Teaching Guide
First Quarter – Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik
Dates: ___January 15-19, 2024_____________
NILALAMAN
Pagbibigay-Kahulugan sa mga Konseptong Kaugnay ng Pananaliksik
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
Nasusuri ang iba’t ibang uri ng binasang teksto ayon sa kaugnayan nito sa sarili, pamilya,
komunidad, bansa at daigdig
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nasusuri ang kalikasan, katangian, at anyo ng iba’t ibang teksto .
MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO
1. Natutukoy ang kahulugan at katangian ng mahahalagang salitang ginamit ng iba’t ibang
uri ng tekstong binasa.
2. Naibabahagi ang katangian at kalikasan ng iba’t ibang tekstong binasa
MOST ESSENTIAL LEARNING
COMPETENCIES (MELCS)
1. Naibabahagi ang katangian at kalikasan ng iba’t ibang tekstong binasa.
SPECIFIC LEARNING OUTCOMES
At the end of this lesson, the learners will be able to:
1. Natutukoy ang kahulugan ng balangkas konseptwal, balangkas teoretikal, datos
empirikal, atbp.
2. Nakikilala ang mga konseptong kaugnay ng pananaliksik batay sa kahulugan
nitó.
3. Nagagamit ang konseptong kaugnay ng pananaliksik ayon sa kahulugan nitó.
4. Natutukoy ang kahulugan ng mahahalagang salitang ginamit saiba’t ibang uri ng
tekstong binasa
5. Natutukoy ang katangian ng mahahalagang salitang ginamit sa iba’tibang uri ng
tekstong binasa
6. Nasusuri ang mga mahahalagang salitang ginamit sa ibat’t ibang uring tekstong
binasa.
TIME ALLOTMENT
4 hours – 2 sessions
LESSON OUTLINE:
1. Pagpapakilala
: Ipakilala ang balangkas ng paksa ng kursong paksa.
2. Pagganyak
3. Pagtuturo
4. Pagsasanay
5. Pagpapayaman
6. Pagsusuri
: Cross Word Activity para sa paglalahad ng paksa.
: Pagpapakita at pagtalakay sa panayam ng mga paksa.
: Pagsulat ng isang sanaysay sa binigay na mga paksa.
: Paggawa ng isang talaan para sa aplikasyon hinggil sa paksa.
: Pagsusulit
Laptop, Projector, Chalk board, Marker
MATERIALS
Book: DIWA Senior High School Series: Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa
Pananaliksik
May Akda: Alvin Ringgo C. Reyes
PROCEDURES
MEETING THE LEARNERS’ NEEDS
1. PAGPAPAKILALA
Teacher Tip:
At the end of this lesson, the learners will be able to:
 Natutukoy ang kahulugan ng balangkas konseptwal, balangkas teoretikal, datos
empirikal, atbp.
 Nakikilala ang mga konseptong kaugnay ng pananaliksik batay sa kahulugan nitó.
 Nagagamit ang konseptong kaugnay ng pananaliksik ayon sa kahulugan nitó.
 Natutukoy ang kahulugan ng mahahalagang salitang ginamit saiba’t ibang uri ng tekstong
binasa
 Natutukoy ang katangian ng mahahalagang salitang ginamit sa iba’tibang uri ng tekstong
binasa
 Nasusuri ang mga mahahalagang salitang ginamit sa ibat’t ibang uring tekstong binasa
Teacher Tip:
2. PAGGANYAK
Hanapin sa CROSSWORD PUZZLE ang mga salita na may kinalaman sa COVID-19 sa tulong ng
mga kahulugan na nasa ibaba.
