Мавзу: “Давлат бюджетининг
ҳолати”
Маърузачи: доц. Ш.К.Хамдамов
Мавзунинг режаси:
1. Давлат бюджетининг ҳолатлари тўғрисида
тушунча. Давлат бюджети тақчиллиги.
2. Бюджет тақчиллигининг шакллари ва уни
келтириб чиқарувчи омиллар.
3. Бюджет
тақчиллигини
молиялаштириш
манбалари, тақчиллигни тартибга солиш ва
бошқариш.
2
Бюджет холати
D<X
D>X
БЮДЖЕТ ПРОФИЦИТИ
БЮДЖЕТ ДЕФИЦИТИ
(ТАҚЧИЛЛИГИ)
D=X
БЮДЖЕТ БАЛАНСЛИЛИГИ
3
4
Бюджет Кодексига кўра:
Давлат бюджети профицити —
муайян даврда Ўзбекистон Республикасининг
Давлат бюджети даромадларининг унинг
харажатларидан ошиб кетиши
Давлат бюджети тақчиллиги —
муайян даврда Ўзбекистон Республикасининг
Давлат бюджети харажатларининг унинг
даромадларидан ошиб кетиши
Бюджет таснифи
5
Бюджет кодексининг 10-моддаси. Бюджет тизими
бюджетларининг баланслилиги ва ўзаро боғлиқлиги принципи
Бюджет тизими бюджетларида назарда тутилган
харажатлар ҳажми уларнинг даромадлари ва
тақчилликни қоплаш манбалари йиғиндисининг
ҳажмига мувофиқ бўлиши керак.
Бюджет тизими бюджетларини тузиш ва ижро
этишда бюджетларнинг маблағлари мазкур
бюджетларнинг баланслилигини таъминлаш учун
улар ўртасида қайта тақсимланиши мумкин.
6
2022 йил учун Ўзбекистон Республикаси Консолидациялашган бюджетининг
жамланма параметрлари ҳамда 2023-2024 йилларга бюджет мўлжаллари
Т/р
I.
1.
2.
3.
4.
II.
1.
2.
3.
4.
5.
III.
IV.
V.
VI.
Кўрсаткичлар
Консолидациялашган бюджет даромадлари
Давлат бюджети даромадлари *
Давлат мақсадли жамғармалари даромадлари*
Ўзбекистон Республикаси Тикланиш ва тараққиёт
жамғармасига тушумлар
Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари
жамғармаларига тушумлар
Консолидациялашган бюджет харажатлари
Давлат бюджети харажатлари *
Давлат мақсадли жамғармалари харажатлари
Ўзбекистон Республикаси Тикланиш ва тараққиёт
жамғармаси маблағларининг сарфланиши
Бюджет ташкилотларининг бюджетдан ташқари
жамғармалари маблағларининг сарфланиши
Ташқи қарз ҳисобидан давлат дастурларига
харажатлар
Давлат мақсадли жамғармаларига
трансфертлар
Консолидациялашган бюджет сальдоси
(профицит +, дефицит —)
Давлат бюджети ва давлат мақсадли
жамғармалари сальдоси
(профицит +, дефицит — )
Давлат қарзларини сўндириш
2022 йил учун прогноз
254 582,5
199 500,0
31 935,9
7
млрд сўм
Бюджет мўлжаллари
2023 йил
2024 йил
276 673,9
316 482,5
214 529,2
249 319,1
35 160,2
38 318,4
8 495,3
11 312,4
12 389,3
14 651,4
15 672,1
16 455,7
280 128,7
188 911,5
58 179,0
304 584,4
202 669,0
62 782,7
347 228,6
238 545,1
67 678,6
7 727,1
10 112,4
11 117,3
14 614,5
15 564,4
16 270,0
10 696,5
13 455,8
13 617,6
25 900,1
28 244,4
30 356,6
-25 546,1
-27 910,5
-30 746,2
-15 654,7
-15 762,3
10 172,3
11 394,3
-18 586,2
24.09.2023
15 098,9
Тақчилликнинг келиб чиқиш сабаблари:
 иқтисодиётни ривожлантириш мақсадида давлат
бюджети ҳисобидан капитал қўйилмалар ҳажмининг
ошиб кетиши;
 фавқулодда ҳолатлар – урушлар, давомий оммавий
тартибсизликлар, табиий офатлар;
 ЯИМ усиш суръатларининг пасайиб кетиши, ишлаб
чиқаришнинг издан чиқиши;
 бюджет
даромадлари
базасининг
мустаҳкам
эмаслиги;
 ЯИМ нинг ўсиш суръатларига эришмасдан туриб
марказлашган узоқ муддатли инвестицияларни,
ижтимоий-маданий тадбирларни молиялаштиришни
муттасил ошириб бориш;
 иқтисодий инқирозлар ва бошқалар
8
9
Давлат бюджети тақчиллиги
Ўзбекистон Республикаси республика
бюджети маблағларининг молия йили
бошидаги қолдиқлари;
давлат томонидан маблағ жалб қилиш;
қонун ҳужжатларига мувофиқ бошқа
манбалар ҳисобидан молиялаштирилади.
10
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН
РАХМАТ!!!
11
24.09.2023