Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Filipino
Ikalawang Markahan—Modyul 16:
Pagsulat ng Panimulang
Pananaliksik
Pambungadsa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan–Modyul16: Pagsulat ng Panimulang Pananaliksik
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitahan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala
at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gámit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Kalihim: Leonor Magtolis Briones
PangalawangKalihim: Diosdado M. San Antonio
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat:
Editor:
Tagasuri:
Ruben S. Montoya
Jonathan F. Bernabe
Elisa N. Lajera
Perlita E. Dela Cruz
Tagaguhit:
Romdel F. Partoza
Tagalapat:
Leonila L. Custodio
Tagapamahala: Arnaldo O. Estareja, EPS
Ma. Criscel R. Negosa, EPS In-Charge of LRMS
Laura O. Garcia, CID Chief
Editha M. Atendido, Schools Division Superintendent
Daisy Z. Miranda, Schools Division Superintendent
Elaine T. Balaogan, Regional ADM Coordinator
Fe M. Ong-ongowan, Regional Librarian
Job S. Zape Jr., CLMD Chief
Wilfredo E. Cabral, Regional Director
InilimbagsaPilipinas ng ________________________
Department of Education – RegionIV-A CALABARZON
Office Address:
Gate 2 Karangalan Village,Barangay San Isidro
Cainta, Rizal 1800
Telefax:
02-8682-5773/8684-4914/8647-7487
E-mail Address:
region4a@deped.gov.ph
Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Filipino
Ikalawang Markahan—
Modyul 16: Pagsulat ng
Panimulang Pananaliksik
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at
Kulturang Filipino para sa baitang 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa araling Pagsulat ng Panimulang Pananaliksik.
Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang, at sinuri ng mga
edukador mula sa pampubliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka,
ang gurong tagapagdaloy, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang
pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at
malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis, at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.
Bílang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong
ito sa pinakakatawan ng modyul:
Mga Talâ para sa Guro
Ito'y
naglalaman
ng
mga
paalala,
panulong, o estratehiyang magagamit sa
paggabay sa mag-aaral.
Bílang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang magaaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at
italâ ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.
ii
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino sa Baitang 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Pagsulat
ng Panimulang Pananaliksik.
Malugod na pagtanggap sa Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino sa Baitang 11 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul Ukol sa
Hakbang sa Pagsulat ng Pananaliksik.
Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa
pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhanang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin
nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan.
Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
Alamin
Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga
dapat mong matutuhan sa modyul.
Subukin
Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung
ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.
Balikan
Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral
upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksiyon.
Tuklasin
Sa bahaging ito, ang bágong aralin ay
ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukás
na suliranin, gawain, o isang sitwasyon.
Suriin
Sa seksiyong ito, bibigyan ka ng maikling
pagtalakay sa aralin. Layunin nitóng
matulungan kang maunawaan ang bágong
konsepto at mga kasanayan.
iii
Pagyamanin
Binubuo ito ng mga gawaing para sa
malayang pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gámit ang susi sa
pagwawasto sa hulíng bahagi ng modyul.
Isaisip
Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung ano’ng
natutuhan mo mula sa aralin.
Isagawa
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong
sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng búhay.
Tayáhin
Ito ay gawain na naglalayong matása o
masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang
Gawain
Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
Susi sa Pagwawasto
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa
lahat ng mga gawain sa modyul.
Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:
Sanggunian
Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa
paglikha o paglinang ng modyul na ito.
Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na
papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at
sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang
sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling mahirapan ka sa pagsagot sa mga gawain sa modyul na ito, huwag
mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
iv
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o
sinuman sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim
sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay
na
mga
kompetensi.
Káya
mo
ito!
v
Alamin
Ang iyong isasagawang pag-aaral gámit ang modyul na ito ay tutugon sa
dapat mong malaman at matutuhang kasanayan. Ito ay batay sa
sumusunod:
Kasanayang Pampagkatuto:
 Nakasusulat ng isang panimulang pananaliksik sa
penomenang kultural at panlipunan sa bansa. F11EP-IIij-35
mga
Layunin:
 Nakakikilala ng isang panimulang pananaliksik sa mga
penomenang kultural at panlipunan sa bansa.