___________ 1. Unang kawal
RESOURCES
___________ 2. Pangkaraniwan
___________ 3. Daglat ng General Community Quarantine
___________ 4. Paglayo-layo ng mga tao
___________ 5. Bago sa pangkaraniwan
___________ 6. Pananatili sa isang lugar
___________ 7. Paghuhugas ng kamay
___________ 8. Daglat ng Personal Protecting Equipment
___________ 9. Likidong panlaban sa COVID-19
___________ 10. Mabilisang pagkahawa ng mga tao sa isang sakit
___________ 11.Pagtulong ng walang inaasahang kapalit
___________ 12.Pinansiyal na tulong mula sa gobyerno
___________ 13.Daglat ng Modified Community Quarantine
___________ 14.Proteksyon o pantakip sa ilong at bibig
___________ 15.Paglakas ng katawan galing sa sakit

3. PAGTUTURO
Teacher Tip:
Ang pagbibigay-kahulugan ay isang eksposisyon na tumatalakay o naglalahad ng depinisyon o
kahulugan sa isang salita. Ito rin ay paglilinaw sa kahulugan ng isang salita upang tiyak na
maunawaan. Bawat disiplina o larang ay may mga jargon o teknikal na katangian na kinakailangan
ng paglilinaw o pagpapalinawanag.
Ito ang mga konseptong pangwika na pag-uukulan nang pansin sa bahaging ito:
1. Balangkas Teoretikal – ay mga umiiral na teorya sa iba’t ibang larang o disiplina na subók
na at may balidasyon ng mga pantas.
2. Balangkas Konseptuwal – ay mga konsepto o idea na tutugon sa baryabol ng pananaliksik
na maaaring binuo ng mga mananaliksik
3. Datos Empirikal – ang mga datos mula sa resulta ng metodong ginamit sa pangangalap ng
datos.
Ayon kina Grant at Osaloon (2014) sa jornal ni Adom (2018), ang balangkas ay nagsisilbing
‘blueprint’ o gabay sa pananaliksik. Ito ay mahalagang bahagi ng pananaliksik upang matiyak ang
landas na tinutungo habang ginagawa ang papel at maiwasan ang paglihis sa paksang napili. Ang
balangkas na ito ay makatutulong sa mga mananaliksik bílang pundasyon ng tila binubuong gusali.
Balangkas Teoretikal
Ang teoretikal na balangkas ay nakabatay sa mga umiiral na teorya sa iba’t ibang larang na may
kaugnayan o repleksiyon sa layunin o haypotesis ng pananaliksik (Adom, 2018)
Isinaad din ni Akintoye (2015) sa parehong jornal na mahalaga ang teoretikal na balangkas upang
matulungan ang mananaliksik sa paghahanap sa angkop na dulog, analitikal na kaparaanan, at
mga hakbangin ukol sa katanungan o layunin ng saliksik na ginagawa. Sa pamamagitan nitó mas
binigyang-lalim at paglalapat ang ginagawang saliksik.
Ayon kina Simon at Goes (2011), narito ang ilan sa mga punto na maaaring gamitin sa paghahanap
ng teoretikal na balangkas:
1.
Ang pagtukoy sa pangunahing layunin ng paksa
2.
Alamin ang mga pangunahing baryabol ng ginagawang saliksik
3.
Pagbabása at pagbabalik-aral sa mga kaugnay na literatura ng iyong paksa
4.
Pagtatalâ ng kabuoan at baryabol na maaaring makaapekto sa paksa
5.
Pagsipat sa iba pang mga baryabol na kaugnay ng paksa
6.
Pagrerebisa ng saliksik habang idinadagdag ang salitang teorya
7.
Pag-iisa-isa sa mga teoryang nasaliksik at kaugnayan nitó sa iyong papel
8.
Pagtingin sa iba pang teorya na humahamon sa perspektibo ng napiling teorya
9.
Pagsasaisip ng mga limitasyon ng napiling teorya
Isang halimbawa ng teorya ay Attachment Theory ni John Bowlby (1971) na ginamit sa pananaliksik
na pinamagatang Mga Batas ukol sa Child Abuse ni Abadejos. Napili nila ang teorya sapagkat ito
ang sumasagot sa baryabol nilang child abuse na pumapaksa sa pagkawalay sa ina bílang isang
dahilan ng pagkakaroon ng pang-aabuso sa mga bata.
