1 FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 2 PAUNANG SALITA Ang modyul na ito ay buong husay na pinaglaanan ng kahusayan at oras ng nangalap at naghanda ng kagamitang panturong ito. Dahil sa bagong moda ng pagtuturo bunsod ng pandemyang lumulukob sa daigdig, malaking hamon sa bawat guro kung paano matutugunan ang mga pangangailangan ng bawat mag-aaral partikular sa pagpapalawak ng kanilang kaalaman at pagdebelop sa kakayahan. Ang modyul na ito ay tiniyak ng may akda na mapunan ang mga pangangailangan at kaalamang dapat matamo sa bawat mag-aaral at mapabuti ang proseso ng pagtuturo at pagkatuto sa bagong normal sa larangan ng edukasyon. Ang Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika ay tumatalakay sa mga teoryang (sikolohikal, sosyolohikal, antropolohikal, linggwistik at iba pa) na nakaiimpluwensya sa pagkatuto/pagtuturo ng wika. Sa kursong ito ay malalim na tatalakayin ang mahahalagang simulain,, dulog at mga teoryang may kinalaman sa pag-aaral at pagkatuto ng wika. Nilalayon ng kursong ito ang sumusunod; 1. Nagpapamalas ng mataas na antas ng kaalaman sa pagtuturo ng wika 2. Nagpapakita ng malawak at malalim na pag-unawa at kaalaman sa ugnayan ng wika, kultura at lipunan 3. Nagtataglay ng kaalaman hinggil sa usapin ng kultural at linggwistikong dibersidad ng bansa 4. Nakapagdidisenyo ng malikhain, inobatibo at integratibong mga alternatibong dulog sa pagtuturo at pagkatuto. Modyul 1 FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 3 ARALIN 1: Ang Wika: Kahulugan, Katangian at Tungkulin Tungkol Saan ang Modyul 1? Ang Modyul 1 na ito ay tumatalakay sa kahulugan, kahalagahan at mga teorya tungkol sa pinagmulan ng wika. Ito ay isang mahalagang simulain upang lubos na maunawaan ang pagtuturo at pagkatuto ng wika. Tatalakayin din dito ang dalawang antas ng wika, ang tungkulin ng wika sa iba’t ibang larangan at sa buhay ng tao at higit sa lahat ito ay naglalayong mabigyan ng kaalaman ang bawat mag-aaral sa kursong ito kung paano matutunan at matutugunan ang mga pangangailangang pangwika. Ang modyul na ito ay naglalaman din ng mga gawain at pagsasanay na isasagawa ng bawat mag-aaral. Ang mga gawaing ito ay magiging daan sa lubos na pagkatuto sa paksa. Ano ang Dapat mong Matamo? Matapos mong pag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang; Nakagagawa ng isang video presentation tungkol sa tungkulin ng wika sa buhay ng tao. Inaasahang Bunga Kasanayang Pampagkatuto: 1. Naipaliliwanag ang kahulugan, kahalagahan at teorya tungkol sa pinagmulan ng wika, 2. Nailalahad ang tungkulin ng wika sa sarili at lipunan at; 3. Nakapagbibigay halimbawa ng mga salitang nasa pormal at di-pormal na antas ng wika. Alamin Natin! Masalimuot ang pag-usbong ng pag-aaral ng wika bilang isang larangan. Ito ay sa kadahilanang samu’t saring pagtataloFIL at 101: di-pagtutugma ng pananaw ng mga dalubhasa ang Introduksiyon namayani. Gayunpaman, ang lahat ng mga posiblengngdi-pagtutugma at di pagkakasundo ng mga sa Pag-aaral Wika pananaw ang nagbigay daan pagtukoy ng mga napapanahong kalakaran at kaparaanan sa pag-aaral 4 Kahulugan ng Wika Ayon sa mga Dalubwika at Palaaral sa Wika Ang wika ang siyang pangunahing instrumento, maaaring matamo sa pamamagitan nito ang instrumental at sentimental na pangangailangan ng isang tao. Ang wika ay behikulo para makisangkot at makibahagi ang tao sa mga gawain ng lipunan upang matamo ang pangangailangan nito Ang wika ay isang napakasalimuot na kasangkapan sa pakikipagtalastasan. Kailangan nating malaman ang mga pangkalahatang katangian ng wika at gayundin ay masuri ang wikang itinuturo natin, upang makagawa tayo ng epektibong mga kagamitan at pamamaraan sa pagtuturo Ang wika ay kasangkapan na ginagamit at nabubuhay lamang habang patuloy na ginagamit. Constantino (1996) Otanes (1990) Santiago (1995). Ang wika ay sistema ng mga tunog, at arbitraryo na ginagamit sa komunikasyong pantao. Hutch (1991) Linangin Natin! PANUTO: Sagutan ang sumusunod na mga tanong. Isulat sa patlang ang iyong sagot. 1. Ano ang wika ayon sa iyong sariling pakahulugan. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ FIL 101: Introduksiyon _________________________________________________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika _________________________________________________________________________________ 5 Ang wika partikular ang wikang Filipino bilang isang midyum o behikulo sa pakikipagtalastasan ay isang natatanging wika na may sariling katangian at tungkulin sa sinumang gumagamit nito. Malaki ang nagiging papel na ginagampanan nito sa bawat indibidwal lalo at higit sa pagpapaunlad ng sarili at pakikisalamuha na nagiging daan sa pagpapanatili ng relasyong sosyal at pakikipag-kapwa tao. Mga Katangian ng Wika 1. Ang wika ay tunog Sa pagsisimula ng pag-aaral ng wika ay unang natutuhan ang mga tunog ng wikang pinag-aaralan kaysa ang pasulat na paglalahad. Ang mga ito ay naririprisinta ng mga titik. Batay sa katangiang ito, tahasang masasabing ang wika ay hindi binubuo ng alpabeto nito. Bagamat malinaw na sa atin na may hindi pa naisusulat, gaya ng wikang ginagamit ng ilang mga naninirahan sa kabundukan at iba pang mga lugar. 2. Ang wika ay arbitraryo Maraming tunog na binibigkas at ang mga ito ay maaaring para sa isang tiyak na layunin. Ito ay maaaring napagkasunduan ng isang pangkat ng tao. 3. Ang wika ay masistema Kapag pinagsama-sama ang mga tunog ay makabubuo ng makahulugang yunit ng salita, gayundin naman, kung pagsama-samahin ang salita ay mabubuo ang pangungusap o parirala. Ang sistema ng wika ay nakasalalay sa antas na taglay nito. Ang antas ay maaaring patungkol sa tunog, yunit ng salita o kayarian ng pangungusap. 4. Ang wika ay sinasalita Nabubuo ang wika sa tulong ng iba’t ibang sangkap ng pananalita tulad ng labi, dila, ngipin, ilong, ngalangala at lalamunan. 5. Ang wika ay nagbabago Sa patuloy na pag-unlad ng wika ay patuloy rin itong nagbabago. Bahagi ng pagbabagong ito ang pagkawala ng sirkulasyon ng ibang salita na itinuturing na luma na o hindi na gaanong gamitin o ginagamit. Halimbawa ng mga salitang lelong (matandang lalaki), salumpuwit (silya o bangko), salipawpaw (eroplano) at marami pang iba. Tungkulin ng Wika 1. Instrumental FIL 101: Introduksiyon nagagawa ng wika na magsilbing instrumento sa mga tao upang maisagawa ang anumang sa Pag-aaral ng Wika naisin. Ito ay tumutugon sa sa mga pangangailangan at ninanais na gawin sa tulong ng wika. 6 Kayang-kaya Mo Ito! FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 7 GAWAIN 1: PANUTO: Gamit ang grapikong pantulong ,Ilahad kung ano ang tungkulin ng wika sa iyong sarili at sa lipunang iyong kinabibilangan Tung kulin ng Wika Sa Lip una n Sa Sa rili __________________________ __________________________ __________________________ __________________________ __________________________ __________________________ __________________________ __________________________ __________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ _________________________ Paunlarin Natin! FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 8 Mga Teorya sa Pinagmulan ng Wika Naniniwala ang mga antropologo na ang wika ng mga kauna-unahang tao sa daigdig, kung mayroon mang wikang masasabi noon, ay isang uri ng wikang halos katulad ng sa mga hayop. Kung sabagay, Kung ang mga tao ay nabubuhay noon na tulad ng mga hayop, ang paniniwalang ito ay hindi mapagaalinlangan. Ang toto-o ay hayop ay hayop din kundi lamang dahil sa kanyang nalinang na wika at kultura na tanda ng kanyang pagaangkin ng higit na mataas na uri ng talino kaysa sa alinmang hayop sa daigdig. Paano nga ba nagkaroon ng Wika? Narito ang ilan sa mga teoryang nagtatangkang magpaliwanag tungkol sa pinagmulan ng wika o sa kung papaano nakapagsalita ang tao ng wika. 1. Teoryang Bow-wow - Panggagad o panggagaya ng tao sa tunog na likha ng kalikasan. Halimbawa ay ang dagundong ng kulog, langitngit ng kawayan, lagaslas ng tubig at iba pang tunog na likha ng kalikasan. 