 Nakapagpapahalaga ng isang panimulang pananaliksik sa mga
penomenang kultural at panlipunan sa bansa.
 Nakabubuo ng isang pananaliksik ukol sa mga penomenang
kultural at panlipunan sa bansa.
1
Subukin
Basahin at unawain ang mga katanungan. Isulat ang titik ng tamang sagot sa
sagutang papel.
1. Alin sa sumusunod na pahayag ang nagpapakita o kasasalaminan ng
penomenang pangkultura at panlipunan?
I. Saliksik ukol sa angkop na modalities na maaaring ipatupad ng
isang paaralan sa pagsisimula ng klase.
II. Ang Karakol ay isang pasayaw na panalangin na isinasagawa sa halos lahat
ng lungsod at bayan sa Cavite. Isinasagawa ito
tuwing pista. Ang
makukulay na kasuotang Filipino at
pagsayaw sa kalye sa saliw ng
masasayang tugtugin ang pinakatampok sa pagdiriwang na ito.
III. Ang pagpuprusisyon sa itim na Nazareno na ipinagdiriwang tuwing Enero
9, taon-taon. Halos milyong-milyong Filipino ang dumadalo rito
upang
magpakita ng narubdob na pananampalataya.
Naniniwala na sila na
magkakaraon sila ng himala kapag nakahipo sila o nakadampi man lang
sila sa Poong Nazareno tuwing araw
nito.
V. Nariyan din ang iba pang tradisyonal na pagdiriwang sa Pilipinas tulad ng
Sinulog Festival na ginaganap tuwing pangatlong Linggo
ng
Enero
bílang pagpupugay sa mahimalang imahen ng Sto. Nino na nagmula
sa
siyudad ng Cebu na tumatagal ng siyam (9) na araw.
A. I, II, III
B. II, III, IV
C. III, IV, I
D. IV, I, II
2.
Alin sa sumusunod na pahayag ang wasto ukol sa pananaliksik?
A. Ang pananaliksik na pumapaksa sa wika, pagkain, kasuotan,
paniniwala, at tradisyon ng isang lugar ay isang pananaliksik
tungkol sa penomenang kultural at panlipunan.
B. Hindi mahalagang kulang ang bahagi ng pananaliksik. Ang
mahalaga ay nakuha o lumabas ang nais mong maging resulta.
C. Mahalaga na may sapat na kaalaman sa paksa at may malawak o
saganang literatura upang maisagawa ang pananaliksik.
D. Nakabatay ang resulta ng pananaliksik sa iyong suliranin at layunin
ng pag-aaral.
2
3. Makikita sa bahaging ito ang paglilimita ng paksa, pagbuo ng tanong,
haypotesis, pagbabasá ng mga kaugnay na literatura at pag-aaral.
A. Pagsusuri ng Datos
B. Pangangalap ng Datos
C. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
D. Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
4. Sa prosesong ito nagaganap ang pagbuo ng kasangkapan na gagamitin
sa pangangalap ng datos at aktuwal na paggamit nito.
A. Pangangalap ng Datos
B. Pagbabahagi ng Datos
C. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
D. Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
5. Sa bahaging ito makikita ang paraang estadistikal o matematikal sa
pagbibigay interpretasyon ng datos sa kuwantitatibong pananaliksik at
pagbuo ng mga tema o kategorya sa kuwalitatibong pananaliksik.
A. Pagsusuri ng Datos
B. Pangangalap ng Datos
C. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
D. Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
6. Dito nagaganap ang pagbuo ng paradaym, konseptuwal at teoritikal na
balangkas at pagtukoy sa populasyon ng pananaliksik o materyales na
pagmumulan ng datos.
