Frezalash rdb dastgohini tuzilishi va ishlashi bilan tanishish. Dastgohni muayyan ishni bajarish
uchun sozlash
LABORATORIYA ISHI №1
Frezalash RDB dastgohini tuzilishi va ishlashi bilan
tanishish. Dastgohni muayyan ishni bajarish uchun sozlash
1. Ishning maqsadi: 6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining tuzilishi va ishlashini
o’rganish hamda texnik tavsilotlari bilan tanishish.
2. Kerakli asbob va jihozlar.
2.1. 6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining;
2.2.Torets va silindrik freza;
2.3. Ishlov berish uchun zagotovka;
2.4. Zagotovkaga ishlov berish uchun tuzilgan dastur;
2.5. Nazorat asboblari.
Nazariy ma’lumotlar
Frezalash dastgohlarida tashqi va ichki va ichki tekis hamda shakldor yuzalarga, shuningdek
vintsimon sirtlarga ishlov beriladi. Sirtlarning hosil qiluvchi chiziqlari nusxa ko’chirish, iz va
urinish usullarida yasaladi. Ishlov beradigan asbob sifatida frezalar – ko’p tig’li asboblardan
foydalaniladi.
Frezalarning kesuvchi tig’lari aylanuvchi jism sirtida yoki uning yon yuzasida joylashadi (1.1rasm).
1.1-rasm. Frezalarning turlari: kesuvchi tig’larnning joylashishiga qarab
a) tsnlnndrnk freza; b) torets (yon) freza
Frezalash dastgohlari tasniflash qoidalariga binoan 6-guruhga kiradi. Ularning turlari stol ish
yuzasining gabarit o’lchamlari bilan tavsiflanadi.
Asosiy qismlarning joylashishiga ko’ra konsol va konsolsiz, gorizontal va vertikal, bo’ylama va
karusel-frezalash dastgohlari bor.
Frezalash dastgoxlaridan farki ularok frezalash RDB dastgoxlari dastaki boshkariladigan
universal modellari bazasida kurilgan. Original joylash va asboblar magazinini maxsus frezlash
dastgoxlari aloxida ishlov beruvchi markazlar (IВM) guruxini tashkil kilgan. RDB dastgoxlari
konstruktsiyasiga bazaviy modeliga nisbatan printsipial o’zgartirishlar kiritilgan, ular dastur
bilan boshkarish imkoniyatlaridan unumli foydalanishga imkon beradi. Buning barchasi
dastgoxni yanada yukori aniklikda va unumdorli bo’lishini ta’minlaydi.
Zamonaviy frezalash dastgoxlari chiziqli-aylanali interpolyatorli konturli tizimli RDB bilan
kurollanadi, bu uch va undan ortik koordinatal buyicha boshkarishni ta’minlaydi.
Frezalash RDB dastgoxlari turli egri
chiziqlarning tekkis konturlarini avtomatik
rejimda frezalashga, xajmiy frezalashga,
1.2-rasm. 6Р13Ф3 modelli frezalash RDB
parmalashga, zenkerlashga va yo’nishga imkon dastgohining umumiy ko’rinishi
beradi. Ular konturga ishlov berish anikligini
(aylananing geometrik anikligidan chetga
chikishini) 0,1mm oralig’ida, chiziqli o’lchamlar
olish anikligini ±0,08mm oraligida bo’lishini
ta’minlaydi.
6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining
asosiy tarkibiy qismlari 1.3-rasmda keltirilgan. 1
– stanina; 2 – reduktor; 3 – konsol; 4 – elektr
qutisi; 5 – stol va salazka; 6 – elektro jihoz; 9 –
shpendel kallak; 10 – tezliklar qutisi; 11 –
tezliklar qutisini sozlovchi dastak; 12 –
himoyalovchi yo’naltirgich; 14 – sovutish
suyuqligini shlangi; 15 – ish joyini o’rash
(ajratish); 17 – himoya vositasidan iborat.
1.3-rasm. 6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining olidan va yondan ko’rinishi.
6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining boshqarish qismlari 1.4-rasmda keltirilgan:
1 – staninani harakatini cheklovchi tutqich;
2 – asbobni bo’shatish tugmasi;
3 – asbobni mahkamlash tugmasi;
4 – sovitish suyuqligini nasosini ishga tushirish tugmasi:
5 – Z koordinatasini ishga tushirish tugmasi;
6 – Y koordinatasini ishga tushirish tugmasi;
7 – X koordinatasini ishga tushirish tugmasi;
8 – texnologik to’xtatish tugmasi;
9 – qo’lda va avtomatik ishlashda almashtirish tugmasi;
10 – surish tezligini tanlash tugmasi;
11 – stolning bo’ylama xarakatini qo’lda ta’minlash tutqichi;
12 – surish harakatini ishga tushirish tugmasi;
13 – koordinotaning nol holatini sozlash tugmasi;
14 – “dasturni boshlash” tugmasi;
15 – qadamli dvigatelning ishga tushirish tugmasi;
16 – “Pusk Shpindel” tugmasi;
17 – konsolni yuqori tugmasi;
18 – Shpindelni to’xtatish tugmasi;
19 – konsolni pastki tugmasi;
20 - Z koordinatasini nol nuqtasini sozlash tugmasi;
21 – X koordinatasini nol nuqtasini sozlash tugmasi;
22 – staninadagi konsolni mahkamlash tugmasi;
23 – bo’ylama harakatni cheklovchi tutqich;
24 – hamma komondalarni to’xtatuvchi tugma;
25 – tezlik ko’rsatgichi;
26 – Shpindelni surish tugmasi;
27 – tezliklarni o’zgartiruvchi tugma;
28 – konsol harakatini cheklovchi tugma;
29 – konsolni qo’l bilan vertikal harakatini ta’minlovchi tugma;
30 – to’siqni ko’ratish va tushirish uchun tutqich;
31 – Y koordinatasini nol nuqtasini sozlash tugmasi;
32 – stolni ko’ndalang harakatini cheklovchi tutqich;
33 – barchasini to’xtatish tugmasi;
34 – stolni qo’lda harakatini ta’minlovchi tugma.
1.4-rasm. 6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining boshqarish qismlari
6Р13Ф3 modelli frezalash RDB dastgohining texnik tavsilotlari quyidagicha:
Stol ish yuzasiing o’lchamlari (eni×uzunligi), mm.........................................400×1600
Stolning eng uzun yo’li, mm hisobida:

bo’ylama yo’li (X o’qi)..................................................................................1000

ko’ndalang yo’li (Y o’qi).................................................................................400
Vertikal o’rnatish.......................................................................................................360
Polzunning eng katta harakati (Z o’qi) mm...............................................................250
Polzun va stolning surilishi, mm/min.................................................................3...4800
Koordinatalar o’qlari bo’ylab siljish qadami, mm..................................................0,01
Shpindelning aylanish chastotasi, ayl/min.......................................................40...4800
Shpindelning aylanish chastotalari soni......................................................................18
Ishlov beruvchi detalning eng katta og’irligi, kg......................................................400
Shpindeldan stolgacha bo’lgan masofa, mm......................................................70...460
Asbobning eng katta diametri, mm:

torets freza.......................................................................................................200

shakldor freza....................................................................................................40

parma................................................................................................................30
Asosiy harakat elektrodvigatelining quvvati, kVt.......................................................7,5
Nazorat savollari:
1.
Frezalash dastgohlarida qanday yuzalar xosil qilinadi?
2.
Frezalash RDB dastgohlarida qanday frezalardan foydalaniladi?
3.
Frezalash RDB dastgohlarining avzallik jihatlarini sanab bering?
4.
Frezalash RDB dastgohlarining texnik tavsilotlarini aytib bering?
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.
L.V.Peregudov, A.N.Hoshimov, I.K.Shalagudov, S.L.Peregudov “Avtomatlashtirilgan
korxona stanoklari” Toshkent “O’zbekiston”1999 yil. 486 bet.
2.
V.D.Avagimov “Mashinasozlik materiallarini kesib ishlash” “O’QITUVCHINASHRIYOTI” Toshkent-1971. 484 bet.
Internet sayti:
1.
www.de.donstu.ru
http://hozir.org