نمحرلب نمحرلا هللا مسب *Mahreç Kısımları Harflerin ana mahreçleri 5 bölgede toplanır. 1.Cevf (Ağız ve boğaz boşluğu) 2.Halk (Boğaz) 3.Lisan (Dil) 4.Şefe (Dudak) 5.Hayşum (Geniz boşluğu) *1.Cevf ; Ağız ve boğaz boşluğudur 3 med harfi buradan çıkar. Öncesi fethalı sakin elif; Öncesi kesralı sakin ya; Öncesi dammeli sakin vav; Elif harfinin çıkışı esnasında ağız yukarıya doğru açılır ve dil alt çeneye oturmuş halde aşağıda kalır. Vav harfinin çıkışı esnasında dilin arka kısmında hafif bir yükseliş görülür. Dudaklar öne doğru tamamen büzülerek damme pozisyonuna gelirler. Büzülen dudakların arasından damme sesi duyulur. Ya harfi alt çenenin biraz aşağıya inmesiyle tam bir kesra sesi elde edilir. Ya harfi çıkışında dilin ortasında hafif bir yükseliş görülür. *Halk(Boğaz) ; Bu bölgede 3 mahreç vardır. Her birinden iki harf olmak üzere 6 harf içerir. a)Boğazın en alt kısmı: Boğazın göğse en yakın bölümüdür. Buradan ( ) نhemze ve ( )هhe harfleri çıkar. b)Boğazın orta kısmı: ﻉve حharfleri buradan çıkar. İnce harflerdir. c)Boğazın en üst kısmı: Boğazın ağza en yakın kısmıdır. خve ﻍ buradan çıkar. harfleri DİL MAHRECİNİN KISIMLARI 1-Dilin Arka Kısmı: 2 yan mahreç 2 harf 2-Dilin Orta Kısmı: 1 yan mahreç 3 harf 3-Dilin Yan Kısmı: 2 yan mahreç 2 harf 4- Dilin Ön Uç Kısmı: 5 yan mahreç 11 harf 1-DİLİN ARKA KISMI a)Dilin en arka kısmı yukarıda onun hizasındaki etsi damak ile intibak etmek suretiyle ( قkaf) harfi çıkar. b)Dilin arkasında ( قkaf) harfi mahrecinin biraz önünün yukarı hizasına gelen etsi ve kemiksi damak ile tema etmesi suretiyle ( كkef)harfi çıkar. 2-DİLİN ORTA KISMI Dilin orta kısmı yukarıda hizasına gelen üst damak ile 3 harf mahrecini oluşturur. ي ﺵ جharfleri burada çıkar. (Cim) ج: Dilin orta kısmı üst hizasına gelen damakla tam örtüşüyor, mahreç tamamen kapanmıştır. (Şin) ﺵve (ya) يharflerinde ise dil ortası damak ile tam intibak etmeyip arada boşluk kalacaktır. 3-DİLİN YAN KISMI Dad ( )ضharfi dilin sağ veya sol veya her iki yanının üst azı dişlerin içte kalan bölümüne temasıyla çıkar. Lam ( )لharfinde, dil yanının uca yakın bölümünün dil ucuna varıncaya kadar hizasına gelen 2,4,6,8 üst diş etleri ile intibak etmesi suretiyle çıkar. 4-DİLİN ÖN VE UÇ KISMI Burada 5 mahreç 11 harf bulunmaktadır. a)Birinci mahreç: Nun ( )نharfinin mahrecidir. Dilin uca yakın ön kısmının üst ön dişlerin diş etine değmesiyle çıkar. b)İkinci mahreç: Ra ( )رharfinin mahrecidir. Dilin içe yakın ön kısmının üst ön dişlerin diş etine değmesiyle çıkar. c)Üçüncü mahreç: Ta ()ط, dal ()د,ve te ( )تharflerinin mahrecidir. Bu üç harf; Dilin içe yakın ön kısmının üst ön dişlerin usulüne değmesiyle çıkar. *USUL NE DEMEKTİR? Diş kökünün diş eti içerisine battığı tahayyül edilen noktadır. Bu mahreç ra ()رve nun( )نharfinin mahrecinin gerisinde kalır. d)Dördüncü mahreç: Sad ()ص, sin ()س,ve zay ( )زharflerinin mahrecidir.Bu üç harf, dil ucunun al ön dişlerin iç yüzüne değmesi ile çıkar. Sin( )سve zay()ز harfleri incedir, sad( )صharfi ise kalındır. e)Beşinci mahreç: Za()ظ, zel( )ذve se( )ثharflerinin mahrecidir. Bu üç harf, dilin içe yakın ön ucunun üst dişlerin uçlarına değmesi ile çıkar. Zel( )ذve se()ث harfleri incedir, za( )ظharfi ise kalındır. 4.ŞEFE(DUDAKLAR) 4Harfe ait 2 mahreç vardır. 1.Mahreç: Fe( )فharfine aittir. Bu harf, alt dudağın karnı dediğimiz hafif iç kısmına üst ön dişlerin ucunun temas etmesiyle çıkar. 2.Mahreç:Be( )ب,mim( )مve vav( )وharflerine aittir. Be( )بve mim( )مharfleri dudakların kapanıp açılmasıyla çıkar. Vav( )وharfi ise, dudakların öne doğru büzülmesi ile çıkar. Büzülen dudakların arasında kalan boşluktan ses akımı gelir. 5.HAYŞUM(GENİZ) En geride kalan burun boşluğudur. Bu kısımdan çıkan sese’’ gunne’’ denir. Gunne sesi ()نnun ve ( )مmim harflerinin bünyesinde onlardan ayrılmaz bir sıfat olarak bulunur.