MAXSURF
DERS NOTLARI
Doç.Dr.Hüseyin YILMAZ
1.
MAXSURF NEDIR? .......................................................................................................... 2
1.1.
MAXSURF, ................................................................................................................ 2
1.2.
MAXSURF’UN AMACI ........................................................................................... 2
1.3.
SECTION, CONTROL POINTS ve FRAME............................................................ 2
2. MENÜLER ......................................................................................................................... 3
2.1.
FILE MENÜSÜ.......................................................................................................... 3
2.2.
EDIT MENÜSÜ ......................................................................................................... 7
2.3.
VIEW MENÜSÜ........................................................................................................ 8
2.4.
CONTROLS MENÜSÜ ........................................................................................... 10
2.5.
SURFACES MENÜSÜ............................................................................................ 11
2.6.
DISPLAY MENÜSÜ ............................................................................................... 14
2.7.
DATA MENÜSÜ ..................................................................................................... 16
3. YENI DIZAYN ................................................................................................................ 21
3.1.
File – New Design ( CTRL N ) ................................................................................ 21
3.2.
Surfaces – Add surface:............................................................................................ 21
3.3.
Control + Add column – CTRL+A: ......................................................................... 21
3.4.
Control point tablosu: ............................................................................................... 22
3.5.
Data – Zero point:..................................................................................................... 22
3.6.
Data units:................................................................................................................. 22
3.7.
Data-Frame of reference:.......................................................................................... 22
4. MODELIN KULLANILMASI ........................................................................................ 22
4.1.
Data – Grid spacing: ................................................................................................. 22
4.2.
File – Export :........................................................................................................... 23
4.3.
Surfaces – Precision: ................................................................................................ 23
4.4.
Display – Grid .......................................................................................................... 23
4.5.
Display – contours .................................................................................................... 23
4.6.
Display – render ....................................................................................................... 23
4.7.
Data – size ................................................................................................................ 23
4.8.
HYDROMAX........................................................................................................... 23
5. Örnek ................................................................................................................................ 24
1
1. MAXSURF NEDIR?
1.1. MAXSURF,
geminin belirtilen kontrol noktalari vasitasiyla gemin formunun çesitli spline teknikleri
vasitasiyla bilgisayar ortaminda modellenmesi için tasarlanmis bir programdir.
Gemi dizayni sektöründe benzeri pek çok program bulunmaktadir, ancak tamaminin veri
giris ve çikis metotlari aynidir. Bu sebeple MAXSURF’ün ögrenilmesiyle genel olarak form
dizayni yapan paket programlarin mantiklari ögrenilmis olur.
1.2. MAXSURF’UN AMACI
MAXSURF’de üç amaçla bir gemi modellenir;
1. Yeni form dizayni
2. Mevcut geminin üzerinden alinan çesitli kesitler vasitasiyla formunun belirlenmesi
3. Mevcut geminin endazesi vasitasiyla modellenip çesitli hesaplarinin yapilmasi
Yeni form dizayni için genellikle bir model esas alinip, MAXSURF’un interaktif
ortaminda serbest el ile hazirlik yapilir.
1.3. SECTION, CONTROL POINTS ve FRAME
MAXSURF’de modelleme için kontrol noktalari kullanilir. Kontrol noktasi “posta” olarak
nitelendirilemez. Çünkü model verilen kontrol noktalarindan geçmez,
tegetinden geçer.
Gemilerde “posta”;
1. Endazedeki 12 veya 20 kesite
2. Gerçek konstrüksiyon elemanlarina verilen addir.
MAXSURF’de ise bütün bunlara fakli isimler verilir.
Section (Posta): Endaze planindaki kesitler yani
Control Point (Kontrol noktasi): Modelin tanimlanmasi için kullanilan noktalar
Frame: konstrüksiyon postasi.
MAXSURF’de önce gemi modellenir, sonra model üzerinden amaca göre kesitler alinir.
3D model elde edildikten sonra konstrüksiyon resimleri için her postanin kesiti (ki bu
yüzlerce olabilir) veya endaze için 20 kesit alinabilir.
2
2. MENÜLER
2.1. FILE MENÜSÜ
OPEN DESIGN
: Önceden hazirlanmis dizaynlari açar. (*.msd formatinda). Kisayol tusu
Ctrl+O. Explorer vasitasiyla dosyanin yeri bulunarak açilir.
CLOSE DESIGN
: Dosyanin kapatilmasini saglar. Maxsurf’de daha önceden hazirlanan
dizayn kapatilmadan diger dizayn açilirsa yüzeyleri üst üste koyar. Bu
sebeple bir dizayndan digerine geçilirken mutlaka dosya kapatilmalidir.
