Department of Education Republic of the Philippines Region III DIVISION OF GAPAN CITY Don Simeon Street, San Vicente, Gapan City Filipino 8 Ikaapat na Markahan – Modyul 1: Kaligirang Kasaysayan ng Florante at Laura Self-Learning Module Filipino – Ikawalong Baitang Alternative Delivery Mode Ikaapat na Markahan – Modyul 1: Kaligirang Kasaysayan ng Florante at Laura Unang Edisyon, 2021 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad. Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon - Paaralang Pansangay ng Lungsod Gapan Tagapamanihala: Alberto P. Saludez, PhD Pangalawang Tagapamanihala: Josie C. Palioc, PhD Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Manunulat: Gerwin L. Cortez Editor: Everlyn S. Pascual Tagasuri ng Nilalaman: Marie Ann C. Ligsay, PhD, Dulce M. Esteban, Jocelyn M. Mateo Tagasuri ng Wika: Marie Ann C. Ligsay, PhD, Jocelyn S. Pablo, Bernadeth D. Magat, Everlyn S. Pascual Tagasuri ng Disenyo at Balangkas: Glehn Mark A. Jarlego Tagaguhit: Emmanuel DG. Castro Tagalapat: Glehn Mark A. Jarlego Tagapamahala: Salome P. Manuel, PhD Alexander F. Angeles, PhD Rubilita L. San Pedro Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon III – Pampaaralang Pansangay ng Lungsod Gapan Office Address: Telefax: E-mail Address: Don Simeon St., San Vicente, Gapan City, Nueva Ecija (044) 486-7910 gapan.city@deped.gov.ph Alamin Pagbati! Matagumpay mong natapos ang kabuoan ng Ikatlong Markahan. Ikinararangal ko namang iparanas sa iyo ang isang dakilang akdang likha ng isa sa kinikilalang haligi sa larangan ng panulaang Tagalog at ang kaligirang pangkasaysayan ng akdang ito – ang walang kamatayang obra maestra ni Francisco “Kiko” Balagtas Y dela Cruz, ang Florante at Laura. Sasamahan kitang tuklasin ang mga bagong kaalaman, kasanayan at kabutihang dulot ng panibagong yugtong ito ng iyong pag-aaral, ang Ikaapat na Markahan. Ang modyul na ito ay inihanda upang malinang ang iyong kasanayan sa pamantayan ukol sa: 1. nahihinuha ang kahalagahan ng pag-aaral ng Florante at Laura batay sa napakinggang mga pahiwatig sa akda (F8PN-IVa-b-33); at 2. natitiyak ang kaligirang pangkasaysayan ng akda sa pamamagitan ng: - pagtukoy sa kalagayan ng lipunan sa panahong nasulat ito - pagtukoy sa layunin ng pagsulat ng akda - pagsusuri sa epekto ng akda pagkatapos itong isulat (F8PB-IVa-b-33). Ooops! Bago ka magpatuloy sa malalim na pagtalakay sa iyong aralin, iyo munang subuking sagutin ang mga sumusunod na ilang konseptong nakapaloob dito. Ito ay upang masukat mo ang iyong mga kaalamang taglay. 1 Subukin Panuto: Basahin at unawain ang mga katanungan sa ibaba. Isulat sa hiwalay na papel ang letra ng tamang sagot. 1. Mahalagang pag-aralan ang Florante at Laura sapagkat _____________. A. isinulat ng bayani B. walang kamatayan ang sumulat C. sumikat sa panahon ng Espanyol D. maituturing na walang kamatayan 2. Dapat basahin ang Florante at Laura dahil ____________. A. maganda sa pandinig B. makasaysayan sa Pilipinas C. madamdamin ang nilalaman D. malaki ang ambag sa ekonomiya 3. Mahalaga sa kasaysayan ng Pilipinas ang Florante at Laura dahil ito ay _____________. A. nailimbag sa kasalukuyang panahon lamang B. nalikha bago pa man ang pagdating ng mananakop C. naisulat sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol D. nabuo sa panahon pagkatapos dumating ang mananakop 4. Mahalaga kay Apolinario Mabini ang