T.C. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MEE 5025 RADIATIVE HEAT TRANSFER Lecturer: Dr. Serhan Küçüka 17.10.2022 İZMİR Text boks: Yunus A. Çengel &Afshin Ghajar , HEAT and MASS TRANSFER, 4. ed., Chapters: 12&13, McGraw-Hill, 2011. J. P. Holman, HEAT TRANSFER, 10. ed., Chapter 8, McGraw-Hill, 2011. An Introduction: Definitions and radiative properties of bodies (surfaces) Isıl ışınım- temel bilgiler: Isıl ışıma, görünür ışık gibi bir elektro manyetik dalga yayılımıdır. Dalganın (ışığın) yayılma hızı “c”ile gösterilir. Boşlukta veya havadaki yayılım hızı için C≅3⋅108 m/s ( 300 000 km/s) yazılabilir. Işımanın frekansı (ν) ve dalga boyu (λ) olmak üzere λ=c/ν yazılır. Işık bir dalga boyuna sahip olmasına karşın, enerji fotonlar halinde yayılır. Her bir (tek) fotonun taşıdığı enerji frekansı ile artmaktadır: efoton= h⋅ν = hc/λ h=6.625* 10-34 J⋅s Fotonun “durgun” kütlesi sıfırdır. Ancak taşıdığı enerji e=mc2= hν alınarak hareketli kütlesi için m =hν/c2 değeri hesaplanır. Yukarıda hesaplanan kütle ve hız kullanılarak her bir fotonun momentumu için p=h⋅ν/c bağıntısı elde edilir. Thermal radiation is an electro-magnetic wave type as visible light. The Velocity of it in the space or air is: C≅3⋅108 m/s ( 300 000 km/s) λ=c/ν Frequency, ν (s-1, Hz) wave lenght λ(m, µm) Energy of «one» photon increases with frequency efoton= h⋅ν = hc/λ h=6.625* 10-34 J⋅s «Stationary» mass per photon is zero. e=mc2= hν . Effective mass m photon =hν/c2 Momentum p=h⋅ν/c bağıntısı elde edilir. Isıl ışınım- temel bilgiler: Isıl ışınım- temel bilgiler: Isıl ışınım- temel bilgiler: Kara cisim ışıması – Black body radiation Üzerine gelen ışımanın tamamını yutan cisme kara (siyah) cisim denilir. Kara cisim, ışınımın tamamını yuttuğu için, sıcaklık dengesini koruyabilmek için kendisi ile aynı sıcaklıkta olan cisimlere göre en yüksek miktarda ışınım yaymaktadır. Kara cisim yüzeyinin belirli bir dalga boyundaki birim yayma gücü Planck dağılımı ile verilir: Black body; Absorbs whole amount of incoming radiation. Also, has maximum emission value, due to energy balance Her iki taraf T-5 ile çarpılarak yazılır ve denklem (λT) tek değişkenine bağlanmış olur. Planck distribution of emissivity: multiplying by T-5 Birim dalga boyundaki yayma gücü tüm dalga boylarında integre edilerek yüzeyin yaydığı toplam ışınım gücü hesaplanır : ∞ Eb= 0∫ Ebλ⋅dλ = σ T4 (W/m2) Stefan Boltzmann sabiti σ = 5.67 ⋅ 10-8 W/ m2 ⋅K4 Total value of emissive power is calculated by integration ∞ Eb= 0∫ Ebλ⋅dλ = σ T4 (W/m2) σ = 5.67 ⋅ 10-8 W/ m2 ⋅K4 ( Stefan-Boltzmann Constant Black body radiation Spectral emissive power, Ebλ (W/m2-µm), reachs peak value at different wavelenghts: λmaksT = 2897.8 µm⋅K The emissive power between 0 and λ is a fraction of total power: λ F0-λ = Eb,0-λ / Eb = (0∫ Ebλ⋅ dλ) ̸ σ T4 The power from λ1 to λ2 can be calculated using fractional value in this interval: Ebλ1- λ2 = Eb ⋅(F0-λ2 - F0-λ1 ) Solar radiation behaviour like a blackbody which has a temperature of 5800 K, at 0.5 µm, the spectral power reachs maximum value. 