2. Teoryang Ding-dong - Tunog ng mga bagay na likha ng tao. Ang halimbawa nito ay tunog ng orasan, tunog ng kampana at iba pa. 3. Teorya ni Psammitichus (hari ng Ehipto) - Ang wika ay sadyang natutuhan kahit walang nagtuturo o naririnig. Nakapagsasalita dahil sa pangangailangan. 4. Teorya ng Tore ng Babel – Ito ay halaw sa banal na kasulatan o bibliya na lubos na pinaniniwalaan ng karamihan. 5. Teoryang Lala - Mga puwersang may kinalaman sa romansa. Salik na nagtutulak kung bakit ang tao ay nakapagsasalita. 6. Teoryang Tata (ta-ta theory) - si Richard Paget na gumawa ng teoryang ito ay naimpluwensiyahan ni Charles Darwin at naniniwalang ang wika ay resulta ng paggalaw ng mga parte ng katawan lalo na ng dila at bunganga. 7. Teoryang Singsong - nagmumula sa di mawawatasang pag-awit ng mga kauna-unahang tao, ,melodiya at tono ang pag-usal ng mga unang tao. Gawain 2: Bumuo ng sariling teorya kung papaano nagkaroon ng wika. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ FIL 101: Introduksiyon ____________________________________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 9 DALAWANG ANTAS NG WIKA PORMAL Pambansa - mga salitang karaniwang ginagamit sa mga aklat pangwika o pambalarila. halimbawa: selos DI-PORMAL Kolokyal - ito’y mga pang araw-araw na ginagamit sa pagkakataong impormal. halimbawa: nay, tay, san, meron, Pampanitikan – Ito ay mga salitang Lalawiganin – Ito ay ang bokabularyong dayalektal na ginagamit ng manunulat sa kanilang ginagamit sa mga lalawigan o komunidad. mga akdang pampanitikan. halimbawa: halimbawa: panibugho 1. Inang, bana, Balbal- pinakamababang antas ng wika. salitang kanto. halimbawa: 1. ermat 2. yosi 3. japorms TANDAAN: Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang kategorya sa antas na ginagamit ng tao batay sa kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na tinitirhan, panahon, katayuan at okasyong dinadaluhan. Ang Karaniwang paraan ng pagbuo ng salitang balbal: 1. Paghango sa mga salitang katutubo Halimbawa: Gurang (matanda) , Bayot (bakla) 2. Panghihiram sa mga wikang banyaga FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika Halimbawa: Epek (effect), Futbol (naalis, natalsik) ,Tong (wheels 10 Subukin Mo Ito! GAWAIN 3: PANUTO: Gamit ang grapikong pantulong magbigay ng halimbawa ng FIL 101: Introduksiyon antas ng wika na kalimitan mong naririnig. sa Pag-aaral ng Wika pormal at di-pormal na 11 DIPORMAL PORMAL PANUTO: Tukuyin ang sumusunod na salita kung pormal o dipormal na antas ng wika. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Yorme __________ Werpa __________ Ningas __________ Vakkul__________ Pinoy __________ Lodi __________ Ermat __________ Bulan __________ Papel __________ 10. Tambay __________ 11. Tol ___________ 12. Panibugho ___________ 13. Bangka ___________ 14. Alon ___________ 15. Alapaap ___________ 16. Apog ___________ 17. Tubig ___________ 18. Etned ___________ 19. Tsiks ___________ 20. Amoy-beha ___________ Pagyamanin Natin! Mahalagang Salik sa Pagkatuto ng Wika Ang pagkatuto ng wika ay kinapapalooban ng mga salik o mahahalagang sangkap na nakaaapekto sa pagkatuto ng wika sa kaligirang akademik. Narito ang mga salik; 1. 2. 3. 4. 5. Mag-aaral Guro Materyal Estratehiya Pagtataya Ang Mag-aaral FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 12 TANDAAN MO! Lagi mong isaisip ang kahulugan at kalikasan ng wika upang makalinang ng mga mag-aaral na epektibong nakagagamit nito. Isaalang-alang ang mga salik na positibong nakatutulong sa mabisang pagkatuto. Magagawa Mo Ito! FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 13 GAWAIN 4: PANUTO: Gumawa ng isang video presentation tungkol sa tungkulin ng wika sa buhay ng tao. Ang video na gagawin ay kailangan hindi lumagpas sa 2 minuto at hindi baba sa 1 minuto. Note: Ang inyong ginawang video presentation ay Maaaring ipasa sa sumusunod na address; Email address: lucasvillyjoe@gmail.com Messenger: VJ Arevalo Lucas Nilalaman Kaangkupan sa Paksa Malikhain Rubriks Sa Video Presentation Kailangang makabuluhan, makatotohanan (batay sa mga pananaliksik at pag-aaral) komprehensibo ang nilalaman. 40% Kailangang ang nilalaman, detalye ay hindi nalalayo at nakapokus sa paksa. 30% Ang kabuuang nilalaman ng video presentation ay kakikitaan ng sariling pamamaraan sa paggawa at pagbuo ng ideya/orihinalidad at hindi hinalaw sa gawa ng iba. KABUUAN 30% 100% GAWAIN 5: Bumuo ng repleksiyon tungkol sa inyong pag-unawa at natutunan sa modyul 1 _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ FIL 101: Introduksiyon _________________________________________________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika _________________________________________________________________________________ 14 Talasanggunian: Alvarez, C. V. (2005). Komunikasyon sa Akademing Filipino, Quezon City, Metro Manila: Lorimar Publishing Co., Inc. Casanova, A.P. (2001). Sining ng Komunikasyon, Pangkolehiyo, Lungsod Quezon: Rex Book Store, Inc. MODYUL 2 ARALIN 2: Pag-usbong ng Larangan ng wika Tungkol Saan ang Modyul 2? Ang Modyul 2 ay tumatalakay sa pag-usbong ng larangan ng wika. Dito ay mapag-aaralan ang pagkakaiba at ugnayan ng mga teoryang structuralism, rationalism, cognitive psychology bilang isang sangay sa pag-usbong ng wika . naglalayon din itong masuri at maunawaan ang hypothesis model ni Krashen sa pagtuturo at pagkatuto ng wika. Ito ay naglalayong matukoy ang mga simulain sa pagkatuto ng wika na dapat isaalangalang para sa pagtuturo upang matamo ang lubusang pagkatuto FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 15 Ano ang Dapat mong Matamo? Inaasahang Bunga: Makabuo ng isang modelong pangwika na nagpapakita ng pangwika. iyong pananaw Kasanayang Pampagkatuto; 1. Matukoy ang pagkakaiba ng teoryang structuralism, Rationalism, cognitive psychology at constructivism bilang sangay sa pag-usbong ng wika at; 2. Masuri at magkaroon ng analisis sa monitor model ni Krashen. Alamin Natin! Mahaba-habang panahon na ang inilaan ng maraming pantas sa larangan ng pag-aaral ng wika upang maipaliwanag kung paano natutuhan ang wika. Ngunit totoong mailap ang ang mga kasagutan dito. Upang maliwanagan tayo kahit kaunti, marapat sigurong alamin natin kung anu-ano na ang pinaniniwalaan ng marami mula noon hanggang ngayon ang pagtatamo at pagkatuto ng wika, misteryoso at may mahika. Rationalism/ Cognitive Psychology Taong dekada ’60, ang generative-transformational na sangay ng linggwistika ay umusbong sa pamamagitan ng impluwensiya ni Noam Chomsky. Sinisikap ni Chomsky na ipakita na ang pagsusuri ng wika ay hindi kagyat na makukuha sa pamamagitan ng simpleng pagmamasid sa mga reinforcement at reaksyon o sa dami ng mga hilaw na datos na nakalap sa dalubwika sa paligid. Interesado ang mga generative linguist hindi lamang sa paglalarawan ng wika (ang 101: Introduksiyon pagtatamo ng antas ng kasapatan sa FIL paglalarawan o descriptive adequacy) ng mga pag-aaral na sa Pag-aaral ng Wika isinasagawa. Kaya naman, ayon kay Chomsky, ang pagiging Malaya ng anumang wika ang naging batayan sa kanilang simulain sa pagpili ng angkop at sapat na paglalarawan ng balarila ng 16 Structuralism/Behaviorism Noong 1940’s at 1950’s, ang structural o descriptive na sangay ng linggwistika, itinatag nina Leonard Bloomfield, Edward Sapir, Charles Hockett. Charles Fries at iba pa, ay nagbabandila ng tiyak na paglalapat ng makaagham na simulain sa pagmamasid at pag-aaral ng wika. Para sa mga estrukturalista, tanging ang mga lantad at kapansin-pansin na mga tugon o reaksyon ang maaaring maging paksa ng pagsisiyasat. Ang tungkulin ng mga dalubwika sa panahong ito ay ilarawan ang wika sa kabuuan at tukuyin ang estruktura ng katangian nito. Ito ang pinaka- mahalagang axiom o maxim ng structural linguistics; ang bawat wika ay nagkakaiba sa bawat isa nang walang limitasyon, at walang anumang prekonsepsyon na maaaring ilapat nito. Ang ilang atityud sa larangang ito ay masasabing nasaklaw ng kaisipan ni B.F. Skinner, lalo na sa kanyang verbal behaviour noong 1957. Para kay Skinner, ang anumang pananaw ukol sa “ideya” at “kahulugan” ay isang naipapaliwanag na kathang isip, at ang tagapagsalita ay locus lamang ng berbal na kagawian at hindi sanhi. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 17 GAWAIN 1: PANUTO: Tukuyin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng pananaw Rationalism at Stracturalism gamit ang Venn Diagram Pagkakaiba Pagkakaiba Pagkakatulad STRUCTURALIS M RATIONALISM Paunlarin Natin! Monitor Model ni Krashen Si Krashen (1981b, 1982) ay nagkaroon ng mungkahi hinggil sa pagtatamo ng pangalawang wika na nagsilbing batayan ng isang balangkas para sa pag-unawa ng mga proseso kung paano natutuhan ang pangalawang wika. May limang haypoteses na nakapaloob sa teoryang ito ni Krashen; ang acquisition learning hypothesis, na nagpapakita ng kaibahan ng pagtatamo (na patungo sa katatasan) sa pagkatuto (na sangkot ang kaalaman sa mga tuntuning pangwika); ang natural order hypothesis, nagpapahayag na ang mga tuntuning pangwika ay natatamo sa isang mahuhulaang pagkakasunod-sunod; ang monitor hypothesis, na nagpapalagay na may isang paraan ng pag-iisip para sa pagtatamo ng katatasan; ang input hypothesis, nagpapahayag din na ang unawa sa mga mensahe; at ang affective filter hypothesis, na nagpapaliwanag hinggil sa mga sagabal na pang-isipan at pandamdamin para sa ganap na pagtatamo ng wika. Bagama’t marami ring pagtuligsa ang ibinato sa monitor model, nakapaglaan naman ito ng isang matibay na kaisipang teoretikal para sa natural approach, na malaki ang impluwensya sa pagtuturo at pagkatuto ng pangalawang wika. FIL 101: Introduksiyon 1. Acquisition Learning Hypothesis (pagtatamo-pagkatuto). Isinasaad ng haypotesis na ito na ang sa Pag-aaral ng Wika pagtatamo at pagkatuto ay dalawang magkahiwalay na proseso sa pagiging dalubhasa sa wika. Ang 18 2. Natural order hypothesis. Ayon dito, may tuntuning pangwika na mas naunang natamo kaysa sa iba. Nananalig din ito sa paniniwalang may likas na sinusunod sa natural na order ang bata sa pagtatamo ng wika. Mahalaga rin ditto ang paghahangad ng mga bata sa mga pang-araw-araw na usapan kung saan ay malaya silang nakalalahok. Sa ganitongh paraan, dumarating ang bata sa yugto na may control sila hinggil sa istruktura ng wika na kanilang sinasalita. 3. Monitor Hypothesis. Malinaw na isinasaad ng haypotesis na ito ang ugnayan sa pagitan ng pagtatamo at pagkatuto ng wika. Sa tulong ng kaisipang Monitor ni Krashen, napag-ibayo ang kalakaran sa pagtuturo ng wika sa pamamagitan ng paglalaan ng isang language-rich environment na makapagpapadali sa natural o likas na pagkatuto nito. Ang monitor ay isang mekanismo sa pagtuklas ng anumang pagkakamali sa pagsasalit; sinasala nito ang katatasan sa pagsasalita upang makagawa ng kaukulang pagwawasto sa anumang pagkakamali. Magsisimula sa pagsasalita ng isang tao at ang monitor ng taong ito ang mag-eedit, pagtitibayin o iwawasto ang pagsasalita bago o pagkatapos ng isang binalak na komunikasyon. 4. Input Hypothesis. Naninindigan ang haypotesis na ito na ang wika ay natatamo sa isang prosesong payak at totoong kamangha-mangha-kapag naunawaan natin ang mga mensahe. Ang kahusayan ay mapauunlad kung patuloy na tatangkilikin ang mga sinasabi ni Krashen na comprehensible input. Ipinagpapalagay ni Krashen na ito ay input na maaaring ihalintulad sa “caretaker speech,” anyo ng FIL 101: Introduksiyon pagsasalita para sa mga batang bago pa lamang nagsasalita na maririnig sa mga yaya o caregiver. Ang sa Pag-aaral ng Wika caretaker speech (maikling pangungusap, madaling maintindihan, kontrolado ang bokabularyo, iba’tibang paksa) ay nakapokus sa komunikasyon. 19 5. Affective filter hypothesis. Ang hypothesis na ito ay may kaugnayan sa mga baryabol na pandamdamin gaya ng pagkabahala, motibasyon, at pagtitiwala sa sarili. Mahalaga ang kabatiran ukol dito dahil nagagawa ng mga ito na mahadlangan ang mga input para gisingin ang Language Acquisition Device (LAD). Kung mahahadlangan ng affective filter ang ilan sa mga comprehensible input, maaaring kaunting input lamang ang makapapasok sa LAD ng mag-aaral. Ang isang kontekstong affective at positibo ay nakapagpapataas ng input. Kapag ang isang indibidwal na nag-aaral ng wika ay tensyunado, may galit, balisa at may gumugulo sa isipan, o di naman kaya ay tinatamad, tila may humahadlang sa pagtatamo o pagsusuri ng mga available na nasa kanyang kapaligiran. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 20 Tandaan Mo Ito! Ang acquisition learning hypothesis ay nagpapakita ng kaibahan ng pagtatamo sa pagkatuto (na sangkot sa mga tunutuning pangwika). Ang natural order hypothesis ang mga tuntuning pangwika ay natatamo na mahulaan ang pagkakasunod-sunod nito. Ang monitor hypothesis nagpapalagay na may isang paraan ng pag-iisip para sa pagtatamo ng katatasan. Ang input hypothesis nananalig na ang mga wika ay natatamo sa isang paraan lamang sa pamamagitan ng pang-unawa ng mga mensahe. Ang affective filter hypothesis nagpapaliwanag hinggil sa mga sagabal na pang-isipan at pandamdamin para sa ganap na pagtatamo ng wika. Kayang-kaya Mo Ito! GAWAIN 2: PANUTO: Gumawa ng isang analisis tungkol sa Monitor Model ni Krashen. Gawing payak at hindi paliguy-paligoy ang inyong gagawing pag-aanalisa. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ FIL 101: Introduksiyon _________________________________________________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 21 Mga Yugto sa Pagkatuto ng Wika 1. Unang Yugto: Pasamula (Random) Sa yugtong ito, ang mga bata ay lumilikha ng mga tunog na kanilang kakailanganin sa pagsasalita pagsapit ng kanilang wastong gulang. Tinatawag na vocalizing, cooing, gurgling at babbling ang mga tunog na nililikha ng mga bata. Babbling ang tawag sa mga magkakalapit na tunog ng katinig-patinig gaya ng Ma Ma Ma o Da Da Da. Echoic Speech ang tawag sa ginagayang pagbigkas at pagsasalita ng mga bata. 2. Ikalawang Yugto: Unitary Lumilikha ng maliliit na yunit na tunog ang mga bata na limitado sa isang patinig. Ang haba ng pagsasalita o nalilikhang tunog ay naaayon sa kalikasan ng pag-unlad na pisikal at pagkontrol sa paggamit ng kanilang mekanismo sa pagsasalita sapagkat ang mga proseso ng paglinang ng wika at paggulang (maturation) ay magkasabay na nagaganap. Holophrastic Speech ang tawag sa paggamit ng mga bata ng isang salita upang magpahayag ng kanyang mga ideya. Ang pagkatuto ng mga bata sa ponolohiya, bokabularyo at balarila ay matagal at mahirap kahit na ang pag-unlad nilang pisikal ay maoobserbahang mabilis. Sa una, ang mga salitang binibigkas niya ay masasabing katulad ng mga salita ng nakatatanda na ipinalalagay na ginaya, pero ang katunayan, ito ay nagpapatibay na maging sa panahong ito, taglay na ng mga bata ang kanilang sariling phonemic system kahit na di pa maayos. 