Historia e shkurtër për Kongresin e Manastirit
muzeuialfabetit.org/historia-e-shkurter-per-kongresin-e-manastirit
Inicijativën për thirjen e Kongresit kombëtar për vendosjen e një alfabeti të vetëm e mori
klubi shqiptar “Bashkimi” i Manastirit, klub i cili e kishte rolin kryesor midis klubeve shqiptare.
Në 27 gusht të vitit 1908, pas vendimit që kishte marrë që në 21 gusht, kryesija e klubit
“Bashkimi” të Manastirit, shpalli thirjen, me të cilën u beri të ditur të gjithë klubeve dhe
shoqërive brenda dhe jashtë Shqipërisë, propozimin për mbledhjen e Kongresit të alfabetit
në 14 nëntor të vitit 1908, në të cilin “Janë të ftuar të gjithë shqiptarët, toskë e gegë, si dhe
filologët shqiptar dhe të huaj që janë të interesuar për këtë çështje, të marrin pjesë në këtë
Kongres të madh.”
Si rezultat i punës të madhe gjatë përgatitjes dhe organizimit që e ndërmornë klubi
“Bashkimi” si edhe klubet dhe shoqërit të tjera shqiptare, në 14 nëntor të vitit 1908, në
banesën ku ndodheshte selia e klubit “Bashkimi” në Manastir, u mbajt Kongresi për unifikimin
e alfabetit të gjuhës shqipe. Ky kongres zgjati deri në 22 nëntor. Në kongres mornë pjesë 32
delegatë me të drejtë vote, këta delegatë i përfaqësonin 26 qytetet dhe shoqërit të ndryshme
shqiptare brenda dhe jashtë atdheut.
Kryesia që udhëhiqte dhe drejtonte punimet e kongresit të alfabetit ishte e përbërë prej:
Kryetarit – Mithat Frashëri (Lumo Skendoja), nënkryetarët – Luigj Gurakuqi dhe Gjergj Qiriazi
dhe sekretarët – Hilë Mosi, Thoma Avrami dhe Nyzhet bej Vrioni. Në mbledhjen e ditës të
tretë (në 16 nëntor), që ishte e rezervuar vetëm për delegatët të Kongresit, u vendos që të
zgjidhet një komision prej 11 vetash, ku do të merrnin pjesë përfaqësues të alfabetëve të
Stambollit, “Bashkimit” dhe “Agimit” si dhe publicistë e intelektualë të njohur.
Ky komision përbëhej nga: Atë Gjergj Fishta – Kryetar, Luigj Gurakuqi, Sotir Peci, Mithat bej
Frashëri, Shahin bej Kolonja, Dhimitër Buda, Dom Ndre Mjeda, Gjergj K. Qiriazi, Bajram
Fehmi Topulli, Nyzhet Vrioni dhe Gligor M. Cilka.
Në mbledhjen të hapur që u mbajt paradite në 20 nëntor (dita e shtatë), u shpall vendimi i
Kongresit. Komisioni solli vendimin për të krijuar alfabetin e gjuhës shqipe, vendim të cilin e
miratuan të gjithë delegatët prezent.
1/2
2/2