Zonder geld geen kwaliteits voetbal
(Google afbeeldingen, 2021)
Guus de Korte & Thom Gierman
V6
20-02-2021
Voorwoord
Het kiezen van het onderwerp voor ons profielwerkstuk was voor ons niet moeilijk. We
wisten allebei gelijk, het moet gaan over voetbal omdat het onze passie is. Wij zijn beide
echte liefhebbers van voetbal, we spelen het zelf en zitten bij elkaar in het team. Daarnaast
zijn we ook allebei fan en volgen we het voetbal op de voet.
Het lastige was wel om een aspect uit het voetbal en de wereld erom heen te kiezen wat
aansluit bij een goed profielwerkstuk. Hier hebben we best lang over nagedacht maar
uiteindelijk hebben we een interessant onderwerp gevonden.
De rol van geld binnen het voetbal wordt steeds groter en wij vonden het interessant om te
onderzoeken waardoor dit komt en wat de gevolgen hiervan zijn. Dit heeft geleid tot het
onderzoek dat u nu gaat lezen.
In ons werkstuk richten we ons vooral de clubs die aan de top van Europa staan, we kijken
naar ontwikkelingen qua inkomsten, resultaten en verbanden hiertussen. Dit levert bijzonder
interessante resultaten op.
Wij hopen u op deze manier een bredere kijk op de voetbalmarkt te geven en wensen u heel
veel plezier tijdens het lezen.
2
Inhoudsopgave
Inhoud
Voorwoord .............................................................................................................................................. 2
Inhoudsopgave........................................................................................................................................ 3
Inleiding................................................................................................................................................... 5
Hoofdvraag: ........................................................................................................................................ 5
Hypothese: .......................................................................................................................................... 5
Structuur ............................................................................................................................................. 5
Inkomsten ........................................................................................................................................... 6
Belangenconflicten ............................................................................................................................. 7
De ontwikkeling van de commercialisering in het voetbal. .................................................................... 8
Betaald voetbal in Nederland ............................................................................................................. 8
Het Bosman-arrest .............................................................................................................................. 9
Van Europacup I tot de UEFA Champions League .............................................................................. 9
De relatie tussen rijke eigenaren en de behaalde resultaten ............................................................... 10
Paris Saint-Germain .......................................................................................................................... 10
Manchester City ................................................................................................................................ 12
Chelsea .............................................................................................................................................. 13
Newcastle United .............................................................................................................................. 14
Conclusie ........................................................................................................................................... 14
De discussie van de Super League ........................................................................................................ 16
De opzet ............................................................................................................................................ 16
Het financiële plaatje ........................................................................................................................ 16
Reacties van de bonden en supporters ............................................................................................ 17
De verschillende bakken met geld over heel Europa. .......................................................................... 19
De cijfers ........................................................................................................................................... 19
De verschillen uitgelegd en het voordeel ervan ............................................................................... 19
Conclusie coëfficiëntenlijst ............................................................................................................... 20
De Champions League....................................................................................................................... 20
De cijfers in een voorbeeld ............................................................................................................... 21
Conclusie ........................................................................................................................................... 23
Hoe komen topclubs aan hun geld? ..................................................................................................... 24
Kerncijfers ......................................................................................................................................... 24
De opbrengsten op een rijtje ............................................................................................................ 24
Verschillenanalyse Feyenoord en Ajax ............................................................................................. 25
3
Conclusie ........................................................................................................................................... 25
Conclusie ............................................................................................................................................... 27
Reflectie ................................................................................................................................................ 29
Bronnenlijst ........................................................................................................................................... 30
Bibliografie ............................................................................................................................................ 30
4
Inleiding
Om de inhoud van dit onderzoek volledig te kunnen begrijpen is het van belang om de
context van de voetbalmarkt te snappen. In deze inleiding belichten we de meest relevante
aspecten hiervan. Maar eerst beschrijven we onze hoofdvraag, hypothese en deelvragen.
Hoofdvraag:
Wat zijn de gevolgen van de steeds groter wordende rol van geld binnen het voetbal?
Hypothese:
Het grote geld heeft de kwaliteit van het voetbal verbeterd.
Ons onderzoek bestaat uit 5 delen waarin 5 deelvragen beantwoord worden. De deelvragen
luiden als volgt:
1.
2.
3.
4.
5.
Hoe is de invloed van geld groter geworden in de loop van de tijd?
Is er een verband tussen de komst van rijke eigenaren en de behaalde resultaten?
Wat zijn de verschillen in budgetten tussen Europese topteams?
Wat zijn de verschillende invloeden van geld op Europese topteams?
Moet er een Super League komen?
Voordat er dieper op het verdere onderzoek wordt ingegaan is het van belang om te weten
hoe de huidige voetbalmarkt in elkaar steekt.
Structuur
Wanneer we gaan kijken hoe de structuur is binnen het professionele voetbal en we bekijken
dit bottom-up dan zie je het volgende:
Onder aan de ladder is er de voetbalclub, deze kan in handen zijn van 1 eigenaar, een
investeringsmaatschappij, beursgenoteerd en zo zijn er allerlei verschillende
bestuursvormen. Iedere club is aangesloten bij een nationale bond.
Nationale bonden, ieder land heeft zijn eigen competitie, bekercompetitie(s) en bond. In
Nederland is dit de Eredivisie, KNVB-beker en de KNVB. In Engeland de Premier League,
FA-cup en League cup en de FA. Daarnaast zijn de nationale bonden verantwoordelijk voor
de nationale elftallen. Iedere nationale bond is aangesloten bij een continentale bond.
Continentale bonden, alle nationale bonden zijn ondergebracht binnen continentale bonden,
de Europese bond is bijvoorbeeld de UEFA. De continentale bonden organiseren toernooien
op zowel clubniveau als landenteams. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld voor clubs de
Champions League en voor nationale teams het Europees Kampioenschap. Hiermee
kunnen clubs en nationale bonden inkomsten en status behalen.
Wereldbond FIFA (Fédération Internationale de Football Association) is de overkoepelende
bond en organiseert en beheert grote internationale voetbaltoernooien, waaronder het
Wereldkampioenschap voetbal (mannen en vrouwen) en de Confederations Cup. De FIFA
stelt (spel)regels vast en organiseert het optreden van (assistent) scheidsrechters.
Een schematische weergave van bovenstaande ziet er als volgt uit:
5
(Wolterink, 2019)
Inkomsten
Nu we weten hoe de structuur van de voetbalwereld eruit ziet is het ook nog van belang om
te onderzoeken hoe clubs aan hun inkomsten komen. Onderstaande tabel geeft ons een
goed beeld.
(Mirck, 2019)
De tabel laat de inkomsten zien van de 20 clubs met hoogste totale inkomsten. De
inkomsten zijn verdeeld naar 3 bronnen:
1. Matchday, hieronder vallen alle inkomsten die te maken hebben met wedstrijden,
denk hierbij aan kaartverkoop, horeca en toernooipremies.
6
2. Broadcast, dit zijn de inkomsten uit tv-gelden. Vaak is dit opgebouwd uit 2 delen. Het
1 deel zijn inkomsten uit de verkoop van tv-rechten van de eigen nationale bond en
toernooien waar teams aan mee doen. Het 2 deel bestaat uit deals die clubs
afzonderlijk maken om wedstrijden te streamen via betaalsides.
3. Commercial, hieronder vallen onder andere inkomsten uit sponsoring, merchandising
en transferopbrengsten.
e
e
Een aantal zaken vallen direct op:


Er staan alleen teams uit de grote Europese competities in de top 20 (Engeland,
Spanje, Italië en Duitsland), dit heeft alles te maken met de enorme inkomsten uit tvgelden die deze competities genereren.
De echte topteams generen beduidend meer inkomsten uit recettes (grotere stadions
die altijd vol zitten) en commerciële activiteiten.
Nu we hebben gezien hoe de structuur en de inkomsten van de voetbalwereld in elkaar
steken is het nog van belang om de verschillende belangen te duiden.
Belangenconflicten
We hebben gezien dat de clubs aangesloten zijn bij hun nationale bond en uitkomen in hun
nationale competitie. TV rechten worden vaak verkocht per competitie en de inkomsten
worden vervolgens verdeeld onder alle clubs. Soms evenredig, maar het komt ook voor dat
de grotere clubs die meer kijkers trekken meer in verhouding meer krijgen uitgekeerd.
Hierdoor kunnen onderling tussen de clubs belangenconflicten ontstaan.
Clubs betalen de salarissen van spelers maar spelers zijn verplicht om voor hun nationale
teams uit te komen. De clubs krijgen hiervoor soms een kleine vergoeding van de nationale
bonden. In geval van blessures of overbelasting kan er een belangenconflict ontstaan
tussen de nationale bonden en de clubs.
De continentale bonden en de FIFA willen zo veel mogelijk geld genereren met hun eigen
toernooien. Hoe meer wedstrijden die zij kunnen verkopen hoe meer inkomsten er binnen
komen. De clubs profiteren hier ook deels van maar alles er teveel wedstrijden komen dan
bestaat het risico op verzadiging bij de kijkers en overbelasting bij de spelers. Ook dit is een
voorbeeld van een belangenconflict.
Al met al kunnen we concluderen dat de voetbalwereld complex in elkaar steekt en dat er
enorme belangen mee gemoeid zijn. Er speelt veel politiek bij de diverse bonden en men
moet er voor waken dat eigen belangen niet boven het algemeen belang van het voetbal
gesteld worden. Met deze kennis in ons achterhoofd kunnen we nu gaan kijken naar de
deelvragen zoals we die eerder omschreven hebben.
7
De ontwikkeling van de commercialisering in het voetbal.
In dit hoofdstuk worden een aantal gebeurtenissen besproken die van cruciaal belang
geweest voor de commercialisering van het voetbal. Dit is niet een compleet beeld maar
dient ter indicatie van het soort ontwikkelingen waar het voetbal mee te maken heeft gehad.
Betaald voetbal in Nederland
Tot 1954 werd er in Nederland geen betaald voetbal gespeeld, dit hield in dat spelers die
uitkwamen in de Nederlandse competitie hier niet betaald voor kregen. Dit zorgde ervoor dat
spelers naar het buitenland vertrokken om daar wel betaald voetbal te gaan spelen. In 1949
was Faas Wilkes een van de eerste die een club vond waar hij geld kon verdienen met
voetbal. Internazionale bood hem een contract aan ter waarde van 60.000 gulden per jaar.
Hij was na Gerrit Keizer (Engeland), Beb Bakhuys en Gerrit Vreeken (beiden Frankrijk) de
vierde bekende Nederlandse voetballer die in het buitenland ging spelen. Maar dit was de
eerste echte grote transfer van een Nederlandse voetballer naar een buitenlandse topclub.
De KNVB was hier echter niet blij mee en sloot Wilkes vanwege zijn prof-status voor een
aantal jaar uit van het Nederlands elftal. Bij de begrafenis van Wilkes betuigde KNVBvoorzitter Jeu Sprengers hierover zijn spijt. (KNVB, onbekend)
Faas Wilkes
(wikipedia, onbekend)
De vraag naar betaald voetbal werd steeds groter in Nederland omdat veel goede spelers
vertrokken en dus niet meer in eigen competitie te bewonderen waren, dit zorgde ervoor dat
op 25 november 1954 de KNVB fuseerde met de Nederlandse Beroeps Voetbal Bond
(NBVB) en er dus ook in Nederland betaald voetbal werd ingevoerd.
8
Het Bosman-arrest
Een andere grote verandering die ervoor heeft gezorgd dat het voetbal zo is als de dag van
vandaag is het Bosman-arrest. Voor het Bosman-arrest konden clubs altijd een transfersom
vragen voor een speler ook al was het contract van een speler afgelopen, dit veranderde
toen de Belgische voetballer Jean-Marc Bosman in 1990 zijn vrijheid opeiste nadat zijn
contract bij zijn huidige club; Club Luik was verlopen. Bosman wilde gaan spelen bij een
andere club maar dit werd verhinderd doordat zijn huidige club een hoge transfersom voor
hem vroeg, hierom klaagde Bosman de Belgische Voetbalbond aan omdat in zijn ogen de
transferregels en nationaliteit regels in strijd waren met het Verdrag van Rome en het vrije
verkeer van werknemers. Op 15 december 1995 deed het Europese Hof van Justitie een
uitspraak en gaf Bosman gelijk.
Dit zorgde ervoor dat spelers vanaf toen transfervrij konden vertrekken zodra zij hun contract
hadden uitgezeten, dit heeft ervoor gezorgd dat de machtspositie van spelers sterk
verbeterd werd. Daarnaast stegen de salarissen hierdoor, voortaan als clubs willen dat
spelers blijven of niet transfervrij vertrekken zullen zij met een verbeterd contract moeten
komen zodat een speler bijtekent. Dit heeft ervoor gezorgd dat de behoefte naar geld door
clubs sterk is toegenomen, spelers kunnen sindsdien namelijk veel meer eisen van hun
clubs en dit heeft er dus voor gezorgd dat clubs een veel grotere behoefte hebben aan geld
om al hun spelers onder contract te houden, het Bosman-arrest is dus een van de oorzaken
waarom de clubs ook zoveel geld nodig hebben.
Van Europacup I tot de UEFA Champions League
In 1955 werd de Europa Cup I opgericht, een toernooi voor alle Europese clubs die het jaar
ervoor kampioen geworden waren. Heel lang was het zo dus dat alleen de kampioenen zich
plaatsten voor deze competitie. In 1992 veranderde de naam van Europacup I naar
Champions League en in het jaar 1997 kwalificeerden niet alleen kampioenen zich maar ook
de nummers twee uit de top acht competities. Dit is een ontwikkeling die zich alleen maar
heeft doorgezet met als doel zoveel mogelijk inkomsten, doordat er zoveel clubs meedoen
uit verschillende landen kunnen de tv rechten ook in meer landen worden verkocht en
worden er dus meer inkomsten gegenereerd. Tegenwoordig doen er elk jaar standaard vier
clubs mee uit de top vier competities, dit heeft positieve en negatieve gevolgen. Doordat er
elk jaar al zoveel topteams meedoen krijgen de kijkers meer wedstrijden op hoog niveau te
zien, dit is iets positiefs aangezien mensen de beste wedstrijden tussen de beste teams
willen zien. Een negatief gevolg is dat de al betere competities alleen maar beter worden ten
opzichte van de rest, elk jaar doen er al standaard vier clubs mee uit de; Premier League,
Bundesliga, LaLiga en Serie A. Clubs uit deze competitie krijgen hierdoor jaarlijks ook een
stuk meer inkomen terwijl clubs uit kleinere landen zich niet eens plaatsen of met maar één
team. Hierdoor krijg je dat de top vier competities alleen maar verder weg komen te liggen
van de rest, dit is dus een denivellerend effect.
Dit zijn dus enkele ontwikkelingen die ervoor hebben gezorgd dat het voetbal verder
gecommercialiseerd is. In het volgende deel zullen we verder inzoomen op een aantal
specifieke clubs met steenrijke eigenaren.
9
De relatie tussen rijke eigenaren en de behaalde resultaten
Alle voetbalclubs hebben een eigenaar, dit is meestal iemand die veel geld bezit. Grote
clubs zijn vaak in bezit van rijke eigenaren uit het Midden-Oosten of Amerika, door deze
eigenaren beschikken clubs over meer geld en hebben zij dus ook meer geld om uit te
geven aan bijvoorbeeld spelers. Als je als club betere spelers kunt aanschaffen lijkt het ook
logisch dat je betere resultaten kunt halen maar is dit zo? In het volgende stuk wordt
gekeken of er een verband is tussen de komst van rijke eigenaren en de daarna behaalde
resultaten, dit wordt gedaan aan de hand van de volgende vier clubs: Paris Saint Germain,
Manchester City, Chelsea FC en Newcastle United
Paris Saint-Germain
Allereerst wordt er gekeken naar Paris Saint-Germain de Parijse grootmacht. De
Parijzenaren hadden tot 2011 twee keer de Ligue 1 gewonnen (de hoogste Franse
competitie). Nadat zij in 2011 werden overgenomen door Qatar Sports investments zijn die
cijfers drastisch veranderd. De voorzitter van Qatar Sports Investments en tevens ook van
Paris Saint Germain is Nasser Al-Khelaïfi, een ex proftennisser die later een succesvol
zakenman is geworden hij is voorzitter van beIN Media Group, voorzitter van Qatar Sports
Investments, president van Paris Saint-Germain, Qatar Tennis Federation, en vice-president
van de Asian Tennis Federation for West Asia. Nasser zijn vermogen wordt geschat op rond
de 10 miljard euro terwijl Qatar Sports Investments rond de 285 miljard euro waard is, met
dit geld kan natuurlijk ontzettend veel gedaan worden. Door de overname kreeg de club uit
de Franse hoofdstad toegang tot een bijna ongelimiteerd geld bedrag waardoor zij talloze
topspelers konden aantrekken waaronder: David Beckham, Thiago Silva, Zlatan Ibrahimovic,
Blaise Matuidi, Lucas Moura en de Nederlander Gregory van der Wiel. Later hebben de
Parijzenaren ook nog voor de duizelingwekkende bedragen van 222 miljoen euro en 180
miljoen euro de vedettes Neymar en Mbappe opgepikt bij Barcelona en AS Monaco.