3. Ikatlong Yugto: Ekspansyon at Delimitasyon Ang pagsasalita ay umuunlad mula sa isahan o dalawahang pagsasalita hanggang sa maging katulad na ito ng pagsasalita na matanda. Dalawang klaseng Salitang Ginamit: Pivot Class: ito ay kalimitang maikli at malimit nilang bigkasin at maaarinring nasa una o ikalawang posisyon. Ang posisyon ay ang kinalalagyan ng salita sa isang pangungusap. Ang ikalawa ay iyong isa pang-salita at tinatawag itong open class. Pivot Word: ang halimbawa nito ay “ Dede ko,” “Dede tata”, “Dede Mama” at maraming pang iba. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 22 Magiging mabilis ang pagtatamo o pagkatuto ng mga salita kapag ang kognitibong kalinangan ng mga bata ay humahantong sa punto ng pagkaunawa sa mga bagay, pangyayari at mga tiyak na pangalan ng mga ito. Nagiging palatanong na ang mga bata at malimit na naririnig ang mga tanong na “Ano to? “ Ano yan?” at maraming bakit. Upang hindi malunod ang mga bata sa yugtong ito ng kanilang pagsasalita iwasan ang pagbibigay ng maraming impormasyon at unawaing mabuti ang mensahe ng batang nagsasalita. 4. Ikaapat na Yugto: Kamalayang Istruktural upang mailahad nang mahusay ng mga bata ang kanilang papaunlad at paparaming mga abstrakto ideya at mga damdamin, kailangang makarating sila sa yugtong kamalayang istruktural. Ito ay mahalaga upang makabuo sila ng mga paglalahat at matuklasan nila ang hulwaran at kaayusan sa pagsasalita. Habang patuloy na nagiging komplikado ang kanilang pagsasalita, magagawa nilang magkamali dahil bumubuo sila ng sariling paglalahat na kung minsan ay hindi pinapansin ang mga eksepsyon. Halimbawa “nikain” vs. “kinain”. 5. Ikalimang Yugto: Otomatik sa yugtong ito, ang batay nakapagsasabi ng mga pangungusap na may wastong pagbabalarila kaya’t magagawa na nilang maipahayag ang kanilang ideya at damdamin kagaya ng mga matatandang tagapagsalita ng wika. Ang mga batang nasa yugtong ito ay may kahandaan na sa pagpasok sa kindergarten. 6. Ikaanim na Yugto: Malikhain sa yugtong ito, nagagawa ng mga bata na mag-imbento o lumikha ng sarili nilang wika . Bagamat ang mga parilalang gamit ay naririnig, nagkakaroon sila ng lakas ng loob dahil nagagawa na nilang masalita ang ginagamit ng kanilang mga kaibigan at mga tao sa paligid. Sa yugtong ito, malalagom na ang mga bata ay natuto ng wika sa pamamagitan ng: a. Pag-ugnay (pagtambal ng tunay sa tunog ng salita) b. Pagpapatibay (anumang positibong papuri na gaganyak sa isang bata upang ulitin ang anumang tugon) c. Panggagaya (paggagad sa anumang tunog na narinig sa matatanda) d. Elaborasyon (Pagpapalawak ng isang salita upang makabuo ng pangungusap FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 23 Tandaan Mo Ito! Hindi basta ginagaya ng mga bata ang kanilang naririnig. Pinipili at inaakma nila ang kayarian ng mga bahagi ng pananalita na makahulugan sa kanila Ang mga bata ay active learners at hindi passive learners. Sinusuring mabuti ng mga bata ang wikang naririnig at pinipili nila ang bahaging may kahulugan sa kanila. Ang intonasyon ng wika ang unang hulwarang natutuhan ng mga bata. Mula rito ay pinipili nila ang mga salita at mga hulwaran ng mga makahulugang tunog gaya ng mama, dada, dede. Sa simula ang mga bokabularyo ng mga bata ay binubuo ng mga pangngalan, pandiwa at pang-uri Ang mga salitang pangkayarian o function words ay sa bandang huli natutunan. Simulain sa Pagtuturo at Pagkatuto ng Wika 1. Mga Simulaing Kognitibo (Cognitive Consideration) Ang mga simulain na nakapaloob dito ay nakasentro sa mental at intelektwal na aspekto ng indibidwal sa pagtatamo/pagkatuto ng wika. A. Otomasiti Ang mabisang pagkatuto ng wika ay nakasalalay sa isang sistematiko at limitadong pagkokontrol ng ilang anyo ng wika sa pagsisimula; at ang anumang matatamo ng indibidwal mula rito ang magsisilbi niyang kasangkapan sa awtomatik na pagpoproseso ng di-mabilang na sample o anyo ng wika. B. Makabuluhang Pagkatuto C. Pag-asam ng Gantimpala D. Pansariling Pangganyak E. Strategic Investment Dahil ang pagtuturo ay kinakailangang nakasentro sa mga mag-aaral (student-centered na pagtuturo) kinakailangan na ang pamaraan ng mga mag-aaral ng wika ay kasinghalaga ng FIL 101: Introduksiyon pamaraang ginagamit ng guro sa pagtuturo ng wika. sa Pag-aaral ng Wika 24 Personal na pamaraan ng mag-aaral / bata sa pagtatamo at pag-aaral ng wika = Mga pamaraan na ginagamit ng guro sa pagtuturo ng wika 2. Mga Simulaing Pandamdamin (Affective Consideration) Nakasentro ang simulaing ito sa aspektong pandamdamin (affective) ng isang inidbidwal. Nililinaw ng mga simulaing ito ang kaakibat na epekto ng mga kaugnay na salik pandamdamin sa pagkatuto ng wika. o Language Ego tumutukoy ito sa mga kakabit na damdamin na nabubuo sa isang indibidwal sa tuwing nalilinang ang kanyang kakayahang pangwika/ kabatiran sa wikang kanyang sinasalita o pinag-aaralan. o Pagtitiwala sa sarili o Pakikipagsapalaran 3. Mga Simulaing Linggwistik (Linguistic Consideration o Interlanguage tumutukoy ito sa kamalayan/kabatiran ng isang indibidwal sa pagkakaiba ng kanyang unang wika sa kanyang target na wika. Ang pagkakaibang tinutukoy ay iyong sistemang pangwika na taglay ng bawat wika na maaaring katangi-tangi lamang sa nasabing wika at makikita sa iba pa. o Kakayahang Pangkomunikatibo Magagawa Mo Ito! FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 25 GAWAIN 3: PANUTO: Bumuo ng isang modelong pangwika na nagpapakita ng iyong pananaw pangwika. Gawain 4: Bumuo ng repleksiyon tungkol sa inyong pag-unawa at natutunan sa modyul 2 _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ FIL 101: Introduksiyon _________________________________________________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika _________________________________________________________________________________ 26 Talasanggunian: Badayos, P.B. (1999). Metodolohiya sa pagtuturo ng wika, mga teorya, simulain at estratehiya. Grand Water Publication Badayos, Paquito B.(2008) Metodolohiya sa Pagtuturo at pagkatuto ng/sa Filipino: Mga Teorya Simulain at Istratehiya, Nirebesang Edisyon. Valenzuela City: Mutya Publishing House Gasingan, M.L. (2003). A reviewer for Licensure examination for teachers: SpecializationFilipino. Lungsod Maynila: Philippine Normal University Press MODYUL 3 ARALIN 3: Mga Dulog Teoritikal ng Pagkatuto at Pagtatamo ng Wika FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 27 Tungkol Saan ang Modyul 3? Sa modyul 3 na ito, malalaman natin kung anu-ano ang iyong mga pananalig at paniniwala sa mabisang pagtuturo ng wika. Nariyan ang sosyolohikal, motibasyon, pokus sa mag-aaral, mga batayang teorya at simulain kung saan mas mapag-aaralan at maiintidihan kung anu nga ba ito. Pag-aaralan din ditto ang iba’t ibang teorya at pag-aaral nina Chomsky, Skinner, Piaget at iba pa. Narito rin ang pag-aaral ukol sa istruktural na pagtuturo, komunikatibong pagtuturo, whole language approach, at ang content- based instruction. Halina’t tuklasin ang mga ito. Ano ang Dapat mong Matamo? Nakabubuo ng sariling dulog pangwika batay sa kung paano natatamo ang pagkatuto ng wika. Inaasahang Bunga Kasanayang Pampagkatuto: 1. Natutukoy ang mga dulog teoritikal ng pagkatuto at pagtatamo ng wika sa pamamagitan ng mga grapikong pantulong 2. Napaghahambing ang Unang teorya o paniniwala sa mga napapanahong pananaw 3. Nasusuri ang iba’t ibang paniniwala sa pagkatuto ng wika Alamin Natin! May dalawang klasipikasyon ang mga salita ayon sa mga sinaunang pilosopong Griyego: Una- iyong tumitiyak sa kilos na isinasagawa sa isang pangungusap; at ang Ikalawa- ang tao o FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 28 bagay na nagsasagawa ng kilos. Si Dionysius Thrax, isang Griyego, ay tumutukoy ng walong iba’t ibang klasipikasyon ng mga salita. Dahil dito, ang kanyang aklat na The Art of Grammar ay sumikat at ginawang modelo sa pag-aaral ng mga balarilang Latin at Griyego. 