ANG KATOTOHANAN SA BUHAY NI ANDRES BONIFACIO Impormasyon at Katotohanan sa Buhay ni Andres Bonifacio (Andres Bonifacio y De Castro) - “Ama ng Himagsikang Filipino.” - Tinatawag siyáng “Supremo ng Katipunan” at “Haring Tagalog” dahil naging pangulo ng kapisanang mapanghimagsik. - “Ama ng Rebolusyon” - Si Andres Bonifacio ay lumaking mahirap at nagtitinda lamang ng abaniko at tungkod. - Isang malaking tagahanga ni Dr. Jose Rizal Mahirap nga ba ang pamilya ni Andres? Mr. Reymar Yson - Isang historian mula sa National Teachers College Catalina De Castro - Ina ni Andres Bonifacio - Nagtatrabaho bilang isang supervisor sa pagawaan ng sigarilyo - Isang half spanish mestiza Lito Nunag - Isang historian mula sa UP Diliman Santiago Bonifacio - Ama ni Andres Bonifacio - Katuwang ng gobernadorcillo at isang mananahi Hindi masasabing mahirap ang katuyan ni Andres Bonifacio, tanging ang pagkamatay ng kaniyang mga magulang ang nagdikit sa kaniyang pangalan sa kahirapan. Kamisa de Chino at Patadyong - Kasuotan ng mga mag-aaral tuwing buwan ng wika - Ito rin ang kumakatawan sa kasuotan ni Bonifacio sa kaniyang mga larawan Filipino Struggles Through History - Likha ni Carlos ‘Botong’ Francisco Bonifacio and the Katipuneros - Likha ni Guillermo Tolentino - Pinoy na pinoy ang postura ni Bonifacio dahil siya ay nakasuot ng barong tagalog. Kung pagbabasehan naman ang kaisa-isang larawan ni Andres Bonifacio, siya ay nakasuot ng Amerikana. Ang larawang ito ay nakalagay sa mga selyo ng sobre at pera. Ayon sa mga historyador, bilang isang lider ng mga samahan, ang kadalasang suot ni Bonifacio ay Chinese Collar at slacks Larawan sa Tejeros Convention (March 22, 1897) - Galit na galit si Bonifacio, tinangka niyang bumunot ng baril at galit na itinuro si Daniel Tirona. - Ayon kay Bonifacio, hindi maaring hawakan ng walang pinagaralan ang posisyon kung saan nahalal siya. Ayon kay Reymar Yson, si Bonifacio ay may tutor pa noong kaniyang kabataan. Si Guillermo Osmena ang naging tutor ni Andres Bonifacio. Dito siya natutong bumasa at sumulat sa wikang Kastila at Matematika. Patuloy na binasa ni Bonifacio ang aklat ni Jose Rizal na Mi Ultimo Adios Si Andres Bonifacio ay aktibo rin sa teatro. Kasama ni ang kaibigan na si Macario Sakay at naisadula nila ang Florante at Laura. Bernardo Carpio - Paboritong karakter ni Andres Bonifacio. - Siya ang higanteng pumigil sa dalawang naguuntugang bundok sa Montalban, Rizal. Ang pagiging aktibo ni Bonifacio sa teatro ay hindi lamang para sa kasiyahan, kasama na rin dito ang pagpapalaganap ng mga ideya ng himagsikan upang maipakita ito sa mga tao. Gregoria De Jesus - Asawa ni Andres Bonifacio - Lakambini ng Katipunan - “Uryang” Nagkaanak si Bonifacio at Gregoria De Jesus. Ito ay pinangalanang Andres Bonifacio Jr., ngunit namatay ito noong sanggol pa lamang. Ayon kay Xiao Chua, isang historyador, muling nabuntis si Gregoria De Jesus. Ngunit noong mga panahong iyon, sila ay nasa gitna ng himagsikan. Kasama ni Bonifacio si Gregoria, kaya ito ay nakunan. Sa kabila ng dalamhati, pinamunuan pa rin ni Bonifacio ang Katipunan. Revolver (Ayon kay Lito Nunag) - Paboritong armas ni Bonifacio, ngunit makikita sa