Uploaded by Muhammad Umar G‘olibjon

ТЕХНОЛОГИЯ TAQDIMOT

advertisement
UMUMIY O‘RTA TA’LIMNING
MILLIY O‘QUV DASTURI
TEXNOLOGIYA
Ma’ruzachi: Toxirov O‘ktamjon Otakuziyevich –
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus
ta’lim vazirligining Oliy ta’limda islohotlarni
amalga oshirish monitoringi boshqarmasi
bosh mutaxassisi
TEXNOLOGIYA
01
02
YANGI MILLIY
O‘QUV DASTURI
(MO‘D)
MILLIY O‘QUV
DASTURINING
AFZALLIKLARI
03
TEXNOLOGIYA
FANINI O‘QITISH
KONSEPSIYASI
04
DAVLAT TA’LIM
STANDARTI VA
O‘QUV DASTURI
05
MO‘DNI AMALGA
OSHIRISH
YO‘LLARI
06
BAHOLASH
01
K I R I SH
О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil
2-martdagi
“2017-2021
yillarda
О‘zbekiston
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor
yо‘nalishi bо‘yicha Harakatlar strategiyasini “Ilm,
ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili”da
amalga oshirishga oid davlat dasturi tо‘g‘risida”gi
PF-5953-sonli Farmoniga muvofiq tasdiqlangan
Davlat
dasturining
IV.
Ijtimoiy
sohani
rivojlantirishning
ustuvor
yo‘nalishlarining
4.1. Ta’lim va fan sohasini rivojlantirish bo‘limi
159-bandi ijrosini ta’minlash maqsadida ishlab
chiqildi.
YUNISEF TASHKILOTI VA RTM HAMKORLIGIDA
XALQARO EKSPERT METYU GOLDI-SKOTT BILAN
O‘TKAZILGAN SEMINARDAN LAVHALAR
XALQARO
TAJRIBALALAR
O‘RGANILDI
O‘QUVCHILARGA SIFATLI TA’LIM-TARBIYA BERISH VA
ULARNI KELAJAKDA JAMIYAT UCHUN MUNOSIB KASB
EGALARI BO‘LIB KAMOL TOPISHIGA PUXTA ZAMIN
YARATISH BOSH MAQSADIMIZ!
01
02
Ilg‘or tajribaga ega bo‘lgan milliy va xorijiy ekspertlarni
ta’lim mazmunini takomillashtirishga jalb etildi.
Ilg‘or xorijiy tajribalar, xalqaro baholash dastur
talablari va spiralsimon o‘qitish metodologiyasi
asosida XXI asr ko‘nikmalarini rivojlantirish.
03
O‘qitishning samarali metodologiyasi joriy etiladi.
02
MILLIY O‘QUV DASTURINING AFZALLIKLARI
1
2
Mavzular
spiralsimon
o‘rganiladi
4
O‘qituvchi kitobida har bir
mavzuni o‘qitishda amaliy
ko‘nikmalarni rivojlantirish
imkonini beruvchi ilg‘or
metodlar beriladi
O‘quvchi faoliyati
natijalariga
qo‘yiladigan talablar
sinflar kesimida
beriladi
5
O‘quv tadqiqotlarni
o‘tkazish uchun amaliy
mashg‘ulotlar va loyiha
ishlariga alohida
soatlar ajratildi
3
STEAM -fanlararo
integratsiya
ta'minlanganligi
6
Milliy baholash
tizimi yaratiladi
03
TEXNOLOGIYA FANINI O‘QITISH KONSEPSIYASI
1-bob
Umumiy qoidalar
2-bob
Texnologiya fanining amaldagi joriy holati va mavjud
muammolar
3-bob
Texnologiya fani konsepsiyasining asosiy maqsadi va
rivojlanishining ustuvor yo‘nalishlari
4-bob
Konsepsiyani amalga oshirishdan kutilayotgan natijalar
Texnologiya fanini о‘zlashtirgan umumiy о‘rta ta’lim
maktablari bitiruvchilari sanoat sohasining barcha
tarmoqlarida xususiy injiniring, ilmiy tadqiqot va
tajriba
konstruktorlik
bazalarining
yanada
rivojlanishi, boshqacha qilib aytganda yuqori qiymatli
raqobatbardosh
sanoat
mahsulotlari
ishlab
chiqarilishida “drayver” rolini bajaradi.