1. Descriptive Grammar Sinuri ng mga naunang Linggwist ang mga yunit ng tunog ng wika, kung paano nabuo ang mga ito, at nailarawan din nila ang istruktura ng mga pangungusap. Nakabuo sila ng isang metodo sa pagtukoy ng mga tunog ng wika, ng pagsusuri at pagtukoy ng mga morpemang bumubuo ng isang salita, at ng pagsusuri ng mg anyo ng pangungusap. Kapag ninanais ng isang dalubwika na ilarawan ang isang wika, sinisikap niyang ilarawan ang balarila nito, at ang balarilang iyon ay umiiral at nanatili sa isipan ng mga tagapagsalita nito. Nagkakaroon ang mga tagapagsalita ng ilang pagkakaiba sa nalalaman (kaalaman sa wikang ginagamit), ngunit kinakailangan na magkaroon ng magkakatulad na kaalaman o shared knowledge. Ang magkakatulad na kaalamang ito- sa mga karaniwang bahagi ng balarila. Ito ang nagbibigay daan upang maganap ang komunikasyon na inaangkupan ng wikang alam ng mga tagapagsalita. Masasabing isang ganap na modelo ng kakayahang panlinggwistika ng isang tagapagsalita ang hangganan ng anumang wikang nailarawan ng isang dalubwika. Ang modelong ito na matagumpay na naglalarawan ng balarila ng isang mismong wika sa kabuuan. Hindi sinasabi ng descriptive grammar kung paano dapat sinasalita ang isang wika bagkus nilalarawan nito ang batayang linggwistikong kaalaman. Tinatangka rin nitong ipaliwanag kung paano natin posiblenbg magagamit at mauunawaan ang target na wika. Sa modelong ito, ang katawagang balarila o grammar ay ginagamit sa dalawang paraan (1) bilang mental grammar ng mga tagapagsalita na nakaugat sa kanilang utak. (2) bilang isang modelo o paglalarawan ng gramatikang natutunan. Sa pamamagitan nito, naipakikita na ang panuntunan sa gamit ng wika ay kapwa nakasalalay sa mental grammar at modelong palarawan. Dahil ditto, umusbong ang dalawa pang katawagan ang gramatikal na pangungusap at di-gramatikal na pangungusap. Kapag sinasabing gramatikal na pangungusap, nangangahulugan ito na ang sangkap ng pangungusap na binuo ng tagapagsalita ay tumutugon sa balarila nito (mental at modelo). Samakatuwid, masasabi na nating di-gramatikal na pangungusap ang anumang pahayag na ang mga sangkap na bumubuo rito ay hindi tumutugon sa nasabing balarila. Ang descriptive grammar ang nagbibigay-daan sa konsepto na walang wikang superior, ayon kina Fromkin. Rodman at Hyams (2003. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 2. Prescriptive Grammar 29 GAWAIN 1: Ipaliwanag ang Descriptive at Prescriptive Grammar sa paraang payak hindi paliguy-ligoy. at _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ Mga Dulog Teoritikal ng Pagkatuto at Pagtatamo ng Wika _____________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ A. Unang teorya/ Paniniwala 1. Teoryang Behaviorism Bagama’t hindi tuwirang linggwistik ang behaviorism, malaki ang nagging FILteoryang 101: Introduksiyon impluwensya nito bilang teoryasasaPag-aaral pagkatutong ngWika una at pangalawang wika. Ipinahahayag ng teoryang behaviorism na ang mga bata ay ipinanganak na may kakayahan sa pagkatuto at ang 30 • Binibigyang-diin ang mga kasanayang pakikinig at pagsasalita; • Binibigyang-diin ang pag-uulit at mga dril; • Paggamit lamang ng target na wika; • Kagyat na gantimpala/pagpapatibay sa bawat tamang sagot; • Kagyat na pagwawasto ng kamalian; at • 101: Introduksiyon Ang pagtuturo at pagkatutoFIL ay nakatuon sa guro sa Pag-aaral ng Wika 31 Tandaan Mo Ito! Mahalaga rin na tandaan na hindi random ang panggagaya ng mga bata. Hindi lahat ng kanilang marinig ay kanilang ginagaya. Sa mas detalyadong pagsusuri, makikita na tanging ang bagong salita at mga kayarian ng pangungusap lamang ang ginagaya ng mga bata hanggang ang mga ito ay maging bahagi na ng kanyang sistemang pangwika at kapag naging bahagi na ito ng kanyang sistema, pansamantala siyang hihinto sa panggagaya ng mga ito subalit muli naman siyang magpapatuloy sa panggagaya ng mga panibagong salita at kayarian ng pangungusap. Pakatatandaan lamang na ang panggagaya na ginagawa ng mga bata sa yugto o paniniwalang ito ay hindi tulad nang sa parrot na ang mga pamilyar na salita at kayariang kanyang nagaya paulit-ulit nitong sinasabi. Sa madaling salita, kahit na nanggaya ang mga bata, ang pagpili sa kung ano ang gagayahin ay nakabatay sa doon sa mga salita at kayarian na nagsisimula nang maging makabuluhan sa kanya at hindi iyong lahat ng available sa kanyang kapaligiran. 2. Teoryang Innatism Para kay Noam Chomsky (1959), ang pagpapanukala niyang ito ng teoryang innatism ay bilang tugon sa mga nakita niyang kakulangan sa pagpapaliwanag ng mga behaviourist na ang pagkatuto ng wika ay nakasalalay sa panggaya nito at sa paghubog ng kagawian. Kung kaya’t bilang tugomn ay FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 32 bumuo siya ng isang teoryang magtatangkang punuin ang kakulangan sa mga nauna ng pag-aaral at pananaliksik. Ang teoryang innatism sa pagkatuto ay nakabatay sa paniniwalang ng bata ay ipinanganak na may “likas na talino” sa pagkatuto ng wika. Ipinaliwanag ni Chomsky (1975,1965) na ang kakayahan sa wika ay kasama na pagkaanak at likas itong nalilinang habang ang mga bata ay nakikipag-interaksyon o nakikipag-ugnayan sa kanyang kapaligiran. Lubos na naniniwala at naninindigan si Noam Chomsky, ang mga bata ay biologically programmed para sa pagkatuto ng wika at ang wikang ito ay nalilinang katulad nang kung paano nalilinang ang iba pang tungkuling biyolohikal ng tao. Halimbawa, pagdating ng bata sa takdang gulang, nagagawa niya ang paglalakad lalo na kung nabibigyan ng tamang nutrisyon bukod pa sa Malaya siyang nakakakilos at nakakagalaw. Tinukoy ni Chomsky ang espesyal na abilidad na ito na Language Acquisition Device (LAD). Ang aparatong ito ay karaniwang inilalarawan bilang isang likhang isip na ‘black box’ na matatagpuan sa isang sulok ng ating utak. Sa kasalukuyan, inilaglag na ni Chomsky at ng kanyang mga kapanalig ang terminong LAD; sa halip, Universal Grammar (UG) na ang tawag nila sa aparatong pang-isipan na taglay ng lahat ng mga bata pagsilang (Chomsky, 1981; Cook, 1988; White, 1989). Ikinatwiran ni Chomsky na ang pagkakamali ng mga behaviourist ay ang hindi nila pagsasaalang-alang ng tinatawag niyang lohikal na suliranin sa pagtatamo ng wika (logical problem of language). Ang lohikal na suliranin sa pagtatamo ng wika ay tumutukoy sa mga katotohanang ang lahat ng bata ay humahantong sa higit na pag-alam sa estruktura ng kanilang wikang sinasalita, sa halip na asahan silang matutuo sa mga wikang kanilang naririnig sa kanilang kapaligiran. Ayon pa kay Chomsky, ang batang nalalantad sa wika ng kanyang kapaligiran ay puno ng nakalilitong impormasyon na hindi nagbibigay impormasyon sa pagkatuto. Nakita rin ng mga tagapagtaguyod ng pananaw na ito na nag walang establisadong sistema ng pagwawastong ginagawa sa mga bata sa tuwing nagkakamali ito. 3. Teoryang Cognitive Ayon sa pananaw at pinaniniwala ng teoryang cognitive, ang pagkatuto ng wika ay isang prosesong dinamiko o nagbabago kung saan ang nag-aaral ng wika ay palaging nangangailangang magisip at gawing may saysay o makabuluhan ang bagong tanggap na impormayon o ang mga impormasyon na nakukuha sa pamamagitan ng pakikisalamuha sa iba, alamin ang pumapailalim sa tuntunin, at mailapat ang mga ito upang makabuo ng orihinal na pangungusap. Ayon sa mga cognitivist, ang pagkakamali ay isang palatandaan ng pagkatuto at eksperimentasyon