SANAYANG PAPEL SA FILIPINO 4
Kwarter 2, Ikapitong Linggo
Mahalagang Paalala: Gamitin ang sanayang papel nang may pagiingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o susulatan
ang anumang bahagi ng sanayang papel. Gumamit ng
hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay. Ibalik
ang sanayang papel na ito sa iyong guro o tagapagdaloy
kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay.
Kasanayang Pagkatuto at Koda
Naibibigay ang paksa ng napakinggang teksto (F4PN-IIc-7)
Simulan mo!
Matutunghayan sa araling ito ang pagbibigay ng paksa sa
napakinggang kuwento. Mahalaga ang pakikinig nang mabuti sa
kuwento upang maintindihan ang nilalaman ng binabasa.
Sa nakalipas na maraming taon, ang mga bayani ang
naging tagapagtanggol ng atin sariling kababayan at tumulong din
sa kapakanan ng atin Inang bayan. Naging malaya tayo dahil sa
kanilang ipinakitang katapangan sa pagliligtas ng atin bayan laban
sa mga mapang-aping mga dayuhan. Matutunghayan sa araling ito
ang kuwento ng isang bayani na magbibigay sa ating ng
magandang inspirasyon nang dahil sa kagitingan at katapangan na
ipinamalas.
Halimbawa nito ang kuwentong pag-aaralan natin ay tungkol sa
bayaning scout na si Valeriano “Yayong” Abello at kasama pa ang
dalawang scout sa labanan na mga taga-Tolosa, Leyte.
1
Panuto:Basahin
ang
kuwentuhan
ng
dalawang
batang
magkaibigan. Tungkol saan ang kanilang pinag-uusapan?
Mayroon ka pa bang nais idagdag sa kanilang kuwentuhan?
Halika kaibigan , magkuwentuhan tayo!
May alam ka bang iba’t ibang kuwento
tungkol sa bayani ng inyong lugar?
Pwede mo bang maibahagi sa amin ang
nalalaman mong kuwento?
Sige
kaibigan
magtatanong din ako
para sa susunod na
pagkikita natin marami
tayong
pagsasaluhan
na mga kuwento.
Aba! Oo mayroon pero
kaunti lang po. Pwede ko
naman pong tanungin
yong mga nakatatandang
naninirahan sa aming
bayan
para
magkuwentuhan tayo ng
mahaba-haba sa susunod
na pagkikita natin. Di ba
mas
masaya
ang
kuwentuhan
kung
ganun?
(Pixabay Com 2018)
Sagutin ang sumusunod na mga tanong.
1. Ano ang pinag-uusapan ng magkaibigan?
2. Sino ang bayani sa inyong lugar na maibabahagi mo sa aralin
ngayon?
3.Kung ikaw ang tatanungin tungkol sa mga bayani, mayroon
ka bang maibabahagi na kuwento?
2
Alam mo ba?
Ano ang ibig sabihin ng paksa? Paano mo maibibigay
ang wastong paksa habang nakikinig sa isang kuwento?
Isa sa sukatan ng isang mabisang pakikinig ang pagtukoy
sa paksa o pangunahing-diwa ng kuwento o seleksiyong
napakinggan.
Ang bawat akda, lalo na ang maikling kuwento ay may
nakapaloob na pangunahing diwa o paksa.
Sa pagkilala sa paksa/pangunahing diwa, mahalagang
malaman ang tao o bagay at pangyayaring pinag-uusapan sa
kuwento o alinmang akda.
Ang paksa ng isang kuwento ay tumutukoy sa kabuuang
ideya, kaisipan o nilalaman nito. Dito umiikot ang kuwento. Ito
ang nagsasaad kung ano ang ideyang pinagtutuunan ng pansin.
Mahalaga ring lubusang maunawaan ang bawat talatang
binabasa upang masuri ang mahalagang puntong nais
palutangin dito.
Narito ang isang halimbawa:
Isang natatanging pagdiriwang ang Sunduan. Nagmula ito sa
kaugaliang hindi umaalis sa bahay ang dalaga nang nag-iisa.
Sinusundo
at
sinasamahan
siya
sa
kanyang
pupuntahan.Binubuhay ang kaugaliang ito tuwing sasapit ang
pista ng bayan ng Parañaque.