Florante at Laura dahil ______________. A. mabuti siyang bayani B. naisulat niya ito sa papel C. ipinasa sa kaniya ito ni Kiko D. inihalimbawang kadakilaan ng Pilipino 5. Pinahahalagahan ang akda ni Francisco bilang _______________. A. paborito ng kabataan B. makasaysayan ang kuwento C. taluktok ng panulaang Pilipino D. simula ng panitikan sa Pilipinas 2 6. Noong panahong naisulat ang Florante at Laura, ang lagay ng lipunan ay _______________. A. naaapi ang mahihirap B. kawawa ang nakaaangat C. namunini ang mahihirap D. sunod-sunoran ang mayayaman 7. Naisulat ang Florante at Laura ni Kiko dahil kay_______________. A. Mariluz Anne Rivera C. Maria Asuncion Rivera B. Maria Annaliza Ramos D. Magdalena Ana Ramos 8. Naisulat ang Florante at Laura dahil sa _______________. A. galit C. paghihiganti B. pananalig D. pagmamahal 9. Matapos maisulat ang Florante at Laura, matagal nang panahon ang nakaraan, nagdulot ito sa kasalukuyan ng _______________. A. kahirapan C. pagsalamin B. kasamaan D. pagbalikwas 10. Ang naging epekto ng pagsulat ng Florante at Laura sa nakabasa ay _______________. A. pagsunod sa pamunuan B. pagpumiglas sa mahihirap C. pagsang-ayon sa kamalian D. pagkagalit sa mga Espanyol 3 Aralin 1 Kaligirang Kasaysayan ng Florante at Laura Napakasuwerte mo bilang Pilipino sapagkat hindi mo kailangang magduda kung gaano kaganda at kadakila sa larangan ng panulaan ang iyong mga ninuno. Dahil pagkatapos mong mabasa ang “Pinagdaanang Buhay ni Florante at ni Laura sa Kahariang Albanya” o mas kilalang Florante at Laura, imumulat ka nito sa mas malalim na pagtanaw sa panulaan. Ganoon din, ito ay likhang sining sa Wikang Tagalog na sumapit sa taluktok ng kabantugan. Maihahanay ito sa mga dakilang akdang pandaigdig katulad ng piyesa nina Mozart, mga dula ni Shakespeare, at mga maikling kuwento ni Edgar Allan Poe. Masasalamin mo sa awit na Florante at Laura ang mga kaisipan, kaganapan at karanasan ng mga Pilipino noong sinakop ng mga Espanyol, na magpasahanggang ngayon, ay nararanasan at umiiral sa kasalukuyan ngunit nagbabalat-kayo ang katauhan. Sasabayan kita sa paglimi at pagdukal ng walang kamatayang akda mula sa pangkaligirang pangkasaysayan ng Florante at Laura. Balikan Sa nakaraang markahan, tinalakay ang mga panitikan sa makabagong panahon o mga kontemporaryong babasahin. Iyo munang balikan ang mahahalagang nilalaman ng ikatlong markahan. Panuto: Dugtungan ang mga parirala sa ibaba upang mabuo ang katuturan ng sumusunod na kontemporaryong panitikan. Isulat ang sagot sa hiwalay na papel. A. Tatangkilikin ko ang mga popular na babasahin dahil ____________. B. Makikinig ako ng mga dulang panradyo sapagkat ____________. C. Manonood ako ng mga pelikulang Pilipino upang ____________. 4 Tuklasin Ngayon, narito ang ilang sikat na bahagi ng awit. Maaari mo itong ipabasa sa sinomang kasama sa bahay (o makatutulong sa iyo) o maaaring pakinggan sa radyo o Youtube. (Paalala, hinihikayat ang guro na maghanap ng ibang alternatibong paraan upang maiparinig ito.) A. Hindi pula't dilaw tunay na magkalaban, Ang kulay at tatak ay ‘di s’yang dahilan Hangga't marami ang lugmok sa kahirapan At ang hustisya ay para lang sa mayaman. Habang may tatsulok at sila ang nasa tuktok, ‘Di matatapos itong gulo. (Bahagi ng awit na “Tatsulok”) B. Nang dahil sa pag-ibig, natutong magtiis, Nang dahil sa pag-ibig, nagmahal nang lubos Ang puso kong ito Nang 'di umaasang tumbasan mo ang pag-ibig ko, Nang dahil sa pag-ibig, sunod-sunuran ako sa lahat ng gusto mo Nang dahil sa pag-ibig… (Bahagi ng awit na “Nang Dahil sa Pag-ibig”) Pag-unawa sa Binasa 1. Ano ang mahihinuha sa awit na Tatsulok? 