Sinds de overname door de Qatari is het tij aardig gekeerd bij Paris Saint Germain, in de
jaren na de overname zijn zij namelijk zeven keer kampioen geworden en hebben zij talloze
andere prijzen gewonnen zoals in onderstaande tabel te zien is. Te zien is dat in de periode
(1970-2011) er een heel stuk minder prijzen zijn gewonnen dan in de periode na de
overname (2011-Heden). Dit laat zien hoe groot de invloed is bij de club uit Parijs, van een
Franse club die af en toe een prijs won naar een een club die de Franse competities al jaren
in haar greep heeft en ook op europees topniveau mee doet om de prijzen. Het enige wat
nog ontbreekt in de Parijse trofeeënkast is de cup met de grote oren ofwel de Champions
League, het belangrijkste en grootste clubtoernooi waar de beste clubs aan meedoen. In
2020 waren ze er dichtbij maar was Bayern München in een matige finale net een maatje te
groot voor PSG. In het jaar 2020-2021 kwamen ze wederom ver maar werden de
Parijzenaren uiteindelijk na twee enerverende wedstrijden verslagen door de engelse
topclub Manchester City. Dit jaar lijkt het dan echt te moeten gaan gebeuren voor de
Parijzenaren, afgelopen zomer werd de ene na de andere topper aangetrokken. Zo werden
Achraf Hakimi (Inter, 60 miljoen), Sergio Ramos (Real Madrid, transfervrij), Gianluigi
Donnarumma (AC Milan, transfervrij), Georginio Wijnaldum (Liverpool, transfervrij) en
natuurlijk de transfer die de hele wereld op zijn kop zette: Lionel Messi (Barcelona,
transfervrij). Alhoewel de meeste van deze spelers transfervrij werden opgepikt strijken zij
wel een gigantisch bedrag aan salarissen op, Messi alleen al zal zo'n 40 miljoen euro per
jaar verdienen.
Zo lijken die transfervrije spelers niet zoveel te kosten maar doordat zij transfervrij waren
eisen zij vaak een stuk hoger salaris, zo gaat
onze eigen Wijnaldum in Parijs minimaal het dubbele verdienen van wat hij in Liverpool
verdiende. Alle ogen zijn dit jaar gericht op de club en door veel mensen wordt verwacht dat
10
het dit jaar moet gaan lukken in de Champions League met alle nieuwe toppers erbij (en
natuurlijk vedettes Mbappe en Neymar niet te vergeten).
Overname
Ervoor (1970-2011) Erna (2011-Heden)
Ligue 1
2
7
Trophée des Champions 2
8
Coupe de France
8
6
Coupe de la Ligue
3
6
In bovenstaande tabel zie je een duidelijk verband, namelijk dat sinds de club is
overgenomen door de Qatari en dus veel meer geld heeft om te besteden de resultaten
ontzettend zijn verbeterd. In de tien jaar na de overname zijn er een stuk meer successen
behaald dan in de gehele geschiedenis van de club, met als duidelijkste voorbeeld het
aantal keren dat de clubkampioen is geworden in eigen land. Er is een duidelijk verband
aanwezig en de Franse topclub is gegaan van een club die 1 keer in de 20 jaar kampioen
werd naar een club die bijna elk jaar kampioen wordt. Dit heeft natuurlijk alles te maken met
de betere spelers die naar Parijs werden gehaald, dit was weer mogelijk door de grote
hoeveelheid geld die de eigenaar naar Paris Saint Germain brengt.
(Reddit , 2017)
In bovenstaande grafiek is duidelijk te zien dat toen Paris Saint Germain een groter budget
had (door de overname door QSI) zei een stuk meer goals scoren, nu zeggen goals niet per
se iets over de resultaten van een club maar is het wel vaak zo dat je meer wint als je meer
11
scoort. In de grafiek is ook te zien dat er echt een forse toename is van het aantal goals
naarmate het budget van de club groter werd. Dit is ook logisch te verklaren; als een club
meer geld heeft kunnen zij betere aanvallers kopen en zo dus ook meer scoren.
Manchester City
Net als Paris Saint Germain is Manchester City in bezit van een rijke eigenaar uit het
Midden-oosten, de eigenaar van Manchester City heet Sheikh Mansour. Hij is de halfbroer
van de huidige president van de Verenigde Arabische Emiraten: Khalifa bin Zayed Al
Nahyan. Sheikh Mansour is in de politiek op meerdere vlakken betrokken en heeft daarnaast
hoge functies in verschillende bedrijven, zo is hij ook eigenaar van Abu Dhabi United Group.
Dat is het bedrijf dat in 2008 de Engelse voetbalclub Manchester City overnam, Abu Dhabi
United Group is voornamelijk gefocust op City Football Group waar zij voor 78% eigenaar
van zijn. City Football Group is eigenaar van vele clubs waaronder: Manchester City FC,
Mumbai City FC, Melbourne City FC, New York City FC en nog talloze andere clubs. Sheikh
Mansour zelf is 21 miljard euro waard en heeft dus genoeg geld om in Manchester City te
stoppen.
Voor de overname in 2008 was City geen topclub en vaak zelf een hele matige club, maar
dit veranderde helemaal door de komst van Sheikh Mansour. Gelijk na de komst werd het
Engelse transfer record verbroken door de Braziliaanse superster Robinho te halen voor het
bedrag van 32,5 miljoen pond. Het jaar erop werd er voor meer dan 100 miljoen pond aan
spelers uitgegeven door onder andere Kolo Touré en Carlos Tevez aan te schaffen, maar de
echte successen moesten nog even op zich laten wachten. In de jaren erna werd nog steeds
elk jaar veel geld gespendeerd. De eerste prijs kwam met het winnen van de FA Cup (de
Engelse KNVB beker) in 2011, het was de eerste grote prijs voor de club sinds 1976. In
diezelfde week kwalificeerde de club uit Manchester zich ook voor het eerst weer voor de
Champions League sinds 1968. In het seizoen 2011-12 werd Manchester City weer
kampioen voor het eerst in 44 jaar, met het kampioenschap werd Manchester City de vijfde
ploeg in Engeland die de Premier League (hoogste Engelse competitie) wint sinds 1992 toen
de Premier League werd opgericht. Sindsdien is Manchester City eigenlijk elk jaar wel een
topfavoriet geweest voor de Engelse titel, maar de Citizens werden past echt dominant toen
het Spaanse meesterbrein Pep Guardiola van Bayern München overkwam in 2016. In het
seizoen 2017-18 werd de club kampioen met een record brekend aantal punten van 100. De
laatste jaren heeft Manchester City voor honderden miljoenen aan spelers gekocht en staat
daarmee ook op 1 qua clubs die het meeste geld hebben betaald voor hun huidige selectie,
met kersverse aankoop Jack Grealish die deze zomer werd overgenomen van Aston Villa
staat de teller op maar liefst 1,080 miljard euro. Al dat geld die in de club zijn gestoken
hebben hun bijdrage geleverd aan de afgelopen successen, ook bij Manchester City is goed
te zien dat na de overname door een rijke eigenaar er een stuk meer successen zijn behaald
zoals in onderstaande tabel te zien is.
12
Overname
Ervoor (1880-2008) Erna (2008-Heden)
Premier League
2
5
FA Cup
4
2
EFL Cup
2
6
FA Community Shield 3
3
In bovenstaande tabel is ook weer een zeer duidelijk verband te zien, namelijk dat net als bij
Paris Saint Germain er na de overname een stuk meer prijzen zijn gewonnen in een veel
kortere tijd. Ook bij Manchester City zijn de behaalde successen een direct gevolg van de
overname door een rijke eigenaar, de gekochte spelers behoren vaak tot de beste van de
wereld en zorgen ervoor dat het behalen van prijzen een stuk gemakkelijker is. Al deze
spelers konden niet worden gekocht zonder de overname en dus ook bij Manchester City is
er een heel duidelijk verband aanwezig. Wat opvalt is dat ook bij Manchester City die
felbegeerde Champions League trofee nog ontbreekt, afgelopen seizoen waren ze er
dichtbij maar was het de Duitser Kai Havertz die Chelsea naar een 1-0 overwinning en dus
de winst schoot.
Chelsea
Chelsea is een van de zoveel clubs uit de Engelse hoofdstad en tevens ook de winnaar van
de afgelopen Champions League. Chelsea was vaak een club die zich zonder problemen
handhaafde maar niet echt meedeed om de prijzen, heel af en toe werd er een prijs
gewonnen maar echt constant deden de Londenaren niet mee om de prijzen. Dit veranderde
met de komst van de Russische oligarch Roman Abramovitsj die de club in 2003 voor 60
miljoen pond overnam. Abramovitsj is een Russisch-Israëlische miljardair die rijk is
geworden door Olie, hij stond in 2008 op de vijftiende plek in Forbes met een geschat
vermogen van 23,5 miljard dollar. Na de overname kocht Chelsea de ene na de andere
grote speler met het geld van Abramovitsj, zo werden onder andere Fernando Torres, Arjen
Robben en Andriy Shevchenko gekocht voor mega bedragen. Op de eerste prijzen moest
gewacht worden tot 2005 toen Chelsea zowel de Community Shield, de EFL Cup en de
landstitel pakte. Dit was de eerste echt grote prijs die Chelsea won sinds de overname door
Abramovitsj, nog geen twee jaar na de overname. Maar op het eerste echt grote succes
moest Chelsea langer wachten, dit kwam toen in 2012 de Champions League te winnen
door het Bayern München van Arjen Robben na strafschoppen te verslaan. Dit was de
eerste Champions League in de geschiedenis van de club en een bevestiging voor de club
dat de komst van Abramovitsj de club erg ten goede is gekomen.
