Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE LESSON EXEMPLAR IN EPP 4 – AGRIKULTURA PRE-TEST Panuto: Ang mga sumusunod ay mga karaniwang basura sa ating tahanan. Lagyan ng tsek (/) ang patlang kung ito ay maaaring gawing patabang organiko at ekis (x) kung hindi. _____1. balat ng saging _____2. plastic cup _____3. pinaglinisan ng isda _____4. tuyong dahon _____5. damo _____6. pinagbalatan ng mga gulay _____7. plastic bottles _____8. styro cups _____9. paper bags _____10. balat ng itlog Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE LESSON EXEMPLAR IN EPP 4 – AGRIKULTURA Buwan: ______________ Petsa: _______________ Bilang ng araw: 1 Aralin : PAGGAWA NG ORGANIKONG PATABA (Composting) LAYUNIN: Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang pang-unawa sa kaalaman at kasanayan sa pagtatanim ng halamang ornamental bilang isang gawaing pagkakakitaan. Pamantayan sa Pagganap: Naisasagawa ang pagtatanim, pag-aani, at pagsasapamilihan ng halamang ornamental sa masistemang pamamaraan. Mga Kasanayan sa Pagkatuto: 1.8 Naisasagawa ang masistemang pangangalaga ng tanim. (EPP4AG-0e-8) 1.81 pagdidilig, pagbubungkal ng lupa, paglalagay ng abono, paggawa ng abonong organiko atbp. Pagpapahalaga: Pagiging maingat sa paggawa NILALAMAN: Paggawa ng Organikong Pataba (Composting) KAGAMITANG PANTURO Sanggunian: 1. Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan Gabay ng Guro pp.158-160 2. Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan Kagamitang ng Mag-aaral pp 366-374 3. Compendium of Notes in Agriculture Grade.4- p.11-12 Iba pang Kagamitang Panturo: TV,Video presentation, laptop, powerpoint presentation, mga larawan, aktuwal na kagamitan PAMAMARAAN: Balik-aral sa nakaraang aralin at/o pagsisimula ng bagong aralin: Natalakay sa nakaraang aralin ang dalawa sa masistemang paraan ng pangangalaga ng tanim. Ito ay ang pagdidilig at pagbubungkal ng lupa. Isa-isahin ang mga kagamitan sa paghahalaman at ang angkop nilang gamit. Ano-ano ang masistemang paraan ng pagdidilig ng halaman? Paghahabi sa layunin ng aralin Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE Magpakita ng dalawang halaman. Ilarawan ang dalawang halaman. Ano kaya ang kulang ng isang halaman? Pag-uugnay ng mga halimbawa sa bagong aral. Sa paghahalaman kailangan din ang abono upang maging mataba at malago ang mga pananim. Ito ay maaaring magmula sa likas na yaman. Sa pamamagitan ng composting ang mga sariwa o nabubulok na mga basura tulad ng balat ng prutas/ gulay, dahon ng halaman at dumi ng mga hayop ay pwedeng gawing abono. Ang organikong pataba ay maganda sa lupa at halaman dahil ito ay nakapagdadagdag ng water holding capacity ng lupa at nakapagpapataba ng mga halaman. Kaya mainam na sa ating paghahalaman tayo ay mayroong kaalaman sa paggawa ng organikong pataba sa pamamagitan ng paggawa ng compost. Pagtatalakay ng bagong konsepto at paglalahad ng bagong kasanayan #1 Organikong Pataba o Composting ay isang uri ng pataba o organic fertilizer na nagmula sa nabulok na mga halaman, basura, dumi ng hayop at anumang uri ng orkanikong materyal. Ito ay maganda sa lupa at halaman. Nagpapadagdag ito ng water holding capacity ng lupa at nakapagpapataba ng mga halaman. Ang Compost Pit ay isang hukay kung saan nilalagay ang pinagsamang mga nabubulok na basura tulad ng dumi ng hayop, dahon, balat ng prutas o gulay, damo at iba pang nabubulok na materyal. Mga Paraan sa Paggawa ng Compost Pit 1. Humanap ng medyo mataas na lugar. 2. Hukayin ito ng 2 metro ang haba, luwang at lalim. Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE 3. Ilagay sa loob ng hukay ang mga pinutol na damo, basurang nabubulok at mga pinagbalatan ng gulay at prutas. 4. Patungan ito ng dumi ng hayop tulad ng baboy, manok at baka. 5. Sabugan ito ng abo at patungan ng lupa. 6. Ulitin ang ganitong pagkasunod-sunod ng damo, nabubulok na basura, dumi ng hayop, abo at lupa hanggang sa mapuno ang hukay. 7. Patagalin ng 3 buwan o higit pa upang mabulok. Kunin ang mga compost sa pamamagitan ng pagsasalandra gamit ang metal screen na maliliit ang butas. Ganito ring pamamaraan ang gagawin sa paggawa ng compost heap. Ang compost heap ay hindi nakabaon sa lupa. Basket Composting ay pinagsamang mga nabubulok na basura para maging organikong pataba sa isang sisidlan o lalagyan kung walang bakanteng lote. Mga Paraan sa Paggawa ng Basket Composting 1. Pumili ng lalagyan na yari sa kahoy o yero na sapat ang laki at haba na may isang metro ang lalaim. 2. Ikalat nang pantay ang mga pinagpatung-patong na tuyong dahon, dayami, pinagbalatan ng gulay at prutas, dumi ng mga hayop at lupa hanggang sa mapuno ang lalagyan. 3. Diligan ang laman ng sisidlan at lagyan ng pasingawang kawayan upang mabulok kaagad ang basura. Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE 4. Takpan ng dahon ng saging o lagyan ng bubong ang sisidlan upang hindi ito pamahayan ng langaw at iba pang peste. 5. Alisin ang mga pasingawang kawayan at haluin ang laman ng sisidlan para magsama ang lupa at ang nabubulok na mga bagay pagkalipas ng isang buwa E. Pagtatalakay ng bagong konsepto at paglalahad ng bagong kasanayan #2 Ang abono o pataba (fertilizer) ay mahalaga sa pananim. Pinagyayaman nito ang lupa upang maging sapat ang sustansiyang taglay ng lupa na kailangan ng mga ugat ng pananim. Dalawang Uri ng Abono o Pataba (Fertilizer) 1. Organikong Abono o Pataba (Organic Fertilizer) na gawa sa mga nabubulok na materyal, ligtas itong gamitin at mura ang halaga 2. Di-organikong Abono o Pataba (Inorganic Fertilizer) na may halong kemikal at nabibili sa mga tindahan o palengke. Ang organikong pataba ay mga pataba na katulad ng compost na galing sa mga duming binulok na dahon ng mga halaman at iba pang mga bagay na maaaring matunaw. Samantalang ang di-organikong pataba tulad ng urea (46-01) at complete fertilizer (14-14-14) ay inihanda sa prosesong kemikal at mekanikal, subalit iminumungkahi na huwag masyadong gamitin sapagkat ito ay nakasisira at hindi ligtas para sa tao. Paglinang sa Kabihasaan Pagpapakitang turo ng guro sa wastong paggawa Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE ng organikong pataba sa pamamagitan ng basket composting. Magbigay ng mga pagkalusugan at pangkaligtasang gawi sa paggawa ng organikong pataba upang makaiwas sa anumang sakit. Paglalapat ng aralin sa pang-araw-araw na buhay Ipabasa ang sitwasyon at sagutin ang katanungan. Isang araw, nakita ni Mang Lito ang kanyang mga halamang ornamental na naninilaw ang mga dahon at hindi namumulaklak. Kung ikaw ang anak ni Mang Lito, ano ang sasabihin mo sa kanya? Bakit? Paglalahat ng Aralin Sagutin ang mga sumusunod na tanong: 1. Ano-ano ang mga masistemang pamamaraan sa pagaalaga ng halaman? 2. Ibigay ang mga hakbang sa paggawa ng organikong pataba sa pamamagitan ng compost pit at compost heap. 3. Ano ang kabutihang naidudulot sa atin at sa ating kapaligiran ang paggamit ng organikong pataba. Tandaan na sa pamamagitan ng composting, ang mga sariwa o mga nabubulok na mga basura tulad ng balat ng prutas at gulay, mga tuyong dahon, damo at dumi ng mga hayop ay pwedeng gawing abono. Ito ay tinatawag na organikong abono na nakakaganda sa kalidad o uri ng lupang pagtataniman. Pagtataya ng Aralin Isasagawa ng mga mag-aaral ang kanilang natutunan ukol sa paggawa ng organikong pataba sa pamamagitan ng basket composting. Narito ang pamantayan. Pamantayan 1. Ginamit nang wasto ang mga kagamitan sa paggawa. 2. Naisagawa ang wastong pagkakasunod-sunod ng mga hakbang sa paggawa ng compost. 3. Nasunod ng wasto ang mga kaukulang pangkaligtasan at pangkalusugang gawi sa paggawa. 5 3 1 Karagdagang gawain para sa takdang-aralin at remediation Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE Gumawa ng sariling compost pit/ compost heap sa inyong tahanan. Magpakuha ng larawan o video habang ginagawa ito at ipadala ito sa guro. Mga Tala ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ Pagninilay Bilang ng mag-aaral na nakakuha ng 80% sa pagtataya Kabuuang Bilang: _____ Nakakuha:______ Bilang ng mag-aaral na nangangailangan ng iba pang gawain para sa remediation Kabuuang Bilang: _____ Hindi Nakakuha: _____ Nakatulong ba ang remedial? Bilang ng mag-aaral na nakaunawa sa aralin _____________________________________________________________________ _____________________________________________ Bilang ng mga mag-aaral na magpapatuloy sa remediation Kabuuang Bilang: ______ Nakakuha:______ Alin sa mga istratehiyang pagtuturo nakatulong ng lubos? Paano ito nakatulong? ________________________________________________________ Anong suliranin ang aking naranasan na solusyunan sa tulong ng aking punungguro at superbisor? _________________________________________________________ Anong kagamitang panturo ang aking nadibuho na nais kong ibahagi sa mga kapwa ko guro? _________________________________________________________ POST-TEST Republic of the Philippines Department of Education REGION III – CENTRAL LUZON SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE Panuto: Ayusin ang mga jumbled letters para matukoy ang tamang salita na inilalarawan ng bawat pangungusap. Isulat ang sagot sa patlang. 1. NAOBO– kailangan ito ng mga halaman upang maging mataba at malago ang mga pananim._________________________ 2. NGITSOPOCM- sa pamamagitan nito, ang mga sariwa o mga nabubulok na mga basura tulad ng mga balat ng prutas/gulay dahon ng halaman at mga dumi ng mga hayop ay puwedeng gawing abono.__________________ 3. NGOAGROKIN ANOBO – uri ng abono na galing sa mga nabubulok na bagay._____________________ 4. TOSCOMP TIP- ito ay isang hukay kung saan nilalagay ang mga nabubulok na bagay upang maging pataba. ____________ 5. TEKABS MOPOCSNGIT- ito’y isang sisidlan kung saan nilalagay ang mga nabubulok na bagay upang maging pataba. B. Panuto: Isulat ang T sa patlang kung tama ang isinasaad ng pangungusap at M naman kung ito ay mali. _______1. May dalawang uri ng abono, ang organiko at diorganikong abono. _______2. Ang di-organikong pataba ay galing sa nabulok na prutas, dumi ng hayop, mga nabubulok at iba pa. _______3. Ang halaman ay kailangang bungkalin isa o dalawang beses isang linggo. _______4. Ang compost pit ay inilalagay sa maayos na lugar para madaling makita ng mga tao. _______5. Pinagpapatung-patong na damo, nabubulok na basura, dumi, ng mga hayop, apog, o abo, at lupa ang tamang paglalagay sa compost heap/pit. Prepared by: VALERIE Y. DIZON Adviser Noted: NOLITO C. PINEDA, Ed.D Principal II