
3. Nasa wastong pagkakasunod-sunod ba ang mga hakbang?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
4. Madali bangunawain at sundan ang panuto?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
5. Paano mo maiuugnay ang tekstong prosedyural sa iyong buhay?
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
56
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
9
Linggo Blg.
6-7
GAWAING PAGKATUTO
PAGPAPAHAYAG GAMIT ANG REAKSIYONG PAPEL
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Kapag narinig ang salitang masining, agad na sasaisip ay maganda. Anumang may
sining ay maganda,at kapag sinasabing mabisa ,ang konseptong nabubuo sa isip ay ano
mang bagay na nagtataglay o nagbibigay ng mabuti o magandang resulta o bunga. Hindi
maitatanggi na sa ating pang-araw-araw na karanasan sa pakikipag-usap,pakikinig, at
maging sa pagbabasa ,higit nating ibig na kausapin at pakinggan ang isang taong malinaw
na nakapagpapahayag ng anumang nais niyang sabihin o isulat na reaksyon, sapagkat
madali natin silang maintindihan
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nagagamit ang mabisang paraan ng pagpapahayag
a. Kalinwan
B. Kaugnayan
c. Bisa sa reaksiyong papel na isinulat.
(F11PU-IIIfg-90)
GAWAIN 1
Panuto: Basahin ang isyu tungkol sa “Pagtanggal sa Filipino bilang core subject sa kolehiyo at
mandatory ROTC
Pagtanggal sa Filipino bilang core subject sa kolehiyo at mandatory ROTC
Mahigpit na kinondena ng Karapatan ang desisyon ng Korte Suprema na alisin ang Filipino at Panitikan bilang mga
pangunahing asignatura sa kolehiyo. Nakikiisa ang Karapatan sa lahat ng grupong patuloy na naninindigan para igiit ang
ating pambansang pagkakakilanlan dahil ito ay mahalang gulugod ng karapatang pantao ng mamamayan.
“Sa hakbang ng Korte Suprema, inaatake ang karapatan nating maitaguyod ang sariling wika para sa pambansang kultura,
kamalayan at tunay na pag-unlad ng bayan,” ani Roneo Clamor, pangalawang pangkalahatang kalihim ng Karapatan.
Kamakailan, naglabas ng resolusyon ang Korte Suprema upang muling pagtibayin ang nauna nitong hatol n oong 2018
pabor sa CHED Memorandum Order (CMO) No. 20 na nagtatanggal sa Filipino at Panitikan bilang mga “core subjects” sa
kolehiyo.
57
Ayon sa CHED, alinsunod ito sa layuning hubugin ang mga estudyante sa iba pang wika upang maging “globally
competitive”.
Halos kasabay naman nito ang pagpasa sa Mababang Kapulungan ng House Bill 8961 na naglalayong gawing sapilitan
o “mandatory” ang pagpapasailalim sa Reserve Officer Training Corps (ROTC) training ng mga mag-aaral ng senior high
school sa buong bansa.
“Isang napalaking kabalintunaan ang pahayag ng gobyerno na gusto nilang pag-ibayuhin ang nasyunalismo at
ipagtanggol ang bansa kaya nila isinusulong ang mga programang ito. Walang katuturan ang patuloy nitong pagsusulong
ng huwad na patriyotismo sa ilalim ng ROTC, habang tinatanggalan tayo ng sariling pagkakakilanlan, kasaysayan at kultura
sa pamamagitan ng CMO 20,” pahayag ni Clamor.
Aniya, “Mas lalong umaalingasaw ang tunay na baho ng gobyernong ito nang katigan ng Korte Suprema ang pag-alis
ng Filipino at Panitikan. Sa ngalan ng pagiging “globally competitive”, pilit na tinatanggal sa mga kabataan ang pagiging
Pilipino para sa murang lakas-paggawa na syang itinutulak ng malalaking korporasyong dayuhan. Ito ang tunay na legasiya
ni Duterte: ang patuloy na pagyurak sa nasyunalismo at kulturang Pilipino habang bahag ang buntot na nagpapakatuta sa
mga dayuhang kapangyarihan gaya ng Estados Unidos at Tsina.”
Dagdag ni Clamor, "Ang mga panukalang ito ay isang hakbang upang palawakin ang pasismo at tiranya ng rehimeng
Duterte. Sa kahibangan at pagka-adik ni Duterte sa kapangyarihan, gusto pa niyang magrekrut ng mas maraming
mersenaryo sa pamamagitan ng paglinlang sa mga kabataan gamit ang mandatory ROTC sa mga paraalan. Pilit silang
hinuhulma ng gobyerno na magbulag-bulagan at maging sunud-sunuran sa pasistang si Duterte, imbes na hasain ang
kanilang kakayanang mag-isip at maglingkod sa bayan.”
Marami ring naitalang kaso ng paglabag sa karapatang pantao sa ilalim ng programang ROTC. Tampok na rito ang
kaso ng pagpaslang kay Mark Welson Chua noong 2001, pati na rin ang mga naitalang kaso ng harassment, hazing at iba
pang uri ng karahasan. May mga ulat rin na ginagamit ang ROTC sa pagtatag ng mga student intelligence network upang
tugisin ang mga progresibong kabataan sa loob ng mga pamantasan.
GAWAIN 2
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan,. Isulat ang sagot sa malinis na papel.
1. Sa inyong palagay bakit ipinanukalang alisin ang Filipino sa kolehiyo at imandatory
ang ROTC?
2. Nararapat bang alisin ang asignaturang Filipino at imandatory ang ROTC sa Kolehiyo?
3. Ibigay ang reaksyon hinggil sa isyu.
58
GAWAIN 3
Panuto: Basahin ng may pang-unawa ang teksto
KABATAANG MILENYO AT MAKABAGONG TEKNOLOHIYA
Sa makabagong teknolohiya ng mga batang milenyo sa panahon ngayon ay napakabilis ng pagsulong
katulad ng pagpapalit palit ng mas modelong cellphone o telepono, and mga kabataan ngayon na sa loob na lang
nga kani kanilang kuwarto lumaki at nagkamalay sapagkat hindi na uso ang larong tumbang preso, luksong tinik,
holen, teks, tagu-taguan, patintero, piko at iba pa, sa mga kabaatan na tumatambay sa labas at nagkukuwentuhan
tungkol sa kanilang mga naging karanasan sa araw-araw, magtawanan at magpalitan ng kuro-kuro ng harapan,
palitan ng opinion o talastasan. Bakit? Dahil nauubos na ang kanilang bakanteng oras sa pagpipindot at pagbabasa
sa pamamagitan ng kanilang mga cellphone, tablet, laptop at iba pang kagabitang teknolohiya. Maaring natutuwa
tayo sa mga bagong tuklas na kagamitan na makapagpapadali sa paggawa ng ating mga karaniwang Gawain,
subalit hindi natin nabibigyan ng kaukulang pansin ang malaki at malawak na implikasyon o epekto nito lalo na sa
ating pang-araw-araw na pamumuhay. Pinadali nga ng makabagong teknolohiya o bagong tuklas na mga kagamitan
ang karaniwang gawain natin sa araw-araw ngunit naging kumplikado naman ang ating buhay. Katulad ng isinasaad
ng kasabihan ngayon “technology makes life easier but complicated.” Nabago ang gawi ng pamumuhay, kawalan ng
pakialam ng ilan sa kanilang kapwa.