at hindi ito kagyat at tuwirang iwinawasto. Ang teoryang kognitibo sa ibang perspektibo ay nakapokus o nakatuon ito sa pagtuklas na pagkatuto sa pamamagitan ng mga dulog na pasaklaw at pabuod. Sa dulog na pabuod, ginagabayan ng FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 33 guro ang pagkatuto sa pamamagitan ng ilang tiyak na halimbawa at ipasusuri niya ang mga ito upang makatukalas sila ng isang paglalahat. Ang dulog na pasaklaw na kabaligtaran ng dulog na pabuod. Kung ang dulog na pabuod ay nagsisimula sa mga halimbawa patungo sa paglalahat o pagbubuo ng tuntunin; ang dulog na pasaklaw naman ay nagsisismula sa paglalahad ng tuntunin patungo sa pagbibigay ng mga halimbawa. Ang teoryang cognitiveay palaging nakapokus sa kaisipang ang mga impormasyong ito’y maiuugnay ng mga mag-aaral sa kanilang umiiral na istrukturang pangkaisipan at sa kanilang dating kaalaman. Ang teoryang cognitive at teoryang innatism ay magkatulad sa maraming aspekto. Parehong pinanghahawakan o sinasang-ayunan ng mga teoryang ito na ang mga tao ay ipinanganak na may likas na kakayahan upang matutuhan ang isang wika (page at pinnel, 1979). Pinaniniwalaan ng mga innativist na hindi kailangang suportahan ang bata sa pagtatamo ng wika dahil likas niya itong matututuhan. Samantalang sa kampo ng mga cognitivist, kailangan ang pagtuturo at mga kaligiran sa pagkatuto na magpapabilis sa pagkatuto ng wika. Sa madaling salita ang isang bata ay natuto batay sa kanyang sariling pag-iisip o kaya niyang matuklasan ang kaalaman at kakayahan. Nakatuon sa mga mag-aaral ang mga pagtuturong batay sa teoryang kognitib. Mula rito, ang pagkatuto ay nakapokus sa dalawang pangunahing dulog: (a) ang dulog pabuod na ang pagkatuto ay ginagabayan ng guro sa pamamagitan ng paglalahad/ pagbibigay ng ilang tiyak na halimbawa tungo sa paglalahat at ang dulog pasaklaw na ang pagkatuto. Malaki ang papel na ginagampan ng guro at magulang gayundin ang kapaligiran sa paghubog o pagpapaunlad ng kaalaman at kakayahan ng isang bata o mag-aaral sa lubusang pagkatuto nito sa iba’t ibang aspeto na dapat niyang matamo. Tinatanaw ng teoryang ito ang pagkatuto ng wika bilang dinamikong proseso. Gagawing makabuluhan ang bagong tanggap ng impormasyon Mag-isip Pagkakamali FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika Paglalapat Pag-alam sa nakapailalim sa tuntunin Pagbubuo ng Orihinal na Pangungusap 34 4. Teoryang Makatao Ang teoryang makatao sa pagkatuto ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mga salik na pandamdamin at emosyunal. Tungkulin ng guro na maglaan at lumikha ng isang kaaya-ayang kaligiran sa klasrum at isang pagkaklaseng walang pananakot kung saan maginhawa ang pakiramdam ng bawat mag-aaral at malaya nilang nagagamit at nasusuri ang bagong wikang natutuhan. Pinanghahawakan ng teoryang ito ang paniniwalang maituturing na mahalagang salik sa pagtatamo at pagkatuto ng wika ang damdamin, emosyon at saloobin. Pinanghahawakan ng teoryang ito na ang pagtatagumpay sa pagkatuto ay magaganap lamang kung angkop ang kapaligiran, kung may kawilihan ang mga mag-aaral at may positibong saloobin sa pag-aaral ng pangalawang wika ay higit na makikinabang sa pagkatuto; at ang mga mag-aaral na may negatibong saloobin ay humahantong sa pagpapapababa ng motibasyon hanggang sa sila ay hindi makapagtamo ng kakayahang pangwika. Buhay sa mga prinsipyong binanggit, binibigyang-diin ng teoryang ito ang mga mag-aaral sa anumang hakbang ng proseso ng pagkatuto. 5. Ang Pananaw Interactionist Ang pananaw na ito ay nakatuon sa ginagampanang papel ng linggwistikong kapaligiran sa interaksyon ng batang mayroong likas na kakayahan sa pagtukoy ng paglinang ng wika. Naniniwala ang mga interactionist na ang paglinang ng wika ay bunga ng kompleks na pakikipag-ugnayan na bata sa kapaligiran kung saan siya madedebelop. Hindi tulad ng mga innatist, karamihan sa mga interactionist ay nananalig na ang wika ay namomodipika upang maiangkop sa kakayahan ng isang indibidwal. Ang bagay na ito ay kritikal/krusyal na elemnto sa proseso ng pagtatamo ng wika. Binigyang-diin nila ang halaga ng FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 35 tuwirang pakikipag-usap sa bata (child-directed speech). Dito, hindi lamang tuwirang ginagamit o basta ipinapadala ang wika sa bata. Sa halip, ina-adjust din nila ito upang mapadali ang pag-unawa. Para kay J. Piaget, ang paglinang ng kognitibong pag-unawa ay nabubuo sa pamamagitan ng interaksyon sa pagitan ng bata at sa mga bagay na kanyang namamasid-nakikita, nahahawakan at namamanipula. Mula rito, hindi tinatanaw ni Piaget ang wika na may tanging kinalalagyan na dako o module sa ating utak o isipan. Ito ay sa mga kadahilanang ang wika ay isa lamang sa mga sistema ng simbolo na nalilinang sa atin sapul pagkabata. Kayang-kaya Mo Ito! GAWAIN 2: Panuto: Ilahad ang inyong pagkaunawa at pananaw sa mga dulog teoritikal gamit ang grapikong pantulong. BEHAVIORISM INNATISM _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _ COGNITIVE _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _ MAKATAO _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _ FIL 101: Introduksiyon _________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika _________________________________________ _________________________________________ _ 36 Subukan Mo Ito! GAWAIN 3: Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang tanong. Isulat ang titik na inyong sagot sa inyong sagutang papel. 1. Naniniwala ang teoryang ito na nagagawang gayahin ng mga bata ang mga tunog at mga pardon ng wikang kanilang naririnig sa kanilang paligid at kagyat na inaangkupan ng positibong panghihikayat o pabuya nang sa gayon ay matagumpay nilang maisagawa ang mga gawaing pangwika. Anong teorya ito? A. Teoryang Behaviorism C. Teoryang cognitive B. Teoryang Innatism D. Teoryang Interactionist 2. Ang lahat ng bata ay Biologically Programmed. Ito ay ayon kay __________. A. Vygotsky B. Piaget C. Chomsky D. Krashen 3. Pinanghahawakan ng teoryang ito ang paniniwalang maituturing na mahalagang salik sa pagtatamo at pagkatuto ng wika ang damdamin, emosyon at saloobin. A. Teoryang Cognitive C. Teoryang Innatism B. Teoryang Makatao D. Teoryang Interaction 4. Aling teorya ang nagsasabing ipinanganak ang bata na may kakayahan na siya sa pagkatuto ng wika. A. Cognitivist B. Behaviorist C. Inativist D. Makatao 5. Naniniwala ang teoryang ito na nagagawang gayahin ng mga bata ang mga tunog at mga pardon ng wikang kanilang naririnig sa kanilang paligid at kagyat na inaangkupan ng positibong panghihikayat o pabuya nang sa gayon ay matagumpay nilang maisagawa ang mga gawaing pangwika. Anong teorya ito A. Behaviorism B. cognitive C. Innatism D.Interactionist 6. Pangunahing pinanghahawakan ng teoryang ____________ ang paniniwalang matutuhan ang isang indibidwal na wika sa kanyang kapaligiran nang walang sinumang nagtuturo rito dahil sa likas nitong katangiang taglay. A. Behaviorism B. Innatism C. kognitibo D. Makatao 7. Naniniwala ang mga ____________ na ang paglinang at pagkatuto ng wika ay bunga ng kompleks na pakikipag-ugnayan ng indibidwal sa kapaligiran kung saan siya nadedebelop A. Behaviorist B. Cognitivist C. Innatist D. Interactionist FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 37 8. Ipinanukala ni Chomsky ang Language Acquisation Device na itinuturing na isang likha isip na aparato na sumasagot ng mga impormasyon sa kapaligiran na nasa anyo ng wika. Para sa kanya, ano raw ang kinakailangan upang gumana ang LAD? A. Mga awtentikong halimbawa ng wikang sinasalita B. Mga kinabisang pahayag na narinig sa kapaligirang kinabibilangan