Ishlab chiqarish jarayonlari yuqori darajada
sanoatlashgan Buyuk Britaniya, Fransiya, Germaniya,
AQSH, Izrail, Janubiy Koreya, Xitoy Xalq
Respublikasi va boshqa rivojlangan davlatlar ta’lim
tizimida ham texnologiya fani umumiy ta’limning
asosiy bо‘g‘ini hisoblanib, jahon mehnat bozoriga
malakali
mutaxassislar
tayyorlashning
muhim
bosqichlari va tashkil etuvchilaridan biri deb qaraladi.
04
DAVLAT TA’LIM STANDARTI
Davlat ta’lim standartlari – davlat tomonidan
ta’limning
mazmuni
va
sifatiga
nisbatan
belgilanadigan talablar majmuidir.
Davlat ta’lim talablari – ta’limning tuzilmasiga,
mazmuniga va uni amalga oshirish shartsharoitlariga, shuningdek ta’lim oluvchilarning
jismoniy, shaxsiy, intellektual, ilmiy hamda kasbiy
sifatlariga qо‘yiladigan majburiy talablardir.
О‘zbekiston Respublikasining Ta’lim tо‘g‘risidagi
Qonuni 3-modda. Asosiy tushunchalar (23.09.2020
y. O‘RQ-637).
DAVLAT TA’LIM STANDARTI
Birinchi, Fanlararo Konsepsiya ishlab chiqildi.
Ikkinchi, Tayanch kompetensiyalar takomillashtirildi.
Uchinchi, Fanga oid kompetensiyalar qisqartirildi.
Tо‘rtinchi, Sinflar kesimida kompetensiyalar asosida qo‘yiladigan
talablar ishlab chiqildi.
Beshinchi, 187-sonli qarorga asosan DTSda malaka talbalari
berilgan bо‘lsa, taklif etilayotgan DTSda о‘quvchi faoliyati
natijalariga qо‘yiladigan talablar ishlab chiqildi.
Oltinchi, 187-sonli qarorga asosan DTS darajalarga moslashtirilganligi sababli amaliy fanlar yo‘nalishiga mos kelmas edi.
Yettinchi, Bitiruvchilarga qо‘yiladigan talablar ishlab chiqildi,
amaldagi DTSda esa faqat darajalar berilgan edi.
Sakkizinchi, Talablar speralsimonlik prinsipida mos holda takomillashtirildi. Xalqaro baholash va XXI asr kо‘nikmalari singdirildi.
O‘QUV PREDMETINI O‘QITISH ORQALI O‘QUVCHILARNING TEXNIK IJODKORLIK QOBILIYATI,
KREATIV KO‘NIKMALARINI RIVOJLANTIRISHGA ALOHIDA E’TIBOR QARATILADI
TEXNOLOGIYA FANI BO‘YICHA
BITIRUVCHILARGA
QO‘YILADIGAN TALABLAR
1. Estetik madaniyat va ijodkorlik
kompetensiyasi
2. O‘z-o‘zini rivojlantirish va asrash
kompetensiyasi
3.
Amaliy
faoliyatni
rivojlantirish
kompetensiyasi
4. Amaliy fanlar orqali o‘quvchilarda
tayanch kompetensiyalarni rivojlantirish
bo‘yicha tavsiyalar
UMUMIY O‘RTA TA’LIMDA
TEXNOLOGIYA FANINI
O‘QITISH
1. Texnologiya fanini o‘qitish
Konsepsiyasi
2. Maktab bitiruvchilariga Texnologiya
fani bo‘yicha qo‘yiladigan talablar
3. Texnologiya fani bo‘yicha
o‘quvchilarga sinflar kesimida
qo‘yiladigan talablar
BITIRUVCHILARGA QO‘YILADIGAN TALABLAR
1. Estetik madaniyat va ijodkorlik kompetensiyasi
muammolar
yechimiga
muqobil
yondashish,
mehnatsevar- to‘g‘ri qaror
lik, ishchanlik, qabul qilish
faollik sifatlarini
egallash
kun tartibi, shaxsiy va jamoat gigiyena qoidalariga
rioya qiladi
jismoniy mashqlarning inson salomatligi uchun
ahamiyatini biladi va qo‘llaydi
tanish va notanish vaziyatlarda o‘zini boshqaradi
ijodiy faoliyatini to‘g‘ri
rejalashtirib, natijalarni
tanqidiy baholash,
mehnatidan zavqlanish
hamkorlikda
ijodiy faoliyat
yuritish
go‘zallik va
san’atni idrok
etish
2. O‘z-o‘zini rivojlantirish va asrash
kompetensiyasi
kundalik
hayotida
ta’minlaydi
o‘z-o‘zining
xavfsizligini
mantiqiy fikrlashni rivojlantiradigan o‘yinlar orqali
intellektini rivojlantiradi
turli asbob-uskunalardan foydalanishda xavfsizlik
texnikasi qoidalari va sanitariya-gigiyena talablariga
rioya qiladi
jismoniy sifatlarni mustaqil ravishda rivojlantiradi
shikastlanishning oldini olish qoidalariga amal qiladi
BITIRUVCHILARGA QO‘YILADIGAN TALABLAR
3. Amaliy faoliyatni rivojlantirish kompetensiyasi
1
turli chizma, sxemalarni o‘qiydi, tuzadi va
kundalik hayotida qo‘llaydi
AMALIY FANLAR ORQALI O‘QUVCHILARDA
TAYANCH KOMPETENSIYALARNI
RIVOJLANTIRISH BO‘YICHA TAVSIYALAR
Umumiy o‘rta ta’lim tizimida o‘quvchilarda fanga oid
kompetensiyalar
bilan
birgalikda
tayanch
kompetensiyalar shakllantirilishi belgilab berilgan.