3
SAVE DESIGN
: Dizayni kaydeder. Ctrl+S
SAVE DESIGN AS : Yeni isimle dosyayi kaydeder.
IMPORT
: dxf ve iges formatinda hazirlanmis dizayna yardimi olabilecek
çizimleri MAXSURF ekranina tasir. Bu yöntemle dizayner hazir
çizimlere kendi dizaynini adapte edebilir. Genellikle yat dizayninda
kullanilan bir yöntemdir.
4
EXPORT
: Hazirlanan dizaynin 2D veya 3D dxf veya iges formatinda çikisini
yapar. Komutun isleyisi asagidaki gibidir.
EXPORT
format opsiyonundan 2D dxf seçilir. Scale opsiyonundan çikisin ölçegi verilir. 1/1 genellikle
kullanilmaktadir. Geometry type: polyline ve text formati dos olmalidir. Bu sekilde geminin
postalari, su hatlari, batoklari tek tek dxf olarak aktarilabilir. Endaze olusturmak isteyen
dizayner bu ayri dxf’leri tek dwg dosyasinda toplamalidir.
PAGE SETUP
: MAXSURF’den printer’e çikis almadan sayfa ayarlari yapilabilir.
Kagidin yerlesimi marjinleri ayarlanabilir. Yazici seçimi yapilabilir.
5
PRINT
: Ölçek verilip çikis alinmasini saglar.
6
2.2. EDIT MENÜSÜ
UNDO
: Yapilan islemi geri alir. Kisayol tusu Ctrl+Z
CUT+COPY+PASTE+CLEAR:
islemleridir.
Standart
windows
kes+kopyala+yapistir+temizle
ADD MARKER
: Hazirlanan dizaynin üzerine isaret birakir. Bu isaretler endaze
olusturulurken kullanilabilir. Örnegin control point’ler mouse ile çekilerek, marker yani isaret
birakilan yerlere konabilir. 3D surface ile bir hamur gibi oynama imakani vardir. Control
point’lerle oynanarak form dizayni yapilabilir
Marker’lar baska bir sekilde de kullanilabilir. Örnegin dxf formatinda MAXSURF’e import
edilen bir formun üzerine marker’lar birakilabilir. Sonra bu marker’lara control point’ler
çekilerek form dizayn edilebilir.
DELETE MARKER : Olusturulan marker’lari siler.
7
2.3. VIEW MENÜSÜ
ZOOM
: Form dizayn edilirken siklikla kullanilan bir komuttur. Dizayna yakin
plan bakmayi saglar. Ancak komut menü kismindan degil de toolbar kismindan genellikle
kullanilir. Kisayol tusu Ctrl+E
PAN
: Dizaynin üzerinde gezerek görmeyi saglar. Örnegin yakin plan bir
posta veya suhattinin gidisati (formu) takip edilirken kullanisli bir komuttur. Kisayol tusu
Ctrl+E
SHRINK
: Bir kademe daha uzak plandan bakisi veren komuttur. Zoom
komutu’nun tersidir. Kisayol tusu Ctrl+R
HOME VIEW
: Dizaynin görünüsün en dis hatlarina kadar ekrana sigar sekilde
görülmesini sagla r. Kisayol tusu Ctrl+H
SET HOME VIEW : Ekranda o anda bulunan görünüsü temel görünüs olarak hafizasina alir
ve herhangi bir görünüsten seçilen gürünüse geçisi saglar.
COLOR
: Background, Posta, suhatti, batok, control points, frames vs.lerin
ekrandaki renklerini kullanicinin rahat anlayacagi sekilde görmesi için degistirebilme
imkanini verir.
FONT
: Kullanilan yazi karakterinin degistirilmesini saglar.
8
PREFERENCES
: MAXSURF’un genel ayarlarini içerir.
TOOLBARS
: Menülerden degil de kisayol seklinde olan toolbar’lardan islemler
yapmak daha kolaydir. Toolbarlarin açik veya kapali olmasi seçilebilir. Toolbar’lar ileride
anlatilacaktir.
STATUS BAR
: O anda MAXSURF’un ne islem yaptigi en altta yazmaktadir. Bu
yazinin kaldirilmasi opsiyonudur.
9
2.4. CONTROLS MENÜSÜ
ADD ROW
: Ekran “en kesitleri” görünüsündeyken su hatti ekler. “profil” veya “su
hatlari” görünüsündeyken posta ekler. Mouse “+” isareti haline gelir ve ekranda tik’lanan yere
posta/su hatti olusturulur.
Maksimum 16 posta eklenebilir. Posta ve su hatti olarak adlandirdigimiz kesitlerin çarpimi
kadar nokta olusur. Örnegin 10 posta 5 su hatti Ctrl+A Add Row komutuyla eklendiginde 50
adet control points olusur. Bunlar kontrol etme noktalaridir. MAXSURF’un çizdigi spline’lar
bu noktalarin üzerinden geçmez, tegetinden geçer.
DELETE ROW
: Olusturulan control point kümesini (su hatti veya posta) siler.
Packman sekli çikar ve oluturulan control point’leri yutar. Ctrl+D
GROUP
: Örnegin bir gemiyi MAXSURF’e tanitmak için 2 yüzey kullanmis
olalim. Birbirinden kopuk iki yüzey olamayacagina göre, bu iki yüzey bir yerde birlesmek
zorundadir. Birlesme yerleri ise, örnegin, paralel gövdesinden ikiye bölünmüs ve bas tarafi bir
yüzeyle kiç tarafi ayri bir yüzeyle tanitilmis bir geminin tam ortada ayni koordinatlara sahip
control point’leri olusacaktir. Bir baska örnek de karinasi ayri bir yüzeyle bordasi ayri bir
yüzeyle tanitilmis bir geminin ortak bir su hatti control pointlerinin koordinatlari ayni
olacaktir. Dizayner bu control pointleri Ctrl+G komutuyla birbirine yapistirir. Böylece bir
yüzeyin noktasiyla oynayinca diger yüzeyde de ayni degisikligi yapmak için (yani birbirine
birlestirmek için) tekrar tekrar ugrasmaz. Iki control point tekmis gibi hareket eder.
UNGROUP
hale getirilir.
: Ctrl+Uislemi ile yapistirilan iki control point ayri ayri hereket eder
10
2.5. SURFACES MENÜSÜ
ADD SURFACE
: Dizayn bu komutla baslar. Yüzey eklemeye yarar. Eklenen
yüzey box, sylender gibi defoult yüzeyler olabilir. Aslinda dizayner için eklene yüzeyin
tipinin bir önemi yoktur. Çünkü yüzeyin asli ne olursa olsun üzerinde mouse veya klavye
yardimiyla oynanacak ve gemi haline getirilecektir.
DELETE SURFACE
: Yüzeyi tamamen siler.
DUBLICATE SURFACE : Olusturulan yüzeyin aynisindan bir tane daha olusturur. Ancak
ekranda birbirine karismamasi için yeni olusturulan yüzeyi eskisinin bir miktar altina
yerlestirir, dizayner daha sonra koordinatlariyla oynayarak yeni yüzeyi istedigi yere oturtur.
11
VISIBILITY
: Dizayner 6-7 yüzeyle çalisabilir. Bu durumda control pointler
ekrani kaplayacak ve hangi control pointin hangi surface’e ait oldugu anlasilamayacaktir.
Gerekmeyen yüzey veya yüzeyler bu komutla ekrandan kaldirilir.
LOCKING
: Formu verilmis ve tekrar oynanmamasi gerek surface’ler bu
komutla kilitlenebilir. Yüzey ekranda gözükür ama control point’leri gözükmez.
12
ATTRIBUTES
: Yüzeylerin isimleri komutun yaninda yazilidir. Bir yüzey
seçildiginde seçilen yüzeyin ismi, yüzey tipi (BSPLINE, NURB, CONIC, DEVELOPABLE)
degistirilebilir. Olusturulan yüzey geminin dis tarafinda veya iç tarafinda kaldigi
belirlenebilir. Örnegin bir katamaranin dis formu ile iç formu (hull shell, internal structure)
ayni degildir. Dizayner disini ayri bir yüzeyle içini ayri bir yüzeyle tanitmalidir. Görünmesi
ve kilitlenmesi ayarlari buradan da yapilabilir.
Geminin tipine göre flexibilitesi seçilir. Enine ve boyuna esnekligi 2. dereceden 6. dereceye
kadar ayarlanabilir. Örnegin çeneli bir kayici teknenin esnekligi 2dir. Bir yatin 3 ve üzeridir.
Dizayner çalistigi forma göre esnekligi seçmelidir.
HYDROMAX’da daha kesin sonuçlar almak amaciyla, bu menüden yüzeylere malzeme tipi
ve sac kalinligi verilebilir.