A. Pagsusuri ng Datos
B. Pangangalap ng Datos
C. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
D. Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
7. Sa bahaging ito isinasagawa ang presentasyon sa mga kumperensiya o iba
pang paraan ng pagbabahagi o pamimili ng journal kung saan ilalathala ang
pananaliksik.
A. Pagsusuri ng Datos
B. Pagbabahagi ng Pananaliksik
C. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
D.Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
8.
Tukuyin ang wastong pagkakasunod-sunod ng mga hakbang
pagsasagawa ng pananaliksik.
I. Dito nagaganap ang pagsusuri sa mga datos na nailahad mula
pagkakategorya o mula sa estadistikal na pag-aanalisa.
II. Sa bahaging ito titiyakin ng mananaliksik ang kongklusyon
pananaliksik.
III. Dito tinitiyak na payak ang paksa. Pinapaunlad ito
pamamagitan ng pagbabasá at paghahanap ng mga kaugnay na
literatura at pag-aaral.
3
sa
sa
ng
sa
IV.
V.
Bubuoin sa bahaging ito ang konseptuwal na balangkas na
maglalatag ng kabuoang lawak ng pananaliksik at paraan ng
magiging pagsusuri.
Nagaganap sa bahaging ito ang aktuwal na pakikipanayam,
sarbey, obserbasyon, o pagsusuri ng dokumento depende sa
itinakda ng pamamaraan ng pag-aaral.
A. II, V, III, I, IV
B. III, IV, V, I, III
C. I, II, V, IV, III
D. V, IV, III, I, II
9. Aktuwal na isinasagawa ang pakikipanayam, sarbey, obserbasyon, o
pagsusuri ng dokumento depende sa itinakdang pamamaraan ng
pananaliksik.
I. Pamimili at Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
II. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
III. Pangangalap ng Datos
IV. Pagsusuri ng Datos
V. Pamamahagi ng Pananaliksik
A. I
B. II
C. III
D. IV
10. Anong antas ng pananaliksik kailangang natukoy na ng mananaliksik ang
suliranin upang malapatan ng tiyak na disenyo?
I. Pamimili at Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
II. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
III. Pangangalap ng Datos
IV. Pagsusuri ng Datos
V. Pamamahagi ng Pananaliksik
A. I
B. II
C. III
D. IV
11. Si Allan ay naghahanap ng mga kaugnay na literatura at pag-aaral upang
masuportahan ang kaniyang paksa. Nása anong hakbang na kayâ
si
Allan?
A. Pamimili at Pagpapaunlad ng Paksang Pananaliksik
B. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
C. Pangangalap ng Datos
D. Pagsusuri ng Datos
4
12. Paglalathala sa mga publikasyon, pamamahagi sa mga silid-aklatan, at
pakikibahagi sa mga kumperensiya. Ito ang ginawa ni Aida. Saang hakbang
na kayâ siya?
I. Pamimili at Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
II. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
III. Pangangalap ng Datos
IV. Pagsusuri ng Datos
V. Pamamahagi ng Pananaliksik
A. I at II
B. III at IV
C. V
D. VI
13. Madalas nagmumula ito sa mga umiiral na batas at polisiya ng isang
organisasyon o departamento. Maaari ding mula sa mga pahayag at teorya.
A. Paglalahad ng Suliranin
B. Rebyu ng Kaugnay na Literatura
C. Rasyonal at Kaligiran ng Pag-aaral
D. Layunin at Kahalagahan ng Pag-aaral
14. Ang mahalaga sa bahaging ito ay naiuugnay ng may-akda ang mga
konseptong nagmula sa literatura at pag-aaral sa pinakapaksa ng pagaaral.
A. Paglalahad ng Suliranin
B. Rebyu ng Kaugnay na Literatura
C. Rasyonal at Kaligiran ng Pag-aaral
D. Layunin at Kahalagahan ng Pag-aaral
15. Sa bahaging ito binubuo ang mga katanungan na nagmumula sa pamagat ng
saliksik at mga katanungang siyang bibigyang-kasagutan sa kabuoan ng
pag-aaral.