1. Tungkol saan ang seleksiyon? Sagot: Tungkol sa Sunduan
2. Ano-ano ang sinasabi tungkol sa Sunduan?
a. Nagmula ito sa kaugaliang hindi umaalis sa bahay ang
dalaga nang nag-iisa.
b. Sinusundo at sinasamahan siya sa kanyang
puputahan.
c. Binubuhay ang kaugaliang ito tuwing sasapit ang
pista ng bayan ng Parañaque
3. Anong pangungusap ang nagsasabi ng buong diwa ng lahat
ng sinabi tungkol sa Sunduan?
Sagot:Isang natatanging pagdiriwang ang Sunduan
3
Magtulungan tayo!
Panuto: Makinig sa babasahing teksto ng kahit sino sa bahay,
(ate,kuya,o mga magulang) na makakatulong sa inyong
pag-aaral. Basahin at unawaing mabuti ang tekstong
pakikinggan at para maibigay mo ang sagot sa mga
susunod na gawain.
Bayaning Boy Scout ng Leyte
Sinulat ni: Paine Ellsworth
Isinalin ni: Purisima N. Gariando
Si Valeriano “Yayong” Abello ay isang Filipinong sibilyan na
binigyan ng parangal ng Philippine Legion of Honor para sa
ginawang pagtatanggol ng mga Pilipino sa mga mapang-aping
Hapones. Humingi siya ng tulong sa mga Amerikanong sundalo
gamit ang kaniyang nalalaman sa Boy Scout sa pamamagitan ng
pagsesenyas gamit ang semaphore flag. Ito ay nangyari noong
Ikalawang Digmaang Pandaigdig (World War II). Siya ngayon ay
kilala sa larangan ng Boy Scout sa Pilipinas.
Noong Oktobre 18, 1944, sumalakay ang mga
sundalong Amerikano laban sa mga Hapones, may 3 Filipinong
sibilyan na dating Boy Scouts, sina Valeriano Ibanez Abello, Antero
4
Junia, at Vicente Tiston, kumilos sila para labanan ang sukdulang
ginawang pagbobomba ng mga Hapones sa karagatan ng Leyte.
Bilang taga-hatid, taga-tanggap at taga-sagwan (Abello,
Junia,Tiston) nagtatag sila ng komunikasyon sa barkong 467 gamit
ang senyas o hudyat (na natutunan nila bilang Scouts ng Troop II)
na tinukoy nila ang kanilang sarili bilang Boy Scouts of America.
Sumagwan sila papalayo sa karagatan dahil sa natamaan ang
kanilang bangka ng pagbobomba ng mga Hapones. Lumangoy sila
patungo sa baybayin at doon nagbigay sila ng impormasyon na “
Huwag ninyong bombahin ang baybayin. Maraming mga
inosenting sibilyan kung maaari iligaw niyo gamit ang semaphore
flag” at itinutro ang mga Hapones at iniligaw papalayo sa bayan ng
Tolosa, Leyte. Sa mensahe ni Abello na ipinahiwatig sa mga
sundalong Amerikano naisalba ang libo-libong Leyteňos na
humantong sa paglaya ng Pilipinas laban sa Tropang Hapones.
Ang napakatapang at walang takot na ginawa nila ay
nagpakita ng magandang imahe sa Balitang Pandaigdigan. Dahil
sa kabayanihang ipinakita nila, si Valeriano Abello ay
pinagkalooban ng Philippine Legion of Honor ni Pangulong Ramon
Magsaysay noong 1956. Isang istatwa ang itinayo sa Telegrafo,
Tolosa, Leyte at ang Signal Day ay ipinatutupad taon-taon sa ika18 ng Oktobre.
Ngunit sa kabila ng kanyang kadakilaan ang
aplikasyon para sa veteran ay hindi pinahintulutan ng bansang
Amerika at ang pagsisikap ng kanyang mga kamag-anak na
mailibing sa libingan ng mga Bayani taong 2000 ay nabigo rin.
Panuto: Basahin at sagutin ang mga sumusunod na tanong.
1.Sino si Valeriano “Yayong” Abello ng Leyte?
2. Saan naganap ang labanan sa pagitan ng mga Hapones at
Amerikanong sundalo?
3. Ano ang parangal na ipinagkaloob ni Pangulong Magsaysay sa
mga Boy Scouts?
5
4. Paano ipinakita ang pagtatanggol ni Yayong at ang dalawa pang
scouts na sina Junia at Tiston sa labanan ng ginawang
pagbobomba ng mga Hapones sa karagatan ng Leyte?
5. Bakit nabigo ang kanyang mga kamag-anak sa aplikasyon sa
kabila ng kaniyang kadakilaang ipinakita?
Pagsasanay 1
Panuto: Batay sa napakinggang kuwento sagutin ang bawat
tanong. Piliin lamang ang tamang letra at isulat sa
sagutang papel.
