Bài 1:
Cho tài liệu về tình hình sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp như sau:
Tên sản
Khối lượng sản xuất
Giá bán (1000đ)
Giá thành đơn vị (1000đ)
phẩm
(tấn)
KH
TH
KH
TH
Năm trước
KH
TH
A
100
110
50
51
20
20
19
B
500
600
30
32
10
9
8
C
300
290
40
38
20
18
20
Yêu cầu:
1. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của sản phẩm so sánh được?
2. Phân tích chi phí tính trên 1000đ doanh thu hàng hóa bán ra? (hoặc là “chi phí tính trên 1000đ giá trị sản lượng hàng hóa” cũng như nhau).
3. Đánh giá khái quát tình hình thực hiện kế hoạch giá thành của toàn bộ sản phẩm ở kỳ thực hiện so với kế hoạch?
4. Phân tích tình hình thực hiện KHSX theo mặt hàng
GIẢI:
1. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành sản phẩm so sánh được:
Sản
Q0Z0Q1Z1Q0Z0
Q1Z1
Q0P0
Q1P1
Q1Z0
Q1P0
Q0ZNT
Q1ZNT
phẩm
Q0ZNT
Q1ZNT
A
2000
2090
5000
5610
2200
5500
2000
2200
0
- 110
B
4500
4800
15000
19200
5400
18000
5000
6000
- 500
- 1200
C
5700
5800
12000
11020
5220
11600
6000
5800
- 300
0
Tổng
12200
12690
32000
35830
12820
35100
13000
14000
- 800
- 1310
Ta có:
M0 = - 800 , To = -800/13000 = - 6,15%
-> Giá thành kế hoạch năm nay so với thực tế năm trước giảm 800.000 đ, tương ứng số tương đối giảm là 6.15%.
M1 = - 1310 , T1 = -1310/14000 = - 9,35%
-> Giá thành thực tế năm nay so với thực tế năm trước giảm 1.310.000đ, tương ứng số tương đối giảm là 9,35%.
Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của 2 chỉ tiêu trên ta được: ΔM = M1 – M0 = (-1310) – (-800) = - 510 (ngđ)
Vậy trong kỳ doanh nghiệp đã hoàn thành việc hạ giá thành sản phẩm một cách toàn diện.
( Lưu ý: Cả 3 sản phẩm ở trên đều xuất hiện ở năm trước và năm nay nên so sánh được, còn nếu giả sử thêm 1 sản phẩm D nữa mà chỉ xuất hiện
ở năm nay còn năm trước không có thì không so sánh được)
2. Phân tích chỉ tiêu chi phí tính trên 1000đ doanh thu hàng hóa bán ra.
Đối tượng phân tích: Chi phí tính trên 1000đ doanh thu hàng hóa bán ra
QxZ
Gọi F là chỉ tiêu chi phí tính trên 1000đ doanh thu hàng hóa bán ra, ta lập phương trình kinh tế: F 
x1000
QxP
 Q0 xZ0 x1000 = 381,25 (đồng)
- Kỳ kế hoạch: F0 =
 Q0 xP0
- Kỳ thực hiện: F1 =
 Q xZ x1000 =
 Q xP
1
1
1
1
354,17 (đồng)
- Mức độ biến động: F  F1  F0 = -27,08 (đồng)
* Dễ dàng nhận thấy chi phí tính cho 1000đ doanh thu bán ra trong kỳ thực hiện giảm so với kế hoạch đề ra. Điều này có nghĩa là tương ứng với
mức doanh thu thu vào thì doanh nghiệp tiết kiệm được 27,08 đồng chi phí.
Để xem xét mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến sự biến động của chỉ tiêu chi phí tính cho 1000đ doanh thu bán ra, ta sử dụng phương pháp
thay thế liên hoàn:
- Ảnh hưởng của nhân tố sản lượng Q:
 Q1xZ0 x1000 -  Q0 xZ0 x1000 = -16 (đồng)
ΔFQ =
 Q0 xP0
 Q1xP0
- Ảnh hưởng của nhân tố giá thành sản xuất sản phẩm:
 Q1xZ1 x1000 -  Q1xZ0 x1000 = -3,7 (đồng)
ΔFZ =
 Q1xP0
 Q0 xP0
- Ảnh hưởng của nhân tố giá bán sản phẩm:
 Q1xZ1 x1000 -  Q1xZ1 x1000 = -7,37 (đồng)
ΔFP =
 Q1xP1
 Q1xP0
-> Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chỉ tiêu chi phí tính cho 1000đ doanh thu hàng hóa bán ra:
ΔF = ΔFQ + ΔFZ + ΔFP = - 27,08 (đồng)
* Nhận xét: ( tự nhận xét theo ý của mình)
3. Đánh giá khái quát tình hình thực hiện kế hoạch giá thành của toàn bộ sản phẩm:
- Phần trăm hoàn thành kế hoạch sản xuất từng mặt hàng:
110
+ % hoàn thành mặt hàng A:
x100% = 110%
100
600
+ % hoàn thành mặt hàng B:
x100% = 120%
500
290
+ % hoàn thành mặt hàng C:
x100% = 96,67%
300
1000
- Phần trăm hoàn thành kế hoạch mặt hàng toàn doanh nghiệp:
x100% = 111,11%
900
890
- Phần trăm hoàn thành kế hoạch mặt hàng bình quân:
x100% = 98,89%
900
* Nhận xét: ( tự nhận xét theo ý mình)
4. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành của toàn bộ sản phẩm:
Dùng phương pháp so sánh để đối chiếu giữa 2 kỳ theo số tuyệt đối và tương đối sau đó cho nhận xét
Số liệu có ở bản trên ( so sánh Q1Z1 và Q0Z0).
Bài 2:
Tài liệu tại công ty A như sau:
Số lượng (kg)
Đơn giá bán (1000đ)
Tên sản phẩm Thứ hạng chất lượng
Kế hoạch
Thực hiện
Kế hoạch
Thực hiện
Loại 1
870
980
12
13
A
Loại 2
320
310
5
6
Loại 3
210
240
2
3
Loại 1
640
600
10
12
B
Loại 2
900
800
6
8
Yêu cầu:
1. Phân tích chất lượng sản phẩm theo các phương pháp thích hợp?
2. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất theo mặt hàng?
3. Đánh giá khái quát tình hình thực hiện kế hoạch tiêu thụ của doanh nghiệp?
4. Xác định ảnh hưởng của chất lượng sản phẩm đến chỉ tiêu giá trị tổng sản lượng.
GIẢI:
1. Phân tích chất lượng sản phẩm theo các phương pháp thích hợp:
Sử dụng 2 phương pháp là giá bình quân và hệ số phẩm cấp sau đó dùng phương pháp so sánh để đánh giá chất lượng tăng hay giảm. Nếu đơn
giá bình quân/hệ số phẩm cấp tăng thì chứng tỏ chất lượng của kỳ thực hiện tăng và ngược lại
Theo bảng số liệu trên ta thấy rằng A và B là 2 loại sản phẩm có phân chia theo thứ hạng chất lượng nên ta sử dụng phương pháp đơn giá bình
quân để xác định sự tăng giảm chất lượng mặt hàng của các sản phẩm.
+ Phương pháp đơn giá bình quân:
. Sản phẩm A:
980 *13* 310 * 6 * 240 * 3
PTH 
 10 (1000đ/sp)
980  310  240
870 *12 * 320 * 5 * 210 * 2
PKH 
 8,9 (1000đ/sp)
870  320  210
Theo số liệu trên ta có: PTH  A  PKH  A (10 > 8,9). Điều này chứng tỏ chất lượng của mặt hàng A ở kỳ thực hiện tốt hơn so với kế hoạch.
. Sản phẩm B:
600 *12  800 *8
PTH 
 9,7 (1000đ/sp)
640  900
640 *10  900 * 6
PKH 
 7,66 (1000đ/sp)
640  900
Theo số liệu trên ta có: PTH  B  PKH  B (9,7 > 7,66). Điều này chứng tỏ chất lượng của mặt hàng A ở kỳ thực hiện tốt hơn so với kế hoạch.
+ Phương pháp hệ số phẩm cấp:
. Sản phẩm A:
980 *13  310 * 6  240 * 3
H TH 
 0.77
(980  310  240) *13
870 *12  320 * 5  210 * 2
H KH 
 0,74
(870  320  210) *12
Theo số liệu trên ta thấy rằng hệ số phẩm cấp ở kỳ thực hiện lớn hơn kỳ kế hoạch, điều này chứng tỏ chất lượng sản phẩm của mặt hàng A ở kỳ
thực hiện so với kế hoạch là tốt hơn.
.Sản phẩm B:
600 *12  800 *8
H TH 
 0,8
(600  800) *12
640*10  900*6
H KH 
 0,77
(600  900)*10
Theo số liệu trên ta thấy rằng hệ số phẩm cấp ở kỳ thực hiện lớn hơn kỳ kế hoạch, điều này chứng tỏ chất lượng sản phẩm của mặt hàng B ở kỳ
thực hiện so với kế hoạch là tốt hơn.
2. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất theo mặt hàng:
Ta có bảng sau:
Tên
Thứ
Số lượng
Đơn giá bán Q0P0
Q1P1
Số chênh lệch
Số TH
sản
hạng
(kg)
(1000đ)
theo
phẩm
KH
KH
TH
KH
TH
+ (-)
%
A
Loại 1
870
980
12
13
10440 12740 +2300 +22,03 870
Loại 2
320
310
5
6
1600
1860
+260
+16,25 310
Loại 3
210
240
2
3
420
720
+300
+71,43 210
B
Loại 1
640
600
10
12
6400
7200
+800
+12,5 600
Loại 2
900
800
6
8
5400
6400
+1000 +18,52 800
Tổng
2940 2930
24260 28920 +4660 +19,2 2790
Dựa vào bảng số liệu trên, ta tiến hành phân tích các chỉ tiêu sau:
- Phần trăm hoàn thành kế hoạch của từng mặt hàng:
+ Mặt hàng A:
980
x100%  112,64%
. Phần trăm hoàn thành của sản phẩm loại 1 là:
870
310
x100%  96,875%
. Phần trăm hoàn thành của sản phẩm loại 2 là:
320
240
x100%  114,3%
. Phần trăm hoàn thành của sản phẩm loại 3 là:
210
. Phần trăm hoàn thành của sản phẩm A là:
1530
x100%  109,3%
1400
+ Mặt hàng B:
600
x100%  93,75%
640
800
x100%  88,89%
. Phần trăm hoàn thành của sản phẩm loại 2 là:
900
1400
x100%  90,9%
. Phần trăm hoàn thành của sản B là:
1540
-> Có thể thấy rằng việc hoàn thành sản lượng sản xuất trong kỳ của tất cả sản phẩm là do tác động đồng thời của 2 loại sản phẩm A và B. Theo
số liệu phân tích trên ta có thể kết luận:
+ Tổng thể mặt hàng B không hoàn thành kế hoạch sản xuất với mức hoàn thành kế hoạch chỉ đạt 90,9%, trong đó sản phẩm loại 1 đạt 93,75%
và loại 2 chỉ đạt 88,89%.
+ Tổng thể mặt hàng A đạt 109,3% tuy nhiên lại chịu ảnh hưởng sự giảm xuống của sản phẩm loại 2 (chỉ đạt 96,875% kế hoạch), loại 112,64%
và loại 2 đạt 109,3%.
2930
x100%  99,66%
- Phần trăm hoàn thành kế hoạch chung của doanh nghiệp:
2940
2970
x100%  94,9%
- Phần trăm hoàn thành kế hoạch bình quân của doanh nghiệp:
2940
Kết luận: Trong kỳ doanh nghiệp đã không hoàn thành kế hoạch sản xuất đề ra và việc hoàn thành kế hoạch sản xuất bình quân trong kỳ thực
hiện cũng không đảm bảo.
3. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch tiêu thụ của doanh nghiệp.
Sử dụng phương pháp so sánh để phân tích chỉ tiêu thực hiện kế hoạch tiêu thụ của doanh nghiệp.
- Số tuyệt đối: 28920 - 24260 = +4660 (1000đ)
28920
x100%  119, 2%
- Số tương đối:
24260
Theo phân tích câu 2 thì sản lượng trong kỳ thực hiện là không hoàn thành tuy nhiên ở đây doanh thu của doanh nghiệp trong kỳ thực hiện lại
tăng 2.300.000đ tương ứng với mức tăng tương đối là 122,03%. Sự tăng lên của doanh thu trong kỳ thực hiện là do ảnh hưởng cùa các nhân tố
sản lượng và giá bán.
4. Xác định sự ảnh hưởng của chất lượng sản phẩm đến chỉ tiêu tổng giá trị sản lượng.
- Xác định sự ảnh hưởng theo đơn giá bình quân:
+ Mặt hàng A: ( PTH  A  PKH  A ) x Q1 = (10 – 8,9)*1530 = 1683 (1000đ)
-> Chất lượng mặt hàng A làm cho giá trị sản lượng tăng 1.683.000đ
+ Mặt hàng B: ( PTH  B  PKH  B ) x Q1 = (9,7 -7,66)*1400 = 2842 (1000đ)
-> Chất lượng mặt hàng B làm cho giá trị sản lượng tăng 2.842.000đ
. Phần trăm hoàn thành của sản phẩm loại 1 là:
- Xác định sự ảnh hưởng theo hệ số phẩm cấp:
+ Mặt hàng A: ( HTH  A  H KH  A ) x Q1xPI ( KH ) = (0,77 – 0,74)*1530*12 = 734,4 (1000đ)
-> Chất lượng mặt hàng A làm cho giá trị sản lượng tăng 734.400đ
+ Mặt hàng B: ( HTH  B  H KH  B ) x Q1xPI ( KH ) = (0,8 - 0,77)*1400*10 = 560 (1000đ)
-> Chất lượng mặt hàng B làm cho giá trị sản lượng tăng 560.000đ.
Bài 3: Giả sử tài liệu tại doanh nghiệp X trong năm N có các tài liệu sau: (đề thi tốt nghiệp 2010)
Số chênh lệch
Chỉ tiêu
Kế hoạch Thực hiện
+ (-)
%
Giá trị sản xuất (1000đ)
4.180.000 5.362.500 +1.182.500 28,3
Số công nhân sản xuất bình quân (người)
200
250
+50
+25
Tổng số ngày công làm việc của CNSX (ngày)
55.000
68.750
+13.750
+25
Tổng số giờ công làm việc của CNSX (giờ)
385.000
508.750
+123.750
32,14
Tài liệu bổ sung:
- Kế hoạch cung ứng nguyên vật liệu đúng như dự kiến kế hoạch.
- Trong năm doanh nghiệp không thực hiện được kế hoạch sữa chữa lớn máy móc thiết bị, TSCĐ dùng vào sản xuất kinh doanh.
- Trong năm doanh nghiệp có trang bị đầy đủ các thiết bị về bảo hộ lao động cho CNSX.
Yêu cầu:
1. Phân tích đánh giá sự biến động số lao động trực tiếp tại đơn vị.
2. Phân tích tình hình thưc hiện kế hoạch năng suất lao động của CNSX.
3. Đánh giá khái quát ảnh hưởng của các nhân tố về lao động đến chỉ tiêu giá trị sản xuất của đơn vị.
GIẢI:
1. Phân tích đánh giá sự biến động về số lao động tại đơn vị.
Dựa vào bảng số liệu trên ta thấy rằng số công nhân sản xuất của doanh nghiệp ở kỳ thực hiện tăng 50 người so với kỳ kế hoạch, tương ứng mức
tăng tương đối là 25%.
(Lưu ý: khi làm bài thi nhớ ghi rõ số so sánh tuyệt đối và số so sánh tương đối sau đó mới cho kết luận và nhận xét.)
2. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch năng suất lao động của công nhân sản xuất.
Gọi NSLD là năng suất lao động bình quân, ta có các chỉ tiêu sau:
* Năng suất lao động CNSX thực hiện kế hoạch theo năm:
5362500
 21450 (1000đ/năm)
- Kỳ thực hiện: NSLDTH 
250
4180000
 20900 (1000đ/năm)
- Kỳ kế hoạch: NSLD KH 
200
So sánh giữa 2 kỳ thực hiện và kế hoạch ta có:
+ Số tuyệt đối: 21450 – 20900 = +550 (1000đ/năm)
21450
x100%  102,63%
+ Số tương đối:
20900
-> Rõ ràng năng suất lao động bình quân của kỳ thực hiện tăng 550.000đ/năm so với kế hoạch ban đầu, tương ứng với số tăng tương đối là
2,63%.
* Năng suất lao động CNSX thực hiện kế hoạch theo ngày:
5362500
 78 (1000đ/ngày)
- Kỳ thực hiện: NSLDTH 
68750
4180000
 76 (1000đ/ngày)
- Kỳ kế hoạch: NSLD KH 
55000
Ta có:
+ Số tuyệt đối: 78 -76 = +2 (1000đ/ngày)
78
x100%  102,63%
+ Số tương đối:
76
-> Vậy năng suất lao động bình quân kỳ thực hiện tăng 2000đ/ngày so với kế hoạch đặt ra, tương ứng số tăng tương đối là 2,63%.
3. Đánh giá khái quát ảnh hưởng của các nhân tố lao động đến chỉ tiêu giá trị sản xuất của đơn vị.
Ta có:
Giá trị sản xuất
Năng suất lao động bình quân =
Số CNSX bình quân*Số ngày LVBQ 1 CN*Số giờ LVBQ ngày 1 CN
 GTSX
Hay: Ng 
g
Giá trị sản xuất = Số CNSX bình quân*Số ngày LVBQ 1 CN*Số giờ LVBQ ngày 1CN* NSLD
Gọi Q: Giá trị sản xuất của doanh nghiệp
a: Số công nhân sản xuất bình quân.
b: Số ngày làm việc bình quân 1 công nhân
c: Số giờ làm việc bình quân ngày 1 công nhân.
d: Năng suất lao động bình quân giờ 1 công nhân.
Ta được phương trình kinh tế: Q = a*b*c*d
Với : a, b, c, d theo số liệu bảng dưới đây:
Chỉ tiêu
Kế hoạch Thực hiện
Giá trị sản xuất (1000đ)
4180000
5362500
Số công nhân sản xuất bình quân (người)
200
250
Số ngày làm việc bình quân 1 công nhân (ngày)
275
275
Số giờ làm việc bình quân 1 công nhân (giờ)
7
7,4
Năng suất lao động bình quân giờ 1 công nhân
10,86
10,54
- Kỳ kế hoạch: Q0 = a0b0c0d0 = 4.180.000 (1000đ)
- Kỳ thực hiện: Q1 = a1b1c1d1 = 5.362.500 (1000đ)
Mức biến động: Q  Q1  Q0  1.182.500 (1000đ)
Sử dụng phương pháp số chênh lệch để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến sự biến động chỉ tiêu giá trị sản xuất của doanh nghiệp.
+ Ảnh hường của nhân tố a:
4180000
Qa  (a1  a0 )b0c0 d 0  (250  200) * 275 * 7 *
 1045000 (1000đ)
385000
+ Ảnh hưởng của nhân tố b: Qb  0
+ Ảnh hưởng của nhân tố c:
4180000
Qc  a1b1 (c1  c0 )d 0  250 * 275 * (7,4  7) *
 298571, 43 (1000đ)
385000
+ Ảnh hưởng của nhân tố d:
5362500 4180000
Qd  a1b1c1 (d1  d 0 )  250 * 275 * 7 * (

)  161071, 43 (1000đ)
508750
385000
-> Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ta được:
Q  Qa  Qb  Qc  Qd  1182500 (1000đ)
Tới đây rồi bà con tự cho nhận xét dựa vào các số liệu trên, sau đó cho kết luận nha. 
(Nên dùng phương pháp so sánh để nhận xét khái quát sau đó mới dựa vào số liệu trên để nhận xé cụ thểt từng nhân tố ảnh hưởng).
Bài 4: Tại một doanh nghiệp X có các tài liệu sau đây:
1. Tổng giá trị sản xuất qua các năm tính theo giá cố định (triệu đồng):
N
N–3
N–2
N–1
KH
TH
60.000
62.500
65.200
75.000
74.400
2. Tài liệu bổ sung trong năm N:
Chỉ tiêu
KH
TH
Số công nhân sản xuất bình quân năm
300
310
Năng suất lao động bình quân năm 1 công nhân sản xuất (1.000.000đ)
250
240
Tổng quỹ tiền lương (1.000.000đ)
3200
3250
Yêu cầu:
1. Phân tích xu hướng và nhịp điệu tăng trưởng sản xuất của doanh nghiệp qua các năm.
2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả sản xuất năm N.
3. Đánh giá tình hình sử dụng số lượng công nhân sản xuất trong mối quan hệ với kết quả sản xuất năm N.
GIẢI:
1. Phân tích xu hướng và nhịp điệu tăng trưởng sản xuất của doanh nghiệp qua các năm.
Chỉ tiêu
(N – 2) so với (N – 3)
(N – 1) so với (N – 2)
N so với (N – 1)
Số tuyệt đối
+ 2500
+ 2700
+ 9200
Số tương đối
+ 4,17
+ 4,32
+ 14,11
Qua bảng số liệu trên ta dễ dàng nhận ra giá trị sản xuất qua các năm đều tăng từ năm (N – 3) đến năm N; cụ thể là:
- Giá trị sản phẩm sản xuất năm (N – 2) tăng 2500 (tr.đ) so với năm (N – 3), tương ứng số tăng tương đối là 4,17%.
- Giá trị sản phẩm sản xuất năm (N – 1) tăng 2700 (tr.đ) so với năm (N – 2), tương ứng số tăng tương đối là 4,32%.
- Giá trị sản phẩm sản xuất năm N tăng 9200 (tr.đ) so với năm (N – 1), tương ứng số tăng tương đối là 14,11%.
2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả sản xuất năm N.
Đối tượng phân tích: Kết quả sản xuất năm N.
Ta có: KQSX = Số công nhân sản xuất bình quân năm*Năng suất lao động bình quân năm 1 CNSX.
Gọi Q: Kết quả sản xuất
a: Số công nhân sản xuất bình quân năm.
b: Năng suất lao động bình quân năm 1 công nhân sản xuất.
suy ra: Q =a*b
Kỳ kế hoạch: Q0 = a0b0 = 300*250 = 75.000 (tr.đ)
Kỳ thực hiện: Q1 = a1b1 = 310*240 = 74.400 (tr.đ)
Mức biến động: Q  Q1  Q0  74400  75000  600 (tr.đ)
Sử dụng phương pháp số chênh lệch để phân tích sự ảnh hưởng của các nhân tố đến chỉ tiêu kế quả sản xuất.
- Ảnh hưởng của nhân tố a:
Qa  (a1  a0 ) * b0  (310-300)*250 = +2500 (tr.đ)
- Ảnh hưởng của nhân tố b:
Qa  a1 * (b1  b0 )  310*(240-250) = -3100 (tr.đ)
-> Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ta được:
Q  Qa  Qb  (2500)  (3100)  600 (tr.đ)
Nhận xét:
Kết quả sản xuất của doanh nghiệp ở kỳ thực hiện giảm 600 (tr.đ) so với kế hoạch do chịu ảnh hưởng của 2 nhân tố:
+ Nhân tố số lượng công nhân trong kỳ làm tăng giá trị sản xuất tăng thêm 2500 (tr.đ)
+ Nhân tố năng suất lao động bình quân 1 công nhân làm giảm giá trị sản xuất 3100 (tr.đ)
Mặc dù kết quả sản xuất của doanh nghiệp trong năm vẫn đảm bảo tăng nhưng sự tăng này là nhờ vào việc tăng quy mô về số lượng công nhân
sản xuất để bù đắp cho sự giảm xuống của năng suất lao động bình quân. Điều này chứng tỏ hiệu quả sử dụng lao động của doanh nghiệp trong
kỳ thực hiện và đồng thời việc tăng quy mô về số lao động trực tiếp là không hợp lý.
3. Đánh giá tình hình sử dụng số lượng công nhân sản xuất trong mối quan hệ vối kết quả sản xuất năm N.
Số tuyệt đối: 310 – 300 = +10 (người)
310
x100%  103,33%
Số tương đối:
300
Số công nhân sản xuất kỳ thực hiện tăng 10 người so với kỳ kế hoạch, tương ứng với số tăng tương đối là 3,33%.
Sự tăng lên của quy mô sản xuất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả sản xuất của doanh nghiệp trong kỳ, do đó ta tiến hành điều chỉnh số lượng
công nhân sản xuất theo chỉ tiêu kết quả sản xuất giữa kỳ thực hiện so với kế hoạch theo yếu tố tương quan.
74400
)  12 (người)
TH – KHđc = 310  (300 x
75000
Vậy lẽ ra với kết quả sản xuất đạt được ở kỳ thực hiện thì doanh nghiệp chỉ cần 298 công nhân là đủ tuy nhiên thực tế là 310 công nhân. Chứng
tỏ tình hình sử dụng công nhân trong kỳ là không hiệu quả.
Bài 5:
Có tài liệu tại một công ty sản xuất trong 2 kỳ báo cáo như sau:
* Khối lượng sản phẩm sản xuất kỳ kế hoạch:
Sản phẩm A: 4000 sp
Sản phẩm B: 2000 sp
Sản phẩm C: 6000 sp
* Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch sản xuất của sản phẩm A là 120%, của sản phẩm B là 110%, sản phẩm C là 90%.
* Tình hình giá thành và giá bán sản phẩm như sau:
Giá thành đơn vị sản phẩm
Giá bán sản phẩm
Sản phẩm
Năm trước
Kế hoạch
Thực hiện
Kế hoạch
Thực hiện
A
200
190
250
250
B
110
90
95
150
160
C
400
380
370
450
460
Yêu cầu:
1. Phân tích chung tình hình giá thành sản phẩm.
2. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của sản phẩm so sánh được.
3. Phân tích chi phí tính trên 1000đ giá trị sản phẩm hàng hóa.
GỢI Ý:
Dựa vào các số liệu đã cho bà con dễ dàng tính ra được khối lượng sản phẩm sản xuất được ở kỳ thực hiện, sau đó bà con mới kẻ trước bảng số
liệu để tính rồi mới làm bài.
Ta có bảng số liệu như sau:
Sản phẩm
A
B
C
Tổng
Khối lượng sp-Q
Kế
Thực
hoạchhiện-Q1
Q0
4000
4800
2000
1800
6000
6600
12000
13200
Sản phẩm
Q1Z0
Q1P0
A
B
C
Tổng
960000
162000
2508000
3630000
1200000
270000
2970000
4440000
Năm
trướcZNT
110
400
Giá thành-Z
Kế
Thực
hoạchhiện-Z1
Z0
200
190
90
95
380
370
Giá bán-P
Kế
Thực
hoạchhiện-P1
P0
250
250
150
160
450
460
Q0Z0- Q0ZNT
Q0Z0
Q1Z1
Q0ZNT
Q1ZNT
800000
180000
2280000
3260000
912000
171000
2442000
3525000
220000
2400000
2620000
198000
2640000
2838000
Q1Z1- Q1ZNT
+ (-)
%
+ (-)
-40000
-120000
-160000
-18,18
-5
-6,11
-27000
-198000
-225000
-13,63
-7,5
-7,93
Q0P0
Q1P1
1000000
300000
2700000
6700000
1200000
288000
3036000
7116000
1. Phân tích chung tình hình giá thành sản phẩm.
Bằng phương pháp so sánh chúng ta có thể đánh giá chung tình hình giá thành sản xuất của doanh nghiệp ở kỳ thực hiện như sau:
- Số tuyệt đối: 3.525.000 – 3.260.000 = 265.000 (1000đ)
3.525.000
x100  108,13%
3.260.000
Rõ ràng giá thành thực tế của doanh nghiệp đã tăng so với kế hoạch ban đầu. Mức tăng giá thành của doanh nghiệp ở kỳ thực hiện là
265.000.000đ tương ứng với số tương đối tăng là 8,13%.
Giả sử đề yêu cầu phân tích giá trị sản xuất (khác với kế quả sản xuất kinh doanh hay kết quả tiêu thụ) thì ta làm như sau:
Ta có: GTSX = KLSX*Giá thành sản xuất
Gọi W: Giá trị sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp
a: Khối lượng sản phẩm sản xuất sản phẩm
b: Giá thành sản xuất
Dùng phương pháp số chênh lệch để phân tích sự ảnh hưởng của các nhân tố đến chỉ tiêu giá trị sản xuất sản phẩm kỳ thực hiện so với kế hoạch
đề ra và phải thực hiện phân tích cho từng sản phẩm.
- Kỳ kế hoạch: W0 = a0b0
- Kỳ thực hiện: W1 = a1b1
-> Sau khi phân tích xong sẽ rút ra kết luận về sự thay đổi của từng sản phẩm tác động đến tình hình giá thành của toàn doanh nghiệp.
2. Phân tích tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của sản phẩm so sánh được
Tương tự các bài trên chúng ta cũng tính M0, T0, M1, T1 rồi dùng phương pháp so sánh để đánh giá. Trong trường hợp số liệu đã được tính ở sẵn
ở bảng thì chỉ việc nhận xét là OK. 
3. Phân tích chi phí tính trên 1000đ giá trị sản phẩm hàng hóa.
Dùng công thức tính chi phí cho 1000đ giá trị sản phẩm hàng hóa và phân tích bằng phương pháp thay thế liên hoàn
 QxZ x1000
Công thức: F 
 QxP
- Số tương đối:
 Q Z x1000  3.620.000 x1000  486,567 (đồng)
6.700.000
Q P
 Q Z x1000  3.525.000 x1000  495,363 (đồng)

7.116.000
Q P
- Kỳ kế hoạch: F0 
0
0
0 0
- Kỳ thực hiện: F0
1 1
1 1
-> Mức biến động: F  F1  F0  495,363  486,567  8,796 (đồng)
* Nhận xét: dùng phương pháp so sánh để nhận xét tổng quát sự tăng lên của chỉ tiêu chi phí tính trên 1000đ giá trị sản phẩm hàng hóa, sau đó
phân tích kết cấu mặt hàng ảnh hưởng đến chỉ tiêu này, tương tự các bài trên.
Bài 6: Có một tài liệu tài công ty X như sau:
Giá thành sản xuất
Chi phí sản xuất sản phẩm hỏng
Tên sản phẩm
Kỳ trước
Kỳ này
Kỳ trước
Kỳ này
A
100
300
2
6,9
B
200
300
10
15
Tổng
300
600
12
21,9
Yêu cầu: Đánh giá tình hình chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp căn cứ vào số liệu trên.
GIẢI:
Tên sản phẩm
Giá thành sản xuất
Số tiền
Tỷ trọng
1
2
Kỳ trước
Chi phí sản xuất sản
phẩm hỏng-Q0f0
3
Tỷ lệ sai hỏng cá
biệt-f0
4
3
x100
1
2%
5%
-
Tỷ lệ sai hỏng
bình quân-F0
5
Giá thành sản xuất
Số tiền
Tỷ trọng
6
7
Kỳ này
Chi phí sản xuất sản
Tỷ lệ sai hỏng cá
phẩm hỏng-Q1f1
biệt-f1
8
8
x100
6
2,3%
5%
-
9
Tỷ lệ sai hỏng
bình quân-F1
10
A
100 33,33
2
300
50
6,9
B
200 66,67
10
300
50
15
Tổng
300
100
12
600
21,9
4
3,65
Lưu ý các công thức sau:
1. Tỷ lệ phế phẩm = Số lượng sản phẩm hỏng/Tổng số sản phẩm hỏng
Nhược điểm của công thức này là chỉ tính riêng cho từng loại sản phẩm nên chúng ta hay dùng công thức thứ 2.
Q  QB  ...  Qn
x100
2. Tỷ lệ sai hỏng bình quân F: F  A
QA  QB  ...  Qn
Trong đó: QA, QB,…,Qn: Sản lượng của mỗi loại sản phẩm cá biệt được tính bằng giá thành sản xuất.
fA, fB,…, fn: Tỷ lệ sai hỏng cá biệt của mỗi loại sản phẩm
F: Tỷ lệ sai hỏng bình quân.
* Ưu điểm của phương pháp này là có thể tính riêng cho từng loại sản phẩm và vừa có thể tổng hợp nhiều loại sản phẩm để đánh chung. Khi
phân tích cần phải loại bỏ sự ảnh hưởng của cơ cấu sản phẩm đến chỉ tiêu tỷ lệ sai hỏng bình quân.
Trong bài này ta giải như sau:
* Đánh giá chung tình hình chất lượng sản phẩm của kỳ này so với kỳ trước.
- Tỷ lệ sai hỏng bình quân kỳ trước F0 = 4%
- Tỷ lệ sai hỏng bình quân kỳ này F1 = 3,65%
- Chênh lệch: ΔF = F1 – F0 = 3,65 – 4 = -0,35%
Tỉ lệ sai hỏng bình quân kỳ này thấp hơn kỳ trước là 0.35% ( 3.65% - 4% ) điều đó nói lên chất lượng sản phẩm kỳ này cao hơn so với kỳ trước.
Nhưng khi nhìn vào các chỉ tiêu tỷ lệ sai hỏng cá biệt trên ta thấy rằng chất lượng sản xuất sản phẩm A kém hơn kỳ trước vì tỉ lệ sai hỏng cao
hơn 0.3%, còn sản phẩm B không đổi vì tỉ lệ sai hỏng sản phẩm B vẫn bằng kỳ trước ( 5% ). Như vậy chất lượng sản phẩm nói chung phải kém
hơn kỳ trước. Và điều này là do ảnh hưởng của nhân tố kết cấu sản phẩm.
* Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố.
- Sản lượng thay đổi, kết cấu sản phẩm và tỉ lệ sai hỏng cá biệt giữ nguyên.
+ Sản lượng thay đổi trong điều kiện kết cấu không đổi, nghĩa là thay sản lượng kế hoạch bằng thực tế trong điều kiện giả định tỷ lệ hoàn thành
kế hoạch sản lượng của từng loại sản phẩm đều bằng nhau và bằng tỷ lệ hoàn thành kế hoạch sản lượng chung toàn xí nghiệp.
+ Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch về sản lượng của xí nghiệp.
Q'Ti
 QTi x100  K
x100 
QKi
 QTi
 Q 'Ti  QKi * K
Trong đó:
. Q‘Ti : sản lượng thực tế của sản phẩm thứ i tính theo giá thành sản xuất trong điều kiện kết cấu không đổi.
. QKi : sản lượng kế hoạch của sản phẩm thứ i tính theo giá thành sản xuất.
. QTi : sản lượng thực tế của sản phẩm thứ i tính theo giá thành sản xuất.
. K : tỷ lệ hoàn thành kế hoạch sản lượng của xí nghiệp.
600
600
100 x
x 2%  200 x
x5%
300
300
Fa 
x100  4%
600
Như vậy, sản lượng thay đổi trong điều kiện kết cấu giữ nguyên như kế hoạch không ảnh hưởng đến tỷ lệ sai hỏng bình quân nghĩa là chất lượng
sản phẩm không thay đổi so với kế hoạch.
- Kết cấu sản lượng sản phẩm thay đổi, tỷ lệ sai hỏng cá biệt giữ nguyên.
+ Thay kết cấu kế hoạch bằng thực tế nghĩa là thay sản lượng thực tế với kết cấu kế hoạch bằng sản lượng thực tế với kết cấu thực tế của nó.
+Nếu kết cấu sản lượng thay đổi theo chiều hướng tăng tỉ trọng của các loại sản phẩm có tỉ lệ sai hỏng cá biệt cao thì sẽ làm cho tỉ lệ sai hỏng
bình quân tăng lên. Và ngược lại nếu tăng tỉ trọng các loại sản phẩm có tỉ lệ sai hỏng cá biệt thấp thì sẽ làm cho tỉ lệ sai hỏng bình quân giảm
bớt.
+Trong cả hai trường hợp, chất lượng sản xuất sản phẩm nói chung không có biến đổi so với kỳ trước (vì các tỉ lệ sai hỏng cá biệt không biến đổi
so với kỳ trước).
300 * 2%  300 * 5%
Fb 
x100  3,5%
600
So với kỳ trước: 3.5% - 4% = - 0.5%.
Ở ví dụ này XN đã tăng tỷ trọng sp A có tỷ lệ sai hỏng cá biệt thấp 2%, giảm tỷ trọng sp B có tỷ lệ sai hỏng cá biệt cao 5% làm cho tỷ lệ sai
hỏng bình quân giảm 0.5%. Chính điều này đã che dấu thực chất chất lượng công tác sản xuất của xí nghiệp.
- Tỷ lệ sai hỏng cá biệt thay đổi.
300 * 2,3%  300 * 5%
Fc 
x100  3,65%
600
So với lần biến đổi trước: 3.65% - 3.5% = + 0.15%.
Tỷ lệ sai hỏng cá biệt thay đổi tăng làm cho tỷ lệ sai hỏng bình quân tăng 0.15%. Đây là biểu hiện không tốt.
Tổng hợp mức độ ảnh hưởng của các nhân tố:
Nhân tố 1 -> 0
Nhân tố 2 -> - 0.5%.
Nhân tố 3 -> + 0.15%.
Tổng cộng: - 0.35%
Loại trừ ảnh hưởng của nhân tố kết cấu: 3.65% - ( - 0.5% ) = 4.15%.
So với kỳ trước: 4.15% - 4% = + 0.15%.
Kết luận: chất lượng sản xuất sản phẩm kỳ này giảm so với kỳ trước 0.15%, nguyên nhân có thể có là:
- Chỉ thị công tác thiết kế đồ án sai.
- Không tôn trọng qui tắc, vi phạm kỹ thuật.
- Vật liệu hỏng, kém chất lượng…