A. Paglalahad ng Suliranin
B. Rebyu ng Kaugnay na Literatura
C. Rasyonal at Kaligiran ng Pag-aaral
D. Layunin at Kahalagahan ng Pag-aaral
5
Aralin
16
Pagsulat ng Panimulang
Pananaliksik
Mahalagang magkaroon ka ng kaalaman at kasanayan sa pagsulat ng isang
panimulang pananaliksik sa mga penomenang kultural at panlipunan sa bansa.
Ito ay pagsasakatuparan sa hinihinging pagkatuto para sa asignaturang
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Filipino.
Balikan
Mapapadali ang pagsusulat ng panimulang pananaliksik kung nakabisa mo ang
hakbang sa pagsulat ng pananaliksik. Upang matiyak ito, subuking ibigay ang
sunod-sunod na hakbang sa pagsulat ng pananaliksik.
I. Kabanata I
A.___________________________
B.___________________________
III. Kabanata III
C.___________________________
A.__________________________
D.___________________________
IV. Kabanata IV
II. Kabanata II
A.__________________________
A.__________________________
B.__________________________
B.__________________________
C._________________________
C.__________________________
D.__________________________
E.__________________________
6
Tuklasin
Ang malalim na pag-unawa sa mga penomenang kultural at sosyal ay mahirap
isanib o gawan ng pananaliksik kung wala kang sapat na kaalaman ukol ito.
Upang mabigyan ka ng gabay sa pamimili ng paksa ukol dito, narito ang
maikling paliwanang sa tinatawag na penomenang kultural at panlipunan ng
bansa.
Narito ang halimbawa ng isang tekstong tumatalakay sa penomenang kultural at
panlipunan mula sa Cordillera.
Ang Pananamit ng mga Bontoc
Magdalena O. Jocson
Isa sa mga bagay na kapansin-pansin sa mga
katutubo ng Cordillera ay ang kanilang pananamit.
Tingnan natin ang pananamit ng Bontoc Igorot.
Bukod sa makulay ang tradisyunal na kasuotan nila
ay may ibat-ibang disenyo ang mga ito.
Ang mga lalaki ay nagsusuot ng wanes o
mahabang guhit ang tela na hinabi sa kamay. May
dalawang uri ito: Una, chinagta na karaniwang suot
ng mga lalaking namatay, gayong ginagamit din ito ng
ilang buhay na lalaki. Pangalawa, finaliling naman ay
isang espesyal na binurdahang wanes na isinusuot
kapag may mga pagdiriwang. Gumagamit din ang mga
lalaki ng mabigat na hinabing kumot na tinatawag na
pinagpakan. Ito ay ibinabalot nila sa kanilang katawan kapag malamig ang
panahon.
Isang uri ng saya na tinatawag na lufid ang isinusuot ng mga
kababaihanMay tatlong uri ito: 1) inorma, 2) pinagpakan, at 3) kinarchao. Ang
pinagpakan at inorma ay parehong habi ng makukulay na sinulid na ginawa sa
tatlong piraso ng makikitid na telang pinagdugtong-dugtong upang makabuo ng
isang piraso.Ang kinarchao naman ay isang sayang gawa sa dalawang piraso ng
puting- pulang mga guhit at ginagamit ng mga kababaihan sa kanilang
pagtatrabaho.
Para sa mga babaeng patay, may isang uri ng lufid: Una, ay kayin, isang
hinabing tela na kulay matingkad na asul-marino. Ito ay ikinakabit sa baywang
na makapal at malapad na hinabing sinturon na tinatawag na wakes.
Pangalawa, ay inawin na para sa pang-araw-araw na gamit, at ang pangatlo ay
ang palasan, na para sa espesyal na okasyon.
2
Sa kabila ng modernisasyon, napapanatili ng Bontoc Igorot ang kanilang
tradisyunal na pananamit, na patuloy na umaakit ng pansin at paghanga hindi
lamang ng mga kapwa nila Pilipino kundi ng mga dayuhan.
