Valorile funcţiilor trigonometrice în primul cadran : π π π 0 6 4 3 2 0 1 2 2 2 2 2 3 2 1 2 1 3 1 3 sinx cosx 0 3 2 1 3 / 3 1 tgx ctgx 0 / 0 IA 1 1 N x π Semnele functiilor trigonometrice şi monotonia pe cadrane: x I II III sinx cosx tgx + + + + − − ctgx + − − − + + IV − + − − x I II III IV sinx cosx tgx ctgx A Identităţi fundamentale R π π = = sin - x cos x cos - x sin x 2 2 π π = = tg - x ctgx ctg - x tgx 2 2 = + cos 2 x = sin 2 x 1 tgx ⋅ ctgx 1 Reducerea la primul cadran II → I III → I IV → I sin x = − sin ( x − π ) , sin x = − sin ( 2π − x ) cos x = − cos (π − x ) , cos x = − cos ( x − π ) , cos x = cos ( 2π -x ) tgx = −tg (π − x ) , tgx = tg ( x − π ) , tgx = −tg ( 2π − x ) ctgx = −ctg (π − x ) , ctgx = ctg ( x − π ) , ctgx = − ctg ( 2π − x ) T sin x = sin (π − x ) , 1 Formule paritate − sin x sin ( − x ) = arcsin ( − x ) = − arcsinx arccos ( − x ) = π − arccos x −tgx tg ( − x ) = arctg ( − x ) = − arctgx −ctgx ctg ( − x ) = arcctg ( − x ) = π − arcctgx Formule periodicitate sin ( 2kπ + x ) = sin x N cos ( − x ) = cos x tg ( kπ + x ) = tgx cos ( 2kπ + x ) = cos x + x ) ctgx , k ∈ ctg ( kπ = tgx + tgy tg ( x + y ) = 1 − tgx ⋅ tgy tgx − tgy tg ( x − y ) = 1 + tgx ⋅ tgy ctgx ⋅ ctgy − 1 ctg ( x + y ) = ctgy + ctgx ctgx ⋅ ctgy + 1 ctg ( x − y ) = ctgy − ctgx IA Formule pentru sume şi diferenţe de unghiuri sin( x + y ) = sin x cos y + sin y cos x sin( x − y ) = sin x cos y − sin y cos x cos( x + y ) = cos x cos y − sin x sin y cos( x − y ) = cos x cos y + sin x sin y Formule pentru unghiuri duble sin 2 x = 2sin x cos x cos 2 x = cos 2 x − sin 2 x = 2 cos 2 x − 1 = 1 − 2sin 2 x A ctg 2 x − 1 2tgx = tg 2 x = ctg 2 x 1 − tg 2 x 2ctgx Formule pentru unghiuri triple sin 3 x = 3sin x − 4sin 3 x cos 3 x = 4 cos3 x − 3cos x ctg 3 x − 3ctgx 3tgx − tg 3 x ctg x 3 = 1 − 3tg 2 x 3ctgx − 1 Formule pentru jumătăţi de unghiuri R tg 3 x sin x 1 − cos x sin x 1 − cos x = ± == 2 1 + cos x 1 + cos x sin x T tg x 1 − cos x x 1 + cos x = ± cos = ± 2 2 2 2 Formule pentru substituţia cu t = tg ctg x 1 + cos x sin x 1 + cos x = ± = = 2 1 − cos x 1 − cos sin x x 2 2 N x x 2tg 1-tg 2 2t 1− t2 x 2 2 = sin x = = cosx = unde t tg 2 2 x x 1+ t 1+ t 2 1 + tg 2 1 + tg 2 2 2 x x 2tg 1-tg 2 2 t 1− t2 2 2 tgx = = ctgx= = x 1− t2 x 2t 1-tg 2 2tg 2 2 IA Formule pentru trasformarea sumelor în produse x+ y x− y x− y x+ y = sin x + sin y 2sin cos= sin x − sin y 2sin cos 2 2 2 2 x+ y x− y x+ y x− y −2sin cos x + cos y = 2 cos cos cos x − cos y = sin 2 2 2 2 π π sin x + cos x= sin x + sin − x = 2 cos x − 4 2 Formule pentru trasformarea produselor în sume 1 sin ( x + y ) + sin ( x − y ) 2 1 cos x ⋅ cos y = cos ( x − y ) + cos ( x + y ) 2 1 sin x ⋅ sin y = cos ( x − y ) − cos ( x + y ) 2 sin x ⋅ cos y = A Probleme 1) Arătaţi că: sin x 1 − cos x = 1 + cos x sin x 2 2 b) 2sin x − 1 = 1 − 2cos x 2 2 2 c) ( cos x − sin x ) + ( cos x + sin x ) = R a) 2) Arătaţi că: 2tgx 1 + tg 2 x 1 − tg 2 x b) cos 2 x = 1 + tg 2 x 2tgx c) tg 2 x = 1 − tg 2 x T a) sin 2 x = 3 3) Arătaţi că: a) sin ( x + y ) + sin ( x − y ) = 2sin x cos y b) sin ( x + y ) − sin ( x − y ) = 2sin y cos x b) cos ( x + y ) − cos ( x − y ) = −2sin x sin y N c) sin ( x + y ) + cos ( x − y= ) ( sin x + cos x )( sin y + cos y ) 4) Arătaţi că: a) cos ( x + y ) + cos ( x − y ) = 2cos x cos y c) cos ( x + y ) − sin ( x − y= ) ( cos x − sin x )( sin y + cos y ) 5) Arătaţi că: a) sin ( x + y ) ⋅ sin ( x − y= ) sin 2 x − sin 2 y b) cos ( x + y ) ⋅ cos ( x − y= ) cos 2 x − sin 2 y 6) Arătaţi că: π π sin x cos x ⋅ cos x − = 2 2 IA c) sin x + a) 1 + sin 2 x = ( sin x + cos x ) b) 1 − sin 2 x = ( sin x − cos x ) 2 2 − cos 2 x c) ( sin x + cos x )( sin x − cos x ) = 7) Arătaţi că: 1 + cos 2 x = cos 2 x 2 1 − cos 2 x b) = sin 2 x 2 2 2 c) 1 − 2sin x = 2cos x − 1 A a) 8) Arătaţi că: 4 2 2 4 a) sin x + cos x = sin x + cos x 3 3 b) sin x + cos x = ( sin x + cos x )(1 − sin x cos x ) 3 sin 6 x + cos 6 x = 1 − sin 2 2 x 4 R c) 9) Arătaţi că: a) cos x cos 2 x = sin 4 x 4sin x T b) cos x cos 2 x cos 4 x = c) sin8 x 8sin x cos x cos 2 x cos 4 x cos8 x = sin16 x 16sin x 4 10) Arătaţi că: a) b) (1 + cos x )(1 − 2cos x ) =cos3x + 1 sin3 x ( sin x + sin 2 x )( 2cos x − 1) = 1) cos3 x + 1 ( cos x + cos 2 x )( 2cos x −= 2 a) E cos 2 x ( sin 2 x + tg 2 x + cos 2 x ) = b) E =sin x + cos 2 x − cos x 4 4 c) E = sin x + 4cos x + 12) Calculaţi : 4 cos 4 x + 4sin 2 x 2 π 2π 4π cos cos 7 7 7 2π 4π 8π π cos cos b) E = cos cos 15 15 15 15 π 2π 4π 8π 16π cos cos cos c) E = cos cos 31 31 31 31 31 IA a) E = cos N c) 11) Arătaţi că următoarele expresii sunt constante: 13) Calculaţi : A sin 9o cos9o = E − a) sin 3o cos3o sin180 cos180 = − b) E sin 6o cos6o sin 36o cos36o = − c) E sin12o cos12o 14) Calculaţi : π 3π 5π 7π + sin 2 + sin 2 + sin 2 8 8 8 8 3π 5π 7π 9π 11π 2 π + cos 2 + cos 2 + cos 2 + cos 2 + cos 2 b) E =cos 12 12 12 12 12 12 2 R a) E =sin c) = E sin 2 1o + sin 2 2o + ... + sin 2 90o 15) Calculaţi : a) E = cos 20 ⋅ cos 40 ⋅ cos 60 ⋅ cos 80 2 o 2 o 2 o 2 b) E = sin 10 ⋅ sin 30 ⋅ sin 50 ⋅ sin 70 c) E sin 2 1o ⋅ sin 2 3o ⋅...⋅ sin 2 89o = o 2 o 2 o 2 o T 2 o 5