2. Sa iyong palagay, ano o sino ang tinutukoy na “tatsulok at sila ang nasa tuktok”? 3. Paano sumasalamin ang awit A sa kasalukuyang panahon? 4. Sa awit B, ano-ano ang magagawa nang dahil sa pag-ibig? 5. Bakit nagagawa ang mga ito dahil sa pag-ibig? 5 Suriin Narito ang pagpapatuloy ng iyong pag-aaral kaugnay sa mga konsepto at nilalaman ng kaligirang kasaysayan ng Florante at Laura. (Ipabasa ito sa kasama sa bahay o sinomang makatutulong sa iyo upang mapakinggan ang nilalaman ng mga pahiwatig sa akda.) Kaligirang Kasaysayan ng Florante at Laura “Pinagdaanang Buhay ni FLORANTE at ni LAURA sa Kahariang Albanya: Kinuha sa madlang ‘cuadro historico’ o pinturang nagsasabi sa mga nangyayari nang unang panahon sa Imperyo ng Gresya, at tinula ng isang matuwain sa bersong Tagalog” o kilala ng nakararami sa sikat na pinaikling pamagat, ang Florante at Laura. Ito ay hitik sa magagandang kaisipan, matulaing paglalarawan, at mga aral sa buhay. Ang akdang Florante at Laura ni Balagtas ay magpapakita na siya ay may kamalayang panlipunan. Nangangahulugan ito na mulat siya sa mga nagaganap sa kaniyang lipunan. Bagamat hindi siya nagmungkahi ng paraan kung paano babaguhin ang mga sistemang tinutulan ng kaniyang Florante at Laura, ang kaniyang akda ay nakaimpluwensiya sa ibang manunulat. Naging inspirasyon ng dalawang bayaning Pilipino, sina Jose Rizal at Apolinario Mabini, ang Florante at Laura. Laging dala-dala ni Rizal saan man siya makarating ang kaniyang sipi ng Florante at Laura. Katunayan dito ang ilang linya mula sa Florante at Laura na mababasa sa Noli Me Tangere at El FIlibusterismo. Samantalang, noong ipatapon si Apolinario Mabini sa Guam noong 1901, hinamon siya ng isang kapitang Amerikano na magbigay ng halimbawa ng kadakilaan ng mga Pilipino sa larangan ng panitikan. Kaya kumuha si Mabini ng papel at isinulat ang buong Florante at Laura. Ang bersiyong ito ang isinalin naman ni Tarrosa Subido sa Ingles. 6 Talambuhay ni Francisco “Kiko” Balagtas Y dela Cruz Isinilang si Francisco Balagtas sa Panginay, Bayan ng Bigaa (ngayo’y Balagtas), Bulacan noong Abril 2, 1788. Ang mga magulang niya ay sina Juan Balagtas at Juana dela Cruz. Kilala rin siya sa pangalang Francisco Baltazar o Kikong Balagtas. Ang kaniyang asawa ay si Juana Tiambeng na taga-Orion, Bataan at nagkaroon ng pitong anak. Bata pa si Kikong Balagtas ay naging utusan na siya ni Donya Trinidad, isang mayaman at malayong kamag-anak, upang makapag-aral. Sa kabila nito, mahilig na talaga siya sa kalikasan tulad ng pagmamasid sa mga luntiang kapaligiran, pakikinig sa mga pagaspas ng mga dahon at awit ng mga ibon. Mahilig din siyang magkumpara ng mga bituin sa mga alipato at apoy na nagmumula sa pagpapanday ng kaniyang ama, at ang tunog ng sapatos ng mga kabayo na para sa kaniya ay inihambing niya sa musika. Sa murang edad, hindi maikaila kay Kiko ang mga pagmamalupit ng mga Espanyol sa kababayan niyang Pilipino. Hindi siya mapakali sa nararamdaman na may hindi magandang nangyayari sa kaniyang bayan ngunit ‘di niya ito lubos na maunawaan. Noong siya ay nag-aaral na sa Colegio de San Juan de Letran, naging guro niya sa Pilosopiya si Padre Mariano Pilapil. Taong 1812 nang matapos siya sa pag-aaral ng Batas sa Corones, Kastila, Latin, Pisika, Doctrina Cristiana, Humanidades, Teknolohiya at Pilosopiya. Naging makulay ang buhay ni Balagtas noong siya ay magbinata na. Nananaludtod na ng mga tula ng pananambitan at pagsamo. Dito niya nakilala ang unang nagpatibok sa kaniyang puso, si Magdalena Ana Ramos. Dito siya humingi ng tulong sa pagsulat at pagsasaayos ng tula kay Jose dela Cruz (Huseng Sisiw) na pinakabantog na makata sa Tondo. At ‘di kalaunan, nahigitan ito ni Francisco sa larangan ng panulaan. Hanggang sa siya ay natutong umibig nang tunay kay Maria Asuncion Rivera o mas kilala sa tawag na Celia. Ngunit ang pag-iibigang ito nina Kiko 7 at Celia ang nagbigay ng gulo sa kaniyang buhay. Siya ay ipinakulong nang walang kasalanan at katarungan ng kaniyang karibal na Espanyol na si Nanong Kapule. Ito ay may mataas na katungkulan sa bayan noong panahon ng Kastila. Doon niya naunawaan ang mga nangyayari at nararamdaman ng kaniyang kababayan. At dahil dito, isinulat niya ang kaniyang tula na “Florante at Laura”. Ito ang kaniyang obra maestra, na nagsisiwalat sa mga pang-aabuso at pagmamalupit ng mga Espanyol sa mga Pilipino. Ang tulang ito ay naglalarawan kung ano ang tunay na nangyayari sa kaniyang bayan, at mga aral sa pang-araw-araw ng buhay sa katarungan, sa pagmamahal, sa paggalang sa mga nakakatanda, sa sipag at tiyaga sa disiplina at sa kabayanihan. At dahil sa tanyag na tula, pinangalanan siyang “Hari ng Makatang Pilipino.” Si Francisco Balagtas ay namatay noong Pebrero 20, 1862. Pagyamanin Magaling! Sa bahagi namang ito, iyong payabungin at pagyamanin pa ang mga kaalamang taglay mo sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga gawaing inihanda para sa iyo. Gawain 1. #NuhaLaga (Hinuha at Halaga) Panuto: Gamit ang tsart sa ibaba, bigyang hinuha ang kahalagahan ng pagaaral ng Florante at Laura batay sa ipababasa sa kasama sa bahay o sinomang makatutulong upang mapakinggan ang pahiwatig. Kopyahin at gawin sa hiwalay na papel. Ipabasa: Noong ipatapon si Apolinario Mabini sa Guam noong 1901, hinamon siya ng isang kapitang Amerikano na magbigay ng halimbawa ng kadakilaan ng mga Pilipino sa larangan ng panitikan. Kaya kumuha si Mabini ng papel at isinulat ang buong Florante at Laura. May dala kaya siyang kopya? Kung mayroon, bakit? Katulad kaya siya ni Rizal na hindi maiwan ang kopya ng Florante at Laura saan man siya magpunta? Kung wala naman siyang kopya, ano ibig sabihin nito? (magkaroon lamang ng repleksyon sa mga tanong) 8 Mahalagang pag-aralan ang Florante at Laura dahil… Pag-aaralan ko ang Florante at Laura upang… FLORANTE AT LAURA Isang Obra Dapat kong Dapat kong isapuso ang unawain Florante at ang Florante at Laura dahil… Laura dahil… Gawain 2. #Lagay-Akda Panuto: Tiyakin ang kaligirang kasaysayan ng akda sa pamamagitan ng pagtukoy sa kalagayan ng lipunan sa panahong naisulat ang Florante at Laura. Gawin sa hiwalay na papel. Kalagayan ng Mahihirap Kalagayan ng Mayayaman 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. Gawain 3. #Layuni’tEpekto Panuto: Tukuyin ang layunin ni Balagtas kung bakit isinulat niya ang Florante at Laura, at suriin kung ano ang epekto ng akda pagkatapos maisulat. Kopyahin ang tsart sa ibaba at gawin sa hiwalay na papel. 1. Naging epekto ng akda sa nakaraan Layunin sa pagsulat ni Kiko ng Florante at Laura 2. Naging epekto ng akda sa kasalukuyan 9 Isaisip Talagang kahanga-hanga ka! Matapos mong gawin ang aking mga inihandang gawain tungkol sa kaligirang kasaysayan ng Florante at Laura, lagumin mo ang iyong natutuhan sa pamamagitan ng kasunod na gawain. Panuto: Bumuo ng tatlong (3) hashtag (#) upang maipakita ang kahalagahan ng pag-aaral ng Florante at Laura. Halimbawa: #DakilangAkda #FloranteAtLaura #TaluktokNgPanulaangTagalog Isagawa Talagang puno ka ng sigasig! Ilang hakbang na lamang ay matatapos mo na ang modyul na ito. Ipakita mo sa bahaging ito ang mga natutuhang kasanayan. Panuto: Sumulat sa hiwalay na papel ng isang sanaysay na magbibigayhinuha sa kahalagahan ng pag-aaral ng Florante at Laura kaugnay sa kaligirang pangkasaysayan nito ayon sa: A. kalagayan ng lipunan noong maisulat ito, B. layunin ng pagsulat, at C. epekto ng akda pagkatapos maisulat ito. PAMANTAYAN Napakahusay (4) Mahusay (3) Mahusayhusay (2) Paghusayan pa (1) 1. Kahalagaha n ng pagaaral ng Florante at Laura Nakapaglahad ng 3 o higit pang kahalagahan ng pag-aaral. Nakapaglahad ng 2 kahalagahan ng pag-aaral. Nakapaglahad ng 1 kahalagahan ng pag-aaral. Hindi nakapaglahad ng kahalagahan ng pag-aaral. 10 2. Kalagayang panlipunan Naipaloob nang malinaw ang kalagayang panlipunan. Naipaloob nang may ilang kalabuan ang kalagayang panlipunan. Naibigay ang 3 Naibigay ang o higit pang 2 layunin sa layunin sa pagsulat. pagsulat. Naisa-isa ang Naisa-isa epekto ng ang epekto akda sa 3 ng akda sa 2 panahon. panahon. 3. Layunin ng pagsulat ng Florante at Laura 4. Epekto ng akda mula noon, sa kasalukuya n at sa hinaharap 5. Pagkakabuo ng Sanaysay Naipaloob nang may kalabuan ang kalagayang panlipunan. Hindi naipaloob ang kalagayang panlipunan. Naibigay ang 1 Hindi naibigay layunin sa ang layunin sa pagsulat. pagsulat. Naisa-isa ang Hindi naisaepekto ng isa ang alin akda sa 1 mang epekto panahon ng akda mula lamang. noon hanggang sa kasalukuyan. Nabuo ang Nabuo ang Nabuo ang Hindi nabuo sanaysay sanaysay na sanaysay na alin mang nang may wala ang 1 wala ang 2 bahagi ng simula, gitna bahagi. bahagi. sanaysay. at wakas. KABUOAN Tayahin Narito ka na sa bahaging susukat sa lahat ng iyong natutuhan batay sa nilalaman at kasanayang inihain. Ibigay mo na ang lahat! Panuto: Basahin at unawain ang mga katanungan. Isulat sa hiwalay na papel ang letra ng tamang sagot. 1. Mahalagang pag-aralan ang Florante at Laura sapagkat ito ay maituturing na walang kamatayan. Ito ay _________________. A. walang namamatay na tauhan B. nilikha ng taong walang kamatayan C. buhay dahil buhay pa ang may-akda D. sumasalamin sa lipunan mula noon hanggang ngayon 11 2. Binabasa ng mga Pilipino ang Florante at Laura magpasahanggang ngayon sapagkat ______________. A. narito ang lahat ng katotohanan B. malaki ang bayad sa pagpapalimbag C. narito ang kaisipan at kasaysayan ng Pilipinas D. malaki ang ambag nito sa ekonomiya ng Pilipinas 3. Ang akdang Florante at Laura ay mahalaga kaugnay sa kasaysayan ng Pilipinas dahil ito ay ______________. A. nailimbag sa kasalukuyang panahon lamang B. nalikha bago pa man ang pagdating ng mananakop C. naisulat sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol D. nabuo sa panahon pagkatapos dumating ang mananakop 4. Mahihinuhang mahalaga ang Florante at Laura kay Apolinario Mabini dahil ______________. A. saulado niya ito C. ipinagbibili niya ito B. mabuti siyang bayani D. ipinasa sa kaniya ito ni Kiko 5. Ipinagmamalaki at pinahahalagahan ang akda ni Francisco bilang _______________. A. pinakabasahing kuwento B. pinakapaborito ng lahat ng Pilipino C. pinakataluktok ng panulaang Tagalog D. pinakamaraming naimprenta sa panulaang Tagalog 6. Ang lagay o antas ng lipunan ng mahihirap sa panahong naisulat ang Florante at Laura ay _______________ ng mayayaman. A. mas angat sa lahat ng larangan B. kapantay na kapantay ang antas C. ‘di nahuhuli sa antas ng edukasyon D. aping-api sa pag-aalipusta at pagpapahirap 7. Isinulat ni Kiko ang kaniyang walang kamatayang akda dahil sa pagmamahal kay_______________. A. Juaning Asuncion C. Maria Asuncion Rivera B. Juana Tiambeng D. Magdalena Ana Ramos 8. Itinago ni Francisco ang tunay na kahulugan ng kaniyang isinulat na akda kaugnay sa kalagayan ng Pilipinas upang _______________. A. hindi ipagbawal ng mga Espanyol B. maaliw ang mga Pilipinong nagbabasa C. itago ang husay niya sa pagsulat ng tula D. maidokumento ang kalagayan ng Pilipinas noon 12 9. Noong maisulat ang akda ni Francisco, nagdulot ito ng epekto sa mga Pilipinong nakabasa nito sa pamamagitan ng _____________. A. paglaban sa pang-aapi ng mga Espanyol B. pagpumiglas ng mayayaman sa mahihirap C. pagsunod ng mga mahihirap sa pamunuan D. pagsang-ayon sa kagustuhan ng mayayaman 10. Sa kasalukuyan, sa pagsusuri ng akdang Florante at Laura matapos itong maisulat daang taon na ang nakaraan, masasabing ito ay _______________. A. kakaiba sa kasalukuyan B. nagbago na sa kasalukuyan C. hindi na makikita sa kasalukuyan D. sumasalamin pa rin sa kasalukuyan Karagdagang Gawain Nakagagalak! Matatapos mo nang sagutan ang inihanda kong modyul para sa iyo. Paunang pagbati sa iyong tagumpay! Panuto: Talakayin ang mahahalagang pangyayari sa buhay ni Kiko ayon sa yugto ng kaniyang buhay upang maipakita ang kaligirang kasaysayan nito. Gawin ito sa hiwalay na papel. Yugto ng Buhay 1. Pagkabata ni Kiko Mahalagang Pangyayari sa Buhay ni Balagtas Isinilang si Francisco Balagtas sa Panginay, Bayan ng Bigaa (ngayo’y Balagtas), Bulacan noong Abril 2, 1788. Bata pa si Kikong Balagtas ay naging utusan na siya ni Donya Trinidad, isang mayaman at malayong kamag-anak, upang makapag-aral. 2. Kaniyang Pag-aaral 3. Natutong Sumulat at Bumigkas ng Tula 4. Buhay Pag-ibig 5. Kamatayan 13 Susi sa Pagwawasto 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. D B C D C A C D D C Ang sagot ng bawat bata ay maaaring magkaiba-iba Pagyamanin Subukin 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. D C C A C D C A A D Tayahin Sanggunian Batnag, Aurora & Rodillo, Gregorio. 1988. Ang Florante at Laura ni Balagtas: Isang Interpretasyon (Binagong Edisyon). Manila: Rex Book Store. Cuaňo, Felicidad et al. 2006. Obra Maestra II (Bagong Edisyon). Manila: Rex Book Store. Dongeto, Rom. (1989). https://www.azlyrics.com/lyrics/bamboo/tatsulok.html. 2021 Drilon, Bugoy. (n.d). “Nang Dahil https://www.musixmatch.com/. Pebrero 8, 2021 sa “Tatsulok”. Pebrero 8, Pag-ibig”. Monleon, Fernando. 2007. Pinagdaanang buhay nina Florante at Laura sa Kahariang Albanya Akda ni Francisco Balagtas. Araneta Ave., Quezon City: Abiva Publishing House. Paculan, Paulo Ven. 2015. Florante at Laura: Edisyong Tapat kay Balagtas. Loyola Heights, Quezon City: Ateneo De Manila University Press. 14