Penomenang Kultural at Panlipunan
Alam mo ba na tinatawag na kalinangan ang kultura. Kapag sinabing
kultura, binubuo ito ng tradisyon, paniniwala, paraan ng pamumuhay, paraan
ng pananamit, pagkain,wika at relihiyon. Mula sa kultura, umusbong ang
kabihasnan o tinatawag na sibilisayon.
Bawat pangkat ng tao sa daigdig ay may kinagisnang kultura. Maaaring
may mga pagkakatulad ang ilan at may hindi naman pangkaraniwan. Kung
sinasabing hindi pangkaraniwan, maituturing itong pambihira o phenomenal.
Maraming iba’t ibang pagdiriwangsa Pilipinas, bilang isang bansa na maraming
tradisyon.
Halimbawa:
1. Ang Karakol ay isang pasayaw na panalangin na isinasagawa sa halos
lahat ng lungsod at bayan sa Cavite. Isinasagawa ito tuwing pista, ang
makukulay na kasuotang Pilipino at pagsayaw sa kalye sa saliw ng
masasayang tugtugin ang pinakatampok sa pagdiriwang na ito.
2. Ang pagpuprusisyon sa itim na Nazareno na ipinagdiriwang tuwing Enero
9,taon-taon. Halos milyong-milyong Pilipino ang dumadalo rito upang
magpakita ng narubdob na pananampalataya. Naniniwala na sila na
magkakaraon sila ng himala kapag nakahipo sila o nakadampi man lang sila
sa Poong Nazareno tuwing araw nito.
3. Nariyan din ang iba pang tradisyunal na pagdiriwang sa Pilipinas tulad ng
Sinulog Festival na ginaganap tuwing pangatlong Linggo ng Enero bilang
pagpupugay sa mahimalang imahe ng Sto. Nino na nagmula sa siyudad ng
Cebu na tumatagal ng siyam (9) na araw.
4. Sa Lucban Quezon naman ang Pahiyas Festival na isang pagdiriwang tuwing
ika-15 ng Mayo sa probinsya Lucban Quezon. Pinararangalan ditto si San
Isidro, ang patron ng magsasaka.
3
Suriin
Basahin at suriin ang teksto. Alamin kung anong penomenang panlipunan at
kultural ang masasalamain dito. Pagkatapos ay sagutin ang mga katanungan.
KARAKOL sa GenTri
Dennis Abrina
Oktubre 2018 – Tulad ng nakagawian, muling ginunita ngayong taon ang
Kapistahan ng Patron ng Lungsod na si San Francisco De Assisi na mas kilala ng
mga Caviteño bilang San Francisco De Malabon o Tata Kiko. Bagama’t ika-4 ng
Oktubre ang mismong araw ng pagdiriwang, ang buong linggo nito ay pinuno ng
Pamahalaang Lungsod ng iba’t ibang makabuluhang aktibidad na hindi lamang
nagpatingkad ng tradisyon kundi naghatid rin ng serbisyo at saya sa buong
lungsod.
Agosto pa lamang ay binuksan na ang fiesta baratillo kung saan
nabigyang pagkakaon ang mga micro entrepreneurs na magbenta, gayundin
naman ang mga mamamayan na makapamili, ng mga murang de-kalidad na
produkto tulad ng mga damit, kagamitang pambahay, accessories, at iba
pa. Ika-30 ng Setyembre idinaos muli ang Pabialahay o ang Pagbibinyag ng mga
Alagang Hayop na tradisyunal nang ginagawa sa tuwing sasapit ang kapistahan
ni Tata Kiko bilang pagkilala sa kanyang pagka-patron ng mga hayop.
