İLK YARDIM
Herhangi bir kaza ya da yaşamı
tehlikeye düşüren bir durumda,
sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı
sağlanıncaya kadar, hayatın
kurtarılması ya da durumun daha
kötüye gitmesini önleyebilmek
amacıyla olay yerinde, tıbbi araç
gereç aranmaksızın mevcut araç
ve gereçlerle yapılan ilaçsız
uygulamalardır.
İLK YARDIM EĞİTİMİ ALMAK
OLAY YERINDE
MEVCUT İMKANLARLA
İLAÇSIZ UYGULAMALAR
İLK YARDIMIN AMAÇLARI
• Yaşamsal fonksiyonların
sürdürülmesini sağlamak
• Hasta/yaralının durumunun
kötüleşmesini engellemek
• İyileştirmeyi kolaylaştırmak
SAĞLIK PERSONELİ
OLAY YERINDE,
AMBULANSTA, HASTANEDE
TIBBI DONANIMLA
İLAÇ KULLANARAK
İlk yardımcının görevi
1)Sinir sistemi: algılama anlama
Organlar: beyin, beyincik, omurilik, omurilik soğanı
2)Hareket sistemi: hareket ve destek
Organlar: kemikler, eklemler, kaslar
3)Dolaşım sistemi: Oksijen, besin, hormon gibi
elemanları kan yolu ile taşır
Organlar: Kan, kalp, damarlar
4)Solunum sistemi: Gaz alışverişi
Organlar: Solunum yolları, akciğerler
5)Boşaltım sistemi: kanın böbrekler süzülmesi
Organlar: Böbrekler, idrar borusu, idrar kesesi, idrar
kanalı
6)Sindirim sistemi: Besinlerin sindirimini sağlar
Organlar: ağız, dil, diş,mide, bağırsaklar, pankreas,
safra kesesi
Sağlık personelinin görevi
BİLİNÇ KAYIPLARI
1.Derece bilinç kaybı: sese
cevap var
2.Derece bilinç kaybı: sese
cevap yok ağrıya var
3.Derece bilin kaybı: sese ve
ağrıya cevap yok artık bilinç
yoktur
NABIZ: CİLT ÜZERİNDEN HİSSEDİLİR
ŞAH DAMARI (YETİŞKİN VE ÇOCUK)
ÜST KOL(BEBEKLERDE)
EL BİLEĞİ
AYAK
NABIZ SAYILARI
YETİŞKİN: 60-100
ÇOCUK: 100-120
BEBEK:100-140
VUCÜT SICAKLIĞI
Koltuk altından bakılır normal değeri 36.5
41-42 üzeri tehlikeli
34.5 altı tehlikeli
31 altı ölümcül
Çocuk ve bebeklerde 38 üzeri tehlikeli
SOLUNUM SAYILARI
YETİŞKİN: 12-20
ÇOCUK: 16-22
BEBEK:18-24
İLK DEĞERLENDİRME: BİLİNÇ KONTROLÜ, ABC
İKİNCİ DEĞERLENDİRME: BAŞ BOYUN GÖĞÜS KARIN KOL VE
BACAKLARI KONTROL ETME
HASTA DEĞERLENDİRME
BİLİNÇ KONTROLÜ
112 ARATMAK
ABC
10 SANİYE
Biz ilkyardımcılar dolaşımı şu şekilde
değerlendiririz:
Solunum varsa kalp atıyor
Solunum yoksa kalp durmuş
HASTADA BİLİNÇ YOK SOLUNUM VARSA KOMA POZİSYONU VERİLİR
TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (KALP MASAJI VE YAPAY SOLUNUM)
HASTADA SOLUNUM YOKSA KALPTE DURMUŞTUR TYD BAŞLANIR
YETİŞKİN TYD
30 KALP MASAJI( 5 CM, 1/3 ÇÖKÜCEK ŞEKİLDE, DAKİKADA 100 BASI)
2 KURTARICI TAM CİĞER DOLUSU NEFES
TYD NE ZAMAN
SONLANDIRILIR?
