1. Sefer H�potez B�let� Çözüm Üslü Sayı a b�r tam sayı ve n b�r poz�t�f tam sayı olmak üzere; an şekl�nde yazılan sayılara üslü �fade den�r. an �fades� n tane a sayısının çarpımı demekt�r. Üs (Kuvvet) a.a.a...............a = an Taban n tane Sonuç negat�ft�r. (–2)4 = (–2) . (–2) . (–2) . (–2) = 16 Sonuç poz�t�ft�r. (–24)= (–2 . 2 . 2 . 2) = –16 Sonuç negat�ft�r. Hatırlatma Sıfırdan farklı b�r sayının sıfırıncı kuvvet� 1’e eş�tt�r. a ≠ 0 �se a0 = 1 Örnek Bütün sayıların b�r�nc� kuvvet� kend�s�ne eş�tt�r. a1 = a 54 �fades�n�n değer�n� bulalım. Çözüm 54 = 5 . 5 . 5 . 5 = 625 4 tane 5 –24 = 2 . 2 . 2 . 2 = –16 1’�n tüm kuvvetler� 1’e eş�tt�r. 1n = 1 Taban = 5 Üs (Kuvvet) = 4 (–1)’�n tek kuvvetler� –1’e, ç�ft kuvvetler� 1’e eş�tt�r. (–1)TEK = – 1 (–1)ÇİFT= 1 Tam Sayıların Poz�t�f Kuvvetler� Örnek Poz�t�f b�r sayının bütün kuvvetler� poz�t�ft�r. (–3)2 – (–43) + 1215 �şlem�n�n sonucunu bulalım. Negat�f b�r sayının tek kuvvetler� negat�f, ç�ft kuvvetler� poz�t�ft�r. Çözüm Örnek (–3)2 = (–3) . (–3) = 9 (–3)2 – (– 43) + 1215 = 9 – (–64) + 1 = 9 + 64 + 1 (–43) = (–4 . 4 . 4) = – 64 = 74 bulunur. 1215 = 1 25, (–3)4 ve (–6)3 üslü �fadeler�n değerler�n� ve sonucunun �şaret�n� bulunuz. Çözüm 2 = 2 . 2 . 2 . 2 . 2 = 32 Sonuç poz�t�ft�r. (–3)4 = (–3) . (–3) . (–3) . (–3) = 81 Sonuç poz�t�ft�r. (–6)3 = (–6) . (–6) . (–6) = –216 Sonuç negat�ft�r. 5 Tam Sayıların Negat�f Kuvvetler� B�r tam sayının negat�f kuvvet� hesaplanırken çarpma �şlem�ne göre ters� alınır. 11 1 1 n nn n a - = n a - == -n a = -n aa a a Örnek Taban negat�f �se kuvvet�n yer� ve parantez�n varlığı öneml�d�r. 5–3 ve (–2)–4 üslü �fadeler�n değer�n� bulalım. Çözüm Örnek 3 5- = –2 4, (–2) 4 ve (–2 4) üslü �fadeler�n değerler�n� ve sonucunun �şaret�n� bulunuz. www.matemat�kh�potez�.com 1 1 1 3 = 5 . 5 . 5 = 125 5 ]- 2g-4 = 1 1 1 1 = 4 = 16 ] g ] g ] g ] g . . . ]- 2g 2 2 2 2 h�potezyay�nlar� 1. Sefer H�potez B�let� Çözüm 2 2 -2 b 3 l = b 4 l = 42 = 16 9 4 3 3 Kuvvet�n negat�f olması sonucun �şaret�n� etk�lemez. b - 5 l = b - 5 l . b - 5 l . b - 5 l = - 125 8 3 Örnek 2 (–3)–3 ve (–7)–2 üslü �fadeler�n değer�n� bulalım. 2 2 b- 2 l = b- 3 l = -3 3 3 Çözüm 2 2 ]- 3g3 2 3 =- 27 8 Örnek ]- 3g-3 = 1 1 1 =3 = 27 ] g ] g . . ( 3) 3 3 ]- 3g ]- 7g-2 = 1 1 1 = 2 = 49 ( 7) . (- 7) (- 7) y y x x b 4 l = 49 b 4 l b =3 l49= 27 b 3 l = 27 16 7 5 16 1255 125 7 Yukarıda ver�len eş�tl�klere göre x + y �fades�n�n değer�n� bulalım. Çözüm Örnek x4 = 81 olduğuna göre x’�n alab�leceğ� değerler� bulalım. Çözüm x=3 81 = 34 = x4 81 = (–3) = x 4 x = –2 27 3 3 3 3 3 = $ $ =b l 125 5 5 5 5 y=3 x + y = (–2) + 3 =1 x = –3 4 49 7 7 7 2 4 -2 = $ =b l =b l 16 4 4 4 7 Örnek x’�n alab�leceğ� değerler 3 ve –3’tür. (0, 8)–3 �fades�n�n değer�n� bulalım. Rasyonel Sayıların Tam Sayı Kuvvetler� Çözüm 3 3 -3 ^0, 8h-3 = b 8 l = b 10 l = b 5 l = 125 Rasyonel sayıların kuvvet� hesaplanırken, pay ve n n a al paydanın kuvvet� ayrı ayrı bhesaplanır. = n b b n n n -n a a al b n b b l = n b =b l = n b b a b a n n -n b a b b l =b l = n b a a 10 4 64 Örnek (0, 5) . (0, 5) . (0, 5) . (0, 5) = 2x Örnek eş�tl�ğ�nde x’�n değer�n� bulalım. Çözüm Aşağıda ver�len üslü �fadeler�n değer�n� bulalım. b3l -2 4 8 1 1 1 1 ^0, 5h . ^0, 5h . ^0, 5h . ^0, 5h ^=0,15h$ 1. ^0, 2 2 $ 25h$ .2^0, 5h . ^0, 5h = 2 $ 2 $ 2 25 b -b53 ll b bb235lll bb- ll b - l 3-2 24 332 -- 342 -33 32 -3 b1 l 4 3 2 x’�n değer� –4’tür. h�potezyay�nlar� 2 =b 1 l4 2 = 2–4 www.matemat�kh�potez�.com 1. Sefer Uygulama İstasyonu 1. Aşağıda ver�len �fadelerden doğru olanların başına 4. Aşağıdak� eş�tl�klerde ver�len harfler�n alab�leceğ� değerler� bulunuz. ‘‘D’’ , yanlış olanların başına ‘‘Y’’ harf�n� yazınız. an �fades� n tane a’nın toplamı demekt�r. Bütün sayıların b�r�nc� kuvvet� kend�s�ne eş�tt�r. 2a = 32 a=? (–3)b = –243 –5c = –1 c=? ]- 6gd = Bütün sayıların sıfırıncı kuvvet� 1’e eş�tt�r. Poz�t�f sayıların bütün kuvvetler� poz�t�ft�r. 1 36 b=? d=? Negat�f sayıların tek kuvvetler� negat�ft�r. 2. Aşağıda ver�len üslü �fadeler�n değerler�n� bulunuz. 26 = –34 = (–5) = 4 = 1280 = (–2)4 = –71 = (–7)–2 = 3 5. Aşağıdak� eş�tl�klerde ver�len harfler�n alab�leceğ� değer veya değerler� bulunuz. 1 2 3 =? a - = 81 a = ? b = 64 b3 =b64 3 4 c = - 216 c = ? d = 16 d=? –3 c3 = – 216 Negat�f (–4)18 d=? kutucuklarda ver�len sayılar �le eşleşt�r�n�z. ve poz�t�f olarak �şaretley�n�z. –3–20 d4 = 16 6. Aşağıda ver�len �şlemler�n sonuçlarını bularak 3. Aşağıda ver�len üslü �fadeler�n değerler�n� negat�f Poz�t�f c=? b=? 49 Poz�t�f 23 – (– 3)2 Negat�f 22 (–4)0 + (–1)15 + 72 (–136) Poz�t�f Negat�f 248 –14 Poz�t�f Negat�f 52 – (–3)3 . (–9)–1 51 537 Poz�t�f Negat�f (–7)–125 (–2)4 + (–6)2 – 170 Poz�t�f –1 Negat�f www.matemat�kh�potez�.com 3 h�potezyay�nlar� 1. Sefer Uygulama İstasyonu 7. Aşağıdak� üslü �fadeler�n değerler�n� bulunuz. a = 2 ve b = –3 �ç�n 10. Aşağıda ver�len üslü sayıların değer�n� bulunuz. b 1 l = b 2 l b=1 l, = b 2 l = , 2 3 2 3 a = –4 ve b = 2 �ç�n 5 2 a = –3 ve b = –1 �ç�n -3 3 5 -3 2 4 -= b 12 l5 = b 49lb 13 5l = b9 l-3 = 52 l = b -7-b4-l 2 5l= = b --47 l = bb 1 l2 =-2 b 2 lb4123=l2 ,=-2 b 32 l 4 =3 , 2 3 2 4 b - 2 l5 = b 4bl-1-5=3 l5 = b 79 l-3= 1 9 5 7 b - l = b -b -l l= = b - l = a = 5 ve b = 4 �ç�n (a+b)a–b = -4 2 9 12 l 9 1 b= b -4b1l 2 =l = 2b -4 l = b 1 l2 = b 2-lb4 2=-l 2, = b 3 l- 4= , (a–b)b = ba = -4 2 (b–a)a+b = -2 -2 3 3 4 2 4 2 3 -2 3 -2 b - 2 l = b 4b -l 52=l = b 74 l = 7 5 11. Aşağıda ver�len eş�tl�klerde harfler�n alab�leceğ� değerler� bulunuz. b 3 l = 27 343 7 a b - 5 l = 36 25 6 c 8. (2x – 1)5 = 243 eş�tl�ğ�nde x değer�n� bulunuz. b 3 l = 27 343 7 a a=? b - 5 l = 36 25 6 c c=? a b 3 l = 27 343 7 c 9. (x + 5)4 = (2x + 1)4 olduğuna göre x’�n alab�leceğ�b - 5 l = 36 değerler�n çarpımını bulunuz. 