Sa unang araw ng Oktubre, sa pangangasiwa ng City PESO, ay nagsagawa
ng Mega Jobs Fair sa Robinsons Place na nagbukas ng maraming oportunidad
pang-empleyo sa mga GenTriseño. May 7 kumpanya ang nakilahok samantalang
nasa 134 naman ang kabuuang bilang ng mga aplikanteng dumalo. Tinatayang
nasa 98% ang bilang ng mga pinalad na matanggap iba’t ibang kumpanyang
naroon at ngayon ay nagsisimula na sa kani-kanilang mga trabaho.
Hindi mawawala sa pagdiriwang ang misa na nagsilbing pambungad para
sa taunang Karakol noong ika-2 ng Oktubre. Muling naging makulay at masaya
ang street dancing dahil sa partisipasyon ng iba’t ibang barangay at sektor ng
Lungsod. Bagama’t inulan ay hindi natinag sa pakikisaya ang lahat. Maging ang
lahat ng opisyales ng Pamahalaang Lungsod, sa pamumuno nina Mayor Antonio
“Ony” A. Ferrer at Congressman Luis “Jon-Jon” A. Ferrer, IV, ay full force na
nakiindak sa Karakol 2018. Kinagabihan ay napuno naman ng musika
ang plaza sa pagpapakitang gilas ng ating mga talentadong kababayan
sa Tugutugan sa GenTri.
Isa rin sa mga inaabangang tradisyon ang Grand Pasayo Marching Band
Competition sa bayan na ginanap noong ika-3 ng Oktubre. May labing-siyam (19)
4
na mga banda mula sa iba’t ibang bayan ng Cavite ang nagsilahok at
nagpamalas ng kanilang husay sa pagtugtog at pag-indak sa saliw ng mga
inareglong awitin gamit ang percussions, brass, and wind instruments.
Ang mismong araw ng kapistahan ni Tata Kiko noong Oktubre 4 ay
ginunita sa pamamagitan ng Concelebrated Mass sa Parokya. Bukod sa mga
namumuno sa ating Pamahalaang Lungsod, nakiisa din sa pagdiriwang ang mga
residente, mga deboto ni Tata Kiko, at mga mamimista mula sa mga kalapitbayan.
Bilang pang-wakas sa isang linggong pasaya, iprinusisyon ang patron sa bayan
noong gabi ng ika-5 ng Oktubre. Matapos mailibot sa población ang prusisyon at
maibalik sa simbahan, nagsilbing grand finale ang fireworks display sa plaza na
naghatid saya sa mga nakidalo.
Muli ay naging hitik sa kulay at saya ang pagdiriwang ng Pista ni Tata Kiko
ngayong 2018. Damang-dama rin ang pagkakaisa ng mga mamamayan, maging
ang buong pamunuan ng Pamahalaang Lungsod, na walang pag-aalilangang
nakilahok sa bawat programa na lalong nagpapayabong sa turismo at kultura ng
ating One and Only GenTri.
1. Anong penomenang kultural at panlipunan ang masasalamin sa tekstong ito?
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2. Ano ang kaugnayan ng mga penomenang kultural at panlipunan na
masasalamin sa teksto sa pamumuhay ng mga tao sa lugar na ito?
_______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
3. Paano makatutulong ang mga penomenang kultural at panlipunan sa
pagpapaunlad ng pananaliksik sa wika at kultura ng isang lugar?
_______________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
5
Pagyamanin
Sa mga naunang gawain ay nabatid mo ang tinatawag na penomenang kultural
at panlipunan. Sa pagkakataong ito, hubugin ang sarili sa pagsulat ng isang
pananaliksik na tumatalakay sa penomenang kultural at panlipunan. Tugunan
ang bawat hakbang sa pagsulat ng pananaliksik.
1. Pamimili at Pagpapaunlad ng Paksa ng Pananaliksik
Gabay na tanong:
a. Anong paniniwala, pagkain, kasuotan, gawi, linangan, hanapbuhay, wika,
at suliraning panglipunan ang gusto mong alamain at pag-arala?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
b. Anong tanong ang gusto mong bigyan ng kasagutan tungkol sa paksa?
