tiªu chuÈn viÖt nam
tcvn 5760 : 1993
HÖ thèng ch÷a ch¸y - Yªu cÇu chung vÒ thiÕt kÕ, l¾p ®Æt vµ
sö dông
Fire extinguishing system - General requirements for design, installation and use
Tiªu chuÈn nµy ¸p dông ®Ó thiÕt kÕ, l¾p ®Æt vµ sö dông c¸c hÖ thèng ch÷a ch¸y ®|îc trang bÞ
cho c¸c c«ng tr×nh (nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, kho tµng, trô së, c¬ quan, nhµ... )
1.
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
1.10
1.11
1.12
1.13
1.14
1.15
1.16
1.17
1.18
ThuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa
HÖ thèng ch÷a ch¸y lµ tæng hîp c¸c thiÕt bÞ kÜ thuËt chuyªn dïng, ®|êng èng vµ chÊt
ch÷a ch¸y dïng ®Ó dËp t¾t c¸c ®¸m ch¸y.
HÖ thèng ch÷a ch¸y cè ®Þnh lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y ®|îc l¾p ®Æt cè ®Þnh.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b¸n cè ®Þnh lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y mµ mét phÇn cña hÖ thèng
®|îc l¾p ®Æt cè ®Þnh, phÇn cßn l¹i khi ch÷a ch¸y míi l¾p nèi hoµn chØnh.
HÖ thèng ch÷a ch¸y tù ®éng lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y ®|îc ®iÒu khiÓn tù ®éng khi x¶y
ra ch¸y.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng tay lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y ®|îc ®iÒu khiÓn b»ng tay.
HÖ thèng ch÷a ch¸y theo thÓ tÝch lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y t¹o ra m«i tr|êng kh«ng duy
sù ch¸y trong thÓ tÝch cÇn ch÷a ch¸y.
HÖ thèng ch÷a ch¸y bÒ mÆt lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y ®|îc dïng ®Ó phun kÝn lªn bÒ mÆt
chÊt ch¸y.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng n|íc lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y mµ chÊt dïng ®Ó dËp ch¸y lµ
n|íc.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng bät lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y mµ chÊt dïng ®Ó dËp ch¸y lµ bät.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng bét lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y mµ chÊt dïng ®Ó dËp ch¸y lµ bét.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng khÝ lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y mµ chÊt dïng ®Ó dËp ch¸y lµ khÝ.
HÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng h¬i lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y mµ chÊt dïng ®Ó dËp ch¸y lµ h¬i
n|íc.
HÖ thèng ch÷a ch¸y sprinkler lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y víi dÇu phun khÝ lu«n ë chÕ ®é
th|êng trùc, ®Çu phun ®|îc më ra khi ®¹t tíi nhiÖt ®é quy ®Þnh vµ chØ ch÷a ch¸y côc
bé trªn mét diÖn tÝch nhÊt ®Þnh.
HÖ thèng ch÷a ch¸y Drencher lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y víi ®Çu phun hë, khi cã ch¸y
toµn bé diÖn tÝch phÝa d|íi c¸c ®Çu phun ®|îc phun chÊt ch÷a ch¸y.
HÖ thèng ch÷a ch¸y v¸ch t|êng lµ hÖ thèng ch÷a ch¸y ®|îc l¾p ®Æt trªn t|êng ë bªn
trong c¸c c«ng tr×nh.
Bé phËn ®iÒu khiÓn lµ c¸c thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng ch÷a ch¸y.
Bé phËn cung øng dù tr÷ chÊt ch÷a ch¸y lµ c¸c thiÕt bÞ dïng ®Ó ch÷a vµ truyÒn t¶i
chÊt ch÷a ch¸y.
Bé phËn ph©n bè chÊt ch÷a ch¸y lµ tæng hîp c¸c thiÕt bÞ kÜ thuËt dïng ®Ó ph©n chia,
dÉn, chuyÓn chÊt ch÷a ch¸y.
tiªu chuÈn viÖt nam
tcvn 5760 : 1993
2. Ph©n lo¹i ®¸m ch¸y
2.1
Phô thuéc vµo tr¹ng th¸i chÊt ch¸y vµ vËt liÖu ch¸y, ®¸m ch¸y ®|îc ph©n thµnh 4 lo¹i
: ch¸y chÊt r¾n kÝ hiÖu lµ A, ch¸y chÊt láng kÝ hiÖu lµ B, ch¸y chÊt khÝ kÝ hiÖu lµ C vµ
ch¸y kim lo¹i kÝ hiÖu lµ D. Mçi lo¹i cßn ®|îc ph©n thµnh nhãm ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶
cao khi sö dông hÖ thèng ch÷a ch¸y.