Kung iyong mapapansin, ang Attachment Theory na ginamit sa papel ay isang subok na teorya na
kinikilala ng iba pang mga pantas. Ito rin ay sumasagot sa kung bakit nga ba nagkakaroon ng pangaabuso sa baryabol na “child abuse”.
Balangkas Konseptuwal
Ang konseptuwal na balangkas ay naglalaman ng konsepto ng mananaliksik hinggil sa pag-aaral
na isinasagawa. Ito ang pangunahing tema at panuntunan ng pagsisiyasat. Ang nasabing
balangkas ay ipinakikita sa isang paradigma ng pananaliksik na kailangan maipaliwanag nang
maayos.
Isinaad naman nina Grant at Osanloo (2014) na ito ay naglalahad ng estruktura na nagpapakita
kung paano binibigyang-kahulugan ng mananaliksik ang pilosopikal, epistemolohikal,
metodolohikal, at analitikal ang kaniyang ginagawang pananaliksik (Adom, 2018).
Ito rin ay pinagsama-samang magkakaugnay na konsepto upang maipaliwanag o masagot ang
haypotesis ng ginagawang saliksik (Imenda, 2014). Sapagkat ito ay magkakaugnay na konsepto,
ito ay dapat na nakaayos sa lohikal na estruktura sa tulong ng larawan o biswal na nagpapakita ng
pagkakaugnay ng mga idea (Grant at Osanloo, 2014).
Halimbawa, ang iyong paksa ay ukol sa “Mga Paraan sa Pag-iingat sa Kalikasan,” mula rito, ito ang
iba’t ibang konsepto na nabuo ng mga mananaliksik upang masukat ang kanilang baryabol ukol sa
“paraan sa pag-iingat”.
“Mga Paraan sa Pag-iingat sa Kalikasan”
Kung iyong susuriin, mapapansing nagtataglay ito ng IBA-IBANG konsepto upang matugunan ang
baryabol o suliranin hinggil sa kalikasan. Totoong ang ilan dito ay mula sa kilalang batas o pantas
ngunit ito ay ISINAMA sa iba pang konsepto at nabuo ng mananaliksik ang konseptong ito na
ipinakikita sa dayagram.
PAGKAKAIBA NG BALANGKAS NA TEORETIKAL AT KONSEPTUWAL (Adom, 2018)
Balangkas Teoretikal
Balangkas Konseptwal
Mas malawak ang mga nilalatag na idea Mas tiyak ang mga idea
Nakabatay sa mga teoryang umiiral na Nakabatay sa mga konseptong may
subok at may balidasyon ng mga pantas kaugnayan sa pangunahing baryabol ng
pananaliksik
Modelong binuo ng mananaliksik batay sa
Isang modelo batay sa isang pag-aaral
mga baryabol ng papel.
Mahusay ang pagkakabuo, disenyo, at
tinatanggap na
Ito ay may focal point para sa dulog na
gagamitin sa saliksik sa isang tiyak na
larang upang masagot ang katanungan
Ito ay mga teorya na magkakaugnay para
sa proposisyon ng papel
Ito ay ginagamit upang subukin ang
isang teorya
DATOS EMPIRIKAL
Maaari rin itong kumuha ng mga modelo o
mga teorya na aakma sa layunin ng
pananaliksik
Hindi pa tinatanggap ngunit isinasangguni
ng mananaliksik batay sa suliranin ng
pananaliksik na ginagawa
Balangkas na nagtataglay ng lohika kung
paano masasagot ang mga katanungan ng
ginagawang saliksik
Pinagsasamang
mga
konsepto
na
magkakaugnay
upang
masagot
ng
mananaliksik ang suliranin o layunin ng
papel
Ito ay ginagamit sa pagpapaunlad ng teorya
Ang datos empirical ay mga impormasyong nakalap mula sa kombinasyon ng dalawa o
higit pang metodo ng pananaliksik (obserbasyon, pakikipanayam, at/o ekperimentasyon,
atbp.). Ito ay dumadaan sa pagsusuri at maaaring mapatunayan na totoo o hindi,
makabuluhan o hindi.