Girilen control point noktalari geminin iç yüzeyini mi dis yüzeyini mi yansittigi seçilebilir. Bu
seçime göre sac kalinligi kadar form genisler.
PRECISION
ayarlanabilir.
: Ekrandaki MAXSURF görüntüsünün çözünürlügüdür. Seviyesi
13
2.6. DISPLAY MENÜSÜ
GRID
: Grid spacing komutuyla alinan kesitlerin yerlerinin ve kesitlere verilen
isimlerin ekranda görünüp görünmemesini seçer.
14
CONTOURS
: Postalarin, Su hatlarinin ,Batoklarin ,Diagonallerin görünmesinin
seçenekleri yer alir. Parametrics MAXSURF’un dizayn edilen formu anlatma yöntemlerinden
biridir. Dizayn ederken kullanislidir. Edges, ise yüzeylerin nihayetleridir. Bas, kiç güverte ve
omurga gibi.
15
2.7. DATA MENÜSÜ
SIZE
: Olusturulan dizaynin control pointleriyle oynamadan, bir hamlede en,
boy, derinlik ana boyutlarini degistirme imkani saglar.
16
UNITS
: Dizaynda kullanilan uzunluk ve agirlik ölçülerini degistirmeyi saglar.
GRID SPACING
: MAXSURF, yüzey tanitildiktan sonra sinirsiz sayida kesit alma
imkani verir. Geminin boyu yönünde alinan kesitlere “section”, yüksekligi yönünde alinan
kesitlere “waterlines”, eni yönünde alinan kesitlere “buttock”, en ve yükseklik yönünde
alinan kesitlere “diagonal” adi verilir.
17
“Add” komutuyla section eklenir. Çikan menüye section sayisi girilir. “Space” komutuyla
sectionlarin baslangiç yeri ve araligi girilir.
FRAME OF REFERANCE: Geminin kiç ve bas bodoslamasinin yeri, dizayn drafti, ve kaide
hatti belirlenir. Bu degerler elle giribilecegi gibi, sadece dizayn drafti girilip set to DWL
komutu çalistirilarak bodoslama yerleri MAXSURF yardimiyla da bulunabilir. Aft perp.
degerinin 0 olmasi gerektigi unutulmamalidir. Dizayn drafti ve kaimeler arasi boy
kontrüksiyon hesaplarinda büyük önem tasir.
18
ZERO POINT
: Orjin yani sifir noktasinin yeri seçilir. AP ile BL’nin kesisim yeri
genellikle sifir noktasidir. Loked zero point durumunda frame of reference’da yapilan
degisiklere göre geminin sifiri degisir.
19
CALCULATE OFFSET
: Verilen control pointler endazedeki ofset tablosu degildir.
Çünkü ofset tablosunda verilen degerlerden geminin spline egrileri geçer, control pointlerden
geçmez. Grid Spacing’de hazirlanan kesitlerdeki yari genislikler MAXSURF’e bu komutla
hesaplattirilir.
GO TO OFFSET
: Hesaplanan ofsetlerden seçilen kesite air ofseti gösterir. (Bu
komut data ekraninda aktif hale gelir)
PARAMETRIK TRANSFORMATION: Gemi geometrisine ait bazi degerler sabit bazi
degerler degisken tutularak, belli bir form katsayisi elde edilmesi amaçlandiginda, gemi
formunun degisimi gözlenir. Bir nevi form türetme islemidir.
20
3. YENI DIZAYN
MAXSURFte yeni dizayn için asagidaki islemler yapilir.
3.1. File – New Design ( CTRL N )
3.2. Surfaces – Add surface:
MAXSURF gemiyi bir yüzey veya birden fazla yüzey ile modeller. Örnegin 100m bir
geminin bas, kiç, orta kisimlari, bas ve kiç kasaralari ayri ayri modellebilir. MAXSURF bu
yüzeyleri bir cisim olarak algilar. Bu yönteme fazla sayida control points girmek gerektiginde
basvurulabilir. Add surface ile database’deki herhangi bir yüzey seçilerek ilk yüzey
olusturulur. Bu yüzey üzerinde endaze planlarinda su hatti ve posta olarak adlandirdigimiz
kontrol pointlerin adedini girmek için geminin çesitli görünüsleri kullanilir.
3.3. Control + Add column – CTRL+A:
MAXSURF matris mantigi ile X,Y ve Z koordinatlari girilmis control points’lerle modeli
olusturur.
X: long position : posta arasi mesafe
Y: offset : yari genislik
Z:height: su hatti yüksekligi
Her control point bir “X.Y.Z” degeri içerir. Bu degerler bir araya gelerek model olusur.
Dizaynerin yapmasi gereken kaç tane X ve kaç tane Y degeri girilmesi gerektigini
belirlemektir. Yani model kaç posta ve kaç su hatti ile model hazirlanmalidir.
Geminin profil görünüsü ekrandayken X veri adedi CTRL+A ve model üzerine mouse
vasitasiyla belirlenir. Dizayner X adedini belirlerken geminin özel durumunu göz önünde
bulundurmalidir.
Örnegin elimizdeki endaze 10 posta sistemiyle çizilmis olsun. 9 ½ ve 1 ½ postalari olsun.
Kiç formu ayna olsun. Bas kisminda bulb olsun ve bulb’a özel bir kesit daha atalim. Bu
durumda X adedi: 10posta+2ekposta+2ayna ve kiç+2bulb ve bas =16
Geminin önden görünüsü ekrandayken Y veri adedi CTRL+A ve model üzerine mouse
vasitasiyla belirlenir. Örnegin elimizdeki endaze 5 su hatti olsun.
Bu durumda Y adedi: 5suhatti + 1centerline + 1anagüverte = 7
Olusturulan matristeki ilk nokta kiç formunu, son nokta bas formunu verir.
21
3.4. Control point tablosu:
Bu asamadan sonra dizayner control point’lerle oynayarak dizaynini gerçeklestirebilir veya
control points tablosuna veriler girilebilir.
3.5. Data – Zero point:
Veriler girilmeden orijin noktasi belirlenmelidir. Orijin Aft perpandicular ile baseline’nin
kesistigi yerdir.
3.6. Data units:
Veriler girilmeden veri birimi belirlenmelidir. Milimetre ve ton çalisilmasi genellikle tercih
edilir.
3.7. Data-Frame of reference:
Veriler girilmeden Fore peak ve aft peak’in yeri ve dizayn yüklü su hatti belirtilmelidir. Eger
yeni dizayn ise fore ve aft peak’in yeri “set to DWL” komutu ile olusturulur.
4. MODELIN KULLANILMASI
4.1. Data – Grid spacing:
Model artik 3D olarak bilgisayarimiza tanitilmistir. Bu modelden istenilen sayida istenilen
yönde kesit alinabilir. Bu kesitler data-grid spacing’de X,Y,Z ve Z-Y kesitleridir.
X kesitleri : Section’lar (endaze için), veya frame’ler (konstrüksiyon resimleri için)
Y kesitleri : Waterline’lar (endaze için) veya stringerler için
Z kesitleri : batoklar (endaze için) veya boyuna elemanlar için
Z-Y kesitleri : diagonaller endaze kontrolü için
Add komutu ile kesit sayisi eklenir
Delete komutu ile var olan kesit veya kesitler silinir.
Sort komutuyla kesitler isim sirasina konur
Space komutuyla kesit araligi ve kesit orijini verilir.
Grid spacing’le elde edilen kesitler dizaynere hazirlanan modeli anlatir. Bu kesitler dxf
formatinda autocad’e export edilebilir.
22
4.2. File – Export :
Export komutu 2D veya 3D kullanilabilir. Export etmeden önce görüntü kalitesinin
düzeltilmesi olusturulacak dxf’in de çizgi kalitesini arttirir.
4.3. Surfaces – Precision:
Dört seviye ekran kalitesi mevcuttur. Çalisirken hiz kazanmak için medium, export ederken
high kaliteyi tercih etmek daha dogru olur.
4.4. Display – Grid
Export edilirken suhatti ve postalarin grid’leri yani kesitlerin izgaralarini da export etmek
isteniyorsa: show grid only, kesitlerin isimlerinin de görünmesi gerekiyorsa: show grid and
labels seçenegi tercih edilmelidir.
4.5. Display – contours
Bu komutla ekranda görülmesi istenen kesitler seçilir. Yeni dizaynda ise parametrics seçenegi
de dizayner için büyük bir kolayliktir
4.6. Display – render
3D render edilmis görüntü elde edilir.
4.7. Data – size
Model artik bilgisayarimizda bir file olarak yerini almistir. Bu geminin degisik boy, en ve
yükseklik hallerini görmek için kullanilabilen bir seçenektir.
4.8. HYDROMAX
Model yukarida anlatilan sekillerde kullanilmasinin yaninda hyromax programi için bir
veridir. Bu model kullanilarak stabilite, hidrostatik ve boyuna mukavemet içerikli hesaplar
yapilabilir.
23
5. Örnek
tek yüzey model
4 yüzey model
24