Walang masama sa ating makabagong teknolohiya kung ito ay gagamitin natin sa tama at kung saan
ang hangganan nito dapat may limitasyon at wag nating ito gawing mundo natin. Hindi lamang pang social media
gaya Facebook, Instagram, Twitter at iba pa ang gamit ng makabagong teknolohiya gamitin natin itong
kapakipakinabang lalo na sa ating pag aaral.
Ang computer ay nakatulong ng malaki sa ating mga mag-aaral lalung-lalo na sa aspeto ng
pananaliksik at pagtuklas. Hindi mo na kailangang maghalukay pa ng sandamukal na mga aklat para kumuha ng
mga kakarampot na impormasyon sa bawat libro. Hindi mo na kailangang maghalungkat sa maalikabok na mga
silid-aklatan upang maghanap ng mga datos na kinakailangan sa iyong takdang aralin.
Sa aming kapwa kabataang milenyo, gamitin natin ang mga teknolohiyang ito sa edukasyon. Hindi ba’t edukasyon
ang natatanging kayamanan na hindi mananakaw ninuman? Ito ang natatanging pananggalang sa lahat ng
pagsubok ng buhay. Ang isang taong edukado ay isang taong maalam sa buhay.
Masasabi natin na malaking tulong ang teknolohiya sa pag-unlad ng iba’t ibang aspeto ng kaalaman at
ng edukasyon. Subalit kailangan nating tandaan na nararapat nating gamitin ito ng wasto. Huwag natin hayaan ang
ating mga sarili na abusuhin ang teknolohiya. Maaaring makapagdulot ito ng mga masasamang epekto sa atin
kapag ito ay nagamit sa hindi tamang paraan.
GAWAIN 4
A. Para sa mga walang internet connection, sagutin sa malinis na papel ang mga sumusunod
na katanungan.
1. Milenyo bang matatawag ang isang kabataan na hindi nakasusunod sa paggamit
ng teknolohiya?Ipaliwanag.
2. Sa iyong palagay ang teknolohiya ba ang sagot sa mga suliranin ng mga
milenyong kabataan? Ipaliwanag.
B. Para sa may mga internet connection gamit ang mentimeter ilarawan
kabataang milenyo na sinakop ng makabagong teknolohiya
59
ang mga
GAWAIN 5
Panuorin ang movie na pinamagat Miracle Cell No. 7 ni Aga Muhlach.
GAWAIN 6
Indibidwal na Gawain na isusulat sa malinis na papel
A. Gawan ng reaksiyong papel ang napanuod na pelikula
a. ibahagi sa pamamagitan ng Google Meet para sa mga may internet connection
b. Sa malinis na papel para sa mga walang internet connection.
B. Gabay na mga Tanong:
1. Bakit pinamagatang Miracle in Cell No. 7 ang pelikula?
2. Sa inyong palagay paano napaglabanan ng batang babae ang kanyang
pangungulila sa kanyang ama.
3. Ibigay ang aral na nakapaloob sa pelikula
C. Pamantayan sa Pagmamarka ng Reaksyong Papel
25% - Nilalaman
10% - Kalinawan, Kaisahan at Kaugnayan ng mga ideya
10% - Kompleto ang bahagi ng papel (simula, gitna, wakas)
5% - Wasto ang gamit ng mga salita, pagbaybay at pagbabantas
GAWAIN 7
Indibidwal na Gawain. Pagsulat ng Reaksyong Papel
Panuto: Pumili ng isang bidyu (video) na inyong napupusuan at gumawa ng Reaksyong
Papel tungkol dito. Isulat sa isang malinis na papel..
PANGWAKAS
Mula sa mga isinagawang gawain hindi mapasusubalian ang kahalagahan ng
pagbasa bilang makro ng komunikasyon, Mula sa pagkilala sa mga nakalimbag na simbolo
ng isang teksto , pagbibigay ng interpretasyon sa mga kaisipan at mga impormasyong
isinasaad sa akda, patungo sa pagiging mapanuri na hahantong sa pagbibigay ng sariling
reaksiyon sa mga nakapaloob na kasipan sa isang teksto o panoorin hanggang sa paguugnay ng mga sariling karanasan sa kaganapan sa teksotng binasa o pelikulang napanuod.
60
KALIPUNAN NG MGA GAWAING PAGKATUTO SA FILIPINO 11
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Pangalan:
Lebel:
Seksiyon:
Petsa:
MELC Blg.
10
Linggo Blg.
8-10
GAWAING PAGKATUTO
PAGSULAT NG REAKSIYONG PAPEL
PANIMULA (SUSING KONSEPTO)
Sa bawat nakikita natin sa ating kapaligaran, mga napapanood, naririnig, at kung ano
pa man, mayron at mayroon tayong nasasabi, maaring ito ay positibo o negatibo ngunit hindi
natin ito madalas nasasabit. Kaya naman sa bawat obserbasyon natin sa iba’t ibang bagay,
kailangang balansehin ito nang hindi humantong sa hindi pagkakaintindihan. Kaya sa araling
ito, sa paggawa ng reaksyong papel, masusukat ang kakayahan at kakayanang intelektwal
ng bawat mag-aaral sa pagbibigay reaksyon sa bawat halimbawa ng ilang akda o
sitwasyong nakapaloob sa araling ito. Sa pagbibigay reaksyon, kailangang maging
makabuluhan nang maintindihan ito ng ating kapwa. Kaya sa pagsulat ng isang reaksyong
papel, malaki ang kahalagahan nito sapagkat dito natin mas nailalabas ang mga nais nating
sabihin o reaksyon hinggil sa isang bagay, mga nabasa, napanood, at iba pa.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA
Nakasusulat ng mga reaksyong papel batay sa binasang teksto
ayon sa katangian at kabuluhan nito sa:
a. pamilya
b. komunidad
c. bansa
d. daigdig.
(F11EP-IIIj-37)
PAG-ARALAN!
