Маъруза №10
QoS – маршрутлаш ва хизмат кўрсатиш
Режа:
• QoS – концепцияси.
• Телекоммуникация тармоқларини ишлаб туриш сифати (Network
Performance, NP).
• QoS – маршрутлаш.
• QoS –хизмат кўрсатиш.
• SLA.
Хизмат сифати концепцияси (Quality of Service, QoS)
Хизмат кўрсатиш сифати худди хусусиятлар мажмуаси каби
қаралади.Уларга:
- таъминланганлик;
- фойдаланишнинг қулайлиги;
- -хизмат кўрсатиш хавфсизлиги;
- узлуксизлик
- бутунлик
(тармоқ
орқали
транспортлаштиришда
фойдаланувчи
маълумотларининг мослиги) киради.
Фойдаланиш, хизмат кўрсатиш хусусияти бўлиб, ҳар доим
фойдаланувчига зарур бўлган сеанс вақтида хизматни тақдим этишдан иборат.
Фойдаланувчига зарур бўлганда ҳар қандай жойда ва лаҳзада тақдим этилиши
керак.
Телекоммуникация тармоқларини ишлаб туриш сифати (Network
Performance, NP)
NP
трафикка
хизмат
кўрсатиш
самарадорлигини
характерлайди. Телекоммуникация тармоқларидан фойдаланувчи
одатда, телекоммуникация тармоқларининг тузилиши ва зарур
бўлган хизматлар қандай етказилиши билан қизиқмайди. Айни шу
пайтда у шунга ўхшаган хизматлар билан уни солиштирган холда,
хис қилиб мазкур хизмат сифатини баҳолайди. Талабларни
асослаш, фойдаланувчиларнинг кутиши ва операторнинг
харажатларини оптималлаштириш учун қуйидагиларни таъминлаш
зарур:
- хизмат сифатига тегишли бўлган терминларни қатъий ифодалаш;
- кутиш ҳақидаги объектив маълумотларни, фойдаланувчи
талабларини тақдим этиш.
Хизмат кўрсатиш сифати ва тармоқ
характеристикаси
Тайёрлик ҳолатини аниқлаш учун 3х3 матрицали
усули
Хизмат кўрсатиш сатхи ҳақида келишув
(Service Level Agreements, SLA)
SLAнинг маъноси шундан иборатки, хизматларни таъминловчи ва
мижозлар орасидаги шартномада, таъминловчи томонидан бажарилиши
кафолатланадиган хизмат кўрсатиш сифати (Quality of Service, QoS)га бўлган
маълум бир талаблар ўрнатилади. Бунда агар шу кафолатлар бажарилмаса,
хизматларни таъминловчига нисбатан жарима солинади. Бошқа томондан
кафалатланган сифатни берган ҳолда таъминловчи ўзининг хизматларини
нархини ошириш имконига эга бўлади.
Дифференциалланган хизматлар (Differentiated Services, DiffServ) моделида
қўлланиладиган яна бир яқин тушунча бор, IETF – тавсилотли рўйхатидаги
хизмат кўрсатиш сатхи (Service Level Specification, SLS). Биргаликда хизмат
кўрсатишни аниқлайдиган бу параметрлар мажмуаси ва уларнинг қиймати,
DiffServ доменида трафиклар оқимига тақдим этилади. DiffServ модели QoS
ни таъминлаш учун қўлланиладиган SLS, SLAнинг бир қисми бўлиши мукин.
Мижозлар билан ўзаро боғланишдан ташқари, у чеккадан бу чеккага
хизматларни тақдим этишда қатнашадиган хизматларни таъминловчилар
орасидаги ўзаро боғланиш ҳам муҳим рол ўйнаши мумкин.
Имтиёзли хизмат кўрсатиш
Weighted Queuing – хизмат кўрсатиш
Weighted Fair Queuing – хизмат кўрсатиш