TATLONG URI NG DATOS EMPIRIKAL
1.
Tekstuwal. Paglalarawan sa datos sa paraang patalata.
Halimbawa:
Ayon sa UNESCO (2020) 87% o 1.5 bilyon na mag-aaral ang naapektuhan nang
dahil sa 2019 N Corona Virus sa buong mundo at 28 milyon naman ang
naapektuhan sa Pilipinas.
2.
Tabular. Paglalarawan sa datos
Halimbawa:
Ilang
Online
Television
Lalawigan
Learning
sa Cavite
Bacoor
3046
398
Imus
4025
1098
Dasmariñas 3098
1209
gamit ang estadistikal na talahanayan.
Radio
Modular
Learning
Blended
Learning
120
370
405
5700
7098
9091
6900
8929
10,901
3.
Grapikal. Paglalarawan sa datos gámit ang biswal na representasyon
katulad ng line graph, pie graph, at bar graph.
Line Graph. Maaaring gamitin kung nais ipakita ang pagbabago sa baryabol o numero
sa haba ng panahon.
Pie Graph. Isang bílog na nahahati sa iba’t ibang bahagi upang maipakita ang pagkakaiba-iba ng
bílang ng isang grupo ayon sa mga kategorya ng iyong pag-aaral.
Bar Graph. Maaaring gamitin kung may dalawa o higit pang datos na magkahiwalay at
ipinaghahambing.
Halimbawa:
í
sa Bawat Track sa SHS
Bi lang ng mga mag-aaral
600,000
500,000
400,000
300,000
200,000
100,000
0
Luzon
Academic
Visayas
Technical-Vocational-Livelihood
Mindanao
Sports and Arts
Pagtukoy ng Kahulugan at e Katangian ng Mahahalagang Salitang Ginamit ng Iba’t Ibang
Uri ng Tekstong Binasa
Hindi naman sa Iahat ng pagkakataon ay kailangang sumangguni sa diksiyunaryo tuwing may
mababasang salitang mahirap unawain. Maaaring pansamantalang lagyan ng marka ang salita,
gamit ang lapis at ipagpatuloy ang pagbabasa. Maaaring gumawa ng tentatibong paghihinuha sa
maaaring kahulugan ng salita sa pamamagitan ng gamit nito sa pangungusap.
Una, BIGKASIN ang salita. Madalas ay nagkakaroon tayo ng ideya o nakikilala natin ang kahulugan
ng salita kapag narinig natin itong binigkas. Sa isang banda, kapag mali ang bigkas ng salita,
nagkakaroon din ito ng ibang pagpapakahulugan. Ikalawa, suriin ang ESTRUKTURA ng salita.
Pag-aralan kung ito ba ay salitang-ugat, maylapi, inuulit, o tambalan. Tukuyin ang mga bahagi ng
salita upang magkaroon ng ideya sa kahulugan nito. Tukuyin din kung sa anong bahagi ng
pananalita ito kabilang, halimbawa, kung ito ay pangngalan, pandiwa, pang-uri, at iba pa. Tukuyin
din kung pormal at di pormal ang katangian ng salita. Pagkatapos, pag-aralan ang KONTEKSTO.
Hulaan ang kahulugan ng salita batay sa kung paano ito ginamit sa loob ng pangungusap, sa
sinundang pahayag, o sa susunod na pahayag. Kapag hindi pa rin makuha ang kahulugan,
kumonsulta na sa diksiyunaryo. Maaari ding tumingin sa glosari ng aklat kung mayroon ito.
Pagpapakahulugan ng Salita
Ang malawak na pagpapakahulugan sa mga salita ay kinakailangan ng tao upang higit na maging
mahusay at epektibo ang pakikipagkomunikasyon. Narito ang mga paraan kung paano
mabibigyang kahulugan ang mga salita o pangungusap.