Ang Reakyong Papel ay tumutukoy sa sulatin na naglalaman ng reaksyong patungkol
sa isang paksa. Kalimitang ginagawa ito pagkatapos manood ng pelikula. Doon itatala ang
mga napuna sa pinanood. Dito naitatala ang mga opinion at suhestyon batay sa paksang
pinag-aralan. Ito ay naglalayong maibahagi ng manunulat ang saloobin sa masusing pagoobserba. Ito rin ay tumutukoy sa paglalahad nang makatarungan, patas o balanseng
paghuhusga sa mga sitwasyong may kinalaman sa mga tao, bagay, pook at mga
pangyayari.
Sumasaklaw rin ito sa matalinong pagtataya sa kalidad, kakayahan, pamamaraan,
katotohanan at kagandahan ng obra maestra. Isang halimbawa ay ang pagbibigay ng
reaksyon ng mga tao sa mga pangyayaring pampolitikal, pang-ekonomikal o pansosyal.
61
Pwede ring ipahay ang reaksyon o puna sa panonood ng pelikula, dula, konsyerto o
ipinintang disenyo o larawan.
TANDAAN
Anumang sulatin ay kailangang magtaglay ng sumusunod na katangian upang ito
ay maging organisado at puno ng makabuluhang impormasyon.
BAHAGI
a. Simula. Ito ang pupukaw sa interes ng mga nagbabasa. Sa parting ito, kailangang
ilarawan ang papel at may-akda na iyong pinag-aaralan.
b. Gitna. Dito inihahayag ang pananaw o reaksyon sa bawat aspektong may kaugnay
sa sinusuri.
c. Konklusyon. Pangkalahatang reaksyon ukol sa paksa.
PAMAMARAAN SA PAGBUO NG REASKYONG PAPEL
Reaksyon sa isang pelikula
1. Ilahad ang mga pangyayari sa pelikula
2. Isalit ang komentaryo o reaksyon sa bawat pangyayari
3. Ilahad ang kabuuang reaksyon sa pelikula
b. Reaksyon sa isang pangyayari, isyu, tao o bagay
1. Ilahad ang pangkahalatang obserbasyon at asesment tungkol sa sinusuri
2. Isa-isang bigyang puna o komentaryo ang bawat aspektong may kaugnayan sa
sinusuri sa pamamagitan ng pagbanggit ng mga detalyeng susuporta sa na unang
inilahad na pangkahalatang obserbasyon
3. Bumuo ng pangkahalatang reaksyon sa sinusuri.
c. Reaksyon sa Isang Nobela o Maikling Kwento
1. Ilahad ang buod o lagom ng nobela
2. Pagsusuri sa mga Elemento.
a. Tagpuan
b. Banghay
c. Tauhan
d. Tema
e. istilo
3. Ibigay ang pangkalahatang puna sa akdang sinuri.
a.
GAWAIN 1
Panuto: Isulat ang iyong reaksyon sa bawat sitwasyong nakalahad sa ibaba.
1. Pagpapasara sa ABS-CBN
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
62
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
2. Paglago ng COVID-19 sa Pilipinas
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
3. Pagpapatuloy sa pagbubukas ng klase sa kabila ng Pandemya
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________
GAWAIN 2
A. Basahin at unawaing mabuti ang akda at gawan ng reaksyong papel sa bahaging ibaba
ng akda.
Bata Bata, Paano ka ginawa?
ni Lualhati Bautista
Nagsimula ang nobela sa pagmamartsa ng magtatapos sa kinder, isa si Maya, ang anak ni Lea kay Ding ay
gragradwayt ng oras ng iyon. Bago simulan ang pagbibigay ng honors ay may inilatag na isang programa ang paaralan,
yung ay ang Ms. Kinder ’83, kasali si Maya sa mga kalahok. Hindi hinayaan ni Lea na lagyan ng kahit na anong panretoke
sa mukha o kahit lipstick man lang si Maya dahil naniniwala si Lea na ang ganda ng isang bata ay wala sa mayk-up o kung
anong kolorete sa mukha. Tumulo ang luha ni Lea nang tanghaling Ms. Kinder ang anak, dali-dali niya itong pinicturan
ngunit ubos na ang kaniyang film. Ginawaran din si Maya bilang third honors. Nagkaroon ng konting salo-salo sa bahay
ni Lea na kung saan ang karamihan sa kanilang bisita ay mga bata, dumating naman si Pilar sa kanilang bahay at inalok
si Lea na isali si Maya sa contest ng Johnsons Johnsons at iisponsoran nito ang bata ngunit ayaw na itong isali ni Lea sa
kahit na anong contest.
63
Nasa trabaho si Lea nang mga oras na iyon nang tumawag si Raffy sa kaniya upang sila’y muling magkita at
magka-usap. Humingi si Raffy ng pabor kung maaaring makasama niya si Ojie, pumayag naman si Lea at agad na sinabi
ito kay Ojie, ngunit hindi sang-ayon dito si Ding, nagpumilit namang sumama si Maya, at mahigpit na binilinan ito ni Ding
na alamin ang bawat kilos ni Lea at Raffy.
Nang magkitang muli ang mag-amang Ojie at Raffy ay masayang-masaya ang dalawa, pumunta sila sa isang
karnibal at doon nagkaroon ng pagkakataon na magka-usap muli ng masinsinan sina Raffy at Lea, dito na umiyak nang
umiyak si Lea sa paglalabas ng sama ng loob nito kay Raffy, nalaman ni Lea na mayroon na palang bagong asawa si
Raffy at tatlong buwang buntis na ito. Tumira si Ojie sa kaniyang ama sa loob ng isang buwan at pinayagan naman ito ni
Lea ngunit ayaw itong paalisin ni Ding dahil wala raw makakasama si Maya sa bahay pero wala nang magagawa pa si
Ding. Nang makabalik na si Ojie sa bahay ni Lea ay nagpatuli naman na ito, bagamang onse ayos pa lang ay gusto na
nitong magpatuli. Nagka-usap muli sina Lea at Raffy at sinabi ni Raffy na gusto niyang isama si Ojie sa Amerika. Araw na
nang pasukan at sinamahan na ni Lea si Maya sa silid nito, nalito pa ang guro sapagkat akala nito ay De lara din ang
apelyido ni Maya. Nagkaroon ng isang miting ang lahat ng magulang sa eskuwelahan at nagpakilala ang bawat magulang.