13
Overname
Ervoor (1905-2003) Erna (2003-Heden)
Premier League
1
5
FA Cup
3
5
EFL Cup
2
3
Fa Community Shield 2
2
Europa League
0
2
Champions League
0
2
Ook in deze tabel is er weer een heel duidelijk verband te zien tussen de komst van een
nieuwe rijke eigenaar en de behaalde successen in de periode erna. In de 100 jaar voor de
overname zijn er enkele bekers gewonnen en ééń keer de landstitel, dit zijn geen bijzondere
cijfers. In de tabel is te zien dat na de overname er in zo'n periode van iets minder dan
twintig jaar tal van prijzen zijn gewoon, ook werd er in deze periode voor het eerste de
Champions en Europa League gewonnen en niet één maar twee keer allebei. Wat dus ook
bij Chelsea weer opvalt is dat het van een club die heel af en toe een prijs won is gegaan
naar een van de beste clubs ter wereld die elk jaar bovenin meedoen in de Premier League
en ook in europa grootste dingen laten zien met als hoogtepunt dus het twee keer winnen
van de Champions League. Kortom is er ook bij Chelsea een duidelijk verband tussen de
behaalde resultaten en de komst van Abramovitsj
Newcastle United
Een recentere overname in de voetbalwereld is die van Newcastle United door het Saudi
Public Investment Fund (PIF). Dit investeringsfond heeft duizelingwekkende waarde van 367
miljard euro, hiermee is Newcastle United in een klap met afstand de rijkste club van de
wereld. Het investeringsfonds neemt zo'n 80% van de aandelen over van Mike Ashley; de
miljardair die de afgelopen 14 jaar eigenaar was van de club uit Noordoost-Engeland. Van
de overige 20% aan aandelen gaat 10% naar de gebroeders Reuben en 10% naar PCP
Capital Partners. Deze aandelen hebben bij elkaar een waarde van 350 miljoen euro.
Newcastle United werd op 7 oktober 2021 overgenomen maar mochten toen nog geen
spelers aantrekken, tussen 1 januari 2021 en 31 januari 2021 mogen clubs in Engeland
weer spelers kopen en verkopen. Newcastle United draait erg slecht dit seizoen en staan
continu in de degradatiezone, het is dus van groot belang voor de club dat er in de tweede
seizoenshelft punten worden gepakt om zo degradatie te voorkomen. De kans is dus zeer
aannemelijk dat er in de komende transferwindow grote spelers zullen worden aangetrokken
om degradatie te voorkomen. Hoe groot de invloed gaan zijn van de Saudi op de resultaten
is voor nu nog niet te zeggen maar wat wel zeker is, is dat Newcastle United geld genoeg
heeft om nieuwe spelers toe te voegen aan hun selectie. (VI, 2021)
Conclusie
Uit bovenstaande informatie is op te maken dat er een duidelijk verband aanwezig is tussen
de overname van rijke eigenaren en de behaalde successen na deze overname. Zo gingen
Paris Saint Germain, Manchester City en Chelsea alle drie van niet hele bijzondere clubs
naar clubs die in eigen competitie elk jaar bij de besten horen en ook in Europa vaak
meedoen om de grote prijzen. Deze resultaten zijn allemaal behaald na de overnames en
laten dus zien dat er een duidelijke denivellering plaats vindt in het voetbal doordat
14
invloedrijke mensen met veel geld clubs overnemen en er veel geld in investeren. Dit sluit
ook goed aan bij onze eerder gestelde hypothese, doordat de clubs meer geld hebben door
de steeds groter wordende invloed van geld en de komst van rijke investeerders zijn deze
clubs beter gaan voetballen wat te zien is aan de resultaten. Je kan dus stellen dat de
kwaliteit van het voetbal inderdaad verbeterd is door de komst van grote investeerders.
In onderstaande tabel is te zien dat de behandelde clubs op plek één, twee en vijf staan. Het
is dus geen toeval dat deze clubs goede resultaten behalen omdat zij ook behoren tot de
clubs die het meeste uitgeven aan spelers. Dus doordat clubs heel veel geld hebben om uit
te geven aan spelers worden door hun rijke eigenaren, worden er betere resultaten behaald
dan voor de komst van de rijke eigenaren. Dit laat dus zien dat er daadwerkelijk een heel
duidelijk verband aanwezig is.
(Reid, 2021)
15
De discussie van de Super League
De opzet
De hele voetbalwereld stond op zijn kop toen op 18 april 2021 de grootste europese clubs
aankondigde dat zij deel zouden nemen aan een gesloten voetbalcompetitie die de
Champions League zou moeten gaan vervangen genaamd The Super League. Vijftien
europese topclubs zouden de oprichters zijn, deze vijftien clubs zijn: Manchester City,
Manchester United, Liverpool, Chelsea, Arsenal, Tottenham Hotspur, Real Madrid, FC
Barcelona, Atlético Madrid, Juventus, Internazionale, AC Milan en nog drie clubs die later
bekend gemaakt gingen worden. Daarnaast zouden er nog vijf clubs meedoen die zich door
middel van prestaties in hun eigen competitie konden plaatsen . Wat opvalt is dat er geen
Duitse of Franse clubs bijzitten, naar verluid zijn Bayern München, Borussia Dortmund en
Paris Saint Germain wel benaderd om deel te nemen maar hebben zij dit geweigerd.
Het doel van de competitie was een elite competitie creëren waar alleen de allerbesten aan
mee doen, de opzet is vrij simpel. De competitie bestaat uit twintig clubs (vijftien vaste clubs
en vijf clubs die zich los kwalificeren) die vanaf augustus worden verdeeld in twee poules
van tien clubs, er zouden dan elke week midweekse wedstrijden plaatsvinden die zowel uit
als thuis worden gespeeld. De top drie van elke poule en de winnaar van de play-offs
wedstrijden tussen de nummers vier en vijf van elke poule gaan door naar de kwartfinales,
de kwartfinale en halve finale zouden allebei over twee wedstrijden gaan en de finale die in
mei gespeeld zou gaan worden over één wedstrijd.
Het financiële plaatje
De clubs die meedoen aan de Super League zullen er financieel gezien allemaal op vooruit
gaan, dit komt door de grote hoeveelheden geld die in de Super League rondgaan. In de
Champions League zijn er acht poules van vier clubs wat dus komt op een totaal van 32
clubs, onder deze 32 clubs wordt het geld verdiend en hoe verder je komt en hoe beter de
resultaten zijn die je haalt hoe meer geld je verdient. Clubs die in de Champions League
spelen zijn elk jaar zeker van een startpremie van 15 miljoen euro (NOS, 2021). Verder is in
de onderstaande afbeelding te zien dat dit bedrag kan oplopen door verder te komen in het
toernooi en door wedstrijden te winnen of gelijk te spelen. Chelsea; de winnaar van de
afgelopen Champions league kreeg met het winnen van het toernooi een bedrag van 110
miljoen euro, een aanzienlijk groot bedrag maar niks vergeleken met de bedragen die in de
Super League worden verdienen.
JPMorgan, een van de grootste Amerikaanse banken, zou de voornamelijkste financier zijn
van de Super League. De bank zou 4,2 miljard euro in de competitie willen steken, dit is
bijna twee keer zoveel als de 2,4 miljard euro die in de Champions League wordt verdeeld.
Daarnaast spelen er in de Super League en stuk minder clubs dan in de Champions
League, er wordt dus een stuk meer geld onder een stuk minder clubs verdeeld. Clubs die
meedoen aan de Super League zijn elk jaar verzekerd van een startpremie van meer dan
200 miljoen euro, dit is dus bijna het dubbele van wat de winnaar van de Champions League
krijgt. Het is hierdoor dan ook logisch dat dit voor de clubs aantrekkelijk is, aangezien zij
simpelweg veel meer geld kunnen verdienen in deze competitie in plaats van de Champions
League. Dit zorgt ervoor dat de clubs die meedoen aan de Super League een gigantisch
voordeel hebben ten opzichte van de clubs die niet meedoen aan de Super League. De
clubs die meedoen aan de Super League zijn de al grote en rijke clubs, deze worden door
de plannen van de Super League alleen maar rijker en hoeven er niks voor te doen
aangezien het een gesloten competitie is. Dit zorgt ervoor dat de al grote verschillen tussen
16
rijke en minder rijke clubs in Europa alleen maar toenemen, er is dus sprake van een
denivellerend effect door de Super League. Dit is ook waarom de niet deelnemende clubs fel
tegen de Super League zijn, zij raken hierdoor steeds verder achterop en kunnen niet meer
concurreren met de nu al vaak te grote clubs.