40% of the solar energy is in visible interval, between 0.40 µm (purple) and 0.76 µm (red) The others of radiative energy of solar, nearly 10% in ultraviole and 50% in infrared region. Fractional Values for black body emission λT Ebλ / λT 0,00 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200 3400 3600 3800 4000 4200 4400 4600 4800 5000 5200 5400 0,00 2,114E-13 9,343E-13 2,397E-12 4,442E-12 6,696E-12 8,796E-12 1,051E-11 1,174E-11 1,250E-11 1,284E-11 1,284E-11 1,258E-11 1,215E-11 1,159E-11 1,096E-11 1,030E-11 9,631E-12 8,969E-12 8,329E-12 7,719E-12 7,143E-12 6,604E-12 6,103E-12 Ebλ / Ebλ ,maks 0,00 0,016 0,073 0,186 0,345 0,520 0,683 0,816 0,912 0,971 0,997 0,997 0,977 0,944 0,900 0,852 0,800 0,748 0,697 0,647 0,600 0,555 0,513 0,474 Fr,0-λT λT Ebλ / λT 0,00 0,0003 0,0021 0,0078 0,0197 0,0393 0,0667 0,1009 0,1403 0,1831 0,2279 0,2732 0,3181 0,3617 0,4036 0,4434 0,4809 0,5160 0,5488 0,5793 0,6076 0,6338 0,6590 0,6804 5600 5800 6000 6500 7000 7500 8000 8500 9000 9500 10000 11000 12000 13000 14000 15000 16000 18000 20000 25000 30000 40000 5,638E-12 5,209E-12 4,814E-12 3,960E-12 3,271E-12 2,715E-12 2,266E-12 1,903E-12 1,606E-12 1,364E-12 1,164E-12 8,613E-13 6,493E-13 4,980E-13 3,878E-13 3,063E-13 2,449E-13 1,618E-13 1,111E-13 4,927E-14 2,503E-14 8,444E-15 Ebλ / Ebλ ,maks 0,438 0,405 0,374 0,308 0,254 0,211 0,176 0,148 0,125 0,106 0,090 0,067 0,050 0,039 0,030 0,024 0,019 0,013 0,009 0,004 0,002 0,001 Fr,λ 0,7011 0,7202 0,7378 0,7763 0,8081 0,8344 0,8563 0,8746 0,8900 0,9031 0,9104 0,9319 0,9451 0,9551 0,9629 0,9700 0,9738 0,9809 0,9856 0,9922 0,9953 0,9980 Fractional Values for black body emission Ebλ/ Ebλ,max Fraction of Maximum Spectral Emissivity 1.00 1.00 0.90 0.90 0.80 0.80 0.70 0.70 0.60 0.60 0.50 0.50 0.40 0.40 0.30 0.30 0.20 0.20 0.10 0.10 0.00 1000 Power Fraction 2898 µm⋅K 10000 0.00 1000 10000 100000 An application: Radiative loss from a window glass Ordinary glass is opaque for electromagnetic radiation, at the wavelenghts greater than 2.5 µm. Determine radiative power through a window has an area of 0.5 m2; from solar to room, and from the room to the outer surrounding. Note.1 : Sun will be modelled as a black body which has a temperature of 5800 K. Radiation value is 600 W/m2 λT=14500 µm.K; ratio of energy below this is 96.7%. The Note.2 : Room is a black body has a temperature of 300 K. Qin= A*Psolar* F0- λT = 0.5(m2)*600(W/m2)*0.967 =290 W for 2.5 µm wavelenght and 5800 K of temperature; power of solar radiation to inside From the room to the outside; λT=2.5*300=750 µm.K, F0- λT = 0.0002; Eb=5.67E-8* 3004 = 460 W/m2 Qloss, radiation = 0.5(m2)*460(W/m2)*0.0002 =0.05 W Solid angle dA= r2sinθ⋅dθ⋅dφ dω = dA /r2 = sinθ⋅dθ⋅dφ r α dA For whole sphere, A=4πr2 ω= 2π ∫ φ=0 π sinθ⋅dθ⋅dφ = 4π ∫ θ=0 For hemisphere (top part of the equator plane), 2π π/2 sinθ⋅dθ⋅dφ = 2π ∫ ∫ ω= θ=0 φ=0 Differantial value of solid angle dω =dAn/r2 = dA⋅cosα/r2 dω =sinθ⋅dθ⋅dφ Radiation Intensity : dω I (θ,φ) Definition: Radiative power from unit area per unit solid angle Ie = dE / (dAn ⋅ dω) dA Differantial emissivity to any direction: dA⋅ cos θ dE(θ,φ)=Ie(θ,φ)dA⋅ cosθ⋅dω =Ie(θ,φ)⋅dA⋅cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ Spectral emissivity at a wavelenght: dEλ(θ,φ) = Ie λ(θ,φ) ⋅ dA⋅ cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ⋅ dλ Ie,λ : spectral intensity θ Spectral power (spectral emissive power ) Eλ= 2π π/2 I (θ,φ)⋅cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ⋅ (W/m2⋅µm) ∫ ∫ eλ θ=0 φ=0 Total emissive power is calculated with integration over all wavelenghts to all directions: E= ∫∞ λ=0 2π π/2 I (θ,φ)⋅cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ⋅ dλ ∫ ∫ eλ θ=0 φ=0 (W/m2) Emissivity Yüzeylerin yayıcılık katsayısı Total (from zero to infinity wavelenght; to every direction) radiative power of black surface is Eb = σ T4 Emissivity (emissivity ratio) of any surface is ∞ ε = E/Eb = ( 0∫ ελ ⋅Ebλ⋅dλ ) / σ T4 Or, radiative power of a surface E= ε ⋅ σ T4 ; (0 ≤ ε ≤ 1) Spectral emissivity: (W/m2) ελ = I eλ/ Ieλ,b Diffuse emission, diffuse emissive surfaces If radiative intensity uniformly in all directions. 2π π/2cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ = πI (W/m2) ∫ ∫ e θ=0 φ=0 E=Ie⋅ A black body is diffuse emissive body and intensity is; Ieb= σT4/π (W/m2⋅sr) Gray body: Spectral emissivity doesn’t change with wavelenghts or direction, defined as “gray body” ελ = ε Intensity of incident radiation: Ii (θ,φ) Irradiaton to a surface from a differential direction dG(θ,φ) = Ii(θ,φ)⋅cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ Total irradiation from hemisphere : G= 2π π/2 dG ⋅ dθ⋅dφ ∫ ∫ θ=0 φ=0 (W/m2) Diffuse irradiation (uniform intensity) G = π⋅Ii dω Ie (θ,φ) θ dA Ii(θ,φ) Irradiation (radiation onto surface, incident radiation) Absorbtion, reflection and transmission Yansıtıcılık, yutuculuk ve geçirgenlik: Işınım enerjisi bir bir cisme ulaştığı zaman, bir kısmı cismi geçer, bir kısmı soğurulur ve bir kısmı da yansıtılır. ρ+α+τ=1 ρ : yansıtıcılık (reflectivity) α : yutuculuk (absorptivity) τ : geçirgenlik (transmittivity) Opaque body (no transmission) : ρ + α =1 Absorbtivity Emissivity: Spectral irradiation power ; “Gλ” Emissive power of Black body; “Eb = σ T4 ” absorbtivity is {yutuculuk (soğurma)} Emissivity is {yayınım} ∞ ∞ α = Eabsorbtion/Eincident = 0∫ αλ ⋅Gλ⋅dλ / 0∫ Gλ⋅dλ ε = E/Eb = {λ=0∫∞ 2π π/2 ε ∫ ∫ ⋅ Ib cosθ⋅sinθ⋅dθ⋅dφ⋅ dλ } /σ T4 λ, θ ,φ θ=0 φ=0 Kirchhoff’s law of thermal radiation Gustav Robert Kirchhoff (1824–1887) stated in 1860 that “at thermal equilibrium, the power radiated by an object must be equal to the power absorbed.” On the basis of energy balance between the surfaces, which at same temperature, spectral emissivity coefficient for any arbitrary direction must be same absortivity’s at this direction: αλ (θ,φ) =ελ (θ,φ) Yüzeyin özelliğinin yöne bağlı değişimi ihmal edilebilirse, yutuculuk (soğurma) ve yayıcılık yalnızca dalga boyunun fonksiyonu olarak gösterilebilir: αλ=ελ Selective surfaces : εT < αs (selective surface for solar energy absorption • high emissivity and absortivity at short wave lenght for solar radiation; • low emissivity at long wave lenght for surface temperature) Measurement of Emissivity Emissivity of real surfaces Directional emissivity of real surfaces θ Normal Directional emissivity for metalic and non-metalic surfaces. Metal surfaces has small emissivity. İletken (metal) ve metal olmayan yüzeylerin yayıcılıklarının yöne bağlı değişimi için şematik bir diyagram ektedir. Metal yüzeylerin yansıtıcılık (parlaklık) özelliğinden dolayı küçük geliş açılarındaki yayıcılıklarının sınırlı olduğu söylenebilir. Spectral Emissivity Spectral emissivity of some surfaces at different temperatures. Total hemispherical (average) emissivity with temperature Changing of Emissivity and selective surfaces Metal oxides, high emissivity at high temperatures (black body behaviour for solar energy) and has a low value at surrounding temperature; ie. Selective surface for solar energy applications Yayıcılığın sıcaklığa bağlılığı Çoğu zaman malzemenin dalga boyuna bağlı yayıcılığından çok, ortalama yayıcılığı önem kazanır. Güneş enerjisi uygulamalarında, toplayıcı yüzeyin çalışma sıcaklığındaki yayıcılığının düşük, güneş ışınımına karşılık gelen yüksek sıcaklıklardaki yayıcılığının yüksek olması istenir (seçici yüzey). Metal oksitler bu duruma uygun davranış gösterirler. An application: Flat plate solar absorber with selective surface Bir önceki örnekte verilen düzlemsel güneş enerjisi toplayıcısında, toplayıcı yüzey güneş ışınımına karşı yutuculuğu 0.92; ve 400 K sıcaklıktaki yayıcılığı 0.2 nikel-oksit ile kaplanmıştır. Önceki örnekte verilen çalışma durumu için yüzeyde yutulan ve yüzeyden yayılan ışınım şiddetlerini hesaplayınız. ÇÖZÜM: Önceki örnekte cam örtüden geçerek toplayıcı yüzeye ulaşan ışınım enerjisinin gücü 967 W/m2 ve 400 K sıcaklıktaki kara yüzeyin yayınım gücü 1451 W/m2 olarak hesaplanmıştı. Yüzeyin güneş ışınımına karşı olan yutuculuğu ve verilen sıcaklıktaki yayıcılığı dikkate alınarak; yutulan (soğurulan) enerji şiddeti: 890 W/m2 yayınım şiddeti: 290 W/m2 olarak hesaplanır. Yüzeyin ışınımla olan net enerji kazancı 600 W/m2 olmaktadır. Not: Toplayıcının ısıl etkinliğinin belirlenmesi için taşınım ve iletimle gerçekleşen ısıl kayıplar ayrıca değerlendirilmelidir. Reflectivity Specular vs diffuse reflection Yansıtıcılık özellikleri; a) yüzeyin özelliklerine (yüzeyin ve malzemenin yapısı, pürüzlülük, metal malzeme , metal oksitler, … b) gelen ışığın dalga boyuna, geliş açısına bağlı olarak değişmektedir. Geçirgenlik Liquid water and vapor