Wojnami zastępczymi/o niskiej intensywności nazywamy rywalizacje stanow zjednoczonych z zssr, która miała miejsce na terenie innych państw. Doktryna powstrzymywania (harry truman), zsrr za nic nie będzie dominować na swiecie, efekt domina (john f kennedy + Lyndon jonhson) jeśli zssr przejmie władze w Wietnamie, to rozleje się tez na inne kraje i doktryna realistycznego pokojowego współistnienia, czyli trzeba było dojść do porozumienia bo zagrozeniem była zaglada atomowa). Wietkong (komunistyczna partia partyzancka) południowy Wietnam – chcieli zjednoczyć podzielony kraj, polnocny Wietnam chciahl podpoorzadkowac sobie poludniowy) – mogli liczyc na wsparcie rekrotow z (zsrr i chin) przechodzących szlakiem ho chi minha. Wojna wietnamska wybucha w 1964 roku, wykorzystywane trzy rodzaje broni amunicja, propaganda i aparat. W dniu swieta tet (nowy rok wientamski) wietkong atakuje miasta Wietnamu polkudniowego – obronione zostlay przez wojska amerykańskie. Aparat jako bron walki – oskaraza się amerukanow do wykorzystywania cywilow w trakcie walki (będą robione jednoznacznie wygladajace fotografie). Tragedia w wiosce my lai przedstawiona jako masakra, rzez mieszkancow – agresja amerykanow. Słynne zdjecie broni przy glowie, ten który trzyma jest człowiekiem z polkudnia, ten który będzie zabity – z polnocy (general komunistyczny – dowodca ruchu egzykucyjnego zabijal niewinne osoby) zdjecie wywoalo dużo kontrowersji. 1973 pokoj zawarty w paryzu, wosjka amerykańskie wycofują się z Wietnamu („przegrana walka”). W kambodzy przejmują władze czewoni Khmerzy – przywodca pol pot – doprowadzi do smeici 20 procent społeczeństwa, eliminowal inteligentnych ludzi (tych którzy będą umieli czytac pisać itp.) w Izraelu (dzień pojednania – arme izraelskie nie pracowaly) armie Egiptu i syrii atakują izrael – wojna jon kippur. Początek kryzysu naftowego na swiecie, kraje arabskie nakladaja na paliwo embargo (zakaz/ograniczenie wysylki do konkretnych krajów), w Ameryce ludzie straca prace, bezrobocie, bankrupctwo, zakaz poruszania się samochodem w konkretne dni, duza oszczednosc paliwa. Nixon (który zagwarantowal wszystkie powyższe w wojnie roziwazania) zostaje oskarżony o pozyskiwanie nielegalnych materiałów kompromitujących oponoentow z budynku watergate – nowym prezydentem zostaje gerald ford. W iranie rzadzi szach mohammad rezy pahlawi, z jego poglądami nie zgadza się ruhollah chomejni, ktory po krótkim pobycie w wiezieniu nawolywal do rewolucji. Rewolucaj islamska, iran staje się państwem teokratycznym w 1979 doprowadza do obalenia mohameda, a władze przejmuje chomejni. Dochodzi do ataku na ambasadę amerykanska (wzieci sa do niewoli) jimmy carter chce ich odbic, traci ludzi i sprzet, zakładnicy sa uwolnieni po spełnieniu czesciu zadań Iranu. W 1980 Iracki dyktator atakuje iran, wybucha wojna iracko-iranska. Wojny o niskiej intensywności wojny zastepcze – konflikt miedzy usa a zsrr, który odbywal się na terenach innych krajów, doktryna powstrzymywania (prezydent harry truman) miała polegac na tym, ze zsrr nigdy nie dojdzie do władzy na sweicie. efekt domina polegal na tym, ze john f kennedy i Lyndon johson uważali ze jak zsrr opanuje Wietnam, to komunizm szybko rozlegnie się po innych krajach.Szlak ho chi minha – wietnam polnocny chciał podporządkować sobie wietnam południowy, który moglliczyc na pomoc rekrutów z zsrr i chin, którzy przechodizli szlakiem ho chi minha.Aparat był uznawany jako bron podczas walki, ponieważ ci którzy robili zdjęcia amerykanom (umyślnie jednoznacznie wyhladajace) oskarżali ich o wykorystywanie cywilow w walce, do tego tragedia w wiosce my lai, przedstawiona jako masakra, rzez mieszkancow co było jednoznaczne z okrucieństwem amerykanow. Zdjecia musza być jednoznaczne z sytuacja widoczna, bez zadnych pobocznych kontekstow, a słynne zdjeie przedstawia człowieka z południa wientamu (ten który trzyma pistolet) i człowieka z polnocy – generala komunistycznego, dowodce ruchu egzekucyjnego osob niewinnych), zdjecie wywowalo duże oburzenie, mimo ze ludzie nie znali całej historii.W 1973 nastepuje pokoj zawarty w paryzu, wojska amerykanskei wycofują się z