O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
VA KOМMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
KOMPYUTER INJINIRING FAKULTETI
AXBOROT TA’LIM TEXNOLOGIYALARI KAFEDRASI
FAN:Kampyuter tarmoqlari.
AMALIY ISH
№3-4
KI 21 15-guruh talabasi
Bajardi:Maxmasaparov Asilbek
Qabulqildi: Toshboyev Jahongir
Samarqand-2023
Laboratoriya ishi №3
Mavzu: Cisco Packet Tracer dasturida WAN tarmoqlarini loyihalash. Statik va dinamik
marshrutlash.
Ishning maqsadi: Cisco Packet Tracer dasturi yordamida tarmoq ishini modellashtirish
va tadqiq qilishni o’rganish. Marshrutizatorni soddalashtirilgan sozlamalarini o’rganish.
Nazariy qism.
Faqat kommutatorlar yordamida katta kompyuter tarmoqlarini qurishdagi asosiy to’siq
tarmoqqa ulangan qurilmalarning soni oshishi bilan birgalikda keng uzatishli trafik hajmining
tez suratda o’sishi hisoblanadi, demak bunday tarmoqlar yagona keng uzatishli domenni
o’zida aks ettiradi. Ushbu muammoni yechish uchun tarmoqni tarmoq ostilariga bo’lish va
ularni yagona tarmoqqa marshrurtizatorlar yordamida birlashtirish kerak.
Marshrutizator ko’p vazifali qurilmani o’zida nomoyon etadi, uning vazifalariga
marshrutlash jadvalini shakllantirish, marshrutni aniqlash, buferlash, o’tkazilayotgan
paketlarni fragmentlash va filtrlash, tarmoq interfeyslarini qo’llab-quvvatlash kiradi.
Marshrutizator OSI modelining tarmoq sathidagi bog’lanishlarni ta’minlaydi.
Marshrutizatorlar bir xil yoki ma’lumot uzatish muhitlari turli xil bo’lgan kompyuter
tarmoqlarini bog’lash imkonini beradi.
Laboratoriya ishini bajarish uchun uslubiy ko’rsatma
Laboratoriya ishini bajarishdagi asosiy vazifalar:
4.1. Marshrutizator parametrlarini model oynasida sozlash.
4.2.
Laboratoriya ishining bajarilishi
4.1. Marshrutizator parametrlarini model oynasida sozlash.
Kompyuter tarmog’ining oddiy modelini yaratish uchun marshrutizator portlari ishining
ba’zi parametrlarni sozlash talab etiladi. Ushbu holatda Cisco Packet Tracer Cisco IOS
operatsion tizimi buyruqlaridan foydalanmasdan, marshrutizator modeli oynasidagi Config
bo’limidan foydalanib portlarni soddalashtirilgan rejimda sozlashga o’tish imkonini beradi.
Ammo, eslatib o’tish joizki, sozlashlarning bunday usulidan faqat modellarda
foydalanish mumkin, real qurilmalarda esa parametrlarni sozlash faqat Cisco IOS bilan amalga
oshiriladi.
1-Rasm. Tarmoqning umimiy ko’rinishi.
PC0 konfiguratsiyalari
RIP protokoli parametrlarini sozlash.
MM-8A/S interfeysini routerga o’rnatish.
FE0/0 portini CLI orqali sozlash
2-usul. IP-manzillarni interfeysga qo’lda kiritish yotdamida
FE0/0 portini CLI orqali sozlash
2-usul. IP-manzillarni interfeysga qo’lda kiritish yotdamida
Fast Ethernet interfeysining sozlamalari quyidagicha bo’ladi:
DNSni sozlash qoldi. DNS web-serverga murojaat uchun kerak bo’ladi. Name
bo’limiga sayt nomi, Address ga esa serverning IP-manzili yoziladi va Add tugmasi
bosiladi. Shuning bilan server sozlamalari yakunlandi.
2-AMALIY ISH
Cisco Packet Tracer dasturini ishga tushiramiz.
Cisco Packet Tracer dasturida PC ni Router marshrutizatorining FastEthernet portiga
kross kabel bilan har birini ulaymiz
Buyerda 2 ta oynani kurib turibmiz bu ikkala oynada xar bir kampyuterlarda IP Adrecc lar
berilgan va signal yoke Aloqa kelayotganini kurib turibmiz
Xulosa
Men shu dastur orqali kampyuterlarni maxsus qurilmalar yordamida bir tarmoqqa
ulashni o’rgandim va har biriga IP adres berish shu o’rinda muhim ahamiyat kasb
etarekan. Sababi har berilgan IP adres orqali malumot almashunuv yetkazib berilishi
kerak bo’lgan kampyuterga nisbatan aniqlikni oshradi. Labaratoriya bajarish
davomida malumotlar almashniuvi amalga oshirilibu ish berdi, berilgan topshriq
bo’yich vaziva alo darjada amalga oshirildi. Tushundimki bu labaratoriya
topshriqlarini bajarish orqali kelgusidagi ishlarni bajarishda ajoyib fundament yuzaga
kelishi mumku ekan