mga bantayog niya na itak o gulok ang kaniyang dala. - Makikita rin ito sa mga sulat na ipinadala ni Andres sa iba pang mga katipunero - Isa pang dahilan, siya ay isang lider. Kinakailangan niya ang baril dahil siya ang unang pinupuntirya ng mga kalaban. Ang paggamit ng itak sa mga bantayog ni Bonifacio ay isa lamang paglalarawan ng isang matapang na Pilipino. Sigaw ng Pugad Lawin (1896) November 30 – Bonifacio Day Pag-ibig sa Tinubuang Lupa – Andres Bonifacio Bakit si Andres Bonifacio ang Unang Pangulo ng Pilipinas Andres Bonifacio (Andres Bonifacio y De Castro) - Ipinanganak noong November 30, 1863 sa Tondo, Manila - Panganay sa anim na anak ni Santiago Bonifacio at Catalina De Castro - Nagaral si Bonifacio sa Guillermo Osmena School sa Cebu at umabot sa katumbas na 2nd year high school sa sistema ng edukasyon ngayon 1883 - Nagiba ang buhay ng magkakapatid dahil nagkasakit ang kanilang ama ng tuberculosis - Naggawa silang magkakapatid ng abaniko at baston at ibinenta ito sa harap ng simbahan upang makaipon ng pera 1885 - Ipinanganak ang bunsong kapatid ni Bonifacio, pero ikinamatay ito ng kaniyang ina. Matapos ang 10 taon pumanaw naman si Santiago Bonifacio. Sa edad na 22, ulila na si Bonifacio. Dahil siya ang panganay, siya ang tumayong breadwinner ng pamilya kaya napilitan siyang itigil ang pagaaral. Nagtrabaho rin siya bilang isang mensahero sa isang kompanya at naging ahente para sa mga foreign commercial firms. Naging bodegero si Bonifacio sa JM Fleming Company na pagmamayari ng isang German national. Naranasan din niya maging isang part-time theater actor at lumabas sa ilang Moro-Moro plays. Mahilig magbasa si Bonifacio ng mga libro tungkol sa politics at society, buhay ng mga US Presidents, natapos ang mga nobelang: Les Miserables – Victor Hugo Noli Me Tangere El Filibusterismo History of French Revolution 1882 - Sa edad na 29, nakilala niya si Gregoria De Jesus. - Matapos ang higit 1 at kalahating taon, sila ay nagpakasal. July 3, 1892 - Itinayo ni Dr. Jose Rizal ang La Liga Filipina sa Tondo. - Layunin nito na magtulungan at magkaisa ang mga Filipino sa kanilang mga ipinaglalaban. - Pagkatapos ng 3 araw, inaresto si Rizal ng mga Espanol at ikinulong sa Dapitan July 7, 1892 - Nabuo ang Kataas-taasang, Kagalang-kagalangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan (KKK). - Layunin nitong palayasin ang mga Espanol at makamit ang kalayaan sa pamamagitan ng paghihimagsik. - Kataas-taasang Sanggunian – Sangguniang Bayan – Sangguniang Balanghay. Sangguniang Lihim - Tawag sa sismtema ng kanilang katarungan Deodato Arellano at Roman Basa - Unang namuno sa KKK bago pa man naging ganap na pinuno si Bonifacio noong 1895. Haring Bayang Katagalugan - Ang bayan ang hari ay walang sinomang indibidwal ang mas importante. Marso 1896 - Unang lumabas ang KKK. Mula sa 300 miyembro noong January 1896, naging mahigit kumulang 36,000 ang miyembro pagdating ng Agosto 1896 1897 - Isang dokumento ni Bonifacio ang inilabas, ito ay may pirma niya at sa baba ng kaniyang pangalan ay ang titulong “Pinuno ng Haring Bayan” Dr. Mila Guerrero - Isang historian - Ayon sa kaniya, ginamit ng mga Pilipino ang terminong