• • ិ គឺជាររៀនឥតឈប់ឈរ! ជី វត ិ ចជាការជិះកង់ អញ្ច ឹង ជី វតដូ របើកាលណារ ើងមនបនដ ធាក់រៅមុខ ឬរកាលំនឹងរ ិះរេ វាហ្ន ឹងមនរោ រ ើងរកាលំនឹង នឹងរ្វ ើចល រៅមុខបារ ិះរេ។ ខ្ញំចំថាកាលរៅតូ ចរេលចូ លររៀនសាលាដំបូង គឺថានក់របស់ខ្ញំមនមានសំភារៈគ្គប់គ្ាន់រ ិះរេ គឺមានតតតដកស នឹងកាាលឈន ួន សម័ រ ិះគឺរៅររៀនរោ មនមានរមៅដដ បុច រសៀវរៅរ ិះរេ ិ ចំតនកថានក់ររៀនវញគឺ គឺាននរៅអីអងគញ គ្គប់គ្ាន់ ចំតនកដំបូងសាលាគឺជារដើមរឈើ នឹងជញ្ច ំងគឺជាខយល់ ។ មតដ ភគ្ក័មួ ចំនួនរបស់ខ្ញំបានឈប់ររៀន សូ មបីតតអកសរក៏មនបានរចិះសររសរនឹងោនទាល់តតរសាិះ ។ ិ ិ ចូ លដល់ថានក់អនុ វេាល័ នងវេាល័ គឺគ្តូវរ្វ ើដំរ ើរឆ្ងា េីផ្ទិះរដើមបីបនដ ការររៀនសូ គ្ត គ្តូវជិះកង់រៅររៀនចំងា ិ ១០គីឡូតម៉ែត ចំត កផ្ល វូ វញក៏ េបាក់រ្វ ើដរ ើរតដរ រហ្ើ មតដ ភគ្ក័មួ ចំនួនក៏សំររចចតដ របាិះបង់ការសកា រោ កត្កាលរផ្សង ដូ ចជាមនចង់ររៀន ខច លររៀន សាានភាេគ្គួ សារេបាក់ រហ្ើ មួ ចំនួនររៀបការផ្ងតដរ។ ិ តតខ្ញំរៅតតបនដ ការដល់ចប់មហាវេាល័ រទាិះបីជាកត្កា លមួ ចំនួនតដលមានឥេឋ េលមករលើរ ូបខ្ញំក៏រោ ។ រោ គ្តូវបនដ ការររៀនកាន់តតឆ្ងា េីផ្ទិះរៅឯងេីគ្ក ុង ាននសំភារៈេំរនើបសូ មបីតតេូ រសេទ ័រគ្បើគ្បាស់ • • ជីវភាេមានខវ ិះខាត់ មានតតកង់សំរាប់ជីិះរៅររៀនរាល់ដងា ាននកុំេុ យេរ ័រគ្បើគ្បាស់ របើរទាិះបីជាជំ ន់របស់ខ្ញំ មតដ ភគ្ក័មួ ចំនួនរគមានរបស់េំរនើបរគ្បើគ្បាស់ក៏រោ ខ្ញំបានចំ រេលរវលាជារគ្ចើនរៅជាមួ បណា ា ល័ រដើ មបីោនរសៀវរៅតដលខ្ញំចូលចតដ ដូចជា ការអប់រំផ្ល វូ ចតដ ការអភវឌ្ឈនខល ួន នឹងរសៀវរៅជំ ញរផ្សងៗរសដឋ កចច ិ សងគ ម ចាប់ នរោបា ចតដ វេាជារដើ ម។ ិ ប ទ ប់បញ្ចចប់មហាវេាល័ គឺខ្ញំគ្តូវតសវ ងរកការងាររោ ខល ួនឯង នឹងគ្តូវបនដ ការររៀនសូ គ្តជាមួ ការងារ ិ ល ួន មនុសសរៅជុំ វញខ ការគ្គប់គ្គងហ្រញ្ញ វតថញខល ួនឯងជារដើម គឺការររៀនមនរចិះចប់រ ិះរេ សូ មបីតតខ្ញំមានគ្គួ សារ នឹងមានកូ នក៏ខ្ញំគ្តូវបនដ ការររៀន គឺររៀនអំេីការគ្គប់គ្គងគ្គួ សារ ររៀនអំេីការកសាងេំ ក់េំនង នឹងការចញ្ច ឹមកូ នរោ លអគ្បរសើរ។ វាមនបានមនបានបញ្ចចប់គ្តឹមកំ រ ិត បឋម ម្យម ិ នឹងថានកសាកលវេាល័ រ ិះរេ ិ គឺនឹងបនដគ្គប់រេលរវលាសំរាប់ជី វត ិ រោ សារជី វតបនដ រៅមុខឥតឈប់ឈរ។ ិ ជី វតរ ើងគ្គប់ានគឺតតជួ បគ្បេិះររឿងគ្គប់តបបតដលនឹក សាននមនដល់ ិ ល ួ រហ្ើ រ ើងក៏បានររៀនអវ ើតដលងៅ ីជាររៀងរាល់ដងា រៅជុំ វញខ នរ ើងនឹងេភេរលាករ ើង។ ដូ ចបញ្ចា មុខរបរ ោជីបការងារ បញ្ចាលុ បញ្ចាគ្គួ សារ ការចុិះចញ់ខល ួនឯង ការអស់កំលាង ំ ចតដ ការបាត់បង់មនុសសតដលគ្សលាញ់ ជារដើម……។ ររឿងទា ំងអស់រនិះ គឺជាអវ ើតដលរ ើងជួ បនឹងគ្តូវររៀនេីវា។ • • • ិ ជី វតគឺ ជាការររៀនមនរចិះចប់! រគ្រិះតតររឿងគ្គប់តបបោ៉ែងវានឹងោចរកើតរឡើងគ្គប់រេ ិ លរវលាខ ៈតដលអន កកំេុងតតមានជី វតរបស់ រៅ។ ចប់ត្កំងេីរេលតដលរ ើងគ្គប់ានបានរកើតរហ្ូ តដល់រស កដ ីសាាប់ចូលមកដល់។ ររៀនរដើរ ររៀនញុំ ររៀនបរងា ើតការគ្សលាញ់ ររៀនេីភាេអត់្ៅត់ ររៀនេីការតសូ គ្គប់តបបោ៉ែង ររៀនរស់រៅកនញងមជឈោឋនរផ្សងៗតដលរ ើងគ្គប់ានកំេុង ជួ បគ្បេិះ។ រៅរេលតដលអន កកំេុងជួ បររឿងលំបាក់ ិ វាមនមានន័ ថាជី វតរបស់ អនកដល់េីបញ្ច ប់រ ិះរេ។ ររឿងលំបាក់ ការបរាជ័ វានឹងបងខ ំអនករោ ចុិះចញ់នូវររឿងទា ំងរ ិះ ប៉ែុតនដ អន កតដលចញ់េតគ្បាដក គឺជាអន កតដលមនគ្េមរគ្កា ឈរ មនតមនអន កតដលដួ លមត ងរហ្ើ មត ងរេៀងរ ិះរេ! អន កោចឈប់ររៀនរៅសាលាបាន ប៉ែុតនដ អន កមនោច ិ ល ួនរបស់អនករ ិះរេ ឈប់ររៀនេីអវើតដលរៅជុំ វតខ ិ ល ួនរបស់រ ើងគឺ េីរគ្រិះអវ ើៗទា ំងអស់តដលរៅជុំ វញខ រៅមុខឥតឈប់ឈរេីមួ ដងា រៅមួ ដងា ។ • • • រៅរលើរលាករនិះានមនុសសណាមានក់តដលមានចំរនិះដឹង ឬក៏រចិះអវ ើគ្គប់សេវ រ ិះរេ អវ ើៗទា ំងអស់បានេីការររៀនជាររៀងរាល់ដងា អនុវតដ ន៏រ្វ ើវា រោ រ្វ ើវាបនដ ចមត ងៗ រ ិះរ ើងេេួ លបានចំរនិះរកើនរឡើងកាន់តតរគ្ចើន។ ើ ដងា រនិះខ្ញំនឹងរ្វ ើ វរដអូ រតចករំ តលករៅកាន់អនកទា ំងអស់ ាន រហ្តុតដលគ្គប់ានគ្តូវបនដ ការររៀនសូ គ្តគ្គប់រេលរវលា