6 25 a=? c=? b b- 1 l = - 1 100000 10 a b 3 l = 64 d=? 27 4 b b- 1 l = - 1 b=? 100000 10 a b 3 l = 64 d=? 27 4 b a 1 1 l b 3 l = 27 =a = ? b343 100000 7 10 c a 64 b - 5 l = 36 =? b3l = c d=? 25 27 6 4 a=? c=? b b- 1 l = - 1 100000 10 d b 3 l = 64 d=? 27 4 b=? 12. Aşağıda ver�len üslü �fadeler�n değerler�n� bulunuz. (0,2)3 = (–0,6)–2 = (–0,5)–5 = (0,05)2 = Konu Anlatımı Uygulama Çözümü h�potezyay�nlar� 4 www.matemat�kh�potez�.com 1. Sefer Kazanım İstasyonu 1. Aşağıda ver�len eş�tl�klerden hang�s� doğrudur? A) (–4)5 = 1024 B) (–36) = 729 C) (–5)3 = – 125 D) 240 = 0 4. a ve b b�rer tam sayıdır. a4 = 81 Buna göre a – b �fades�n�n alab�leceğ� en küçük değer kaçtır? A) –5 2. Aşağıdak� kartlarda üslü �fadeler ver�lm�şt�r. A = (–3)–4 B = 28 C = –56 D = 4-5 B) 2 C) 3 C) –5–2 D) 4 A) –1024 6. D) 7–2 B) –625 C) 625 D) 1024 48 . (–4)–2 + 5 . (–1)9 �şlem�n�n sonucu kaçtır? A) –5 www.matemat�kh�potez�.com D) 5 olduğuna göre b–a �fades�n�n değer� kaçtır? en küçüktür? B) (–6)4 C) 1 1 1 1 1 = a 6 $ 6 $ 6 $ 6 6 1 1 1 1 = a 6 $ 6 $ 6 ]$ -69g .6(- 9) . (- 9) . (- 9) . (- 9) = - 1 b 9 1 ]- 9g . (- 9) . (- 9) . (- 9) . (- 9) = - b 9 3. Aşağıda ver�len üslü �fadelerden hang�s�n�n sonucu A) (–4)–3 B) –1 5. a ve b b�rer tam sayıdır. Buna göre kartlarda ver�len �fadelerden kaç tanes�n�n değer� poz�t�ft�r? A) 1 b6 = 64 5 B) –2 C) 1 D) 4 h�potezyay�nlar� 1. Sefer Kazanım İstasyonu 7. 10. Aşağıda Fatmanur’un üç etaptan oluşan b�r yarışmada 1 2 2 1 a 11 etapları tamamlama süreler� ver�lm�şt�r. Etaplar 1. Etap 2. Etap 3. Etap olduğuna göre a sayısı aşağıdak�lerden hang�s� olab�l�r? A) 3 1 31 3 1 3 1 3 1 1 3 3 1 D) 1 3 - 4 - 4- B) - - 2 -2 C) - 42 2 4 4 4 242 4 2 2 Süre (dk) 2–2 5–1 120 Buna göre Fatmanur bu yarışmayı kaç san�yede tamamlamıştır? A) 71 8. Aşağıda özdeş teraz�lerde tartılan c�s�mler�n ağırlıkları B) 79 C) 87 11. Aşağıda Erzurum �l�m�ze a�t gece ve gündüz hava sıcaklığı ver�lm�şt�r. kg c�ns�nden ver�lm�şt�r. Gece (–4)–2 6–3 –3 (–1)8 B) Sarı < Kırmızı < Mav� C) Mav� < Sarı < Kırmızı D) Sarı < Mav� < Kırmızı A) –38 9. Aşağıda ver�len geometr�k şek�ller ve �ç�ndek� sayılar a = a4 –2 – . a C Gündüz (–2)4 oC B) –11 C) 16 D) 43 12. Aşağıda b�r traktörün ön ve arka tekerlekler�n�n yarıçap uzunlukları ver�lm�şt�r. b�rer üslü �fade bel�rtmekted�r. a = a–3 3 o Buna göre Erzurum’da gündüz �le gece sıcaklıkları arasındak� fark kaç oC’d�r? Buna göre c�s�mler�n ağırlıklarının küçükten büyüğe doğru sıralanmış hâl� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) Kırmızı < Sarı < Mav� D) 95 = a–5 Buna göre –1 – –4 �şlem�n�n sonucu kaçtır? A) 7 5 73 51 73 51 73 5 1 3 Buna göre traktör 96 m yol aldığında ön tekerlek arka tekerlekten kaç tam tur fazla atmış olur? (π = 3) A) 36 h�potezyay�nlar� 2–2 m 43 cm 1 - 4 - 4 --B)44 -- 44- 44 --C) - - 4 -D) -4 44 4 4 6 B) 39 C) 42 D) 45 www.matemat�kh�potez�.com 1. Sefer H�potez İstasyonu 1. Aşağıdak� kutularda üzerler�nde b�rer üslü �fade yazılı olan toplar bulunmaktadır. (–2)3 3–3 (–1)7 (–42) 2–5 5–2 –3 (–5)3 (–3)–4 4 1. Kutu 2. Kutu Alya 1. kutudan en küçük topu ve 2. kutudan en büyük topu seç�yor. Buna göre Alya’nın seçm�ş olduğu topların üzer�nde yazan �fadeler�n çarpımı kaçtır? A) 1 1 8 1 - 2 - 4 - 81 - 64 1 1 8 1 -B)2 - 4 - 81 - 64 1 1 8 1 - 2 -C)4 - 81 - 64 1 1 8 1 - 2 - 4 - D) - 64 81 2. Aşağıda dört farklı �l�m�zde bulunan baz �stasyonlarının çek�m gücü üslü sayılar �le �fade ed�lm�şt�r. Balıkes�r D�yarbakır İzm�r Şanlıurfa –34 + 53 (–4)3 + 27 121 + (–7)0 112 + (–4)2 Al� ve Cuma sırasıyla çek�m gücü en az ve en fazla olan �llerde yaşamaktadırlar. Buna göre Al� ve Cuma’nın yaşadıkları �ller aşağıdak� seçeneklerden hang�s�nde doğru ver�lm�şt�r? Al� Cuma A) İzm�r D�yarbakır B) Şanlıurfa İzm�r C) Balıkes�r Şanlıurfa D) D�yarbakır Balıkes�r www.matemat�kh�potez�.com 7 h�potezyay�nlar� 1. Sefer H�potez İstasyonu 3. Aşağıdak� görselde b�r b�lg�sayar oyunu �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. Kelime Gir Oyunda; ● G�r�len harf sesl� harf �se harf�n bulunduğu sayı poz�t�f taban, harf o tuşta kaçıncı sırada �se poz�t�f üs olarak alınıp üslü �fade oluşturulur. Puan –59 ali 2 abc 3 def 4 ghi 5 jkl 6 mno 7 pqrs 8 tuv 9 wvyz ● G�r�len harf sess�z harf �se harf�n bulunduğu sayı negat�f taban, harf o tuşta kaçıncı sırada �se poz�t�f üs olarak alınıp üslü �fade oluşturulur. ● Oluşturulan üslü �fade hesaplanıp elde ed�len değerler toplanarak bulunan sonuç puan kısmına yazılır. Örneğ�n ‘‘al�’’ kel�mes� g�r�ld�ğ�nde puan 21 + (–5)3 + 43 = 2 + (–125) + 64 a l şekl�nde hesaplanır. � Buna göre ‘‘can’’ kel�mes� g�r�ld�ğ�nde puan kısmında yazan sayı kaçtır? A) 24 B) 26 C) 28 D) 30 4. Parolası unutulan b�lg�sayarlar �ç�n 4 hanel� �pucu ş�fres� ver�l�yor. İpucu ş�fres�ndek� numaralar sağdan sola doğru a sırasıyla 3’ün doğal sayı kuvvetler�yle çarpılıyor. Elde ed�len sayıların toplamı �le b�lg�sayarın ş�fres� bel�rlen�yor. Örneğ�n; yanda ver�len �pucu ş�fres� �le b�lg�sayar ş�fres� 1 . 30 + 0 . 31 + 2 . 32 + 2 . 33 = 73 şekl�nde bel�rlen�yor. Parola Parola İpucu şifresi : 2201 Beni Hatırla Parola İpucu şifresi : 2112 Parola Parola İpucu şifresiŞifremi : 2201 Beni Hatırla İpucu şifresi :Unuttum? 