Wietnamu. Czerowni Khmerzy – ich przywodca był pol pot, panowali w kambodzy, pol pot wymordowal 20 procent społeczeństwa, eliminując ludzi inteligentych, których uwazal za zagrozenie.Kryzys naftowy swiata nastepuje po ataku Egiptu i syrii na Izrael (dzień pojednania, wojskaizraelskie nie pracowaly) kraje arabskie nakladaja na paliwo embargo (ogrnaiczenie w eksporcie i imporcie niektórych towoarow do danych krajów), w Ameryce doprowadizlo to do tego, ze ludzie w określone dni nei mogli poruszać się samochodem, kladano bardzo duzy nacisk na oszczednosc, zapanowalo bezrobocie a także bankructwo (duże firmy poupadaly). Nixon zostaje oskarżony o pozyskiwanie nieleglanaych materiałów oczerniających oponentów z budynku watergate - nowym prezydentem zostaje gerald ford. W iranie rzadzi mohamed pahlawi (szach), z jego pogladmai nei zgadza się chomejni, ktorky po krtokim pobycie w wiezeiniu nawoluje do rewolucji, która anstrepuje, iran staje się państwem teokratkycznym co doprowadza do obalenia szacha, a władze przejmuje chomelejni. Dochodzi do atatku na ambasadę amerykanska, zakladnaicy zostają wzieci doniewoli, jimmy carter probujac odzyskac zakladanikow, traci swoich ludzi, a także cenny sprzet, ludzie zostają uwolnieni po spełnieniu części zdan Iranu. W 1980 wybucha wojno iracko-iranska Polityka odprężenia miała na celu ochrone spokoju, ograniczenie wyścigu zbrojeń, odwrócenie uwagi od spraw zagranicznych. 1963 stany, wielka brytania i związek sowiecki zawierają układ o zakazie prob z bronia jadrowa w atmosferze, pod woda i w przestrzeni kosmicznej, + układ o nierozprzestrzenianiu broni atomowej. Zbliżenie usa i chin miało korzyści dla obu stron, dla usa zbliżenie z chinami otwieralo im ogromny rynek zbytu dla ich towarów, chinom dawalo dostep do amerykańskiej techonlogii. Dyplomacja pingpongowa – nawiazanie stosunkow miedzy usa a chinami, gyd po mistrzostwach swaita w tenisie stolwoymw japonii, władze chinskei zaprosily druzyne graczy amerykańskich do siebie na turniej tenisa stolowego. Przyjęto chiny do onz, w 1979 uznanie rządu komunistycznego w chinach jako legalnego przedstawicielstwa na całym swiecie. Salt 1 – układ pomiędzy usa a sowietami, układ o ograniczeniu zbrojen strateigicznych, dla sowietow była to tylko przykrywka żeby rozbudowyac swój arsenal nuklearny. W czerwcu 1979 jimmy carter i lenonid Breżniew podpisują układ zbrojeniowy – nie przenoszenie broni nulearnej srodkami lotniczymi – salt2 (NIE WSZEDL W ZYCIE!! BERZNIEW MIAŁ WOJNE Z AFGANISTANEM), rywalizacja wrocila. Konferencja bezpieczeństwa i współpracy w Europie = przeszkadzanie praw czloiweka, granice pozostają neizmienne, wspolprace naukowe i techonlogiczne, powstrzymwanie się od uzycia sily, pokojowe rozstrzyganie sporow.1981 prezydentem usa Ronald Reagan – lets make america great again (wracają do rywalizacji) Polityka opdrezenia miała na celu ochrone spokoju, ograniczenie konfliktow zbrojnych i odworcenie uwagi od spraw zagranicnczych. 1963 usa, wielka brytania i związek sowiecki podpisaly układ o zakazie prób z bronia jadrowa w atmosferze, pod woda i w przestrzeni kosmicznej, a następnie układ o nierozprzestrzenianiu broni atomwoe. Zbliżenie usa i chin miało korzyści dla obu stron, chiny uzyskaly dostep do amerykanskeij techonologii, a stany rynek zbytu dla ich towarów, dyplomacja pingpongowa symbolizuje zaproszenie chin po mistrzostwach swiata w pingpongu druzyne graczy amerykańskich do siebie na turnieja tenisa stolowego. Salt 1 ukad miedzy usa a sowietami, o ograincaeniu zbrojen strategicznych, nastomist soweic\i wykorzystali to tylko jako przykrywke żeby roziwajc swój arsenal nuklearny. W czerwcu carter i breżniew podpisują układ zbrojeniowy, mowiacky o nieprzenoszeniu broni nuklearnej transportem lotniczym (salt 2 – nie wszedł w zycie, ponieważ Breżniew nawaizal konlfiktzbrojny w Afganistanie), weic rwyalizacja wróicla. Kbwe mowilo o poszanowaniu praw czloiwkea, współpracy naujowej i technologicznej i niezmiennych granicach. Powsgtrzymywanie ei od uzycai sily i rostrzyganie sporow pokojowo. W 1981 prezydentem usa zostaje Ronald Reagan, antykomunista który chce uczynic maeryke qiwlka znoqu