របើរទាិះបីជាការអបរំរ ិះរៅកនញងសាលា ឬរគ្ៅសាលាកដ ី ិ ច ជាអំ ច៖ េី១៖ ចំរនិះវជា ចំរនិះដឹងគឺជាអវ ើតដលមានកនញងខល ួនរ ើង រៅរេលតដលរ ើងមានចំរនិះ នឹងជំ ញចាស់លាស់គឺរ្វ ើរោ រ ើងមានអំ ចរលើការ ិ សំររចតដ ថារ ើងនឹងរ្វ ើអវើរដើមបីជារាលរៅដនជី វតរបស់ រ ើង។ អំ ចដនចំរនិះដឹង គឺរ្វ ើរោ អវ ើរៅរលើតផ្នដីោចរកើតមានរឡើង។ គ្េេយសមបតត ិ ច សំភារៈតដលរ ើងកំេុងតសវ ងរកគឺរកើតរចញេីចំរនិះវជា រនិះឯង។ ាននបុគគលណាមានក់តដលរកើតមានគ្េេយសមបតដ រោ មន បានឆ្ា ងកាត់ការរៀនសូ គ្តរ ិះរេ។ រហ្ើ គ្េេយសមបតដ សំខាន់បំផ្ុតគឺចំរនិះដឹងរនិះឯង។ វាគឺជាគ្េេយជាប់នឹងខល ួនរ ើងគ្គប់រេល រ ើងោចរគ្បើគ្បាស់គ្គប់រេលរវលានឹងគ្គប់េីកតនា ង តដលវានឹងរៅជាមួ រ ើង រស់រៅជាមួ រ ើករា ជាមួ រ ើង។ • • • េី២៖ រចិះគ្គប់គ្គង់សាានការតដលរកើតមានរឡើង៖ ររឿងអវ ើគ្គប់តបបោ៉ែងគឺរកើតរឡើងគ្គប់រេលរវលាតដលរ ើ ិ ងនឹងកសាននមនដល់រៅកនញងជី វតរបស់ រ ើងគ្គប់ាន។ ការបនដ ការរៀន ិ ច តដ នឹងមានចំនឹងគឺរ្វ ើឲ្យរ ើងោចរគ្បើគ្បាស់នូវចំរនិះវជា លរ ើងមានរោិះគ្សា ិ នឹងគ្គប់គ្គងសាានទា ំងរ ិះបានរៅវញ។ ាននមុនសណាមានក់តដលរោិះគ្សា បញ្ចារតដលខល ួនមនដឹង រ ិះរេ រេេយេាបាលអន កជំងឺរោ ដឹងេីគ្បរភេជំងឺ អន កចាប់រោិះគ្សា កដ ីរោ ដឹងេីចាប់។ េី៣៖ មានេំនុកចតដ ៖ រៅរេលតដលអន កមានចំរនិះដឹងគ្គប់គ្ាន់ អន កគ្បាដកជាមានេំនុកចតដ កនញងការរ្វ ើវា។ អន កតដលភ័ ខាា ជាមនុសសតដលមនសាគល់ចាស់អំេីអវើ តដលខល ួនរបស់េួករគកំេុងរ្វ ើ មនធាាប់ឆ្ាងកាត់ ាននបេេរសា្ន៏ នងមនបនដ ការររៀនេីររឿងតដលបានរកើតរឡើង។ ការមានេំនុកចតដ គឺបានមកត្កមរ ៈការររៀនរនិះឯង គឺត្កមរ ៈការោន បេេរសា្ន៏តដលជួ បគ្បេិះរហ្ើ ររៀនេីវា នឹងជួ រោ អន កបាត់នូវភាេភ័ ខាចឬក៏មានេំនុក ចតដ រលើខល ួនឯង។ េី៤ មានចំ ូ លគ្បរសើររឡើងនឹង ំរៅរកឱកាសងៅ ី៖ មនថាអន កជានរោជត ឬមាចស់ោជីវកមៅ រេ ការររៀន នងបរងា ើនជំ ញរបស់អនកោច ំឱយេេួ លបានគ្បាក់ចំ • • • ូ លកាន់តតរគ្ចើន។ ការងារតដលទាមទារកគ្មតជំ ញខព ស់ នងជំ ញតដលោចរគ្បើបានរគ្ចើន ផ្ត ល់គ្បាក់របៀវតសរ៍ នងឱកាសអ គតលអ ជាងការងារតដលមនសូ វជំ ញទា ំ ងរ ិះ។ ការររៀនោចផ្ត ល់ឱយអន កនូ វេសសនៈងៅ ី រហ្ើ វាក៏ ំរោ អន កេេួ លបានឧកាសងៅ ី ត្កមរ ៈចំរនិះដឹងរបស់អនក។ េី៥ រ្វ ើការងារមានគ្បសេឋ ភាេខព ស់៖ បុគគលតដលមានចំរ ិះដឹងោចរ្វ ើការបានកាន់តតឆ្ងាត ដវ រលឿនជាងមុន នងគ្តឹមគ្តូវជាងមុន ដូ រចន ិះវាោចជួ សនស ំការចំណា ត្កមរ ៈការអនុវតត ការ ងារកាន់តតមានគ្បសេធ ភាេ។ េី៦ បនដ ការរ ើកលូ វលាស់រៅមុខ៖ ដរាបណាអន កបនដ ការររៀន ិ រ ិះជី វតរបស់ អនកឺកាន់តតគ្បរសើរ អន កមរៅគ្េឹងមួ កតនា ង ខួ លកាសរបស់អនកមានភាេដវឆ្ងាត េំ ក់េំនងរបស់អនកមានភាេលអគ្បរសើរ នឹងអន ករចិះគ្គប់គ្គង នឹងបេតបនត្កមសាានភាេដនការរ ើកលូ តលាស់របស់េភ េរលាក តដលរៅមុខឥតឈប់ឈរ។ េី៧ សុខភាេលអ រគ្បើរសើរ៖ មនុសសតដលមានចំរនិះដឹង នឹងបនដ ការរៀនសូ គ្ត នឹងរ្វ ើរោ រ ើងមានសុខភាេលអគ្បរសើរ • ចំរនិះដឹងកនញងការរគ្ជើរ រ ើសោហារតដលអន កគួ របរ ិរភាគរដើ មបីសុខភាេរបស់អនក។ ិ សរុបមក ជី វតគឺ ជាររៀនសូ គ្តឥតឈប់ឈរ ការបនដ ររៀនសូ គ្តគឺជាគនា ឹិះកនញងការរស់រៅរដើមបី ភាេរ ើកលូ តលាស់របស់រ ើងគ្គប់ាន ិ មាន រចិះរស់រៅគ្គប់សាានការ ៏ ដូ ចជាការគតវជច ិ សាគល់ខល ួនឯង នឹងេេួ លបានឧកាសងៅ ីកនញងជី វត ិ ល ួនរ ើងចាស់។ នងេភេជំ វញខ អន កោចររៀនចំរនិះដឹងងៅ ីបានគ្គប់េីកតនា ង រទាិះបីជាអន កបានបញ្ចចប់រៅគំ រ ិតសាលាេូ រៅ ិ ឬក៏មហាវេាល័ ។ ិ ក៏ប៉ែុតនដ ការររៀនសូ គ្តកនញងជី វតគឺ មនរចិះចប់រ ិះរេ ចូ លររៀនអវ ើតដលអន កចង់ររៀន! ិ រោ រគ្បើគ្បាស់ភាេងា គ្សួ លដនបរចច ក វេាអុ ីន្ឺ ត រដើមបីេេួ លបានចំរ ិះដឹង នងជំ ញជារគ្ចើនត្កមតដលអន កោចរ្វ ើបាន។ ររៀនបរងា ើនចំរ ិះដឹងរបស់អនក ិ នងតកលមអគ្គប់េដឋ ភាេដនជី វតរបស់ អនក! សូ មបនដ កដ ីគ្សដម បនដ កដ ីរជឿជាក់រលើខល ួនឯង េាោម ិ កុំរបាិះបង់ ជី វតគឺ ជាការបនដ ររៀនឥតឈប់ឈរ ដរាបណាអន កបនដ ការររៀន ិ ជី វតរបស់ អនកនឹងបនដ ការរ ើកលូ តលាស់។