Magbigay ng tatlo, dahil ito ang magsisilbing katanungan sa bahaging
Paglalahad ng Suliranin:
Suliranin 1:_________________________________________________
_________________________________________________
Suliranin 2:_________________________________________________
_________________________________________________
Suliranin 3:_________________________________________________
__________________________________________________
c. Ano ang layunin at kahalagahan ng pag-aaral?
________________________________________________________________
_____________________________________________________________
2. Pagdidisenyo ng Pananaliksik
Gabay na Tanong:
a. Anong uri ng pananaliksik ang isasagawa, kuwantitatibo o kuwalitatibo?
________________________________________________________________
___________________________________________________________
3. Pangangalap ng Datos
Gabay na Tanong:
a. Anong instrumento sa pangangalap ng datos ang gagamitin?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
b. Paano ang isasagawa ang aktuwal na pangangalap at presentasyon
ng datos?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
6
4. Pagsusuri ng Datos
Gabay na Tanong:
a. Paano isasagawa ang presentasyon ng datos, pagsusuri,
interpretasyon ng datos?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
b. Paano bubuoin ang sumusunod:
1. Lagom:____________________________________________________
____________________________________________________
2. Kongklusyon:______________________________________________
_______________________________________________
3. Rekomendasyon:__________________________________________
__________________________________________
7
at
Isaisip
Narito ang sunod-sunod na hakbang upang maisagawa mo ang iyong
paminulang pananaliksik tungkol sa penomenang kultural at panlipunan:
2. Pamimili ng Disenyo at
Pamamaraan ng
Pananaliksik
a. Pagpaplano ng mga
proseso ng pananaliksik
b. Pagbuo ng paradaym at
konseptuwal na balangkas
c. Pagbuo ng tanong
d. Pagtukoy sa lokal at
populasyon
1. Pagpili ng Paksa
a. Pamimili at paglilimita sa
paksa
b. Pagbuo ng tanong
c. Paghahanap ng kaugnay na
literatura
d. Pagbuo ng haypotesis
4. Pagsusuri ng Datos
a. Presentasyon ng Datos
b. Pagsusuri gámit ang
istatistikal sa kwantitatibong
pananaliksik at pagbuo ng tema
o kategorya sa kuwalitatibong
pananaliksik
c. Pagbuo ng Lagom,
Kongklusyon at Rekomendasyon
5. Pagbabahagi ng Datos
a. Paglalathala sa mga journal
b. Presentasyon sa mga
kumperensiya
c. Pagbabahagi sa mga silid-aklatan
8
3. Pangangalap ng Datos
a. Pagbuo ng kasangkapan
at aktuwal na paggamit nitó
b. Pagkuha ng datos
c. Pagsasaayos ng datos
Isagawa
Lagyan ng tsek (√) ang kahon na nagsasaad ng iyong saloobin at damdamin
tungkol sa paksa.
TAMA
1. Ang
pananaliksik na pumapaksa sa wika, pagkain,
kasuotan, paniniwala, at tradisyong ng isang lugar ay isang
pananaliksik tungkol sa penomenang
kultural at
panlipunan.
2. Mahalaga na may sapat na kaalaman sa paksa at may
malawak o saganang literatura upang maisagawa ang
pananaliksik.
3. Ang pagkuha ng saliksik ng iba ay pinahihintulutan basta
gagamitin mo ito sa iyong saliksik.
4. Hindi mahalagang kulang ang bahagi ng pananaliksik. Ang
mahalaga ay nakuha o lumabas ang nais mong maging
resulta.
5. Nakabatay ang resulta ng pananaliksik sa iyong suliranin at
layunin ng pag-aaral.
9
MALI
Tayáhin
Sumulat ng isang pananaliksik na tumatalakay sa mga penomenang
pangkultural at panlipunan sa iyong lugar. Sundan ang format na ito.