2.2
Lo¹i vµ nhãm ®¸m ch¸y ®|îc quy ®Þnh trong b¶ng 1.
B¶ng 1
KÝ hiÖu läai
®¸m ch¸y
§Æc tÝnh cña
lo¹i ®¸m ch¸y
KÝ hiÖu
nhãm ®¸m
ch¸y
A1
A
Ch¸y chÊt r¾n
A2
B1
B
Ch¸y chÊt láng
B2
C
Ch¸y c¸c kim
lo¹i
D2
D3
2.3
Ch¸y c¸c chÊt r¾n víi qu¸ tr×nh ch¸y ©m Ø
(ThÝ dô : gç, giÊy, cá kh«, r¬m r¹, than, s¶n
phÈm dÖt)
Ch¸y c¸c chÊt r¾n nh|ng kh«ng cã qu¸ tr×nh
ch¸y ©m Ø.
(ThÝ dô : ChÊt dÎo)
Ch¸y chÊt láng kh«ng tan trong n|íc (ThÝ
dô : x¨ng ete, nhiªn liÖu dÇu má); ch¸y chÊt
r¾n hãa láng (thÝ dô : paraphin)
Ch¸y c¸c chÊt láng hßa tan trong n|íc (thÝ
dô : r|îu, Metanol, glyxªrin)
Ch¸y c¸c chÊt
khÝ (thÝ dô :
Metan, hy®ro,
Propan...)
D1
D
§Æc tÝnh cña nhãm ®¸m ch¸y
Ch¸y c¸c chÊt kim lo¹i nhÑ (ThÝ dô: nh«m,
manhª vµ hîp kim cña chóng)
Ch¸y kim lo¹i kiÒm vµ c¸c kim lo¹i ®ång
d¹ng kh¸c (thÝ dô: natri, kali)
Ch¸y c¸c hîp chÊt cã chøa kim lo¹i (ThÝ dô:
c¸c hîp chÊt h÷u c¬ kim lo¹i, hydrua kim
lo¹i)
BiÓu t|îng lo¹i ®¸m ch¸y gióp cho ng|êi sö dông c¸c thiÕt bÞ, dông cô ch÷a ch¸y
phï hîp víi tõng lo¹i ®¸m ch¸y. Mçi thiÕt bÞ, dông cô ch÷a ch¸y ph¶i ®|îc g¾n biÓu
t|îng trªn ®óng quy ®Þnh. BiÓu t|îng lo¹i ®¸m ch¸y ®|îc quy ®Þnh ë b¶ng 2.
tiªu chuÈn viÖt nam
tcvn 5760 : 1993
Chó thÝch: §èi víi thiÕt bÞ, dông cô ch÷a ®|îc nhiÒu lo¹i ®¸m ch¸y kh¸c nhau th× ph¶i
®|îc g¾n ®Çy ®ñ c¸c lo¹i biÓu t|îng ®· quy ®Þnh.
3. Yªu cÇu vÒ thiÕt kÕ
3.1
Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i c¨n cø vµo lo¹i ®¸m ch¸y, tÝnh chÊt nguy hiÓm
ch¸y vµ khèi l|îng chÊt ch¸y cã trong c«ng tr×nh vµ hiÖu qu¶ ch÷a ch¸y cña c¸c hÖ
thèng.
HiÖu qu¶ ch÷a c¸c ®¸m ch¸y khi thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y xem b¶ng 3.
B¶ng 3
ChÊt
ch÷a
ch¸y
1
HiÖu qu¶ khi ch÷a c¸c lo¹i ®¸m ch¸y
HÖ thèng
2
V¸ch t|êng
N|íc
Sprinkler Drencher
Bät nhÑ
Bät Bät nÆng
Bät trung b×nh
KhÝ
CO2
Bét BC
Bét
Bét ABCD
A
B
C
A1
A1
B1
B2
3
4
5
6
+
+
++
+
+
-
7
D
D1
D2
D3
8
9
10
-
-
+
-
-
-
++
+
-
-
++
+
++
++
+
-
tiªu chuÈn viÖt nam
tcvn 5760 : 1993
Chó thÝch:
DÊu "++" - RÊt hiÖu qu¶.
DÊu "+" - Ch÷a ch¸y thÝch hîp.
DÊu "-" - Ch÷a ch¸y kh«ng thÝch hîp.
Bät nhÑ - Bät cã béi sè në cao.
Bät trung b×nh - Bät cã béi sè në trung b×nh
Bät nÆng - Bät cã béi sè në thÊp.
Bét BC - Bét dïng ch÷a c¸c ®¸m ch¸y cã kÝ hiÖu B, C
Bét ABCD - Bét dïng ch÷a c¸c ®¸m ch¸y cã kÝ hiÖu A, B, Cvµ D.
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
3.10
HÖ thèng ch÷a ch¸y cã :
- Bé phËn b¸o ®éng.
- Bé phËn ®iÒu khiÓn.
- Bé phËn cung øng, dù tr÷ chÊt ch÷a ch¸y.
- Bé phËn ph©n bè chÊt ch÷a ch¸y vµ ®Çu phun, l¨ng phun.
- Bé phËn ®|êng èng.
- Bé phËn cung cÊp ®iÖn.
ë c¸c hÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng tay vµ b¸n cè ®Þnh cho phÐp gi¶m bít tõng bé phËn
xÐt thÊy kh«ng cÇn thiÕt cã trong hÖ thèng.
KhÝ thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i ®¶m b¶o l|u lùîng chÊt ch÷a ch¸y. L|u l|îng
chÊt ch÷a ch¸y phô thuéc vµo lo¹i chÊt ch÷a ch¸y, chÊt ch¸y, diÖn tÝch vµ thÓ tÝch
cÇn ch÷a ch¸y.
HÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i ®¶m b¶o ®ñ ¸p lùc ®|a chÊt ch÷a ch¸y vµo n¬i ch¸y.
Bé phËn cung øng dù tr÷ chÊt ch÷a ch¸y ph¶i ®¶m b¶o ho¹t ®éng th|êng xuyªn vµ
ph¶i cã l|îng dù tr÷ phï hîp víi tõng lo¹i hÖ thèng ch÷a ch¸y theo c¸c tiªu chuÈn
TCVN 2622 : 1978 vµ TCVN 5307 : 1991.
Bé phËn ph©n bè chÊt ch÷a ch¸y, ®Çu phun vµ l¨ng phun ph¶i ®¶m b¶o phñ kÝn chÊt
ch÷a ch¸y lªn bÒ mÆt chÊt ch¸y, diÖn tÝch ch÷a ch¸y vµ tØ lÖ phÇn tr¨m cÇn thiÕt kÕ
khi ch÷a ch¸y thÓ tÝch.
Ph¶i sö dông ®Çu phun, l¨ng phun phï hîp víi tõng lo¹i hÖ thèng ch÷a ch¸y.
Bé phËn b¸o ®éng ph¶i ®¶m b¶o ho¹t ®éng b×nh th|êng. Khi ch÷a ch¸y ph¶i ph¸t tÝn
hiÖu b¸o ®éng.
Bé phËn cung cÊp ®iÖn ph¶i ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ n¨ng l|îng cho hÖ thèng ch÷a
ch¸y ho¹t ®éng. Ph¶i cã nguån cung cÊp ®iÖn dù phßng ®Ó kÞp thêi thay thÕ khi
nguån chÝnh bÞ ng¾t ®iÖn.
Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y cho c«ng tr×nh cÇn ph¶i cã :
- ThuyÕt minh vÒ kÕt cÊu vµ nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña hÖ thèng.
- C¸c th«ng sè kÜ thuËt.
- Tµi liÖu tÝnh vµ x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè kÜ thuËt.
- B¶n h|íng dÉn kiÓm tra chøc n¨ng cña hÖ thèng vµ tµi liÖu h|íng dÉn b¶o d|ìng kÜ
thuËt.
- C¸c b¶n vÏ kÜ thuËt.
tiªu chuÈn viÖt nam
tcvn 5760 : 1993
3.11
Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i xem xÐt ®Æc ®iÓm cÊu tróc cña c«ng tr×nh ®Ó
®¶m b¶o hiÖu qu¶ khi sö dông.
3.12
ChØ thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y SPRINKLER cho c«ng tr×nh cã chiÒu cao cña trÇn
hoÆc m¸i tõ l0m trë xuèng. Kho¶ng c¸ch tõ ®Çu phun, l¨ng phun ®Õn chÊt ch¸y, vËt
ch¸y ph¶i ®¶m b¶o tõ 0,5m trë lªn.
3.13
HÖ thèng ch÷a ch¸y DRENCHER ®|îc thiÕt kÕ cho c«ng tr×nh kh«ng h¹n chÕ chiÒu
cao cña trÇn hoÆc m¸i. Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y DRENCHER cÇn ph©n chia
tõng vïng ®Ó tr¸nh ch÷a trµn lan.
Khi thiÕt kÕ hÖ thèng ch÷a ch¸y b»ng bät, b»ng khÝ ph¶i xem xÐt ®Õn kh¶ n¨ng tho¸t
khÝ thõa nh»m gi¶m ¸p lùc d| trong c«ng tr×nh.
Bé phËn cung øng dù tr÷ chÊt ch÷a ch¸y ®|îc thiÕt kÕ trong c«ng tr×nh hay ngoµi trêi
tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña c«ng tr×nh.
3.14
3.15
4. Yªu cÇu vÒ l¾p ®Æt
4.1
ChØ ®|îc tiÕn hµnh l¾p ®Æt hoÆc thay ®æi hÖ thèng ch÷a ch¸y theo hå s¬ thiÕt kÕ ®·
®|îc c¬ quan phßng ch¸y ch÷a ch¸y phª duyÖt.
4.2
Khi l¾p ®Æt hÖ thèng ch÷a ch¸y, c¸c thiÕt bÞ ph¶i ®¶m b¶o ®é kÝn, ®é bÒn nhÊt lµ c¸c
hÖ thèng chøa s½n chÊt ch÷a ch¸y cã ¸p lùc.
4.3
Bé phËn cung øng, dù tr÷ chÊt ch÷a ch¸y ®Æt ë ngoµi nhµ ph¶i cã m¸i che tr¸nh m|a
n¾ng.
4.4
Sau khi l¾p ®Æt hoµn chØnh hÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i tiÕn hµnh thö nghiÖm, ®¸nh gi¸
chÊt l|îng vµ c¸c th«ng sè kÜ thuËt cña hÖ thèng vµ ph¶i ®|îc ghi vµo biªn b¶n
nghiÖm thu.
5. Yªu cÇu vÒ sö dông.
5.1
ChØ cho phÐp ®|a vµo ho¹t ®éng nh÷ng hÖ thèng ch÷a ch¸y ®¶m b¶o chÊt l|îng vµ
c¸c th«ng sè kÜ thuËt theo thiÕt kÕ.
5.2
Mçi hÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i cã sæ theo dâi ®Ó ghi chÐp c¸c th«ng tin vÒ hÖ thèng
®ã. Sæ theo dâi do ng|êi vËn hµnh b¶o qu¶n vµ ghi chÐp.
5.3
HÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i ®|îc ®Þnh k× b¶o d|ìng kÜ thuËt theo h|íng dÉn cña n¬i
chÕ t¹o s¶n xuÊt.
Tr|êng hîp söa ch÷a, thay thÕ khi cã sù cè hoÆc háng hãc còng ph¶i thùc hiÖn ®óng
theo h|íng dÉn.
5.4
Sau khi sö dông hÖ thèng ch÷a ch¸y vµo viÖc ch÷a ch¸y hoÆc thùc tËp, c¬ quan qu¶n
lÝ trùc tiÕp ph¶i nhanh chãng thay thÕ, söa ch÷a nÕu thÊy cÇn thiÕt.
5.5
Ng|êi vËn hµnh hÖ thèng ch÷a ch¸y ph¶i cã tr×nh ®é hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ chuyªn
ph¶i n¾m ®|îc quy tr×nh vËn hµnh theo b¶n h|íng dÉn cña n¬i chÕ t¹o s¶n xuÊt.
5.6
Ng|êi vËn hµnh lu«n ph¶i th|êng xuyªn kiÓm tra kh¶ n¨ng s½n sµng ch÷a ch¸y cña
hÖ thèng theo tµi liÖu h|íng dÉn cña n¬i chÕ t¹o s¶n xuÊt vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan
kh¸c. Khi ph¸t hiÖn c¸c háng hãc ph¶i b¸o ngay cho ng|êi cã tr¸ch nhiÖm cña ®¬n vÞ
m×nh biÕt ®Ó kh¾c phôc.
5.7
Ng|êi b¶o d|ìng kÜ thuËt, söa ch÷a hoÆc thay thÕ tõng bé phËn cña hÖ thèng ch÷a
ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ph¶i ®|îc cÊp cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh.