g
n
a
y
r
o
e
T
Pagsasalin
Week 7
Pagbabalik-aral
Mga Dulog sa pagsasalin...
Ibahagi ang mga halimbawang nabuo
Layunin
Nauunawaan ang mga teorya ng pagsasalin
Nailalapat ang mga teorya sa pamamagitan ng
gawaing pagsasalin
Nabibigyang bisa ang teorya ang pagsasalin sa
pamamagitan ng iba`t bang anyo ng tekstong
isasalin
Panimulang Gawain
Pumili ng Pangkat na maaaring samahan.
(5PANGKAT)
Bumuo ang klase ng sariling teorya batay sa
"Pahayag Hinggil sa mga Karapatan at Tungkulin ng
mga Tagasalin."
Talakayan
Balikan natin ang 12 The Art of Translation, 1968
Theodore Savory...
1. A translation must give the words of the original.
2. A translation must give the ideas of the original.
3. A translation should read like an original work.
4. Atranslation should read like a translation.
5. A translation should reflect the style of the original.
6. A translation should possess the style of the translator.
7. A translation should read as a contemporary of the
original.
8. A translation should read as a contemporary of the
translator.
9. A translation may add to or omit from the original.
10. A translation may never add to or omit from the original.
11. A translation of verse should be in prose.
12. A translation of verse should be in verse.
Mga Tanong:
1
Salita ba ang isasalin, o ang ideya o kahulugan ng
orihinal?
Mga salita ba ang tutumbasan o ang ideyang
ipinapahayag sa likod ng mga salita?
2
Dapat ba itong magtunog-orihinal o magtunog-salin?
Dapat bang parang orihinal na sinulat sa TL o dapat itong maging
tunog-salin/tunog-dayuhang wika?
Samakatuwid, alin ang dapat mangibabaw sa salin, ang estruktura
bang SL o ang estruktura ng TL?
3
Susundan ba ng tagasalin ang estilo ng orihinal na awtor at tatangkain itong ilipat
sa TL hangga't maaari?
Kung mahaba ang mga pangungusap ng orihinal, gayon din ba kahaba ang mga
pangungusap ang magiging salin?
O kukunin lamang ang mga ideya ng orihinal at susulatin ito sa kanyang sariling
pamamaraan?
Mga Tanong:
4
5
6
Tatangkain ba ng tagasalin na tapatan ang lengguwaheng
kapanahon ng orihinal o gagamitin niya ang estruktura ng wika
ng kanyang sariling panahon?
Kapanahon ba ng orihinal na awtor ang gagamiting lengguwahe
ng salin, o kontemporanyo ng tagasalin?
Maaari kayang magdagdag o magbawas ang tagasalin?
O isalin kung aro lamang ang nakasaad sa orihinal?
Kung may bahaging malabo sa orihinal, may karapatan ba ang
tagasalin na magdagdag ng paliwanag?
Tula rin ba ang dapat na maging salin ng tula? O
prosa?
Praktika <---> Teorya
magkaugnay ang dalawa sa pagsasalin
Praktika?
aktuwal na pagsasagawa ng pagsasalin, ngunit bago
ang praktika ay pagbubuo muna ng teorya ang
mahalaga
Teorya?
hanay ng mga konsepto na naglalayong
magsilbing gabay at magpabuti sa praktika
ang gabay ng tagasalin;
Teorya
batayan na
pagpapasyang
paiiralin sa
proses ng
pagsasalin
paano bibigyang
pagpapakahulugan
paano
tutumbasan ang
mga salitang
ginamit ng
orihinal
awtor, literal o
liberal, taksil o
tapat
PAGBUO NG
TEOrYA
Ayon kay...
Batnag (1997) sa kanyang disertasyon na
pinamagatang "Pagbubuo ng Teorya sa Pagsasalin ng
Tula: Paglalapat sa mga Piling Tulang Africano":
Batnag (1997)
"Sinusuportahan ng karanasan sa pagsasalin na:
(1) may mga pangkalahatang teorya na maaaring gumabay sa pagsasalin sa
pangkalahatan ngunit
(2) bawat uring tekstong isinasalin ay nangangailangan ng sariling teoryang
angkop dito;
(3) samakatuwid, ang isang partikular na anyong pampanitikan, pati ang mga
wikang kasangkot sa pagsasalin ay mahahalagang salik na kailangang isaalangalang sa pagbuo ng teorya
Sangkap na Taglay
ng Teorya
(a) pagtukoy sa tungkulin at pinag-uukulan ng
salin,
(b) pagsusuri sa paraan ng pagsasalin at
(c) pagsusuri sa ugnayan ng dalawang
nabanggit
Teorya ni
theodore
savory
Paliwanag
ang pagsasalin ay isang sining
Halimbawa:
sa pagpipinta, ang maling kulay o laki ng isang guhit
ay katumbas ng isang maling salita sa pagsasalingwika
Teorya ni
GEORGE
STEINER
Paliwanag
pinakamalapit na katumbas ng salita
Paliwanag
Halimbawa:
araw - ‘day’ o ‘sun’
buwan - ‘moon” o ‘month’
bata - ‘young’, ‘child’, ‘protege’, ‘sweetheart’,
‘mistress’
Teorya ni
Eugene Nida
Paliwanag
science of translating
hindi maiiwasan ang mapasuong sa aspeto ng
paglalarawan
paglilipat ng mensahe mula sa isang wika tungo
sa ibang wika
Teorya ni
MILDRED
LARSON
Paliwanag
a) magkaiba ang tekstong SL at ang tekstong TL dahil
dalawang magkaibang lengguwahe ang sangkot sa
pagsasalin;
(b) ang tungkulin ng tagasalin ay tuklasin ang kahulugan ng
tekstong SL;
at (c) muling ipahayag ang kahulugang ito sa tekstong TL.
Halimbawa
The moon is (red.)----> topic
Blood is (red)----> image
Teorya ni
PETER
NEWMARK
Paliwanag
Newmark (1982): "there is no such thing as a law of
translation; since laws admit of no exception." At
idinagdag niya, na "There can be and are various
theories of translation.... There can be no valid
single comprehensive theory of translation...
V Diagram
pagsisilbi
pinagsisilbihan
Talakay sa Diagram
1. Salita-sa-salita (gloss)
Halimbawa:
John gave me an apple.
Juan nagbigay akin isa mansanas.
Si Juan ay nagbigay sa akin ng isang mansanas.
Talakay sa Diagram
Nagsisimulang nagsasalin:
Halimbawa:
There is a deep brooding ni Arkansas.
(Mula sa tulang "My Arkansas" ni Maya Angelou)
There is a deep brooding
Talakay sa Diagram
May isa malalim/matindi/taos/taimtim
pagmumuni-muni
kalungkutan
depresyon
pagninilay-nilay
(Kapag nabigyan na ngmga posibleng panumbas ang mahihirap na salita, saka
babalikan ng tagasalin ang itinala niyang mga salita at pipili ng isa sa mga ito.)
Talakay sa Diagram
2. Literal
Halimbawa:
"My father was a fox farmer. That is, he raised silver foxes, in
pens; and in the fall and early winter, when their fur was prime,
he killed them and skinned them...”
(Mula sa maikling kuwentong "Boys and Girls" ni Alice Munro)
Talakay sa Diagram
Salin
Ang tatay ko ay isang magsasaka ng lobo. Iyon, siya
ay nagpapalaki ng mga lobong pilak; at sa taglagas at
maagang taglamig, kung ang kanilang balahibo ay
pinakamataas, siya ay pinapatay sila at binabalatan
sila . . .
Talakay sa Diagram
Ang aking ama ay nag-aalaga ng lobo (silver fox/lobo.)
Ibig sabihin, nagpapalahi siya ng mga lobong kulay
pilak sa mga kulungan; at kapag taglagas at simula ng
taglamig, kapag makapal at maganda ang kanilang
balahibo (o primera klase ang kanilang balahibo),
kinakatay niya ang mga ito at binabalatan.
Talakay sa Diagram
3. Adaptasyon
Ito ay mula sa salin ni Bienvenido Lumbera ng dulang
Vragi (Kaaw Maxim Gorky:
Nadya: Por dios, ano ba ang ginagawa ninyo?
Paulina: Tiyong, tama na.
*inaangkop ng tagasalin
Talakay sa Diagram
4. Malaya
Halimbawa:
"For the last twenty years since he burrowed into this oneroom apartment near Baclaran church, Francisco Buda
often strolled to the seawall and down the stone breakwater
which stretched from a sandy bar into the murky and oiltinted bay."
Talakay sa Diagram
Salin:
Mayroon nang dalawampung taon siyang tumira sa isang
apartment na malapit sa simbahan ng Baclaran. Si
Francisco Buda ay mahilig maglibang sa breakwater na
mabungahin at malangis.
(Wilfreda Jorge-Legaspi, mula sa kanyang masteral tesis, PNU,
1990)
Talakay sa Diagram
5. Matapat
Halimbawa:
When Miss Emily Grierson died, our whole town went
to her funeral: the men through a sort of respectful affection for a fallen
monument, the women mostly out of curiosity to see the inside of her
house, which no one save an old man servant - a combined gardener and
cook - had seen in at least ten years.
(Mula sa maikling kuwentong A" Rose for Emily" ni William Faulkner)
Talakay sa Diagram
Salin:
Nang mamatay si Bb. Grierson, ang buong bayan ay pumunta sa
kanyang libing: ang mga kalalakihan, upang magpakita ng isang uri
ng magalang na pagmamahal sa isang nabuwal na monumento, ang
kababaihan, dahil sa pag-uusyoso upang makita ang loob ng
kanyang bahay, na walang ibang nakakita kundi isang matandang
utusang lalaki - na hardinero-kusinero - sa nakalipas na di
kukulangin sa sampung taon.
Talakay sa Diagram
6. Idyomatiko
Halimbawa:
The boy had running nose.
Salin:
Tumutulo ang ilong ng bata.
Talakay sa Diagram
7. Sematiko at Komunikatibong salin
"the concepts of communicative and semantic
translation represent my main contribution ot
general translation theory”
Talakay sa Diagram
7. Semantiko at Komunikatibong salin
"the concepts of communicative and semantic
translation represent my main contribution ot
general translation theory”
I-click ang link: https://nationalueduph-my.sharepoint.com/:w:/g/personal/mmdator_nulaguna_edu_ph/EY1jXS4PbYlIupWV_HckT0kBYC2S1rqu-uez-3F758icAg?e=7jr7KN
Gawain 6
PANUTO: Isalin ang mga sumusunod na babala at
tukuyin sa mga ibinigay na teorya ang ginamit upang
maisalin ito. Huwag kakalimutang sagutin ang tanong
na “BAKIT?” ito ang iyong napiling teorya. Ipaliwanag
sa loob ng dalawang pangungusap.
RUBRIC
MIDTERM COVERAGE
Kahulugan at Katuturan ng Pagsasalin
Mga Simulain sa Pagsasalin
Buod ng Kasaysayan sa Pagsasalin
Katangian ng Awtor at ng Tagapagsalin
Iba’t ibang Dulog sa Pagsasalin
Teorya ng Pagsasaln
Paalam
Salamat!!!