Kabanata I
I. A. Rasyonal at Kaligiran ng Pag-aaral
I. B. Paglalahad ng Suliranin
I. C. Layunin at Kahalagahan ng Pag-aaral
I. D. Rebyu ng Kaugnay na Literatura
I. E. Teoretikal at Gabay na Balangkas
I. F. Saklaw at Limitasyon
Kabanata II
II. A. Disenyo at Pamamaraan ng
Pananaliksik
II. B. Lokal at Populasyon ng Pananaliksik
II. C. Kasangkapan sa Paglikom ng Datos
II. D. Paraan sa Paglikom ng Datos
II. E. Paraan ng Pagsusuri ng Datos
10
Kabanata III
III. Resulta at Diskusyon
Kabanata IV
IV. A. Lagom
IV. B. Kongklusyon
IV. C. Rekomendasyon
Narito ang Pamantayan sa Pagmamarka para sa iyong pinal na awtput para
sa asignaturang ito.
Kraytirya
Napaka
husay
5
Mahusay
4
Paglalahad
ng kritikal
na kaisipan/
pahayag
Napakahusa
y at
malikhaing
nailahad ang
mga pahayag
Makahusa
y at
malikhain
g nailahad
ang mga
pahayag
NIlalaman
Malinawa na
tumatalakay
sa
penomenang
kultural at
panlipunan
Tumatalak
ay sa
penomena
ng
kultural at
panlinan
Kaangkupan
ng gámit ng
salita
Nakagamit
ng mahigit
sa limang
rehistro ng
wika
kaugnay sa
paksa
Buo ang
naisagawang
pananaliksik
Nakagamit
ng mahigit
sa apat na
rehistro ng
wika
kaugnay
sa paksa
Apat
hanggang
limang
bahagi ang
naisagawa
Buo ang
bahagi ng
pananaliksik
Katamta
man
Paunlarin
2
3
Naisulat ang
sanaysay sa
katamtaman
g
pamamaraan
at may
pagtatangka
sa pagiging
malikhain
nitó
May
bahagyang
pagtalakay
sa kultural
at
panlipunan
Nakagamit
ng dalawang
rehistro ng
wika
kaugnay sa
paksa
Tatlong
bahagi
lamang ang
naisagawa
11
Nangangaila
ngan ng Gabay
1
May
papaunlad
na
kasanayan
sa pagsulat
ng kritikal
na sanaysay
Nangangailanga
ng paunlarin
ang kasanayan
sa pagsulat
Hindi
malinaw ang
pagtalakay
sa
penomenang
pangkultural
at
panlipunan
Hindi
nakagamit
ng anumang
rehistro ng
wika
kaugnay sa
paksa
Dalawang
Bahagi
lamang ang
naisagawa
Hindi tinalakay
ang
penomenang
kultural at
panlinan
Nangangailanga
n ng gabay sa
paggamit ng
rehistro ng wika
sa iba’t ibang
sitwasyon
Isang bahagi
lamang ang
naisagawa
Kabuuang
Marka
Karagdagang Gawain
Binabati kita dahil natapos mo nang matagumpay ang mga pagsubok
sa modyul na ito. Dahil diyan, gusto kong maging handa ka sa
susunod na pagsubok na iyong kahaharapin. Ngayon pa lámang ay
paghandaan mo ang aktuwal na pagdepensa ng iyong saliksik.
12
Tayáhin
Batay sa pinal na
awtput ng mag-aaral
13
Isagawa
1.
2.
3.
4.
5.
Subukin
Tama
Tama
Mali
Mali
Tama
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
B
B
D
A
A
C
B
B
A
B
A
C
B
B
A
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
De Laza, Crizel.2016. Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang Teksto Tungo sa
Pananaliksik.Rex Book Store
Jocson, Magdalena O.2016. Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino. Vibal Group, Inc.
Pagkalinawan, Leticia et.al, 2008. Mahusay na Pagbasa at Pagsulat Tungo sa
Mabisang Pananaliksik. Mutya Publishing House, Inc.
14
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph