Book 2:52 PM 11/6/23 Page 3 ﺗﺎ ره ﺳﮫ م ﮐﮫ ﯾﮫ ﺷﯽ ﺑﮫ ﺟﯾﺎواز ﺑوﭼووﻧﯽ ﻣړو ﻧﮫ ﮐﺎﻧﮫ ﮔراﻧﮫ ﺑواره ﻟﮫ ﮐﯾﮏ ﺑﮫ ﮐورد ﻣﯾژووی و ﭼﮫ ﺑﻧﮫ ﻟﮫ وه ﻟﯾﻛوﻟﯾﻧﮫ ﻣﯾژووﻧوﺳﺎن ﺑو ﮐورد ﻧﺎوی راﺳت ﻧﺎوه ﮐﺎﻧﯽ ده ﺳﮫ ﮐو ﺗﺎوه ھﮫ ﮔواﯾﮫ ﮐﮫ ﻟﯾن ده ﻧدﯾﮏ ھﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﮐورد ی ﭼﮫ ﺑﻧﮫ ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ و ﻣﯾﺳوﭘوﺗﺎﻣﯾﺎ ﺗﺎی ره ﺳﮫ ﺑو وه رﯾﻧﮫ ﮔﮫ ده ﯾﺎن ﭼﮫ ﺑﻧﮫ ﺗر ﻧدﯾﮑﯽ ھﮫ ﻧد وه ره ﻟﮑﯽ ﺧﮫ ﺑو ﺑووه ﺗر ﮐﯽ ﯾﮫ وﺷﮫ ﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژه ز.پ ﺳﺎﻟﯽ ٣٠٠٠ﻧزﯾﮑﯽ وه ﮐﺎﻧﮫ رﯾﮫ ﺳوﻣﮫ ن ﻻﯾﮫ ﻟﮫ ﮐﮫ دﯾرﯾﻧﮫ ﮐﺎردای ر ھﮫ ﮐورد ﮐﮫ واﯾﮫ ﭘﯾﯾﺎن دروﺳﺗﺑووﻧﯽ م رده ﺑﮫ ﻟﮫ رﯾﮕر ﺑﯾﺗﮫ ده ﮐﮫ ﻓراواﻧﮫ ک ﯾﮫ ﺷﯾوه ﺑﮫ ﮐﺎﻧدا ﺑوﭼووﻧﮫ ﻧﯾوان ﻟﮫ ﺟﯾﺎوازی ﭘﯾﮑراوه رده ﺑﮫ ﻟﮫ ﮐورد ﻣﯾژووی و ﭼﮫ ﺑﻧﮫ ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﻣړو ﻧﮫ ﮐﮫ ی ﻣﺎﻧﮫ رھﮫ ﺑﮫ و ﺋﮫ ﯾﮫ ﺷﯾوه و ﺑﮫ ﮔوﻧﺟﺎو ﯾﺷﺗﻧﯾﮑﯽ ﺗﯾﮕﮫ ﻟﮫ ﺟﯾﺎواز ھوﮐﺎری "ﮐﺗﯾﮫ؟ ﮐورد" ﮐﮫ وه ﻧﮫ ﺑده ﭘرﺳﯾﺎره و ﺋﮫ ﻻﻣﯽ وه ﮔوﻧﺟﺎو ﮐﯽ ﯾﮫ ﺷﯾوه ﺑﮫ ﻧﺎﺗواﻧن ﺳﺗدان ﺳﮫ ﻟﮫ ران ﻟﯾﻛوﻟﮫ ﺋﯾﺳﺗﺎی ﺑوﭼووﻧﯽ ﺑﮫ ﻧﯾن ﺳت ﯾوه ﭘﮫ ﻧﮭﺎ ﺗﮫ واﻧﮫ ﺋﮫ و ﯾﮫ ھﮫ ﺟﯾﺎوازاﻧﮫ ﺑوﭼووﻧﮫ دوو م ﺋﮫ ﭘﺷت ی ﺧﺷﮫ ﻧﮫ ﻻم ﺑﮫ ﮐرﯾت ده دا ﺗﮫ ﺑﺎﺑﮫ و ﺋﮫ ل ﮔﮫ ﻟﮫ ﻟﮫ ﻣﺎﻣﮫ ووری ﺑﮫ داھﺎﺗوودا ﮐﺎﻧﯽ ﺷﮫ ﺑﮫ ﻟﮫ ﮐورد ﻣﯾژووی ر ﺗﯽ ،ﯾﮫ وه ﭘﺷﺗﯾﮫ ﻟﮫ ﮐﮫ ی ﺗﮫ ﺳﯾﺎﺳﮫ و ﻟﮫ و ﻛﻧﺷراوه ﻣدا ﺑﯾﺳﺗﮫ ی ده ﺳﮫ ﻟﮫ ﮐﮫ راﺳت ﻧﺎوه ﻻﺗﯽ روژھﮫ ﻣروی ﺋﮫ وه ر ھﮫ داﻧﺎوه ﮐورد ﻣﯾژووی ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ ﻣدا ﺑﯾﺳﺗﮫ ی ده ﺳﮫ ﺗﺎی ره ﺳﮫ ﻟﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﮐﺎدﯾﻣﯾﮫ ﺋﮫ ﮐﺎره ی ﺑﻧﺎﻏﮫ ی ھﯾﻧده ﮐﮫ ﻧﯾﮫ ﻧزﯾﮏ ﻻﺗﯽ روژھﮫ ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ ﮐﺎن وه ﻟﯾﻛوﻟﯾﻧﮫ ﺗرى ﺑوارﯾﻛﻰ "ھﯾﭻ" :ﻟﯾت ده ﺋﺎﺳﺎﺗرﯾﺎن ک دروﺳﺗﮑردﻧﯽ ی رﭼﺎوه ﺳﮫ ﺗﮫ ﺑووه ﮐﮫ ﺗﮫ ﺑﺎﺑﮫ ﮐراﺑﯾت ،ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺑﮫ ﮐوردی ﮐوﻟﺗوری و ﻣﯾژوو ی وه ﻟﯾﮑوﻟﯾﻧﮫ و ﻧﮫ . "3ﯾﮫ ھﮫ ﻻﺗﻧﺎﺳﯾدا روژھﮫ ی ﻋرﯾﻔﮫ ﻣﮫ ﺗری ﮐﺎﻧﯽ ﺑواره ﻟﮫ ری رﮐﺎﺑﮫ م ﮐﮫ وه رووه و ﻟﮫ زا ﺷﺎره ﻧﮫ ﻻواز و ﮐﺎدﯾﻣﯽ ﻧﺎﺋﮫ ی وه ﻟﯾﮑوﻟﯾﻧﮫ ﯾداﺑووﻧﯽ ﭘﮫ ھوی ﺗﮫ ﺑووه ﮐﺎت ده ﭘﯽ ی ﺋﺎﻣﺎژه ﻧﺎﺳﺎﺗرﯾﺎن ﮐﮫ ی ﯾﮫ ﭘروﺳﮫ ﺋﺎﻣﺎژه ﻟﻣﺑﯾرت ﻧﯾﮫ ﺗﯾدا زاﻧﺳﺗﯾﺎن ی وه ﻟﯾﻛوﻟﯾﻧﮫ ﻛﺎﻧﻰ ﺳﺎده ﻣﺎ ﺑﻧﮫ ﮐﺎن وه ﻟﯾﻛوﻟﯾﻧﮫ ﺟﺎر ﻧدﯾﮏ ھﮫ دا ﮐﮫ ﺑواره ﻟﮫ ده زور ﮐورد ﻣﯾژووی ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﮐﺎﻧﻣﺎن ﻟﮕﮫ ﺑﮫ ﻟﯾت ده و ھﺎﺗووه ﺗووﺷﯽ ﮐورد ﻣﯾژووی ﮐﮫ ﮐﺎت ده ﮔرﻓﺗﺎﻧﮫ و ﺑﮫ ﻧﺎوی ﭘرﺳﯾﺎری ﺋﻧﮕﻠﯾز ﺷﺗﯾﺎری ﮔﮫ ﮐﯽ ﮐﺎﺑراﯾﮫ ھﺎﯾﮫ ﺑﮫ م ﮐﮫ ﺟﺎر ی زورﺑﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﮐﮫ ی وه ﺋﮫ و ﻧن ﮔﻣﮫ ﺗو ﻻﻧﮫ ﯾﮫ ﮔوﯾرا ﮐﮫ ﺷﺗﯾﺎره ﮔﮫ ﻧﺎزاﻧم وه ﺗﮫ داوه ﻻﻣﯽ وه ﮐﮫ ﺟوﺗﯾﺎره ﮐردووه ﺟوﺗﯾﺎرﯾﮏ ﻟﮫ ﻧزﯾﮑﯽ ﮔوﻧدﯾﮑﯽ ی وه ﺋﮫ رای ره ﺳﮫ ران ﻟﯾﮑوﻧﮫ ﻟﮫ ﻧدﯾﮏ ھﮫ .رﯾوه ﺗﯾﭘﮫ ﻧﺎزاﻧﻣدا ﮔوﻧدی ﻻی ﺑﮫ ﺗﯽ ﻧووﺳﯾوﯾﮫ و ﮐردووه ﻣﺎری ﻟوﺗﯽ ﻟﮫ ﻛورد ﻟوﺗﯽ ﮐﮫ ﮔواﯾﮫ ﮔووﺗوﯾﺎﻧﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﮐﺎﻧدا ﺋﯾراﻧﯾﮫ ﻟﮑﮫ ﺧﮫ ل ﮔﮫ ﻟﮫ ﺋﺎﺷﮑرای ﮐﯽ ﻧدﯾﮫ ﯾوه ﭘﮫ ﮐورد ﮐﮫ ﻟﯾن ده ﺗر ﻧدﯾﮑﯽ ھﮫ ﮐﺎﻧن ﻧﺎﺷورﯾﮫ ﮐﺎن ﮐورده واﺗﮫ ﮐﮫ ﭼﯾت ده ﻧﯾﭘﺎل ﺑﺎ ﺋﺎﺷور ﺋﺎﺷوری ﭘﺎدﺷﺎی ﻧدراوی ﻟﮑﮫ ھﮫ ﻟﯾﮑﯽ ﭘﮫ ﮐﺎن ﮐورده واﺗﮫ ﮐﮫ ﮐﺎن ﺟورﺟﯾﮫ ﮐو وه ﺟواﻧن و رز ﺑﮫ ﺑﺎﻻ ﮐورد ژﻧﯽ ﮐﮫ ی وه ﺋﮫ ر ﺑﮫ ﻟﮫ Page 4 ده ﮐﺎن ﮐورده ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ وارﭘﯽ ﺷوﯾﻧﮫ واوی ﺗﮫ ی ﻟﮕﮫ ﺑﮫ ﺑووﻧﯽ ﻧﮫ ھوی ﺑﮫ وه داﺧﮫ ﺑﮫ ﮐﺎﻧن ﺟورﺟﯾﮫ ﻟﮫ ﮐﮫ ﺷﻧﯾت ﻟﮫ ھﮫ ﺑﮫ ھﯾﻧده ﮐورد ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﻣرؤ ﺋﮫ ﮐﺎﻧﯽ وه ﺗوﯾژﯾﻧﮫ وه ﻣوﮐوره ﮐﮫ ﭘﯾﺷﯾﻧﮫ و ﺑﮫ " ﺑﻧووﺳرﯾن ﺑوﺟووﻧﺎﻧﮫ و ﮐﺎرﯾﮑﯽ وه ﻟﯾﮑوﻟﯾﻧﮫ ﺟﯾﺎوازی واو ﺗﮫ ﮐﯽ ﯾﮫ ﻧﺎراﺳﺗﮫ ری ﺑﮫ ﮔرﺗﻧﮫ ﮐﮫ ﺗﯾداﯾﮫ ﻧﺎدروﺳﺗﯽ ﺑوﭼووﻧﯽ و ﯾﺷﺗن ﺗﻧﮕﮫ ﺑﻧﮫ دوای ﺑﮫ ﮐﺎﻧدا ﻣﯾژووﯾﯾﮫ ﺗؤﻣﺎره ﻟﮫ و ﯾن ﺑﮑﮫ راﺑردوو ﻧﺎﺳﺎﯾﯽ ی رﯾﺟﮑﮫ وی ﺑرد ﺑﮫ ﻧﮭﺎ ﺗﮫ ر ﮔﮫ ﻧﮫ ﭘﯾوﯾﺳﺗﮫ .