Nainis si Lea at nung siya na ang magsasalita ay sinabi nito na huwag nang sayangin pa ang kanilang oras. Nagbotohan
naman sila ng officers at may isang lalaki doon na laging isinasali ang pangalan ni Lea sa mga kandidato, muli ay nainis
siya at saka nagsalita nang nagsalita. Nang mabasa ni Lea ang balita ay dali-dali itong pumunta ng kaniyang opisina upang
malaman ang nangyaring pagkamatay ni Ninoy Aquino, laman ito ng balita at libo-libong tao ang nagprotesta dahil sa
nangyari.Natapos na ang unang kuwarter ng pasukan at ibinigay na sa mga bata ang kanilang report card at dahil sa
malalim na pag-iisip ni Lea ay nagkapalit nang pirma ito sa report card ng mga bata, kaya naman nagbigay siya ng sulat
sa guro nito na kung maaari ay baguhin na lang at magbabayad na lamang siya, pero ang sabi ng mga guro ng mga bata
ay kanilan siyang kausapin ng principal. Nang magka-usap ang principal at si Lea ay nalaman ng principal ang trabaho ni
Lea at humanga ito sakaniya dahil kaya niyang ipaglaban ang karapatan ng tao. Naging magkaibigan si Lea si Mrs.
Zalamea. Nasa trabaho si Lea nang tumawag ang kaniyang kapitbahay at ibinalita rito na naospital ang kaniyang mga
anak. Pagdating niya sa ospital ay bukol sa ulo ang natamo ni Ojie at gasgas naman ang kay Maya, galit na galit na
dumating sina Ding at Raffy, nanermon nang nanermon ang dalawa na para bang siya lahat ang ay kasalanan sa nangyari,
dahil din sa galit ni Lea ay iniwan niya ang mga bata sa kani-kanilang ama.
Dahil sa inis ay tinawagan ni Lea si Johnny ay niyayang manood ng sine, pagkatapos nito ay inalok ni Lea si
Johnny na makipag-anohan sa kaniya, nung una ay ayaw nito pero kalaunan ay pumayag na rin. Nang makalabas na ng
ospital ang kaniyang mga anak ay naghanda siya ng kaunti upang makabawi sa mga ito dahil sa hindi niya pagdalaw.
Pagkaraan naman ng gabi ay tumawag ang asawa ni Johnny kay Lea at ibinalita rito ang pagkakakulong ni Johnny sa
salang PDA. Sumapit ang pasko at bagong taon, walang Ding na umuwi sa bahay ni Lea ngunit nang umuwi ito ay sinabi
ni Ding na may asawa na siya at nagpakasal sila noong pasko, at gusto nitong isama si Maya. Natapos ang nobela sa
pagpili ng kaniyang mga anak na sumama na lamang sa kaniya kaysa sa kanilang mga ama at ang paggradwayt ni Ojie
ng elementarya.
B. Isulat ang iyong reaksyon batay sa pormat na inilahad sa taas. (reaksyon sa isang
nobela)
64
GAWAIN 3
A.
Basahin at unawaing mabuti ang mga akda at gawan ng reaksyong papel sa bahaging
ibaba bawat akda.
Maskara
ni Edna R. Paraiso
Naranasan mo na bang nagmahal? Naranasan mo na din bang nasaktan? naranasan mo na bang naging
masaya? Sabi nila masarap magmahal, nakararamdam ka ng kilig at ligayang hindi mo maipaliwanag bastat andyan at
okay kayo ng mahal mo dahil ito’y nagsisilbingiyong inspirasyon araw-araw. Hooh! oo tama sila masarap at masayang
magmahal para sa mga taong nakaranas na.
Minsan nagpapanggap ka na lang ding masaya ngunit sa katotohanan parang sasabog na ang dibdib mo sa
sakit. Minsan din may mga taong nagpapakatanga sa pag-ibig, ngunit katangahan bang mahalin mo ang isang taong hindi
ka na mahal, katangahan bang hinahabol mo pa siya kahit tinakbuhan ka na? katangahan bang nagiging mahina ka na
kahit malakas ka pa, katangahan bang wala kang pakialam sa sasabihin ng ibang tao maipaglaban mo lang pagmamahal
mo sa kanya. O mas siya ang tanga dahil hindi niya pianahahalagahan ang taong lubos na nagpapahalaga at nagmamahal
sa kanya.
Sa pag-ibig, kailangan mo ding maging matalino, kaya nga marahil inilagay ng Diyos ang utak sa ulo para
ipaalalang gamitin ito at hindi puro puso ang pinapairal pag nagmamahal. Ang sarap kasing magmamahal nang walang
hinihinging kapalit. At sabi pa nila kung sino pa yung mga taong nagmamahal nang tapat at totoo, sila pa ang madalas na
naloloko at iniiwan. Minsan pinagsasabihan tayo ng mga kaibigan nating “ang talino mo pero ang tanga mo sa taong
iyan, pwede ba gamitin mo yang talino mo, wag mong sayangin ang luha mo sa taong iyon, marami pang iba diyan
na mas matino kaysa sa kanya” yan ang mga linyang sinasabi sa atin hindi ba?
Oo nga’t sa pagmamahal kapag tayo’y iniwan, sobrang napakalungkot natin, normal lang na umiyak ka dahil
ikaw ay nasaktan, hindi tayo nagkakaroon ng konsentrasyon sa ibang bagay dahil siya pa rin ang iniisip mo. At kapag ikaw
ay umiyak, ibig sabihin ay matibay ka. Minsan kasi nanghihinayang tayo sa mga oras, buwan, o ilang taong pinagsamahan
nating mga bagay na nagbibigay saya. Naaala mo yung mga tawanan, tampuhan, at mga pangako sa isa’t isa. Na patuloy
kang umaasa na sana balang araw bumalik siya. Ngunit ang lahat ng ito’y pawang alaala na lang na uniti-unting
maglalahong parang bula. Sobrang lungkot hindi ba?
Ikaw naman na nagmamahal, huwag mo ng sayangin ang oras at panahon mo sa taong iniwan ka na. Tiyak
marami pa diyan, hindi mo lang nararamdaman o napapansin kasi mahal mo pa siya kaya kalimutan mo na, burahin mo
na ang kanyang numero at iblock sa facebook. Sabi nga nila kailangang tanggapin natin ang katotohan, katotohanang
wala ng KAYO, TAPOS NA KAYO. Hayaan mo ng maging masaya siya sa piling ng iba at tiyak ibibigay din ng Panginoon
sa tamang oras ang taong para talaga sayo. Mas mainam ng sa maagang panahon, ay nalaman mong niloloko ka na pala
at hindi ka na mahal. At sa kabila nito, kailangan mong magpatawad.
Patawarin mo ang mga nagawa niyang kamalian sayo, wag tayong magtanim ng sama ng loob kasi masarap
magmahal nang walang galit o poot sa ating kapwa dahil kung ang Diyos nga nagpapatawad, tayo pa kaya? At kapag ikaw
ay muling magmamahal, mahalin mo muna ang sarili para alam mo ang takbo ng tamang pagmamahal. Magmamahal tayo
ng magmahal at wag magpaasa sa ating kapwa. Sapagkat ang pagmamahal ay hindi isang laruan bagkus ito’y seryosong
bagay dahil puso ang nakataya dito.
