Singapur davlati iqtisodiyoti Tayyorladi: 62A-21 gurux talabasi Alijonov Dostonbek Singapur (Singapore) Singapur Respublikasi (inglizcha - Republic of Singapore, malaycha Repablic Singapura) — Janubiy Sharqiy Osiyodagi davlat. Singapur oroli va unga tutash mayda orollar hamda Malakka yarim orolning janubiy chekkasida joylashgan. Maydoni 640 km². Aholisi 4,45 mln. kishi (2023). Poytaxti — Singapur shahri Singapurning iqtisodiyoti • Singapurning iqtisodiy erkinlik ko‘rsatkichi 84,4 ball bo‘lib, uning iqtisodiyoti 2022 yil indeksida eng erkin davlatga aylandi. Singapur Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi 39 davlat orasida 1-oʻrinni egallaydi va uning umumiy reytingi mintaqaviy va jahon oʻrtacha koʻrsatkichlaridan yuqori. • So'nggi besh yil ichida Singapur iqtisodiyoti sekin o'sdi, faqat 2020 yilda qisqarishi kuzatildi. Iqtisodiy erkinlik o'sha davrda Indeksning yuqori qismida yoki unga yaqin joyda juda yuqori darajada saqlanib qoldi. Singapurning yuqori darajada rivojlangan erkin bozor iqtisodiyoti muvaffaqiyati katta darajada ochiq va korruptsiyadan xoli ishbilarmonlik muhiti, oqilona pul-kredit va soliq-byudjet siyosati hamda shaffof qonunchilik bazasi bilan bog'liq. Savdo erkinligi kuchli va yaxshi ta'minlangan mulk huquqlari tadbirkorlik va innovatsiyalarni samarali rivojlantiradi. Umumiy qonun ustuvorligi yuqori darajadagi oshkoralik va hukumatning javobgarligi bilan ta'minlanadi. • COVID-19 TA’SIRI: 2021-yil 1-dekabr holatiga ko‘ra, Singapurdagi pandemiya 726 kishining o‘limiga sabab bo‘lgan va hukumatning inqirozga munosabati jiddiyligi bo‘yicha ushbu indeksga kiritilgan mamlakatlar orasida 77-o‘rinni egallagan. 2020 yilda iqtisodiyot 5,4 foizga qisqardi. Jahon bankining rasmiy ma'lumotlariga ko'ra, Singapurda yalpi ichki mahsulot (YaIM) 2021 yilda 396,99 milliard AQSh dollarini tashkil etdi, 2022-yilga kelib (YaIM) 382,59 milliard AQSH dollarini tashkil qildi Singapurning YaIM qiymati jahon iqtisodiyotining 0,18 foizini tashkil qiladi. manba: Jahon banki Singapur eksporti • Singapurda eksport 2023 yil mart oyida 55102,65 milliondan aprel oyida 52484,64 millionga kamaydi. Singapur importi • Singapurda import 2023 yil mart oyida 48895,28 milliondan aprel oyida 47771,03 millionga kamaydi. Singapur dunyodagi o’rni • Singapur dunyodagi eng gullab-yashnagan davlatlardan biri bo'lib, biznes uchun qulay tartibga solish muhitiga va juda past ishsizlik darajasiga ega. Faol parlament muxolifatiga qaramay, u ko'p o'n yillar davomida bir partiya - Xalq Harakatlari partiyasi (XDP) tomonidan boshqarib kelinmoqda. Bosh vazir Li Syan Lun hukumatni 2004-yildan beri boshqarib keladi va yaqin muddatda rahbariyatni almashtirishni taklif qilgan. Muayyan fuqarolik erkinliklari cheklanganligicha qolsa-da, PAP iqtisodiy erkinlashtirish va xalqaro savdoni qo'llabquvvatladi. Iqtisodiyotda xizmatlar ustunlik qiladi, lekin Singapur ham elektronika va kimyoviy mahsulotlarning yirik ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi va dunyodagi eng yirik portlardan birini boshqaradi. Asosiy eksportga integral mikrosxemalar, qayta ishlangan neft va kompyuterlar kiradi. • Singapur davlatida muhit • Xorijiy mulkka nisbatan cheklovlar mavjud bo'lsa-da, mulk huquqlari tan olinadi va samarali amalga oshiriladi. Sud jarayonlari biznes bilan bog'liq masalalarda ishonchli, lekin siyosiy jihatdan nozik ishlarda hukumatga yordam beradi. Singapur Transparency International tashkilotining 2020 yilgi korruptsiyani idrok etish indeksida 180 mamlakat ichida uchinchi o‘rinni egalladi va dunyoning eng kam korruptsiyalashgan davlatlaridan biri hisoblanadi. Korruptsiyaga qarshi kurash agentligi juda samarali. Singapur davlatida soliq • Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig'ining eng yuqori stavkasi 22 foizni, korporativ soliq stavkasi esa 17 foizni tashkil qiladi. Boshqa soliqlarga tovarlar va xizmatlar solig'i kiradi. Umumiy soliq yuki umumiy ichki daromadning 13,2 foizini tashkil qiladi. Oxirgi uch yilda davlat xarajatlari umumiy isYaIMning o‘rtacha 0,5 foizini tashkil etdi. Davlat qarzi yalpi ichki mahsulotning 128,4 foiziga teng. • hlab chiqarishning (YaIM) 18,2 foizini, byudjet taqchilligi esa Singapurning biznes uchun qulay huquqiy va soliq tuzilmasi • Singapurning biznes uchun qulay huquqiy va soliq tuzilmasi, ishonchli infratuzilmasi va ishonchli tartibga solish jarayonlari ijobiy tijorat muhitini ta'minlaydi. Hukumat 2020-yilda xorijiy ishchi kuchiga nisbatan cheklovlarni kuchaytirdi. 2021-yilda XVF hisob-kitoblariga ko‘ra, davlat subsidiyalari, grantlari, subvensiyalari va korxonalar va boshqa tashkilotlarga kapital kiritilishi YaIMning taxminan 17 foizini iste’mol qiladi. • Singapurda 27 ta imtiyozli savdo bitimlari amal qiladi. Savdo bo'yicha o'rtacha tarif stavkasi 0,0 foizni tashkil etadi va 182 ta notarif chorasi amal qiladi. Xorijiy va mahalliy biznesga qonun ostida teng munosabatda bo'ladi va iqtisodiyotning deyarli barcha tarmoqlari 100 foiz xorijiy mulkka ochiq. Murakkab moliya sektori mustahkam va bozordagi xorijiy banklar soni barqaror ravishda oshib bormoqda. E’tiboringiz uchun raxmat!!! Foydalanilgan adabiyotlar: • 1. https://tradingeconomics.com/singapore/gdp-growth-annual • 2. https://uz.wikipedia.org/wiki/Singapur