(Rtl Nieuws, 2021)
Reacties van de bonden en supporters
De voetbalbonden van de drie landen waar de clubs vandaan komen waren woedend en
namen meteen maatregelen om tegen te gaan dat de clubs daadwerkelijk deel ging nemen
aan dit plan en dus buiten de UEFA om een eigen toernooi te spelen. Als clubs deel zouden
nemen aan de Super League zouden zij direct worden uitgesloten van al hun eigen
binnenlandse competities, dit zou dus betekenen dat zij geen competitie en
bekerwedstrijden zouden kunnen spelen. Daarnaast zouden spelers die bij de
desbetreffende clubs spelen door de FIFA worden uitgesloten om mee te doen aan
internationale wedstrijden, dit zou betekenen dat spelers van de ¨Super League clubs¨ alleen
maar Super League wedstrijden zouden kunnen spelen. Dit zorgde er ook voor dat veel
spelers zich negatief uitspraken over de nieuwe plannen, daarnaast waren de spelers van
de clubs helemaal niet op de hoogte gesteld en kwam dit voor hen als een grote verrassing.
Veel supporters van de deelnemende clubs keerden zich tegen en gingen met spandoeken
de straat op, daarnaast was er op social media ontzettend veel kritiek. Overal waar je bij iets
dat voetbalgerelateerd was zag je wel weer een cancel super league account, ook niet
deelnemende clubs maakten een statement zo deed de Engelse Club Leeds United de
warming up met een speciaal shirt waar FOOTBALL IS FOR THE FANS opstond. Door alle
ophef die vanuit alle hoeken van de wereld kwam trokken de Engelse clubs zich twee dagen
later allemaal terug en wilde de Spaanse en Italiaanse clubs alleen meedoen als het hele
idee vervormd werd. Eindstand was er dus een heleboel bombarie voor iets dat twee dagen
later alweer van de tafel geveegd was, aan de andere kant is het natuurlijk wel zo dat zonder
al deze weerstand de kans groot was dat de Super League daadwerkelijk een ding
geworden zou zijn.
17
Door de Super League is ook duidelijk geworden dat voetbal nog steeds een volkssport is en
het voor de toeschouwers gespeeld wordt, hoe groot de bedragen dan wel niet mogen zijn
en hoe machtig de mensen zijn die er achter zitten als de fans niet tevreden zijn en het niet
willen gebeurd het niet. Daarom kan de invloed van geld in het voetbal ook niet oneindig zijn
omdat als er te rigoureuze dingen gebeuren zoals bijvoorbeeld de invoering van een Super
League de fans hier een stokje voor steken omdat zij degene zijn waarvoor er wordt
gevoetbald. Dit laat zien dat je met geld veel kan doen in het voetbal maar je hiervoor wel de
fans achter je moet hebben staan want als dat niet zo is gaat het niet gebeuren omdat aan
het einde van de dag er nog steeds gevoetbald wordt voor de fans en niet voor alle rijke
investeerders die alleen op geld uit zijn.
18
De verschillende bakken met geld over heel Europa.
De cijfers
Het is dus wel duidelijk dat de topteams in Europa veel geld verdienen, maar hoeveel
verdienen ze nou echt, en zijn er grote verschillen tussen verschillende clubs uit
verschillende landen en competities, dat gaan wij uit zoeken. Als voorbeeld kijken we naar
de volgende 4 verschillende topclubs uit Europa: Real Madrid, Ajax, Bayern München en
Liverpool. We kijken hiervoor naar de jaarverslagen van het seizoen 2019-2020. We kijken
als eerste naar de omzet van de vier clubs en dan kijken we of we opvallende verschillen
kunnen zien, ook houden we in ons achterhoofd dat het seizoen 2019-2020 in sommige
competities vervroegd is beëindigd door het Coronavirus en sommige competities zijn later
in het jaar weer hervat. Als we naar de omzetten van de verschillende clubs kijken dan zien
we tussen deze clubs grote verschillen. De omzet ziet er als volgt uit:
Ajax: 162,3 miljoen euro
Liverpool: 216,8 miljoen pond
Real Madrid: 616,8 miljoen euro
Bayern München: 666,7 miljoen euro
De verschillen uitgelegd en het voordeel ervan
Je ziet dus grote verschillen tussen de grote teams in Europa, deze teams spelen allemaal
op het hoogste niveau van de wereld, namelijk de Champions League dus daar kan het
verschil niet zijn ontstaan. Dat ajax laatste staat in de omzet lijst is niet heel gek, dit komt
doordat de andere 3 clubs in veel grotere competities spelen en dus meer geld ontvangen.
Ajax speelt natuurlijk in de Eredivisie, en naast de topclubs in de Eredivisie is het eigenlijk
maar een kleine en over het algemeen niet zo’n succesvolle competitie. Ook kijken er veel
minder mensen naar dus zijn de inkomsten in kleinere competities dus gewoon lager dan in
de top-5 competities, dat zijn de competities van: Spanje, Engeland, Duitsland, Italië en
Frankrijk. Eigenlijk kun je dus zeggen dat de top 5 competities daarin dus een voordeel
hebben, meer mensen kijken er naar en zo wordt er dus ook meer verdiend terwijl de
kleinere competities dit niet hebben. Dit is dus een voordeel in het verdienmodel, maar werpt
het ook zijn vruchten af op de prestaties? Hiervoor kun je kijken naar de coëfficiëntenlijst, dit
is een lijst van alle landen met punten op basis van europese wedstrijden. Als je wint krijg je
de meeste punten voor je land, als je verliest krijg je geen punten en als je gelijk speelt krijg
je een paar punten. En dit allemaal in Europese wedstrijden. Als je kijkt naar de top 5
leagues en hun verdienmodel ten opzichte van de rest verwacht je hen dus bovenaan maar
is dit ook echt zo? Je ziet hier de coëfficiëntenranglijst als je kijkt naar de afgelopen 5 jaar.
19
#
1
Land
Engeland
17/18
18/19
19/20
20/21
21/22
Totaal
Clubs
20.071
22.642
18.571
24.357
14.142
99.783
7/7
2
Spanje
19.714
19.571
18.928
19.500
12.142
89.855
7/7
3
Italië
17.333
12.642
14.928
16.285
11.714
72.902
6/7
4
Duitsland
9.857
15.214
18.714
15.214
11.785
70.784
5/7
5
Frankrijk
11.500
10.583
11.666
7.916
14.083
55.748
6/6
6
Portugal
9.666
10.900
10.300
9.600
9.583
50.049
4/6
7
NEDERLAND
2.900
8.600
9.400
9.200
14.200
44.300
5/5
8
Oostenrijk
9.750
6.200
5.800
6.700
9.400
37.850
3/5
(Coeffiecienten , 2021)
Conclusie coëfficiëntenlijst
Je kan hier dus zien dat de top 5 leagues dus Europees ook daadwerkelijk het meeste
resultaat hebben geboekt, je kan dus concluderen dat het verdienmodel wat in deze leagues
hoger ligt ook echt wel invloed heeft op de prestaties van de teams in die leagues, ze
pakken gewoon de meeste coëfficiënten punten van heel europa. Je kan dus concluderen
dat het hebben van meer inkomen ook daadwerkelijk kan leiden tot Europees succes.
De Champions League
Zoals we al zeiden speelden Bayern, Liverpool, Ajax en Real Madrid in het seizoen 20192020 in de hoogste competitie ter wereld: de Champions League. De Champions League
heeft verschillende fases: eerst heb je de plaatsingswedstrijden voor de clubs die zich niet
rechtstreeks wisten te plaatsen, daarna heb je de groepsfase en dan komt de knock outfase.
In de groep speel je zes wedstrijden tegen drie verschillende tegenstanders. De clubs die als
eerste en tweede eindigen in de groep gaan door naar de knockouts en de club die derde
wordt schuift door naar de Europa League, de vierde in de groep ligt dus helemaal uit de
internationale competities. Maar wat hebben al deze fases nou met het geld te maken? Nou
heel veel dus blijkt, want het verschil aan inkomsten van wat je genereert uit spelen in de
Champions League of Europa League is een wereld van verschil.
20
(Vos, 2020)
Als je weer naar dezelfde clubs kijkt kun je de volgende conclusies trekken: Ajax heeft het
minste aantal geld verdient aan het europese voetbal maar dat is ook niet heel gek
aangezien ajax de groepsfase niet overleefde, ze werden derde en gingen dus door in de
Europa League. Door het spelen van die internationale wedstrijden verdienden ajax 55,6
miljoen Euro. Hierna volgt liverpool met een opbrengst van 80 miljoen euro terwijl liverpool
het tot de achtste finales redde. Dit geeft aan hoeveel je wel niet kan verdienen in de
Champions terwijl je maar 1 ronde verder komt. Real Madrid redde het ook tot de achtste
finales maar verdiende dus net wat meer dan Liverpool namelijk 84 miljoen euro. De
grootverdiener van de vier is Bayern München die maar liefst 111 miljoen euro verdiende
aan de deelname van de Champions League, dit is ook zeker niet gek, Bayern München
won de Champions League namelijk dit seizoen door met 1-0 te winnen van Paris SaintGermain. Degene die het verst komt verdiend dus ook het meeste geld maar dit is dus
eigenlijk heel oneerlijk omdat ze zijn dat jaar al de beste en dan krijgen ze ook nog het
meeste geld, en aangezien geld zo belangrijk is in het voetbal kunnen ze dus nog beter
worden, zo blijven de kleine clubs dus klein en de grote clubs groot. Hier is dus sprake
sprake van een denivellerend effect in het europese voetbal. Dat alles door de invloed van
het geld, natuurlijk moet het team wel draaien, maar het is gewoon een feit dat een club met
veel geld ook vaak op een hoger niveau speelt dan een club met weinig geld.
