Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ph¶ l¹i PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn ====== o0o ====== M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ph¶ l¹i 12/2003 Lêi më ®Çu Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn nh− vò b·o cña c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ vi ®iÖn tö, c«ng nghÖ truyÒn th«ng ®· t¹o ra sù chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong h−íng ®i cho c¸c gi¶i ph¸p tù ®éng hãa c«ng nghiÖp. Xu h−íng ph©n t¸n, mÒm hãa vµ chuÈn hãa lµ ba ®Æc tr−ng c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn chung cña sù ph¸t triÓn nµy. Nh÷ng xu h−íng nµy ®· ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ trong c«ng nghiÖp mét c¸ch m¹nh mÏ vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn nh»m h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt l−îng hÖ thèng. Víi sù cã mÆt cña c¸c h·ng, c¸c tËp ®oµn næi tiÕng thÕ giíi nh− YOKOGAWA, GE, MBEL, ABB... Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Ph¶ l¹i lµ mét trong nh÷ng nhµ m¸y cã hÖ thèng tù ®éng hãa vµo d¹ng hiÖn ®¹i nhÊt trong khu vùc §«ng nam ¸ vµ ®· vµ ®ang trë thµnh t©m ®iÓm nghiªn cøu vµ øng dông cña c¸c tæ chøc tù ®éng hãa vµ c¸c tr−êng ®¹i häc trong toµn quèc. Tµi liÖu “M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp” lµ mét tµi liÖu c¬ së nh»m trî gióp c¸c kü s− chuyªn ngµnh Tù ®éng ho¸ c¸c kiÕn thøc vÒ tin häc vµ m¹ng m¸y tÝnh . §Ó hoµn thµnh tµi liÖu nµy chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n l·nh ®¹o nhµ m¸y vµ ®ång chÝ NguyÔn V¨n Thñy l·nh ®¹o ph©n x−ëng SC T§-§K ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì chóng t«i rÊt nhiÒu trong qu¸ tr×nh biªn so¹n. MÆc dï chóng t«i ®· rÊt cè g¾ng song trong tµi liÖu kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®−îc sù gióp ®ì vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ®ång nghiÖp. Mäi chi tiÕt xin liªn hÖ: Tæ PhÇn mÒm PX-SC T§-§K Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn Ph¶ l¹i. Ng−êi biªn so¹n: Phan ThÕ H−ng M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Phô lôc PhÇn I M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng I Tæng quan vÒ m¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒN th«ng c«ng nghiÖp. I. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m¹ng m¸y tÝnh....................................... 2 II. C¸c yÕu tè h×nh thµnh m¹ng m¸y tÝnh ....................................................... 3 1. §−êng truyÒn vËt lý ............................................................................... 4 2. TriÕn tróc m¹ng...................................................................................... 4 III. §iÓm kh¸c biÖt gi÷a m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp vµ m¹ng viÔn th«ng..................................................................................... 5 IV. Ph©n lo¹i vµ c¸c ®Æc tr−ng chÝnh cña c¸c hÖ thèng MCN........................ 7 Ch−¬ng II M« h×nh tham chiÕu kÕt nèi c¸c hÖ thèng më I. M« h×nh tham chiÕu kÕt nèi c¸c hÖ thèng më........................................... 13 II. TÇng øng dông ............................................................................................. 15 III. TÇng biÓu diÔn th«ng tin.............................................................................. 16 IV. TÇng phiªn ................................................................................................ 16 V. TÇng vËn t¶i ................................................................................................ 17 VI. TÇng m¹ng ................................................................................................ 17 VII. TÇng liªn kÕt d÷ liÖu .................................................................................... 17 VIII. TÇng vËt lý ................................................................................................ 18 PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng III M¹ng côc bé I. Ph©n lo¹i m¹ng m¸y tÝnh ......................................................................... 19 II. C¸c kü thuËt m¹ng côc bé.........................................................................19 III. M¹ng Ethernet IV. m¹ng Token ring....................................................................................... 24 1. KÕt nèi c¸c thµnh phÇn trong m¹ng Token ring ................................. 24 2. ViÖc truyÒn th«ng trªn m¹ng Token ring............................................. 25 V. M¹ng FDDI................................................................................................ 26 Ch−¬ng IV Hä giao thøc TCP/IP vµ ®Þa chØ IP I. Hä giao thøc TCP/IP.................................................................................... 27 II. §Þa chØ IP ................................................................................................ 28 Ch−¬ng V C¸c thiÕt bÞ sö dông trong m¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng I. Card m¹ng ................................................................................................ 30 II. Bé tËp trung ................................................................................................ 30 III. Bé lÆp ................................................................................................ 31 IV. CÇu nèi ................................................................................................ 32 V. Bé dån kªnh................................................................................................ 32 VI. Modem VII. Bé ®Þnh tuyÕn ............................................................................................. 33 VIII. Bé chän ®−êng cÇu .................................................................................... 33 IX. CSU/DSU ................................................................................................ 34 X. Gateway ................................................................................................ 33 ................................................................................................ 34 PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp PhÇn II øng dông hÖ ®iÒu hµnh WindowsNT trong viÖc kÕt nèi vµ qu¶n trÞ m¹ng Ch−¬ng I Cµi ®Æt WindowsNT Workstation vµ WindowsNT Server I. Tæng quan vÒ WindowsNT ............................................................ 36 II. Cµi ®Æt microsoft WindowsNT...................................................... 36 III. Cµi ®Æt Windows NT 4.0 WorkStation......................................... 38 1. C¸c c«ng viÖc b¾t ®Çu khi cµi ®Æt 38 2. Cµi ®Æt Windows WindowNT ...................................................... 38 3. Cµi ®Æt m¹ng WindowsNT ......................................................... 39 4. Hoµn tÊt qu¸ tr×nh cµi ®Æt ........................................................... 40 5. CËp nhËt VGA Driver .................................................................. 40 6. Cµi ®Æt Windows NT Service Pack6 ........................................... 41 IV. Cµi ®Æt Windows NT Server.......................................................... 41 1. C¸c c«ng viÖc b¾t ®Çu khi cµi ®Æt 41 2. Cµi ®Æt Windows WindowNTServer............................................ 42 3. Cµi ®Æt m¹ng WindowsNT ......................................................... 43 4. Hoµn tÊt qu¸ tr×nh cµi ®Æt ........................................................... 43 5. CËp nhËt VGA Driver .................................................................. 44 6. Cµi ®Æt Windows NT Service Pack6 ........................................... 44 PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng II TiÕn tr×nh khëi ®éng cña WindowsNT, vµ c¸c tiÖn Ých cña WindowsNT I. TiÕn tr×nh khëi ®éng cña WindowsNT............................................. 53 II. Ph−¬ng ph¸p xö lý lçi khëi ®éng cña WindowsNT ........................ 54 III. C¸c tiÖn Ých trong Control panel cña WindowsNT........................ 56 Ch−¬ng III I. Qu¶n trÞ m¹ng Ng−êi qu¶n trÞ m¹ng ...................................................................... 63 II. C«ng viÖc cña ng−êi qu¶n trÞ m¹ng .............................................. 63 III. C¸c chøc n¨ng hç trî qu¶n trÞ m¹ng trong WindowsNT .......... 63 1. Backup .......................................................................................... 63 2. Disk Addministrator .................................................................... 65 3. Event viewer ................................................................................ 66 4. Server manager............................................................................ 68 5. System Policy Editor.................................................................... 69 6. Qu¶n lý ng−êi sö dông................................................................. 73 7. Chia sÎ æ ®Üa vµ th− môc ............................................................. 83 8. Lµm viÖc víi Registry editor........................................................ 87 PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp PhÇn I M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Néi dung: · Tæng quan vÒ m¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · M« h×nh OSI · C¸c kü thuËt m¹ng côc bé · M¹ng Ethernet · M¹ng FDDI · M¹ng Token Ring · Hä giao thøc TCP/ IP vµ ®Þa chØ IP PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 1 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng I: Tæng quan vÒ m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp I. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m¹ng m¸y tÝnh: Tõ nh÷ng n¨m 1960 ®· xuÊt hiÖn nh÷ng tr¹m xö lý trong ®ã c¸c tr¹m cuèi (Terminal) thô ®éng ®−îc nèi vµo mét m¸y xö lý trung t©m. M¸y xö lý trung t©m lµm tÊt c¶ mäi viÖc, tõ qu¶n lý c¸c thñ tôc truyÒn d÷ liÖu, qu¶n lý sù ®ång bé cña c¸c tr¹m cuèi, qu¶n lý c¸c hµng ®îi… cho ®Õn xö lý c¸c ng¾t tõ c¸c tr¹m cuèi. §Ó gi¶m nhÑ nhiÖm vô cña m¸y xö lý trung t©m, ng−êi ta thªm vµo c¸c bé tiÒn xö lý (Preprocessor) ®Ó kÕt nèi thµnh mét m¹ng truyÒn tin, trong ®ã c¸c thiÕt bÞ tËp trung (Concentrator) vµ dån kªnh (Multiplexor) dïng ®Ó tËp trung trªn cïng mét ®−êng truyÒn c¸c tÝn hiÖu göi tíi tr¹m cuèi. Sù kh¸c nhau ë chç: Bé dån kªnh cã kh¶ n¨ng chuyÓn song song c¸c th«ng tin do c¸c tr¹m cuèi göi ®Õn, cßn bé tËp trung kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã nªn ph¶i dïng bé nhí ®Öm (Buffer) ®Ó l−u tr÷ t¹m thêi c¸c th«ng tin. S¬ ®å sau lµ mét vÝ dô vÒ mét s¬ ®å m¹ng xö lý víi bé tiÒn xö lý. M¸y trung t©m Bé tiÒn xö lý Bé tËp trung hoÆc hoÆc dån kªnh Bé tËp trung Nèi theo vßng H×nh 1.1.1- M¹ng xö lý víi bé tiÒn xö lý PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 2 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1970, c¸c m¸y tÝnh ®· ®−îc nèi víi nhau trùc tiÕp ®Ó t¹o thµnh mét m¹ng m¸y tÝnh nh»m ph©n t¸n t¶i vµ t¨ng ®é tin cËy cña hÖ thèng. Còng tõ n¨m 1970, b¾t ®Çu xuÊt hiÖn m¹ng truyÒn th«ng trong ®ã c¸c thµnh phÇn chÝnh cña nã lµ c¸c nót m¹ng, ®−îc gäi lµ c¸c bé chuyÓn m¹ch (Switching unit) dïng ®Ó h−íng th«ng tin tíi ®Ých cña nã. C¸c nót m¹ng ®−îc nèi víi nhau b»ng ®−êng truyÒn (Transmission line), cßn c¸c m¸y tÝnh xö lý th«ng tin cña ng−êi sö dông (Host) hoÆc c¸c tr¹m cuèi (Terminal) ®−îc nèi tiÕp vµo c¸c nót m¹ng ®Ó khi cÇn th× trao ®æi tin qua m¹ng. B¶n th©n c¸c nót m¹ng th−êng còng lµ m¸y tÝnh nªn cã thÓ ®ång thêi ®ãng c¶ hai vai trß m¸y tÝnh cña ng−êi sö dông. C¸c m¸y tÝnh ®−îc kÕt nèi thµnh m¹ng m¸y tÝnh nh»m ®¹t tíi c¸c môc ®Ých sau: · Lµm cho c¸c tµi nguyªn cã gi¸ trÞ cao (thiÕt bÞ, ch−¬ng tr×nh, d÷ liÖu…) trë nªn kh¶ dông ®èi víi bÊt kú ng−êi sö dông nµo trªn m¹ng (kh«ng cÇn quan t©m ®Õn vÞ trÝ ®Þa lý cña tµi nguyªn vµ ng−êi sö dông). · T¨ng ®é tin cËy cña hÖ thèng nhê kh¶ n¨ng thay thÕ khi x¶y ra sù cè ®èi víi mét m¸y tÝnh nµo ®ã (rÊt quan träng ®èi víi c¸c øng dông thêi gian thùc). Nh÷ng môc tiªu ®ã thËt hÊp dÉn nh−ng còng ph¶i tõ thËp kû 80 trë ®i th× viÖc kÕt nèi m¹ng míi ®−îc thùc hiÖn phæ biÕn nhê gi¸ thµnh m¸y tÝnh vµ truyÒn tin ®· gi¶m ®i râ rÖt do sù bïng næ cña c¸c thÕ hÖ m¸y tÝnh c¸ nh©n. II. C¸c yÕu tè h×nh thµnh m¹ng m¸y tÝnh. Tõ ®©y, chóng ta cã thÓ ®Þnh nghÜa: M¹ng m¸y tÝnh lµ mét tËp hîp c¸c m¸y tÝnh ®−îc kÕt nèi víi nhau bëi c¸c ®−êng truyÒn vËt lý theo mét kiÕn tróc nµo ®ã. Cã hai kh¸i niÖm cÇn lµm râ trong ®Þnh nghÜa trªn, ®ã lµ ®−êng truyÒn vËt lý vµ kiÕn tróc cña mét m¹ng m¸y tÝnh. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 3 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp 1. §−êng truyÒn vËt lý §−êng truyÒn vËt lý ®Ó chuyÓn c¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö gi÷a c¸c m¸y tÝnh. C¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö ®ã biÓu diÔn gi¸ trÞ d÷ liÖu d−íi d¹ng xung nhÞ ph©n (ONOFF) tÊt c¶ c¸c tÝn hiÖu ®−îc truyÒn gi÷a c¸c m¸y tÝnh ®Òu thuéc sãng ®iÖn tõ nµo ®ã. Tuú theo tÇn sè cña sãng ®iÖn tõ cã thÓ dïng c¸c ®−êng truyÒn vËt lý kh¸c nhau ®Ó truyÒn c¸c tÝn hiÖu. Cã thÓ chia lµm hai lo¹i ®−êng truyÒn nh− sau: · §−êng truyÒn h÷u tuyÕn: §−êng truyÒn h÷u tuyÕn bao gåm: - C¸p ®ång trôc(Coaxial cable) - C¸p ®«i xo¾n (Twisted - pair cable) gåm hai lo¹i: cã vá bäc vµ kh«ng cã vá bäc. - C¸p sîi quang(Fiber optic cable) · §−êng truyÒn v« tuyÕn: §−êng truyÒn v« tuyÕn gåm cã: - Sãng Radio - Sãng cùc ng¾n (Viba) - Tia hång ngo¹i 2. KiÕn tróc m¹ng: KiÕn tróc m¹ng (Network Architecture) thÓ hiÖn ph−¬ng ph¸p nèi c¸c m¸y tÝnh víi nhau vµ tËp hîp c¸c qui t¾c vµ qui −íc mµ tÊt c¶ thùc thÓ tham gia truyÒn th«ng trªn m¹ng ph¶i tu©n theo ®Ó ®¶m b¶o cho m¹ng ho¹t ®éng th«ng suèt. Ph−¬ng ph¸p nèi c¸c nót m¹ng víi nhau gäi lµ h×nh tr¹ng (Topology) cña m¹ng (Cã thÓ gäi t¾t lµ topo m¹ng). Cßn tËp hîp c¸c qui t¾c, qui −íc truyÒn th«ng th× ®−îc gäi lµ giao thøc (Protocol) cña m¹ng. Topo vµ giao thøc m¹ng lµ hai kh¸i niÖm c¬ b¶n cña m¹ng vµ sÏ ®−îc tr×nh bµy cô thÓ ë phÇn sau. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 4 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp III. ®iÓm kh¸c biÖt gi÷a m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp vµ m¹ng viÔn th«ng. Sù phæ biÕn cña c¸c gi¶i ph¸p tù ®éng hãa hÖ thèng truyÒn th«ng sè lµ kÕt qu¶ tæng hîp cña c¸c tiÕn bé trong kü thuËt vi tÝnh ®iÖn tö, kü thuËt m¸y tÝnh, kü thuËt th«ng tin vµ ®−¬ng nhiªn lµ cña c¶ kü thuËt tù ®éng ho¸. M¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp hay m¹ng c«ng nghiÖp (MCN) lµ kh¸i niÖm chung chØ c¸c hÖ thèng m¹ng truyÒn th«ng sè, truyÒn bit nèi tiÕp, ®−îc sö dông ®Ó ghÐp nèi c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp. C¸c hÖ thèng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp phæ biÕn hiÖn nay cho phÐp liªn kÕt m¹ng ë nhiÒu møc kh¸c nhau, tõ c¸c bé c¶m biÕn, c¬ cÊu chÊp hµnh d−íi cÊp tr−êng cho ®Õn c¸c m¸y tÝnh ®iÒu khiÓn, thiÕt bÞ quan s¸t, m¸y tÝnh ®iÒu kiÓn gi¸m s¸t vµ c¸c m¸y tÝnh trªn cÊp ®iÒu hµnh xÝ nghiÖp, qu¶n lý c«ng ty. VÒ c¬ së kü thuËt, m¹ng c«ng nghiÖp vµ c¸c hÖ thèng m¹ng viÔn th«ng cã nhiÒu ®iÓm t−¬ng ®ång, tuy nhiªn còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt sau: · M¹ng viÔn th«ng cã ph¹m vi ®Þa lý vµ sè l−îng thµnh viªn tham gia lín h¬n rÊt nhiÒu, nªn c¸c yªu cÇu kü thuËt (cÊu tróc m¹ng, tèc ®é truyÒn th«ng, tÝnh n¨ng thêi gian thùc,…) rÊt kh¸c, còng nh− c¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn th«ng (truyÒn t¶i d¶i réng/ d¶i c¬ së, ®iÒu biÕn, dån kªnh, chuyÓn m¹ch,…) th−êng phøc t¹p h¬n so víi m¹ng c«ng nghiÖp. · §èi víi c¸c m¹ng viÔn th«ng bao gåm c¶ ng−êi vµ thiÕt bÞ kü thuËt, trong ®ã c«ng nghiÖp ng−êi ®ãng vai trß chñ yÕu. V× vËy c¸c d¹ng th«ng tin cÇn trao ®æi bao gåm c¶ tiÕng nãi, h×nh ¶nh, v¨n b¶n vµ d÷ liÖu. §èi t−îng cña m¹ng c«ng nghiÖp thuÇn tóy lµ c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp, trªn d¹ng th«ng tin ®−îc quan t©m duy nhÊt lµ d÷ liÖu. Kü thuËt truyÒn th«ng ®−îc dïng trong m¹ng viÔn th«ng còng rÊt phong phó, trong khi kü thuËt truyÒn d÷ liÖu theo chÕ ®é bit nèi tiÕp lµ ®Æc tr−ng cña m¹ng c«ng nghiÖp. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 5 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp M¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp thùc chÊt lµ d¹ng ®Æc biÖt cña m¹ng m¸y tÝnh, cã thÓ ®−îc so s¸nh víi m¹ng m¸y tÝnh th«ng th−êng ë nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau nh− sau: · Kü thuËt truyÒn th«ng sè hay truyÒn d÷ liÖu lµ ®Æc tr−ng chung. · M¹ng m¸y tÝnh sö dông trong c«ng nghiÖp ®−îc coi lµ mét phÇn (ë c¸c cÊp ®iÒu khiÓn gi¸m s¸t, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý c«ng ty ) trong m« h×nh ph©n cÊp cña m¹ng c«ng nghiÖp. · Yªu cÇu vÒ tÝnh n¨ng thêi gian thùc, ®é tin cËy vµ kh¶ n¨ng t−¬ng thÝch trong m«i tr−êng c«ng nghiÖp cña m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp cao h¬n so víi m¹ng m¸y tÝnh th«ng th−êng vµ ®ßi hái cao h¬n vÒ ®é b¶o mËt cña th«ng tin. · M¹ng m¸y tÝnh cã ph¹m vi tr¶i réng rÊt kh¸c nhau, vÝ dô cã thÓ nhá nh− m¹ng LAN cho mét nhãm vµi m¸y tÝnh, hoÆc lín nh− m¹ng Internet. Trong nhiÒu tr−êng hîp, m¹ng m¸y tÝnh gi¸n tiÕp sö dông dÞch vô truyÒn d÷ liÖu cña m¹ng viÔn th«ng. Trong khi ®ã, cho ®Õn nay c¸c hÖ thèng m¹ng c«ng nghiÖp th−êng cã tÝnh chÊt ®éc lËp, ph¹m vi ho¹t ®éng t−¬ng ®èi hÑp. VËy m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp cã vai trß quan träng nh− thÕ nµo trong c¸c lÜnh vùc ®o l−êng, ®iÒu khiÓn vµ tù ®éng ho¸ ngµy nay? Sö dông m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ bus tr−êng ®Ó thay thÕ c¸ch nèi ®iÓm - tíi - ®iÓm cæ ®iÓn gi÷a c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp mang l¹i hµng lo¹t nh÷ng lîi Ých nh− sau: · §¬n gi¶n ho¸ cÊu tróc liªn kÕt gi÷a c¸c thiÕt bÞ c«ng nghiÖp. · Gi¶m ®¸ng kÓ gi¸ thµnh d©y nèi víi c«ng l¾p ®Æt hÖ thèng. · N©ng cao ®é tin cËy vµ ®é chÝnh x¸c cña th«ng tin nhê truyÒn th«ng sè. · N©ng cao ®é linh ho¹t, tÝnh n¨ng më cña hÖ thèng. · §¬n gi¶n ho¸/ tiÖn lîi ho¸ viÖc chuÈn ®o¸n, ®Þnh vÞ lçi, sù cè cña c¸c thiÕt bÞ. · N©ng cao kh¶ n¨ng t−¬ng t¸c gi÷a c¸c thµnh phÇn (phÇn cøng vµ phÇn mÒm) nhê c¸c giao diÖn chuÈn. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 6 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Më ra nhiÒu chøc n¨ng vµ kh¶ n¨ng øng dông míi cña hÖ thèng, vÝ dô c¸c øng dông ®iÒu khiÓn ph©n t¸n, ®iÒu khiÓn gi¸m s¸t hoÆc chuÈn ®o¸n lçi tõ xa qua Internet. Trong ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh, c¸c hÖ thèng bus tr−êng còng ®· dÇn thay thÕ c¸c m¹ch dßng t−¬ng tù (Current loop) 4-20mA. ¦u thÕ cña gi¶i ph¸p dïng m¹ng c«ng nghiÖp kh«ng nh÷ng n»m ë ph−¬ng diÖn kü thuËt, mµ cßn phÝa c¹nh hiÖu qu¶ kinh tÕ. ChÝnh v× vËy, øng dông cña nã réng r·i trong hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, nh− ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh, tù ®éng ho¸ xÝ nghiÖp, tù ®éng ho¸ toµ nhµ, ®iÒu khiÓn giao th«ng v.v… Nãi tãm l¹i, sö dông m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp lµ kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong viÖc tÝch hîp c¸c hÖ thèng tù ®éng ho¸ hiÖn ®¹i. IV. Ph©n lo¹i vµ c¸c ®Æc tr−ng chÝnh cña c¸c hÖ thèng MCN: §Ó x¾p xÕp, ph©n lo¹i vµ ph©n tÝch ®Æc tr−ng c¸c hÖ thèng m¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp, ta dùa vµo m« h×nh ph©n cÊp quen thuéc cho c¸c c«ng ty, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt. Víi m« h×nh nµy, c¸c chøc n¨ng ®−îc ph©n thµnh nhiÒu cÊp kh¸c nhau. ( Nh− ®−îc minh häa trªn h×nh 1.3.1) PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 7 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Cµng ë nh÷ng cÊp d−íi th× c¸c chøc n¨ng cµng mang tÝnh chÊt c¬ b¶n h¬n vµ ®ßi hái yªu cÇu cao h¬n vÒ ®é nhanh nh¹y, thêi gian ph¶n øng. Mét chøc n¨ng ë cÊp trªn ®−îc thùc hiÖn dùa trªn c¸c chøc n¨ng cÊp d−íi, tuy kh«ng ®ßi hái thêi gian ph¶n øng nhanh nh− ë cÊp d−íi, nh−ng ng−îc l¹i l−îngth«ng tin cÇn trao ®æi vµ xö lý l¹i cµng lín h¬n nhiÒu. Cã thÓ coi ®©y lµ m« h×nh hÖ thèng tù ®éng ho¸ nãi chung còng nh− cho hÖ thèng truyÒn th«ng nãi riªng cña mét c«ng ty. Qu¶n lý c«ng ty §iÒu hµnh s¶n xuÊt §iÒu khiÓn gi¸m s¸t §iÒu khiÓn ChÊp hµnh H×nh 1.3.1 - M« h×nh ph©n cÊp chøc n¨ng cña mét m¹ng c«ng nghiÖp PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 8 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp T−¬ng øng víi n¨m cÊp chøc n¨ng lµ bèn cÊp cña hÖ thèng truyÒn th«ng. Tõ cÊp ®iÒu khiÓn gi¸m s¸t trë xuèng thuËt ng÷ “bus” th−êng ®−îc dïng thay cho “m¹ng”, víi lý do phÇn lín c¸c hÖ thèng m¹ng phÝa d−íi ®Òu cã cÊu tróc vËt lý hoÆc logic kiÓu bus. Nh− ta sÏ thÊy, m« h×nh ph©n cÊp chøc n¨ng sÏ tiÖn lîi cho viÖc thiÕt kÕ hÖ thèng vµ lùa chän thiÕt bÞ. Trong thùc tÕ øng dông, sù ph©n cÊp chøc n¨ng cã thÓ kh¸c mét chót so víi tr×nh bµy ë ®©y(vÝ dô: ë d©y chuyÒn 2 nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i), tuú thuéc vµo møc ®é tù ®éng ho¸ vµ cÊu tróc hÖ thèng cô thÓ. Trong nh÷ng tr−êng hîp øng dông ®¬n gi¶n nh− ®iÒu khiÓn trang thiÕt bÞ d©n dông (m¸y giÆt, tñ l¹nh, ®iÒu hoµ ®é Èm ,…), sù ph©n chia nhiÒu cã thÓ hoµn toµn kh«ng cÇn thiÕt. Ng−îc l¹i, trong tù ®éng ho¸ mét nhµ m¸y lín h¬n hiÖn ®¹i nh− ®iÖn nguyªn tö, nhiÖt ®iÖn, s¶n xuÊt xi m¨ng, läc dÇu, ta cã thÓ chia nhá h¬n n÷a c¸c cÊp chøc n¨ng ®Ó tiÖn theo dâi. Bus tr−êng, bus thiÕt bÞ. Bus tr−êng (Fieldbus) thùc ra lµ kh¸i niÖm chung ®−îc dïng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Ó chØ c¸c hÖ thèng bus nèi tiÕp, sö dông kü thuËt truyÒn tin sè ®Ó kÕt nèi c¸c thiÕt bÞ thuéc cÊp ®iÒu khiÓn (PC, PLC) víi nhau vµ víi thiÕt bÞ ë cÊp chÊp hµnh, hay c¸c thiÕt bÞ tr−êng. C¸c chøc n¨ng chÝnh cña cÊp chÊp hµnh lµ ®o l−êng, dÉn ®éng vµ chuyÓn ®æi tÝn hiÖu trong tr−êng hîp cÇn thiÕt. C¸c thiÕt bÞ cã kh¼ n¨ng nèi m¹ng lµ c¸c bé vµo/ ra ph©n t¸n (Distributed I/O), c¸c thiÕt bÞ c¶m biÕn (Sensor) hoÆc c¬ cÊu chÊp hµnh (Actuator) cã tÝch hîp kh¶ n¨ng xö lý truyÒn th«ng. Mét sè bus tr−êng chØ thÝch hîp nèi m¹ng c¸c thiÕt bÞ c¶m biÕn vµ c¬ cÊu chÊp hµnh víi c¸c bé ®iÒu khiÓn, ®−îc gäi lµ bus chÊp hµnh/ c¶m biÕn. Trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o (Tù ®éng ho¸ d©y chuyÒn s¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p) hoÆc mét sè lÜnh vùc øng dông kh¸c nh− tù ®éng ho¸ toµ nhµ, s¶n xuÊt xe h¬i, kh¸i niÖm bus thiÕt bÞ l¹i ®−îc sö dông phæ biÕn. Cã thÓ nãi, bus thiÕt bÞ vµ bus tr−êng cã chøc n¨ng t−¬ng ®−¬ng, nh−ng do nh÷ng ®Æc tr−ng biÖt cña hai ngµnh c«ng nghiÖp, nªn mét sè tÝnh n¨ng còng kh¸c nhau. Tuy nhiªn, sù hai PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 9 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp lo¹i ®Òu ®−îc më réng vµ ®an chÐo sang nhau. Trong thùc tÕ, ng−êi ta còng dïng chung mét kh¸i niÖm lµ bus tr−êng. Do nhiÖm vô cña bus tr−êng lµ chuyÓn d÷ liÖu qu¸ tr×nh lªn cÊp ®iÒu khiÓn ®Ó xö lý vµ chuyÓn quyÕt ®Þnh ®iÒu khiÓn xuèng c¸c c¬ cÊu chÊp hµnh, v× vËy yªu cÇu vÒ tÝnh n¨ng thêi gian thùc ®−îc ®Æt nªn hµng ®Çu. Trong thêi gian ph¶n øng tiªu biÓu n»m trong ph¹m vi tõ 0.1 tíi vµi mili gi©y. Trong khi ®ã, yªu cÇu vÒ l−îng th«ng tin trong mét bøc ®iÖn th−êng chØ h¹n chÕ trong kho¶ng mét vµi byte, v× vËy tèc ®é truyÒn th«ng th−êng chØ cÇn ë ph¹m vi Mbit/s hoÆc thÊp h¬n. ViÖc trao ®æi th«ng tin vÒ c¸c biÕn qu¸ tr×nh chñ yÕu mang tÝnh chÊt ®Þnh kú, tuÇn hoµn, bªn c¹nh c¸c th«ng tin c¶nh b¸o cã tÝnh chÊt bÊt t−êng. C¸c hÖ thèng bus tr−êng ®−îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn nay lµ PROFIBUS, ContrlNet, Interbus-S. CAN, WorldFIP, P-NET, Modbus vµ gÇn ®©y ph¶i kÓ tíi Foundation Fieldbus. DeviceNet, AS-i, EIB vµ Bitbus lµ mét vµi hÖ thèng bus c¶m biÕn/ chÊp hµnh tiªu biÓu cã thÓ nªu ra ë ®©y Bus hÖ thèng, bus qu¸ tr×nh C¸c qu¸ tr×nh m¹ng c«ng nghiÖp ®−îc dïng ®Ó kÕt nèi c¸c m¸y tÝnh ®iÒu khiÓn vµ c¸c m¸y tÝnh trªn cÊp ®iÒu khiÓn gi¸m s¸t víi nhau ®−îc gäi lµ bus hÖ thèng (System bus) hay bus qu¸ tr×nh (Process bus). Kh¸i niÖm sau th−êng chØ ®−îc dïng trong lÜnh vùc ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh. Qua bus hÖ thèng mµ c¸c m¸y tÝnh ®iÒu khiÓn cã tÝnh phèi hîp ho¹t ®éng, cung cÊp d÷ liÖu qu¸ tr×nh cho c¸c tr¹m kü thuËt vµ tr¹m quan s¸t (Cã thÓ gi¸n tiÕp th«ng qua hÖ thèng qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu trªn c¸c tr¹m chñ) còng nh− nhËn mÖnh lÖnh, tham sè ®iÒu khiÓn tõ c¸c tr¹m phÝa trªn. Th«ng tin kh«ng nh÷ng ®−îc trao ®æi theo chiÒu däc, mµ cßn theo chiÒu ngang. C¸c tr¹m kü thuËt, tr¹m thao t¸c vµ c¸c tr¹m chñ còng trao ®æi d÷ liÖu qua bus hÖ thèng. Ngoµi ra c¸c m¸y in b¸o c¸o vµ d÷ liÖu l−u tr÷ còng ®−îc kÕt nèi qua m¹ng nµy. Chó ý: Sù ph©n biÖt gi÷a c¸c kh¸i niÖm bus tr−êng vµ bus hÖ thèng kh«ng b¾t buéc n»m ë sù kh¸c nhau vÒ kiÓu bus ®−îc sö dông, mµ ë môc ®Ých sö dông - hay nãi c¸ch kh¸c lµ ë c¸c thiÕt bÞ ®−îc ghÐp nèi. Trong mét sè gi¶i ph¸p, mét kiÓu bus duy nhÊt ®−îc dïng cho c¶ hai cÊp nµy. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 10 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp §èi víi bus hÖ thèng, tuú theo lÜnh vùc øng dông mµ ®ßi hái vÒ tÝnh n¨ng thêi gian thùc cã ®−îc ®Æt ra mét c¸ch ngÆt nghÌo hay kh«ng. Thêi gian ph¶n øng tiªu biÓu n»m trong kho¶ng mét vµi tr¨m miligi©y, trong khi l−u l−îng th«ng tin cÇn trao ®æi lín h¬n nhiÒu so víi bus tr−êng. Tèc ®é truyÒn th«ng tiªu biÓu cña bus hÖ thèng n»m trong ph¹m vi tõ vµi tr¨m KBit/s ®Õn vµi Mbit/s. Do yªu cÇu vÒ tèc ®é truyÒn th«ng vµ kh¶ n¨ng kÕt nèi dÔ dµng nhiÒu lo¹i m¸y tÝnh, kiÓu bus hÖ thèng th«ng dông nhÊt lµ Ethernet còng nh− Industrial Ethernet. Bªn c¹nh ®ã ph¶i kÓ ®Õn PROFIBUS – FMS, Modbus Plus vµ Fieldbus Foundations High Speed Ethernet. M¹ng xÝ nghiÖp M¹ng xÝ nghiÖp thùc ra lµ m¹ng LAN b×nh th−êng, cã chøc n¨ng kÕt nèi c¸c m¸y tÝnh v¨n phßng thuéc cÊp ®iÒu khiÓn ®iÒu hµnh víi cÊp ®iÒu khiÓn gi¸m s¸t. Th«ng tin ®−îc ®−a lªn trªn bao gåm tr¹ng th¸i lµm viÖc cña qu¸ tr×nh kü thuËt, c¸c giµn m¸y còng nh− cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn tù ®éng, c¸c sè liÖu tÝnh to¸n, thèng kª vÒ diÔn biÕn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÊt l−îng vµ s¶n xuÊt vµ chÊt l−îng s¶n phÈm. Th«ng tin theo chiÒu ng−îc l¹i lµ c¸c th«ng sè thiÕt kÕ, c«ng thøc ®iÒu khiÓn vµ mÖnh lÖnh ®iÒu khiÓn ®iÒu hµnh. Ngoµi ra th«ng tin còng ®−îc trao ®æi theo chiÒu ngang gi÷a cac m¸y tÝnh thuéc cÊp ®Òu hµnh s¶n xuÊt. VÝ dô: Hç trî kiÓu lµm viÖc theo nhãm, c«ng t¸c trong dù ¸n, sö dông chung c¸c tµi nguyªn nèi m¹ng (m¸y in, m¸y chñ,…). Kh¸c víi c¸c hÖ thèng bus cÊp d−íi, m¹ng xÝ nghiÖp kh«ng yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ tÝnh n¨ng thêi gian thùc. ViÖc trao ®æi d÷ liÖu th−êng diÔn ra kh«ng ®Þnh kú, nh−ng cã khi víi sè l−îng lín tíi hµng Mbyte. Hai lo¹i m¹ng ®−îc dïng phæ biÕn cho môc ®Ých nµy lµ Ethernet vµ Token - Ring, trªn c¬ së c¸c giao thøc chuÈn nh− TCP/IP vµ IPX/SPX. M¹ng c«ng ty M¹ng c«ng ty, n»m trªn cïng m« h×nh ph©n cÊp hÖ thèng truyÒn th«ng cña mét c«ng ty s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. §Æc tr−ng cña m¹ng c«ng ty gÇn víi mét m¹ng viÔn th«ng hoÆc mét m¹ng m¸y tÝnh diÖn réng nhiÒu h¬n trªn c¸c ph−¬ng PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 11 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp diÖn ph¹m vi vµ h×nh thøc dÞch vô, ph−¬ng ph¸p truyÒn th«ng vµ c¸c yªu cÇu vÒ kü thuËt. Chøc n¨ng cña m¹ng c«ng ty lµ kÕt nèi c¸c m¸y tÝnh v¨n phßng cña c¸c xÝ nghiÖp, cung cÊp c¸c dÞch vô trao ®æi th«ng tin néi bé vµ víi c¸c kh¸ch hµng nh− th− viÖn ®iÖn tö, héi th¶o tõ xa qua ®iÖn tho¹i, h×nh ¶nh, cung cÊp dÞch vô truy nhËp Internet vµ th−¬ng m¹i ®iÖn tö, v.v…H×nh thøc tæ chøc ghÐp nèi m¹ng, còng nh− c¸c c«ng nghiÖp ®−îc ¸p dông rÊt ®a d¹ng, tuú thuéc vµo ®Çu t− cña c«ng ty. Trong nhiÒu tr−êng hîp, m¹ng c«ng ty vµ m¹ng xÝ nghiÖp ®−îc thùc hiÖn b»ng mét hÖ thèng m¹ng duy nhÊt vÒ mÆt vËt lý, nh−ng chia thµnh nhiÒu ph¹m vi vµ nhãm m¹ng lµm viÖc riªng biÖt. M¹ng c«ng ty cã vai trß nh− mét ®−êng cao tèc trong hÖ thèng h¹ tÇng c¬ së truyÒn th«ng cña mét c«ng ty, v× vËy ®ßi hái vÒ tèc ®é truyÒn th«ng vµ ®é an toµn, tin cËy ®Æc biÖt cao. Fast Ethernet, FDDI, ATM lµ mét vµi vÝ dô c«ng nghiÖp tiªn tiÕn ®−îc ¸p dông ë ®©y trong hiÖn ®¹i vµ t−¬ng øng. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 12 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng II: M« h×nh tham chiÕu kÕt nèi c¸c hÖ thèng më OSI I. M« h×nh tham chiÕu kÕt nèi c¸c hÖ thèng më OSI (Reference Model for Open Systems Interconnection) Trong nh÷ng n¨m 70, khi c¸c h·ng s¶n xuÊt b¾t ®Çu x©y dùng c¸c phÇn mÒm, phÇn sôn vµ phÇn cøng m¹ng ®Ó nèi kÕt c¸c m¸y tÝnh, mçi h·ng ®· ph¸t triÓn c¸c tiªu chuÈn truyÒn th«ng cña riªng hä trong ph¹m vi thiÕt kÕ m¹ng ®éc quyÒn cña hä. Vµo nh÷ng n¨m 80, c¸c h·ng s¶n xuÊt b¾t ®Çu cè g¾ng chuÈn hãa m¹ng ®Ó c¸c m¹ng tõ c¸c h·ng s¶n xuÊt kh¸c nhau cã thÓ truyÒn th«ng ®−îc víi nhau. Hai tæ chøc dÉn ®Çu trong viÖc chuÈn ho¸ nµy lµ International Organization for Standardization (ISO) vµ Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). Ch¼ng h¹n, mét nç lùc quan träng cña IEEE lµ chuÈn ho¸ c¸c giao thøc Token Ring vµ Ethrnet, c¶ hai ®Òu xem lµ c¸c tiªu chuÈn c«ng nghiÖp dµnh cho c¸c card m¹ng vµ c¸c thiÕt bÞ phÇn cøng m¹ng kh¸c vèn cïng nhau t¹o thµnh c¸c thiÕt bÞ vËt lý hîp thµnh mét m¹ng. C¸c m¹ng Ethernet vµ Token Ring sÏ ®−îc giíi thiÖu ë mét phÇn sau cña c¸c tµi liÖu nµy. B»ng mét nç lùc toµn diÖn nh»m nhËn diÖn vµ chuÈn ho¸ tÊt c¶ c¸c cÊp ®é cña sù truyÒn th«ng cÇn thiÕt trong m¹ng m¸y tÝnh, tæ chøc ISO ®· ph¸t triÓn mét m« h×nh m¹ng ®−îc gäi lµ m« h×nh tham chiÕu OSI (Open Sytems Interconnect: m« h×nh nèi kÕt c¸c hÖ thèng më). M« h×nh nµy ®−îc chia sù truyÒn th«ng vèn cÇn thiÕt ®Ó mét ng−êi dïng hoÆc mét øng dông hoÆc mét øng dông cã thÓ truyÒn th«ng víi mét ng−êi dïng hoÆc hoÆc mét øng dông kh¸c qua mét m¹ng, thµnh bÈy cÊp ®é luËt lý. Sù truyÒn th«ng gi÷a c¸c tÇng liÒn kÒ ®−îc xem lµ trùc tiÕp, nh−ng sù truyÒn th«ng gi÷a c¸c tÇng ®ång cÊp (®èi t¸c) ®−îc xem lµ mang tÝnh chÊt luËn lý, hay ¶o (Virual). PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 13 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Khi nghiªn cøu vÒ m« h×nh OSI, b¹n cÇn l−u ý r»ng kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c m¹ng ®Òu cã ®Çy ®ñ c¸c tÇng phÇn mÒm hoÆc phÇn sôn riªng biÖt t−¬ng øng víi mçi tÇng trong sè bÈy tÇng OSI. Trong thùc tÕ, hÇu nh− kh«ng cã m¹ng nµo hiÖn nay tu©n thñ triÖt ®Ó theo m« h×nh OSI. Tuy vËy, m« h×nh OSI phôc vô cho ngµnh c«ng nhiÖp m¹ng m¸y tÝnh nh− lµ mét ®iÓm tham chiÕu khi ®Ò cËp tíi c¸c cÊp ®é hoÆc c¸c tÇng trong mét m¹ng. VÝ dô, phÇn sôn trªn mét card m¹ng ho¹t ®éng trong tÇng vËt lý vµ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu trong m« h×nh nµy. Ta cã thÓ thÊy r»ng c¸c tÇng nµy cã tr¸ch nhiÖm (1) ph©n nhá c¸c d÷ liÖu ra thµnh c¸c ®o¹n råi g¸n cho c¸c gãi riªng biÖt, (2) s¸u ®ã l¾p r¾p c¸c gãi trë l¹i thµnh c¸c d÷ liÖu liªn tôc, vµ (3) chuyÓn c¸c gãi vµ tiÕp nhËn c¸c gãi tõ ph−¬ng tiÖn m¹ng hay hÖ thèng d©y c¸p. Trong tµi liÖu nµy, thùc sù sÏ kh«ng cã ý nghÜa nÕu chóng ta cè g¾ng ph©n biÖt phÇn nµo cña phÇn sôn trªn mét card giao tiÕp m¹ng (NIC) Token Ring hoÆc Ethernet lµ thuéc vÒ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu vµ phÇn nµo lµ thuéc vÒ tÇng vËt lý. Tuy nhiªn , sÏ h÷u Ých h¬n nÕu chóng ta bµn vÒ Token Ring vµ Ethernet, vèn bao gåm hai tÇng nªu trªn vµ sau ®ã xem xÐt c¸c phÇn mÒm hoÆc phÇn sôn kh¸c trªn m¹ng vèn qu¶n lý tõ c¸c cÊp ®é nµy trë lªn trong m« h×nh. Ch¼ng h¹n, mét khi b¹n biÕt r»ng mét m¹ng Ethernet chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi hai tÇng d−íi cña mät sù truyÒn t¶i d÷ liÖu, b¹n cã thÓ ®Æt c©u hái “PhÇn mÒm nµo trªn m¹ng nµy sÏ gi¶i quyÕt ®Þnh lé tr×nh tèt nhÊt ®ª göi mét gãi tin, ®Ó nã cã thÓ ®Õn ®−îc ®Ých cña nã?” C©u hái nµy ®−îc nh»m tíi tÇng m¹ng. C©u tr¶ lêi sÏ kh«ng thÓ ®−îc t×m thÊy trong phÇn sôn cña card Ethernet, v× Ethernet kh«ng thÓ bao gåm tÇng m¹ng cña m« h×nh OSI, c¸c h·ng s¶n xuÊt cã ®−îc mét cÊu tróc ®Ó tõ ®ã hä ph¸t triÓn vµ c¶i tiÕn c¸c phÇn mÒm, c¸c giao thøc vµ c¸c thiÕt kÕ m¹ng míi. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 14 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp HÖ thèng më A HÖ thèng më B Giao thøc tÇng 7 7 Application 6 Presentation 5 Session 4 Transport 3 Network 2 Data Link 1 Physical 7 øng dông 6 Tr×nh diÔn 5 Phiªn 4 Giao vËn 3 M¹ng 2 Liªn kÕt d÷ liÖu 1 VËt lý Giao thøc tÇng 6 Giao thøc tÇng 5 Giao thøc tÇng 4 Giao thøc tÇng 3 Giao thøc tÇng 2 Giao thøc tÇng 1 §−êng truyÒn vËt lý H×nh 2.1.1- M« h×nh OSI Kh«ng ®i qu¸ s©u vµo c¸c giao thøc vµ c¸c thiÕt kÕ m« h×nh OSI, phÇn sau ®©y sÏ cung cÊp cho b¹n mét c¸i nh×n tæng quan vÒ vai trß cña mçi tÇng OSI trong mét m¹ng, b¾t ®Çu tõ tÇng cao nhÊt. II. TÇng øng dông (Application layer) TÇng øng dông.( Application layer) cña m« h×nh OSI chÞu tr¸ch nhiÖm giao tiÕp víi c¸c phÇn mÒm øng dông vèn ®ang sö dông m¹ng. VÝ dô: gi¶ sö b¹n ®ang sö dông mét m« h×nh xö lý tõ, ch¼ng h¹n nh− Microsoft Word cã thÓ më mét tËp tin tµi liÖu ®−îc l−u tr÷ trªn mét m¸y phôc vô tËp tin (File server) vèn ®−îc nèi kÕt tíi m¹ng Lan. §èi víi Word, m¸y phôc vô tin nµy gièng hÖt nh− mét æ ®Üa kh¸c cña hÖ më tµi liÖu C:\ Data\ Myfile. Doc hoÆc F: \ Data\ Myotherfile. Doc. Khi Word cè g¾ng më tËp tin trªn æ ®Üa F. B¹n cã thÓ më tµi liÖu C:\ Data\ Myfile. Doc hoÆc F: \ Data\ Myotherfile. Doc. Khi Word cè g¾ng më tËp tin trªn æ ®Üa F (vèn lµ m¸y phôc vô tËp tin), nã sÏ truyÒn c¸c yªu cÇu nµy cho tÇng øng dông cña phÇn PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 15 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp mÒm m¹ng. Sù truyÒn th«ng qua m¹ng lµ v« h×nh (transpartment) ®èi víi word tõ ®iÓm nµy trë ®i. TÇng øng dông cña m« h×nh OSI sÏ truy lôc tËp tin nµy trªn m¹ng råi trao cho Word. III. TÇng biÓu diÔn th«ng tin (Presention layer) TÇng biÓu diÔn th«ng tin (Presention layer) tiÕp nhËn c¸c yªu cÇu tËp tin tõ tÇng øng dông råi tr×nh c¸c yªu cÇu nµy cho t©ng phiªn (s¾p ®−îc m« t¶ kÕ tiÕp ). BÊt kú c«ng viÖc t¸i ®Þnh d¹ng nÐn hoÆc m¸ ho¸ d÷ liÖu nµo còng ®Òu ®−îc tÇng biÓu diÔn th«ng tin thùc hiÖn ®Ó tÇng øng dông vµ tÇng phiªn cã thÓ truyÒn th«ng víi nhau, ®Ó c¸c d÷ liÖu cã thÓ chuyÓn ®i nhanh h¬n hoÆc ®Ó b¶o mËt d÷ liÖu. IV. TÇng phiªn (Senssion layer) TÇng phiªn (Senssion layer) chÞu tr¸ch nhiÖm thiÕt lËp vµ duy tr× mét phiªn truyÒn th«ng gi÷a hai tr¹m hoÆc nót m¹ng. Mét phiªn truyÒn th«ng qua mét m¹ng ho¹t ®éng cã phÇn gièng víi mét cuéc gäi qua ®−êng d©y ®iÖn tho¹i. Ng−êi gäi thùc hiÖn mét cuéc gäi, mét ng−êi nµo ®ã tr¶ lêi ë ®Çu d©y bªn kia. Sau khi c¶ hai bªn ®Òu biÕt r»ng sù truyÒn th«ng ®· ®−îc thiÕt lËp, cuéc nãi chuyÖn sÏ diÔn ra theo c¶ hai chiÒu cho tíi khi cuéc gäi kÕt thóc. TÇng phiªn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô t−¬ng tù nh− vËy. Nã sÏ cè g¾ng thiÕt lËp mét phiªn truyÒn th«ng qua hai nót trªn mét m¹ng. C¶ hai nót ®Òu thõa nhËn phiªn truyÒn th«ng nµy vµ phiªn truyÒn th«ng nµy th−êng sÏ ®−îc g¾n mét sè hiÖu nhËn diÖn. Mçi nót cã thÓ g¾n phiªn truyÒn th«ng khi sù truyÒn th«ng theo c¶ hai chiÒu ®· hoµn tÊt. §«i khi mét phiªn truyÒn th«ng gi÷a hai nót trªn mét m¹ng ®−îc gäi lµ mét cæng luËn lý (Socket).Khi mét phiªn truyÒn th«ng ®−îc tiÕp lËp, mét cæng luËn lý sÏ më ra. Mét phiªn truyÒn th«ng ®−îc kÕt thóc gäi lµ mét cæng luËn lý bÞ ®ãng (Close socket). PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 16 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp V. TÇng vËn t¶i (Transport layer) TÇng vËn t¶i (Transport layer) cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra lçi vµ yªu cÇu truyÒn l¹i c¸c d÷ liÖu nÕu c¸c lçi ®−îc ph¸t hiÖn thÊy. TÇng vËn t¶i ®¶m b¶o r»ng c¸c d÷ liÖu sÏ ®i tíi ®Ých thµnh c«ng. VI. TÇng m¹ng (Network layer) TÇng m¹ng (Network layer) cã tr¸ch nhiÖm t×m ra lé tr×nh (Route) tèt nhÊt ®Ó göi c¸c khung d÷ liÖu qua mét liªn m¹ng(mét m¹ng gåm c¸c m¹ng). C¸c giao thøc th«ng dông nhÊt vèn t¹o nªn tÇng vËn t¶i vµ tÇng m¹ng bao gåm: (TCP/IP Transmission Control Protocol /Internet Protocol) vµ IPX/SPX(InterNetwork Packet Exchange/ Sequenced Packet Exchange): Trao ®æi gãi tin liªn m¹ng/ trao ®æi gãi tin tuÇn tù. C¶ hai giao thøc nµy ®Òu ®−îc hç trî bëi WindowsNT vµ Windows 9x. §èi víi TCP/IP vèi ®−îc sö dông bëi Internet phÇn TCP cña giao thøc nµy chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc kiÓm tra lçi vµ ho¹t ®éng trong tÇng vËn t¶i; phÇn IP cña giao thøc nµy t¹o nªn tÇng m¹ng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm viÖc ®Þnh tuyÕn (Routing). IPX/ SPX lµ mét giao thøc ®−îc ®−îc sö dông bëi phÇn mÒm NetWare cña Novell, vèn lµ mét trong nh÷ng hÖ ®iÒu hµnh m¹ng phæ dông nhÊt dµnh cho c¸c m¹ng Lan. PhÇn IPX cña giao thøc nµy chÝnh lµ tÇng m¹ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®Þnh tuyÕn vµ phÇn SPX cña giao thøc nµy qu¶n lý viÖc kiÓm tra lçi, tøc ho¹t ®éng trong tÇng vËn t¶i. C¸c giao thøc m¹ng nµy sÏ cßn ®−îc chóng ta ®Ò cËp tíi kü h¬n ë mét phÇn sau cña tµi liÖu. VII. TÇng liªn kÕt d÷ liÖu (Data- link layer) TÇng liªn kÕt d÷ liÖu (Data-link layer) cã tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn c¸c khung d÷ liÖu tõ tÇng m¹ng råi chia nhá chóng ra thµnh c¸c ®o¹n gåm c¸c bit ®Ó giao cho tÇng vËt lý vËn chuyÓn. Khi c¸c d÷ liÖu ®−îc tÇng liªn kÕt d÷ liÖu nhËn tõ tÇng vËt lý, c¸c bit sÏ ®−îc x©y dùng trë thµnh c¸c khung råi ®−îc chuyÓn cho tÇng m¹ng. PhÇn sôn Token Ring vµ Ethernet trªn c¸c PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 17 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp card m¹ng lµ c¸c vÝ dô vÒ c¸c ®o¹n m· vèn qu¶n lý tÇng liªn kÕt d÷ liÖu vµ tÇng vËt lý cña m« h×nh OSI. VIII. TÇng vËt lý (Physical layer) TÇng vËt lý (Physical layer) cña m« h×nh OSI kh«ng hÒ mang ý nghÜa lµ thiÕt bÞ m¹ng vËt lý, ch¼ng h¹n nh− hÖ thèng d©y c¸p hoÆc c¸c card m¹ng, mµ thùc sù lµ giao thøc (Protocol), tøc c¸c ph−¬ng thøc truyÒn t¶i d÷ liÖu qua c¸c ph−¬ng tiÖn vËt lý. ë cÊp ®é nµy, c¸c d÷ liÖu tån tµi ë d¹ng c¸c bit vèn kh«ng thÓ ph©n biÖt ®−îc (D÷ liÖu th«). Nh− b¹n ®· biÕt, c¸c d÷ iÖu ®−îc ®ãng gãi thµnh c¸c khung hay c¸c gãi tr−íc khi chóng ®−îc vËn chuyÓn. C«ng viÖc ®ãng gãi d÷ liÖu nµy ®· x¶y ra ë phÝa trªn tÇng vËt lý. Do ®ã tÇng nµy kh«ng ph©n biÖt phÇn ®Çu hoÆc phÇn cuèi cña khung d÷ liÖu víi b¶n th©n d÷ liÖu chøa bªn trong khung nµy(vèn ®−îc gäi lµ payload: hµng cÇn vËn chuyÓn). TÇng vËt lý ®¬n thuÇn xem toµn bé chóng nh− lµ c¸c bit cÇn ®−îc chuyÓn ®i. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 18 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng III M¹ng côc bé I. Ph©n lo¹i m¹ng m¸y tÝnh: Cã nhiÒu c¸ch ®Ó ph©n lo¹i m¹ng kh¸c nhau tïy thuéc vµo yÕu tè chÝnh ®−îc chän lµm chØ tiªu ®Ó ph©n lo¹i. VÝ dô: kho¶ng c¸ch ®Þa lý, kü thuËt chuyÓn m¹ch hay kiÕn tróc m¹ng. NÕu lÊy kho¶ng c¸ch ®Þa lý lµm yÕu tè chÝnh ®Ó ph©n lo¹i th× ta cã: m¹ng côc bé, m¹ng ®« thÞ, m¹ng diÖn réng vµ m¹ng toµn cÇu. · M¹ng côc bé - LAN(Local area Network) lµ m¹ng ®−îc thiÕt kÕ trong ph¹m nhá nh− nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, toµ nhµ… · M¹ng ®« thÞ - MAN(Metropolitan- area Network) lµ m¹ng ®−îc thiÕt kÕ cho mét khu ®« thÞ hoÆc trung t©m kinh tÕ cã b¸n kÝnh kho¶ng 100 km. · M¹ng diÖn réng –WAN(Wide area Network) ph¹m vi cña m¹ng cã thÓ v−ît qua biªn giíi, quèc gia thËm chÝ trong mét lôc ®Þa. · M¹ng toµn cÇu(Global area Network) m¹ng ho¹t ®éng trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi.§iÓn h×nh cña m¹ng nµy lµ m¹ng internet. II. C¸c kÜ thuËt m¹ng côc bé: Do nh÷ng ®Æc thï riªng cña m¹ng côc bé nªn chØ cã 3 Topology th−êng ®−îc sö dông dã lµ: H×nh sao(STAR), vßng (RING) vµ d¹ng (§−êng trôc ) BUS. · STAR: ë d¹ng h×nh sao tÊt c¶ c¸c tr¹m ®−îc nèi vµo mét thiÕt bÞ trung t©m cã nhiÖm vô nhËn tÝn hiÖu tõ c¸c tr¹m vµ chuyÓn ®Õn tr¹m ®Ých cña tÝn hiÖu. Tïy theo yªu cÇu tryÒn th«ng trong m¹ng, thiÕt bÞ trung t©m cã thÓ lµ bé ph©n kªnh (HUB), bé chuyÓn m¹ch (SWITCH) hoÆc mét bé ®Þnh tuyÕn (ROUTER). Vai trß thùc chÊt cña thiÕt bÞ trung t©m nµy chÝnh lµ viÖc “b¾t tay” gi÷a c¸c tr¹m cÇn trao ®æi th«ng tin víi nhau, thiÕt lËp liªn kÕt ®iÓm ®iÓm gi÷a chóng. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 19 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp H×nh 3.2.1 - M¹ng h×nh sao sö dông HUB trung t©m ¦u ®iÓm cña m¹ng cã topology d¹ng h×nh sao lµ l¾p ®Æt, ®¬n gi¶n, dÔ cÊu h×nh l¹i vµ dÔ kiÓm so¸t vµo kh¾c phôc sù cè. §Æc biÖt do ng−êi sö dông liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm nªn tËn dông tèi ®a ®−îc tèc ®é ®−êng truyÒn vËt lý. Nh−îc ®iÓm chñ yÕu cña topology nµy lµ ®é dµi ®−êng truyÒn nèi tõ tr¹m ®Òn thiÕt bÞ trung t©m bÞ h¹n chÕ (trong vßng kho¶ng 100 m). · RING: Topology d¹ng vßng tÝn hiÖu ®−îc l−u chuyÓn trªn vßng theo chiÒu duy nhÊt. Mçi tr¹m cña m¹ng ®−îc nèi vßng qua mét bé chuyÓn tiÕp (Repeater) cã nhiÖm vô nhËn tÝn hiÖu råi chuyÓn tíi tr¹m kÕ tiÕp trªn vßng. Nh− vËy tÝn hiÖu ®−îc l−u chuyÓn trªn vßng theo mét chuçi liªn tiÕp c¸c H×nh 3.2.2 - S¬ ®å topology d¹ng vßng PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 20 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp liªn kÕt ®iÓm - ®iÓm gi÷a c¸c repeater. CÇn thiÕt ph¶i cã mét giao thøc ®iÒu khiÓn viÖc cÊp ph¸t “QuyÒn” ®−îc truyÒn d÷ liÖu trªn vßng cho c¸c tr¹m cã nhu cÇu. §Ó t¨ng ®é tin cËy cña m¹ng, tïy theo tõng tr−êng hîp ng−êi ta cã thÓ l¾p ®Æt d− thõa c¸c ®−êng truyÒn trªn vßng ®Ó t¹o thµnh mét vßng dù phßng. Khi ®−êng truyÒn trªn vßng chÝnh bÞ sù cè th× vßng dù phßng sÏ ®−îc sö dông víi chiÒu cña tÝn hiÖu ng−îc víi chiÒu cña tÝn hiÖu trªn vßng chÝnh. Topology d¹ng vßng còng cã nh÷ng −u ®iÓm nh− tèc ®é nhanh, ®é tin cËy cao. §iÒu kh¸c biÖt quan träng lµ d¹ng vßng ®ßi hái giao thøc truyÒn tin kh¸ phøc t¹p vµ khi ®−êng d©y bÞ d¸n ®o¹n toµn bé m¹ng sÏ ngõng ho¹t ®éng. · BUS: Topology d¹ng BUS tÊt c¶ c¸c tr¹m ®Òu ph©n chia chung mét ®−êng truyÒn chÝnh (BUS) ®−êng truyÒn chÝnh nµy ®−îc giíi h¹n hai ®Çu bëi mét lo¹i ®Çu nèi ®Æc biÖt gäi lµ Terminator. Mçi tr¹m ®−îc nèi vµo BUS th«ng qua mét ®Çu nèi ch÷ T (T- Connector) hoÆc mét bé thu ph¸t (Transceiver) khi mét tr¹m truyÒn d÷ liÖu, tÝn hiÖu sÏ ®−îc qu¶ng b¸ trªn hai chiÒu cña BUS cã nghÜa lµ mäi tram cßn l¹i ®Òu nhËn ®−îc tÝn hiÖu trùc tiÕp. §èi víi BUS mét chiÒu th× tÝn hiÖu chØ ®i vÒ mét phÝa, lóc ®ã terminator ph¶i ®−îc thiÕt kÕ sao cho c¸c tÝn hiÖu ph¶i ®−îc déi ng−îc l¹i trªn BUS ®Ó cã thÓ ®Õn ®−îc c¸c tr¹m cß l¹i ë phÝa bªn kia. Nh− vËy víi topology d¹ng BUS, d÷ liÖu ®−îc truyÒn dùa trªn c¸c liªn kÕt ®iÓm - nhiÒu ®iÓm (Point to multipoint) hay qu¶ng b¸ (Broadcast). PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 21 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Terminator Terminator H×nh 3.2.3 – S¬ ®å m¹ng d¹ng BUS Chóng ta còng cã thÓ thÊy trong tr−êng hîp nµy còng cÇn ph¶i cã giao thøc ®Ó qu¶n lý tËp trung ®−êng truyÒn. Tuy nhiªn møc ®é qu¶n lý cã thÓ gÇn nh− th¶ næi (truy cËp ngÉu nhiªn) hoÆc rÊt chÆt chÏ (truy cËp cã ®iÒu khiÓn) mçi ph−¬ng thøc ®Òu cã nh÷ng −u ®iÓm vµ nh−îc ®iÓm riªng. STAR, BUS, RING chØ lµ 3 topology c¬ b¶n vµ ®−îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay trong tr−êng hîp cô thÓ ng−êi ta cã thÓ chän mét topology lai cña nhiÒu tæ hîp. III. M¹ng Ethernet Ethernet lµ mét kiÓu m¹ng ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn hiÖn nay. Ethernet cã thÓ ®−îc ®Þnh cÊu h×nh theo d¹ng BUS hoÆc d¹ng h×nh sao. M¹ng Ethernet sö dông topology h×nh sao cã −u ®iÓm thiÕt kÕ vµ b¶o d−ìng do v©y Ethernet h×nh sao ®−îc sö dông phæ biÕn h¬n d¹ng BUS bëi v× sö dông d¹ng BUS h− h¹i mét nót cã thÓ g©y ¶nh h−ëng cho tÊt c¶ c¸c nót cßn l¹i. Ethernet sö dông topology h×nh sao cã thÓ sö dông mét SWITCH trung t©m (HUB th«ng minh) v× chóng cã thÓ kiÓm so¸t tõ xa b»ng phÇn mÒm console. C¸c SWITCH cã thÓ gi¸m s¸t mét m¹ng vµ bµo c¸o c¸c lçi hoÆc c¸c sù cè x¶y ra. Víi HUB th«ng minh, c¸c tr¹m gÆp sù cè cã thÓ bÞ v« hiÖu hãa tõ xa kh¶ n¨ng truy xuÊt m¹ng mµ kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn phÇn cßn l¹i cña m¹ng. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 22 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp H×nh 3.3.1 - M¹ng Ethernet h×nh sao Mét m¹ng Ethernet lµ mét m¹ng thô ®éng (Passive network), cã nghÜa lµ chÝnh c¸c m¸y tÝnh, chø kh«ng ph¶i lµ mét thiÕt bÞ m¹ng chuyªn dông, sÏ khëi x−íng c¸c tÝn hiÖu qu¶n lý m¹ng (mét thiÕt bÞ m¹ng chuyªn dông lµ mét thiÕt bÞ ®−îc sö dông ®Ó hç trî cho m¹ng). M¹ng Ethernet ho¹t ®éng rÊt gièng ®−êng d©y ®iÖn tho¹i chung sè (m¾ch song song) thÕ hÖ cò, trong ®ã mçi m¸y PC gièng nh− mét ng−êi sö dông ®iÖn tho¹i b»ng ®−êng d©y chung sè nµy. Khi mét ng−êi nµo ®ã trªn ®−¬ng d©y chung sè muèn sö dông mét m¸y ®iÖn tho¹i, anh ta nhÊc m¸y lªn vµ l¾ng nghe. NÕu nghe thÊy mét ©m thanh quay sè anh ta cã thÓ thùc hiÖn mét cuéc gäi nÕu nghe thÊy mét ai ®ã ®ang nãi chuyÖn anh ta ph¶i g¸c m¸y vµ thö gäi l¹i sau, nÕu c¶ hai ng−êi ®Òu cè g¾ng thùc hiÖn cuéc gäi th× c¶ hai cuéc gäi ®Òu thÊt b¹i. Mçi ng−êi cÇn ph¶i g¸c m¸y vµ b¾t ®Çu l¹i mét lÇn n÷a. ng−êi ®Çu tiªn quay trë l¹i ®−êng d©y sÏ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn cuéc gäi. T−¬ng tù nh− vËy mét m¸y tÝnh muèn göi c¸c gãi tin qua Ethernet tr−íc hÕt cÇn l¾ng nghe xem m¹ng cã yªn tÜnh hay kh«ng. Khi kh«ng nghe thÊy g× c¶ th× nã b¾t ®Çu truyÒn t¶i. Trong khi truyÒn t¶i th× m¸y tÝnh vÉn tiÕp tôc l¾ng nghe. NÕu nã nghe thÊy mét thø nµo ®ã ®ang ®−îc truyÒn t¶i víi d÷ liÖu kh¸c víi d÷ liÖu cña riªng nã th× m¸y tÝnh nµy sÏ ng−ng viÖc truyÒn t¶i vµ ®−a ra th«ng ®iÖp b¸o ®· cã sù xung ®ét (Collision), mét ®iÒu vèn x¶y ra khi hai m¸y tÝnh cè g¾ng göi d÷ liÖu ®ång thêi. Mét sù xung ®ét cã thÓ khiÕn c¸c gãi tin võa ®−îc göi bÞ h− h¹i. Mçi m¸y tÝnh sÏ chê trong mét kho¶ng thêi gian ngÉu nhiªn råi sau ®ã cè g¾ng truyÒn t¶i mét lÇn n÷a, PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 23 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp nh−ng tr−íc hÕt lµ l¾ng nghe xem m¹ng cã yªn tÜnh hay kh«ng. KiÓu kiÕn tróc nµy ®−îc gäi lµ hÖ thèng dùa trªn c¬ së tranh chÊp, v× mçt m¸y tÝnh ph¶i tranh nhau c¬ héi truyªng t¶i trªn m¹ng c¸c m¸y tÝnh trong m¹ng Ethernet giµnh quyÒn truy xuÊt m¹ng nµy b»ng c¸ch sö dông ph−¬ng thøc CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collission Detection- §a truy xuÊt c¶m biÕn tÝn hiÖu mang cã kÌm theo dß xung ®ét). Tªn gäi cña ph−¬ng thøc nµy ¸m chØ tíi ba ®Æc tÝnh cña c¸ch m¸y tÝnh truyÒn th«ng qua m¹ng Ethernet. Tr−íc khi khëi x−íng mét tÝn hiÖu, mét m¸y tÝnh ph¶i c¶m nhËn ®−îc r»ng m¹ng ®ang r¶nh rçi ®Ó xö lý nhu cÇu truyÒn t¶i cña nã (Carrier Sense), nhiÒu m¸y tÝnh sö dông chung mét m¹ng (Multi Access) vµ mçi m¸y tÝnh ph¸t hiÖn vµ qu¶n lý c¸c xung ®ét (Collection Detection) M¹ng Ethernet cã thÓ sö dông nhiÒu lo¹i c¸p kh¸c nhau nh−ng th«ng th−êng nhÊt lµ: Fast Ethernet 10BaseT, Fast Ethernet 100BaseT, c¸p ®ång trôc hay c¸p quang nh−ng ph¶i qua bé chuyÓn ®æi. IV. M¹ng Token Ring C¸c nèi m¹ng theo kiÓu Token Ring , vèn ®−îc ph¸t tiÓn bëi IBM, phøc t¹p vµ ®¾t tiÒn h¬n, nh−ng còng m¹nh mÏ vµ ®¸ng tin cËy h¬n kiÓu Ethemet. Ngoµi ra, do tÝnh chÊt phøc t¹p h¬n, nªn viÖc b¶o d−ìng Token Ring còng rÊt khã kh¨n h¬n viÖc b¶o d−ìng m¹ng Ethemet. 1. KÕt nèi c¸c thµnh phÇn trªn mét Token Ring XÐt vÒ mÆt luËn lý, c¸c m¹ng Token Ring lµ c¸c vßng m¹ch (Ring). Tuy nhiªn, vÒ mÆt vËt lý, c¸c tr¹m ®−îc nèi kÕt tíi m¹ng nµy theo c¸ch bè trÝ h×nh sao. Mçi tr¹m nèi kÕt tíi mét hub trung t©m ®−îc gäi lµ mét ®¬n vÞ truy xuÊt ®−îc kiÓm so¸t (CAU: Controlled – Access Unit), mét ®¬n vÞ truy xuÊt ®a tr¹m (MSAU: Multistation Access Unit), hay chØ ®−îc gäi t¾t lµ MAU, hoÆc mét ®¬n vÞ truy xuÊt ®a tr¹m th«ng minh ( SMAU: Smart Multistation Access Unit). Mçi MSAU cã thÓ nèi tíi mét MSAU kh¸c b»ng mét sîi c¸p ®−îc gäi lµ d©y c¸p nèi (patch cable). Mçi ®Çu cña MSAU cã mét nèi kÕt Ring in (D÷ liÖu ®i PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 24 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp vµo MSAU) hoÆc chÝnh (main ring) cña m¹ng Token Ring bao gåm c¸c MSAUvµ c¸c d©y c¸p ®−îc sö dông ®Ó nèi kÕt chóng, vèn ®−îc gäi chung lµ d©y c¸p vßng chÝnh (main ring cable). (L−u ý r»ng sîi c¸p nèi Ring out cña MSAU sau cïng tíi Ring In cña MSAU ®Çu tiªn kh«ng ®−îc xem lµ d©y c¸p nèi). Ng−êi ta cã thÓ sö dông c¸p quang lµm d©y c¸p vßng chÝnh. Toµn bé Token Ring nµy kh«ng chØ bao gåm vßng chÝnh (Main ring), mµ cßn bao gåm c¶ c¸c d©y c¸p vèn nèi tíi mçi m¸y PC trªn m¹ng. Mçi tr¹m lµm viÖc chøa mét card LAN Token Ring, trªn ®ã cã mét ®Çu nèi mçi tr¹m lµm viÖc tíi mét MSAU. Mçi card m¹ng Token Ring ®−îc g¸n mét ®Þa chØ mang tÝnh duy nhÊt (kh«ng trïng lÆp) khi nã ®−îc s¶n xuÊt vµ ®Þa chØ nµy ®−îc m· ho¸ trong phÇn sôn cña hoÆc STP gåm hai cÆp d©y xo¾n. 2. ViÖc truyÒn th«ng trªn mét Token Ring ViÖc truyÒn th«ng vµ sù giao th«ng trªn mét m¹ng Token Ring ®−îc kiÓm so¸t bëi mét m· th«ng b¸o (Token), ®©y lµ mét khung (frame) nhá mang mét ®Þnh d¹ng ®Æc biÖt di chuyÓn quanh vßng trßn theo mét chiÒu duy nhÊt. Mét tr¹m sÏ tiÕp nhËn m· th«ng b¸o nµy tõ tr¹m tr−íc nã, ®−îc gäi lµ NADN ( nearest active downstream neighbor: tr¹m kÕ bªn xu«i dßng tÝch cùc gÇn nhÊt). Khi mét tr¹m chuyÓn th«ng b¸o cho tr¹m kÕ tiÕp, nã cã thÓ g¾n kÌm (attach) métkhung d÷ liÖu vµo m· th«ng b¸o nµy. Tr¹m kÕ tiÕp sÏ tiÕp nhËn m· th«ng b¸o cïng víi khung d÷ liÖu ®−îc g¾n kÕt vµ ®−îc dù tÝnh dµnh cho nã, nã sÏ thay ®æi 2 bit trong khhung ®Ó chØ ra r»ng c¸c d÷ liÖu ®· ®−îc ®äc bëi tr¹m ®−îc dù tÝnh. KÕ ®ã nã sÏ göi m· th«ng b¸o vµ khung d÷ liÖu quay trë l¹i víi tr¹m ®· göi khung nµy, nã sÏ nhËn r»ng khung d÷ liÖu nµy mét lÇn n÷a. Trong tr−êng hîp nµy, nã sÏ gi¶i phãng m· th«ng b¸o b»ng c¸ch chuyÓn cho tr¹m kÕ tiÕp mµ kh«ng g¾n kÌm khung d÷ liÖu nµo. Tuy nhiªn, nÕu khèi l−îng d÷ liÖu cÇn göi lín h¬n kÝch th−íc mét khung d÷ liÖu, th× thay v× gi¶i phãng m· th«ng b¸o, tr¹m nµy sÏ g¾n kÌm khung d÷ liÖu kÕ tiÕp vµo m· thèng b¸o tr−íc khi göi nã ®i. Trong c¶ hai tr−êng hîp, m· th«ng b¸o ®Òu ®−îc chuyÓn tíi tr¹m kÕ tiÕp vµ c¸c d÷ liÖu kh«ng bao giê hiÖn diÖn trªn vßng m¹ch mµ kh«ng cã m· th«ng b¸o ®i tr−íc nã. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 25 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp BÊt kú m¸y PC nµo tiÕp nhËn ®−îc mét m· th«ng b¸o kh«ng g¾n kÌm khung d÷ liÖu còng ®Òu cã thÓ tù do g¾n kÌm mét khung d÷ liÖu vµo ®ã tr−íc khi chuyÓn nã ®i tiÕp. M· th«ng b¸o lóc nµy trë nªn “bËn” vµ sÏ kh«ng ®−îc gi¶i phãng cho mét m¸y PC kh¸c cho tíi khi m¸y PC göi (Sending PC) nhËn ®−îc dÊu hiÖu b¸o r»ng c¸c d÷ liÖu ®· ®−îc tiÕp nhËn thµnh c«ng t¹i ®Ých ®Õn cña nã. Nãi mét c¸ch kh¸c, m¸y PC duy nhÊt cã thÓ th¸o dì ®−îc khung d÷ liÖu nµy vµo m· th«ng b¸o. V. M¹ng FDDI (Fiber Ditributed Data Interface) FDDI (Fiber Ditributed Data Interface: Giao tiÕp d÷ liÖu ph©n phèi b»ng sîi quang) lµ mét m¹ng dùa trªn c¬ së vßng m¹ch gièng nh− Token Ring, nh−ng kh«ng ®ßi hái mét hub trung t©m, do ®ã nã thùc hiÖn lµ mét vßng trßn c¶ vÒ mÆt vËt lý, lÉn luËn lý. FDDI cung cÊp kh¶ n¨ng vËn chuyÓn d÷ liÖu ë tèc ®é 100Mbps, mét tèc ®é vèn nhanh h¬n nhiÒu so víi tèc ®é cña Token Ring hay Ethernet b×nh th−êng vµ h¬i nhanh h¬n so víi tèc ®é cña cña Fast Ethernet (vèn còng kho¶ng 100 Mbps), nh−ng hiÖn nay nã cã thÓ ho¹t ®éng trªn c¸p UTP. FDDI ®«i khi ®−îc sö dông lµm mét m¹ng x−¬ng sèng. Mét x−¬ng sèng lµ mét m¹ng ®−îc dïng ®Ó liªn kÕt nhiÒu m¹ng l¹i víi nhau. VÝ dô, nhiÒu m¹ng Token Ring vµ Ethernet cã thÓ ®−îc nèi kÕt l¹i b»ng c¸ch sö dông mét x−¬ng sèng FDDI ®¬n lÎ. FDDI còng sö dông mét ph−¬ng thøc chuyÓn m· th«ng b¸o (Token - passing method) ®Ó kiÕm so¸t sù l−u th«ng trªn m¹ng, nh−ng ph−¬ng thøc cña FDDI phøc t¹p vµ m¹nh mÏ h¬n ph−¬ng thøc ®−îc sö dông trong Token Ring. C¸c tr¹m FDDI cã thÓ chuyÓn nhiÒu h¬n mét khung d÷ liÖu däc theo vßng m¹ch mµ kh«ng cÇn ph¶i chê ®îi khung d÷ liÖu ®Çu tiªn quay trë l¹i. Ngoµi ra, mét khi c¸c khung ®· ®−îc truyÒn t¶i, tr¹m göi (Sending station) cã thÓ truyÒn m· th«ng b¸o FDDI cho tr¹m sö dông, do vËy c¸c khung d÷ liÖu cña nhiÒu h¬n mét tr¹m cã thÓ thÑc hiÖn diÖn ®ång thêi trªn vßng m¹ng. Víi Token Ring, mét khung d÷ liÖu chØ cã PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 26 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp thÓ chuyÓn ngay sau m· th«ng b¸o. Trong khi ®ã víi FDDI, c¸c khung d÷ liÖu cã thÓ di chuyÓn trªn vßng m¹ng mµ kh«ng cÇn tíi m· th«ng b¸o. ViÖc së h÷u m· th«ng b¸o cho phÐp mét m¸y PC ®−îc quyÒn göi c¸c d÷ liÖu.Mét m· th«ng b¸o ®−îc gi¶i phãng (®−îc göi ®i tiÕp) khi m¸y PC nµy hoµn Token Ring hoµn tÊt viÖc truyÒn t¶i Mét søc m¹nh quan träng kh¸c cña FDDI chÝnh lµ ë hiÖn hÖ thèng vßng kÐp ng−îc chiÒu nhau cña nã. Thay v× mét vßng ®¬n nh− nh− vßng ®¬n mµ Token Ring sö dông FDDI sö dông 2 vßng m¹ng ®−îc gäi lµ FDDI Rings ®Ó liªn kÕt mçi thiÕt bÞ trªn m¹ng, bao gåm mét vßng chÝnh vµ mét vßng phô th«ng th−êng c¸c d÷ liÖu sÏ di chuyÓn trªn vßng chÝnh. Tuy nhiªn, nÕu mét sù gi¸n ®o¹n x¶y ra trªn vßng chÝnh, bÊt kú thiÕt bÞ nµo còng cã thÓ chuyÓn c¸c d÷ liÖu qua vßng phô vµ ®iÒu nµy khiÕn c¸c d÷ liÖu ng−îc l¹i theo vßng nµy. Khi c¸c d÷ liÖu tíi ®iÓm gi¸n ®o¹n mét tr¹m sÏ chuyÓn c¸c d÷ liÖu trë l¹i vßng chÝnh vµ chóng sÏ tiÕp tôc di chuyÓn theo chiÒu ng−îc l¹i mét lÇn n÷a. B»ng c¸ch nµy, viÖc truyÒn th«ng sÏ diÔn ra liªn tôc cho dï mét vßng FDDI bÞ gi¸n ®o¹n. Ch−¬ng IV Hä giao thøc TCP/IP vµ ®Þa chØ IP I. Hä giao thøc TCP/ IP (Transmission Control Protocol/ Internet Protocol ) TCP/ IP lµ mét hä giao thøc cïng lµm viÖc víi nhau ®Ó cung cÊp ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng liªn m¹ng. IP cung cÊp kh¶ n¨ng kÕt nèi c¸c m¹ng con thµnh liªn m¹ng ®Ó truyÒn d÷ liÖu vai trß cña IP t−¬ng tù giao thøc tÇng m¹ng trong m« h×nh OSI. Do ®ã yªu cÇu tÊt c¶ c¸c hÖ thèng thµnh viªn cña liªn m¹ng ph¶i cµi dÆt IP ë tÇng m¹ng. TCP lµ mét giao thøc kiÓu cã kiªn kÕt cã nghÜa lµ ph¶i thiÕt lËp liªn kÕt gi÷a hai thùc thÓ tr−íc khi tiÕn hµnh truyÒn d÷ liÖu. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 27 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp II. §Þa chØ IP (IP address) §Þa chØ hãa ®Ó ®Þnh danh c¸c tr¹m (Host) trong liªn m¹ng ®−îc gäi lµ ®Þa chØ IP 32 bit(32 bit IP address). Mçi ®Þa chØ IP cã ®é dµi lµ 32 bits vµ ®−îc chia thµnh 4 vïng (mçi vïng cã 1 byte) cã thÓ ®−îc biÓu thÞ d−íi d¹ng thËp ph©n, nhÞ ph©n, b¸t ph©n hoÆc thËp lôc ph©n. C¸ch viÕt phæ biÕn nhÊt lµ dïng ký phÊp thËp ph©n cã dÊu chÊm ®Ó t¸ch vïng . Môc ®Ých cña ®Þa chØ IP lµ ®Ó ®Þnh danh duy nhÊt cho mét tr¹m bÊt kú trªn liªn m¹ng. Do tæ chøc vµ ®é lín cña c¸c m¹ng con (subnet) cña liªn m¹ng cã thÓ kh¸c nhau, ng−êi ta chia ®Þa chØ IP thµnh 5 líp, ký hiÖu lµ A, B, C, D vµ E. H4.2.1- CÊu tróc c¸c líp ®Þa chØ IP Trong ®Þa chØ IP c¸c bit ®Çu tiªn cña byte ®Çu tiªn chØ dïng ®Ó ®Þnh danh líp ®Þa chØ. - Líp A cho phÐp ®Þnh danh tíi 126 m¹ng, víi tèi ®a 16 triÖu Host trªn mçi m¹ng. Líp nµy th−êng dïng cho m¹ng cã sè tr¹m cùc lín. - Líp B cho phÐp ®Þnh danh tíi 16384 m¹ng víi tèi ®a 65534 host trªn mçi m¹ng. - Líp C cho phÐp ®Þnh danh tíi 2097152 m¹ng víi tèi ®a 254 host trªn mçi m¹ng. Líp nµy dïng cho c¸c m¹ng cã Ýt tr¹m. - Líp D dïng ®Ó göi IP datagram tíi mét nhãm c¸c host trªn cïng mét m¹ng - Líp E dïng ®Ó dù phßng trong t−¬ng lai. VÝ dô vÒ ®Þa chØ IP: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 28 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Líp A: 00001010 00000000 00000000 00000000 Líp B: 10000000 00000011 00000010 00000011 Líp C: ë vÝ dô trªn 11000000 00000000 00000001 00000110 - Líp A: - Líp B: - Líp C: Netid=10 §Þa chØ IP: 10.0.0.0 Netid=128.3 §Þa chØ IP: 128.3.2.3 Hostid=2.3 Netid=192.0.1 §Þa chØ IP: 192.0.1.10 Hostid=255 h−íng ®Õn tÊt c¶ c¸c Host Trong nhiÒu tr−êng hîp, mét m¹ng cã thÓ chia thµnh nhiÒu m¹ng con (Subnet) lóc ®ã cã thÓ ®−a thªm c¸c vïng subnetid ®Ó ®Þnh danh c¸c m¹ng c«ng nghiÖp. Vïng subnetid ®−îc lÊy tõ hostid cô thÓ ®èi víi 3 líp A, B, C nh− sau: H×nh 4.2.2 – §Þa chØ IP trong m¹ng cã c¸c m¹ng con PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 29 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Chó ý: §Þa chØ IP dïng ®Ó ®Þnh danh c¸c host ë tÇng m¹ng cña m« h×nh OSI vµ chóng kh«ng ph¶i lµ ®Þa chØ vËt lý. Ch−¬ng V C¸c thiÕt bÞ sö dông trong m¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng I. Card m¹ng (NIC – Network Interface Card) C¸c card m¹ng cã thÓ ®−îc tÝch hîp trªn Mainboard hoÆc cã thÓ thiÕt kÕ rêi vµ c¾m vµo mét slot nµo ®ã. Trong NIC ®−îc thiÕt kÕ cã mét bé thu ph¸t tÝn hiÖu (Transceiver) ®Ó chuyÓn ®æi tÝn hiÖu trong m¸y tÝnh thµnh c¸c tÝn hiÖu mµ m¹ng yªu cÇu. Tïy theo c¸c lo¹i c¸p ®Êu nèi mµ cã thÓ sö dông c¸c lo¹i ®Çu nèi cho phï hîp. Th«ng th−êng hay sö dông c¸c lo¹i ®Çu nèi sau: - BNC Conector sö dông cho Thin Ethernet - K- 45 Conector sö dông cho UTP Ethernet - AUI Conector sö dông cho Thick Ethernet - RJ- 45 Conector sö dông cho UTP - DB-15 Conector sö dông cho STP II. Bé tËp trung (HUB): Hub lµ bé tËp trung c¸c tÝn hiÖu tõ c¸c tr¹m nguån sau ®ã ph©n chia HUB H×nh 4.2.1 Nèi m¹ng sö dông tíi tr¹m ®Ých. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 30 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Cã thÓ ph©n o¹i thµnh c¸c lo¹i Hub sau: · Passive Hub (bÞ ®éng): Lo¹i Hub nµy ®¬n thuÇn lµ mét bé ®Êu nèi ®Ó tËp trung c¸c tÝn hiÖu mµ hoµn toµn kh«ng xö lý c¸c tÝn hiÖu nµy. Hub nµy chØ ®−îc sö dông cho c¸c m¹ng cã tèc ®é chËm vµ ph¹m vi hÑp. · Active Hub (chñ ®éng): Lo¹i Hub nµy chøa c¸c linh kiÖn ®iÖn tö cã thÓ khuyÕch ®¹i vµ xö lÝ c¸c tÝn hiÖu ®iÖn tö truyÒn gi÷a c¸c thiÕt bÞ m¹ng. Sö dông Hub lo¹i nµy cã thÓ lµm t¨ng tèc ®é m¹ng, t¨ng kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c tr¹m vµ h¹n chÕ lçi. · Hub th«ng minh (Intelligent Hub): Hub th«ng minh lµ hub chñ ®éng vµ cã thªm mét sè chøc n¨ng nh− qu¶n lý lçi. Hub nµy cã chøc n¨ng hç trî giao thøc truyÒn tin, nã cho phÐp hub “c¾t ®øt” mét liªn kÕt ®ang g©y ra lçi. · Hub chuyÓn m¹ch (Switching Hub): §©y lµ lo¹i hub cã tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng cña hub th«ng minh ngoµi ra nã cã c¸c m¹ch cho phÐp chän ®−êng rÊt nhanh cho c¸c tÝn hiÖu gi÷a c¸c cæng trªn hub. Lo¹i hub nµy cã nhiÒu tÝnh −u viÖt cã thÓ thay thÓ cho router vµ bridge trªn nhiÒu m¹ng tuy nhiªn gi¸ thµnh cña lo¹i Hub nµy lµ t−¬ng ®èi cao. III. Bé lÆp (Repeater) Repeater cã c¸c chøc n¨ng tiÕp nhËn vµ chuyÓn tiÕp c¸c tÝn hiÖu, th−êng ®−îc dïng nèi hai ®o¹n c¸p Ethernet ®Ó më réng m¹ng. R H×nh 5.3.1 Më réng m¹ng Ethernet dïng t PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 31 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Mét sè repeater cã chøc n¨ng ®¬n gi¶n tiÕp nhËn vµ khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu. Tuy nhiªn khi ®ã nhiÔu mang còng khuyÕch ®¹i theo. NÕu tÝn hiÖu gèc ®· bÞ mÐo th× lo¹i repeater nµy còng kh«ng thÓ kh¾c phôc ®−îc. C¸c lo¹i repeater hiÖn ®¹i cã hai chøc n¨ng chÝnh ®ã lµ phôc håi vµ khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu do vËy chóng cã kh¶ n¨ng läc nhiÔu vµ hiÖu chØnh mÐo tÝn hiÖu. IV. CÇu nèi (Bridge) CÇu nèi lµ mét thiÕt bÞ mÒm dÎo h¬n repeater. Mét repeater chuyÓn ®i tiÕp tÊt c¶ c¸c tÝn hiÖu mµ nã nhËn ®−îc. Cßn bridge cã chän läc vµ chØ chuyÓn ®i c¸c tÝn hiÖu cã ë m¹ng phÝa bªn kia. Bridge cã thÓ lµm ®−îc ®iÒu ®ã v× mçi thiÕt bÞ m¹ng ë phÝa bªn kia chØ cã mét ®Þa chØ duy nhÊt. Mµ ®Þa chØ ®Ých trong phÇn Header cña mçi gãi tin ®−îc truyÒn. M¹ng LAN 1 Bridge M¹ng LAN 2 H×nh 5.3.1 Më réng m¹ng Ethernet dïng t V. Bé dån kªnh (Mutiplexor) Bé dån kªnh lµ mét thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng tæ hîp mét sè tÝn hiÖu ®Ó chóng cã thÓ ®−îc truyÒn víi nhau vµ sau ®ã nhËn l¹i ®−îc vµ t¸ch ra trë l¹i Channel B Channel C MULA Channel A DMULA c¸c tÝn hiÖu gèc(ThiÕt bÞ phôc håi c¸c tÝn hiÖu gèc gäi lµ bé ph©n khªnh). Channel A Channel B Channel C H×nh 5.5.1 – Bé dån kªnh vµ ph©n PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 32 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp VI. Modem (Modulation/ Demodulation) Modem lµ mét thiÕt bÞ cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi tÝn hiÖu sè thµnh tÝn hiÖu t−¬ng tù vµ ng−îc l¹i(digital/analog) ®Ó kÕt nèi c¸c m¸y tÝnh qua ®−êng d©y ®iÖn tho¹i. Modem cã hai lo¹i lµ modem ngoµi vµ modem trong(External modem/Internal modem ) th«ng th−êng modem ngoµi cã tèc ®é vµ ®é tin cËy cao h¬n modem trong. External modem RS232 §−êng d©y ®iÖn tho¹i Analog/ Digital H×nh 5.6.1- M« h×nh kÕt nèi internet qua VII. Bé ®Þnh tuyÕn (Router) Router lµ mét thiÕt bÞ “th«ng minh” h¬n bridge v× nã cßn cã thÓ thùc hiÖn c¸c gi¶i thuËt chän ®−êng ®i tèi −u(theo mét chØ tiªu nµo ®ã). Nh− vËy bridge cã chøc n¨ng t−¬ng øng víi 2 tÇng thÊp nhÊt(TÇng vËt lý vµ tÇng liªn kÕt d÷ liÖu) trong khi ®ã router cßn cã thÓ “víi” lªn tÇng m¹ng. Net1 R2 Net2 R1 R3 Net3 R4 Net4 H×nh 5.7.1- M« h×nh m¹ng cã sö dông bé ®Þnh tuyÕn VIII. Bé chän ®−êng cÇu(Brouter) ThiÕt bÞ nµy cã thÓ dãng vai trß cña c¶ router vµ bridge. Khi nhËn c¸c gãi tin, router chän ®−êng cho c¸c gãi tin mµ nã hiÓu giao thøc PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 33 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp IX. CSU/DSU(Channel Service Unit/ Digital Service Unit) §©y lµ lo¹i thiÕt bÞ dïng ®Ó kÕt nèi c¸c m¹ng LAN thµnh c¸c m¹ng WAN th«ng qua ®−¬ng ®iÖn tho¹i c«ng céng. X. Gateway: Gateway lµ mét thiÕt bÞ sö dông ®Ó liªn kÕt c¸c hÖ thèng m¹ng kh¸c nhau(C¸c hÖ thèng bus kh¸c nhau). NhiÖm vô cña gateway lµ chuyÓn ®æi giao thøc ë cÊp cao, th−êng ®−îc thùc hiÖn b»ng c¸c thµnh phÇn phÇn mÒm. Nh− vËy gateway kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ mét thiÕt bÞ ®Æc biÖt, cã thÓ chØ lµ mét m¸y PC cµi ®Æt c¸c phÇn mÒm cÇn thiÕt. IP: 128.1.1.42 Ethernet IP(Enet): 128.1.1.62 IP(Vnet): 172.16.1.62 Gateway Vnet IP: 172.16.1.1 FCS1 FCS2 H×nh 5.10.1 –Sö dông gateway ®Ó kÕt nèi hai m¹ng Ethernet vµ Vnet Theo m« h×nh OSI th× gateway lµm viÖc ë tÇng øng dông (Aplication layer) PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 34 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp PhÇn II øng dông hÖ ®iÒu hµnh WindowsNT trong viÖc kÕt nèi vµ qu¶n trÞ m¹ng Néi dung: · Ph−¬ng ph¸p cµi ®Æt WindowsNT Wordstation vµ WindowsNT Server · Mét sè chøc n¨ng c¬ b¶n cña Microsoft WindowsNT · Mét sè thñ tôc kiÓm tra vµ kh¾c phôc lçi cho Microsoft WindowsNT · Lµm viÖc víi File Regedit trong Microsoft WindowsNT · Mét sè ®Æc tr−ng cña Microsoft WindowsNT trong kÕt nèi vµ qu¶n trÞ m¹ng. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 35 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng I: Cµi ®Æt WindowsNT Workstation vµ WindowsNT Server I. Tæng quan vÒ WindowsNT: Ngµy nay víi sù ra ®êi cña rÊt nhiÒu hÖ ®iÒu hµnh m¸y tÝnh nh− Windows2000, WindowsXP vµ gÇn ®©y lµ Windows Server 2003 nh−ng trong ®iÒu khiÓn c«ng nghiÖp WindowsNT vÉn ®−îc c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ cao vµ ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn. WindowsNT cã c¸c −u ®iÓm sau ®©y: · HÖ ®iÒu hµnh WindowsNT ch¹y víi tèc ®é vµ ®é tin cËy cao. · Cã nhiÒu tiÖn Ých hç trî c«ng t¸c qu¶n trÞ m¹ng vµ b¶o mËt ®¶m b¶o an toµn d÷ liÖu. · WindowsNT t−¬ng thÝch víi nhiÒu ch−¬ng tr×nh øng dông ®iÒu khiÓn nh− CS3000, Citect, RS logix… · C¸c giao diÖn th©n thiÖn víi ng−êi sö dông. · DÔ dµng thiÕt kÕ m¹ng vµ qu¶n trÞ m¹ng II. Cµi ®Æt microsoft WindowsNT: Cµi ®Æt WindowsNT theo c¸o b−íc sau: 1. Khëi ®éng ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt (B»ng ®Üa cµi WindowsNT ) 2. Chän Custom hoÆc Express setup 3. Chän cµi ®Æt míi hoÆc Update mét file vµo WindowsNT ®ang sö dông trong m¸y tÝnh hiÖn t¹i. 4. Cung cÊp c¸c th«ng tin cho hÖ thèng nh−: Cdkey vµ c¸c th«ng tin vÒ ng−êi sö dông. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 36 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp 5. Lùa chän ng«n ng÷ cho hÖ thèng: Th«ng th−êng chän tiÕng Anh. 6. NÕu b¹n chän lµ Custom install b¹n sÏ ph¶i chän c¸c thµnh phÇn cµi ®Æt trong WindowsNT. 7. Cµi ®Æt m¹ng bao gåm: Cµi ®Æt cÊu h×nh Card m¹ng vµ cµi ®Æt giao thøc truyÒn tin cho m¹ng. Th«ng th−êng giao thøc m¹ng lùa chän TCP/IP. 8. Lùa chän ph−¬ng thøc qu¶n trÞ m¹ng lµ Domain Controller hoÆc Workstation. Chän Domain controller tõ m¸y chñ sÏ qu¶n lý toµn bé c¸c m¸y cßn l¹i. Cßn nÕu b¹n chän Workstation c¸c m¸y sÏ b¶o mËt mét c¸ch riªng rÏ do ng−êi qu¶n trÞ qui ®Þnh. Th«ng th−êng ë c¸c m¹ng nhá ng−êi sö dông nªn chän ph−¬ng thøc Work station. 9. Cµi ®Æt m¸y in. 10. ThiÕt lËp mËt khÈu cho ng−êi qu¶n trÞ Administrator account. MËt khÈu nµy sö dông ®Ó ng−êi qu¶n trÞ ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng lÇn ®Çu sau ®ã ng−êi qu¶n trÞ cã thÓ dïng chøc n¨ng User manage cña WindowsNT ®Ó thay ®æi vµ bæ sung c¸c ng−êi sö dông kh¸c. 11. NÕu b¹n chän lµ Custom install b¹n sÏ ph¶i lùa chän bé nhí ¶o (Vitual memory) cho WindowsNT th«ng th−êng b¹n nªn chän tèi ®a mµ phÇn ®Üa trèng trªn ®Üa cøng cña b¹n cho phÐp nã cã thÓ c¶i thiÖn tèc ®é m¸y tÝnh. 12. Cuèi cïng b¹n ph¶i thiÕt lËp thêi gian cho hÖ thèng. Trong c«ng nghiÖp ®èi víi c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông thêi gian thùc th× viÖc thiÕt lËp thêi gian cho hÖ thèng lµ rÊt cÇn thiÕt. Th«ng th−êng trªn mét m¹ng ®iÒu khiÓn ph¶i cã ch−¬ng tr×nh vµ thiÕt bÞ ®ång bé thêi gian cho tÊt c¶ c¸c tr¹m trªn m¹ng. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 37 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp III. Cµi ®Æt Windows NT 4.0 WorkStation 1. C¸c c«ng viÖc b¾t ®Çu khi cµi ®Æt Khëi ®éng PC víi ®Üa cµi ®Æt Windows NT vµ b¾t ®Çu cµi hÖ ®iÒu hµnh míi nh− sau: · Ph©n chia æ ®Üa cøng vµ t¹o Primary partition - Lùa chän "Create new partition in unpartition space". T¹o æ ®Üa C - Chøa WindowsNT cÇn mét partition lµ 2 GB. NhËp 2048MB Víi phÇn cßn l¹i ch−a ®−îc ph©n chia (Unpartition), ng−êi qu¶n trÞ m¹ng cã thÓ ®Þnh d¹ng l¹i ®Üa sau qu¸ tr×nh cµi ®Æt hoµn thµnh. · §Þnh d¹ng phÇn partition trªn (th«ng th−êng lµ æ ®Üa C) lµ NTFS (WindowsNT File System). Ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt sÏ ®−îc ®Þnh d¹ng vµ kiÓm tra æ ®Üa C vµ sau ®ã copy c¸c file hÖ thèng WindowsNT vµo ®Üa cøng. Sau ®ã ch−¬ng tr×nh yªu cÇu khëi ®éng l¹i m¸y 2. Cµi ®Æt Windows NT Sau khi khëi ®éng l¹i m¸y, ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt sÏ tiÕp tôc copy c¸c file hÖ thèng cho ®Õn khi c¸c mµn h×nh sau xuÊt hiÖn. B¹n sÏ ph¶i cung cÊp mét sè th«ng tin cho m¸y tÝnh. · Setup Option - Lùa chän Custom Setup ( §Ó b¹n cã thÓ cµi ®Æt theo lùa chän) · Name Organisation Name: PHALAI Orgnisasion: EVN PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 38 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Registration - NhËp mËt m· sè Product ID ®Ó ®¨ng ký quyÒn sö dông phÇn mÒm (Th«ng th−êng m· nµy n»m trong file Cdkey.txt trong ®Üa cµi WindowsNT ). · Computer Name: NhËp tªn cña m¸y tÝnh cña b¹n. VÝ dô : HIS0364 · Administrator account password: NhËp mËt khÈu cña ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng · Emergency Repair Disk - Lùa chän No (®Üa nµy b¹n cã thÓ t¹o sau b»ng lÖnh rdisk) · Select Components Bá qua c¸c lùa chän (Kh«ng nhÊt thiÕt nh−ng nÕu b¹n cµi c¸c HIS hoÆc tr¹m vËn hµnh th× b¹n nªn bá) - Accsessibility Options - Communications - Game - Multimedia - Windows Messaging H·y ®Ó "Accessibilities" nh− hiÓn thÞ mÆc ®Þnh. 3. Cµi ®Æt Windows NT Networking · Lùa chän "this computer will participate on a network"vµ "Wired to a network"sau ®ã nhÊn chuét vµo Next. · Víi Network Adapters nhÊn chuét vµo "Select from a list" vµ sau ®ã nhÊn vµo "Have disk", ®−a ®Üa CD hoÆc ®Üa mÒm vµ nhËp ®−êng dÉn cña file OEMSETUP.INF. · Lùa chän ®óng tr×nh ®iÒu khiÓn cña card m¹ng tõ danh s¸ch hiÓn thÞ. · Lùa chän giao thøc "TCP/IP". PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 39 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · TiÕp tôc cµi ®Æt ( h·y ®−a ®Üa cµi ®Æt Windows NT vµo nÕu ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt yªu cÇu). · Lùa chän "No" cho DHCP. · NhËp ®Þa chØ IP vµ subnet mask cho PC, Nh− c¸c vÝ dô sau: Domain ID IP Adress: 128.1.3.64 Subnet Mask: 255.255.0.0 Node ID · Lùa chän "Workgroup"trong hép tho¹i "Make this Computer a member of...". 4. Hoµn tÊt qu¸ tr×nh cµi ®Æt Lùa chän Next ®Ó tiÕp tôc hoµn tÊt qu¸ tr×nh cµi ®Æt. · Time Zone- Lùa chän mói giê Hanoi (GMT+7). §Æt ®óng thêi gian cho PC. · Display - H·y ®Ó Standard VGA (Driver sÏ ®−îc cËp nhËt sau khi khëi ®éng l¹i m¸y). · Khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh 5. CËp nhËt VGA Driver Khi khëi ®éng m¸y, m¸y tÝnh sÏ hiÓn thÞ cöa sæ "Display Properties". · NhÊn vµo nót "Display type" trªn tab "Settings" cña cöa sæ. · NhÊn vµo "Change" vµ sau ®ã "Have disk". · §−a ®Üa CD Driver hoÆc ®Üa mÒm vµ sau ®ã nhËp ®−êng dÉn cña file ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ Driver. · Lùa chän c¸c mµn h×nh t−¬ng øng tõ danh s¸ch hiÓn thÞ. · Lùa chän ®é ph©n gi¶i cña mµn h×nh · Khëi ®éng l¹i m¸y PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 40 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp 6. Cµi ®Æt Windows NT Service Pack6 · §−a ®Üa CD chøa Service Pack dµnh cho windows NT (víi nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ L¹i, phiªn b¶n nµy lµ Service 6a). · NhÊn chuét vµo file"idesp6.exe"vµ vµo Enter ®Ó ch¹y ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt. · Khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh. IV. Cµi ®Æt Windows NT Server 1. C¸c c«ng viÖc b¾t ®Çu khi cµi ®Æt Khëi ®éng PC víi ®Üa cµi ®Æt Windows NT vµ b¾t ®Çu cµi hÖ ®iÒu hµnh míi nh− sau: · Ph©n chia æ ®Üa cøng vµ t¹o c¸c partition - Lùa chän "Create new partition in unpartition space". T¹o æ ®Üa C-Chøa WindowsNT cÇn mét partition lµ 2 GB. NhËp 2048MB Víi phÇn cßn l¹i ch−a ®−îc ph©n chia (Unpartition), ng−êi qu¶n trÞ m¹ng cã thÓ ®Þnh d¹ng l¹i ®Üa sau qu¸ tr×nh cµi ®Æt hoµn thµnh. · §Þnh d¹ng phÇn partition trªn (th«ng th−êng lµ æ ®Üa C) lµ NTFS (WindowsNT File System). PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 41 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt sÏ ®−îc ®Þnh d¹ng vµ kiÓm tra æ ®Üa C vµ sau ®ã copy c¸c file hÖ thèng WindowsNT vµo ®Üa cøng. Sau ®ã ch−¬ng tr×nh yªu cÇu khëi ®éng l¹i m¸y 2. Cµi ®Æt Windows NT Sau khi khëi ®éng l¹i m¸y, ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt sÏ tiÕp tôc copy c¸c file hÖ thèng cho ®Õn khi c¸c mµn h×nh sau xuÊt hiÖn. B¹n sÏ ph¶i cung cÊp mét sè th«ng tin cho m¸y tÝnh. · Setup Option - Lùa chän Custom Setup ( §Ó b¹n cã thÓ cµi ®Æt theo lùa chän) · Name Organisation Name: uongbi Orgnisasion: EVN · Registration - NhËp mËt m· sè Product ID ®Ó ®¨ng ký quyÒn sö dông phÇn mÒm.(Th«ng th−êng m· nµy n»m trong file Cdkey.txt trong ®Üa cµi WindowsNT ) · Computer Name: NhËp tªn cña m¸y tÝnh cña b¹n. VÝ dô : HIS0364 · Administrator account password: NhËp mËt khÈu cña ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng · Emergency Repair Disk - Lùa chän No (®Üa nµy b¹n cã thÓ t¹o sau b»ng lÖnh rdisk) · Select Components Bá qua c¸c lùa chän (Kh«ng nhÊt thiÕt nh−ng nÕu b¹n cµi c¸c HIS hoÆc tr¹m vËn hµnh th× b¹n nªn bá) - Accsessibility Options PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 42 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - Communications - Game - Multimedia - Windows Messaging H·y ®Ó "Accessibilities" nh− hiÓn thÞ mÆc ®Þnh. 3. Cµi ®Æt Windows NT Networking · Lùa chän "this computer will participate on a network"vµ "Wired to a network"sau ®ã nhÊn chuét vµo Next. · Víi Network Adapters nhÊn chuét vµo "Select from a list" vµ sau ®ã nhÊn vµo "Have disk", ®−a ®Üa CD hoÆc ®Üa mÒm vµ nhËp ®−êng dÉn cña file OEMSETUP.INF. · Lùa chän ®óng tr×nh ®iÒu khiÓn cña card m¹ng tõ danh s¸ch hiÓn thÞ. · Lùa chän giao thøc "TCP/IP". · TiÕp tôc cµi ®Æt ( h·y ®−a ®Üa cµi ®Æt Windows NT vµo nÕu ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt yªu cÇu). · Lùa chän "No" cho DHCP. · NhËp ®Þa chØ IP vµ subnet mask cho PC, Nh− c¸c vÝ dô sau: Domain ID IP Adress: 128.1.3.64 Subnet Mask: 255.255.0.0 Node ID · Lùa chän "Workgroup"trong hép tho¹i "Make this Computer a member of...". PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 43 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp 4. Hoµn tÊt qu¸ tr×nh cµi ®Æt Lùa chän Next ®Ó tiÕp tôc hoµn tÊt qu¸ tr×nh cµi ®Æt. · Time Zone- Lùa chän mói giê Hanoi (GMT+7). §Æt ®óng thêi gian cho PC. · Display - H·y ®Ó Standard VGA (Driver sÏ ®−îc cËp nhËt sau khi khëi ®éng l¹i m¸y). · Khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh 5. CËp nhËt VGA Driver Khi khëi ®éng m¸y, m¸y tÝnh sÏ hiÓn thÞ cöa sæ "Display Properties". · NhÊn vµo nót "Display type" trªn tab "Settings" cña cöa sæ. · NhÊn vµo "Change" vµ sau ®ã "Have disk". · §−a ®Üa CD Driver hoÆc ®Üa mÒm vµ sau ®ã nhËp ®−êng dÉn cña file ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ Driver. · Lùa chän c¸c mµn h×nh t−¬ng øng tõ danh s¸ch hiÓn thÞ. · Lùa chän ®é ph©n gi¶i cña mµn h×nh · Khëi ®éng l¹i m¸y 6. Cµi ®Æt Windows NT Service Pack6 · §−a ®Üa CD chøa Service Pack dµnh cho windows NT (víi nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ L¹i, phiªn b¶n nµy lµ Service 6a). · NhÊn chuét vµo file"idesp6.exe"vµ vµo Enter ®Ó ch¹y ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt. · Khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 44 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp V. Cµi ®Æt m¸y in: ViÖc cµi ®Æt c¸c Driver cho c¸c m¸y in theo thø tù lµ rÊt quan träng. Do mét sè file cña bé ®iÒu khiÓn m¸y in 4050 míi h¬n c¸c file cña m¸y in 4500. §Çu tiªn h·y cµi Driver cho m¸y in mµu 4050N. 1. Thñ tôc cµi m¸y in 4050 · §−a ®Üa CD "HP Laserjet 4050 monochrome printers" vµ ch¹y ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt "setup.exe". · H·y ®ãng tÊt c¶ c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông ®ang ch¹y. ChÊp thuËn tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ mÆc ®Þnh. Kh«ng lùa chän "Internet Install" vµ sau ®ã · Lùa chän "Custom InStation" vµ nhÊn vµo "next>. · Lùa chän "HP laserJet 4050N" sau ®ã nhÊn vµo "next>". PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 45 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Lùa chän "Connected Directly to a network", sau ®ã nhÊn vµo Next>". · Lùa chän "Create Port". C¸c Driver cña Jetdirect sÏ ®−îc copy vµo m¸y nh−ng chóng sÏ kh«ng ®−îc kÝch ho¹t cho ®Õn khi ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt hoµn tÊt. TiÕp tôc cµi ®Æt. · Tõ c¸c thµnh phÇn cµi ®Æt, chØ lùa chän "....4050N PCL 6 Driver ..." sau ®ã nhÊn vµo Next. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 46 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · C¸c file ®−îc yªu cÇu sÏ ®−îc copy. VÉn ®Ó ®Üa CD trong æ ®Üa vµ lùa chän "Restart>". · Khi m¸y tÝnh ®−îc khëi ®éng l¹i, viÖc cµi ®Æt cæng JetDirect vµ m¸y in sÏ ®−îc tiÕp tôc. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 47 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Lùa chän "Easy Setup" vµ nhËp ®Þa chØ TCP /IP cña m¸y in vµ lùa chän "Finish". PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 48 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp L−u ý r»ng c¸c ®Þa chØ IP cña c¸c m¸y in cña hÖ thèng DCS ®−îc cÊu h×nh nh− sau: U1 4500 Colour U1 4050B&W U2 4500 Colour U2 4050 B &W 128.1.1.101 128.1.1.102 128.1.2.101 128.1.2.102 Stn.4500 Colour 128.1.3.101 Stn.4050B&W 128.1.3.102 · Ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt cña m¸y in vÉn tiÕp tôc. NhËp tªn cho m¸y in vµ chÊp thuËn c¸c mÆc ®Þnh cho ®Õn khi phÇn cµi ®Æt kÕt thóc. Lùa chän "Do not print a test page yet”. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 49 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Sau khi cµi ®Æt xong nhÊt thiÕt ph¶i khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh. 2. Thñ tôc cµi ®Æt m¸y in 4500 · §ãng tÊt c¶ c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông ®ang ch¹y, ®−a ®Üa CD "HP Colour LaserJet 4500 Printing System and documentation” vµo æ ®Üa CD. Ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt sÏ ch¹y mét c¸ch tù ®éng. · ChÊp thuËn c¸c tuú chän mÆc ®Þnh vµ lùa chän "Custom Installation". · ChØ lùa chän cµi PostScipt driver. Do tr×nh ®iÒu khiÓn PCL kh«ng t−¬ng thÝch víi PI ProcessBook vµ lµm treo hÖ thèng. Lùa chän "Next>". PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 50 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Lùa chän "Add a port" vµ "Next>". · Lùa chän "HP JetDirect port" vµ lÆp l¹i c¸c b−íc 9 vµ 10 trong thñ tôc cµi ®Æt m¸y in 4050 m« t¶ ë phÇn tr−íc. · Ch−¬ng tr×nh cµi ®Æt sau ®ã sÏ copy c¸c file yªu cÇu vµo m¸y tÝnh. Kh«ng thùc hiÖn thñ tôc ®¨ng ký ®iÖn tö vµ khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh khi cã yªu cÇu. · Ch−¬ng r×nh cµi ®Æt sÏ hoµn tÊt khi m¸y tÝnh ®−îc khëi ®éng l¹i. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 51 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Mét sè chó ý khi cµi ®Æt WindowsNT: · V× WindowsNT chØ ch¹y trªn FAT(File Allocation Table) vµ NTFS (WindowsNT File System). Trong ®ã kiÓu FAT chØ cã thÓ qu¶n lý tèi ®a lµ 2.1 GB cßn NTFS chØ cã thÓ qu¶n lý tèi ®a 4GB cho nªn nÕu b¹n cã ®Üa cøng cã dung l−îng lín b¹n ph¶i ph©n chia thµnh c¸c vïng nhá ph¶i ®−îc ph©n chia thµnh c¸c vïng nhá. §Ó thùc hiÖn c«ng viÖc trªn b¹n sö dông lÖnh Fdisk tõ ®Üa khëi ®éng hoÆc sö dông ch−¬ng tr×nh Patition Magic. · Th«ng th−êng c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông ®iÒu khiÓn nh− CS3000 vµ Citect chØ ch¹y trªn WindowsNT cã ph©n chia vïng lµ NTFS. · B¹n chØ cÇn ph©n chia phÇn ®o¹n ®Çu tiªn cña ®Üa cøng sau ®ã dïng tiÖn Ých Disk Administrator cña WindowsNT hoÆc dïng ch−¬ng tr×nh Patition Magic ®Ó ph©n chia c¸c phÇn cßn l¹i cña ®Üa cøng. Chó ý c¸c b¹n ph¶i cÈn thËn khi dïng c¸c chøc n¨ng nµy v× nÕu sai sãt cã thÓ lµm mÊt toµn bé d÷ liÖu trªn ®Üa cøng. · Khi b¹n chän ph©n chia vïng ®Üa cøng lµ NTFS Window9.X sÏ kh«ng nhËn ra sù tån t¹i cña æ ®Üa nµy. · NÕu b¹n ®· lì cµi WindowsNT víi FAT th× b¹n cã thÓ sö dông tiÖn Ých CONVERT.EXE trong th− môc WinNT\System32 ®Ó chuyÓn thµnh NTFS hoÆc b¹n cã thÓ sö dông phÇn mÒm Patition Magic ®Ó chuyÓn l¹i thµnh NTFS. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 52 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng II: TiÕn tr×nh khëi ®éng cña WindowsNT, vµ c¸c tiÖn Ých cña WindowsNT I. TiÕn tr×nh khëi ®éng cña WindowsNT: TiÕn tr×nh khëi ®éng WindowsNT sÏ qua c¸c b−íc sau ®©y: · Khi bËt m¸y WindowsNT sÏ tù ®éng kiÓm tra ®Ó ph¸t hiÖn lçi hÖ thèng(Self test). · Dß t×m c¸c thiÕt bÞ khëi ®éng vµ n¹p ch−¬ng tr×nh khëi ®éng(C¸c b−íc nµ ®−îc thiÕt lËp thong BIOS). MBR (Master boot record) sÏ ®äc b¶ng ph©n chia vïng ®Üa vµ x¸c ®Þnh thiÕt bÞ khëi ®éng vµ nh¶y tíi sector ®Çu tiªn ®Ó b¾t ®Çu thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh. · WindowsNT t×m vµ n¹p file NTLDR(WindowsNT Loader). · NTLDR sÏ chØ cho bé vi xö lÝ biÕt bé nhí ®ang ë chee ®é 32 bit. · NTLDR ®äc file BOOT.INI vµ hiÓn thÞ lùa chän hÖ ®iÒu hµnh. · Ng−êi sö dông lùa chän hÖ ®iÒu hµnh. · NTLDR tiÕp tôc n¹p NTDETECT.COM · NTDETECT.COM sÏ x©y dùng danh s¸ch c¸c phÇn cøng cã trong m¸y tÝnh cña b¹n. · NTLDR n¹p NTOSKRNL.EXE · NTOSKRNL.EXE n¹p c¸c file ®¨ng ký trong Registry ®Ó n¹p vµ cµi ®Æt c¸c Driver vµ c¸c th«ng tin thiÕt lËp hÖ thèng. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 53 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp II. Ph−¬ng ph¸p xö lý lçi khëi ®éng WindowsNT: Ph−¬ng ph¸p t¹o ®Üa khëi ®éng cho WindowsNT: Ta cã thÓ t¹o mét ®Üa khëi ®éng WindowsNT b»ng c¸ch copy c¸c file hÖ thèng sau: NTLDR, BOOT.INI, NTDETECT, NTOSKRNL.EXE Víi ®Üa khëi ®éng ®−îc t¹o ra ë trªn cã thÓ kh¾c phôc ®−îc c¸c lçi khëi ®éng sau ®©y: · Lçi BOOT sector lçi do sector ®Çu tiªn trªn æ cøng bÞ h− háng. · Lçi MASTER BOOT RECORD (MBR). · Lçi do trong BIOS cã ®Æt chøc n¨ng Virus infections t¸c ®éng. · Lçi hoÆc c¸c file NTLDR hoÆc NTDETECT.COM. · Lçi do NTBOOTDD.SYS chøa c¸c driver thiÕt bÞ kh«ng ®óng. Víi c¸c lçi sau ®Üa khëi ®éng kh«ng cßn kh¶ n¨ng kh¾c phôc: · Lçi do WindowsNT kh«ng nhËn ra driver thiÕt bÞ ®· ®−îc cµi ®Æt trong th− môc cña WindowsNT . · Lçi khëi ®éng sau khi mµn h×nh OSLOADER ®· hiÓn thÞ. §Ó kh¾c phôc c¸c lçi trªn b¹n cã thÓ dïng ®Üa Emergency Repair Disk, n¹p l¹i cÊu h×nh khëi ®éng cßn tèt cña lÇn tr−íc b»ng c¸ch Ên phÝm Space khi khëi ®éng sau ®ã chän L (Load the known good control set) hoÆc cµi l¹i WindowsNT nÕu cÇn thiÕt. Ph−¬ng ph¸p t¹o mét ®Üa Emergency Repair Disk: §Üa mÒm Emergency Repair Disk chøa mét sè file quan träng cña WindowsNT vµ mét sè file cÊu h×nh cña hÖ thèng. B¹n cã thÓ t¹o ra ®Üa Emergency Repair Disk khi b¹n cµi ®Æt WindowsNT hoÆc sö dông tiÖn Ých RDISK.EXE. Ch¹y RDISK.EXE trong th− môc.WinNT\System32 sau ®ã cho PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 54 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp ®Üa mÒm vµo æ A vµ chän Creat Repair Disk Chøc n¨ng Update Repair Info sö dông khi m¸y tÝnh cña b¹n cã sù thay ®æi phÇn cøng b¹n cã thÓ cho ®Üa Emergency Repair Disk vµo æ mÒm sau ®ã chän Update Repair Info. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 55 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp III. C¸c tiÖn Ých trong Control pannel cña WindowsNT §Ó vµo cöa sæ Control pannel b¹n chän Start/Settings/Control pannel. Control pannel chøa rÊt nhiÒu tiÖn Ých phôc vô cho viÖc cµi ®Æt vµ thiÕt lËp c¸c th«ng sè cho m¸y tÝnh. Cöa sæ Control pannel hiÖn ra nh− sau: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 56 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp B¶ng chi tiÕt c¸c chøc n¨ng trong Control panel: BiÓu Chøc n¨ng t−îng Sö dông ®Ó thiÕt lËp thuéc tÝnh cho mét sè thiÕt bÞ nh− chuét, bµn phÝm … Sö dông ®Ó cµi ®Æt thªm mét sè chøc n¨ng, hoÆc ®Ó gì bá cña ch−¬ng tr×nh d· cµi ®Æt ThiÕt lËp thuéc tÝnh cho mµn h×nh MS-DOS Sö dông ®Ó thiÕt lËp thêi gian hÖ thèng Sö dông ®Ó khëi ®éng hoÆc dõng c¸c driver thiÕt bÞ ThiÕt lËp c¸c thuéc tÝnh cña mµn h×nh nÒn, b¶o vÖ mµn h×nh, cöa sæ Window Sö dông ®Ó thªm hoÆc bít c¸c font ch÷ trong Window Lùa chän cÊu h×nh cho Internet Explore PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 57 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp ThiÕt lËp c¸c thuéc tÝnh cho bµn phÝm C¸c chøc n¨ng göi mail, fax vµ nhËn mail fax trong WindowsNT Cµi ®Æt vµ thiÕt lËp thuéc tÝnh cho Modem ThiÕt lËp c¸c thuéc tÝnh cho chuét ThiÕt lËp mét sè th«ng sè cho xö lý ©m thanh vµ h×nh ¶nh trong WindowsNT Cµi ®Æt, thiÕt lËp cÊu h×nh cho card m¹ng vµ c¸c giao thøc truyÒn tin trªn m¹ng Mét sè chøc n¨ng khi lµm viÖc víi c¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ThiÕt lËp cÊu h×nh cho PC Card Lùa chän nµy sö dông ®Ó thiÕt lËp cÊu h×nh cæng nèi tiÕp PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 58 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Cµi ®Æt vµ thiÕt lËp mét m¸y in Sö dông ®Ó ®Æt mét sè thuéc tÝnh nh−: Mói giê, c¸c kiÓu viÕt thêi gian cã qui c¸ch. HiÓn thÞ vµ qu¶n lÝ c¸c thuéc tÝnh cña local server Lùa chän nµy sö dông ®Ó khëi ®éng vµ ngõng c¸c Services trong m¸y tÝnh hiÖn t¹i. Sö dông ®Ó kiÓm tra c¸c cÊu h×nh phÇn cøng trong m¸y tÝnh hiÖn t¹i. Sö dông ®Ó cµi ®Æt vµ thiÕt lËp cÊu h×nh cho æ b¨ng tõ cña m¸y tÝnh Lùa chän nµy ®Ó thiÕt lËp cÊu h×nh cho ®iÖn tho¹i sö dông m¸y tÝnh ®Ó quay sè Lùa chän nµy ®Ó cÊu h×nh cho UPS ®−îc nèi víi m¸y tÝnh Sau ®©y lµ mét sè tiÖn Ých quan träng hay ®−îc sö dông trong Control panel: · DEVICES PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 59 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Devices ®−îc sö dông ®Ó khëi ®éng hoÆc dõng c¸c driver thiÕt bÞ. NÕu driver thiÕt bÞ ®−îc chän lµ Automatic mµ khi WindowsNT khëi ®éng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ kh«ng khëi ®éng ®−îc cã nghÜa lµ tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ bÞ lçi hoÆc thiÕt bÞ cã thÓ bÞ láng hoÆc bÞ lçi. NÕu ®Æt lµ tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ lµ Manual b¹n cã thÓ khëi ®éng hoÆc dõng thiÕt bÞ b»ng tay. §Ó vµo DEVICES b¹n vµo Start\Settings\Control panel\ Devices cöa sæ Devices sÏ hiÖn ra nh− sau: q SERVER §Ó chän tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ tù ®éng khëi ®éng khi WindowsNT logon b¹n vµo Startup… tõ cöa sæ Devices mµn h×nh sau sÏ hiÓn thÞ: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 60 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Boot: Khi khëi ®éng hÖ thèng sÏ khëi ®éng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ nµy tr−íc khi khëi ®éng c¸c tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ kh«ng lùa chän lµ boot. · System: Mçi lÇn khëi ®éng hÖ thèng sÏ khëi ®éng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ, nh−ng sau khi khëi ®éng Boot Device · Automatic: Víi lùa chän nµy mçi lÇn khëi ®éng hÖ thèng sÏ khëi ®éng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ nh−ng sau c¸c thiÕt bÞ lùa chän lµ Boot vµ System Devices. Do vËy thiÕt bÞ sÏ kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn hÖ thèng. · Manual: Víi lùa chän lµ Manual b¹n cã thÓ khëi ®éng vµ dõng b»ng tay c¸c tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ. · Disabled: Kh«ng cho phÐp khëi ®éng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ vµ còng cã nghÜa lµ thiÕt bÞ kh«ng lµm viÖc ®−îc. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 61 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Thùc hµnh 1. Cµi ®Æt WindowsNT (Thùc hiÖn tuÇn tù theo c¸c b−íc trong gi¸o tr×nh) 2. T¹o ®Üa khëi ®éng WindowsNT · ChuÈn bÞ mét ®Üa mÒm trèng · Copy c¸c file sau vµo ®Üa khëi ®éng:NTLDR, BOOT.INI, NTDETECT, NTOSKRNL.EXE · Vµo BIOS cña m¸y tÝnh chän khëi ®éng tõ ®Üa mÒm, · L−u l¹i vµ khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh. 3. T¹o ®Üa Emergency Repair Disk · Cho ®Üa mÒm vµo æ mÒm · Vµo Start\Run · Gâ lÖnh RDISK · Chän Creat Repair Disk 4. ThiÕt lËp thêi gian hÖ thèng · ThiÕt lËp thêi gian hÖ thèng th«ng qua Date and time, time zone · §Þnh d¹ng th«ng qua Regional Settings trong Control Panel PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 62 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Ch−¬ng IIi Qu¶n trÞ m¹ng I. Ng−êi qu¶n trÞ: Lµ ng−êi hiÓu vµ n¾m ®−îc ®Çy ®ñ vµ th−êng xuyªn c¸c th«ng tin vÒ cÊu h×nh, sù cè vµ c¸c sè liÖu thèng kª liªn quan ®Õn viÖc sö dông m¹ng. Lµ ng−êi cã quyÒn vµ mËt khÈu møc cao nhÊt cã thÓ thùc hiÖn mäi chøc n¨ng trªn m¹ng ®Ó ®¶m b¶o cho m¹ng ho¹t ®éng tèt. II. C«ng viÖc cña ng−êi qu¶n trÞ m¹ng: · KiÓm tra, b¶o d−ìng, kh¾c phôc sù cè ®Ó m¹ng ho¹t ®éng liªn tôc. · Ph©n quyÒn mét c¸ch hîp lÝ cho ng−êi sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông. · Ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn mäi truy cËp kh«ng cho phÐp cã thÓ dÉn ®Õn thiÖt h¹i cho hÖ thèng vµ d©y chuyÒn s¶n xuÊt. · Qu¶n lý toµn bé mËt khÈu ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng. · III. C¸c chøc n¨ng hç trî qu¶n trÞ m¹ng Trong WindowsNT: §Ó hç trî cho ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng WindowsNT ®· cung cÊp mét sè chøc n¨ng hç trî hiÖu qu¶ cho ng−êi qu¶n trÞ m¹ng sau ®©y lµ c¸c chøc n¨ng chÝnh : 1. Backup: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 63 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Lùa chän nµy dïng ®Ó t¹o c¸c file dù phßng cho hÖ thèng. Khi hÖ thèng bÞ háng hãc ta cã thÓ dïng b¶n Backup nµy ®Ó phôc håi l¹i. §Ó Backup toµn bé c¸c file trong æ ®Üa(trõ c¸c file Èn) ta lµm nh− sau: - Chän Start\Programs\Addministrative Tool\Backup - Cöa sæ Backup hiÖn ra nh− sau: - Cho b¨ng tõ vµo æ, chän æ ®Üa cÇn backup - Chän Window\Check - Chän Backup trªn thanh c«ng cô §Ó Backup mét sè file riªng rÏ ta lµm nh− sau: - Chän Start\Programs\Addministrative Tool\Backup - Trªn cöa sæ Backup b¹n nhÊn ®óp vµo æ ®Üa - Chän c¸c th− môc cÇn Backup - Trong tr×nh ®¬n Window chän Check - Cho b¨ng tõ vµo æ, chän Backup PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 64 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp §Ó phôc håi l¹i æ ®Üa ®· backup b¹n chän æ ®Üa cÇn phôc håi sau ®ã cho b¨ng tõ vµo æ, chän vÞ trÝ cÇn phôc håi, chän Restore. Chó ý: Trong c¸c tr¹m cã chøa c¬ së d÷ liÖu quan träng sau khi thay ®æi d÷ liÖu ng−êi qu¶n trÞ ph¶i t¹o ®Üa Backup cña hÖ thèng. 2. Disk Addministrator: Chøc n¨ng nµy hiÓn thÞ toµn bé c¸c æ ®Üa cøng cã trong m¸y tÝnh hiÖn t¹i vµ cung cÊp mét sè chøc n¨ng c¬ b¶n khi lµm viÖc víi æ ®Üa cøng. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy ng−êi sö dông lµm nh− sau: Chän Start\Programs\Administrative Tools\Disk Administrator Cöa sæ Disk Administrator hiÖn ra nh− sau: Disk Administrator cã c¸c chøc n¨ng nh− sau: Creat T¹o mét æ ®Üa tõ phÇn ®Üa trèng trªn æ cøng PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 65 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Creat Extended T¹o mét æ ®Üa më réng tõ phÇn ®Üa trèng trªn æ cøng Delete Xo¸ mét æ ®Üa hiÖn t¹i Make active Lùa chän æ ®Üa hiÖn t¹i lµ æ ®Üa khëi ®éng Format §Þnh d¹ng l¹i æ ®Üa Chó ý: Khi lµm viÖc víi c¸c chøc n¨ng nµy sÏ mÊt toµn bé d÷ liÖu trong æ cøng v× vËy b¹n ph¶i ®Æc biÖt thËn träng. 3. Event viewer: Event viewer ®−îc sö dông ®Ó ghi l¹i c¸c th«ng tin ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng. C¸c th«ng tin ®ã bao gåm: · T×nh tr¹ng hÖ thèng khi khëi ®éng WindowsNT · NhËt kÝ ghi l¹i sù kiÖn khi ng−êi sö dông ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng · L−u b¶ng ghi sù kiÖn vÒ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c øng dông PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 66 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp B¹n cã thÓ xem c¸c th«ng tin trong Event viewer ®Ó biÕt t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng vµ t×nh tr¹ng cña c¸c øng dông khi WindowsNT khëi ®éng. §Ó vµo Event viewer b¹n chän: Start\Programs\Administrative Tool\Event viewer. Tõ tr×nh ®¬n Log b¹n cã thÓ lùa chän néi dung cña c¸c th«ng tin ®−îc hiÓn thÞ trong danh s¸ch: - System: HiÓn thÞ c¸c sù kiÖn vÒ hÖ thèng trong danh s¸ch. - Security: HiÓn thÞ c¸c sù kiÖn ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng - Application: HiÓn thÞ c¸c sù kiÖn cña c¸c øng dông khi WindowsNT khëi ®éng. - Clear All Event: §Ó xo¸ toµn bé sù kiÖn trong danh s¸ch - Log Settings: ThiÕt lËp dung l−îng tèi ®a cho c¸c sù kiÖn vµ ph−¬ng thøc l−u sù kiÖn. Trong tr×nh ®¬n View cã c¸c chøc n¨ng sau: - All events: HiÓn thÞ toµn bé sù kiÖn trong danh s¸ch - Filter events: Läc sù kiÖn trong mét kho¶ng thêi gian(H×nh d−íi ®©y) - Newest First: C¸c sù kiÖn míi sÏ ®−îc cËp nhËt lªn phÝa trªn cña danh s¸ch - Oldest First: C¸c sù kiÖn míi sÏ ®−îc cËp nhËt vµo cuèi danh s¸ch. - Find: T×m c¸c sù kiÖn - Details: Xem thªm th«ng tin chi tiÕt cña c¸c sù kiÖn. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 67 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - Option\Font: §Ó thiÕt lËp kiÓu ch÷ cho c¸c sù kiÖn trong danh s¸ch. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 68 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp 4. Server manager Chøc n¨ng nµy ®−îc sö dông ®Ó qu¶n lý kÕt nèi gi÷a mét m¸y tr¹m vµ m¸y chñ hoÆc ®Ó tiÕn hµnh ch¹y c¸c dÞch vô tõ c¸c tr¹m kh¸c trªn m¹ng. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy b¹n vµo Start\Run gâ lÖnh SRVMNG hoÆc vµo Start\Administrative Tools\ Sever manage Cöa sæ Server manager sÏ hiÖn ra nh− sau: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 69 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp C¸c chøc n¨ng chÝnh cña tiÖn Ých Server manager: - Chän Domain b¹n cÇn lµm viÖc: Chän Select Domain…gâ vµo tªn tr¹m b¹n cÇn lµm viÖc sau ®ã gâ Enter. - Services: Cho phÐp b¹n cã thÓ khëi ®éng hoÆc dõng c¸c dÞch vô øng dông t¹i tr¹m mµ b¹n ®· lùa chän lµm viÖc. - Add Domain: Thªm mét tr¹m lµm viÖc vµo danh s¸ch qu¶n lÝ cña m¸y chñ. - Remove domain: Xo¸ mét tr¹m lµm viÖc khái danh s¸ch qu¶n lÝ cña m¸y chñ. 5. System Policy Editor: TiÖn Ých nµy sö dông ®Ó qu¶n lÝ hÖ thèng vµ ph©n quyÒn ng−êi sö dông. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy b¹n vµo Start\Run sau ®ã gâ lÖnh PolEdit hoÆc ch¹y file PolEdit.exe trong th− môc C:\WinNT\System32\PolEdit.exe Cöa sæ System Policy Editor hiÖn ra nh− sau: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 70 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp B¹n cã thÓ t¹o mét Policy míi hoÆc sö dông Policy ®ang ®−îc sö dông. §Ó t¹o Policy míi b¹n vµo tr×nh ®¬n File\New Policy sau ®ã t¹o c¸c User cña Policy ®ã. §Ó sö dông Policy ®· ®−îc thiÕt lËp b¹n chän Open Policy…sau ®ã chän ®−êng dÉn C:\WinNT\System32\Repl\Import\ Scripts\Ntcofig.pol. §Ó ph©n quyÒn cho mét ng−êi sö dông b¹n cã thÓ chän Edit\ Add User\ Browse sau ®ã lùa chän ng−êi sö dông trong danh s¸ch. §Ó thiÕt lËp b¶o mËt cho ng−êi sö dông, b¹n bÊm ®óp chuét vµo ng−êi sö dông ®ã, cöa sæ User properties sÏ xuÊt hiÖn nh− sau: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 71 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - NÕu b¹n chän mÇu tr¾ng trong c¸c hép chän tøc lµ b¹n kh«ng chän chøc n¨ng nµy. - NÕu b¹n chän mÇu x¸m tøc lµ kh«ng cã sù thay ®æi ®èi víi chøc n¨ng nµy. NÕu b¹n chän ν chøc n¨ng - nµy sÏ ®−îc lùa chän. VÝ dô: Kh«ng cho phÐp ng−êi sö dông lµm viÖc víi cöa sæ Display properties: · Chän Control panel\Display\Restrict Display. · §¸nh dÊu vµo c¸c thuéc tÝnh trong danh môc Settings for Restrict Display. - Sau ®©y lµ mét sè chøc n¨ng chÝnh trong danh s¸ch: Control Panel Kh«ng cho phÐp ng−êi sö dông lµm Control Panel\Display\Restrict viÖc víi mét sè chøc n¨ng trong Control Panel\Display Shell\Restrictions Remove Run command from Start Bá lÖnh Run tõ Start menu cña menu WindowsNT PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 72 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Remove folders from Setings on Bá nót Settings tõ Start menu cña Start menu WindowsNT Remove Taskbar from Start menu Bá nót Taskbar tõ Start menu Remove Find command from Start Bá lÖnh t×m kiÕm tõ tr×nh ®¬n Start menu cña WindowsNT Hide My drivers in My Computer Èn c¸c æ ®Üa l«gic trong My computer Èn biÓu t−îng Network neighborhood Hide Network Neighborhood trªn mµn h×nh WindowsNT No Entire Network in the Network Neighborhood Kh«ng cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ truy cËp c¸c m¸y kh¸c trªn m¹ng tõ m¸y nµy. No network workgroup in Network Neighborhood Hide all items on desktop Disable Shutdown command the Kh«ng cho phÐp ng−êi sö dông lµm viÖc víi Workgroup tõ Network Neighborhood Èn tÊt ¶ biÓu t−îng trªn mµn h×nh chÝnh cña WindowsNT Ng−êi sö dông kh«ng thÓ t¾t m¸y th«ng qua lÖnh Shutdown Kh«ng Don’t save and exit thÓ l−u vµ tho¸t khái WindowsNT System\Restrictions Disable Registry editing tools Kh«ng cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ hiÓn thÞ ®−îc cöa sæ Registry Run only allowed Windows ChØ cho phÐp ch¹y c¸c øng dông cña application WindowsNT PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 73 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp WindowsNT Shell\Custom folders\Restrictions Remove common program groups Èn toµn bé c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông from Start menu trong Start\Programs 6. Qu¶n lý ng−êi sö dông Qu¶n lÝ ng−êi sö dông (User Manager) lµ mét c«ng cô b¶o mËt cho m¸y tÝnh ch¹y Windows NT Workstation. Víi c«ng cô nµy b¹n cã thÓ: · T¹o vµ qu¶n lÝ c¸c tµi kho¶n(accounts) cña ng−êi sö dông. · T¹o vµ qu¶n lÝ c¸c nhãm (groups)ng−êi sö dông · T¹o vµ qu¶n lý c¸c ®iÒu kho¶n (policies) cña ng−êi sö dông a) Thªm ng−êi sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông: Cöa sæ ng−êi sö dông ®−îc chia lµm hai danh s¸ch: Danh s¸ch ng−êi sö dông vµ danh s¸ch nhãm ng−êi sö dông. Lùa chän danh s¸ch ng−êi sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông sau ®ã chän c¸c lÖnh trong tr×nh ®¬n User trªn thanh tr×nh ®¬n ®Ó thiÕt lËp cÊu h×nh. Thanh tr×nh ®¬n: Bao gåm 4 tr×nh ®¬n: · User: Cã c¸c chøc n¨ng ®Ó t¹o vµ qu¶n lÝ c¸c tµi kho¶n cña ng−êi PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 74 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông. · Policies: Sö dông ®Ó qu¶n lÝ c¸c tµi kho¶n ng−êi sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông. · Option: Sö dông ®Ó lùa chän x¸c nhËn(Confirmation) vµ l−u tµi kho¶n tr−íc khi tho¸t khái ch−¬ng tr×nh (Save setting on exit), lùa chän Font ch÷. · Help: Trî gióp ng−êi sö dông · Danh s¸ch ng−êi sö dông(List of user) · BiÓu t−îng cña ng−êi sö dông(User icon) · Tªn ng−êi sö dông:(Username) HiÓn thÞ trªn danh s¸ch ng−êi sö dông. Khi Logon m¸y tÝnh yªu cÇu b¾t buéc ph¶i cã tªn ng−êi sö dông cã nghÜa lµ nÕu kh«ng cã tªn ng−êi sö dông kh«ng thÓ ®¨ng nhËp vµo m¸y tÝnh. · Tªn ®Çy ®ñ:(Fullname) §Ó m« t¶ tµi kho¶n ng−êi sö dông, cã thÓ cã hoÆc ®Ó trèng · Danh s¸ch nhãm ng−êi sö dông:(List of group): ë nöa phÝa d−íi cña cöa sæ User Manager lµ danh s¸ch nhãm ng−êi sö dông. · BiÓu t−îng nhãm ng−êi sö dông:(User group icon) · Nhãm ng−êi sö dông: (Groups) Mét sè ng−êi cã chøc n¨ng lµm viÖc gièng nhau gäi lµ nhãm ng−êi sö dông. Mét nhãm ng−êi sö dông ®−îc g¾n víi mét tµi kho¶n cña nhãm vµ ®−îc quy ®Þnh bëi ng−êi qu¶n trÞ. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 75 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · M« t¶ (Decriptions) M« t¶ c¸c th«ng tin kh¸c vÒ nhãm ng−êi sö dông, th«ng tin nµy kh«ng b¾t buéc ®èi víi mét nhãm ng−êi sö dông cã thÓ ®Ó trèng. b) Security Policies: Bao gåm 3 chøc n¨ng sau: Account Policy, UserRights, Audit Policy · Account Policy: KiÓm so¸t c¸c tµi kho¶n cña ng−êi, nhãm ng−êi sö dông trong m¸y tr¹m. NÕu mËt khÈu ®¨ng nhËp hÖ thèng kh«ng phï hîp víi mét trong c¸c ®iÒu kiÖn cña Account Policy th× m¸y sÏ tù logout ra khái hÖ thèng. - Computer: Tªn cña m¸y tÝnh hiÖn t¹i - Maximum Password Age: ThiÕt lËp giíi h¹n thêi gian cho mËt khÈu sau khi hÕt h¹n ng−êi sö dông ph¶i thay ®æi l¹i mËt khÈu. NÕu chøc n¨ng nµy ®−îc lùa chän th× d¶i ®Æt giíi h¹n thêi gian lµ tõ 1-999 ngµy. - Minimum Password Age: ThiÕt lËp thêi gian tèi thiÓu mµ ng−êi sö dông cã thÓ thay ®æi ®−îc mËt thÈu. NÕu chøc n¨ng nµy ®−îc lùa chän th× gi¶i ®Æt giíi h¹n thêi gian lµ tõ 1-999 ngµy. - Minimum Password Length: Sè ký tù tèi thiÓu mµ mËt khÈu ph¶i cã. D¶i lùa chän lµ 1-14 ký tù. - Password Uniqueness: Giíi h¹n sè tµi kho¶n c¶u hÖ thèng, nÕu muèn thªm ng−êi sö dông míi th× ph¶i xãa mét ng−êi sö dông cò. - Account Lockout: NÕu ng−êi sö dông chän chøc n¨ng nµy th× mËt khÈu sÏ bÞ khãa sau mét sè lÇn Logon kh«ng thµnh c«ng, vµ sau mét kho¶ng thêi gian Reset count b¹n míi cã thÓ nhËp l¹i mËt khÈu. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 76 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - No Account Lockout: HÖ thèng sÏ kh«ng kiÓm tra sè lÇn ®¨ng nhËp sai. - Users Must Log On In Order To Change Password: Khi chøc n¨ng nµy ®−îc lùa chän ng−êi sö dông ph¶i logon l¹i m¸y tÝnh nÕu muèn thay ®æi mËt khÈu. ChÝnh v× vËy khi mËt khÈu hÕt h¹n sö dông, ng−êi sö dông kh«ng thÓ tù thay ®æi mËt khÈu cña m×nh mµ chØ cã ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng míi cã thÓ cung cÊp mËt khÈu cho ng−êi sö dông. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 77 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · User Rights: Ph©n quyÒn cho ng−êi sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông. § Computer: Tªn m¸y tÝnh hiÖn t¹i § Right: §−a ra danh s¸ch lùa chän c¸c quyÒn cña ng−êi sö dông cã thÓ ®−îc lµm viÖc. Danh s¸ch c¸c quyÒn nh− sau: - Access this computer from network: Cho phÐp c¸c m¸y tÝnh kh¸c cã thÓ kÕt nèi ®Õn m¸y tÝnh nµy th«ng qua m¹ng. - Back up files and directories: Cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ Backup tÖp tin vµ th− môc trong m¸y tÝnh nµy. Sö dông quyÒn nµy b¹n cã thÓ bá qua c¸ch ®Æt Permission cña tÖp tin vµ th− môc trong Window Explore. - Change the system time: Cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ thay ®æi thêi gian cña hÖ thèng. - Force shutdown from a remote system: Cã thÓ t¾t m¸y c−ìng bøc tõ hÖ thèng ®iÒu khiÓn tõ xa. Chøc n¨ng nµy hiÖn t¹i kh«ng sö dông, thiÕt kÕ dù phßng cho t−¬ng lai. - Load and unload device drivers: Cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ Load hoÆc Unload driver cña thiÕt bÞ. - Manage auditing and security log: KiÓm so¸t c¸c ®¨ng nhËp. - Restore files and directories: Restore tÖp tin vµ th− môc - Shut down the system: T¾t hÖ thèng b»ng c¸ch Shutdown WinNT Workstation. - Take ownership of files or other objects: Cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ ®Æt c¸c chøc n¨ng trong Ownership trong Window Explore PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 78 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - Bypass traverse checking (advanced right) - Log on as a service (advanced right) Cho phÐp xö lý ®¨ng ký víi hÖ thèng c¸c service. q Chó ý: Trong c¸c quyÒn cña ng−êi sö dông ë trªn, mét sè quyÒn cÊp cao còng cã thÓ ®−îc qu¶n lý bëi User Rights policy. HÇu hÕt c¸c quyÒn cÊp cao nµy chØ h÷u Ých cho ng−êi lËp tr×nh viÕt c¸c ch−¬ng tr×nh øng dông ch¹y trªn Windows NT Workstation hoÆc Windows NT Server. C¸c quyÒn cÊp cao nµy kh«ng ®−îc sö dông cho nhãm ng−êi sö dông. - Grant To: - Show Advanced User Rights: HiÓn thÞ c¸c quyÒn cÊp cao cña ng−êi sö dông - Add: - Remove: §Ó qu¶n lý User Rights policy chóng ta lµm nh− sau: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 79 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Trªn tr×nh ®¬n Policies, chän User Rights. *Chó ý: §Ó trong danh s¸ch cã c¶ c¸c quyÒn cÊp cao, chän Show Advanced User Rights. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 80 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Thùc hµnh Bµi tËp thùc hµnh (PhÇn qu¶n trÞ m¹ng) Bµi 1. T¹o mét ng−êi sö dông ®−îc ph©n quyÒn lµ ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng víi tªn ng−êi sö dông lµ “UONGBI”mËt khÈu lµ “EVN” (Chó ý: WindowsNT ph©n biÖt ch÷ hoa vµ ch÷ th−êng) - B¹n ®¨ng nhËp hÖ thèng víi møc Administrator - Vµo Start\Administrative Tools (Common)\User manage - Vµo user\ New user § User name: UONGBI § Fullname: NHA MAY NHIET DIEN UONG BI § Decription: GHI T£N CñA B¹N § Password: EVN § Confirm Password: EVN § Chän Password Never Expires PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 81 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - Chän Groups - Chän user sau ®ã chän Remove ®Ó bá user khái danh s¸ch. - Chän Administrators trong danh s¸ch Not member of sau ®ã chän Add ®Ó chän quyÒn ng−êi sö dông lµ ng−êi qu¶n trÞ (Addministrator) Bµi 2: T¹o mét ng−êi sö dông ®−îc ph©n quyÒn lµ sö dông víi tªn ng−êi sö dông lµ “OPERATOR”mËt khÈu lµ “OPERATOR” - B¹n ®¨ng nhËp hÖ thèng víi møc Administrator - Vµo Start\Administrative Tools(Common)\User manage - Vµo user\ New user § User nam: UONGBI § Fullname: NHA MAY NHIET DIEN UONG BI § Decription: GHI T£N CñA B¹N § Password: OPERATOR § Confirm Password: OPERATOR § Chän Password Never Expires Bµi 3. Sö dông chøc n¨ng System Policy Editor cña WindowsNT thùc hiÖn b¶o mËt víi ng−êi sö dông lµ “OPERATOR” ®· t¹o ra ë trªn. - Thùc hiÖn ch−¬ng tr×nh System Policy Editor cña WindowsNT b»ng c¸ch vµo Start\Run gâ lÖnh POLEDIT hoÆc vµo C:\WinNT\System32 ch¹y file Poledit.exe - Trong cöa sæ System Policy Editor chän File\Open Policy…chän Browse më file Ntconfig.pol trong th− môc C:\WinNT\System32\Repl\Import\Scripts - Chän Edit\Add User sau ®ã chän Browse ®Ó thªm ng−êi sö dông cã tªn lµ “Operator” PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 82 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - KÝch dóp chuét vµo ng−êi sö dông cã tªn lµ “OPERATOR” trong cöa sæ Operator Properties cÊm mét sè chøc n¨ng sau cña WindowsNT: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 83 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp - Logon l¹i hÖ thèng víi ng−êi sö dông lµ “OPERATOR” 7. Chia sÎ æ ®Üa vµ c¸c th− môc trªn m¹ng Sau khi m¹ng ho¹t ®éng nhiÖm vô b¶o vÖ c¸c th«ng tin lµ rÊt quan träng chÝnh v× vËy mµ ng−êi qu¶n trÞ hÖ thèng vµ mäi ng−êi sö dông ph¶i tiÕn hµnh chia sÎ c¸c th«ng tin cña hÖ thèng. VÝ dô: - Ng−êi qu¶n trÞ chØ cho phÐp ng−êi vËn hµnh c«ng nghÖ lµm viÖc víi c¸c ch−¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn mµ kh«ng cho phÐp ng−êi vËn hµnh truy cËp vµo c¸c file hÖ thèng cña ch−¬ng tr×nh vµ WindowsNT. B¹n cã thÓ chia sÎ c¸c æ ®Üa vµ c¸c th− môc mét c¸ch dÔ dµng víi WindowsNT . Víi WindowsNT b¹n cã thÓ tiÕn hµnh chia sÎ b»ng nhiÒu ph−¬ng thøc kh¸c nhau. Sau ®©y lµ ph−¬ng ph¸p phæ biÕn: · B¹n vµo Start\Programs\Windows NT explorer. Cöa sæ WindowsNT explore sÏ xuÊt hiÖn nh− sau: PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 84 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · Chän æ ®Üa C:\ sau ®ã bÊp ph¶i chuét chän Properties\Sharing cöa sæ Properties sÏ xuÊt hiÖn nh− sau: · Chän Shared as ®Ó c¸c m¸y trªn m¹ng cã thÓ truy cËp vµo æ C:\ cña m¸y nµy. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 85 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp · B¹n cã thÓ chän Permissions ®Ó cho phÐp ng−êi sö dông ®−îc lµm g× víi æ ®Üa nµy(Th«ng th−êng b¹n nªn ®Ó ë Full Control) · B¹n cã thÓ chän Add ®Ó thªm mét sè ng−êi sö dông vµ nhãm ng−êi sö dông kh¸c vµo trong danh s¸ch vµ chän kiÓu truy cËp (Type of access ) trong hép th¶ xuèng PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 86 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp C¸c kiÓu truy cËp: - No Access: Kh«ng cho phÐp ng−êi sö dông cã thÓ truy cËp vµo file hoÆc th− môc nµy. - Read: Cho phÐp ng−êi sö dông chØ ®−îc ®äc th«ng tin mµ kh«ng cho phÐp cËp nhËt, thay ®æi vµ xo¸ th«ng tin ®ã. - Change: Ng−êi sö dông cã thÓ ®äc, söa ®æi, nh−ng kh«ng ®−îc xãa file hoÆc th− môc ®ã. - Full Control: Ng−êi sö dông cã thÓ lµm viÖc víi bÊt k× chøc n¨ng nµo. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 87 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp 8. Lµm viÖc víi Registry editor Registry chøa c¸c th«ng tin vÒ hÖ thèng vµ th«ng tin vÒ ng−êi sö dông c¸c øng dông vµ hÖ ®iÒu hµnh WindowsNT. Khi lµm viÖc víi Registry Editor b¹n ph¶i hÕt søc cÈn thËn bëi v× nÕu sai cã thÓ dÉn ®Õn háng WindowsNT. Trong tr−êng hîp b¹n ph¶i lµm viÖc víi Registry Editor §Ó lµm viÖc víi Registry ta ®¨ng nhËp hÖ thèng víi møc Administrator sau ®ã vµo Start\Run gâ lÖnh Regedit hoÆc Regedt32 cöa sæ Registry Editor hiÓn thÞ nh− sau: CÊu tróc Registry bao gåm c¸c phÇn sau: Registry HKEY_LOCAL_MACHINE\SAM HKEY_LOCAL_MACHINE\SECURITY PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i M« t¶ Chøa néi dung cña c¸c file Sam vµ Sam.log Chøa néi dung cña c¸c file 88 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Security vµ Security.log HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE Chøa m· ®¨ng ký cña c¸c phÇn mÒm ®−îc cµi trong hÖ thèng HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM Chøa c¸c th«ng tin ®¨ng ký cña hÖ thèng HKEY_CURRENT_USER Chøa néi dung cña User/Admin HKEY_USER\DEFAULT Chøa néi dung cña c¸c file default vµ default.log PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 89 M¹ng m¸y tÝnh vµ truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Thùc hµnh Bµi 1. TiÕn hµnh chia sÎ æ ®Üa vµ th− môc ®Ó c¸c m¸y kh¸c nh×n ®−îc æ ®Üa vµ th− môc b¹n ®· chia sÎ. Bµi 2. B¹n cã thÓ dïng Regedt32 ®Ó khi m¸y tÝnh khëi ®éng sÏ tù ®éng Logon vµo hÖ thèng theo tªn ng−êi sö dông vµ mËt khÈu ngÇm ®Þnh: B1. Gäi cöa sæ Registry Editor B2.Vµo th− môc sau: \HKEY_LOCAL_MECHINE \Software \Microsoft \Windows NT \Current Version \Winlogon B3. B¹n nhËp mËt khÈu vµ tªn ng−êi sö dông vµo môc: DefaultUsername OPERATOR DefaultPassword OPERATOR B4. §Æt REG_SZ cho AutoLogon lµ 1 B5. B¹n l−u l¹i vµ khëi ®éng l¹i m¸y tÝnh. PX Tù ®éng - §iÒu khiÓn- Nhµ m¸y ®iÖn Ph¶ l¹i 90 Tµi liÖu tham kh¶o 1. M¹ng m¸y tÝnh vµ c¸c hÖ thèng më Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 2. M¹ng truyÒn th«ng c«ng nghiÖp Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt 3. M¹ng m¸y tÝnh vµ Internet Nhµ xuÊt b¶n trÎ 4. Microsoft WindowsNT Trainning Certification Microsoft 5. DCS. Vol2. PhÇn WindowsNT trainning course YOKOGAWA 6. Citect - Advanced trainning course Ci Technologies Pty. Limited 7. Computer Network Andrew S . Tanenbaum 8. ISO Information processing systems – Open Systems Interconnection International Standardization Organization