➢112 GELİNCE
➢BİZ YORULUNCA
➢HASTA TEPKİ VERİNCE
HASTA TEPKİ VERİRSE KOMA POZİSYONUNA ALINIR
ÇOCUK TYD FARKLARI
2 KURTARICI NEFESLE BAŞLANIR.( YARIM CİĞER DOLUSU)
30 KALP MASAJI( TEK ELLE)
BEBEK TYD FARKLARI
BİLİNÇ KONTROLÜ AYAKTAN YAPILIR
2 KURTARICI NEFESLE BAŞLANIR( AĞIZ DOLUSU KADAR AĞIZ VE
BURNU İÇERİ ALCAK ŞEKİLDE)
30 KALP MASAJI( ORTA VEYÜZÜK PARMAK İLE, 4 CM)
Etraf kalabalıksa herkeste sonra BİLİNÇTEN sonra
YALNIZSAK;
Yetişkinde bak-dinle-hisset yaptıktan sonra
Çocuk ve bebeklerde 5 tur tyd yapıldıktan sonra 112
aranır
SUDA BOĞULMALAR
SUYUN İÇERİSİNDE 2 KURTARICI NEFESLE TYD
BAŞLANIR
20-30 DAKİKA GEÇSE BİLE TYD BAŞLANIR
YUTULMUŞ SU ÇIKARILMAYA ÇALIŞILMAZ
KISMİ TIKANMA
HASTA ÖKSÜREBİLİR
KONUŞABİLİR
Sadece öksürtmeye
teşvik edilir
Su içirilmez
TAM TIKANMA
Öksürük yoktur
Hasta nefes alamaz
Eller boyna gider
HEİMLİCH MANEVRASI yapılır
HEİMLİCH MANEVRASI(HEMLİK DİYE OKUYABİLİRSİNİZ.)
5 Sırta vuruş( 2 kürek kemiğinin ortası süpürür tarzda
5 karına bası( midenin üstü, göbek deliği ile göğüs
kemiğinin bitişinin ortasına)
KANAMALAR
ATARDAMAR: açık renkli, kesik kesik, fışkırır tarzda
TOPLARDAMAR: koyu renkli, sızıntı
KILCAL DAMAR: küçük kabarcıklar
KANAMA ÇEŞİTLERİ
DIŞ KANAMA
İÇ KANAMA
DOĞAL DELİKLERDEN OLAN KANAMALAR
1)Temiz bezle bası yapılır kanama durmazsa ikinci bez yerleştirilir ve bandaj yapılır.
2)Kanayan bölge kalp seviyesinden yukarı kaldırılır.
3)Hala durmuyorsa bası noktalarına bası yapılır.
4)İnatçı kanama hala durmuyorsa turnike son çare olarak yapılır.
NOT
El bileği nabız noktasıdır, bası
noktası değildir.
Durmayan kanamalarda
Uzuv kopmalarında
Çok hasta var tek ilkyardımcı bizsek
Hasta güç koşul taşıncaksa
TURNİKE YAPILIR
Hiçbir hayvan sokmasında turnike
yapılmaz
TURNİKE
15-20 dakikada bir 5-10 saniye gevşetilmeli
İp, tel kesici gibi malzemelerle esneyen kumaşlarla turnike
yapılmaz
Genişliği en az 8-10 cm olmalı
Turnike uzuv kopması dışında tek kemikli bölgelere yapılır(
üst kol ve üst bacak)
AKUT DOLAŞIM
YETMEZLİĞİ ŞOK
DEMEKTİR
Kardiyojenik şok( kalp kökenli)
Hipovolemik şok( sıvı kaybına bağlı)
Anaflaktik şok( alerjik)
Toksik şok(zehirlenmeye bağlı)
Kan basıncında düşme
Soğuk, soluk, nemli cilt
NOT
İlk yardımda belirti olarak
parlak deri yoktur.
ŞOK POZİSYONU
Şok durumunda, bayılmalarda, kanamalarda bu pozisyon verilir
İÇ KANAMALAR
ABC DEĞERLENDİRİLİR
KANAMALARDA AĞIZDAN YİYECEK VE
İÇECEK VERİLMEZ
BURUN KANAMASI
Baş öne doğru eğilir ve burun kanatlarından
5 dakika sıkılır geçmezse hastaneye gidilir
KULAK KANAMASI
Kanama hafifse eğer temiz bir bezle kulak temizlenir.
Kanama ciddi ise;
Bilinç yerindeyse sırt üstü uzanır kulak temiz bezlerle kapanır
Bilinç yoksa kanayan kulak altta kalacak şekilde koma pozisyonu verilir
KIRIK ÇIKIK VE BURKULMALAR
KIRIK: Kemik bütünlüğünün bozulması
ÇIKIK: Eklem yüzeyinin kalıcı olarak ayrılması
BURKULMA: Eklem yüzeyinin anlık olarak ayrılması
✓ Bir alt ve bir üst eklemi içine alacak şekilde sabitleme yapılır.
✓ Düzeltilmeye çalışılmaz
✓ Parmak uçları açıkta bırakılır.
✓ Takılar çıkarılır
✓ Tespit malzemesi yumuşak malzeme ile kaplanır
Uyluk(üst bacak): ayak topuğundan koltuk altına kadar
Kaval(alt bacak):ayak topuğundan kalçaya kadar
Uzuv kopması
(en geç 6 saat)
Uzvu beze sar
1.Poşetin içine bezi koy ve ağzını sıkıca
bağla
2. Buzlu su olan poşetin içine 1.poşeti
yerleştir
YARA: deri ya da mukoza
bütünlüğünün bozulması
DELİCİ GÖĞÜS YARALANMASI
Bilinç açıksa yarı oturur pozisyon
Açık pnömotoraks varsa poşet ile 3 tarafı bantla 1 tarafı açıkta bırak
DELİCİ KARIN YARALANMASI
Organlar dışarı çıkabilir.(nemli bir bezle
organlar örtülür, çıkan organlar yerine
konulmaz.)
Karın tahta gibi sert olabilir.(iç kanama)
KAFATASI VE OMURGA YARALANMALARI
Hasta hareket ettirilmez.
Ağız, burun, kulaktan kan gelebilir.
Bos sıvısı gelebilir.
Göz ve kulak çevresinde morluk
Baş, bel kemiğinde şekil bozukluğu
Bilinç değişiklikleri
Elde ve parmaklarda karıncalanma
Kısmi ya da tam his kaybı
YARANIN ORTAK BELİRTİLERİ
❑ AĞRI
❑ KANAMA
❑ YARA KENARLANIN AYRILMASI
Her yarada yabancı cisim bulunmaz.
Batan cisim varsa sabitlenir
Isıya maruz kalma sonucunda doku bütünlüğünün
bozulmasına yanık denir
1)FİZİKSEL YANIKLAR( Isı, donma, sürtünme, elektirik…)
2)KİMYASAL YANIKLAR(asit alkali madde ile)
1.Derece yanık: kızarıklık, ağrı, ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte iyileşir)(güneş
yanığı)
2.Derece yanık: içi su dolu kabarcıklar(bül) vardır.
3.Derece yanık: ağrı yoktur çünkü derinin tüm tabakaları etkilenmiştir sinirler
etkilendiği için ağrı olmaz
Yanik bölge yüzeyi küçükse 20 dakika tazyiksiz musluk suyunun altında tutulur.
Kimyasal madde ile oluşmuşsa önce kuru temizleme yapılır sonra suyun altına
tutulur
Kıyafetler çıkartılır, madde uzaklaştırılır
❖ BİLİNÇ YERİNDEYSE maden suyu ya da 1 litre suya 1 çay kaşığı karbonat
ve tuz karışımı içirilir
SICAK ÇARPMASINDA;
Maden suyu veya tuz,karbonat,su karışımı verilir.
ADALE KRAMPI GÖRÜLÜR
Deri sıcak,soluk
Bol terleme vardır sonra bu terleme azalır
Aşırı soğuğa maruz kalma nedeni ile doku
hasarının oluşmasına donma denir.
1.Derece donuk: soluk, kızarıklık ve iğnelenme
2.Derece donuk: ödem, gerginlik, bül( yanıktan farkı iyileşirken
siyah kabuklaşma olması)
3.Derece donuk: canlı ve sağlıklı deri kesin hatları ile ayrılan
siyah bir bölge oluşur.
Donan bölge OVULMAZ!!!
Sıcak içicekler verilir.
El ve ayaklar doğal pozisyonda bırakılır(
kitlenmiş bölgeler açılmaz)