2201 Şifremi Unuttum? İpucu şifresi : 2101 Parola Parola İpucu şifresi : 2112 Şifremi Unuttum? İpucuBeni şifresiHatırla : 2112 Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Parola Parola İpucu şifresi : 2101 İpucu şifresi : 2101 Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Buna göre aşağıda ver�len �pucu ş�freler�nden hang�s�n�n b�lg�sayar ş�fres� 59’dur? A) B) Parola Parola Parola Parola ifresi u şifresi : 2201 : 2201 İpucu İpucu şifresi şifresi : 2112 : 2112 İpucu İpucu şifresi şifresi : 2101 : 2101 rlaŞifremiŞifremi Unuttum? Unuttum? Beni Beni Hatırla HatırlaŞifremiŞifremi Unuttum? Unuttum? Beni Beni Hatırla HatırlaŞifremiŞifremi Unuttum? Unuttum? Parola Şifremi Unuttum? İpucu İpucu şifresi şifresi : 2012 : 2012 İpucu İpucu şifresi şifresi : 2021 : 2021 Beni Beni Hatırla HatırlaŞifremiŞifremi Unuttum? Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? İpucu Parola Parola İpucu şifresi : 2021 İpucu şifresi : 2021 Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Beni Hatırla Şifremi Unuttum? şifresi : 2021 Beni Hatırla Şifremi Unuttum? Cevap Anahtarı V�deo Çözüm Parola Parola Beni Beni Hatırla HatırlaŞifremiŞifremi Unuttum? Unuttum? h�potezyay�nlar� Parola Parola İpucu şifresi : 2012 İpucu şifresi : 2012 Parola İpucu şifresi : 2012 Beni Hatırla Parola Parola D) C) 8 www.matemat�kh�potez�.com 2. Sefer H�potez B�let� Örnek Üslü İfadelerde Çarpma İşlem� Aşağıdak� ver�len çarpma �şlemler�n� yapalım. Tabanları eş�t olan �k� üslü �fade çarpılırken üsler�n toplamı alınır, taban aynen yazılır. an . am = an+m 54 . 34 = (5 . 3)4 = 154 Üsler� eş�t olan �k� üslü �fade çarpılırken tabanların çarpımı alınır, üs aynen yazılır. an . bn = (a . b)n 5–3 . 2–3 = (5 . 2)–3 = 10–3 Örnek (–7)–9 . 2–9 = –7–9 . 2–9 = –(7 . 2)–9 = –14–9 (–6)5 . (–4)5 = [(–6) . (–4)]5 = 245 24 . 23 Yukarıda ver�len çarpma �şlem�n�n eş�t�n� yazalım. Üssün Üssü Çözüm Üslü b�r �faden�n üssü alınırken üsler çarpılır, taban aynen kalır. (an)m = an.m 24 . 23 = 2 . 2 . 2 . 2 . 2 . 2 . 2 = 27 4 tane 3 tane Örnek Örnek (23)2 �fades�n�n eş�t�n� bulalım. 24 . 34 Yukarıda ver�len çarpma �şlem�n�n eş�t�n� yazalım. Çözüm Çözüm (23)2 = 23 . 23 24 . 34 = 2 . 2 . 2 . 2 . 3 . 3 . 3 . 3 =2.2.2.2.2.2 3 tane 6 6 6 6 3 tane = 26 =6.6.6.6 Taban negat�f, en dıştak� kuvvet ç�ft olduğunda sonuç poz�t�f olur. = 64 Taban negat�f, en dıştak� kuvvet tek olduğunda sonuç negat�f olur. Üslü �fadeler �le �şlemler yapılırken öncel�kle üslü �fadeler�n değer�n�n �şaret� bel�rlenmel�d�r. Örnek Aşağıdaki verilen çarpma işlemlerini yapalım. Örnek (34)5 = 34.5 = 320 Aşağıdak� ver�len çarpma �şlemler�n� yapalım. (5–2)–3 = –5(–2).(–3) = 56 32 . 34 = 32+4 = 36 (6–5)2 = 6(–5).2 = 6–10 28 . 2–3 = 28+(–3) = 25 (–23)4 = +23.4 = 212 5–3 . (–5)5 = 5–3 . –55 = –5(–3)+5 = –52 (–74)3 = –74.3 = –712 (–7)–3 . (–7)–8 = –7–3 . 7–8 = –7(–3)+(–8) = –7–11 www.matemat�kh�potez�.com 9 h�potezyay�nlar� 2. Sefer H�potez B�let� Örnek Üslü İfadelerde Bölme İşlem� Tabanları eş�t olan �k� üslü �fade bölünürken payın üssünden paydanın üssü çıkarılır, taban aynen yazılır. Aşağıdaki verilen bölme işlemlerini yapalım. 2415 : 315 = (24 : 3)15 = 815 n a n-m m =a a an : am = an – m (–35)–13 : 7–13 = –(35 : 7)–13 = –5–13 ]- 27g-12 Üsler� eş�t olan �k� üslü �fade bölünürken pay paydaya bölünür, üs aynen yazılır. a a n =b l b b n an : bn = (a : b)n Örnek 2 :2 7 9 n 4 Yukarıda ver�len bölme �şlem�n�n eş�t�n� yazalım. Çözüm -12 = 27 27 -12 = 3 -12 -12 = b 9 l 9 12 Örnek ]- 9g6 . 273 ]- 9g6 . 273 4 6 3 6 3 ]- 81 g ]- 81g4 ]]-9 27 9gg .. 27 6 3 6 4 ]3- 9g . 27 3 6 4 - 9g �fade . 27 ]]olarak 981 .gg27 �şlem�n�n sonucunu]üslü yazalım. = 81 4 = 6 4 3 ]- 81 6 g 3 3 6 .81 3 6 ]- 81g4 ]]-9 g ]- 9g6 . 273 27 9 . 27 g 9 . 27 = 92 6. 27 3 3 Çözüm 4 4 = . 44]3 g ]3 2g6 . ]33g]]3]- 81g 81gg4 = ]3 g81 - 81 814 4 = ]- 9g6 . 273 96 . 27]33 4g4 ]]33 22gg66 .. ]]3333gg33 12 ]3 9g = 12 9 = 4 ]- 81g4 3 .3 = 81 ]]33 44gg44 = 3 16. 3 = 3 ]3 2g6 . ]33g3 5 4 4 =3 ]3 g 16 7 2 2.2.2.2.2.2.2 4 = 2.2.2.2 2 = = =2.2.2 3 tane =3 = 23 3 5Üslü İfade Problemler� Uygun stratej� bel�rlenmel�d�r. Çözüm basamaklarında �şlemlere d�kkat ed�lmel�d�r. Yukarıda ver�len bölme �şlem�n�n eş�t�n� yazalım. Örnek Çözüm 4 12 12 . 12 . 12 . 12 4 = 6.6.6.6 6 =2.2.2.2 253 tane yumurta, b�r kol�de 52 tane yumurta olacak şek�lde kol�lere yerleşt�r�ld�kten sonra b�r kol� 5 l�radan satılacaktır. Buna göre tüm kol�ler�n satışından elde ed�len gel�r� bulalım. Çözüm 4 tane I. Adım Toplam yumurta sayısı b�r kol�de bulunan yumurta sayısına bölünerek elde ed�len kol� sayısı bulunur. = 24 Örnek 3 ]5 g 56 25 = 2 = 5 4 tane kol� vardır. 2 = 2 5 5 5 2 3 Aşağıdak� ver�len bölme �şlemler�n� yapalım. 523 : 518 = 523–18 = 55 2 :2 =2 12 9 3 Problemlerde ver�len ve �stenen b�lg�ler öneml�d�r. 124 : 64 –3 .3 16 9 Problem d�kkatl� b�r şek�lde okunmalıdır. Örnek 8 12 3 12 312 .. 3 39 3 = 16 = 316 = 35 3 5 =3 35 = 6 9 . 27 4 81 8–(–3) =2 12 11 12 777-12 - ]-15g = - 73 -15 = -15 = - -15 = - 7 ]- 7g ]- 7g 7 h�potezyay�nlar� II. Adım Toplam kol� sayısı, b�r kol� f�yatı �le çarpılarak tüm kol�ler�n satışından elde ed�len gel�r bulunur. 54 . 5 = 55 l�ra gel�r elde ed�l�r. 10 www.matemat�kh�potez�.com 3 2. Sefer Uygulama İstasyonu 1. Aşağıda ver�len çarpma �şlemler�n�n sonuçlarını üslü �fade olarak yazınız. 4. Aşağıda ver�len bölme �şlemler�n�n sonuçlarını üslü �fade olarak yazınız. 217 . 218 = 57 . 5–9 = 517 : 58 = 7–13 . 7–6 = (–3)13 . 3–4 = ]- 4g-12 4 (–6)–14 . 618 = = ]- 6g21]- 4g-12 = 15 - 6 -13 4 - = ]- 6g21 - 6 -13 = (–12)15 . (–12)–24 = 2. Aşağıda ver�len çarpma �şlemler�n�n sonuçlarını üslü �fade olarak yazınız. 58 . 48 = 2–14 . 3–14 = (–4)11 . 