1 – laboratoriya ishi Mavzu: Tarmoq qurilmalarida dastlabki xavfsizlik sozlamalarini o’rnatish
Ishdan maqsad
O'ZBЕKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD ALXORAZMIY NOMIDAGI TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI
“Tarmoq xavfsizligi” fanidan labaratoriya ishi N_1
Bajardi: Qo`narov Shohrux
Tekshirdi: Iqbola Ubaydullaevna
1 – laboratoriya ishi
Mavzu: Tarmoq qurilmalarida dastlabki xavfsizlik sozlamalarini o’rnatish
Ishdan maqsad: Kommutator qurilmasining tuzilishi, ishlash tamoyillari, masofadan kirishni
ta’minlash usullari hamda xavfsizlik ko’rsatkichlarini sozlash qoidalarini tadqiq qilishdan iborat.
Kommutatorni dastlabki xolati: IOS ma‘lumotlari, interfeys xususiyatlari, VLAN va flesh xotira
togrisidagi ma‘lumotlarni tekshiramiz. Kommutator IOS ning barcha buyruqlari imtiyoz rejimida
bajarish mumkin. Imtiyoz rejimiga kirishda begonalarni qurilmadan foydalanishini oldini olish
va global konfiguratsiya rejimiga togridan togri otib ketmaslik hamda ishchi korsatkichlarni
sozlash uchun ishlatiladigan buyruqlarga kirmaslik uchun parol yordamida cheklash kerak.
Imtiyoz to‗plamiga foydalanuvchi rejimining buyruqlari kiradi. Shuningdek boshqa buyruqli
rejimlarga o‗tishni bajaruvchi configure buyrugi kiradi. Imtiyoz rejimiga kirish uchun Enable
buyrug‗ini kiriting. a. Imtiyoz rejimiga o‗tish uchun foydalanuvchi rejimida kommutatorga
Switch> enable buyrug‘ini yozing.
Switch> enable
Switch#
Qatordagi o‗zgarish imtiyoz rejimiga o‗tganligiga e‘tibor bering. Kommutatorning
konfiguratsiyasini tekshirish uchun imtiyoz rejimida show running-config
buyrug‗ini kiriting. Agar kommutatorda sozlangan fayllar saqlangan bo‗lsa, ularni o‗chirib
tashlang.
b. "Running configuration" faylini o‗rganing
Switch# show running-config
2960 kommutatori nechta FastEthernet interfeyslari mavjud? 2960 kommutatori nechta Gigabit
Ethernet interfeyslari mavjud? VTY-kanalining diapazon qiymati qancha?
c. VLAN 1 uchun SVI harakteristikalarini o‗rganing.
Switch# show interface vlan1
VLAN 1 tarmogi uchun IP-manzil qoyilganmi?
Switch# show ip interface vlan1 qanday ma‘lumotlar chiqdi? .
Switch# show version
2. Tarmoq qurilmasini asosiy ko‘rsatkichlarini sozlash
2.1. Kommutatorning asosiy parametrlari: qurilmaning nomi, lokal parollar,
MOTD (qurilmaga kirishda kiruvchini ogohlantiruvchi xabar) banneri, boshqaruv
manzili va Telnet orqali kirishlarni sozlang
a. Agar kommutatorning NVRAM xotirasida konfiguratsiyaning fayli
saqlanmagan bo‗lsa, siz imtiyoz rejimda bo‗lasiz. Agar qator Switch> ga ozgargan
enable ni yozing.
Switch> enable Switch#
b. Global konfiguratsiya rejimiga o‗ting.
Switch# configure terminal
Switch(config)#
Global konfiguratsiya rejimini ko‗rsatish uchun qator yana o‗zgardi.
c. Kommutatorga nom bering.
Switch(config)# hostname S1
S1(config)#
d. Parolni shifrlanishini sozlang.
S1(config)# service password-encryption
S1(config)#
e. Imtiyoz rejimiga kirish uchun maxfiy parol sifatida class bering.
S1(config)# enable secret class
S1(config)#
f. MOTD (qurilmaga kirishda kiruvchini ogohlantiruvchi xabar) bannerini
sozlang.
S1(config)# banner motd # Qurilmaga kirish taqiqlanadi#
g. Rejimlarga o‗tishdagi o‗tishlarni sozlanganligini tekshiring.
S1(config)# exit
S1# exit
Foydalanuvchi rejimidan imtiyoz rejimiga o‗ting. Parol so‗ralganda class
ni kiriting.
S1> enable
Password:
S1#
Kommutatorning ichki virtual interfeys (SVI) VLAN 1 ga IP manzil
192.168.1.100 va tarmoq maskasi 255.255.255.0 ni sozlang.
S1(config)# interface vlan1
S1(config-if)# ip address 192.168.1.100 255.255.255.0
S1(config-if)# no shutdown
S1(config-if)# exit
S1(config)#
3. Console konfiguratsiyasini sozlash
Konsol port orqali kirishni ham chegaralash kerak. Dastlabki xolatdagi
konfiguratsiyaga asosan barcha konsolli ulanishlar parolsiz sozlangan bo‗lishi
kerak. Konsol xabarlarini uzluksizligini ta‘minlash uchun logging synchronous
buyrug‗i kiritiladi.