ﺑﯾت ده ﻧﺟﺎم ﺋﮫ ﺑﯽ ﻻم ﺑﮫ ﺧﺷﮫ ﺑﮫ ﺳوود ﻧدﯾش رﭼﮫ ھﮫ ھﻼم و رﮔرﺗﻧﯽ وه ﺑو رﺗﯾن ﺑﮕﮫ دا ﮐورد ﻧﺎوی ی ﭼﮫ ﺑﮫ ﮐرﯾت ده و ﺳﺗرﻧن ﭘﻧﺑﺑﮫ ﭘﺷﺗﯾﺎن ﺗواﻧرﯾت ده ﮐﮫ ن ھﮫ زور ﺗری ی رﭼﺎوه ﺳﮫ ٢٠٢١ﺣﻣﻣﺑر ﺳوران داﯾﮫ ﻧووﺳﯾن زوری ی ﻧﺎﻣﮫ ﻧﮕﮫ ﺑﮫ ﻧﻣووﻧﮫ ﺑو ﭘﯾﺑﮑرﯾت .ﺳت ده وه ﻟﯾﻛوﻟﯾﻧﮫ ﻧوﺗﯽ واو ﺗﮫ ﮐﯽ ﺗﺎﯾﮫ ره ﺳﮫ وه ھوﯾﺎﻧﮫ ی زاره ھﮫ ﺑو وه رﯾﺗﮫ ﮔﮫ ده ﻧﯾﺎن ﻣﮫ ﺗﮫ ﮐﮫ ﮐﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﮐوﻧﮫ زﻣﺎﻧﮫ ﮐﺎری ورده و ﮐوردﺳﺗﺎن ر ﺳﮫ ﻟﮫ ن ھﮫ ﭼﺎﺧﯽ واری ﺷوﯾﻧﮫ زور و ﭘﯾﮑراوه ی ﻗﺳﮫ راﺑردوودا ﺳﺎﻟﯽ ۵٠٠٠ی ﻣﺎوه ﻟﮫ ﮐﮫ زاﯾﯾن ،ﭘﻧش ﻣﯽ ﺳﻧﯾﮫ ی ﭼﮫ ﺑﻧﮫ ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﻗول و ﮔوﻧﺟﺎو ﯾﺷﺗﻧﯾﮑﯽ ﺗﯾﮕﮫ ﺑﺗواﻧرﯾت ﺷﯾت ده ﮐﮫ ن ھﮫ )ز.پ ﺳﺎل ١٠،٠٠٠ﻧﯾوﻟﯾﺳﯾﮏ ﻟﯽ ﺳوودﯾﺎن ھﯾﻧده ﻧرﺧﺎﻧﮫ ﺑﮫ رﭼﺎوه ﺳﮫ م ﺋﮫ وه داﺧﮫ ﺑﮫ ن ﺑﮑﮫ دروﺳت ﻧوی ﯾﺷﺗﻧﯾﮑﯽ ﺗﯾﮕﮫ ﭘﯾﮑﺑﮭﯾﻧرﯾت ﮐورد و ره ﺑﮫ ھﺎوﮐﺎرﯾﮑردﻧﯽ ﺑو ﮔرﻧﮓ ﺳﺎﻣﺎﻧﯾﮑﯽ ﺑﺑﻧﮫ ﺷﺗﯾت ده ﮐوردﺳﺗﺎن ﮐﺎﻧﯽ واره ﺷوﺗﻧﮫ ﮐﮫ ﮔﯾراوه رﻧﮫ وه ﺑﮫ ی واﻧﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ ﯾﮫ ﻧﺎوﭼﮫ و ﺋﮫ ﮔرﻧﮕﯽ ﺷﯾﮑﯽ ﺑﮫ ﻣﯾژووﯾﯽ ﮐوردﺳﺗﺎﻧﯽ زاﻧﺳﺗﯽ ی وه ﻟﯾﮑوﻟﯾﻧﮫ ﭘﯾﺷﺑردﻧﯽ ﻟﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﮔرﻧﮕﮫ ره ھﮫ ﺷوﯾﻧﮫ ﻟﮫ ﮐﯾﮏ ﺑﮫ ﮐﮫ ﻧﺎﺳراوه وه ﺑﮫ ﯾﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ﻧﮭم ی ﺧﺷﮫ ﻧﮫ ﺑرواﻧﮫ ﻧﺎﺳراوه ﭘﯾت ﻧﺎﺳراو ﻧﯾوﻟﯾﺳﯾﮑﯽ ﭼﺎﺧﯽ واری ﺷوﯾﻧﮫ ﻟﮫ زور ﮐﯽ ﯾﮫ ژﻣﺎره ﻣرق ﻧﮫ ﻟﮫ ﻧﺎژه ﻣﺎﻟﯾﮑردﻧﯽ و ﻛﺷﺗوﻛﺎل داﯾﮑﺑووﻧﯽ ﭘﮫ ﺗﮫ ﮐو وه ﮐراون ﻧﺎﺷﮑرا ﮐوردﺳﺗﺎن ری راﻧﺳﮫ ﺳﮫ ﻟﮫ Page 34 ﺟﯾﺎوازی ﻣﺎﻧﮫ ﻟﮫ ﻧدﯾﮏ ھﮫ و ن ھﮫ ﮐوردی ی زاراوه زور دوﻧن ده ری ﺳوﻣﮫ ﺑﮫ ﻣرو ﻧﮫ ﮐﮫ ی ﺟﯾﮕﺎﯾﺎﻧﮫ و ﻧﮫ و ﺋﮫ ﻻم ﺑﮫ ن ھﮫ ﮐﺎﻧدا زاراوه ﻣوو ھﮫ ﻟﮫ ﻛﺎن رﯾﮫ ﺳؤﻣﮫ وﺷﮫ ﮐﮫ ﮐﺎﺗﯾﮑدا ﻟﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﮐﺎردا ﺑﮫ ل ﮔﮫ ﻟﮫ ﯾﺎن وره ﮔﮫ و ده ﯾﻧﯽ ﻣﺎوه ﺗﯾدا ﮐﺎﻧﯽ رﯾﮫ ﺳوﻣﮫ وﺷﮫ ﻟﮫ زور و ﻧزﯾﮑﺗره ری ﺳوﻣﮫ ﻟﮫ وه رﯾزﻣﺎﻧﯾﮫ رووی ﻟﮫ ﮐﮫ ی ﯾﮫ زاراوه و ﻟﮫ ﺧﯾواﻧﯽ ﺗﺎ ﺟوﮔراﻓﯽ ی ﻧﺎوﭼﮫ ﻧﺎو ﻟﮫ راﺳت ﻧﺎوه ﮐوردی ﺧواروو ﮐرﻣﺎﻧﺟﯽ ﺳوراﻧﯽ ﮐوردی ﺗرﺑﯾت ﻧﺎوﭼﮫ ی وه ﻟﮫ ک وه ﭼﯾت ده ﺳؤﻣﮭری ﻟﮫ زﯾﺎﺗر ی ﮐﮫ زﻣﺎﻧﮫ ﮐﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﺗﯽ ره ﺑﻧﮫ ﮐﯽ ﯾﮫ ﻧﺎوﭼﮫ دا ﯾﮫ زاراوه و ﻟﮫ رﻣﯾﺎن ﮔﮫ رم ﮔﮫ ری ﻓﮫ ده ﺧﺎک ﺑﯾﺗﮫ ده ی ﻣﺎﻧﺎﮐﮫ رﻣﯾﺎن ﮔﮫ ﻧﺎوی رﻣﯾﺎﻧﮫ ﮔﮫ ی ﻧﺎوﭼﮫ ش وه ﻟﮫ ﺗر ﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﮫ ﻟﮫ ﺷﯾﮏ ﺑﮫ ﻣرف ﻧﮫ .ﺑﺎﺳﻛراوه دا راﺗﮫ ﺗﮫ ی وره ﮔﮫ و ﻧﯾﻧﻣﯾرﮐﺎر ری ﺳوﻣﮫ داﺳﺗﺎﻧﯽ ﻟﮫ ﮐﮫ داﯾﮫ ﯾﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﯽ ره ﺳﮫ ی زاراوه ﮐﮫ زاراوه و ﻻﺗداﯾﮫ روژھﮫ و ﺑﺎﺷور ﮐوردﺳﺗﺎﻧﯽ ﻟﮫ ﺳوراﻧﯽ ی زاراوه ﺧﯾواﻧﯽ ﺗﺎ ی ﺧﺷﮫ ﻧﮫ ﻧﺎﺧﯾو ﺳوراﻧﯽ ی ﻧﺎوﭼﮫ رﻣﯾﺎن ﮔﮫ .ﮐﺎرده ﺑﮫ ﮔﺷﺗﯽ ﺑﮫ ﮐوردﯾدا ﻣﯾدﯾﺎی و ﺧوﯾﻧدن ﻟﮫ و ﮐوردﯾﮫ زﻣﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﺳوﻣرﯾﮭوه زﻣﺎﻧﯽ ﺑﮫ ﭘﯾوﺳﺗﮫ ﮐﮫ ﮐرﯾت ﭘﯾده ﻗﺳﻣﯽ ﮐوردی ﮐﯽ ﯾﮫ زاراوه ﺑﮫ ﻧﯾﺳﺗﺎ ﮐﮫ ی ﯾﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ﻧﻣر ی ﮐﮫ ده ﻣﮑش دﯾﺎرﯾﮑراو ﻧﺎوﭼﮫ ﻣوو ھﮫ و ﺗر ﺟﯾﮕﺎﮐﺎﻧﯽ ﻟﮫ ﻣﮏ و دﻣﭼﯾت ﺳوﻣﮭری ﻟﮫ زﯾﺎﺗر ﮔرﻣﯾﺎن ﺧﺎﻟﮑﯽ ﺳوران ﻛﯾﺷﺎﺑوو ردا ﺳﮫ ﺑﮫ ﺑﺎﻟﯽ ﯾﺎن ﮐﮫ ﮐوﻟﺗوری و زﻣﺎن ری ﻋوﻣﮫ داﺳﺗﺎﻧﯽ ﭘﻧﯽ ﺑﮫ ﮐﮫ ی ﺟﯾﮕﺎﯾﮫ و ﻧم وﯾﺗﮫ ﺑوﭼووﻧﯽ ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ ﻣﯾژووﯾﯽ ﻗﯽ ده ﺑووه ری ﺳوﻣﮫ ﯾﺎن ﮐﮫ زﻣﺎﻧﮫ ﮐﮫ ی وه ﺑﮫ ﮐورد ﻧﺎﺷﻧﺎﯾﯽ ﺣﺎﺳﺑرش ﮐﮫ زﻣﺎﻧﮫ ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ ﺑوﭼووﻧﯾﺎن ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﮐون ﺗؤﻣﺎرﯾﮑﯽ ﻻم ﺑﮫ ﻧﯾن .زور ھﯾﻧده ﺧوی ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﮐورد ﻣﯾژووﻧوس ن ﻻﯾﮫ ﻟﮫ ﻛﮫ ﻛﺗﯾﺑﯾﻛدا ﻟﮫ زاﯾﯾﻧﯽ ی ٨٥٦ﺳﺎﻟﻰ ﺑو وه رﯾﺗﮫ ﮔﮫ ده ﮐﮫ ﯾﺎن page 35 ﻧﻮﺳﺮاوه وه ﺣﺸﯿﮫ وه ﺋﯿﺒﻦ ،ﮐﻠﺪاﻧﯽ ﮐﺸﺘﻮﮐﺎﻟﯽ زاﻧﺎی و ﻧﮫ ﺑﮫ ﺑﺎرﻣﺖ ﺳﮫ ﯾﺪا ﮐﮫ ﮐﺘﯿﺒﮫ ﻟﮫ ) .ز ی ٩٣٠ﮐﻮﭼﮑﺮدووی ﻓﺎرﺳﯽ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮن ،ﻣﯿﺴﺮی زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﮐﺎن ﮐﻮﻧﮫ ﻟﻐﻮﺑﯽ ﺑﺎﺳﯽ ﮔﺎﺗﮫ ده و ﻟﮫ ،ﺗﯿﺪاﯾﮫ ﺗﺮی زﻣﺎﻧﯽ و ﻧﺎراﻣﯽ ھﻨﺪی وه ﻧﮫ ی ﺷﮫ ﺑﺎﻧﮕﮫ ﮐﺎن ﮐﻮرده :ﻟﯿﺖ ده و ﮐﻮردی ﻟﻔﻮﯾﻨﯽ ﻧﮫ ﺋﮫ و ﺋﮫ ﮐﻮردی ﻟﻔﻮﯾﻨﯽ ﺋﮫ ﻣﮫ ﺋﮫ ﮔﻮاﯾﮫ ﻟﯿﻦ ده و ن ﮐﮫ ده ﮐﺎره ﻣﻮو ھﮫ ﺳﻮراﺗﯽ ﻣﺎﺳﯽ و ﺑﯿﻨﻮﺷﺎد ﮐﮫ ﺑﮫ ﻟﻔﻮﺑﯿﯿﮫ ده ک وه ﻧﻮوﺳﯿﻮه ﭘﯽ ﮐﺎﻧﯿﺎن ﮐﺘﯿﺒﮫ و ری ھﻮﻧﮫ و زاﻧﺴﺘﯽ ﻧﮫ ﻧﯿﻤﮫ .ﯾﺎﻧﮫ ﻟﻔﻮﺑﯿﮑﮫ ﺋﮫ ى وﯾﻨﮫ ﻣﮫ ﻟﮫ ﺑﯿﻨﺮﯾﺖ ﺑﺪوزﯾﻨﮫ ﺷﺘﯿﮏ ھﯿﭻ ﺗﺮ ﮐﺎﻧﯽ ﭘﯿﺘﮫ ر راﻣﺒﮫ ﺑﮫ ﻣﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺳﮫ ﮐﯽ ﻟﻔﻮﺑﻨﯿﮫ ﺋﮫ ﻣﮫ ﻧﮫ ﺗﺮدا زﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎن ﻟﻔﻮﺑﯽ ﺋﮫ ﻟﮫ وه ) (٣٠ﺳﯽ ﻏﺪا ﺑﮫ ﺷﺎری ﻟﮫ ﯾﺮن ﺳﮫ ﮐﺎﻧﯽ وﯾﻨﮫ و ره رﺳﻮرھﯿﻨﮫ ﺷﺎم ﻟﮫ ﮐﮫ ﺑﯿﻨﯽ ]ﮐﻮرد ﻟﻔﻮﯾﻨﯽ ﺋﮫ[ ﻟﻔﻮﯾﺘﯿﮫ ﻧﮫ م ﺑﮫ ﮐﺘﯿﺒﻢ ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ ﮐﯿﮑﯿﺎن ﯾﮫ ﻻﺑﻮو ﻟﮫ ﻛﺘﯿﺒﻢ دوو ﺑﻮوم ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ ﺗﺮﯾﺎن وی ﺋﮫ و ﺧﻮرﻣﺎ دار و ﻣﺘﻮ رواﻧﺪﻧﯽ ﮐﮫ ﺷﻮﯾﻨﯿﮏ ﻟﮫ رھﯿﻨﺎﻧﯽ ده ﭼﻮﻧﯿﺘﯽ و ﻧﺎو ﮐﺎﻧﯽ ﮐﻨﺸﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﻟﮫ رﮔﯿﺮا وه م واﻧﮫ ﺋﮫ ﻣﻦ ﯾﻨﻰ ﻧﺎﺋﺎﺷﻨﺎﺑﯿﺖ ﻟﯽ ﺳﻮودی ﺗﯽ ﻣﺮوﻓﺎﯾﮫ ﮐﻮ ﺗﺎوه ھﮫ ﺑﯽ ره ﻋﮫ ﺑﻮ وه ﮐﻮردﯾﮫ ﻧﮫ واو ﺗﮫ ﭘﯿﺸﺘﺮ ﻛﺘﯿﺒﮫ م ﺋﮫ ﮐﮫ ﺑﻮو ھﺆﻛﺎر ﻣﮫ ﻟﮫ ﺑﺒﯿﻨﯿﺖ ﻟﯿﺖ ده زاﻧﺎﯾﮫ و ﺋﮫ زاﯾﯿﻨﯿﺪا ﻣﯽ ﻧﻮﯾﮫ ی ده ﺳﮫ ﻟﮫ " 6.ﺑﻮو ﻟﮫ زور ﮐﮫ ﺑﻮو ھﮫ دﯾﺮﯾﻨﯿﺎن ﮐﯽ ﻟﻔﻮﺑﯿﯿﮫ ﺋﮫ ﮐﺎن ﮐﻮرده ﮐﮫ ﺑﻮﭼﻮوﻧﮫ و ﺋﮫ ی وﺗﻨﮫ ﺑﺮواﻧﮫ ( ﺑﻮوه دﯾﺮﯾﻨﺘﺮ ﻣﮫ رده ﺳﮫ و ی ده ﺳﮫ ﻟﮫ ﮐﻮردی ﻟﻔﻮﯾﻨﯽ ﺋﮫ ﮐﮫ دات ده ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ رووﻧﯽ ﺑﮫ ﺳﮫ و ﻟﮫ ﺑﻮوه ﻧﺎﺳﺮاو ﮐﯽ ﻟﻔﻮﺑﯿﯿﮫ ﺋﮫ زاﯾﯿﻨﯿﺪا ﻣﯽ ﻧﻮﯾﮫ ﺳﻮراﺗﯽ ﻣﺎﺳﯽ و ﺑﯿﻨﻮﺷﺎد ﮐﮫ وﺗﻮوﯾﺎﻧﮫ ﮐﺎن ﮐﻮرده ﻣﮫ رده ﮐﻮردی ﺑﮫ ﮐﺎﻧﯿﺎن رﯾﮫ ھﻮﻧﮫ و زاﻧﺴﺘﯽ ﮐﺎره )ﺳﻮراﻧﯽ ( ﮐﮫ ﺗﯿﮫ ﺳﺎﯾﮫ ﮐﮫ دوو و ﺋﮫ ﺣﺸﯿﮫ وه ﺋﯿﺒﻦ ﯾﻨﯽ ﺑﮫ ﻧﻮﺳﯿﻮه و ﻧﺎﺳﯽ ﺳﺘﯿﺮه ﺋﮫ ر ﺳﮫ ﻟﮫ ﻛﺘﺘﺒﯿﺎن ﺑﻮون؛ ﺑﺎﺑﻞ ﻧﺪی ﭘﯿﺮﻣﮫ ﻧﺎوى ﮐﮫ ﺗﺮﯾﺪا ی ﮐﮫ ﮐﺘﯿﺒﮫ ﻟﮫ و ﺋﮫ ﺑﻮوه ھﮫ ﮐﺸﺘﻮﮐﺎل ﮐﺎری ورده زﯾﺎﺗﺮ ﺗﯿﮫ ﺑﮫ ﻧﮫ ﮐﺸﺘﻮﮐﺎﻟﯽ اﻟﻨﺒﻄﯿﺔ اﻟﻔﻼﺣﺔ ( ﻛﺘﯿﺒﻰ ٣٠ﺑﯿﻨﯿﻨﻲ ﻧﯿﺖ ده ردووﮐﯿﺎن ھﮫ ﺑﮫ ت ﺑﺎره ﺳﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮ دوواﻧﯿﺎن رﮔﯿﺮاﻧﯽ وه و ﻏﺪا ﺑﮫ ﺷﺎرى ﻟﮫ ﻛﻮردى "ﺑﺒﯿﻨﯿﺖ ﻟﻰ ﺳﻮودی ﺗﯽ ﻣﺮوﻓﺎﯾﮫ ﮐﮫ ی وه ﺋﮫ ﺑﻮ ﺑﯽ ره ﻋﮫ دﯾﺮﯾﻨﮫ ﻣﯽ رده ﺳﮫ ﻟﮫ ﮐﻮردی زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ی وه ﺑﮫ ﯾﮫ ﺋﺎﻣﺎژه زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮ وه ﮐﺎرھﺎﺗﻮوه ﺑﮫ رﻓﺮوان ﺑﮫ ﮐﯽ ﯾﮫ ﺷﯿﻮه ﺑﮫ وه ﮐﮫ ﺗﺮﯾﻦ وره ﮔﮫ ﮐﻮ وه ﺣﺸﯿﮫ وه ﺑﻦ دﯾﺮﯾﻦ .زاﻧﯿﻨﯽ و زاﻧﺴﺖ ﮐﺎن ﮐﻮردﯾﮫ ﮐﺘﯿﺒﮫ ﺧﻮی ﻣﯽ رده ﺳﮫ ﮐﺸﺘﻮﮐﺎﻟﻨﺎﺳﯽ ﺗﯽ ﺳﺎﯾﮫ ی ﮐﮫ ﮐﺘﯿﺒﮫ واوﮐﺮدﻧﯽ ﺗﮫ ﮐﮫ راﮐﯿﺸﺎون رﻧﺠﯽ ﺳﮫ ھﯿﻨﺪه ﮐﻮرد ر ﺳﮫ ﻟﮫ زﯾﺎﺗﺮ و ﻟﮫ دواﺧﺴﺘﻮوه وان ﺋﮫ ر ﺑﮫ ﻟﮫ ﺧﻮی ﺳﯽ ﮐﮫ داﻧﺎﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﯾﻜﺎن ( ﺑﺎﺑﻠﯿﮫ ﻛﺎن ﮐﻠﺪاﻧﯿﮫ ﺑﯿﮋﯾﺖ ده و زاﻧﺴﺖ ﻣﻮو ھﮫ ﺑﺎﺷﯽ زای ﺷﺎره ﺑﻮون ،ﺧﻮﯾﺎن ﻣﯽ رده ﺳﮫ و ﺑﻦ ھﺎوﺷﺎﻧﯿﺎن ﯾﺎﻧﻮﯾﺴﺖ ده ﮐﺎن ﮐﻮرده .ﺑﻮون رﯾﮏ ھﻮﻧﮫ وره ﮔﮫ ﮐﯽ ﺟﯿﺎوازﯾﮫ ﻻم ﺑﮫ ﮐﺮدن ده ل ﮔﮫ ﻟﮫ ﻛﺘﺒﺮﻛﻨﯿﺎن وﻧﻤﯽ ﺷﮫ ﺟﯿﺎوازی ی ھﺎوﺷﯿﻮه ﻧﯿﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ،ﻟﮫ ﯾﮫ ھﮫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﮫ م ﮐﮫ ﯾﮫ ﺋﺎﺳﻤﺎن .ی ﺳﺘﯿﺮه ﺋﮫ و ﭘﺮﺷﻨﮕﺪار .داون و ﮐﺸﺘﻮﮐﺎل ﻟﮫ ﮐﻮرد Page 48 ﻧﮫ وه ی ﮐﮫ رووﻧﮫ ﺑﮫ ﻟﮕﮫ ﺷوﯾﻧﮫ وارﯾﮫ ﮐﺎن ﻧﺎﻣﺎژه ﺑﮫ وه ده ﮐﮫ ن ﮐﮫ ﮐوردﺳﺗﺎن ﻻﻧﮑﮫ ی ﺋﮫ و ﺷورﺷﯽ ﮐﺷﺗوﮐﺎﻟﯾﯾﮫ ﮐﮫ ﻟﮫ ﻧزﯾﮑﯽ ٨٠٠٠پ.ز دا ده ﺳﺗﯽ ﭘﯾﮑردووه ھﮫ روه ھﺎ ﮐورد ﻧﺎﮔﺎداری ﺋﮫ و راﺳﺗﯾﮫ ﺑووه و ﭘﯾﯾﺎن واﺑووه ﮐﮫ ﺋﮫ وان ﻧﮫ و ﮐﮫ ﺳﺎﻧﮫ ﺑوون ﮐﮫ ﮐﺷﺗوﮐﺎﻟﯾﺎن ﻣﺎﻟﯽ ﮐردووه ﺗﮫ وه ش ﻟﮫ ﻣﯾﺗوﻟوﺟﯾﺎی ﯾوﻧﺎﻧﯽ و ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﮐﻠداﻧﯾدا ﻧﺎﻣﺎژه ی ﭘﯾﮑراوه ﺑووﻧﯽ زاﻧﺎی ﮐوردی ﺑﮫ ﺗواﻧﺎ ﻟﮫ زاﻧﺳﺗﯽ ﮐﺷﺗوﮐﺎل و ﻧﺎود ﺗرﯾدا ﻟﮫ ﺳﮫ رده ﻣﯽ ﺋﯾﺳﻼم ﺑﮫ ﻟﮕﮫ ی زﯾﺎﺗرن ﻟﮫ ﭘﺷﺗﮕﯾری ﻧﮫ وه دا ھﮫ ﻣوو ﺑﮫ ﻟﮕﮫ ﮐﺎن ﭘﺷﺗﮕﯾری ﻟﮫ و ﺑوﭼووﻧﮫ ده ﮐﮫ ن ﮐﮫ ﮐوردی ،ﻧوی ﻧﮫ وه ی ﻧﮫ و ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧﮫ ن ﮐﮫ ﺷورﺷﯽ ﮐﺷﺗوﮐﺎﻟﯾﯾﺎن ﺑﮫ رﭘﺎ ﮐردووه ﺑﻧﮫ ﭼﮫ ی ﮐورد وه ﮐو ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﺳوﻣﮫ ری ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ،ﺑﺎﺑﻠﯽ ،ﻧﺎﺷوری ﭘﮫ ھﻠﮫ وی ﺋﮫ رﻣﮫ ﻧﯽ و ﺋﯾﺳﻼﻣﯾدا ﺋﮫ ﮔﮫ ر ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ دﯾرﯾﻧﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ ﺷﯾﮏ ﺑووﺑن ﻟﮫ ﻧﮫ ﺗﮫ وه ی ﮐورد ﺳﮫ ﭼﺎوه ﮐﺎن ده ﺑﯾت ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﮫ و ﺑوﭼووﻧﮫ ﯾﮑﮫ ن ﻟﮫ راﺳﺗﯾدا ده ﻗﯽ ھﮫ ﻣﮫ ﭼﮫ ﺷﻧﯽ دﯾرﯾن ﺳﮫ ﺑﺎره ت ﺑﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﮫ ھﮫ ﯾﮫ ﮐﮫ ده ﮐرﯾت ﻧﮫ م ﺑﺎﺑﮫ ﺗﮫ ﺑﮫ ﮐﻼ ﺑﮑﮫ ﻧﮫ وه ﻟﮫ ﺗؤﻣﺎری ،ﻧﺎﺷورﯾدا ﻣﺎده ﮐﺎن ﺑﮫ ﮔوﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎژه ﯾﺎن ﭘﯾﮑراوه ده ﺑﯾﻧرﯾت ﮐﮫ ﺑﮫ ﮐﯾﮏ ﻟﮫ ھوزه ﻣﺎده ﮐﺎن ﻧﺎﻣﺎژه ی Budiﻧﺎوھﯾﻧراوه ﻟﮫ ﺗؤﻣﺎری ﻧﺎﺷورﯾدا ﺑﮫ ھوزی ﮔووﺗﯽ Boudi ،ﮐﮫ ﻟﮫ ﻻﯾﮫ ن ھﯾرودوﺗﮫ وه ﺑﮫ ﭘﯾﮑراوه ﺗﮫ و ﺗﯾﮑﮫ ﻧﮑردﻧﯽ ﻧﺎﺳﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ھﮫ ﻧدﯾﮏ ﻣﺷﺗوﻣری ﺑو ﻣﯾژوﻧوﺳﺎن ھﯾﻧﺎوه ﺗﮫ ﮐﺎﯾﮫ وه ﺑو ﻧﻣووﻧﮫ ،ﮐﺎﺗﯾﮏ ﮐﮫ ﭘﺎدﺷﺎی ﻓﺎرس ﮐورش ﺗﮫ رﮐﯽ ﭼووﻧﮫ ﻧﺎو ﺷﺎری ﺑﺎﺑﻠﯽ دا ﺑﮫ ﭘﺎدﺷﺎ ﮔوﺑرﯾﺎس ﮔوﺑﺎرو ﻧﮫ و ﭘﺎدﺷﺎﯾﮫ ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﻓﺎرس ،ﯾوﻧﺎﻧﯽ و ﺟووه ﮐﺎﻧدا وه ﮐو ﭘﺎدﺷﺎﯾﮫ ﮐﯽ ﻣﺎدی ﻧﺎﻣﺎزه ی ﺑﯽ ده ﮐرﯾت ﻟﮫ ﮐﺎﺗﯾﮑدا ﮐﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﺑﺎﺑﻠﯽ ﺑﮫ ﮔووﺗﯽ ﻧﺎوی ھﯾﻧﺎوه ﺑﮫ ﮔﺷﺗﯽ ﻧﺎﺷوری و ﺑﺎﺑﻠﯾﮫ ﮐﺎن ﺋﺎﻣﺎژه ﯾﺎن ﺑﮫ ﻣﺎده ﮐﺎن وه ﮐو ﮔووﻧﯽ ﮐردووه ھﮫ روه ﮐو ﺑﺎﺟﮫ ر ﺋﺎﻣﺎژه ی ﭘﯽ ده ﮐﺎت ﻟﮫ ﺗؤﻣﺎری ﭘﺎدﺷﺎﯾﯽ رووداوه ﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷورﯾدا ،ﺋﮫ وان ﻧﺎوی ﮔووﺗﯾﯾﺎن ﺑﮫ ﮐﺎرھﯾﻧﺎوه ﺑو ﺋﺎﻣﺎژه ﮐردن ﺑﮫ و ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧﮫ ی ﮐﮫ دواﺗر ﺑﮫ ﻣﺎده ﮐﺎن ﻧﺎﺳراوﺑوون و ﻟﮫ ﭼﯾﺎﮐﺎﻧﯽ زاﮔروﺳﯽ ﮐﮫ ﻣرزی ﺗﯾراﻧدا ﻟﮫ ﻧزﯾﮏ ﺳﻧووری ﻋﯾراق ده ژﯾﺎن ھﮫ روه ھﺎ ﻧﺎﺷورﯾﮫ ﮐﺎن ﻧﺎﻣﺎژه ﯾﺎن ﺑﮫ ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧﯽ ﺗری ﺑﺎﮐوری روژھﮫ ﻻﺗﯽ ﻣﯾﺳوﭘوﺗﺎﻣﯾﺎ )ﮐوردﺳﺗﺎن ﻧﮫ ﻣرو( ﮐردووه وه ﮐو ﻣﺎﻧﺎﯾﯾﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ ﮔووﺗﯽ ﺑﮫ و ﺟوره ﻧﺎﺷورﯾﮫ ﮐﺎن ﻧﺎوی ﮔووﺗﯾﯾﺎن وه ﮐو ﻧﺎوﻧﮑﯽ ﮔﺷﺗﯽ ﺑﮫ ﮐﺎرده ھﯾﻧﺎ ﺑو ﻧﺎﻣﺎژه ﮐردن ﺑﮫ ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﮐوردﺳﺗﺎﻧﯽ ، دﯾرﯾن ﺑﮫ ﺗﺎﯾﺑﮫ ﺗﯽ ﻣﺎده ﮐﺎن و ﻣﺎﻧﺎﯾﯾﮫ ﮐﺎن ﻟﮫ م ﭘﮫ ﯾوه ﻧدی ﮔووﺗﯽ ﻣﺎدﯾﮫ ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ﮐﺎﻧﯽ ﺗردا ده ﮔورﻧت ﺑو ﻣﺎد ﮐورد ﻟﮫ ﮐﺎرﻧﺎﻣﮫ ﮔﯽ ﻧﮫ رده ﺷﯾری ﭘﺎﯾﮫ ﮔﺎن ﮐﮫ ﻟﮫ ﺳﮫ ده ی ﺷﮫ ﺷﮫ ﻣﯽ زدا ﻧووﺳراوه ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﮫ ﭘﺎدﺷﺎﯾﮫ ﮐﯽ ﻣﺎدی ده ﮐﺎت ﮐﮫ ﭘﺎدﺷﺎی ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﮫ رده ﺷﯾر ﮐﮫ وﺗوﺗﮫ ﺷﮫ ر ﻟﮫ ﮔﮫ ﻟﯽ و ﺑﮫ ﮐردان ﺷﺎھﯽ ﻣﺎﺳﯽ ﭘﺎدﺷﺎی ﮐوردی )ﻣﺎدی ﻧﺎوی ده ﺑﺎت ﻧﮫ و ﮔوراﻧﮑﺎرﯾﮫ ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﻧﮫ رﻣﮫ ﻧﯾدا دووﺑﺎره ده ﺑﯾﺗﮫ وه ﮐﺎﺗﯾﮏ ﮐﮫ ده ﻟﺗﯾت ﻣن ﺑﺎﺳﯽ ﻟﮫ و ھوزاﻧﮫ ﻧﺎﮐﮫ م ﮐﮫ ﻟﮫ ﻣﺎده ﮐﺎﻧن ﮐﮫ ﻧﮫ وان ﮐورده ﮐﺎﻧن ﺗﮫ ﻧﺎﻧﮫ ت ﺷﺎﻋﯾری ﮐوردی روﻣﺎﻧﺗﯾﮑﯽ ﻧﯾزاﻣﯽ ﮔﮫ ﻧﺟﮫ ﯾﯽ ﮔﮫ ﻧﺟﮫ ﻓﯽ( ) ١٢٠٩-١١٤١ز( ﮐﮫ ﮐﺎره ﮐﺎﻧﯽ ﺗﮫ ﻧﮭﺎ ﺑﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺎون ،ﻟﮫ ﮐﺎره ﻧﺎﯾﺎﺑﮫ ﮐﮫ ﯾدا ﺟﻠوه ﮔر ﺑﯾﮕﺎﻧﮕﯽ Page 49 ای ﮐﺷت و ﮐﺎﻧﯾﮭﺎی ﻣود ﮐﮫ ﺗﮭران اﻣر ﻛﻠداﻧﯾﮭﺎ ﻟﻠﻣﺗﺎري ﺑﮫ اﻧﮕﮫ ی زﯾﺗون ﮐﮫ ﻟﮫ و ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧدن ﮐﮫ ﭘﮫ ھﻠﮫ وی ه ﮐردن ﺑﮫ و ﺧﮫ اﻟﮑﻧدی ﮐﮫ ﻋﯾراق دوزﯾﺎن ﮐوردﺳﺗﺎن ﻟﮫ ﻣرق( ﮔردﯾده ﯾﮑﯽ ﮔﺷﺗﯽ ﺑﮫ ﮐردم ﺗﺎ اوز ﺑﻧﮫ ﭼﮫ ی ﮐورد اﺷﮫ ره ﻓﻧﺎﻣﮫ ﻧﺎﻣﺎژه ﺑﮫ ﭘﺎﻟﮫ واﻧﻧﯾﮑﯽ ﮐوردی ﻣﺎد ره ﮔﮫ ز ده ﮐﺎت ﺑﮫ ﻧﺎوی ده واﻟﯽ ﮐﮫ ﺷﺎﻧﺑﮫ ﺷﺎﻧﯽ ﺋﮫ ﻟﯾﮑﺳﮫ ﻧده ﺟﮫ ﻧﮕﯽ ﮐردووه ﻟﮫ دژی رووﺳﮫ ﮐﺎن ﺑرواﻧﮫ ﻧﯾﻣراﺗورﯾﮫ ﺗﯽ ﻣﺎد( ﭘرﺳﯾﺎره ﮐﮫ ﻧﮫ وه ﯾﮫ ﮐﮫ ﺑوﭼﯽ ﻧﺎﺷورﯾﮫ ﮐﺎن ھﮫ ردوو ﻣﺎد و ﻣﺎﻧﺎﯾﯾﮫ ﮐﺎن و ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧﯽ ﺗری دﯾرﯾﻧﯽ ﮐوردﺳﺗﺎن ﺑﮫ ﮔووت ﻧﺎوده ھﯾﻧن؟ وه ک ﻟﮫ ﺳﮫ ره وه ﺧراﺑﮫ ،روو ﭘﮫ ﯾوه ﻧدی ﻣﺎد ﮔووت ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ﮐﺎﻧﯽ دواﺗردا ﮔورا ﺑو ﻣﺎد ﮐورد ﺑﮫ ﻻم ھوﮐﺎر ھﮫ ن ﺑؤ ﺋﮫ م دﯾﺎرده ﯾﮫ ی ﮐﮫ وه ﮐو ﻧﺎﺳﻧﺎﻣﮫ ﻧﯾﮑﮫ ﻧﮑردن ده رده ﮐﮫ وﯾت ﺑو ﺗﯾﮕﮫ ﯾﺷﺗن ﻟﮫ ھوﮐﺎره ﮐﮫ ی ده ﺑﯾت ﺳﮫ ﯾری ﻧﮫ ﺗﮫ وه ﮐﺎﻧﯽ دراوﺳﺗﯽ ﻣﺎده ﮐﺎن ﺑﮑرﯾت ﺑو ﻧﻣووﻧﮫ ﻓﺎرس ﺧﮫ ﻟﮑﮫ ﮐﮫ ﺑووه ﺑﮫ ﻻم ﻟﮫ و ﺑﻧﮫ ﻣﺎﻟﮫ ﯾﮫ ی ﮐﮫ ﺣوﮐﻣﯽ ده ﮐردن ﻧﺎوی ﻧﮫ ﺧﻣﯾﻧﯽ ﺑوو ﺑﮫ و ﺟوره ﻓﺎرﺳﮫ ﮐﺎن ﮐﮫ ﻧﮫ ﺗﮫ وه ی دراوﺳﺗﯽ ﻣﺎده ﻛﺎن ﺑوون ﻟﮫ ﻻﯾﮫ ن ﻧﮫ ﺧﻣﯾﻧﯾﮫ وه ﺣوﮐم ده ﮐران ﭼون ده ﺑﯾت ﻣﺎده ﮐﺎن ھﮫ ر ﻣﺎد ﺣوﮐﻣﯽ ﮐردﺑﯾﺗن؟ ده ﺑﯾت ﭘﯾﮑﮭﺎﺗﮫ ﯾﮫ ﮐﯽ ﮐوﻣﮫ ﻻﯾﮫ ﺗﯽ ھﺎوﺷﯾوه ﻟﮫ ﻧﺎو ﻣﺎده ﮐﺎﻧﯾﺷدا ھﮫ ﺑووﺑﯾت وه ﻻﻣﮫ ﮐﮫ رووﻧﮫ؛ ھﮫ ردوو ﻣﺎد و ﻣﺎﻧﺎﯾﯾﮫ ﮐﺎن ﺣوﮐﻣراﻧﯽ ﮐورد ﮔووت ﺑوون ﻟﮫ ﺑﮫ ر ﺋﮫ و ھؤﻛﺎره ﯾﮫ ﻛﮫ ﻟﮫ ﺗؤﻣﺎری ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ره ﺳﮫ ﻧﯽ ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﮫ دا ﻧﮫ وان ھﮫ رﮔﯾز وه ﮐو ﻧﮫ ﺗﮫ وه ﻣﺎﻣﮫ ﻟﮫ ﯾﺎن ﻟﮫ ﮔﮫ ﻧدا ﻧﮫ ﮐراوه ھﮫ ر ﻟﮫ ﺑﮫ ر ﺋﮫ و ھوﮐﺎره ﯾﮫ ﮐﮫ ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﭘﮫ ھﻠﮫ وی ﻧﮫ رﻣﮫ ﻧﯽ و ﮐوردﯾدا ده ﺳﺗﮫ واژه ی "ﻣﺎده ﮐورده ﮐﺎن ﺑﮫ ﮐﺎرھﺎﺗووه ﻟﮫ ﮐﺎﺗﯾﮑدا ﮐﮫ ﺗﺎ ﺷورﯾﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ ﻣﺎده ﮐﺎﻧﯾﺎن وﺗووه "".ﮔووﺗﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ و ﺑوﭼووﻧﮫ ﯾﮑﺎن ﺑﮫ ﮐﻼ ﯾﮏ ﻧﮭود د ﻣﺎده ﮐﺎن ﮐﮫ اﻣﻼﯾون ﻧﺎﻣﺎزدی ﭘﯾﮑراوه .ﻻر ﺑﮫ و ﺟوره ھﮫ ﻣوو ﻣﺎد و ﻣﺎﻧﺎﯾﯾﮫ ک ﮐورد ﮔووت ﺑووه ﺑﮫ ﻻم ھﮫ ﻣوو ﮔووت ﮐوردﯾﮏ ﻣﺎدی ﻧﮫ ﺑووه ﻟﮫ ﺑﮫ ر ﺋﮫ وه ی اﺗﯾﮏ ﮐﮫ ﭘﺎدﺷﺎی ﻓﺎرس ﮐﮫ ﻟﮫ راﺑردوودا ﺑﻧﮫ ﻣﺎﻟﮫ ی ﺟﯾﺎواز ﺣوﮐﻣﯽ ﮐورد ﮔووﺗﯽ ﮐردووه ﺗﮫ ﻧﺎﻧﮫ ت ﻟﮫ ﻣﺎوه ی ﭼﮫ ﻧد ﺳﮫ ده ی راﺑردووﺷدا ،ﺑﮫ رﭼﺎوه ی ﻓﺎرس ،ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﮔﮫ رﯾده روژﺋﺎواﯾﯾﮫ ﮐﺎن ھﯾﺷﺗﺎ ده ﺳﺗﮫ واژه ی ھﺎوﺷﯾوه ی ﺑﻧﮫ ﻣﺎﻟﮫ ی ﺣوﮐﻣراﻧﯾﺎن ﺑﮫ ﮐﺎرھﯾﻧﺎوه ﺑو ﻧﺎﻣﺎژه ﮐردن ﺑﮫ ی ﺑﮫ ﮔووﻧﯽ ﻧﺎوی ھﯾﻧﺎوه ﮐوردی ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﮫ وه ﮐو ﮐوردی ، ﺑﺎﺑﺎﻧﯽ ﮐوردی ھﮫ ﮐﺎری ﮐوردی ﺋﮫ رده ﻻﻧﯽ و ﻟﮫ واﻧﯽ ﺗر ﺑرواﻧﮫ ﺋﯾﻣﺑراﺗورﯾﮫ ﺗﯽ ﻣﺎد ﺟﮫ ر ﻧﺎﻣﺎزدی ﺑﯾن ده ﮐﺎت ﮐﻠداﻧﯾﮫ دﯾرﯾﻧﮫ ﮐﺎن ﺗﯾﮕﮫ ﯾﺷﺗﻧﯾﮑﯽ ﻗوﻟﺗرﯾﺎن ﺳﮫ ﺑﺎره ت ﺑﮫ ﻣﺎده ﮐﺎن و ﻣﯾژووﯾﺎن ﭘﯾﺷﺎن داوه ﮐﮫ ده ﺷﺗت ھﺎوﮐﺎری ﺑﻛﺎت ﻟﮫ رووﻧﮑردﻧﮫ وه ی ﭘﮫ ﯾوه ﻧدی ،ﻣﺎد ﮔووت و ﺳوﻣﮫ رﯾدا ﻟﮫ ﺳﮫ ده ی ﺳﯾﯾﮫ ﻣﯽ پ.ز ،ﭘﯾﺎوی ﺋﺎﯾﯾﻧﯽ ﮐﻠداﻧﯽ و ﻣﯾژووﻧوس ﺑﯾروﺳوس ﺳﯽ ﮐﺗﯾﺑﯽ ﺑﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﻧووﺳﯾوه ﺳﮫ ﺑﺎره ت ﺑﮫ ﻣﯾژوو و ﮐوﻟﺗوری ﺑﺎﺑل ﮐﺗﯾﺑﮫ ﻛﺎن ﻛروﻧوﻟوﺟﯽ رووداوه ﮐﺎﻧﯾﺎن ﺗﯾدا ﺑووه ﻟﮫ ﮔﮫ ل ﺑﺎﺳﯽ ﺋﮫ و ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧﮫ ﺷﯽ ﮐﮫ ﺣوﮐﻣﯽ ﺑﺎﺑﻠﯾﺎن ﮐردووه ﻟﮫ ﺳﮫ ره ﺗﺎی دﻧﯾﺎوه" ﺑﯾرؤﺳوس ﭘﯾﺎوﯾﮑﯽ ﻧﺎﯾﯾﻧﯽ ﮐﻠداﻧﯽ ﺑووه؛ ﻧﮫ و ده ﺳﺗﯽ ﮔﮫ ﯾﺷﺗووه ﺑﮫ ده ﻗﮫ ﮐوﻧﮫ ﺑﺎﺑﻠﯾﮫ ﻛﺎن .زاﻧﯾﺎرﯾﮫ ﻛﺎﻧﻰ ﻧﮫ و ﻟﮫ ﺳﮫ ر ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﮫ ﻣﺗﻣﺎﻧﮫ ی ﮐردﺑووه ﺳﮫ ر ﺗؤﻣﺎره ﺑﺎﺑﻠﯾﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ و ﺷﯾوه ﺑﮫ ﮔﯾراﻧﮫ وه ﮐﺎﻧﯽ ﻧﮫ و ﻧﮫ ﮔﮫ ری دروﺳﺗﯽ زﯾﺎﺗره ﻟﮫ ﺳﮫ ده ی ﺳﯾﯾﮫ ﻣﯽ.پ.ز دا ﮐﺎﺗﯾﮏ ﮐﮫ ﻧﮫ و ﻣﯾژووی ﺑﺎﺑﻠﯽ ﺑﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﻧووﺳﯾوه و ﭘﯾﺷﮑﮫ ﺷﯽ ﻧﮫ ﻧﺗﯾوﺧﯽ ﯾﮫ ﮐﮫ م ) (٢۶١-٢٣٤پ.ز( ی ،ﮐردووه ،ﺋﮫ و ھﮫ وﻟﯽ ﺋﮫ وه ی داوه ﮐﺗﯾﺑﮫ ﮐﮫ ،واﺑﻧووﺳﯾت ﺧوﯾﻧﮫ ری ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﻧﺎﺷﻧﺎی ﮔووت ﮐورد ﺳوﻣﮫ ری ﻧﮫ ﮐﮫ دی و ﻧﺎﻣوری ﻧﮫ ﺑوون ﻟﯾﻧﯽ ﺗﯾﺑﮕﮫ ن ﺋﺎﻣﺎژه ی ﺑﮫ ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﻧﺎو رووداوه ﻣﯾژووه ﮐﺎن ﮐردووه ﺑﮫ ﻧﺎوﻧﮏ ﮐﮫ ﺧوﺗﻧﮭری ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎﺷﻧﺎی ﺑﯾت ﻟﮫ ﺑﮫ ر ﺋﮫ و ھوﮐﺎره ﯾﮫ ﮐﮫ ﻧﮫ و ﺋﺎﻣﺎژه ی ﺑﮫ ﺗﮫ ﮐﮫ دی و ﻧﺎﻣوری ﮐردووه وه ﮐو ،ﮐﻠداﻧﯽ ﭼوﻧﮑﮫ ھﮫ ردووﮐﯾﺎن ﺳﺎﻣﯽ زﻣﺎن ﺑوون ﻟﮫ ھﮫ ﻣﺎن ﻛﺎﺗدا ﺋﺎﻣﺎژه ی ﺑﮫ ﮔووﺗﯽ و ﺳوﻣﮫ ری ﮐردووه وه ﮐو ﻣﺎد ﻟﮫ ﺑﮫ ر ﺋﮫ وه ی ﮐﮫ ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﯾوﻧﺎﻧﯽ ﻧﺎﺷﻧﺎی ﻧﺎوی ﻣﺎد ﺑوون و ﺑﯾروﺳوس ﻟﮫ واﻧﮫ ی وه ﮐو ﺑﮫ رده واﻣﯽ ھﮫ ﻣﺎن ﮐوﻟﺗور و زﻣﺎن ده ﺑﯾﻧﯽ ﺑرواﻧﮫ ﺋﯾﻣﭘراﺗورﯾﮫ ﺗﯽ ﻣﺎد ﺑﮫ و ﺟوره ،ﺑﯾروﺳوس داﻣﮫ زرﯾﻧﮫ ری ﭘﺎدﺷﺎﯾﮫ ﺗﯽ ،ﺑﺎﺑﻠﯽ ﮐﮫ ﺳوﻣﮫ رﯾﯾﮫ ﻛﺎن ﺑووه ﻟﮫ ﮔﮫ ل رووداوه ﮐﺎﻧﯽ ﭘﮫ ﯾوه ﺳت ﺑﮫ ﮔووﺗﯾﮫ ﮐﺎن ﻟﮫ ﺗؤﻣﺎری ﻣﯾژووﯾﯾدا ﮔﮫ راﻧدوه ﺗﮫ وه ﺑو ﻣﺎده ﮐﺎن ﻟﮫ ﺑﮫ ر ﺋﮫ وه ی ﮐﮫ ﺑو ﺑﯾروﺳوس ،ﻣﺎد ،ﮔووت و ﺳوﻣﮫ ری ﺑﮫ ک ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ھﺎ و زﻣﺎن ﺑوون ﺑرواﻧﮫ ﺋﯾﻣﭘراﺗورﯾﮫ ﺗﯽ ﻣﺎد ﻧﮫ وه ﻟﮫ ﻛﺗﻧﻲ ﺗﮫ وراﺗﯾﺷدا دووﺑﺎره ﮐراوه ﺗﮫ وه .ﭘﺎدﺷﺎی ﺋﺎﺷوری ﺧﮫ ﻟﮑﯽ زوری راﮔوﻧز ﮐردووه ﻟﮫ ﻣﻧﺳوﺑوﺗﺎﻣﯾﺎوه ﺑو ﺋﯾﺳراﺋﯾل ﻟﮫ ﻧﺎوﯾﺎﻧدا ﻛوﻧﮫ ﮐوﺗﮫ ﮐﮫ ﻟﮫ Page 50 ﻧﺎوﭼﮫ ﯾﮫ ﮐﯽ ﻋﯾراﻗﯽ ﺋﮫ ﻣرؤوه رووﯾداوه و ھﯾﺷﺗﺎ ﺷﺎره ﮐﮫ ی ﺑﮫ ﮐوت ﻧﺎﺳراود ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺟووﯾﯾﮫ ﮐﺎﻧدا ،ﻟﮫ و ﺧﮫ ﻟﮑﺎﻧﮫ ﭘﯾﯾﺎن ده وﺗرﯾت ﺳﺎﻣﮫ ری ﺳﺎﻣﺎرﯾﺗﺎن ﯾﺎن ﮐوﺋﯽ ﺗﮫ ورات ده ﻟﯾت وه ﭘﺎدﺷﺎی ﺋﺎﺷوری ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﻟﮫ ﺑﺎﺑل و ﮐوﺛﮫ و ﻧﺎﻓﮫ و ﺣﮫ ﻣﺎس و ﺳﯾﻔﮫ ر ﻗﺎﯾﻣﮫ وه ھﯾﻧﺎ و ﺑردﻧﯾﮫ ﺳﺎﻣﮫ رﯾﮫ ﻟﮫ ﺑری ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﺋﯾﺳراﺋﯾل و ﺋﮫ وان ﺑوون ﺑﮫ ﺧﺎوه ﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎرﯾﮫ و ﻟﮫ و ﻛﺎﺗﮫ وه ﻟﮫ ﺷﺎره ﮐﺎﻧﯾدا ژﯾﺎن ﻣﯾژووﻧووﺳﯽ ﺟوو ،ﺟوﺳﯾﻔوس )) (١٠٠-٣٧ز( ھﮫ ﻣﺎن ﭼﯾروک ﺑﮫ زﻣﺎﻧﯾﮑﯽ ﺗر ده ﮔﯾرﯾﺗﮫ وه و ده ﻟﯾت... : ﺳﮫ ﺑﺎره ت ﺑﮫ ﺷﮫ ﻟﮫ ﻣﮫ ،ﻧزﯾر ﺋﮫ و ﺋﯾﺳراﺋﯾﻠﯾﮫ ﻛﺎﻧﯽ راﮔوﻧز ﮐرد ﻟﮫ وﻻﺗﮫ ﮐﮫ ﯾﺎﻧﮫ وه و ﻟﮫ ﺷوﺗﻧﯾﺎن ﻧﮫ ﺗﮫ وه ی .ﮐوﺗﯾﮫ ﮐﺎﻧﯽ داﻧﺎ ،ﮐﮫ ﺋﮫ وان ﭘﯾﺷﺗر ﻟﮫ ﺑﮫ ﺷﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﻧﺎوه وه ی وﻻﺗﯽ ﻣﺎد و ﻓﺎرس ﺑوون ھﮫ روه ھﺎ ﺳﮫ ﺑﺎره ت ﺑﮫ ﺳﺎﻣﮫ رﯾﮫ ﻛﺎن )ﻛوﺛﯾﮫ ﻛﺎن ﻛﮫ ﻟﮫ ﻻﯾﮫ ن ﭘﺎدﺷﺎی ﻧﺎﺷورﯾﮫ وه ﻟﮫ ﮐوﺛﮫ وه ﮔوازراﺑووﻧﮫ وه ﺑؤ ﺋﯾﺳراﺋﯾل ﺋﮫ و ده ﻧﯾت ﺋﮫ وان ﺋﯾﺳﺗﺎ ده ﻟﯾن ﮐﮫ ﻟﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ی ﻣﺎد و ﻓﺎرﺳﮫ ﮐﺎﻧﮫ وه ھﺎﺗوون و ﻟﮫ راﺳﺗﯾدا ﺋﮫ وان ﺳﮫ ر ﺑﮫ وﻻﺗﯽ ﺋﮫ ... واﻧن ".ﺑﮫ و ﺟوره ﻟﮫ ﺗﮫ ورات و ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺟووه ﮐﺎﻧدا ،ﮐوﺛﮫ ﯾﯾﮫ ﮐﺎن ٧٠٠ﺳﺎل دوای راﮔوﻧز ﮐردﻧﯾﺎن ﻟﮫ ﻻﯾﮫ ن ﭘﺎدﺷﺎی ﻧﺎﺷورﯾﮫ وه ﺑو ﺋﯾﺳراﺋﯾل ﺧوﯾﺎن ﺑﮫ ﻣﺎد .داﻧﺎوه ﻟﯾره دا دﯾﺳﺎن ﭘﮫ ﯾوه ﻧدی ﮔووﻧﯽ ﮐوﺋﯽ ﻟﮫ ﮔﮫ ل ﻣﺎده ﮐﺎﻧدا ده رده ﮐﮫ وﯾﺗﮫ وه ھﮫ روه ھﺎ و ﺷﮭﯽ اﺳﺎﻣﮫ ،ری ﮐﮫ ﻧﺎوﯾﮑﯽ ﺗری ﻛوﺗﯾﮫ ﻛﺎن ﺑووه ﻟﮫ ﺋﯾﺳراﺋﯾل وا ده رده ﮐﮫ وﯾت ﮐﮫ ﭘﮫ ﯾوه ﺳت ﺑﯾت ﺑﮫ ﻧﺎﺳﻧﺎﻣﮫ ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ ﮐﮫ ی ﺗرﯾﺎﻧﮫ وه ھﮫ رﭼﮫ ﻧده ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺟووه ﮐﺎن ھﮫ وﻟﯾﺎن داوه ﮐﮫ ﺳﺎﻣﮫ رﯾﮫ ﮐﺎن ﺑﺑﮫ ﺳﺗﻧﮫ وه ﺑﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ی ﺳﺎﻣرﯾﮫ ﺋﯾﺳراﺋﯾﻠﮫ وه ﺑﮫ ﻻم ﺋﮫ ﮔﮫ ری زﯾﺎﺗر ھﮫ ﯾﮫ ﮐﮫ ﺑووﻧﯽ ﻧﮫ م ﺳﯽ ﻧﺎوه ﺳﺎﻣﮫ ری ،ﮐوﺋﯽ و )ﻣﺎد ﺑو ﺋﺎﻣﺎژه ﮐردن ﺑﮫ ھﮫ ﻣﺎن ﺧﮫ ﻟﮏ رﯾﻛﮫ وت ﻧﮫ ﺑﯾت ﺑﮫ ﻟﮑو ﻧﮫ وه ﺳﯽ ﻧﺎوه ﮐﮫ ی ﮔووﻧﯽ ﻣﺎد و ﺳوﻣﮫ ری ھﮫ ﻣﺎن ﺧﮫ ﻟﮑﮫ ﮐﮫ دواﺗر ﺑﮫ ﮐورد ﻧﺎﺳران ھﮫ روه ھﺎ ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺋﯾﺳﻼﻣﯾﮫ ﮐﺎن ﮐوﺋﮫ ده ﺑﮫ ﺳﺗﻧﮫ وه ﺑﮫ ﮐورد و ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ ﮐﺎﻧﮫ وه ﮐﺎﺗﯾﮏ ﮐﮫ ﭼﯾروﮐﯽ ﺣﮫ زره ﺗﯽ ﺑراﯾم )ﺋﯾﺑراھﯾم( ده ﮔﯾرﻧﮫ وه زؤر ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﺋﯾﺳﻼﻣﯽ ﺋﺎﻣﺎژه ده ﮐﮫ ن ﺑﮫ ﭼﯾروﮐﯽ ﺣﮫ زره ﺗﯽ ﺑراﯾم ﺧﺳﺗﻧﮫ ﻧﺎو ﻧﺎﮔره وه ﮐﮫ ﮔواﯾﮫ ﮐوردی ﻧﮫ وی ﺧﺳﺗوﺗﮫ ﺋﺎﮔره ﮐﮫ وه ﻟﮫ ﮔوﻧدﯾﮏ ﻟﮫ ﻧزﯾﮏ ﺑﺎﺑل ﮐﮫ ﭘﯾﻧﯽ ده وﺗرﯾت ﮐوﺛﮫ ھﮫ ﻧدﯾك ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺋﯾﺳﻼﻣﯾﮫ ﮐﺎن ﺋﮫ و ﮐﮫ ﺳﺎﻧﮫ ی ﮐﮫ ﺣﮫ زره ﺗﯽ ﺑراﯾﻣﯾﺎن ﺧﺳﺗﮫ ﺋﺎﮔره ﮐﮫ وه ﺑﮫ اﻟﮑرداﻧﯾﯾن )ﻛورداﻧﯾﮫ ﻛﺎن( ﯾﺎن اﻻﻛراد" ﮐورده ﮐﺎن ﺋﺎﻣﺎژه ﭘﯾده ﮐﮫ ن ﺟﮕﮫ ﻟﮫ وه ﻓﮫ ﯾﻠﮫ ﺳوﻓﯽ ،ﮐورد ﺷﮫ ﻣﺳﮫ دﯾﻧﯽ ﺷﺎره زووری ده ﻟﯾت ﮐﮫ ﺣﮫ زره ﺗﯽ ﺑراﯾم ٢٠٦٥ﺳﺎل ﭘﯾش ﻋﯾﺳﺎ )پ.ز( ﺑووه ﺋﮫ ﻣﮫ دﻟﻧﯾﺎی ده ﮐﺎﺗﮫ وه ﮐﮫ ﺑﮫ ﭘﻧﯽ ﺳﮫ رﭼﺎوه Page 51 ﺋﯾﺳﻼﻣﯾﮫ ﻛﺎن ﺣﮫ زره ﺗﯽ ﺑراﯾم ﻟﮫ ﺳﮫ رده ﻣﯽ ﮔووﺗﯾﮫ ﮐﺎﻧدا ﺧراوه ﺗﮫ ﻻﮔره وه ﺑﮫ ﻻم ﻟﮫ و ﺳﮫ رﭼﺎواﻧﮫ ﻟﮫ و ﺳﮫ رده ﻣﮫ دا ﺑﮫ ﮐورد ﻧﺎوﯾﺎن ھﯾﻧﺎون ﮐﮫ ﻧﮫ وه دﻟﻧﯾﺎی ده ﮐﺎﺗﮫ وه ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺋﯾﺳﻼﻣﯾﮫ ﻛﺎن ﻣﺎﻣﮫ ﻟﮫ ﯾﮫ ک ﺧﮫ ﻟﮑﯾﺎن ﻟﮫ ﮔﮫ ل ﮐوٹ ،ﮔووت و ﮐورد ﮐردووه ﻟﮫ ﻛﺗﯾﺑﯾﻛﻰ ﺗرى ﺑن وﺣﺷﯾﮫ دا ﻟﮫ و ھﮫ ردوو ده ﺳﺗﮫ واژه ی اﻻﮐراد ﮐورده ﮐﺎن و اﻟﻛرداﻧﯾﯾن )ﻛورداﻧﯾﮫ ﻛﺎن( ﺑﮫ ﮐﺎرده ھﯾﻧﯾت ﺋﮫ وه ی ﺑﮫ ﮐﮫ ﻣﯾﺎن ﻧﺎﻣﺎژه ﯾﮫ ﺑﮫ ﮐورد ﺑﮫ ﮔﺷﺗﯽ ﻟﮫ ﮐﺎﺗﯾﮑدا ﺋﮫ وه ی دووه ﻣﯾﺎن ﺑﮫ ﺧﮫ ﻟﮑﮫ ﺳﮫ ره ﺗﺎﯾﯾﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﻣﯾﺳوﭘوﺗﺎﻣﯾﺎ و ﺑﮫ زاﻧﺎﺗرﯾن ﺧﮫ ﻟﮏ داﯾﺎﻧده .ﻧﯾت ﻧﮫ و ﮐورداﻧﯾﮫ ﮐﺎن ده ﺑﮫ ﺳﺗﯾﺗﮫ وه ﺑﮫ ﭼﯾروﮐﯽ ﻧوح و :وه ﺳﻔﯾﺎن ده ﮐﺎت ﺑﮫ زاﻧﺎﺗرﯾن" ﺧﮫ ﻟﮏ" ﮐﺎﺗﯾﮏ ﮐﮫ ده ﻟﯾت ﻟﮫ ﻧﺎو ھوزه ﺟﯾﺎوازه ﮐﺎﻧدا ﮐورداﻧﯾﮫ ﮐﺎن ﻟﮫ ھﮫ ﻣووﯾﺎن زاﻧﺎﺗر ﺑوون ﺋﮫ وان وه ﮐو ھﮫ ﻣوو ﻧﮫ ﺑﮫ ﺗﯾﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ ھﯾﻣﺎ ده ﯾﺎن ﻧووﺳﯽ ﺑو ﺋﮫ وه ی ﮐﮫ زاﻧﺳﺗﮫ ﮐﮫ ﯾﺎن ﺑو ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ھﮫ ﻟﺑژارده ﺑﭘﺎرﯾزن 2 ﺗﮫ ﻧﺎﻧﮫ ت ﺋﮫ و ﺑﻧﮫ ﭼﮫ ی ﮔﮫ ﻧم ﭼﺎﻧدﻧﯾش ده ﮔﮫ رﯾﻧﯾﺗﮫ وه ﺑو ﮐورده ﮐﺎن ﮐﺎﺗﯾﮏ ﮐﮫ ده ﻟﯾت .ﻧﺎدھم ﻧﮭﯾﻧﯽ ﭼﺎﻧدﻧﯽ ﮔﮫ ﻧﻣﯽ ﺑو ﮐورداﻧﯾﮫ ﮐﺎن ﻧﺎﺷﮑرا ﮐرد ﺟﯾﺎوازی ﻟﮫ ﻧﺎوی ﮐورد دا وا ﻟﮫ وه رﮔﯾری ﺋﻧﮕﻠﯾزی ﮐﺗﯾﺑﮫ ﮐﮫ ی ﺑن وه ﺣﺷﯽ ده ﮐﺎت ﮐﮫ ﭘرﺳﯾﺎر ﻟﮫ وه ﺑﮑﺎت ﮐﮫ ﻧﺎﯾﺎ ﺑن وه ﺣﺷﯽ ﺋﺎﻣﺎژه ی ﺑﮫ ﮐورده ﮐﺎن ﯾﺎن ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﺗر ﮐردووه ﮐﺎﺗﯾﮏ ده ﻟﯾت ﮐورداﻧﯾﮫ ﮐﺎن ﺑﮫ ﻻم وه ﮐو ﻟﮫ ﺳﮫ ره وه رووﻧﮑراﯾﮫ وه ﺳﮫ رﭼﺎوه ﺋﯾﺳﻼﻣﯾﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﺗر دﻟﻧﯾﺎی ده ﮐﮫ ﻧﮫ وه ﮐﮫ ﺋﮫ وه ﺗﮫ ﻧﮭﺎ ﺟﯾﺎوازﯾﮫ ﮐﮫ ﻟﮫ ﻧﺎوھﯾﻧﺎﻧﯽ ﮐورد دا .ھﮫ ﻣوو ﺋﮫ ﻣﺎﻧﮫ ﺗﮫ وه ده ﺳﮫ ﻟﻣﺗﯾن ﮐﮫ ﺑن وه ﺣﺷﯾﮫ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﮫ دوو ﺟور ﮐورد ده ﮐﺎت ﮐورد ﺑﮫ ﮔﺷﺗﯽ و ﮐوردی ﺳوﻣﮫ ری ھﮫ روه ھﺎ ﺋﮫ وه ش ﻟﮫ و ﭘﮫ ﯾوه ﻧدﯾﮫ دﻟﻧﯾﺎ ده ﮐﺎﺗﮫ وه ﻟﮫ ﻧﯾوان ،ﮐوٹ ،ﮔووت ،ﻣﺎد ،ﺳوﻣﮭری و ﮐورد دا ﻧﮫ ﻣﮫ ش ﺑﮫ ﻟﮕﮫ ﯾﮫ ﺑو ﻧﮫ وه ی ﮐﮫ ﻟﮫ واﻧﮫ ھﮫ ﻣووی ﺑﮫ ک ﺧﮫ ﻟﮏ ﺑوون؛ ﺋﮫ وان ﮐوردی ﻧﮫ ﻣرز ﺑوون ھﮫ ﻣوو ﺑﮫ ﻟﮕﮫ ﻛﺎن ﭘﺷﺗﮕﯾری ده ﮐﮫ ﻧﮫ وه ﻟﮫ و ﮔرﯾﻣﺎﻧﮫ ﯾﮫ ی ﮐﮫ ﮔووﺗﯽ و ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ ﮐﺎن ﻧﺎﺧﯾوی زاراوه ی ﺟﯾﺎوازی ھﮫ ﻣﺎن زﻣﺎن ﺑوون؛ ﺋﮫ وان ﮐﺗﺑر ﮐﺗﮑﮫ ری ﺑﮫ ﮐﺗری ،ﺑوون ﺑﮫ ﻻم ﺑﮫ ھﮫ ﻣﺎن زﻣﺎن دواون. ﺟﯾﺎوازی ﺳﮫ ره ﮐﯽ ﻟﮫ ﻧﯾواﻧﯾﺎﻧدا ﺋﮫ وه ﺑووه ﮐﮫ ﮔووﺗﯾﮫ ﮐﺎن ﺧﮫ ﻟﮑﯽ ﭼﯾﺎﮐﺎن ﺑوون ﮐوردی )ﭼﯾﺎ( ﻟﮫ ﮐﺎﺗﯾﮑدا ﮐﮫ ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ ﻛﺎن ﻟﮫ ﺗﮫ ﺧﺗﺎﯾﯾدا دھژﯾﺎن ﮐوردی ده ﺷت دواﺗر( ﻗﺳﮫ ی زﯾﺎﺗری ﻟﮫ ﺳﮫ ر ده ﮐرﯾت ﻣﺎده ﮐﺎن ﻟﮫ ﺳﮫ رﭼﺎوه ی ﺋﺎﺷورﯾدا ﺑﮫ ﮔووت ﻧﺎوده ھﯾﺗران و دواﺗر ﻟﮫ ﺳﮫ رﺟﺎوه ﺑﺎﺑﻠﯾﮫ ﮐﺎﻧدا ﮐﺎره ﮐﺎﻧﯽ ﺑﯾروﺳوس وه ﮐو ، ﻧﻣووﻧﮫ ﺳوﻣﮫ ری و ﮔووﺗﯾﮫ ﮐﺎن ھﮫ ردووﮐﯾﺎن ﺑﮫ ﻣﺎد ،ﻧﺎوھﺗﻧراون ھﮫ روه ھﺎ ﻟﮫ ﺗؤﻣﺎری ﭘﮫ ھﻠﮫ وی ﮐوردی و ﻧﮫ ر ﻣﮫ ﻧﯾدا ﮐورده ﮐﺎن ﭘﯾﯾﺎن دھوﺗرا ﮐورده ﻣﺎده ﮐﺎن ﮐﮫ ﻧﮫ وه ﻧﯾﺷﺎﻧﯽ ده دات ﮐﮫ ﻣﺎده ﮐﺎن ﺑﻧﮫ ﻣﺎﻟﮫ ی ﺣوﮐﻣراﻧﯽ ﮐورد ﺑوون ﻟﮫ و ﺗؤﻣﺎراﻧﮫ وه ﺑﻧﮫ ﭼﮫ ی ﮐورد رووﻧﮫ ﻛوردی ﺋﮫ ﻣرؤ ﺑرﯾﺗﯾن ﻟﮫ ،ﻣﺎد ،ﻣﺎﻧﯽ ﮔووﺗﯽ ھوری و ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ ﮐﺎﻧﯽ راﺑردوو ﺑﻧﮫ ﭼﮫ ی ﮐورد ﻟﮫ ﻧﺎوﭼﮫ ی ﺟوﮔراﻓﯽ ﺳﯾﮕوﺷﮫ ی ﺷﺎرﺳﺗﺎﻧﯾﮫ ﺗﯽ ﻣروﻓﺎﯾﮫ ﺗﯾدا ﺷوﯾﻧﮫ واره ﮐﺎﻧﯽ ﮐوردﺳﺗﺎن ﻧﮫ وه ده ﮔﮫ ﯾﮫ ﻧن ﮐﮫ ﺳﮫ ره ﺗﺎﮐﺎﻧﯽ ﻧﯾﺷﺗﮫ ﺟﯾﺑوون ﺷورﺷﯽ ﮐﺷﺗوﮐﺎل ،ﻣﺎﻟﯾﮑردﻧﯽ ﻧﺎژه ل و ﻧووﺳﯾن ﻟﮫ و وﻻﺗﮫ دا رووﯾداوه ﻟﮫ م ﺷوﺗﻧﮫ واراﻧﮫ ﻟﮫ ﺳﮫ راﻧﺳﮫ ری ﮐوردﺳﺗﺎن دا ھﮭن ﺑﮫ ﻻم ﻧﺎوﭼﮫ ﯾﮫ ﮐﯽ ﺗﺎﯾﺑﮫ ت ھﮫ ﯾﮫ ﮐﮫ ﻧﮫ و ﺷوﯾﻧﮫ واراﻧﮫ ی ﺗﯾداﯾﮫ ﮐﮫ ﺋﮫ ﻓﺳﺎﻧﮫ و ﻧﺎﯾﯾن و داﺳﺗﺎﻧﮫ ﮐﺎﻧﯽ ﻟﮫ ﮔﮫ ﻧداﯾﮫ ﺋﮫ و ﻧﺎوﭼﮫ ﯾﮫ وه ک Page 52 ﺳﺗﮕوﺷﮫ ی ﺷﺎرﺳﺗﺎﻧﯾﮫ ﺗﯽ ﻣروﻓﺎﯾﮫ ﺗﯽ ﺧوی ده ﺧﺎﺗﮫ روو ﻟﮫ ھﻣﺎن ﮐﺎﻧدا ﻧﺎوﭼﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳﺗر اوﻧﺗﮫ وه ﺑﮫ ﺑﻧﮫ ﭼﮭﯽ ﺋﮫ ﻓﺳﺎﻧﮫ ی ﻟﮫ داﯾﻛﺑووﻧﯽ ﻧﮫ ﺗﮫ وه ی ﮐورده وه ﻟ و د ﮔ ﯽ و ﻣ وﮐ ﺗ ﯽ ﺗوراة ﺋﮫ و ﮔﮫ ﺷﮫ ﺳﮫ ﻧدﻧﮫ ﮔﮫ وره ﯾﮫ ﻟﮫ ﻣﯾژووی ﻣروﻓﺎﯾﮫ ﺗﯾدا ﮔوراﻧﮑﺎری ﻣﮫ زﻧﯽ ﻟﮫ ژﯾﺎﻧﯽ ﮐوﻣﮫ ﻻﯾﮫ ﺗﯽ ﺋﮫ و ﻧﺎوﭼﮫ ﯾﮫ دا ﺑﮫ ﺗﺎﯾﺑﮫ ﺗﯽ ھﯾﻧﺎﯾﮫ ﻛﺎﯾﮫ وه ﺑووﻧﯽ ﮐوﻧﺗرﯾن ﺑﮫ رﺳﺗﮕﮫ ﮔری ﻣﯾرازان( ﮔوﺑﯾﮑﻠﯽ )ﺗﮫ ﺑﮫ ﮐﮫ ﻣﯾژووه ﮐﮫ ی ده ﮔﮫ رﯾﺗﮫ وه ﺑو ١٠٠٠٠ی پ .ز ﺑﮫ رھﮫ ﻣﯽ ﺋﮫ و ﮔﮫ ﺷﮫ ﺳﮫ ﻧدﻧﮫ ﺑﮫ ﺋﮫ ﻣرؤ زاﻧﺎﮐﺎن ﭘﯾﯾﺎن واﯾﮫ ﮐﮫ ﺑورﺟﯽ ﺑﺎﺑل ﮐﮫ ﻟﮫ ﺗﮫ وراﻧدا ﻧﺎﻣﺎژه ی ،ﭘﯾﮑراوه ده ﮐﮫ وﻧﺗﮫ ﺋﮫ و ﻧﺎوﭼﮫ ﯾﮫ وه ﺷﻧﺎری ،ﺗﮫ ،ورات ﺳﻧﺟﺎری ﻧﮫ ﻣروﯾﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ ﯾﻧﯽ ﺗﮫ ورات و ﺳوﻣﮫ رﯾﮫ ﮐﺎن ﺷوﺗﯾﻧﯽ ﺟوداﺑووﻧﮫ وه ی زﻣﺎﻧﮫ ﮐﺎﻧﮫ دوور ﻧﯾﮫ ﻟﮫ ﺑﮫ رﺳﺗﮕﮫ ی ﭘﯾروزی ﻻﻟﺷﯽ ﻧﺎﺑﯾﻧﯽ دﯾرﯾﻧﯽ ﮐورده