Haring Bayan bilang panghalip sa terminong Republika - Dalawang dokumento: o Memoir Mula sa sekretarya ni Aguinaldo na si Carlos Ronquillo Sa Biak-na-Bato sa San Miguel Bulacan itinatag ang ganap na Haring Bayan ng Katagalugan ni Aguinaldo at mga tauhan. o Mula sa dakilang lumpo na si Apolinario Mabini Naging batayan ng organic decree na siyang nagtatag ng kongreso ng Malolos at mga LGU sa panahon ni Aguinaldo sa gobyerno Ginamit din ang Haring Bayan ng Katagalugan Sa loob ng Katipunan, nakilala ni Bonifacio si Emilio Jacinto, matalik niyang kaibigan at tagapayo. Sa tulong ni Pio Valenzuela, naitayo ni Jacinto ang opisyal na pahayagan ng katipunan, ang Kalayaan Padre Mariano Gil - Prayle na napagsabihan ng tungkol sa balat na rebolusyon ng mga katipunero. August 19, 1896 - Sinugod ng mga Espanol ang dyaryo de manila at nakahap ng ebidensya at mga selyo ng katipunan. August 23, 1896 - Sa Pugad Lawin sa Balintawak, gumawa ng simbolikong aksyon ang grupo. Ang sabay-sabay na pagpunit ng sedula. - Cry of Pugad Lawin Bago pa man ang plano, nakaengkwentro na nila ang mga gwardiya sibil sa ilalim sa pamumuno ni Tenyente Manuel Ros sa Pasong Tabo noong August 26. August 29, 2896 - Pinamunuan ni Bonifacio ang pagsalakay sa Maynila. - Sa lakas ng kanilang puwersa, agad natalo ang mga espanol sa madaluyong at nakuha ang munisipyo nito. Sa labanan sa San Juan Del Monte - Dala dala niya ang baril at gayundin sa Tejeros Convention Agad nagdeklara si gobernador-heneral Ramon Blanco ng batas militar sa 8 lungsod na hinila nila ay may presensiya ng mga katipunero. o Mga lungsod: Nueva Ecija Tarlac Pampanga Bulacan Maynila Cavite Laguna Batangas o Ang 8 lungsod na ito ang nagsilbing 8 sinag ng araw sa watawat ng Pilipinas March 22, 1897 - Nagtipon-tipon sa Friar Estate sa Tejeros upang maresolba ang problema ng dalawang grupo (Sangguniang Bayan ng Magdiwang at Magdalo) Dirketor del Interyor March 23, 1897 - Agad na nanumpa si Aguinaldo April 6, 1897 - Ipinaglaban ni Bonifacio ang Cavite mula sa mga Espanol April 25, 1897 - Inatasan ni Aguinaldo si Colonel Agapito Bonzon na hulihin sa Bonifacio sa kaniyang kampo sa barrio ng Limbon, Indang. Dinala si Bonifacio at kapatid na si Procopio Sanai, dahil hindi na kaya ng kapatid nito, sa Naic gamit ang isang duyan. May 1, 1897 - Sa isang bahay sa Maragondon dinala ang magkapatid at doon ay inakusahan sila ng pagnanakaw ng pera sa Katipunan at pagplano sa pagpatay sa bagong presidente na si Emilio Aguinaldo. May 10, 1897 - Dinala ang magkapatid sa bundok sa Maragondon at doon sa pamumuno ni Lazaro Macapagal, binaril ang magkapatid hanggang sa kamatayan. Ayon kay Heneral Guillermo Masangkay, isa sa mga tauhan ni Macapagal ang nagsabing si Procopio lamang ang binaril sa Maragondon at isang malaking itak ang ginamit upang patayin si Bonifacio. Attorney Gary Bonifacio - Great-great nephew of Andres Bonifacio March 22, 1948 - Isang liham ang inilabas ni Aguinaldo, inamin niya na siya ang nagpapatay sa magkapatid na Bonifacio - May certification of authenticity ang liham mula kay Teodoro Agoncillo, isang sikat na manunulat. Ito ay inilimbag sa kaniyang libro na “The Revolt of the Masses”