711 = (–8)–15 . (–3)–15 = 9 . (–6) = 12 -15 8–19 : (–8)–7 = 5. Aşağıda ver�len bölme �şlemler�n�n sonuçlarını üslü �fade olarak yazınız. ]- 18g-8 9 –2 . (–5) = 12 –6 –24–15 : 4–15 = 3512 : 512 = –6 -8 = 26 -8 ]- 15 ]--18 gg -26 -8 3 9 = = ]- 15 -26g 3- 26 = 3. Aşağıdak� eş�tl�klerde ver�len harfler�n alacağı değerler� bulunuz. 83 = 2a a=? 815 = 3b b=? 125–4 = 5c c=? 64–2 = 2d d=? 235 = 32e e=? 3–24 = 27f f=? 718 = 49m m=? 2–48 = 16n n=? www.matemat�kh�potez�.com 6. ]- 8g-8 . 169 4 -3 �şlem�n�n sonucunu üslü �fade olarak yazınız. 11 h�potezyay�nlar� 2. Sefer Uygulama İstasyonu 7. 3 . 2 12 . 5 10 �şlem�n�n sonucunun kaç basamaklı 10. B�r kol�n�n �çer�s�ndek� 275 tane kalem, b�r kutuda 81 tane kalem olacak şek�lde paketlenecekt�r. olduğunu bulunuz. Buna göre bu paketleme �şlem� �ç�n gerekl� kutu sayısını bulunuz. 8. 28 km uzunluğundak� b�r yolda yapılan yarışmada b�r araç yolun yarısını saatte ortalama 43 km hızla, d�ğer yarısını �se saatte ortalama 32 km hızla tamamlamıştır. Buna göre bu aracın yarışmayı tamamlama süres�n� bulunuz. 11. Turgut’un test k�tabında her b�r� 24 sorudan oluşan 43 tane test vardır. Turgut her gün 32 soru çözecekt�r. Buna göre Turgut’un bu test k�tabındak� soruları kaç günde b�t�receğ�n� bulunuz. 12. B�r turnuvaya 82 okulun her b�r�nden eş�t sayıda öğrenc� 9. B�r b�lg�sayar oyunu �le �lg�l� aşağıdak� b�lg�ler ver�lm�şt�r. ● B�r bölüm 8 etaptan oluşmaktadır. ● B�r etap 16 kısımdan oluşmaktadır. ● B�r kısım tamamlandığında 4 puan alınmaktadır. katılmıştır. Bu öğrenc�ler b�r otel�n 2 7 odasının her b�r�nde 4 öğrenc� kalacak şek�lde konaklayacaktır. Buna göre bu turnuvaya b�r okuldan katılan öğrenc� sayısını bulunuz. Buna göre 2 bölüm tamamlayan b�r oyuncunun aldığı puanı bulunuz. Konu Anlatımı Uygulama Çözümü h�potezyay�nlar� 12 www.matemat�kh�potez�.com 2. Sefer Kazanım İstasyonu 1. 4. a ve b b�rer tam sayıdır. 136 . 13–13 . 1318 3a : 3–8 = 312 �şlem�n�n sonucu aşağıdak�lerden hang�s�d�r? B) 1310 A) 139 C) 1311 Buna göre a + b �fades�n�n değer� kaçtır? D) 1312 A) 24 2. Aşağıdak� panoda üslü �fadelerle �le �lg�l� eş�tl�kler ver�lm�şt�r. 24 . 2–5 = 2–1 34 . 24 = 68 45 . 8–2 = 25 (–9)6 . (–27)–3 = 33 5–7 : 5b = 5–15 5. B) 20 C) 16 D) 12 245 sayısı 35 sayısının a katıdır. 3512 sayısı 712 sayısının b katıdır. Buna göre a . b �şlem�n�n sonucu kaç basamaklıdır? A) 12 B) 13 C) 14 D) 15 Buna göre panoda ver�len �fadelerden kaç tanes� doğrudur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 6. Aşağıda d�k üçgen şekl�ndek� tablonun d�k kenarlarının uzunlukları �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. 3. 2a = x 162 cm 3a = y olduğuna göre 72a �fades�n�n x ve y c�ns�nden değer� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) x2 . y3 B) x3 . y2 C) x . y2 D) x2 . y 83 cm Buna göre tablonun alanı cm2 c�ns�nden aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? A) 48 www.matemat�kh�potez�.com 13 B) 85 C) 166 D) 323 h�potezyay�nlar� 2. Sefer Kazanım İstasyonu 7. Kevser’�n test k�tabında her b�r� 24 sorudan oluşan 82 10. B�r deney tüpüne 813 adet bakter� yerleşt�r�l�yor. Her tane test vardır. 30 dak�kada b�r yapılan ölçümlerde deney tüpündek� bakter� sayısının 9 katına çıktığı gözlemlen�yor. Kevser her gün 32 soru çözerek bu test k�tabındak� soruları kaç günde b�t�r�r? B) 25 A) 42 C) 43 Buna göre 3 saat�n sonunda deney tüpünde kaç adet bakter� bulunur? D) 27 B) 324 A) 320 C) 332 D) 336 8. Aşağıda düz b�r yola başlangıç ve b�t�ş noktasına da denk gelecek şek�lde eş�t aralıklarla yerleşt�r�len aydınlatma d�rekler� �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. 33 m 11. Cenk 5 adet özdeş tahta parçasını aralarında boşluk kalmayacak şek�lde yan yana get�rerek aşağıdak� d�kdörtgen şekl� elde etm�şt�r. 33 m ... 83 mm 272 m Buna göre tahta parçalarından b�r�n�n alanı kaç m�l�metrekared�r? Yolun uzunluğu 27 m olduğuna göre bu yola kaç tane aydınlatma d�reğ� yerleşt�r�lm�şt�r? 2 A) 13 B) 16 C) 23 A) 164 D) 28 9. Aşağıda kare şekl�ndek� 3 kağıt parçası �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r B) 86 C) 410 D) 222 12. Aşağıda Sem�h’�n baskı mak�nes�nden çıkardığı harfler �le oluşturduğu kel�meler ver�lm�şt�r. M A H 162 mm T İ E P M O A T T E İ Z K İ ● Mav� kağıt parçasının alanı, sarı kağıt parçasının alanının 4 katıdır. ● Pembe kağıt parçasının alanı, mav� kağıt parçasının alanının 8–2 katıdır. ● Baskı mak�nes�nden çıkan her b�r sesl� ve sess�z harf �ç�n tüket�len mürekkep m�ktarı sırasıyla 16 br ve 27 br’d�r. Buna göre pembe kağıt parçasının b�r kenar uzunluğu kaç m�l�metred�r? ● Sess�z harfler �ç�n tüket�len mürekkep m�ktarı B b�r�md�r. A) 16 B) 32 C) 64 ● Sesl� harfler �ç�n tüket�len mürekkep m�ktarı A b�r�md�r. Buna göre A . B �şlem�n�n sonucu aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? D) 128 A) 64 h�potezyay�nlar� 14 B) 4.64 C) 65 D) 4.65 www.matemat�kh�potez�.com 2. Sefer H�potez İstasyonu 1. B�r süt fabr�kasında özdeş ş�şelere dolum ün�tes�nden süt dolumu yapılmaktadır. 2L 2L 2L Dolum ün�tes�nde 45 l�tre süt bulunmaktadır. Süt dolu ş�şeler�n her b�r� 8 TL’den satılmaktadır. Buna göre dolum ün�tes�ndek� tüm sütün satışından elde ed�len gel�r kaç TL’d�r? A) 47 B) 85 C) 163 D) 322 2. Aşağıda dört farklı flash belleğ�n hafızaları �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. A Model B Model C Model D Model 166 KB 1283 KB 89 KB 645 KB 1 2 3 4 Hasan, flash bellekler� USB çoğaltıcısında bulunan 1, 2, 3 ve 4 numaralı yuvalara hafıza değerler� KB c�ns�nden büyükten küçüğe doğru olacak şek�lde takacaktır. Buna göre 3. yuvaya takılacak olan flash bellek aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) B) C) D) www.matemat�kh�potez�.com 17 h�potezyay�nlar� 2. Sefer H�potez İstasyonu 3. Aşağıda sosyal medya kanalına üye olan öğretmen, öğrenc� ve vel�ler�n sayıları ver�lm�şt�r. Hipotez Yayınları Eğitim Kanalı 85 Üye Öğretmen A Üye Abone Ol Öğrenci B Üye Veli C Üye ● Kanala üye olan k�ş� sayısının yarısı öğretmen, çeyreğ� öğrenc�d�r. ● Kanala üye olan öğrenc� ve vel� sayıları eş�tt�r. Buna göre A, B ve C harfler�n�n yer�ne gelecek sayılar aşağıdak� seçeneklerden hang�s�nde doğru ver�lm�şt�r? A B C A) 45 25 25 B) 214 25 25 C) 45 213 213 D) 214 213 213 4. Aşağıda �k� farklı �nternet�n �nd�rme hızları �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. H�potez İnternet Ekspres İnternet 84 KB/sn 45 KB/sn ● Tolga, H�potez �nternet� kullanarak 32 MB’l�k b�r dosyayı A san�yede �nd�rm�şt�r. ● Tahs�n, Ekspres �nternet� kullanarak 16 MB’l�k b�r dosyayı B san�yede �nd�rm�şt�r. Buna göre A + B �şlem�n�n sonucu aşağıdak�lerden hang�s�d�r? (1 MB = 1024 KB) A) 24 B) 28 C) 32 D) 36 Cevap Anahtarı V�deo Çözüm h�potezyay�nlar� 18 www.matemat�kh�potez�.com 3. Sefer H�potez B�let� Örnek Ondalık Göster�mler�n Çözümlenmes� B�r sayıyı rakamlarının basamak değerler� toplamının şekl�nde yazılmasına bu sayının çözümlenmes� den�r. 2 . 100 + 5 . 1 + 6 $ 1 1 + 100 8 $ 1000 şekl�nde çözümlenen sayının ondalık göster�m�n� yazalım. B�r sayı 10’un tam sayı kuvvetler� yardımıyla çözümlen�r. Çözüm Örnek 1 1 2 . 100 + 5 . 1 + 6 $ 100 + 8 $ 1000 = 205, 068 358,247 sayısını basamaklarını ve basamak değerler�n� �nceleyel�m. Sayının çözümlenm�ş hâl�n� yazalım. Örnek Çözüm 5406,907 ondalık göster�m�n� 10’un tam sayı kuvvetler�n� kullanarak çözümleyel�m. Basamak Adları 358,247 Çözüm Yüzler Basamağı B�nde B�rler Basamağı Onlar Basamağı Yüzde B�rler Basamağı B�rler Basamağı Onda B�rler Basamağı 5406,907 = 5 . 103 + 4 . 102 + 6 . 100 + 9 . 10–1 + 7 . 10–3 Örnek Aşağıda A ve B ondalık göster�mler�n�n çözümlenm�ş hâller� ver�lm�şt�r. Basamak Değerler� 358,247 = 8 5 tane 10 = 50 3 tane 100 = 300 8 tane 1 A = 3 . 101 + 5 . 10–1 + 7 . 10–3 7 tane 0,001 = 0,007 B = 2 . 101 + 4 . 100 + 6 . 10–2 + 8 . 10–3 4 tane 0,01 = 0,04 2 tane 0,1 = 0,2 Buna göre A + B �şlem�n�n sonucunu bulalım. Çözüm Çözümlenm�ş Hâl� 358,247 = 300 + 50 + 8 + 0,2 + 0,04 + 0,007 = 3 . 102 + 5 . 101 + 8 . 100 + 2 . 10–1 + 4 . 10–2 + 7 . 10–3 A = 30,507 B = 24,068 A + B = 30,507 + 24,068 = 54,575 Ondalık göster�mlerde; Örnek 1 = 10 -1 Onda b�rler basamağı 10 1 -2 1 = 100 Yüzde b�rler basamağı 100 = 10 -2 100 1 = 1000 -3 1000 1 B�nde b�rler basamağı = -3 1000 10 3 kesr�n� 10’un kuvvetler�ne göre çözümleyel�m. 4 3 75 -1 + 5 . 10 -2 = = = 4 100 0, 75 7 . 10 Çözüm 3 75 -1 + 5 . 10 -2 = = = 4 100 0, 75 7 . 10 şekl�nde 10’un tam sayı kuvvetler� kullanılab�l�r. www.matemat�kh�potez�.com 17 h�potezyay�nlar� 3. Sefer Uygulama İstasyonu 1. Aşağıda ver�len ondalık göster�mlerde bel�rt�len basamağın adını yazınız. 972,013 25,73 8490,536 452,596 4. Aşağıda çözümlenm�ş hâller� ver�len ondalık �fadeler� yazınız. 4 . 101 + 9 . 100 + 5 . 10–1 = 3 . 102 + 7 . 101 + 2 . 100 + 4 . 10–2 = 6 . 103 + 2 . 101 + 7 . 100 + 8 . 10–2 + 7 . 10–3 = 2. Aşağıda ver�len ondalık göster�mlerde bel�rt�len rakamın basamak değer�n� yazınız. 5. Aşağıda ver�len ondalık göster�mlerde harfler�n yer�ne yazılması gereken sayıları bulunuz. 12,05 347,42 85,04 = 8 . 10x + 5 . 10y + 4 . 10z x=? 581,325 y=? z=? 5,876 507,83 = 5 . 10a + 7 . 10b + 8 . 10c + 3 . 10d a=? 3. Aşağıda ver�len ondalık göster�mler� 10’un tam sayı kuvvetler�n� kullanarak çözümley�n�z. b=? c=? d=? 6. Aşağıda ver�len kes�rl� �fadeler�n ondalık göster�mler�n� 10’un tam sayı kuvvetler�n� kullanarak çözümley�n�z. 85,03 = 2 3 3 5 = 12 8 = 740,092 = 2 3 3 5 = 12 8 = 1005,004 = Konu Anlatımı Uygulama Çözümü h�potezyay�nlar� 18 www.matemat�kh�potez�.com 3. Sefer Kazanım İstasyonu 1. 4. Aşağıda balonların üzer�nde �ç�nde bulunan helyum 52,073 gazının hacm� cm3 c�ns�nden yazılmıştır. Yukarıda ver�len ondalık sayının çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) 5 . 102 + 2 . 101 + 7 . 10–2 + 3 . 10–3 Mav� Yeş�l Sarı Mor 45,672 83,295 149,623 532,71 B) 5 . 101 + 2 . 100 + 7 . 10–2 + 3 . 10–3 C) 5 . 102 + 2 . 101 + 3 . 10–1 + 7 . 10–2 Buna göre hang� balonun üzer�nde yazan ondalık göster�m�n çözümlenm�ş hâl�nde 2 . 10–1 �fades� bulunur? D) 5 . 10 + 2 . 10 + 3 . 10 + 7 . 10 1 0 –1 –2 A) Mav� 2. B) Yeş�l C) Sarı D) Pembe 7 . 102 + 5 . 100 + 2 . 10–1 + 4 . 10–3 çözümlenm�ş hâl� ver�len ondalık göster�m aşağıdak�lerden hang�s�d�r? 5. 305,08 = 3 . 10a + b . 100 + 8 . 10c A) 75,402 B) 705,402 Buna göre b + a . c �şlem�n�n sonucu kaçtır? C) 75,204 D) 705,204 A) –14 B) –6 C) 1 D) 9 6. Aşağıda panoda asılı olan sayılar ver�lm�şt�r. 3. Aşağıdak� eş�tl�klerden hang�s� yanlıştır? A) 91,06 = 9 . 101 + 100 + 6 . 10-2 B) 103,27 = 1 . 102 + 3 . 100 + 2 . 10–1 + 7 . 10–2 C) 2013,806 = 2 . 10 + 1 . 10 + 3 . 10 + 8 . 10 + 6 . 10 3 1 0 –1 –3 D) 540,076 = 5 . 102 + 4 . 101 + 7 . 10–2 + 6 . 10–1 www.matemat�kh�potez�.com 5 . 101 7 . 10–2 9 . 10–1 6 . 103 Buna göre panoda asılı olan sayıların toplamı aşağıdak�lerden hang�s�d�r? 19 A) 6050,97 B) 605,97 C) 6050,79 D) 605,79 h�potezyay�nlar� 3. Sefer Kazanım İstasyonu 3 7. 2 8 kesr�n� 10’un kuvvetler�ne göre çözümlenm�ş 10. Aşağıda I, II ve III numaralı kum saatler�n�n üst taraflarında kalan kum m�ktarıyla �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. hâl� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) 2 . 100 + 3 . 10–1 + 7 . 10–2 + 5 . 10–3 B) 2 . 101 + 3 . 100 + 7 . 10–1 + 5 . 10–2 C) 2 . 100 + 5 . 10–1 + 7 . 10–2 + 3 . 10–3 D) 2 . 101 + 5 . 100 + 7 . 10–1 + 3 . 10–3 I. Kum Saat� II. Kum Saat� III. Kum Saat� Kalan Kum M�ktarı Kalan Kum M�ktarı Kalan Kum M�ktarı 21 gr 13 gr X gr Buna göre III. kum saat�nde kalan kum m�ktarının gram c�ns�nden çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s� olab�l�r? A) 2 . 101 + 3 . 100 + 7 . 10–2 8. 0, 2, 6, 7, 9 rakamlarının her b�r� b�rer kez kullanılarak tam kısmı üç basamaklı en küçük ondalık göster�m yazılıyor. B) 2 . 101 + 100 + 9 . 10–3 C) 1 . 101 + 2 . 100 + 6 . 10–1 Buna göre bu ondalık göster�m�n çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? D) 1 . 101 + 4 . 100 + 8 . 10–1 A) 2 . 101 + 6 . 100 + 7 . 10–1 + 9 . 10–2 B) 2 . 102 + 6 . 100 + 7 . 10–1 + 9 . 10–2 11. Aşağıda b�r eş�t kollu teraz�n�n dengede olmama durumu ver�lm�şt�r. C) 2 . 10 + 6 . 10 + 9 . 10 + 7 . 10 1 0 –1 –2 3,25 kg D) 2 . 102 + 6 . 101 + 9 . 10–1 + 7 . 10–2 2,94 kg 3,13 kg Buna göre teraz�n�n dengeye geleb�lmes� �ç�n sağ kefeye konan ağırlığın kg c�ns�nden çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) 2 . 100 + 9 . 10–2 B) 2 . 100 + 4 . 10–1 + 9 . 10–2 9. Aşağıda oyuncak hel�kopter�n f�yat et�ket� ver�lm�ş olup bu et�kettek� bazı rakamlar s�l�nm�şt�r. C) 3 . 100 + 2 . 10–1 + 6 . 10–1 D) 3 . 100 + 6 . 10–2 ₺ 1 3 , 12. Aşağıda ölçüm alet�nde b�r dağcının tırmandığı yerdek� yüksekl�ğ�n çözümlenm�ş hâl� ver�lm�şt�r. Et�ket s�stemde okutulduğunda hel�kopter�n f�yatının TL c�ns�nden çözümlenm�ş hâl� Yüksekl�k (2 . 100 + 5 . 10–1 + 3 . 10–3) km 1 . 102 + 6 . 101 + 3 . 100 + 8 . 10–1 + 9 . 10–2 olduğu görülmüştür. Buna göre kas�yere 200 TL vererek hel�kopter alan Hasan kaç TL para üstü alır? A) 34,11 B) 35,01 C) 36,11 Buna göre dağcı 609 m daha yükseğe tırmandığında ölçüm alet�n�n göstereceğ� değer m c�ns�nden aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? (1 km = 1000 m) D) 37,01 A) 3012 h�potezyay�nlar� 20 B) 3102 C) 3112 D) 3212 www.matemat�kh�potez�.com 3. Sefer H�potez İstasyonu 1. Turgut eş�t kollu teraz� kullanarak özdeş metal levhaların kütles�n� hesaplamak �st�yor. 13 kg 13 kg Görsel 1 Görsel 2 Eş�t kollu teraz�n�n sağ kefes�ne kütles� 13 kg olan b�r ağırlık koyup, sol kefeye 4 tane metal levha koyduğunda teraz� Görsel 1’dek� durumda, 5 tane levha koyduğunda �se teraz� Görsel 2’dek� durumda dengelen�yor. Buna göre 1 tane metal levhanın kütles�n�n kg c�ns�nden çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s� olab�l�r? A) 2 . 100 + 5 . 10–1 + 9 . 10–2 B) 2 . 100 + 8 . 10–1 + 7 . 10–2 C) 3 . 100 + 2 . 10–1 + 6 . 10–2 D) 3 . 100 + 4 . 10–1 + 5 . 10–2 2. Aşağıda b�r maraton koşusunda dereceye g�ren üç yarışmacının koşu b�t�rme süreler�n�n çözümlenm�ş hâl� ver�lm�şt�r. Yarışmacı Ali Tayfur Murat Yarışmayı Tamamlama Süreleri (dk.) 1 . 102 + 1 . 101 + 3 . 100 + 7 . 10–1 1 . 102 + 9 . 100 + 4 . 10–1 + 3 . 10–2 1 . 102 + 1 . 101 + 3 . 100 + 5 . 10–2 Al�, Tayfur ve Murat yarışma sonunda derece kürsüsündek� yerler�n� almışlardır. Buna göre kürsüye çıkan koşucuların soldan sağa doğru sıralanmış hâl� aşağıdak� seçenekler�n hang�s�nde doğru ver�lm�şt�r? A) Murat - Tayfur - Al� B) Al� - Tayfur - Murat www.matemat�kh�potez�.com C) Murat - Al� - Tayfur 21 D) Tayfur - Al� - Murat h�potezyay�nlar� 3. Sefer H�potez İstasyonu 3. Berf�n tablet�ne 2,73 GB alan kaplayacak b�r dosyayı �nd�rmek �sted�ğ�nde tablet�nde aşağıdak� hata b�ld�r�m�n� görüyor. Hata! İndirilirken hata oluştu. Cihaz tamamen dolu. Kapat İsted�ğ� dosyayı �nd�reb�lmek �ç�n tablet�nde yüklü olan aşağıdak� dosyalardan b�r�n� s�lmeye karar ver�yor. Dosya Fotoğraflar Dokümanlar Oyunlar Müz�kler Tablet�nde Kapladığı Alan (GB) 2 . 100 + 8 . 10–1 + 6 . 10–2 2 . 100 + 9 . 10–1 + 4 . 10–3 2 . 100 + 7 . 10–1 + 5 . 10–3 2 . 100 + 7 . 10–1 + 6 . 10–2 Berf�n’�n bu dosyalardan hang�s�n� s�lmes� durumunda tablet�ne �sted�ğ� dosyayı �nd�reb�lmes�ne yetecek kadar boş alan açılmaz? A) Fotoğraflar B) Dokümanlar C) Oyunlar D) Müz�kler 4. Aşağıdak� ulaşım aracı �nsanların kullanımı �ç�n şehr�n bell� yerler�ne bırakılmaktadır. Bu araç b�r cep telefonu uygulaması kullanılarak k�ralanab�lmekte ve ödemes� aynı uygulama kullanılarak yapılab�lmekted�r. Ücretlend�rme Yolculuğa Başlamak 3,19 TL Her B�r Dak�ka İç�n 0,67 TL Bu ulaşım aracı �ç�n tek seferl�k açılış ücret� 3,19 TL alındıktan sonra araç tesl�m ed�lene kadar geçen süren�n her b�r dak�kası �ç�n 0,67 TL ücret alınmaktadır. Kamuran bu ulaşım aracını k�ralamaya başladıktan tesl�m ed�lene kadar toplam 14 dak�ka kullanmıştır. Buna göre Kamuran’ın ödemes� gereken ücret�n TL c�ns�nden çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) 1 . 101 + 2 . 100 + 7 . 10–1 + 5 . 10–2 B) 1 . 101 + 2 . 100 + 5 . 10–1 + 7 . 10–2 C) 1 . 101 + 3 . 100 + 2 . 10–1 + 4 . 10–2 D) 1 . 101 + 3 . 100 + 4 . 10–1 + 2 . 10–2 h�potezyay�nlar� Cevap Anahtarı V�deo Çözüm 22 www.matemat�kh�potez�.com 4. Sefer H�potez B�let� Örnek B�r Sayıyı 10’un Farklı Tam Sayı Kuvvetler�yle İfade Etme B�r sayı 10’un farklı kuvvetler� �le �fade ed�l�rken a.10n şekl�nde yazılır. 4,78 . 10–12 = 478 . 10a olduğuna göre a yer�ne yazılacak olan sayıyı bulalım. Çözüm Örnek 2450000 sayısını 10’un farklı kuvvetler� �le �fade edel�m. 4,78 . 10–12 = 478 . 10a eş�tl�ğ�nde katsayı 2 defa 10 �le çarpılmıştır. Bundan dolayı 10’un kuvvet� de 2 azalacaktır. a = (–12) – 2 a = –14 bulunur. Çözüm B�l�msel Göster�m 2450000 = 245.10000 = 2450.1000 n sıfırdan farklı b�r tam sayı ve 1 ≤ |a| < 10 olmak üzere; a.10n b�ç�m�ndek� göster�me b�l�msel göster�m den�r. 2450.103 245.104 Üs 1 azalır. Örnek 245 x 10 4 = 2450 x 10 3 Aşağıda ver�len �fadeler�n b�l�msel göster�p olup olmadığını �nceleyel�m. Katsayı 10 �le çarpılır. 