1. Pagbibigay-kahulugan — ito ang pagbibigay ng kahulugan na mula sa taong may sapat na
kabatiran tungkol sa salita/pangungusap na nais bigyang kahulugan o kaya'y maaaring mula sa
mga diksyunaryo, aklat, ensayklopedya, magasin o pahayagan.
Halimbawa :
pambihira - katangi-tangi
2.Pagbibigay ng iba pang kahulugan o barayti ng salita — ito ang pagbibigay ng magkatulad na
kahulugan Halimbawa :
Paghanga- pagmamahal
3.Pagbibigay ng mga halimbawa — ito ang pagbibigay ng kahulugan ng isangsalita sa
pamamagitan ng pagbibigay ng mga halimbawa.
Halimbawa :
Ang buhay ng tao ay parang isang gulong. Minsan nasa ibabaw, minsan nasa ilalim. Minsan ay
nakararanas tayo ng hirap at minsan narnan ay nakararanas ng ginhawa.
4.Paglalapi at pagsasama ng salita sa pangungusap — ito ang pagkakaroon ngiba't ibang
pagpapakahulugan sa salita kapag nilalapian.
Halimbawa :
Mata lamang ang walang latay. (sobra ang natanggap na pananakit)
Lagi na lamang akong minamata ni Nene. (nang-aapi o mababa ang pagtingin sa kapwa)
Matalas ang mata ni Totoy. (bahagi ng katawan)
5.Paggamit ng mga idyomatikong pahayag at pagtatayutay — ito angpagbibigay ng kahulugan sa
mga salitang matalinhaga sa pamamagitan ng pagsusuri sa mga salitang ginamit.
Halimbawa :
Di-maliparang uwak - malawak
Kaantasan ng Wika
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang kategorya sa antas na ginagamit ng tao batay sa kaniyang
pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon, katayuan, at okasyong
dinadaluhan. Kaya mahalagang kilalanin ang mga salita upang maging pamilyar sa katangiang
tinataglay nito.
A. Pormal na Wika - Ito ay antas ng wika na istandard at kinikilala o ginagamit ng nakararami.
1.
Pambansa- Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat atpambalarila para
sa paaralan at pamahalaan.
Halimbawa: asawa, anak, tahanan
2.
Pampanitikan o Panretorika- Ito ay ginagamit ng mga malikhaingmanunulat. Ang
mga salita ay karaniwang malalalim, makulay, at masining.
Halimbawa:
Kabiyak ng puso, Bunga ng pag-ibig, Pusod ng Pagmamahalan
B. Impormal na Wika - Ito ay antas ng wika na karaniwan, palasak, at pangaraw-araw.
Madalas itong gamitin sa pakikipag-usap at pakikipagtalastasan.
1. Lalawigan- Ito ay gamitin ng mga tao sa partikular na pook olalawigan, makikilala ito sa
kakaibang tono o punto.
Halimbawa:
Papanaw ka na? (Aalis ka na)
Nakain ka na? (Kumain ka na)
Buang! (Baliw)
2. Kolokyal- Pang-araw-araw na salita, maaring may kagaspangan nang kaunti, maaari rin itong
refinado ayon sa kung sino ang nagsasalita. Ang pagpapaikli ng isa, dalawa, o higit pang titik
sa salita.
Halimbawa:
Meron - Mayroon
Nasan - Nasaan
Sakin - sa akin
3. Balbal- Sa Ingles ito ay Slang. Nagkaroon ng sariling codes, mababa ang antas na ito, ikalawa
sa antas bulgar.
