Тәрбие сағат тақырыбы:
«Әдептілік , ар, ұят адалдықтың
белгісі»
Мақсаты:
Оқушыларға әдептілік туралы түсінік беру.
Әдепті, сыпайы, инабатты болуға, адамдармен
мәдениетті қарым-қатынас жасай білуге үйрету,
бабалардан қалған ұлағатты, ғибрат аларлық
сөздерді ұғындыру.
Жаман, әдепсіз қылықтардан бездіру, бойын
алыстату. өздігінен талпынып, жауапкершілікті
сезінетін әдепті, өнегелі тұлғаны тәрбиелеу.
Әдісі: көрнекіліктерді баяндау, топтастыру ,
Венн диаграммасы, сиқырлы таяқша т.б.
Көрнекілігі: нақыл сөздер, мақал-мәтелдер,
мағыналы суреттер, әдептілік ережелері ,
кітапшалар т.б.
Сабақ барысы
І.Кіріспе
ІІ. «Даналық әліппесі» мақал-мәтелдер айту,
түсіндіру.
ІІІ. «Ұрпаққа мұра» ырым сөздер айту, түсіндіру.
ІV. Өнер көрсету, өлең оқу, әндер айту.
V. «Сахналық қойылым».
VІ. «Әдепті» (нағыз адам), «әдепсіз» (жаман
адам) топтастыру жасау.
VІІ. Қорытындылау: Венн диаграмасы.
Нәтиже
І. Әдептілік түрлері көп: «Сөз әдептілігі», «Іс
әдептілігі», «Мінез әдептілігі». Ең бірінші
сәлемдесуден бастайық.
- Үйге, не сыныпқа жасы үлкен адам келді.
- Не істейсің?
Сәлемдесеміз.
Сәлемдесудің де түрлері көп. Ер адам мен ер
адам қол берісіп, алысып
«Ассалаумағалейкум!» (сізге амандық
тілеймін!), «Уағалайкусалам!» (сізге де
амандық тілеймін!), деп амандасады. Ал , әйел
адаммен «Сәлем бердік» деп амандасады.
Үлкен адамдар жақсы тілектерін айтады.
«Бақытты бол!», «Көп жаса», «Өркенің өссін»
т.б.
Сәлемдесу де әдептіліктің белгісі. Үлкен
адамға сәлем беру кіші адамның міндеті.
Әдептілік ережесі. (Қыздар үшін)
● Қыз қылығымен сүйкімді.
● Қызға қатты күлудің қажеті жоқ.
● Әдепсіз қыз шеше атына кір
келтіреді.
● Есті қыз етегін қымтап ұстайды.
● Қыз бала сабырлы, әдепті болу
керек.
● Қыз баланың көп сөйлеп
сүйреңдемегені жақсы.
Ұлдарға кеңес.
● Үлкенге инабатты, кішіге қамқор
бол.
● Жалған сөйлеме, өтірік , өсектен
аулақ бол.
● Пайдасыз іске уақытынды кетірме.
● Қыздарға көмектесе біл.
● Жаман сөздерді айтпа.
Қазақта «Алыстан алты жасар бала
келсе, алпыстағы қария сәлем
береді» деген әдеп бар. Жасының
үлкендігіне қарамай, ауылға қонаққа
бірінші рет келген қонаққа үлкен адам
да келіп сәлем береді.
әдепті болу тек сәлемдесу ғана
емес. Ата-ана, ұстаз, бір-біріңді,
бауырынды сыйлау, ретсіз сөйлемес,
күлмеу, дастархан басында әдепті
отыру, дұрыс киіну, жүру, тұру да
әдептілікті талап етеді.
ІІ. Мақал-мәтелдер. І-топ. «Ұқыптылар»
Алыстан сәлем береді, Ұқыпты елдің баласы.
Жақсы сөз жарым ырыс.
Әдепті бала –арлы бала ,Әдепсіз бала –сорлы бала
Көп жасаған қария, Ақылы теңіз дария.
Көп өнеге сөзі бар, Сөзі соқпақ өзі бар.
Әдептілік ар-ұят, Адамдықтың белгісі.
Тұрпайы мінез тағы жат, Надандықтың белгісі.
ІІ-топ. «Тәртіптілер».
● Сәлем-әдептілік белгісі
● Алыстан алты жасар бала келсе, Алпыстағы
қария сәлем береді.
● Ата салты ардақты, Әрбір сөзі салмақты.
Сол сөздерді ұқпасаң, Тістерсің бір күн бармақты .
● Қонаққа кел демек бар, кет демек жоқ.
● Әдепті бала ата-анасын мақтатар, әдепсіз балаата-анасын қақсатар.
● Әдептіге «үндемес» ат тағылар
ІІІ. Ырым сөздер.
І-топ.
● Үлкен кісінң алдын кесіп өтпе.
● біреу сөйлеп жатқанда сөзін бөлме.
● Нанды аяқ астына тастама.
● Қыздар ер баланы тебуге болмайды.
● Оқушылар бір-біріне лақап ат қоюға
болмайды.
ІІ-топ.
● Ер балалар қыздарға дөрекі сөйлеуге, қол
жұмсауға болмайды.
● Қыздар өздерін кішіпейіл, сыпайы ұстауы
керек.
● Есікті теуіп ашуға болмайды.
● Қонаққа кетік кесеге шай құймайды.
● Құран оқығанда күлуге болмайды.
ІV. Әр топ өнер көрсетеді.
V. Көрініс.
І-топ. Ер адамдардың
сәлемдесуі
ІІ-топ. Әйел адамдардың
сәлемдесуі.
VІ. Топтастыру. І-топ.
Тәртіпті
Адал
Қамқор
Арлы
Ізетті
Әдепті
Талапты
Сыпайы
Қайырымды
Ұятты
Үлгілі
Әділ
ІІ-топ.
Тәртіпсіз
Рақымсыз
Ұлтсыз
Әдепсіз
Еріншек
Мақтаншақ
Арам
Жағымпаз
Көргенсіз