AHOLI O‘RTASIDA OMMAVIY SPORTNI RIVOJLANTIRISH VA SOG‘LOM TURMUSH TARZINI TARG‘IB QILISH MUAMMOLARI VA YECHIMLARI S.X. Kadamov O‘ZDJTSU Menejment va sport tadbirlarini tashkil etish kafedrasi o‘qituvchisi Mamlakatimizda yosh avlodni har tomonlama barkamol etib tarbiyalash masalasi dolzarb ahamiyat kasb etadi. Jismoniy tarbiya va sport sohasida keng ko‘lamdagi islohatlar amalga oshirilib, sportning ustuvor turlari ommaviyligini oshirish va rivojlantirish hamda iqtidorli yoshlarni saralash (seleksiya) borasida mamlakatimiz rahbariyati tomonidan bir qator huquqiy-me’eriy xujjatlar qabul qilindi. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 2020 yil 30 oktyabrdagi “Sog‘lom turmush tarzini keng tatbiq etish va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-6066-sonli Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021 yil 5 noyabrdagi “Yurish yugurish, mini-futbol, badminton, stritbol, “Workout” sport turlarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi PQ-5282-sonli qaroriga muvofiq, aholini keng qatlamlarini jismoniy tarbiya va sportga jalb qilish, xususan, aholi o‘rtasida ommaviy sportni rivojlantirish va sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish – yurish yugurish, minifutbol, velosport, badminton, stritbol, “Workout” (mahalla va ko‘cha fitnesi) sportning ustuvor turlarini ommaviylashtirish va rivojlantirish borasida zurur maqsad-vazifalar belgilangan bo‘lib, hozirda mazkur masalalar o‘z yechimini topmoqda. Ana shu ezgu maqsadida, aholi o‘rtasida sportning ustuvor turlari ommaviyligini oshirish, iqtidorli yoshlarni saralash (seleksiya), sportning ustuvor turlari bilan shug‘ullanish uchun shart-sharoitlar yaratish, ularni ommalashtiri, moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, zamonaviy sport anjomlari bilan ta’minlash hamda hududlarda ayniqsa mahalalarda sportning ustuvor turlarini yanada rivojlantirish va ommalashtirishga qaratilgan sport tadbirlarini tashkil etish vazifalarini amalga oshirishda vazirliklar, idora va tashkilotlar, ta’lim muassasa rahbarlari hamda jismoniy tarbiya va sport mutaxassislarni va o‘qituvchimurabbiylar oldidagi muhim vazifalar hisoblanadi. Darhaqiqat, aholi o‘rtasida ayniqsa yoshlarning bo‘sh vaqtlarini to‘g‘ri tashkil etish, mahalalarda sportning ustuvor turlarini yanada rivojlantirish va ommalashtirish, iqtidorli yoshlarni saralash (seleksiya) qaratilgan sport tadbirlarini tashkil etishb borilsa, sog‘lom avlodni tarbiyalash yo‘lidagi muhim omil bo‘lib hisoblanadi. Aholi o‘rtasida yurish yugurish, mini-futbol, velosport, badminton, stritbol, “Workout” (mahalla va ko‘cha fitnesi) sportning ustuvor turlarini ommaviylashtirish rivojlantirish va sog‘lom turmush targ‘ib qilish katta ahamiyatga ega. Ta’lim muassaslarida va ayniqsa, aholi turur joylarida yurish va yugurish bo‘yicha «Barcha rekordlar bizniki!» (5 va 10 ming qadamga), turli masofalarga yugurish bo‘yicha «Yangi rekordlar sari!»; mini-futbol bo‘yicha — «Yangi O‘zbekiston yoshlarimiz», «Sog‘lom oila — Yangi O‘zbekiston tayanchi» (oilaviy jamoalar o‘rtasida) «Rahbar kubogi» (davlat organlari va tashkilotlari xodimlari o‘rtasida); badminton bo‘yicha — «Bahor malikalari», «Badminton ligasi» (umumiy o‘rta va professional ta’lim muassasalari o‘quvchilari o‘rtasida), «Rahbar kubogi» (davlat va nodavlat tashkilotlarining xodimlari o‘rtasida) va «Imkoniyatingizdan ko‘prog‘ini bajaring!» (aholining keng qatlamlari o‘rtasida); stritbol va «Workout» bo‘yicha — «Rekorddan — yangi rekordga!» va «Giyohvand moddalarga qarshi!» (ta’lim muassasalari o‘quvchi va talabalari o‘rtasida), «Muhimi g‘alaba qozonish emas, balki qatnashish!» (mahalla jamoalari o‘rtasida), «Qishlog‘ing uchun g‘alaba qozon!» (qishloq jamoalari o‘rtasida), «Sog‘lom tanda — sog‘lom fikr!» (davlat va nodavlat tashkilotlarining xodimlari o‘rtasida) Aholi istiqomat joylarida (mahallalar, qishloqlar, ovular va h.k.) “Navro‘z” va “Mustaqillik” bayrami, “Xotira va qadrlash kuni”, “Mahallamiz polvonlari”, “To‘maris” (xotin-qizlar) o‘yinlari, Oilaviy sport jamoalari o‘rtasida «Otam, onam va men — sog‘lom oilamiz» shiori ostida sport musobaqalarini tashkil etish, kompleks sport musobaqalarini doimiy o‘tkazib borilsa, aholi o‘rtasida quvonchli voqea sifatida salomatlik, bardamlik kabi jismoniy fazilatlarni tarbiyalagan bulardik. Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, vazirliklar, idora va tashkilotlar, ta’lim muassasa rahbarlari hamda jismoniy tarbiya va sport mutaxassislar va o‘qituvchimurabbiylar aholining keng qatlamlarini, ayniqsa yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzi, jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanishga qaratilgan targ‘ibot tadbirlarini tashkil etish ishlarining samaradorligi va ta’sirchanligini oshirish masalalariga katta e’tibor qaratilsa maqsadga muvofiq bo‘lardi. Umumiy xulosa tarzida aytish joizki, salomatlik bebaho boylikdir. Bu boylikni sotib olish yoki qimmatli buyumga almashtirish, hech bo‘lmasa boshqalarga vaqtincha berib turish imkoni yo‘q. Faqat salomatlikni har bir inson o‘z qo‘li bilan asrashi, uni rivojlantirishi, hayot (yashash) va uzoq umr ko‘rish uchun saqlay olishi kerak. Bunda jismoniy tarbiya vositalari va ulardan foydalanish usullari eng yaqin yordamchi bo‘lib hisoblanadi. Foydalanilgan adabiyotlar 1. R.S.Salamov Sport mashg‘ulotlarining nazariy asoslar. O‘quv qo‘llanma. – T.: O‘zDJTI. Nashriyot-matbaa bo‘limi. 2005 y. 288 b. 2. В.В.Иванов Комплексный контрол в подготовке спортсменов. –М.: ФИС,1987. 3. Л.П.Матвеев Построение спортивной тренировки // Основы спортивной тренировки. Ч.З.- М.: ФИС,1977. 4. Л.П.Матвеев Моделно-селевой подход к построению спортивной подготовки //Общая теория спорта и ее прикладные аспекты. Гл.10.-М.: Известия, 2001. 5. Л.П.Матвеев Теория и методика физической културы. -М.: ФИС, Спорт Акедм Пресс, 2008.-544 с. 6. В.Н.Платонов Общая теория подготовки спортсменов олимпийском спорте. – К.: Олимпийская литература,1997. -584 с. в 7. В.Н.Платонов Подготовка квалифитсированных спортсменов – М.: ФИС,1986. -288 с.