De cijfers in een voorbeeld
Deze clubs spelen ook dit jaar uiteraard weer in de Champions league en de tot nu toe
gemaakt inkomsten daaruit zijn ook bekend gemaakt. Als voorbeeld kan je naar Ajax kijken:
21
(VI, 2021)
Europese inkomsten Ajax tot dusver
Startpremie
15,64 miljoen
Coëfficiëntenpremie
20,466 miljoen
Winstpremies
16,8 miljoen
Recettes
4 miljoen*
Market pool
3 miljoen**
Premie voor overleven groepsfase
9,6 miljoen
Totaal
69,506 miljoen
Nog te verdienen premies
Kwartfinale
10,6 miljoen
Halve finale
12,5 miljoen
Finale
15,5 miljoen
Eindzege
4,5 miljoen
* twee thuiswedstrijden met publiek meegerekend
**geschat bedrag
Ajax heeft dus nu al 69,506 miljoen verdiend en ze hebben alleen de groepsfase gespeeld.
Dit kan nog oplopen tot maximaal 112,606 miljoen. Dit geeft dus wel aan wat voor bizarre
22
bedragen er rond gaan in dit miljoenenbal genaamd de Champions League. En als je dit
bedrag gaat vergelijken met bijvoorbeeld het jaarlijkse budget van een middenmoter in de
eredivisie: Fc Twente. Fc twente had in het jaar 2020-2021 een omzet van 18,3 miljoen. Dit
betekent dus dat de inkomsten van ajax tot nu toe ruim 3,5 keer zo groot zijn als de gehele
jaaromzet van Fc Twente. Hier kan je dan ook gevolgen van verwachten. Sinds een hele
lange tijd zijn Ajax, Psv en Feyenoord de topteams van Nederland en die drie spelen dus
ook het meeste buitenlands voetbal wat nou eenmaal het meeste geld oplevert. Doordat
deze drie bijna elk jaar de trop drie vormen blijven zij die buitenlands voetbal inkomsten
genereren en zo blijven zij dus ook de rijkste clubs in de Eredivisie. Zoals gezegd is het geld
tegenwoordig van zo’n groot belang dat dit dus daadwerkelijk ook een voordeel is voor de
traditionele top drie. Zo blijven de top drie dus elk jaar weer meer inkomsten genereren dan
de rest, zo blijft de top drie dus weglopen bij de rest. Zo heb je dus een denivellerend effect
in de Nederlandse competitie. De rijken worden alsmaar rijker en de armen blijven achter.
Dit is niet goed voor het sportieve effect in de competitite maar toch is het bijna elk jaar
hetzelfde.
Conclusie
Je zag dat de top 5 leagues van Europa (Engeland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje) het
meeste verdienen omdat het nou eenmaal de beste en populairste leagues in Europa zijn
maar wat had dit nou voor gevolgen? Je kon zien dat deze competities dus ook in de top 5
staan in de coëfficiëntenlijst, dit is een lijst met punten gebaseerd op de gespeelde Europese
wedstrijden. Dit betekent dus dat het grote geld weldegelijk invloed heeft op de prestaties
van de teams uit die landen op Europees niveau. In Engeland verdienen ze veruit het meest,
dit door de dure tv rechten daar. Dit zie je ook aan de coëfficiëntenlijst, Engeland staat al
jaren bovenaan en wordt ook al jaren als de beste competitie ter wereld gezien. Het gevolg
van het grote geld in deze competities is dus dat ze ook daadwerkelijk het beste presteren.
Doordat ze de beste zijn blijven ze dus ook elk jaar presteren op Europees niveau, hierdoor
verdienen ze telkens maar weer meer dan de rest, hierdoor blijven de andere leagues achter
en zo is er dus een denivellerend effect.
Ook kun je kijken naar een mogelijk denivellerend effect op kleinere schaal, namelijk in onze
eigen competitie: de Eredivisie. Ajax speelt eigenlijk bijna elk jaar wel op Europees niveau
waar ze dus veel inkomsten uit genereren. Een team zoals bijvoorbeeld fc Twente speelt
bijna nooit Europees voetbal en heeft dus elk jaar significant veel minder inkomsten. Ajax en
soms ook andere topploegen in Nederland hebben dus elk jaar veel meer inkomsten en
daardoor kunnen ze ook weer investeren in bijvoorbeeld nieuwe spelers, stadion,
jeugdopleiding en nog van alles en nog wat. Kleinere clubs kunnen dit niet en zo worden de
grotere clubs dus alsmaar groter en de kleinere clubs alsmaar kleiner. Hierdoor wordt het
niveau van de grotere clubs dus alsmaar groter en wordt het dus steeds lastiger voor kleine
clubs om bovenin de ranglijst mee te doen. Dit is dus een denivellerend effect in de
Eredivisie. Het gevolg van het grote geld in de Eredivisie is dus dat de grote clubs steeds
beter worden en dat de kleinere clubs steeds meer moeite krijgen om bovenin de ranglijst
mee te doen.
23
Hoe komen topclubs aan hun geld?
Voetbalclubs over de hele wereld verdienen natuurlijk aardig wat geld, maar waar halen ze
al het geld vandaan en hoe worden clubs nou eigenlijk rijk? Dat kun je onderzoeken door
middel van de jaarrekeningen van de clubs, je kan bijvoorbeeld kijken naar de
jaarrekeningen van Ajax en Feyenoord. Zo gaan we kijken hoe dus een een club als
bijvoorbeeld Ajax of Feyenoord hun geld verdient. We gebruiken de jaarrekeningen van het
seizoen 2018/2019 omdat dat het laatste seizoen zonder corona was, zo kun je dus een
goed beeld krijgen van hoe Ajax en Feyenoord in een normaal voetbaljaar hun geld
verdienen.
Kerncijfers
Je ziet in de jaarrekening van Ajax veel verschillende dingen staan:
Kerncijfers € 199,5 mln. Omzet Netto resultaat € 51,9 mln. Resultaat transfers € 72,6 mln.
Voetbal opbrengsten Europese toernooien € 95,3 mln. Koers per 30/06/2019 € 18,50.
Gemiddeld aantal plaatsen per competitiewedstrijd 52,3 duizend. Aantal fte’s Amsterdam
374. 58 Aantal gespeelde wedstrijden. Dit zijn natuurlijk leuke getallen om naar te kijken, de
omzet netto resultaat is natuurlijk belangrijk als je wil weten hoeveel de club heeft verdiend
maar je wil natuurlijk weten waar deze cijfers vandaan komen. Feyenoord heeft deze
kerncijfers niet gedeeld maar dat maakt eigenlijk ook niet uit. Je wil namelijk gewoon weten
hoe de clubs aan hun geld komen en wat het verschil daarin is per club. Hieronder staat het
allemaal op een rijtje.
De opbrengsten op een rijtje
Feyenoord Ajax
Premies Europese competities
n.v.t.
77.891
Business-seats/skyboxen en partnerships 28.981
48.416
Mediabaten
8.769
10.645
Merchandising
14.555
21.224
Wedstrijd Opbrengsten
16.999
39.105
Overige baten
1.518
2.214
Totale netto omzet
70.822
199.945
24
Getallen in euro's x1000
Verschillenanalyse Feyenoord en Ajax
Hier zie je precies waar Feyenoord en Ajax hun netto omzet vandaan hebben. Het eerste
grote verschil wat je gelijk al ziet is dat Feyenoord een omzet heeft van 70,8 miljoen en ajax
een omzet van 199,9 miljoen. Dit is natuurlijk een enorm verschil maar hoe valt dat nou
eigenlijk te verklaren? In de tabel zie je dat Ajax eigenlijk bij elk gegeven een hogere omzet
behaald dan Feyenoord en dit kan je gewoonweg verklaren omdat Ajax als merk gewoon
veel meer vragers heeft dan Feyenoord. Dit kan weer verklaard worden door het grote
europese succes van Ajax in het seizoen 18/19, ze behaalden de halve finale van de
Champions League terwijl Feyenoord uitgeschakeld werd in de voorronde van de Europa
League. Dit zie je ook terug in de cijfers. Ajax haalde uit de premies van de Champions
League 77,8 miljoen euro terwijl Feyenoord daar natuurlijk niks aan heeft verdiend omdat
Feyenoord geen Europees voetbal heeft gespeeld, zo zie je maar weer het immense
verschil van geld als je wel Europees voetbal speelt of niet. Ook kun je het verschil van het
Europese voetbal zien aan de wedstrijd opbrengsten: omdat Ajax heeft meer wedstrijden
gespeeld door het Europese voetbal en de prijzen voor de kaartjes van Champions League
wedstrijden zijn ook nog eens een stuk duurder. Dit geeft dus een verschil in de wedstrijd
opbrengsten, Ajax heeft 39,1 miljoen euro aan wedstrijd opbrengsten en Feyenoord maar
16,9 miljoen euro, en dit dus allemaal door het verschil in wel of geen Europees voetbal.
Door het Europese succes word je natuurlijk ook populairder en dat zie je bijvoorbeeld weer
aan de merchandising omzet. Hier heeft Feyenoord een omzet van 14,5 miljoen en Ajax een
omzet van 21,2 miljoen, dit is best weer een groot verschil voor twee topclubs. Zo heb je dus
twee topclubs in Nederland maar toch een verschil van zo’n 129 miljoen euro in omzet. Dit
kun je dus weer denivellerend noemen omdat Ajax meer omzet haalt door Europees voetbal
te spelen terwijl ze dat jaar eigenlijk al het beste team waren in Nederland maar door dit geld
kunnen ze dus nog weer beter worden en zo heb je dus weer een denivellerend effect
tussen dus bijvoorbeeld Ajax en Feyenoord. Dit jaar werd Ajax kampioen en Feyenoord
derde. Sinds het jaar 2018/2019 heeft Ajax elk jaar Europees voetbal gespeeld en zijn ze
soms ook echt ver gekomen.
Conclusie
Je ziet dus ook hier weer dat het geld een aardige invloed heeft op het voetbal, Ajax speelt
een seizoen wel Europees voetbal en Feyenoord niet en dit scheelt gelijk al 77,8 miljoen
euro aan premies, hier komen de wedstrijd opbrengsten nog bij. Maar wat heeft dit alles nou
als gevolg? Je ziet hier dus dat Ajax in 1 seizoen al 129 miljoen euro meer omzet heeft dan
Feyenoord. Maar wat kunnen ze hier dan mee? Het is leuk natuurlijk maar kunnen ze er
bijvoorbeeld ook betere resultaten door behalen? Het gevolg na dit seizoen was natuurlijk
dat Ajax veel meer budget ten opzichte van Feyenoord had om weer nieuwe goede spelers
te halen voor volgend seizoen om dezelfde successen te behalen als in het voorgaande
seizoen. Ook kan Ajax natuurlijk weer veel meer investeren in bijvoorbeeld de
jeugdopleiding, hierdoor leggen ze een beter fundament voor de toekomst. Maar dit alles
geeft natuurlijk geen garantie dat ze het ook echt beter gaan doen na het succes seizoen. In
het seizoen 2019/2020 zag je dat Ajax heel veel goede spelers was kwijtgeraakt maar
daardoor wel nog meer budget had. Hierdoor was het seizoen 2019/2020 dus wel een kleine
dip voor Ajax, ze haalden de laatste 16 van de Champions League niet en werden door
Getafe uitgeschakeld in de Europa League. Maar daarna kochten ze weer nieuwe spelers
van het budget en begon het team samengesteld uit eigen jeugd en aangekochte spelers
weer als een team te voetballen. Dit jaar is Ajax zelfs ongeslagen naar de laatste 16 van de
Champions League gegaan. Feyenoord heeft sinds 2018/2019 eigenlijk helemaal geen
successen gekend, ze spelen dit seizoen wel weer Europees voetbal in de nieuwe
25
competitie: de Conference League. Je kan dus zeggen dat Ajax van het grote budget profijt
heeft gehad, ondanks het verlies van goede spelers bleven ze elk seizoen presteren terwijl
Feyenoord achterbleef, je kan dus zeggen dat het spelen van Europese voetbal een
denivellerend effect heeft op de teams Ajax en Feyenoord, door het groter budgetverschil
blijft Ajax de betere ploeg en blijft Feyenoord achter. De gevolgen van het grote geld in het
voetbal is hier dus een denivellerend effect op de twee topclubs uit Nederland: Ajax en
Feyenoord.
26
Conclusie
Maar nu blijft natuurlijk de vraag: wat zijn de gevolgen van de steeds groter wordende
invloed van geld binnen het voetbal? Als we deze vraag willen beantwoorden willen we
natuurlijk eerst weten waar die invloed van geld nou eigenlijk vandaan komt. De grote
invloed van geld begon eigenlijk bij het Bosman-arrest. Bosman wilde zijn club gratis
verlaten omdat die voor hem een veel te hoge transfersom vroeg. Maar dit mocht nog
helemaal niet in die tijd. Elke speler moest voor een transfersom de club verlaten, ook als
diegene zijn contract was afgelopen. Bosman ging hiertegen in en kreeg uiteindelijk gelijk
van het Europese hof van justitie. Vanaf toen mochten spelers transfervrij vertrekken als hun
contract was afgelopen. Hierdoor kregen de spelers dus een veel grotere machtspositie en
gingen de salarissen dus ook omhoog. Doordat de salarissen omhoog gingen hadden de
clubs ook meer geld nodig en sindsdien is de invloed van geld in het voetbal eigenlijk steeds
groter geworden. De invloed van geld is nog groter geworden toen de europa cup 1 (later de
Champions League genoemd) opgericht werd, sindsdien werd er nog meer geld verdient
met het spelen van wedstrijden en is de invloed van geld in het voetbal nog groter
geworden.
Nu je weet hoe de invloed van geld op het voetbal nou eigenlijk is ontstaan kun je de
gevolgen ervan geven. Een gevolg is natuurlijk dat er rijke mensen zich met het voetbal
gingen bemoeien. Je hebt eerder kunnen lezen dat dit het geval bij verschillende aantal
clubs over de hele wereld. Na het onderzoek kan je dus concluderen dat door de komst van
de rijke eigenaren de relatief arme clubs opeens gingen presteren. Je kan dus zeggen dat
de invloed van de rijke eigenaren enorm is geweest op het voetbal. Clubs die eigenlijk niks
voorstelden deden nu opeens mee voor de prijzen en dat alleen maar door de invoer van
het geld. Hierdoor konden de clubs nieuwe spelers aantrekken en zo dus beter presteren.
Maar door de komst van de rijke eigenaren werden de clubs zonder eigenaren dus relatief
slechter dan de clubs met de rijke eigenaren, je kan dus concluderen dat de komst van rijke
eigenaren een denivellerend effect heeft in het voetbal.
Een ander gevolg van de toenemende invloed van het geld in het voetbal is dat de rijke
mensen soms ook te ver kunnen gaan met hun ideeën. Een voorbeeld hiervan is de Super
League. Dit is een format waarbij de meest succesvolle en rijkste clubs tegen elkaar strijden
in een competitie. Maar dit is een gesloten competitie, dat betekent dus dat er niemand
zomaar inkomt en dat het dus eigenlijk helemaal niet eerlijk is. De rijke clubs gaan nog meer
verdienen omdat ze met zijn allen in een competitie spelen die waarschijnlijk veel kijkcijfers
gaat halen, hierdoor verdienen de rijken clubs nog meer geld en de relatief arme clubs
blijven achter want die hebben niet eens de kans om toe te treden in de competitie. Door de
Super League zou er dus een denivellerend effect zijn geweest. Maar de supporters
reageerden met volle afschuw op dit idee en boycotten de competitie voordat het überhaupt
begonnen was. Dus hoe veel geld en macht je ook hebt, de invloed van het geld reikt niet
oneindig, als het te ver gaat dan zullen de supporters er een stokje voor steken. En als je
geen supporters hebt dan heb je ook geen voetbal want zonder kijkcijfers en supporters
verdien je bijna niks. Je kan dus concluderen dat de invloed van geld op het voetbal erg
groot is maar het reikt niet oneindige, want als de eigenaren iets willen wat te ver gaat dan
zullen de supporters en ook de bonden ingrijpen.
Je hebt al kunnen zien dat door de invloed van geld relatief kleine clubs veranderd zijn in
relatief grote clubs. Dit heeft natuurlijk ook invloed op de competitie waar de clubs in
uitkomen. Die gaan er dan natuurlijk ook op vooruit want ze hebben dan opeens clubs die
mee gaan spelen op het hoogste niveau in Europa. Een gevolg van de toenemende invloed
van geld is dat sommige competities dus beter en leuker werden dan anderer competities.
Hierdoor zijn er 5 top competities ontstaan, de nationale competities van Spanje, Duitsland,
Engeland, Italië en Frankrijk. Doordat zij het meeste verdienen en het populairst zijn hebben
27
ze dus ook de beste clubs. Al deze leagues staan ook in de top 5 van de coëfficiëntenlijst.
Deze lijst is gebaseerd op de prestaties in het Europese voetbal. Je kan dus concluderen dat
de invloed van het geld wel degelijk invloed heeft op de prestaties van de clubs. Maar
doordat zij de top 5 zijn zijn de kijkcijfers het hoogst en de inkomsten dus ook, hierdoor
lopen ze alleen maar meer weg van de relatief kleine competities. Je zit hier dus weer een
denivellerend effect in het voetbal. Je kan dit ook op kleinere schaal bekijken, bijvoorbeeld in
de Eredivisie. De top drie speelt bijna altijd Europees voetbal en verdienen dus ook echt veel
meer dan de kleinere clubs in de Eredivisie. Hierdoor worden de betere en rijkere clubs dus
alleen nog maar beter en rijker dan de relatief kleine clubs. Je hebt hier dus een
denivellerend effect in het voetbal op kleinere schaal.
Je kan de invloed van het toenemende geld in het voetbal ook bekijken op nog kleinere
schaal. Je vergelijkt twee topclubs uit hetzelfde land, bijvoorbeeld Ajax en Feyenoord. Ajax
had in het seizoen 2018/2019 een omzet van 199 miljoen euro terwijl die van Feyenoord
ongeveer 70 miljoen euro bedroeg. Dit grote verschil kwam vooral doordat Ajax Europees
voetbal had gespeelt en Feyenoord niet. Hierdoor was Ajax ook populairder, haalden ze
meer kijkcijfers en werden ze dus nog rijker. Dit is weer een denivellerend effect in het
voetbal.
De toenemende invloed van het geld op het voetbal heeft dus vele gevolgen die we allemaal
geprobeerd hebben te beschrijven. Clubs worden er daadwerkelijk sterker van en uiteindelijk
wordt het voetbal dus ook leuker. Dit betekent dat onze hypothese dus daadwerkelijk
uitgekomen is. Maar door de toenemende invloed worden de kleine clubs relatief nog kleiner
en de grote clubs relatief nog groter, dit is een denivellerend effect in het voetbal. De invloed
van het geld kan natuurlijk ook te ver gaan, dit heb je kunnen zien bij bijvoorbeeld het idee
van de Super League. Maar dit idee werd dan ook als snel van de baan geveegd door het
ingrijpen van de supporters en de bonden.
28
Reflectie
Tijdens ons onderzoeken zijn wij tegen meerdere valkuilen aangelopen waarvoor wij op
voorhand zijn gewaarschuwd. Ten eerste is het plannen van geen van beide ons sterkste
punt en dit heeft ervoor gezorgd dat wij op het einde nog bijna alles moesten doen terwijl we
tijd zat hadden alleen deze tijd niet goed hebben benut. Daarnaast had het voor ons een
stuk overzichtelijker geweest als we een duidelijke plan van aanpak hadden toegepast, we
zijn eigenlijk maar zomaar begonnen met werken zonder een duidelijk structuur of lijn in ons
onderzoek. Ook hadden we eerst een veel te brede hoofdvraag en onduidelijke deelvragen,
hier hadden wij voordat we begonnen beter over na moeten denken. Maar er zijn ook
positieve punten, zo verliep de samenwerking soepel en vonden we het niet heel erg om aan
ons onderzoek te werken omdat het onderwerp ons beide aanspreekt. Kortom was het een
leerzame ervaring en hebben we mooie dingen gelezen en geleerd over ons onderwerp
waar we al best veel over wisten.
29
Bronnenlijst
(Ajax, 2020)
(Real Madrid , 2020)
(Bayern Munchen , 2020)
(Liverpool, 2020)
(Fc Twente, 2021)
(Feyenoord , 2019)
(Ajax, 2019)
Bibliografie
Ajax. (2019, september onbekend). Ajax jaarverslag 2018-2019. Opgehaald van Ajax :
https://www.ajax.nl/media/eqyb1w1m/30-09-2019-ajax-jaarverslag-2018-2019-def.pdf
Ajax. (2020, september 29). Ajax jaarverslag. Opgehaald van Ajax:
https://www.ajax.nl/media/ox0hgngj/ajax-jaarverslag-2019-2020-definitief-small.pdf
Bayern Munchen . (2020, September onbekend). Annual financial statement of FC Bayern München
AG. Opgehaald van Bayern Munchen:
https://fcbayern.com/binaries/content/assets/downloads/homepage/jhv/en/2019_annualfi
nancialstatementoffcbayernmuenchenag.pdf?v=1573841401275%5C
Coeffiecienten . (2021, december 9). uefa coefficienten . Opgehaald van coefficienten :
https://coefficienten.nl/uefa-coefficienten-ranglijst/
Fc Twente. (2021, september onbekend). Geconsolideerde jaarrekening 2020-2021. Opgehaald van
Fc Twente: https://www.fctwente.nl/assets/Jaarrekening-FC-Twente-2020-2021.pdf
Feyenoord . (2019, september onbekend). Jaarverslag 2018-2019. Opgehaald van Feyenoord:
https://acties.feyenoord.nl/media/1909261705%20%20Jaarverslag%20Feyenoord%20Rotterdam-18-19.pdf
Google afbeeldingen. (2021, augustus 13). super trio messi neymar mbappe. Opgehaald van google :
https://www.google.com/search?q=super+trio+messi+neymar+mbappe&rlz=1CABRFU_enN
L869&sxsrf=AOaemvLK44tV6nh4UFxsAKt9yj0hua_vOw:1639941558929&source=lnms&tbm
=isch&sa=X&ved=2ahUKEwjh18mwyvD0AhUCKewKHYieBDMQ_AUoAXoECAEQAw&biw=192
0&bih=1009&dpr=1#imgrc=MG9Sg7frH
KNVB. (onbekend, onbekend onbekend). Historie. Opgehaald van KNVB: https://www.knvb.nl/overons/over-de-knvb/historie
Liverpool. (2020, september onbekend). The Liverpool Football Club and. Opgehaald van Liverpool:
https://d3j2s6hdd6a7rg.cloudfront.net/images/misc/Liverpool-Football-Club-AnnualReport-and-Consolidated-Financial-Statements.pdf
Mirck, J. (2019, Februari 2). Hoe verdienen de rijkste voetbalclubs hun geld . Opgehaald van
Marketingtribune: https://www.marketingtribune.nl/sponsoring/nieuws/2019/02/hoeverdienen-de-rijkste-voetbalclubs-hun-geld/index.xml
30
NOS. (2021, augustus 24). De miljarden van de Champions League: dit staat er op het spel voor PSV.
Opgehaald van NOS: https://nos.nl/artikel/2394937-de-miljarden-van-de-champions-leaguedit-staat-er-op-het-spel-voor-psv
Real Madrid . (2020, september onbekend). Annual Report. Opgehaald van Real Madrid:
https://www.realmadrid.com/StaticFiles/RealMadridOAS/pdf/AnnualReportRealMadrid202
0.pdf
Reddit . (2017, onbekend onbekend). PSG budget and performance in Ligue 1 over the last 10 years.
Opgehaald van Reddit:
https://www.reddit.com/r/soccer/comments/7x14l6/psg_budget_and_performance_in_ligu
e_1_over_the/
Reid, A. (2021, maart 27). The World’s 50 Best Football Clubs From The Past Decade Have Been
Named And Ranked. Opgehaald van sportbible:
https://www.sportbible.com/football/football-news-top-10s-worlds-50-best-football-clubsfrom-the-past-decade-have-been-ranked-20210327
Rtl Nieuws. (2021, juli 28). PSV op jacht naar Champions League-miljoenen, Ajax profiteert bij verlies.
Opgehaald van Rtl Nieuws:
https://www.rtlnieuws.nl/economie/artikel/5244634/champions-league-miljoenen-ajaxpsv-feyenoord-europa-az-vitesse
VI. (2021, december 7). Ajax zwemt in het CL-geld: nieuwe miljoenenklapper in het voorjaar?
Opgehaald van VI: https://www.vi.nl/nieuws/ajax-zwemt-in-het-cl-geld-nieuwemiljoenenklapper-in-het-voorjaar
VI. (2021, oktober 7). Groen licht voor spraakmakende overname Newcastle United. Opgehaald van
VI: https://www.vi.nl/nieuws/groen-licht-voor-spraakmakende-overname-newcastle-united
Vos, Y. (2020, Augustus 17). Ajax verdiende meer prijzengeld dan 14 clubs dit Champions Leagueseizoen. Opgehaald van Voetbalzone: https://www.voetbalzone.nl/doc.asp?uid=375764
wikipedia. (onbekend, onbekend onbekend). Faas Wilkes. Opgehaald van Wikipedia:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Faas_Wilkes
Wolterink, H. (2019, juni 28). Salary caps in het Europees voetbal . Opgehaald van sport-en recht.nl:
https://sport-en-recht.nl/wp-content/uploads/2019/11/Scriptie-H.H.T.-Wolterink-Salarycaps-in-het-Europese-voetbal-28-juni-2019..pdf
31