B. Isulat ang iyong reaksyon batay sa pormat na inilahad sa taas. (reaksyun sa isang
pangyayari o isyu)
65
GAWAIN 4
A. Basahin at unawaing mabuti ang mga akda at gawan ng reaksyong papel sa
bahaging ibaba bawat akda.
MABUHAY KA, ANAK KO
Ni Pin Yathay
Layunin ng akda na iparating sa mga mambabasa ang kahulugan ng pagiging makabayan ng isang tao
lalo na kung ang kanyang bayan ay nahaharap sa isang malaking suliranin gaya ng isang madugong digmaan.
Ipinararating niya sa akdang “Mabuhay Ka, Anak Ko” ang pagiging makabayan o ang pagmamahal ng lubos ng
mga Cambodian sa kanilang bayan sa likod ng mga pagsubok na kanilang sinagupa makamit lamang muli ang
ninakaw sa kanilang kalayaan.
Sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig sumibol ang pagiging makabayan ng mga Cambodian kung saan
sinakop ng Hapon ang Cambodia. Sa halip na pinabayaan nila na sila ay matalian ng mga Hapones sa leeg ay
mas lalo pa nilang hinigpitan ang paghawak sa kanilang karapatan kahit pa ang kapalit nito’y ang pagbubuwis
ng kanilang buhay kung saan naipakita nilang lubusan ang pagmamahal sa kanilang bayan.
Sa madaling salita, layunin ng akda na mabigyan ng isang malawak at makatotohanang kahulugan ang
salitang pagiging makabayan sa pamamagitan ng pagsulat ng isang nobela na malapit sa realidad ng buhay.
Si Thay ay nagbuhat sa Oudong, mataas ang pangarap ng kanyang mga magulang para sa kanya kaya
siya’y ipinadala da Phnom Penh. Siya’y pumunta sa France at doon nag-aral ng inhinyeriya. Doon niya din nakilala
ang kanyang unang asawang si Thary. Nagkasakit si Thary noong ipinagbubuntis nya si Sudath at ng di lumaon
lumalala ito at siya’y namatay maging si Sudath. Nang lumaon ay nagpakasal sila ni Any na kapatid ni Thary at
nagbunga ng dalawang anak na si Nawath at Staud.
Noong mga unang taon ng dekada sitenta ay nataas sa pwesto si Thary at naging director ng Department
of New Works and Equipment sa ministry. Ang posisyong ito ang nagbigay sa kanya at sa kanyang pamilya ng
proteksyon laban sa kahirapang pampulitika at pangkabuhayan na bunga ng lumalaganap na digmaang-bayan.
Nawala ang nyutralidad sa pamumuno ni Sihanouk. Dumami ang mga Vietnamese sa bansa at dahil dito
ay pinabomba ni President Nixon ang mga Vietnamese. Pinalayas ni Lon Nol sa pwesto si Sihanouk. Lumayas si
Sihanouk putungong Peking at nakapagtatakang sumapi sa gerilyang Khmer rouge na dati niyang kalaban. Sa
simula’y naging maayos ang pamumuno ni Lon Nol. Ngunit nang maglaon ay naging pabaya din siya sa
katungkulang ipinataw sa sarili.
Sinugod siya at naparalisa ang kalahati ng kanyang katawan. Hindi nasugpo ang mga Vietnamese at ang
gerilyang Khmer Rouge.
Lalong lumaki ang inflation at ang palitan sa pagitan ng riel at dolyar. Si Thary ay sumama rin sa oposisyon
kay Lon Nol. Gumawa siya ng organisasyon na tinatawag na Bees Club – mga propesyonal na may pantay-pantay na
kaisipan. Ninais nilang magkaroon ng bansang nagkakaisa at kung maaari kasama ng mga Khmer Rouge. Pinatalsik
sa puwesto si Lon Nol ng gerilya at naiwan sa gobyernong mamuno si Long Boret.
Isang araw ay nagising si Thay dulot ng ingay ng digmaan; ngalngal ng mga kotseng nagliligid, ingit ng mga
karetang hila ng baka, mga manaka-nakang sigaw. Ginising niya si Any. Nagmadali silang mag-asawa sa pag-aayos
sapagkat ilang oras na lang ay maaari na dumating ang mga sundalo. Ginising na din nila ang kanilang mga anak na
sina Sudath, siyam na taong gulang at si Nawath na limang taong gulang. Pagkalipas ng ilang mga minuto ay nagising
na din ang kanilang beybi na si Staud. Isang lingo na nilang alam, mula nang mag-alisan ang mg amerikano noong
Abril 12, na halos tapos na ang limang taong lumalaganap na labanan sa pagitan ng mga rebeldeng Khmer Rouge ng
Cambodia at ang Gobyernong Republikano na si Marshal Lon Nol. Naghihintay na lamang sila ng tamang panahon
upang makalipat kung sakali mang tamaan ang kanilang bahay. Nakipag kasundo na si Thay sa kanyang mga
magulang na magkikita sila sa bahay ng kanyang pinsang si Oan na nakatira malapit sa bayan. Pinuno na nila nang
gas ang kotse. Wala na silang ibang dapat gawin kundi ang mag-impake ng mga gamit, pera at ilang mga bagay na
magagamit sa propesyon. Gayundin ang diksyunaryong French- English. Biglang dumating ang nakatatandang kapatid
66
ni Any na si Anyung na nagsasabing handa na ang kanyang mga magulang para sa pagalis. Habang binibihisan ni
Anyung si Staud, nagbalot si Any ng mga pwedeng makakain ng mga bata. Pinagmasdan ni Thay ang kanyang paligid
at naisip na mas mabuting pinaalis na niya ng bansa ang kanyang pamilya, sapagkat ayaw niya ang bulok na rehimen
ni Lon Nol at wala siyang dapat ikatakot sa Khmer Rouge.
Pinilit ni Thay na sumama ang kanilang mga anak sa mga magulang ni Any. At inilagay niya ang kanilang mga
bagahe sa kanyang sasakyan habang naghahabilin sa kabila ng mga kaguluhan ng syudad.
Balisa ang mga taong naglalakad sa kalye at mababasa mo sa kanilang mga mukha na hindi nila alam kung
anong dapat gawin. May isandaang yarda na ang kanilang nalalakad ng biglang ang mga tao’y nagtakbuhan ng makadinig
ng pagsabog. Sa bandang kanan nama’y may usok na pumalibot at nagsidatingan ang mga ambulansya at bumbero.
Naramdaman ni Thay na maaari pang bumalik ang digmaan, ngunit umaasa siya na babalik din ang dating Cambodia
bago pa dumating ang digmaan.
Makalipas ang higit dalawang oras na paglalakad ay nakarating na sila sa Psar Silep, ang pinakamagandang
lugar sa Cambodia. Doon nakatira ang pinsan niyang si Oan. Magandang tagpuan ang kanilang bahay sapagkat ito’y may
mataas na bakod at may pintuang bakal. Si Oan ay mag-isa lamang na nakatira doon sa ngayon sapagkat ang kanyang
asawa, anak at biyenan ay nakaalis na ng bansa. Nang sila’y pumasok na sa bahay ay nagulat sila sa dami ng kanilang
kamag-anak na naroon. Naghanda ng makakain ang mga kababaihan maliban kay Vouch na nakikipaghuntahan sa mga
lalaki. Siya’ y magiliw siya gaya ng kanyang ateng si Keng at aktibo pagdating sa usapang pulitika. Lumapit ang kapatid ni
Thay sa kanya at nagtanong tungkol sa nangyayari sa bansa. Dalawang taon ang kabataan sa kanya ni Theng, may asawa
at tatlong anak, guro sa primarya at higit na interesado sa basketbol kaysa pulitika.
Biglang dumating si Sim ang pinsan nilang disiotso anyos na walang inatupag kundi ang maglakwatsa kasama
ang barkada. Nagusap-usap ang kanilang pamilya tungkol sa nangyayari sa kanilang bansa habang kumakain ng mga
inihahanda ni Any. Sa pagdedebate ng kanyang mga kamag-anak, naalala ni Thay ang panahon ng pakikipagusap niya
sa kanyang mga magulang.
Pilit nilang sinasabi na komunista at masama ang Khmer Rouge. Ngunit ayaw niyang maniwala sapagkat
kampante siya sa mga kaalaman niyang nalalaman at naniniwala siya ang mga Cambodian ay relihiyosong tao. Pagkaraan
ng ilang oras ay may narinig silang pamilyar na boses na nagsasalita sa radio at agad nilang pinalapit ang kanilang mga
kamag-anak. Iyon pala’y Patriarkong Budhista na si Huot Tat. Sinabi nitong huwag na silang matakot sapagkat tapos na
ang digmaan. Pagkaraa’y isang boses pa ang nadinig kay Heneral Mey Sichan na nagsasabing sumuko na ang mga
rebelde upang hindi dumanak ng dugo. Pagkatapos ay may biglang umagaw ng mikropono na nagsasabing tapos na ang
laban, sumuko na ang gobyerno. May isang trak ng militar ang dumaan sa harap ng bahay. Tumatakas ang isang sundalo
ngunit nahabol ito na isang Khmer Rouge na may hawak na riple. Naging maluwag na ang lahat sa kanila, sila’y nagbiruan
na at nagsimulang magsiuwian na ang iba.
Ngunit isang tagapamahala mula sa bahay ng biyenan ni Oan ang nagsabing pinalayas sila ni Khmer Rouge.
Hindi nila alam ang dapat gawin kaya nanghingi sila ng mga impormasyon at gabay ni Patriarkang Huot Tat. Dali-dali silang
umalis papunta sa pagoda kung nasaan ang patriarka ng kanilang mga sasakyan ngunit sadyang maraming tao ang
naglalakad kaya napakabagal ng usad. Dumating na sila sa pagoda at agad nilang nakilala ang ilang mga heneral na
kasapi ng gobyerno. Sinabi ng patriarka na hindi makatwiran ang ebakwasyon. Nag-utos ang isang monghe na tawagan
ang Cambodian Red Cross at Opposition Democratic Country. Nais sanang makapagbigay ang mga ito ng impormasyon
tungkol sa Hotel Le Phnom at French Embassy. Umalis ang heneral kasama ang isang monghe. Gulung-gulo sina Thay
at ang kanyang mga kasama sa mga pangyayari kaya’t pinili muna nilang maglakad-lakad at magkwentuhan.
Patuloy na naging kainip-inip habang humahapon. Mag-aalasais na nang dumating ang kinatawan ng patriarka.
Sinabi niya na maraming opisyales ang nasa miting kasama ang Prime Minister na si Loleng Boret. Tumabi ang isang
monghe sa opisyal ng isang Khmer Rouge nakiharap ito ng buong galang. Pinuri ng opisyal ang mga kabutihan ng Khem
rouge at sinabing maisasagawa na ang muling pagtatag ng bansa. Napag-usapang walang kabuluhan ang utos tungkol
sa ebakwasyon at naging panatag na ang lahat. Kinagabihan ay natulog sila sa nakalatag na banig sa sahig ng pagoda.
Mag aalsa-nwebe na ng gabi nang may isang opisyal ng Khmer Rouge ang pumasok sa pagoda na may dala-dalang pisto,
nakita niya ang mga bisekleta at talong motorsiklo. Tinanong niya kung kanino iyon ngunit walang sumagot, itinutok niya
ang baril at muling nagtanong ngunit wala pa ring sumasagot. Isunuksok niya ang baril at pinuntahan ang isang motorsiklo,
pinutok niya ng dalawang beses ang baril upang matanggal ang kadena nito.
Dali-dali siyang umalis at pagkalipas ng ilang minuto dumating pa ang dalawang kalalakihan at kinuha ang
dalawa pang motorsiklo. Napagtanto ni Thay na yoon na ang unang babala na mawawasak na ang mabubuting kaugaliang
67
taglay nila sa loob ng maraming daangtaon. Nang itinanong ng panganay na anak nila Thay at Any kung kalian sila uuwi
ay hindi nakaimik si Thay at sinabi na lamang ni Any na bukas na sila uuwi upang maging panatag na ang kalooban nito
Ang nobelang “Mabuhay Ka, Anak Ko” ay tumatalakay sa pagiging makabayan o pagiging nasyonalismo kung
saan ito’y nangangahulugan ng pagpapangkat ng mga taong may iisang lahi na mas mataas kaysa pamilya ngunit mas
maliit kaysa sambayanan na nagkaroon ng magkakatulad na katangian dahil sa palagian nilang interaksyon sa isa't isa.
Ito rin ay itinuturing na pananaw ng isang indibidwal bilang kasapi ng isang bansa o kaya ay pagnanasa ng isang
indibidwal na paunlarin at palakasin ang isang bansa. Ito rin ay tumatalakay sa kagustuhan ng isang tao na maging malaya
kahit ibuwis niya ang kanyang buhay. Ito ay tumutukoy sa isang panghahawakang may karapatan. Ang nobelang ito ay
tumatalakay sa Pagmamahal sa bayan lalo na sa oras ng kahirapan.
B. Isulat ang iyong reaksyon batay sa pormat na inilahad sa taas. (reaksyun sa isang
pangyayari o isyu)
GAWAIN 5
A. Mag-isip ng pinakanagustuhang pelikulang napanood na at igawan ito ng reaksyong
papel sa ibaba.
68
I.
RUBRIK SA PAGPUPUNTOS
Pamantayan sa Pagsusulat ng Reaksyong Papel na Isinagawa
Mga Krayterya
10
8
6
4
A. Organisasyon (10
pts)
Mahusay
ang
pagkakasunodsunod ng ideya sa
kabuuan ng talata,
mabisa
ang
panimula at malakas
ang
kongklusyon
batay sa ebidensya.
Mahusay
ang
pagkakasunod-sunod
ng ideya sa kabuuan
ng talata, may angkop
na
simula
at
kongklusyon.
May
lohikal
na
organisasyon ngunit
hindi
masyadong
mabisa ang panimula
at kongklusyon.
Hindi maayos ang
organisasyon
at
walang panimula at
kongklusyon
B.
Lalim
ng
Repleksyon (10 pts)
Napakalalim
na
makikita ang paguugnay ng dating
kaalaman
at
karanasan
sa
bagong kaalaman
Malalim na makikita
ang dati at bagong
kaalaman
Mababaw at hindi
gaanong makikita ang
pag-uugnayan ng dati
at bagong kaalaman
Napakababaw
at
walang pag-uugnay
ang dati at bagong
kaalaman.
C. Paggamit ng Wika
at Mekaniks (10 pts)
Napakahusay ang
paggamit ng wika,
walang mali sa
grammar, baybay, at
gamit ng bantas,
may
mayamang
bokabularyo.
Mahusay
dahil
kakaunti lamang ang
mali sa grammar,
baybay, at gamit ng
bantas.
Maraming mali sa
grammar at baybay
ganundin sa gamit ng
bantas.
Kailangang baguhin
dahil halos lahat ng
pangungusap ay may
mali sa grammar,
baybay at gamit ng
bantas.
D. Presentasyon (10
pts)
Malinis at maayos
ang pagkakasulat ng
talata.
Malinis ngunit hindi
maayos
ang
pagkakasulat
ng
talata.
May
kahirapang
unawain
ang
pagkakasulat ng mga
pangungusap.
Mahirap
basahin,
hindi maayos at
malinis
ang
pagkakasulat
ng
talata.
69
MGA SANGGUNIAN
Aklat
Arogante, Jose A. Malikhaing Pagsulat 2000
Alcaraz, Cid, V.Komunikasyon sa Larangang Akademiko, Quezon City: Philippine Normal
College University
Austero, Cecilia S, et. al. (2009) Komunikasyon sa Akademikong Filipino (Binagong Edisyon)
UNLAD Publishing House 200C-INSILAY, PASIG CITY
Bernales, Rolando, et. al. (2016) Pagbasa, Pagsusuri at Pagsulat ng Teksto tungo sa
Pananaliksik.MUTYA publishing House INC. 105 Engineering Road, Araneta University
Village, Potrero, Malabon City
Dayag, Alma, at del Rosario, Mary Grace C. Pinagyamang Pluma, Pagbasa at Pagsusuri
ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik. Phoenix Publishing House
Jocson, Magdalena O. Pagbasa at pagsulat sa Ibat-ibang Disiplina; Makati City; Philippine
Normal University
Villafuerte, Patorciano V.: Panunuring Pampantikan; Valenzuela City; Philippine Normal
University
Ortograpiyang Pambansa, Maynila: Komisyon sa Wkang Filipino. 2014
Internet
http://filipinocorner.blogspot.com/2010/11/proyektong-pangkabuhayan-tangkilikin.html
http://paanopinoy.wordpress.com---halaw sa Pagbasa, Pagsusuri at Pagsulat ng Teksto tungo sa
Pananaliksik/Bernales, Rolando, et. al.
https://web.facebook.com/isabela.pio143/--Facebook Isabela Pio post last May 20, 2020
Time Management https://tonite.abante.com.ph/time-management/ July 24, 2018
http://rosiefilipino10.weebly.com/sanaysay.html#/
https://filmanatics.wordpress.com/2016/12/16/editoryal-o-pangulong-tudling/
https://www.coursehero.com/file/p732jt3b/9-Talambuhay-isang-anyo-ng-panitikan-nanagsasaad-ng-kasaysayan-ng-buhay-ng/
http://novaloiz.simplesite.com/440919825
https://gabay.ph/ano-ang-dagli/
https://www.panitikan.com.ph/ano-ang-tula
https://www.slideshare.net/eves121/debate-ppt
https://translate.google.com/?langpair=en%7Cko#view=home&op=translate&sl=en&tl=tl&text=a
%20book%20that%20tells%20you%20how%20to%20prepare%20and%20cook%20food
http://filipinosapilinglaranggroup2.blogspot.com/2018/03/bionote.html
https://www.coursehero.com/file/20551024/Pananaliksik/
https://www.slideshare.net/allanortiz/pag-uulat-updated
https://www.coursehero.com/file/20551024/Pananaliksik/
https://www.slideshare.net/Vergelsalvador/ang-talaarawan-o-dyornal
https://www.homeschoolmanila.com/p/blog-page.html
https://quizlet.com/224806283/fil-3s-kabanata-vii-pagsulat-ng-replektibong-sanaysay-flash-cards/
https://prezi.com/bbzjer3fqfkc/ang-repleksyong-papel/
https://www.slideshare.net/Vergelsalvador/ang-talaarawan-o-dyornal
70
https://www.homeschoolmanila.com/p/blog-page.html
https://prezi.com/bbzjer3fqfkc/ang-repleksyong-papel/
https://quizlet.com/224806283/fil-3s-kabanata-vii-pagsulat-ng-replektibong-sanaysay-flash-cards/
https://www.slideshare.net/allanortiz/pag-uulat-updated
https://brainly.ph/question/1003759
https://idoc.pub/download/pagsulat-ng-reaksyong-papel-bilang-6klzrxzkgq4g(downloaded
http://jazrealfdmerc.blogspot.com/2017/03/reaksyong-papel-batay-sa-binasang_88.html
https://www.scribd.com/document/338068209/Ang-Reaksyong-Papel-o-Panunuring-Papel
https://www.scribd.com/document/338068209/Ang-Reaksyong-Papel-o-Panunuring-Papel
https://tl.wikipedia.org/wiki/Bata, Bata…Pa%27%no_Ka Ginawa%3F
https://www.scribd.com/doc/184871845/Mabuhay-Ka-Anak-Ko-Buod
https://www.academia.edu/30047542/Tekstong_informativ
https://app.quizalize.com/view/quiz/maikling-pagsusulit-sa-filipino-3-e71caf91b-44c-ac0ccc6779b72c85
https://www.slideshare.net/NicoleGala/tekstong-deskriptibo-filipino
https://sites.google.com/site/2017changeiscomingduterte/mga-akda/tekstong-deskriptibo
https://images.app.goo.gl/HJSfaXJWZhHm57yh8
https://marc790861337.wordpress.com/2018/10/11/balagtasan/
https://www.slideshare.net/RainerAmparado/tekstong-naratibo
https://enriquezleah25blog.wordpress.com/2015/09/16/huling-mga-araw-last-days-talumpatingnanghihikayat/
https://www.coursehero.com/file/p1f88fss/Gabay-sa-Pagbasa-bg-Tekstong-Nanghihikayat-Naritoang-ilang-mahahalagang-tanong/
https://www.scribd.com/presentation/442141201/TEKSTONG-PROSEDYURAL
https://www.coursehero.com/file/52251903/tekstong-prosedyuralpdf/
71
SUSI SA PAGWAWASTO
MELC Blg 1
Gawain 1
Gawain 2
A.
GAWAIN 3
A
1. C
2. A
3. D
4. C
5. D
B.
B
1. B
2. B
3. D
4. C
5. B
6. B
7. A
8. B
9. A
10. B
1. Argumentatibo
6. Argumentatibo
2. Naratibo
7. Argumentatibo
3. Impormatibo
8. Impormatibo
4. Impormatibo
9. Deskriptibo
5. Prosidyural
10. Impormatibo
GAWAIN 4
1. B
2. C
3. A
4. B
5. A
6. A
7. C
8. C
9. D
10. C
C
1. A
2. C
3. B
4. B
5. C
6. A
7. B
8. C
9. C
10. C
72
MELC Blg 4
Gawain 1
1.Pagsulat
11. Debate
2.Wika
12. Recipe
Book
3.Sanaysay
Gawain 3
A&B
Gawain 4
Gawain 5
A
Ang guro ang
magtatakda
ng kasagutan
Ang guro ang
magtatakda
ng kasagutan
Ang guro ang
magtatakda
ng kasagutan
Ang guro ang
magtatakda
ng kasagutan
13. Bionote
4.Editoryal
5.Talambuhay
6.Travelog
Gawain 2
14.Pananaliksik
15.Report
16.Dyornal
7.Tula
8.Dagli
9.Talumpati
10. Kuwento
17.Talaarawan
18.Liham
19.Repleksyon
20.Reaksyong
Papel
MELC Blg 6
Gawain 1 Tekstong Impormatibo
Puntos
Pamantayan
5
Ang tekstong impormatibo ay siksik
sa mga bagong kaalamang
nakabatay sa mga angkop na datos
mula sa nakalap na datos
4
Ang tekstong impormatibo ay may
taglay na mga bagong kaalamang
nakabatay sa mga angkop na datos
mula sa nakalap na datos
3
Ang tekstong impormatibo ay may
taglay na ilang mga bagong
kaalamang nakabatay sa mga
nagkop na datos mula sa nakalap
na datos.
1
Ang teksto ay hindi maituturing na
impormatibo dahil wala itong mga
bagong kaalamang taglay at wala
ring mga datos na pinagbatayan
kundi pawing opinion lamang.
Gawain 2 Tekstong Deskriptibo
PAMANTAYAN
5
4
3
1
Husay ng
Pagkaka
sulat at Paglala
rawan
Napakahusay
at lubhang
nakaaakit
ang
pagkakagamit
ng mga salita
sa pagsulat
ng
paglalarawan
Nakagamit
ng mga salita
sa pagsulat
ng
paglalarawan
May
kakulangan
ang
pagkaka
gamit ng
mahusay
na salita
Kulang
na
kulang
ang
pagkaka
gamit ng
paglalara
wang
salita
Paggamit ng
Angkop na
Datos
patungkol sa
lugar/pagkain/
produkto
Nakagamit ng
angkop at
maraming
datos mula sa
pananaliksik
Nakagamit
ng mga
datos mula
sa
pananaliksik
Kakaunting
datos na
nasaliksik
ang
nagamit
Walang
nasaliksik
at purong
opinion
lamang
ang
nailahad
73
Gawain 3 Tekstong Naratibo
Puntos
Pamantayan
Puntos
Pamantayan
5
Napakahusay ng pagkakasulat, lubhang
nakaaliw, at nakapag-iiwan din ng
mahahalagang aral sa mambabasa.
4
Mahusay ang pagkakasulat,nakaaaliw
at nagtataglay ng mahahalagang aral
para sa mambabasa
3
Gawain 4 Prosidyural
1. “Ganito ang paraan upang makapagbukas ng account sa
FACEBOOK.
Magpunta sa www.google.com.ph site. Iclick ang facebook
account. Itype ang iyong pangalan. Pagkatapos ay umisip ng
username at i-type sa kinauukulang kahon. I-type ang araw ng
iyong kapanganakan. Ang sumunod ay ang pagpili ng iyong
password. Sa huli ay mag-log-in. Hayan, maaari ka nang
gumamit ng facebook.
Hindi gaanong mahusay ang
pagkakasulat kaya naman hindi naakit
ang mambabasa at hindi malinaw na
naipabatid ang taglay na aral.
Gawain 5 Tekstong Persuweysib
Gawain 6 Tekstong Argyumentativ
PUNTOS
5
PAMANTAYAN
Ang isinulat na talumpati ay
naglalayong makapanghikayat sa mga
botante sa malinaw na paraan.
Ang isinulat na talumpati ay gumamit
ng ilang paraan ng paraan ng
panghihikayat
PUNTOS
5
Ang isinulat na talumpati at maaaring
makahikayat sa mga munting paraan
ng panghihikayat.
Ang isinulat na talumpati ay hindi
nakahihikayat3
3
4
3
1
4
PAMANTAYAN
Ang isinulat ay malinaw at
nakapagpapahayag ng posisyon ng
may-akda.
Ang isinulat ay nakapagpahayag ng
posisyon ng may-akda.
Ang isinulat ay bahagyang
nakapagpahayag ng posisyon ng mayakda.
Ang isinulat ay hindi nakapagpahayag
ng posisyon ng ay-akda.
1
Gawain 7.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Pananaliksik gamit ang internet at mobile data
Pagtatanong
Pagtatanong gamit ang pagtawag sa cellphone
Sariling Karanasan/Pananaliksik sa internet
Interbyu via face-to-face o pasulat
Pakikinig sa radio at panunuod ng telebisyon
74