612.1015 Örnek 4,79.1023 10–24 Çözüm 0,051 sayısını 10’un farklı kuvvetler� �le �fade edel�m. ● 612 . 1015 �fades� b�l�msel göster�m değ�ld�r. Çünkü katsayı (612) 1 ≤ |a| < 10 aralığını sağlamaz. Çözüm 0,051 = 51 . 0,001 = 5,1 . 0,01 5,1.10–2 51.10–3 ● 4,79 . 1023 �fades� b�l�msel göster�md�r. Çünkü katsayı (4,79) 1 ≤ |a| < 10 aralığını sağlar. ● 10 –24 �fades� b�l�msel göster�md�r. Çünkü katsayı (1) 1 ≤ |a| < 10 aralığını sağlar. Üs 1 arttırılır. Örnek 51 x 10 –3 = 5,1 x 10 –2 Katsayı 10 �le bölünür. 62500.10–6 �fades�n�n b�l�msel göster�n� yazalım. Çözüm Sonuç olarak; ● Katsayı 10 �le çarpıldığında, 10’un kuvvet� 1 azalır. ● Katsayı10 �le bölündüğünde, 10’un kuvvet� 1 artar. 62500.10–6 �fades�n� b�l�msel göster�m olarak yazab�lmes� �ç�n katsayı 4 defa 10 �le bölünür. Bu durumda 10’un kuvvet�de 4 arttırılır. Üs 4 arttırılır. 62500 . 10 –6 = 6,25 . 10 –2 Katsayı 104 �le bölünür. B�l�msel Göster�m: 6,25 . 10–2 www.matemat�kh�potez�.com 23 h�potezyay�nlar� 4. Sefer Uygulama İstasyonu 1. Aşağıda ver�len eş�tl�klerde harfler�n yer�ne yazılması gereken sayıları bulunuz. 12000000 = 12.10 240000 = 2,4.10 a (0,02.103)2 . (2,5.104)3 = b a=? b=? 54000= 0,054.10c 64300 = 0,643.10d c=? 5. Aşağıda ver�len �şlemler�n sonuçlarını bulunuz. d=? olanların yanına 4 = �şaret� koyunuz. 64.10–12 gereken sayıları bulunuz. 0,00000078= 7,8.10b a=? 0, 27 . 10 6. Aşağıda ver�len �fadelerden b�l�msel göster�me uygun 2. Aşağıda ver�len eş�tl�klerde harfler�n yer�ne yazılması 0,00002= 2.10a ^0, 3 . 10 2h3 12 . 10–7 57,8 . 1017 1,36 . 1032 3,12 . 1025 4,6 . 10–19 1036 235 . 10–6 b=? 0,0045= 450.10c 0,00000093= 0,93.10d c=? d=? 3. Aşağıda ver�len eş�tl�klerde boş bırakılan yerler� 10’un tam sayı kuvvetler� gelecek şek�lde doldurunuz. 85,03 . 1021 = 85030 . (......) 7. Aşağıda ver�len �fadeler� b�l�msel göster�me uygun olarak yazınız. 850300000 = 7400000 . 108 = 74 . (......) 0,00000637 = 25600 . 10–15 = 2,56 . (......) 9620 . 1017 = 0,0642 . 10–6 = 64,2 . (......) 0,0028 . 10–13 = 4. Aşağıda ver�len eş�tl�klerde boş bırakılan yerler� doldurunuz. 50,8 . 1012 = (......) . 109 8. A = 0,7 . 108 B = 0,06 . 109 C = 120 . 106 olduğuna göre A, B ve C sayılarını büyükten küçüğe doğru sıralayınız. 9410 . 1027 = (......) . 1029 783 . 10–36 = (......) . 10–34 Konu Anlatımı Uygulama Çözümü 3,59 . 10–8 = (......) . 10–12 h�potezyay�nlar� 24 www.matemat�kh�potez�.com 4. Sefer Kazanım İstasyonu 1. Yasem�n’�n tahtaya yazdığı eş�tl�kler aşağıda ver�lm�şt�r. 4. Aşağıdak�lerden hang�s�n�n sonucu d�ğerler�nden farklıdır? I. 360000 = 36 . 104 II. 0,0000002 = 2 . 107 III. 0,0005 = 50 . 10–5 IV. 2640000 = 2,64 . 106 A) 605 . 105 B) 6,05 . 107 C) 60500000 D) 60500 . 102 Buna göre Yasem�n’�n yazdığı eş�tl�klerden kaç tanes� doğrudur? A) 1 2. B) 2 C) 3 D) 4 5. 143 . 1024 = 0,143 . 10x �fades�nde a yer�ne yazılab�lecek en büyük tam sayı kaçtır? 8,72 . 10–17 = 872 . 10y olduğuna göre x + y �şlem�n�n sonucu kaçtır? A) 8 B) 9 C) 10 3. Aşağıdak� eş�tl�klerden hang�s� yanlıştır? A) –21 B) –20 C) –19 D) –18 D) 11 6. A) 91,06 . 10 = 9106 . 10 13 35,8 . 10–22 > 0,358 . 10a 11 72,6 . 1029 = 72600 . 10x = 0,726 . 10y B) 105 . 10–9 = 0,105 . 10–12 olduğuna göre aşağıdak� b�lg�lerden hang�s� yanlıştır? C) 24 . 1018 = 24000 . 1015 A) x sayısının rakamları toplamı 8'd�r. D) 5730 . 10–14 = 5,73 . 10–11 B) y sayısı b�r asal sayıdır. C) x – y �şlem�n�n sonucu –5't�r. D) x + y �şlem�n�n sonucu 67'd�r. www.matemat�kh�potez�.com 25 h�potezyay�nlar� 4. Sefer Kazanım İstasyonu ^0, 36 . 1014h2 ^0, 6 . 107h3 7. 10. Jüp�ter gezegen�n Güneş'e olan uzaklığı 780 m�lyon k�lometred�r. �şlem�n�n sonucu aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? Buna göre bu uzaklığın metre c�ns�nden b�l�msel göster�m� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? (1 km = 1000 m) A) 36 . 105 B) 6 . 106 A) 7,8 . 109 B) 7,8 . 1010 C) 0,36 . 107 D) 0,6 . 108 C) 7,8 . 1011 D) 7,8 . 1012 8. Düz b�r yarış p�st�nde dört aracın katıldığı yarışta araçların p�st� tamamlama süreler� �le �lg�l� b�lg�ler aşağıda ver�lm�şt�r. 1. Araç 2. Araç 3. Araç 4. Araç 13.104 sn. 0,29.106 sn. 350.103 sn. 2,4.105 sn. 11. Kare pr�zma şekl�ndek� su deposuna b�r musluktan sab�t hızla su akmaktadır. ● Musluk dak�kada 2 L su akıtmaktadır. ● 5 saat�n sonunda su deposunun %40'ı dolmuştur. Buna göre su deposunun hacm�n�n m�l�l�tre c�ns�nden b�l�msel göster�m� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? (1 L = 1000 mL) Araçlar yarışa ayı anda aynı noktadan başladıklarına göre, yarışmayı 2. sırada b�t�ren araç hang�s�d�r? A) 1. Araç B) 3. Araç C) 2. Araç D) 4. Araç 9. Aşağıda Al� Öğretmen'�n dört farklı kartın ön yüzüne yazdığı sayılar ver�lm�şt�r. 528 . 1012 0,006 . 10–17 0,264 . 1023 C) 2,64 . 1022 B) D) D) 1,5 . 106 1 ABD Doları eşittir 127 . 10–8 7,74 Türk Lirası 16 Kasım 11:58 UTC Sorumluluk reddi beyanı 1 ABD Doları 7,74 Türk Lirası Tayfur 16 Kasım tar�h�nde 2500 dolar almıştır. 6 . 10–14 Buna göre Tayfur almış olduğu dolar m�ktarı �ç�n öded�ğ� ücret�n kuruş c�ns�nden eş�t� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? (1 TL = 100 kuruş) 1,27 . 10–6 h�potezyay�nlar� C) 1,5 . 105 ver�lm�şt�r. Buna göre aşağıdak�lerden hang�s� M�na'nın yazdığı b�l�msel göster�mlerden b�r� olamaz? 5,28 . 1014 B) 1,5 . 104 12. Aşağıda 16 Kasım tar�h�nde dolar kuruna a�t tablo M�na �se kartların ön yüzünde yazan sayıların b�l�msel göster�mler�n�, kartların arka yüzler�ne yazmıştır A) A) 1,5 . 103 26 A) 19,35 . 105 B) 193,5 . 103 C) 1,935 . 104 D) 1935 . 101 www.matemat�kh�potez�.com 4. Sefer H�potez İstasyonu 1. Yasem�n'�n b�r günün sonunda attığı adım sayısını gösteren uygulamanın ekran görüntüsü aşağıda ver�lm�şt�r. 20:46 4500 Adım Yasem�n'�n b�r adımının uzunluğu ortalama 70 sant�metred�r. Buna göre Yasem�n'�n yürüdüğü toplam mesafen�n metre c�ns�nden eş�t� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? (1 m = 100 cm) A) 3,15 . 102 B) 3,15 . 103 C) 3,15 . 104 D) 3,15 . 105 2. Har�ta üzer�ndek� �k� nokta arasındak� uzaklık, bu noktalar arasındak� gerçek uzaklığa bölünerek har�tanın ölçeğ� bulunur. Aşağıda b�r har�ta üzer�nde �k� nokta arasındak� mesafe cetvel yardımıyla cm c�ns�nden hesaplanmıştır. 0 A 1 2 3 4 B 5 A �le B noktası arasındak� gerçek uzaklık 0,0008 . 107 k�lometred�r. Buna göre har�tanın ölçeğ� aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? (1 km = 105 cm) A) 5 . 10–9 B) 5 . 10–8 www.matemat�kh�potez�.com C) 2 . 10–8 27 D) 2 . 10–9 h�potezyay�nlar� 4. Sefer H�potez İstasyonu 3. Aşağıda aranan b�r kel�meye bağlı olarak bulunan sonuç ve bulunma süres� bel�rt�lm�şt�r. x matematik hipotezi Tümü Görseller Alışveriş Haritalar Videolar Daha Fazla Araçlar Yaklaşık 246.000 sonuç bulundu. (0,2 saniye) Buna göre arama motorunda aynı kel�meye bağlı olarak 1 san�yede bulacağı yaklaşık sonucun b�l�msel göster�m� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? A) 1,23 . 104 B) 1,23 . 105 C) 1,23 . 106 D) 1,23 . 107 4. Aşağıda b�r futbol sahasının ölçüler� ver�lm�şt�r. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 10 11 110 m 9 8 7 6 5 4 3 2 1 70 m Futbol sahasının alanı, sahadak� oyuncuların sayısına bölünerek oyuncu başına düşen sant�metrekare alan hesaplanacaktır. Buna göre hesaplamada bulunan değer�n b�l�msel göster�m� aşağıdak�lerden hang�s�d�r? (1 m2 = 104 cm2) A) 7 . 105 B) 3,5 . 105 h�potezyay�nlar� C) 7 . 106 28 D) 3,5 . 106 www.matemat�kh�potez�.com 4. Sefer LGS Şehr� 1. Sümeyye özdeş sek�z kartın üzer�ne tam sayılar yazarak bu kartları panoya aşağıdak� g�b� asmıştır. 3 A B –1 C –6 D E Panoda asılı olan ardışık dört kartın üzer�nde yazan sayıların çarpımı –36'dır. Buna göre (A + B)4 . (C – D + E)5 �şlem�n�n sonucu aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? A) 411 B) 87 C) 165 D) 1219 2. Aşağıda 6 eş�t parçadan oluşan özdeş çarklar ver�lm�şt�r. 5 2 –3 –2 (–3)4 2 –5 –4 3 4 –3 3 –2 Buton Taban Çarkı Üs Çarkı Butona basıldığında aynı anda dönmeye başlayan çarklar b�r tam turunu 12 san�yede tamamlamaktadır. Çarklar yukarıdak� konumlarındayken butona basılıyor ve 22 san�ye sonra aynı anda durduklarında ekranda yen� b�r üslü �fade görünüyor. Buna göre ekranda görünen üslü �faden�n değer� kaçtır? A) –8 B) 25 www.matemat�kh�potez�.com C) 32 29 D) 125 h�potezyay�nlar� 4. Sefer LGS Şehr� 3. Aşağıda bel�rl� standartlara göre zem�nden duvarın üstüne doğru yapılacak eş basamaklardan oluşan merd�ven modellenm�şt�r. 83 cm . .. 42 cm Merd�ven basamaklarının her b�r�n�n mal�yet� 2 TL'd�r. Buna göre modellenen merdivenin toplam maliyeti kaç TL'dir? B) 25 A) 43 C) 42 D) 22 4. a–6, a–2, a2, a5, a6 ve a7 üslü �fadeler�n�n tamamı aşağıdak� sarı renkl� da�reler�n her b�r�ne b�r üslü �fade gelecek şek�lde yazılacaktır. A B C Mav� da�reler�n her b�r�n�n �ç�nde yazan A, B ve C sayıları bağlı oldukları sarı da�reler�n �ç�nde yazan üslü �fadeler�n çarpımına eş�tt�r. A ve B sayılarına karşılık gelen üslü �fadeler�n çarpımı a9 olduğuna göre C sayısına karşılık gelen üslü �fade aşağıdak�lerden hang�s�d�r? B) a3 A) a2 h�potezyay�nlar� C) a4 30 D) a5 www.matemat�kh�potez�.com 4. Sefer LGS Şehr� 5. B�r kırtas�yede satılan bazı ürünler�n f�yatlarının çözümlenm�ş hâl� aşağıdak� tabloda ver�lm�şt�r. Ürün Defter Kalem Oyun Hamuru Pastel Boya F�yat (TL) 10 + 5 . 100 + 5 . 10–2 101 + 6 . 100 + 10–1 + 2 . 10–2 101 + 5 . 100 + 10–1 + 3 . 10–3 101 + 6 . 100 + 2 . 10–1 + 5 . 10–3 1 Gül'ün kred� kartının l�m�t� 240 TL olup almayı düşündüğü ürünler�n toplam f�yatı 256,14 TL'd�r. Buna göre Gül tabloda ver�len ürünlerden hang�s�n� ger� bırakırsa kred� kartının l�m�t� kalan malzemeler� almaya yeter? A) Kalem B) Oyun Hamuru C) Pastel Boya D) Defter 6. Aşağıda b�r radyoda bazı kanalların frekans değerler� �le �lg�l� b�lg�ler ver�lm�şt�r. Ekspres H�potez Kanalı Fenomen Kanalı Kanalı (98,52) (94,78) 88 108 Kanallara a�t frekans değerler� soldan sağa artmaktadır. Buna göre Ekspres kanalının frekans değer�n�n çözümlenm�ş hâl� aşağıdak�lerden hang�s� olamaz? A) 9 . 101 + 4 . 100 + 8 . 10–1 + 3 . 10–2 B) 9 . 101 + 5 . 100 + 7 . 10–1 + 2 . 10–2 C) 9 . 101 + 8 . 100 + 5 . 10–1 + 7 . 10–3 D) 9 . 101 + 8 . 100 + 6 . 10–1 + 4 . 10–3 www.matemat�kh�potez�.com 31 h�potezyay�nlar� 4. Sefer LGS Şehr� 7. Su türb�nler, hareket eden suyun k�net�k enerj�s�n� mekan�k enerj�ye çev�r�r. Aşağıda b�r barajda bulunan türb�nden geçen su m�ktarı ver�lm�şt�r. Barajdak� suyun %60'ı B türb�nden geçer. A B Toplam kapas�tes� 108 m3 olan b�r barajın %80'� doludur. Buna göre B türb�n�nden geçen su m�ktarı l�tre c�ns�nden aşağıdak�lerden hang�s�ne eş�tt�r? (1 m3 = 1000 L) A) 4,8 . 109 B) 4,8 . 1010 C) 4,8 . 1011 D) 4,8 . 1012 8. Ülkem�zde �sraf �le �lg�l� farkındalık yaratmak �steyen Ece'n�n tasarlamış olduğu af�ş görsel� aşağıda ver�lm�şt�r. Ece Türk�ye'de 1 yılda �sraf ed�len ekmek m�ktarını hesaplamıştır. Buna göre Ece'n�n bulduğu sonucun b�l�msel göster�m� aşağıdak�lerden hang�s�d�r (1 yıl = 365 gün) A) 4,38 . 107 B) 4,38 . 108 C) 4,38 . 109 D) 4,38 . 101 Cevap Anahtarı V�deo Çözüm h�potezyay�nlar� 32 www.matemat�kh�potez�.com