1. Ano ang pamagat ng kuwentong napakinggan?
A. Ang Bayaning Scout
B. Bagong Bayani ng Leyte
C. Bayaning Boy Scout ng Leyte
2. Sino ang Filipinong sibilyan na binigyan ng parangal ng
Philippine Legion of Honor para sa ginawang pagtatanggol ng
mga Pilipino sa mga mapang-aping Hapones?
A. Valeriano Abello
B. Valencia Abellos
C. Valle Rey Abella
3. Kailan sumalakay ang mga sundalong Amerikano laban sa mga
Hapones sa bayan ng Leyte?
A. Oktobre 18, 1944
B. Oktobre 16, 1942
C. Oktobre 14, 1940
4. Ano ang sukdulang ginawa ng mga Hapones sa karagatan ng
Leyte laban sa mga Pilipino?
A. pagbobomba
B. pagmamaltrato
C. pandadahas
6
5. Paano siya humingi ng tulong sa mga Amerikanong sundalo
gamit ang kaniyang nalalaman sa Boy Scout?
A. sa pamamagitan ng pagsesenyas gamit ang bandila
B. sa pamamagitan ng pagsesenyas gamit ang semaphore flag
C. sa pamamagitan ng pagsesenyas gamit ang pulang bandana
Pagsasanay 2
Panuto: Basahin ang pangungusap at piliin sa loob ng kahon kung
tungkol saan ang tinutukoy nito. Isulat lamang ang letra
sa sagutang papel.
a. Valeriano Abello
c. Oktobre 18, 1944
e. Pang. Ramon Magsaysay
b. semaphore flag
d. Tolosa,Leyte
f. Amerikanong sundalo
1. Petsa ng sumalakay ang mga sundalong Amerikano laban sa
mga Hapones
2. Isang Filipinong sibilyan na binigyan ng parangal ng Philippine
Legion of Honor para sa ginawang pagtatanggol ng mga Pilipino
sa mga mapang-aping Hapones
3. Ginamit sa paghingi niya ng tulong sa pamamagitan ng
pagsesenyas
4. Pangulo na nagkaloob Philippine Legion of Honor dahil sa
kabayanihang ipinakita nila sa mga Pilipino
5. Lugar kung saan ginawa ang pagbobomba ng mga Hapones
7
Pagsasanay 3
Panuto: Basahin ng mabuti at ibigay ang paksa ng bawat talata.
Isulat ito sa sagutang papel.
1. Si Valeriano Abello ay isang Filipinong sibilyan na binigyan
ng parangal ng Philippine Legion of Honor para sa ginawang
pagtatanggol ng mga Pilipino sa mga mapang-aping Hapones.
2. Dahil sa kabayanihang ipinakita nila, si Valeriano Abello ay
pinagkalooban ng Philippine Legion of Honor ni Pangulong
Ramon Magsaysay noong 1956. Isang istatwa ang itinayo sa
Telegrafo, Tolosa, Leyte at ang Signal Day ay ipinatutupad
taon-taon sa ika-18 ng Oktobre.
3. Humingi siya ng tulong sa mga Amerikanong sundalo gamit
ang kaniyang nalalaman sa Boy Scout sa pamamagitan ng
pagsesenyas gamit ang semaphore flag. Ito ay nangyari noong
Ikalawang Digmaang Pandaigdig (World War II).
4. Maraming mga inosenting sibilyan kung maaari iligaw niyo
gamit ang semaphore flag” at itinutro ang mga Hapones at
iniligaw papalayo sa bayan ng Tolosa, Leyte. Sa mensahe ni
Abello na ipinahiwatig sa mga sundalong Amerikano naisalba
ang libo-libong Leyteňos na humantong sa paglaya ng
Pilipinas laban sa Tropang Hapones.
5. Sumagwan sila papalayo sa karagatan dahil sa natamaan ang
kanilang bangka ng pagbobomba ng mga Hapones.
Lumangoy sila patungo sa baybayin at doon nagbigay sila ng
impormasyon na “Huwag ninyong bombahin ang baybayin.
Maraming mga inosenting sibilyan kung maaari iligaw niyo
gamit ang semaphore flag” at itinutro ang mga Hapones at
iniligaw papalayo sa bayan ng Tolosa, Leyte.
8
Magagawa mo!
Panuto: Basahin ang mga talata. Ibigay ang angkop na paksa sa
bawat bilang. Isulat ang titik lamang sa sagutang papel.
