TOSHKENT VILOYATI MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI
BOSHQARMASI
OLMALIQ SHAHAR MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI BO’LIMI
18- UMUMTA’LIM MAKTABI
VRYOTBDO’-HCHT rahbari: Z. Majidov.
“CHAQIRUVGA QADAR BOSHLANG‘ICH
TAYYORGARLIK” O’QUV FANIDAN TAQVIM -MAVZU REJA
“TASDIQLAYMAH”
OLMALIQ SHAHAR MAKTABGACHA
VA MAKTAB TA’LIMI BO’LIMI qarashli
18-maktab direktori:_______ E.A.Sheranov.
“CHAQIRUVGA QADAR BOSHLANG‘ICH TAYYORGARLIK” O’QUV
FANIDAN TAQVIM -MAVZU REJA
10-11 sinf jami -34 soat
Ushbu Chaqiruvga qadar boshlangʻich tayyorgarlik fani bo’yicha taqvim mavzu
reja chaqiriluvchilarni harbiy xizmatga tayyorlash tizimining tarkibiy qismi sanalib
“Umumiy harbiy majburiyat va harbiy xizmat” toʻgʻrisidagi Oʻzbekiston Respublikasi
qonuniga muvofiq takomillashtiriladi va olib boriladi. 2023-2024 yangi oʻquv yili
uchun Oʻzbekiston Respublikasi xalq ta’limi vazirligi qoshidagi Respublika
ta’lim markazi rasmiy metodik boʻlimidan CHQBT fanidan 10-11-sinflar uchun
tigʻizlashtirilgan oʻquv rejasi, umumiy oʻrta ta’limning oʻquv dasturi, umumiy oʻrta
ta’limning malaka talablari hamda amaldagi darsliklarga moslab tuzilgan.
Ushbu taqvim mavzu reja amaliy fanlar metod birlashma a’zolari tomonidan
ekspertizadan oʻtkazilib, 2023-yil ___ avgustdagi
____-sonli metod birlashma
yigʻilishi qaroriga koʻra tasdiqlash uchun umumiy oʻrta ta’lim maktabining pedagogik
kengashida ko’rib chiqishga tavsiya etilgan.
Taqvim mavzu reja 18–umum ta`lim maktabining pedagogik kengashining 2023yil ____ avgustdagi ____ -sonli yigʻilishida ko’rib chiqilib ma’qullangan .
“CHAQIRUVGA QADAR BOSHLANG‘ICH TAYYORGARLIK”
O‘QUV FANIDAN TAQVIMIY-MAVZU REJA
10-sinf jami – 34 soat
№
Mavzu nomi
Soat
Taqvimiy
muddat
Uyga vazifa
1-bo‘lim. HARBIY-VATANPARVARLIK VA HARBIY SAN’AT TARIXI
HARBIY SAN’AT TARIXINING SHAKLLANISHI
Kirish. Dunyo miqyosida harbiy sohaning rivojlanishiga
1-dars
hissa qo‘shgan sarkardalar. Buyuk sarkardalarning
Nazariy
jangavor mahoratlari
1
CHQBT
10-sinf
6-12 betlar
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QUROLLI KUCHLARIDA HARBIY VA MILLIY
QADRIYATLAR
2-dars Vatanparvarlik va
Nazariy Jangavor an’analar
harbiy-vatanparvarlik
tushunchalari.
Ikkinchi jahon urushi yillarida O‘zbeksitonlik jangchilarning
3-dars
ko‘rsatgan qahramoliklari. Vatan mustaqilligi uchun jon fido
Nazariy
qilgan harbiy xizmatchilar
1
CHQBT
10-sinf
13-15 betlar
1
CHQBT
10-sinf
16-18 betlar
2-bo‘lim. HARBIY XIZMAT ASOSLARI
HARBIY XIZMATNING HUQUQIY ASOSLARI.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi Vatan himoyasi
4-dars
to‘g‘risida. Qurolli Kuchlarga rahbarlik qilish. Qurolli
Nazariy
Kuchlar Bosh shtabi. Harbiy okruglar
O‘zbеkiston Rеspublikasining “Umumiy harbiy majburiyat va
harbiy xizmat to‘g‘risida”gi qonuni. Harbiy xizmat turlari.
5-dars
Harbiy xizmatga chaqirilishdan ozod etish. Harbiy xizmatga
Nazariy
chaqirilish muddatini kechiktirish
1
CHQBT
10-sinf
20-22 betlar
1
CHQBT
10-sinf
23-27 betlar
O‘ZBЕKISTON RЕSPUBLIKASINING MUDOFAA TO‘G‘RISIDAGI QONUNI
Mudofaa tushunchasi. Mudofaa to‘g‘risidagi qonun.
6-dars
O‘zbеkiston
Nazariy
Rеspublikasi Qurolli Kuchlarining tashkil etilishi
1
CHQBT
10-sinf
28-30 betlar
7-dars O‘zbеkiston Rеspublikasi Qurolli Kuchlari. Mudofaa vazirligi
Nazariy qo‘shin turlari, vazifasi, tuzilishi va faoliyati asoslari
1
CHQBT
10-sinf
31-34 betlar
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QUROLLI KUCHLARINING ICHKI XIZMAT NIZOMI
Harbiy xizmatchilarning umumiy majburiyatlari. Harbiy
8-dars
unvonlar. Boshliqlar va bo‘ysunuvchilar, kattalar va kichiklar
Nazariy
1
CHQBT
10-sinf
35-41 betlar
Izoh
O’zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining tuzilishi;
9-dars Qurolli kuchlarga rahbarlik. Harbiy okruglar. Qurolli
Nazariy Kuchlarning harbiy harbiy oliy bilim yurtlari.
1
CHQBT 10-sinf
29-31betlar
3-bo‘lim. OTISH TAYYORGARLIGI
O‘QOTAR QUROLLARINING VAZIFASI, TUZILISHI, ISHLASH PRINSIPI
JANGOVAR XUSUSIYATLARI
10-dars
Nazariy
Kalashnikov avtomatining vazifasi, konstruktiv va ballistik
ko‘rsatkichlari, umumiy tuzilishi. Kalashnikov qo‘l
pulemyoti. Jangovar patronlar. Qurol-yarog‘ va o‘q-dorilar
bilan ishlaganda xavfsizlik choralari
1
CHQBT
10-sinf
47-52 betlar
11-dars
Amaliy
Avtomatning asosiy qism va mexanizmlari, ularning
vazifalari. Kalashnikov avtomatini noto‘liq qismlarga ajratish
va qayta yig‘ish tartibi
1
CHQBT
10-sinf
52-60 betlar
VA
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI QUROLLI KUCHLARI. SAF NIZOMI.
12-dars
Nazariy
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Saf
Nizomining asosiy qoidalari. Askarning saflanishdan avval
va safdagi majburiyatlari. Saf va uning elementlari
1
CHQBT 10-sinf
73-80 betlar
13-dars
Nazariy
Kundalik naryad, vzvod bo‘yicha posbonning vazifalari.
Vzvod bo‘yicha posbonning majburiyatlari.Vzvod bo‘yicha
navbatdagi posbonning xizmat burchini o‘tash uchun
joyning jihozlanishi.
1
CHQBT 10-sinf
51-54 betlar
JOYDA TURIB VA HARAKAT PAYTIDA QO‘ZG‘ALMAS VA PAYDO
BO‘LUVCHI NISHONLARGA O‘T OCHISH
14-dars
Amaliy
Mashg‘ulot o‘tkazishdagi xavfsizlik choralari. O‘qdonni
patron bilan to‘ldirish. Tayanchni tayyorlash. Tayanchdan
yotib otishga tayyorlanish. Otishni amalga oshirish. Otishni
to‘xtatish. Qurolni o‘qsizlantirish
1
CHQBT
10-sinf
68-74 betlar
4-bo‘lim. AMALIY JISMONIY TAYYORGARLIK.
TO‘SIQLAR YO‘LAGI (QATORI)DAN O‘TISH
15-dars
Amaliy
Yagona to‘siqlar yo‘lagi bilan tanishish. Alohida to‘siqlardan
o‘tish usullari va ularni yengib o‘tishni mashq qilish.
1
CHQBT
10-sinf
77-81betlar
16-dars
Amaliy
To‘siqlar yo‘lagini yengib o‘tish mashqini bajarish.
1
CHQBT
10-sinf
81-83 betlar
17-dars
Amaliy
Umumiy nazorat mashqlarini bajarish.
1
CHQBT
10-sinf
83-84 betlar
5-bo‘lim. HARBIY ISH ASOSLARI
UMUMQO‘SHIN JANGI ASOSLARI
18-dars
Nazariy
Jang haqida tushuncha. Zamonaviy umumqo‘shin jangining
tavsifi va maqsadi. Zamonaviy umumqo‘shin jangining asosiy
turlari. Askarning jangdagi majburiyatlari va ekipirovkasi
1
CHQBT
10-sinf
86-89 betlar
19-dars
Nazariy
Jangovar guruhning tarkibi, qurollanishi va
imkoniyatlari. Jangovar guruhning jangovar tartibi
jangovar
1
CHQBT
10-sinf
89-91 betlar
6-bo‘lim. FUQARO MUHOFAZASI
FAVQULODDA VAZIYATLAR TUSHUNCHASI. O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
HUDUDIDA SODIR BO‘LISH EHTIMOLI MAVJUD TABIIY XARAKTERDAGI
FAVQULODDA VAZIYATLAR
20-dars
Nazariy
Favqulodda vaziyatlar tushunchasi. Zilzila, ko‘chgilar, suv
toshqini, sel, qor ko‘chishi, kuchli shamol va boshqalar.
Yaqinlashib kelayotgan xavfning belgilari
1
CHQBT
10-sinf
94-96 betlar
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI HUDUDIDA YUZAGA KELISHI
MUMKIN BO‘LGAN TEXNOGEN VA TABIIY TUSDAGI FAVQULODDA VAZIYATLARDA
AHOLINING HARAKATLARI
21-dars
Nazariy
Favqulodda yuzaga keladigan epidemiologik, epizootik va
epifitotik vaziyatlar. Karantin va pandemiya
1
CHQBT
10-sinf
97-102 betlar
22-dars
Nazariy
Texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlar tushunchasi va
ularning yuz berish sabablari
1
CHQBT
10-sinf 102-106
betlar
OMMAVIY QIRG‘IN QUROLLARI VA ULARDAN AHOLINI HIMOYA QILISH
23 dars
Nazariy
Yadroviy qurol. Yadroviy zararlanish o‘chog‘i.
Termoyadro quroli. Neytron bombasi. Kimyoviy qurol
1
CHQBT
10-sinf
107-113
betlar
24-dars
Nazariy
Bakteriyaviy (biologik) qurol. Karantin va observatsiya.
Zamonaviy oddiy qirg‘in vositalari
1
CHQBT
10-sinf 114-116
betlar
SHAXSIY (INDIVIDUAL) HIMOYA VOSITALARI, VAZIFASI, TUZILISHI VA
ULARDAN FOYDALANISH TARTIBI
25-dars
Amaliy
26-dars
Amaliy
Nafas olish organlarini himoya qiluvchi individual vositalar.
Fuqaro gazniqoblari. Ularning vazifasi, tuzilishi va ulardan
foydalanish. Respirator. Changga qarshi matoli niqob, paxtadoka bog‘lagich va ulardan foydalanish
Terini himoya qilish vositalari. Maxsus himoya vositalari:
umumqo‘shin himoya jamlanmasi, yengil kostyum,
himoyalovchifiltrlovchi kiyim. Umumqo‘shin himoya
jamlanmasidan yoping‘ich, yengli plash, kombinezon
ko‘rinishida foydalanish. L-1 yengil kostyumini kiyish. Terini
himoya qilishning qo‘lbola vositalaridan foydalanish.
Germetizatsiyalash va aralashma shimdirish orqali himoya
xususiyatlarini oshirish
1
CHQBT
10-sinf 117-121
betlar
1
CHQBT
10-sinf 121-125
betlar
FUQARO MUHOFAZASI HIMOYA INSHOOTLARI
27-dars
Nazariy
Panagohlar. Radiatsiyaga qarshi pana joylar.
Oddiy pana joylar. Odamlarni himoya
joylashtirish
inshootlariga
1
CHQBT
10-sinf 125-128
betlar
EVAKUTSIYA TADBIRLARIDA AHOLINING HARAKAT QILISH TARTIBI
28-dars
Nazariy
Evakuatsiya tadbirlarini o‘tkazish
1
CHQBT
10-sinf 129-133
betlar
SANITARIYA ISHLOVI. KIYIM-BOSH VA BUYUMLARNI ZARARSIZLANTIRISH
29-dars
Nazariy
Odamlarni sanitariya ishlovidan o‘tkazish.
CHQBT
10-sinf 134-136
betlar
1
7-Bo‘lim. TIBBIY BILIM ASOSLARI
SHIKASTLANGANDA, BAXTSIZ HODISA SODIR BO‘LGANDA VA
JAROHATLANGANDA (YARALANGANDA) BIRINCHI TIBBIY YORDAM KO‘RSATISH
30-dars
Nazariy
Jarohat to‘g‘risida tushuncha, jarohatlarning turlari.
Jarohatlanganda birinchi tibbiy yordam. Bog‘lam va
bog‘lash uchun materiallar. Shaxsiy bog‘lash paketidan
foydalanish qoidalari
1
CHQBT
10-sinf 139-142
betlar
31-dars
Amaliy
Bosh, ko‘krak, qorin, qo‘l va oyoq sohalariga sterilizatsiya
qilingan bog‘lamlar qo‘yish
1
CHQBT
10-sinf 142-145
betlar
32-dars
Amaliy
Qon ketishining turlari. Qon ketishini vaqtincha to‘xtatish
usullari. Arteriya qon tomirlarini barmoq bilan bosish
nuqtalari. Qo‘lbola siquvchi bog‘lam va tasma (jgut)dan
foydalanish qoidalari
1
CHQBT
10-sinf 145-151
betlar
33-dars
Amaliy
Suyak sinishi to‘g‘risida tushuncha va uning belgilari. Bosh
suyagi, yelka, ko‘krak qafasi, oyoq va qo‘l suyaklari singanda
birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish usullari.
1
CHQBT
10-sinf 151-155
betlar
Yakuniy nazorat ishi.
34-dars
Amaliy
1
“CHAQIRUVGA QADAR BOSHLANG‘ICH TAYYORGARLIK”
O‘QUV FANIDAN TAQVIMIY-MAVZU REJASI
11-sinf jami-34 soat
Dars
Mavzu nomi
Soat
Taqvimiy
muddat
Uyga vazifa
SAF TAYYORGARLIGI
1-dars
Amaliy
Turgan joyda va harakat chog‘ida harbiycha
salomlashish. Harakat paytida harbiycha
salomga javob berish.
1
O‘tilganlarni
takrorlash.
2-dars
Amaliy
Safdan chiqish va safga turish. Boshliq oldiga
kelish.
1
O‘tilganlarni
takrorlash.
3-5-dars
Amaliy
Seksiyani saf tortishi.
yurishni mashq qilish.
3
O‘tilganlarni
takrorlash.
Seksiya tarkibida
Izoh
2-BO‘LIM FUQARO MUHOFAZASI. HAYOT XAVFSIZLIGI ASOSLARI.
XAVFSIZLIK VA FAVQULODDA VAZIYATLARDA INSON MUHOFAZASI
1-BOB. AHOLINI FAVQULODDA VAZIYATLARDAN OGOH ETISH.
6-dars
Nazariy
Favqulodda vaziyatlar tushunchasini
ta’rifi.O‘zbekiston Respublikasi hududida
sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan tabiiy va
texnogen xususiyatli favqulodda vaziyatlat.
1
CHQBT
11-sinf
4-9 betlar.
7-dars
Nazariy
Favqulodda vaziyatlarda o‘quvchilarga
xabar berish va evakuatsiya tadbirlarini
tashkillashtirish
1
CHQBT
11-sinf
56-69 betlar.
8-dars
Nazariy
Fuqaro muhofazasi va terrorizm.
1
3-bob. ZAMONAVIY JANGOVOR SHIKASTLOVCHI VOSITALAR
Yadro quroli. Kimyoviy qurollar.
1
CHQBT
11-sinf
18-23 betlar
10-dars
Nazariy
Biologik (bakteriologik) qurollar va kasallik
tarqatuvchi
mikroblar. Zamonaviy oddiy
qirg‘in qurollari
1
CHQBT
11-sinf
32-35 betlar
1113dars
Amaliy
Nafas olish a‘zolari va terini himoya qilish
vositalari.
3
CHQBT
11-sinf
40-56 betlar
14-dars
Nazorat ishi.
1
9-dars
Nazariy
3-BO‘LIM HARBIY-TIBBIY TAYYORGARLIK
1
CHQBT
11-sinf
141-145 betlar
Qon ketganda birinchi tibbiy yordam
16-17dars ko‘rsatish. Qon ketishini to‘xtatish. Suyak
amaliy
singan va jarohatlanganda birinchi tibbiy
yordam ko‘rsatish.
2
CHQBT
11-sinf
148-163 betlar
18-dars
Nazariy
Tomoq,
ko‘z,
quloq,
va
burun
jarohatlanganda birinchi tibbiy yordam
ko‘rsatish. Kuygan vaqtda, inson tanasi
muzlab qolganda, zaharlanganda, sudralib
yuruvchi va boshqa zaharli jonzotlar
chaqqanda birinchi tibbiy yordam ko‘rsatish.
1
CHQBT
11-sinf
176-190 betlar
19-dars
Nazorat ishi.
1
15-dars
nazariy
Birinchi tibbiy yordamning maqsad va
vazifalari. Jarohat turlari.
4-BO‘LIM HARBIY XIZMATNING HUQUQIY ASOSLARI
20-dars
Nazariy
Oliy harbiy ta’lim
muassasalari
Mamlakatimizdagi Oliy harbiy ta’lim
muassasalariga qabul qilish tartibi va
qoidalari.
1
CHQBT
11-sinf
92 betdagi savollarga
javob berish
21-23dars
Nazariy
O‘zbekiston
Respublikasi
Qurolli
Kuchlarning jangovor an’anasi.
24-dars
Nazorat ishi.
3
CHQBT
11-sinf
176-190 betlarni
o‘qish.
1
5-BO‘LIM HARBIY ISH ASOSLARI
25-dars
Nazariy
26-27dars
Amaliy
Dushman bilan yuzma-yuz kelish
holatidan hujumga o‘tish va birdan
hujumga o‘tish usullari. Yayov
tartibda hujumga o‘tish.
Joyda turli sharoitlarda oriyentir
(mo‘ljal)olishning
o‘ziga
xos
xususiyatlari.
Quyoshga
nisbatan
predmetlarning joylashishiga qarab
gorizont tomonlarini aniqlash.
1
CHQBT
11-sinf
107 betdagi
savollarga javob
berish
2
CHQBT
11-sinf
107-110 betlarni
o‘qish.
6-BO‘LIM OTISH TAYYORGARLIGI
4-боб Qo‘zg‘almas va paydo bo‘luvchi nishonlarga joydan turib o‘q uzish.
28-30dars
Amaliy
Qo‘zg‘almas va paydo bo‘luvchi
nishonlarga joyidan turib o‘q otish.
Pnevmatik miltiqdan 1 va 2 otish
mashqi, AK-74 qurolidan dastlabki
otish mashqining bajarish tartibini
o‘rganish va otish vaqtidagi xavfsizlik
qoidalari.
3
CHQBT
11-sinf
110-115 betlarni
o‘qish
7-BO‘LIM AMALIY HARBIY JISMONIY TAYYORGARLIK
31-33dars
Amaliy
To‘siqlar yo‘lagi elementlari va
yengib o‘tish tartibi bilan tanishish.
Alohida to‘siqlardan o‘tish usullari va
ularni yengib o‘tishni mashq qilish.
To‘siqlar yo‘lagidagi alohida to‘siq va
to‘siqlar
majmuasidan
o‘tishni
o‘rganish, egallangan ko‘nikmalarni
takomillashtirish.
3
34-dars
Yakuniy nazorat
1
O‘tilgan mavzularni
takrorlas.
VRYOTBDO’-HCHT rahbari: _________ Z. Majidov.