S1(config)# line console 0
S1(config-line)# password cisco
S1(config-line)# login
S1(config-line)# logging synchronous
S1(config-line)# exit
S1(config)#
4. Telnet konfiguratsiyasini sozlash
Kommutator telnet orqali kirishga ruxsat berishi uchun, ya‘ni uzoqdan
boshqarish uchun virtual bog‗lanish kanali (vty) ni sozlash kerak. Agar vty paroli
qo‗yilmasa telnet orqali qurilmaga kirib bo‗lmaydi.
S1(config)# line vty 0 15
S1(config-line)# password cisco
S1(config-line)# login
S1(config-line)# end5. SSH konfiguratsiyasini sozlash
№ 2 LABORATORIYA ISHI
KOMMUTATORDA PORT XAVFSIZLIGI (PORT SECURITY) NI
SOZLASH
Ishdan maqsad: Kommutatsiya jadvallari to`ldirilishiga yo`naltirilgan hujumlardan, tarmoqni
himoya qilish imkonini beruvchi kommutatorning “port security” funksiyasini sozlash bo`yicha
amaliy ko`nikmalarga ega bo’lish.
Ishni bajarish tartibi
Switch>enable
Switch#configure terminal
Switch(config)#hostname Sw1
Sw1(config)#interface fa0/1
1. Portni access rejimiga o`zgartirish
Sw1(config-if)#switchport mode access
2. Portda port-securityni ishga tushurish
Sw1 (config-if)#switchport port-security
3. Secure-MAC ni dinamik aniqlashni ko`rsatish
Sw1 (config-if)#switchport port-security mac-address sticky
Sw1 (config-if)#exit
4. Secure-MAC ni statik aniqlashni ko`rsatish
Sw1(config)#interface fastEthernet 0/2
Sw1(config-if)#switchport mode access
Sw1(config-if)#switchport port-security
Sw1(config-if)#switchport port-security mac-address 000B.BE9B.EE4A
Sw1(config-if)#end
5. Xavfsizlik buzilishigi javob berish rejimini sozlash
Sw1(config)#interface fastEthernet 0/3
Sw1(config-if)#switchport mode access
Sw1(config-if)#switchport port-security
Sw1(config-if)#switchport port-security mac-address sticky
Sw1(config-if)#switchport port-security violation protect
Sw1(config-if)#end
6. Ishlatilmayotgan portlarni o`chirish
Sw1(config)#interface range fastEthernet 0/5-24
Sw1(config-if-range)#shutdown
7. Portda secure-MAC maksimal soni N ni ko`rsatish (Bu buyruq Sw2
kommutatorga tavsiya etiladi)Switch>enable
Switch#configure terminal
Switch(config)#hostname Sw2
Sw2(config)#interface fa0/4
Sw2(config-if)#switchport mode trunk
Sw2(config-if)#switchport port-security maximum 4
Sw1(config-if)#switchport port-security violation restrict
8. Natijani tekshirish
Switch#show port-security interface fa 0/1
Port Security : Enabled
Port Status : Secure-up
Violation Mode : Shutdown
Aging Time : 0 mins
Aging Type : Absolute
SecureStatic Address Aging : Disabled
Maximum MAC Addresses : 1
Total MAC Addresses : 0
Configured MAC Addresses : 0
Sticky MAC Addresses : 0
Last Source Address:Vlan : 0001.63B4.E4A6:1
Security Violation Count : 0
9. Sozlamalarni saqlash
Switch#copy running-config startup-config
3-LABORATORIYA ISHI
TARMOQ QURILMALARI XAVFSIZLIGINI TAHLIL QILISH
Ishdan maqsad: Cisco kommutatorlarida va marshrutizatorlarida parolni
olib tashlash (сброс) bo`yicha amaliy ko`nikmalar olish
Bundan keyin, ishga tushishni boot buyrug`i orqali tiklaymiz.
switch: boot
Kommutator konfiguratsiya faylini topa olmaydi va usiz ishga tushadi. Endi imtiyozli rejimga
kiriladi va konfiguratsiya fayli nomi qayta o`z nomiga rename
flash:config.old flash:config.text buyrug`i orqali o`zgartiriladi va copy
flash:config.text system:running-config buyrug`i orqali u ishga tushiriladi.
Switch>enSwitch#rename flash:config.old flash:config.text
Switch#copy flash:config.text system:running-config
Konfiguratsion fayl ishga tushirilganday keyin, yangi parol kirilsa bo`ladi
Switch1#conf t
Switch1(config)#enable secret NewPassword
Switch1(config)#enable password NewPassword
Switch1 (config)#line vty 0 4
Switch1 (config-line)#password NewPassword
Switch1 (config-line)#login
Switch1 (config-line)#exit
Switch1 (config)#line console 0
Switch1 (config-line)#password NewPassword
Switch1 (config-line)#login
http://fayllar.org