1. Nang ipatapon si Jose Rizal ng mga Espanyol sa Dapitan.
Ipinangako niya sa gobernador-heneral na hindi siya tatakas.
Isang araw, hinikayat siya ni Pio Valenzuela na tumakas ngunit
tumanggi si Jose Rizal at sinabing nakapagbitiw na siya ng
pangako sa isang pinunong Espanyol na kailanma’y di siya
tatakas.
A. Siya’y hindi tatakas.
B. Nangako si Jose Rizal.
C. Itinapon si Jose Rizal.
D. Nangako si Jose Rizal na hindi siya tatakas.
2. Ang mga Negrito ay pandak. Sila ay masisipag. Ang iba sa kanila
ay nakatira sa tabing ilog. Ngunit ang karamihan sa kanila ay
nakatira sa bundok. Maitim ang kanilang mga balat at kulot ang
kanilang mga buhok. Ang pangangaso ang kanilang paraan
upang makahanap ng pagkain.
A. Maliit at Maiti
C. Ang mga Negrito
B. Ang Pangangaso
D. Nakatira sa Bundok
3. Ang pambansang awit ay dulot ng malaking hangarin ng mga
Pilipino na makalaya. Ito ay nilikha ni Julian Felipe at nilapatan
ng titik ni Jose Palma.
A. Ang Awit
C. Ang Pambansang Awit
B. Juan Felipe
D. Ang Hangarin ng mga Pilipino
9
4. May mga halaman kami sa likod-bahay. Maraming bunga ang
tanim naming upo roon. May kamatis, kalabasa, sitaw at patani
rin kaming tanim.
A. Sa likod bahay
C. Ang aming mga halaman
B. Ang aming bahay
D. Marami kaming mga tanim
5.Si Marcelo H.del Pilar ay tinaguriang Dakilang Propagandista. Isa
siyang abogado na kilala sa pagsulat ng mga artikulo laban sa
pang-aabuso ng mga paring Espanyol. Ipinagpatuloy niya ang
mga gawaing ito sa España kung saan naging patnugot at
tagapaglathala siya ng La Solidaridad. Sa kakulangan ng pera at
pangungulila sa pamilya, nagkasakit siya at namatay sa España.
A. Ang abogado
B. La Solidaridad
C. Ang tagapaglathala
D. Marcelo H. del Pilar, Dakilang Propagandista
10
11
Magtulungan Tayo
Prosesong Katanungan
1. Si Valeriano “Yayong” Abello ay isang Filipinong sibilyan na binigyan ng parangal ng Philippine
Legion of Honor para sa ginawang pagtatanggol ng mga Pilipino sa mga mapang-aping
2.
3.
4.
5.
Hapones.
Sa karagatan ng Leyte
Nagtatag sila ng komunikasyon sa barkong 467 gamit ang senyas o hudyat (na natutunan nila
bilang Scouts ng Troop II) na tinukoy nila ang kanilang sarili bilang Boy Scouts of America.
Isang istatwa ang itinayo sa Telegrafo, Tolosa, Leyte at ang Signal Day ay ipinatutupad taontaon sa ika-18 ng Oktobre.
Hindi pinahintulutan ng bansang Amerika at ang pagsisikap ng kanyang mga kamag-anak na
mailibing sa libingan ng mga Bayani
Susi sa Pagwawasto:
Mga Sanggunian:
A. Aklat:
Amoyo, Melinda Lourdes. 2020. Filipino Ikalimang Baitang
Alternative Delivery Mode. Unang Edisyon. Edited by Lea C.
Abenia, Shirley B. Bacal, Cresente A. Beato and Ma.Shiela C.
Adona. Pasig: Department of Education- Bureau of Learning
Resources (DepEd-BLR). Accessed September 2021.
Balbuena, Leonora, Rosebeminda Rubio, Alma Tabias, Elma
Dulfo, and Cleofe Ramirez. 2018. Test Item Bank
Quarter 1 (Week 6-10). Department of Education Region
VIII.
B. Elektronikong Mapagkukunan:
Ellsworth, Paine. 2020. Wikipedia Org. 23 August. Accessed February
09,2022.https://en.wikipedia.org/w/index.php?=Valeriano_A
bello&oldid=974464755. Creative Commons attributionShareAlike License.
2018. Pixabay Com. June 25. Accessed November 17, 2021.
https://pixabay.com/fr/vectors/filles-en-parlant-jeunesalut-3495748/.
Inihanda ni:
PURISIMA N. GARIANDO
Pangalan ng May-Akda
12