Halimbawa:
Chicks (dalagang bata pa)
Orange (bente pesos) Pinoy (Pilipino)
Karaniwang paraan ng pagbubuo ng salitang balbal:
1. Paghango sa mga salitang katutubo
Halimbawa:
Gurang (matanda)
Bayot (bakla)
Barat (kuripot)
2. Panghihiram sa mga wikang banyaga
Halimbawa:
Epek (effect)
Futbol (naalis)
Tong (wheels)
3. Pagbibigay ng kahulugan ng salitang tagalog
Halimbawa:
Buwaya (Crocodile)
Bata (Child/Girlfriend)
Durog (powdered/high in addiction)
Papa (father/lover)
4. Pagpapaikli
Halimbawa:
Pakialam - paki
Malay ko at pakialam ko -ma at pa
Anong sinabi -ansabe
Anong nangyari -anyare
5. Pagbabaliktad
Halimbawa:
Etneb- bente
Kita- atik
Ngetpa- panget
Dehin- hindi
6. Paggamit ng Akronim
7. Halimbawa:
PUI -Pasyenteng Uusisain at Ipapa-confine
PUM-Pasyenteng Uuwi at Mamalagi sa bahay
AWIT- AW ang sakIT
8. Pagpapalit ng Pantig
Halimbawa:
Lagpak / palpak -Bigo
Torpe / Tyope /Torpe -naduwag
9. Paghahalo ng Salita
Halimbawa:
Bow na lang ng Bow
Mag-MU
Mag-jr (joy riding)
10. Paggamit ng Bilang
Halimbawa:
45-Baril
143- I love you
50/50- naghihingalo
11. Pagdaragdag
Halimbawa:
Puti - isputing
Kulang -kulongbisi
12. Kumbinasyon (Pagbabaligtad at Pagdaragdag)
Halimbawa:
Hiya-yahi-Dyahi
13. Pagpapaikli at pag-Pilipino
Halimbawa:
Pino -Pinoy
Mestiso-Tiso-Tisoy
14. Pagpapaikli at pagbabaligtad
15. Halimbawa:
Pantalon-Talon-Lonta
Sigarilyo-Siyo-Yosi
16. Panghihiram at pagpapaikli
Halimbawa:
Security -Sikyo
Brain Damage - Brenda
17. Panghihiram at Pagdaragdag
Halimbawa:
Get -Gets/Getsing
Cry -Crayola
Teacher Tip:
4.
PAGSASANAY
Panuto: Pumili ka ng isang suliranin o paksa sa ibaba. Magsulat ng isang sanaysay mula sa
napiling paksa. Mula sa napili mong suliranin magsaliksik ka ng mga teorya o pamamaraan upang
mabigyan mo ito ng solusyon o lunas. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.
A.
B.
C.
D.
E.
Pagiging Laging Hulí o Liban sa Klase
Pagkakaroon ng Mababang Marka
Pisikal o Virtwal (Cyber) na Pambubulalas (Bullying)
Pagharap sa Hámon ng Covid-19
Depresyon: Dulot ng Covid-19
F.
G.
Mga Nawalan ng Trabaho Dahil sa Covid-19
Búhay na Kakaharapin ng mga Umuwing OFW dahil sa COVID-19
PAKSANG NAPILI: __________________________________________________
TEORYA o MGA KONSEPTONG NAPILI: _____________________________
5.
PAGPAPAYAMAN
Teacher Tip:
Gumawa ng sariling talaan ng mahihirap na
salitang nabasa. Itala ang mga salita,
kabisahin ang kahulugan nito at gamitin sa
sariling pangungusap ang salitang binigyang
kahulugan upang maidagdag sa kaalaman
sa talasalitan. Magbigay ng sampung salita.
Maaaring gumamit ng mga lumang
kuwaderno upang doon itala ang lahat ng
mga salita na binigyang kahulugan.
Maaaring magtala araw- araw ng limang
salita na binigyan ng kahulugan at gamitin sa
sariling pangungusap. Ito ay sisiyasatin ng
guro sa oras na magkita kayo.

6.
PAGSUSURI
Teacher Tip:
Pagsusulit
Prepared by:
Mrs. Jia Roxanne D. Ramos, LPT
Subject Teacher
Checked by:
Ms. Gadra Baylon, MAEd
SHS Program Head