2
amaliy ishlarni mantiqiy ketma-ketlikda to‘g‘ri
bajaradi
3
o‘z imkoniyatlarini to‘g‘ri baholab, faoliyatini
oqilona rejalashtiradi
4
muammoning yechimini topishda mavjud
resurslardan samarali foydalanadi
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi
5
o‘z faoliyatini texnik va texnologik taraqqiyot
o‘zgarishlariga moslashtira oladi
O‘z-o‘zini rivojlantirish kompetensiyasi
6
kasb turi va faoliyati yo‘nalishini ongli hamda
mustaqil ravishda tanlaydi
Kommunikativ kompetensiya
Ijtimoiy-emotsional va fuqarolik
kompetensiyasi
BITIRUVCHILARIGA QO‘YILADIGAN TALABLAR
Estetik madaniyat va ijodkorlik kompetensiyasi
1-9-sinflar
kesimida
O‘z-o‘zini rivojlantirish va asrash kompetensiyasi
Amaliy faoliyatni rivojlantirish kompetensiyasi
Masalan: 1-SINF
ESTETIK MADANIYAT VA
IJODKORLIK KOMPETENSIYASI
Shakl va ranglar uyg‘unligini
to‘g‘ri ifodalaydi.
Ish turlarini taxlil qiladi va
loyihalaydi.
O‘Z-O‘ZINI RIVOJLANTIRISH
VA ASRASH KOMPETENSIYASI
Tig‘li
asboblardan
to‘g‘ri
foydalanadi
Mehnat gigiyenasiga rioya qiladi
Qog‘ozni qirqish usullarini to‘g‘ri
bajaradi
AMALIY FAOLIYATNI
RIVOJLANTIRISH KOMPETENSIYA
Turli materiallardan (barg, qush,
hayvon, paranda) shakllar yasaydi
Tabiiy
urug‘lardan
(naqsh,
parrandalar, qo‘ziqorin) shakllar yasaydi
Mustaqil oddiy shakllarni yasaydi
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
1-sinf Texnologiya fani dasturi
1-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
2020
1-bo‘lim
Qog‘oz va karton bilan ishlash 13 soat
2-bo‘lim
Tabiiy va turli materiallar
bilan ishlash
3-bo‘lim
Gazlama va tolali materiallar
bilan ishlash
4-bo‘lim
Badiiy qurish-yasash va
texnik modellashtirish
Nazorat ishi
Jami
10 soat
- soat
T/r
1
2
8 soat
2 soat
33 soat
3
4
Bo‘lim va boblar nomi
Texnologiya
va
texnologik
vositalar
Texnik
konstruksiyalash
va
modellashtirish
Qog‘oz va karton bilan ishlash
Tabiiy va turli materiallar bilan
ishlash
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
3
3
11
11
10
10
9
9
33
3
30
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
2-sinf Texnologiya fani dasturi
2-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
2020
1-bo‘lim
Qog‘oz va karton bilan ishlash
2-bo‘lim
Tabiiy va turli materiallar
bilan ishlash
3-bo‘lim
Gazlama va tolali materiallar
bilan ishlash
4-bo‘lim
Badiiy qurish-yasash va
texnik modellashtirish
Nazorat ishi
Jami
9 soat
9 soat
4 soat
T/r
1
2
8 soat
4 soat
34 soat
3
4
Bo‘lim va boblar nomi
Texnologiya
va
texnologik
vositalar
Texnik
konstruksiyalash
va
modellashtirish
Qog‘oz va karton bilan ishlash
Tabiiy va turli materiallar bilan
ishlash
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
3
2
1
10
1
9
10
1
9
11
1
10
34
5
29
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
3-sinf Texnologiya fani dasturi
3-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
2020
1-bo‘lim
Qog‘oz va karton bilan ishlash
2-bo‘lim
Tabiiy va turli materiallar
bilan ishlash
3-bo‘lim
Gazlama va tolali materiallar
bilan ishlash
6 soat
Badiiy qurish-yasash va
texnik modellashtirish
8 soat
Nazorat ishi
4 soat
Jami
34 soat
4-bo‘lim
9 soat
7 soat
T/r
1
2
3
4
5
Bo‘lim va boblar nomi
Texnologiya
va
texnologik
vositalar
Robotatexnika asoslari
Zamonaviy kasblar
Texnik
konstruksiyalash
va
modellashtirish
Milliy hunarmanchilik
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
4
3
1
6
4
2
1
4
3
10
2
8
10
34
2
10
8
24
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
4-sinf Texnologiya fani dasturi
4-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
2020
1-bo‘lim
Qog‘oz va karton bilan ishlash
2-bo‘lim
Tabiiy va turli materiallar
bilan ishlash
3-bo‘lim
Gazlama va tolali materiallar
bilan ishlash
8 soat
Badiiy qurish-yasash va
texnik modellashtirish
8 soat
Nazorat ishi
4 soat
Jami
34 soat
4-bo‘lim
8 soat
6 soat
T/r
1
2
3
4
5
Bo‘lim va boblar nomi
Texnologiya
va
texnologik
vositalar
Robotatexnika asoslari
Zamonaviy kasblar
Texnik
konstruksiyalash
va
modellashtirish
Milliy hunarmanchilik
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
6
4
2
10
6
2
3
8
3
4
1
3
8
34
2
12
6
22
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
TEXNOLOGIYA VA DIZAYN YО‘NALISHI
5-7-sinf Texnologiya fani dasturi
5-7-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
1-bo‘lim
2020
Yog‘ochga ishlov berish
texnologiyasi
30 soat
T/r
2-bo‘lim
Polimer materiallarga ishlov
berish texnologiyasi
5 soat
1
Metallga ishlov berish
texnologiyasi
12 soat
4-bo‘lim
Elektrotexnika ishlari
10 soat
5-bo‘lim
Ro‘zg‘orshunoslik asoslari
3 soat
Nazorat ishi
8 soat
Jami
68 soat
3-bo‘lim
Bo‘lim va boblar nomi
2
3
4
5
Zamonaviy
texnika
va
texnologiyalar
Matirallarga
ishlov berish
texnologiyasi
Energiya ishlab chiqarish va
undan foydalanish
Mexatironika–lego education
“Oddiy mixanizimlar”
Ijtimoiy-iqtisodiy
texnologiya
asoslari
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
10
4
6
34
6
28
6
2
4
14
2
12
4
1
3
68
15
52
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
SERVIS XIZMATI YО‘NALISHI
5-7-sinf Texnologiya fani dasturi
5-7-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
1-bo‘lim
2020
Pazandachilik asoslari
16 soat
T/r
2-bo‘lim
Gazlamaga ishlov berish texnologiyasi
42 soat
3-bo‘lim
Ro‘zg‘orshunoslik asoslari
2 soat
1
Nazorat ishi
8 soat
2
Jami
68 soat
3
4
5
Bo‘lim va boblar nomi
Oziq-ovqat
maxsulotlariga
ishlov berish texnologiyasi
Matirallarga
ishlov berish
texnologiyasi
Energiya ishlab chiqarish va
undan foydalanish
Mexatironika–lego education
“Oddiy mixanizimlar”
Ijtimoiy-iqtisodiy
texnologiya
asoslari
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
10
2
8
38
8
30
4
2
2
12
2
10
4
1
3
68
15
53
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
TEXNOLOGIYA VA DIZAYN YО‘NALISHI
8-9-sinf Texnologiya fani dasturi
8-9-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
1-bo‘lim
2-bo‘lim
3-bo‘lim
2020
Xalq hunarmandchiligi
texnologiyasi
8 soat
Elektronika asoslari
9 soat
Kasb tanlashga yo‘naltirish
T/r
13 soat
1
2
Nazorat ishi
4 soat
3
Jami
34 soat
4
5
Bo‘lim va boblar nomi
Zamonaviy
texnika
va
texnologiyalar
Matirallarga
ishlov berish
texnologiyasi
Energiya ishlab chiqarish va
undan foydalanish
Mexatironika asoslari
Ijtimoiy-iqtisodiy texnologiya va
kasb-hunar asoslari
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
2
1
1
12
2
10
4
1
3
6
2
4
10
2
8
34
8
26
TEXNOLOGIYA FANI O‘QUV DASTURLARI
SERVIS XIZMATI YО‘NALISHI
8-9-sinf Texnologiya fani dasturi
8-9-sinf Texnologiya fani dasturi
2017
1-bo‘lim
2-bo‘lim
3-bo‘lim
2020
Xalq hunarmandchiligi
texnologiyasi
8 soat
Ro‘zg‘orshunoslik asoslari
9 soat
Kasb tanlashga yo‘naltirish
T/r
13 soat
1
2
Nazorat ishi
4 soat
3
Jami
34 soat
4
5
Bo‘lim va boblar nomi
Oziq-ovqat
maxsulotlariga
ishlov berish texnologiyasi
Matirallarga
ishlov berish
texnologiyasi
Energiya ishlab chiqarish va
undan foydalanish
Mexatironika Asoslari
Ijtimoiy-iqtisodiy texnologiya va
kasb-hunar asoslari
Jami
Soatlar taqsimoti
Amaliy
va
Jami Nazariy
nazorat
ishi
6
2
4
12
2
10
2
1
1
4
1
3
10
2
8
34
8
26
05 Amalga oshirish yo‘llari
Huquqiy
me’yoriy
hujjatlar
O‘qituvchilarning
kasbiy
pedagogik
mahoratini
oshirish
01
Metodika
05
04
Baholash
03
02
Darsliklarning
yangi avlodini
yaratish
06
BAHOLASH
O‘quvchi tomonidan bilim, ko‘nikma va malaka
qay darajada o‘zlashtirilganligi va sinflarni reytingini aniqlash.
O‘qituvchining bilim berish darajasini o‘quvchilarning
natijaviyligi asosida aniqlash.
Ota-onalar bilan hamkorlikni amalga oshirish.
O‘quvchilarning o‘zlashtirishiga qarab metodologiyani
o‘zgartirish.
Sog‘lom raqobatni amalga oshirish.
BAHOLASH
Kuzatish
O‘qish
BAHOLASH
Tinglash
T U R L A R I
O‘z-o‘zini yoki
o‘rtog’ini baholash
Elektron baholash
KOMPETENTSIYALARNI BAHOLASH
O‘z-o‘zini rivojlantirish
kompetensiyasi
Kommunikativ
kompetensiya
01
02
Axborot bilan ishlash
kompetensiyasi
03
04
Ijtimoiy-emotsional
va fuqarolik
kompetensiyasi
Amaldagi dastur
MO‘D
• Chiziqli o‘qitishga asoslangan bo‘lib,
STEM, STEAM, CLIL, ARIZ, TRIZ ...
metodologiyalar qo‘llanilmagan;
• Nazariya mashg‘ulot o‘qitishga
yo‘naltirilgan, o‘qituvchi kitobi va
o‘quvchi daftarlari mavjud emasligi
tufayli o‘quv natijalari pastligicha qolgan;
• o‘quvchi bilimlari hajmi baholangan
(summativ formatda), oliy ta’limga
kirishda baholar inobatga olinmagan,
xalqaro baholash dasturlariga mos
emas.
• Texnologiya mazmuni spiralsimon
o‘qitiladi, variativ dasturlar asosida
tanlash imkoniyati yaratiladi;
• O‘quvchilarning individual
qobiliyatlari asosida hayotiy
ko‘nikmalar shakllantirilib,
muvaffaqiyatli bo‘lishga o‘rgatiladi;
• Baholashning yangi tizimi joriy
etilib, o‘quvchilar bilimi va amaliy
ko‘nikmalar samarali formatlarda
baholanadi.
Yangi milliy o‘quv dasturi (MO‘D)
- o‘quvchilar va
- kompetensiyaga
asoslangan ta'lim
uchun keng
imkoniyatlar
yaratadi
- o‘quvchilarga real
hayotga
muvaffaqiyatga
erishish uchun
zarur bo‘lgan bilim
va ko‘nikmalarni
yetarli darajada
beradi
o‘qituvchilar
uchun mavjud
ta'lim
yuklamalarini
kamaytirishga
qaratilgan
- kreativ fikrlash va
amaliy
ko‘nikmalarini
rivojlantirishda ta'lim
berish
metodologiyasini
o‘zgartirishga
yo‘naltirilgan
Download