C. Mga tuntunin ng wika na matatagpuan sa mga usapang naririnig sa komunidad D. Mga artipisyal na input pangwika o language input 9. Ang aparatong ito ay karaniwang inilalarawanbilang isang likhang-isip o black box na matatagpuan sa may dako ng ating utak. A. ALM o Audio-Lingual Method C. LAD o Language Acquisition Device B. GTM o Grammar Translation Method D. ALD o Acquisition Learning Device 10. Si Chomsky na pangunahing tagapagtaguyod ng teoryang innatism ay naniniwalang ang lahat ng bata ay biologically programmed sa pagkatuto ng wika. Bakit ganito na lamang ang kanyang paniniwala? A. Pagkat kusa na nalilinang ang kaalaman sa wika katulad nang kung paano nililinang ang iba pang tunguhing bayolohikal ng tao. B. Sa kadahilanang ang pagkatuto ng wika ay nakasalalay sa panggagad, pagsasanay at paghubog ng kagawian. C. Sapagkat may espesyal na abilidad ang indibidwal na tuklasin sa kanilang sarili ang nakapaloob na tuntunin sa isang sistema ng wika D. Lahat ng pagpipilian SAGOT: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 38 Magagawa Mo Ito! GAWAIN 2: GAWAIN 4: Panuto:PANUTO: Bumuo ng sariling dulog pangwika batay sa kung paano natatamo ang pagkatuto ng wika. Gawing batayan ang mga teorya nina Chomsky, Piaget, Vygotsky at iba pa. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________-_________________________ FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 39 GAWAIN 5: Bumuo ng repleksiyon tungkol sa inyong pag-unawa at natutunan sa modyul 3 _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ ______ Talasanggunian: Badayos, Paquito B. (1999). Metodolohiya sa pagtuturo ng wika, mga teorya, simulain at estratehiya. Grand Water Publication Badayos, Paquito B.(2008) Metodolohiya sa Pagtuturo at pagkatuto ng/sa Filipino: Mga Teorya Simulain at Istratehiya, Nirebesang Edisyon. Valenzuela City: Mutya Publishing House Gasingan, M.L. (2003). A reviewer for Licensure examination for teachers: SpecializationFilipino. Lungsod Maynila: Philippine Normal University Press FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 40 MODYUL 4 ARALIN 4: Ang Pagtuturo at Pagkatuto ng Wika Tungkol Saan ang Modyul 4? Ang modyul 4 ay tumatalakay sa pagtuturo at pagkatuto ng wika. Pag-aaralan at lilinangin dito ang mga pamamaraan sa pagtuturo upang makamit ang pagkatuto. Ilan sa mga tatalakayin ay ang komunikatibong pagtuturo ng wika particular ang mga pagtuturong nakapokus sa mag-aaral, pagkatuto na tulong-tulong, ang pagkatutong interaktibo, whole language education at marami pang iba. Ito ay naglalaman din ng mga Gawain at pagsasanay na makatutulong sa lubos na pagkaunawa sa paksa. . Ano ang Dapat mong Matamo? Matapos mong pag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang; Nakabubuo ng isang mabisang estratehiya sa pagtuturo ng wika Inaasahang Bunga 1. Naipaliliwanag ang komunikatibong pagtuturo ng wika 2. Nailalapat ang komunikatibong pagtuturo ng wika sa Kasanayang Pampagkatuto pamamagitan ng pagsulat. 3. Nakagagawa ng isang gawain/estratehiya sa pagtuturo ng wika FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 41 Alamin Natin! Komunikatibong Pagtuturo ng Wika Ang pamaraang ito ay nag-ugat sa “notional-functional syllabus” na pinaunlad ni David Wilkins ng Britanya. Noong mga panahong iyon ang naging pokus ng pagtuturo ay ang mensahe kaysa sa porma na kayarian ng wika. Ang purong diin sa mensahe ay hindi naging maganda para sa aspektong grammatika. Napaisang tabi ang gramatika dahil sa higit na mahalaga ang mensahe at mga kamalian sa istruktura ay pansini dili ng mga guro. Ang komunikatibong pagtuturo ng wika ayon kay David Nunan (1) Binibigyang diin ang kasanayan sa pakikipagtalastasan sa pamamagitan ng interaksyon o target ng wika. (2) Gumagamit ng mga awtentikong teksto sa pagtuturo. (3) Nagbibigay ng pagkakataon sa mag-aaral na bigyang pokus hindi lamang ang wikang pinag-aaralan kundi pati na rin sa proseso ng pagkatuto nito. (4) Itinuturing ang mga personal na karanasan ng mga mag-aaral bilang mahahalagang input sa pagkatuto.(5) Sinisikap na maiugnay ang mga pagkatuto sa loob ng klasrum sa gawaing pangwika sa labas ng klasrum. Konsepto Kaalinsabay ng Pagsikat Mga Umusbong na ng Komunikatibong Pagtuturo ng Wika (KPW) 1. Ang Pagtuturong Nakapokus sa Mag-aaral (Learner-Centered Teaching) Ang katawagang ito ay gamitin sa kurikulum at sa ilang tiyak na teknik sa pagtuturo. Ang pagtuturong nakapokus sa mag-aaral ay gumagamit ng mga teknik na. o Nakapokus sa mga pangangailangan, tunguhin at istilo sa pag-aaral o Nagbibigay ng ilang pagkontrol sa mga mag-aaral o Nakadaragdag sa pagtitiwala sa sariling kakayahan at kagalingang pansarili; o At kurikulum na may konsultasyon at isinasaalang-alang ang input ng mag-aaral at hindi itinakda kaagad-agad ang mga layunin. Ang ganitong kalagayan sa loob ng klasrum ay nagbibigay ng kamalayan na inaangkin ng FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 42 2. Ang Kooperatibong Pagkatuto (Cooperative Learning) Sa larangan ng pagtuturo at pagkatuto, sa loob ng isang silid-aralan na may kooperatibo ay hindi nakatuon sa pagalingan o paligsahan kaugnay ng mga katangian ng pagkatutong nakapokus sa mga magaaral. Sa pagiging kasapi sa isang pangkat, nagagawa nilang magbahaginan ng mga impormasyon na laging naroon ang pagtutulungan sa isa’t isa. Ang mga mag-aaral ay isang koponan na ang layunin ng bawat manlalaro ay mapagtagumpayan ang anumang itinakdang gawain. Dagdag na pakahulugan ng kooperatibong pagkatuto ay ang pagbibigay-diin nito sa samasamang pagsisikkap at pagtutulungan ng kapwa guro at mag-aaral at mag-aaral sa kapwa mag-aaral upang matamo ang mga itinakdang layununi at ang inaasahang bunga na dapat na makamit. Ang kolaborasyon ay maaaring sa mag-aaral lamang o di kaya ay kolaborasyong mag-aaral-guro sa pagpili at paglalapat ng mga teknik at ebalwasyon na nagaganap. Malaki an gang tulong ng kooperatibo o tulong – tulong na pagtuturo at pagkatuto sa bawat mag-aaral dahil sila ay nagkakaroon ng kumpiyansa sa kanikanilang mga sarili na ipahayag ang kanilang ideya at saloobin sa iba na dahilan para mapanatili rin ang relasyong sosyal at mabuting pakikipag-kapwa. 3. Ang Pagkatutong Interaktib (Interactive Learning Mapapadali ang paggamit ng wika kung ang pansin ay nakapokus sa pagbibigay at pagtanggap ng awtentikong mensahe (mensaheng nagtataglay ng ompormasyong kawili-wili sa nagsasalita at tagapakinig). Ayon kay Wells, ang palitang-salita ang siyang pangunahing yunit ng diskors. Ang interaksyong panlinggwistika ay isang sama-samang gawain na nangangailangan ng triyadikong paguugnayan ng nagpapadal (sender) at ang tagatanggap (reciever) at ng konteksto ng sitwasyon sa isang komunikasyon, pasalita o pasulat man. Kailangan sa interaksyon hindi lamang ang pagpapahayag ng sariling ideya kundi pag-unawa rin sa ideya o kaisipan ng iba. Ang mga kalahok ay gumagawa ng kahulugan sa pamamagitan ng interaksyon na lagi nang nauunawaan sa isang konteksto, kasama ng mga di-pasalitang pahiwatig na nadaragdag ng ibang aspekto ng kahulugan bukod sa pasalita. Ang mga pagpapakahulugan sa isang diskors ay karaniwang produkto ng isang negosasyon ng pagbibigay at pagtanggap habang magaganap ang usapan. Karaniwang makikita sa isang klaseng interaktib ang mga sumusunod. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 43 Madalas ang mga gawaing dalawahan o pangkatan Paggamit ng mga awtentikong wika bilang input sa konteksto ng tunay na paggamit nito, Paglikha ng mga tunay na wika para sa makabuluhang komunikasyon Pagsasagawa ng mga gawaing pangklasrum bilang paghahanda sa aktwal na paggamit ng wika sa labas Pagpapasulat na toto-o ang target ng awdyens. TANDAAN: Ang interaksyon sa klase ay kinapapalooban ng tatsulok na ugnayan ng tagapaghatid ng mensahe, ng tagatanggap at ng konteksto ng sitwasyon, maging pasalita o pasulat na komunikasyon.” Wells (1987) 4. Ang Whole Language Education Ang whole language education ay bunga ng mga pag-aaral at pananaliksik at ginagamit upang bigyang-diin (1) ang kabuuan ng wika laban sa pananaw na pagbabahagi ng wika sa mga maliliit nitong elemento gaya ng ponema, morpema, sintaksis, (2) sa interaksyon at pag-uugnay sa pagitan ng pasalitang wika (pakikinig at pagsasalita) at wikang pasulat (pagbasa at pagsulat; at (3) ang kahalagahang ng alintuntuin sa pagsulat na ito ay likas at umuunlad na katulad din ng mga alituntuning pasalita. Ang whole language education ay ginagamit upang ilarawan ang; Tulong-tulong na pagkatuto Pagkatutong parsipatori Pagkatutong nakapokus sa mag-aaral Integrasyon na makrong kasanayan Paggamit ng mga awtentiko at natural na wika 5. Content-Centered Education Sang-ayon sa pag-aaral nina Brinton, Snow at Weshe (1989), ang content –centered education ay ang integrasyon ng mga pagkatuto ng mga nilalaman sa mga layunin ng pagtuturo ng wika. Ito ay ang magkasabay na pag-aaral ng wika at paksang-aralin, na ang anyo at pagkakasunod-sunod ng FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 44 paglalahad ng wika ay dinidikta ng nilalaman o paksa. Taliwas ito sa nakagawiang pagtuturo na ang kasanayan sa wika ay itinuturo nang hiwalay at malayo sa konteksto ng paggamit nito. 6. Ang Pagkatutong Task-Based Ayon sa pag-aaral ni Micheal Breen (1987), ang task ay alinmang binalangkas na pagkatutong pangwika na may tiyak na layunin, nilalaman, paraan at ang mga inaasahang matatamo ng mga magsasagawa ng task. Sa katunayan, ang task ay isang ispesyal na anyo ng teknik subalit mas malaki ang saklaw nito kaysa teknik. TANDAAN: “Ang susi ng tagumpay sa gawaing pagtuturo at pagkatuto sa loob ng klasrum ay nakasalalay sa relasyon ng mga guro at estudyante.” Batayang Pamamaraang Komunikatibo Iba-iba ang batayang lumalaganap na teorya ng kakayahang pangkomunikatibo, ngunit ang pinakatanyag ay ang batayang pinaunlad ni Micheal Canale at Merrill Swain. Sang-ayon sa modelo ni Canale at Swain, may apat na aspekto o element ang kakayang pangkomunikatibo sa isang, kailangang ito ay nagtataglay na tinatawag na kakayahang panlinggwistika (linguistic competence), kakayahang sosyo-linggwistik (socio-lingusitic competence), kakayahang pandiskurso (discourse competence) at kakayahang istratejik (strategic competence). Ang kakayahang panlinggwistika ay ang kakayahang umunawa at makagawa ng mga istruktura ng wika na sang-ayon sa mga tuntunin sa balarila o gramatika. Ang kakayahang sosyo-linggwistik ay isang kakayahang interdisciplinary. Ang isang taong may socio-linguistic competence ay nakakaunawa at nakakgamit ng kontekstong sosyal ng isang wika. Ang kakayahang pandiskurso naman ay may kinalaman sa pag-unawa, hindi ng isa-isang pangungusap kundi ng buong diskurso. Kailangang alam niyang halawin ang paksa, ang layon at iba pa ng isang diskurso. Ang mga estratehiya na ginagamit upang maka-compensate sa mga imperpektong kaalaman natin sa wika ay tinatawag na kakayahang Istratejik (strategic competentence). Mga Dapat Isaalang-alang sa Pagtuturo ng Wika Batay sa Kakayahang Komunikatibo Kaligirang Sosyal FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 45 Magagawa Mo Ito! GAWAIN 1: Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat sa patlang ang inyong sagot. 1. Batay sa iyong karanasan bilang mag-aaral, nakatutugon ba sa kasalukuyang pangangailangan ng mga mag-aaral ang mga namamayaning pamaraan at pagdulog sa pagtuturo ng wika? Ipaliwanag. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 2. Ano-ano ang mga pangkomunikatibong kasanayan mahalaga sa pagkatuto ng ibang akademikong aralin? FIL 101: Introduksiyon ___________________________________________________________________________ sa Pag-aaral ng Wika ___________________________________________________________________________ 46 Kayang-kaya Mo Ito! GAWAIN 2: Panuto: Ipagpalagay ang iyong sarili na isang guro at gamitin ang mga konsepto ng Komunikatibong Pagtuturo ng Wika para makabuo ng mga gawaing sa pagtuturo at pagkatuto sa loob ng klasrum. Paano mo ituturo ang KPW? FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 47 1. Ang Pagtuturong Nakapokus sa Mag-aaral _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 2. Kooperatibong Pagtuturo _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 3. Ang Pagkatutong Interaktib ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 4. Ang Whole Language Education ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 5. Content Centered Education FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ 48 Paunlarin Natin! GAWAIN 3: Panuto: Batay sa iyong natutunan, isulat ang iyong pananaw hinging sa komunikatibong pagtuturo ng wika ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ FIL 101: Introduksiyon ________________________________ ________________________________ sa Pag-aaral ng Wika ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ 49 KPW ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ Pagyamanin Natin! GAWAIN 4: Panuto: Bumuo ng isang mabisang estratehiya sa pagtuturo ng wika. Paano Ilalapat sa Pagtuturo? ESTRATEHIYA FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 50 ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ GAWAIN 5: Bumuo ng repleksiyon tungkol sa inyong pag-unawa at natutunan sa modyul 4 _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ 51 Talasanggunian: Badayos, Paquito B. (1999). Metodolohiya sa pagtuturo ng wika, mga teorya, simulain at estratehiya. Grand Water Publication Badayos, Paquito B.(2008) Metodolohiya sa Pagtuturo at pagkatuto ng/sa Filipino: Mga Teorya Simulain at Istratehiya, Nirebesang Edisyon. Valenzuela City: Mutya Publishing House Gasingan, M.L. (2003). A reviewer for Licensure examination for teachers: SpecializationFilipino. Lungsod Maynila: Philippine Normal University Press MODYUL 5 ARALIN 5: Ang Pagtuturo at Pagkatuto ng Filipino : Tradisyunal at Klasiko Tungkol Saan ang Modyul 5? Ang Modyul 5 ay tumatalakay sa pagtuturo at pagkatuto ng wikang Filipino bilang una at pangalawang wika. Dito at tatalakayin natin ang mga tradisyunal at klasikong paraan at mga estratehiya sa pagtuturo at pagtatamo ng pagkatuto sa wika. Ito rin ay naglalaman ng mga Gawain at pagsasanay na tutulong sa bawat mag-aaral sa lubusang pagkatuto sa paksa. Nilalayon din nitong makabuo ng isang pamanahong papel na makatutulong sa kung papaano mapauunlad an gating wikang Filipino bilang midyum ng komunikasyon at pagtuturo sa iba’t ibang aspeto at disiplina FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 52 Ano ang Dapat mong Matamo? Matapos mong pag-aralan ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang; Nakagagawa ng isang pamanahong papel (Term Paper) sa patuloy na pagyabong ng wikang Filipino sa larangan ng pagtuturo at pagkatuto Inaasahang Bunga 1. Naipaliliwanang ang mga klasiko at tradisyunal na pagtuturo ng Filipino 2. Nailalapat ang mga pamamaraan sa pagtuturo ng Wika sa anyong pasulat; 3. Nakagagawa ng isang panayam tungkol sa pagtuturo ng Filipino. Alamin Natin! Ang mga klasiko at Tradisyunal na mga Estratehiya sa Pagtuturo ng Wika Ang mga Katangian ng Isang Mabisang Estratehiya sa Pagtuturo Narito ang mga panukatan sa pagpili ng estratehiyang gagamitin sa pagtuturo ng Filipino na ipinalalagay na mabisa: 1. Angkop sa kakayahan at kawilihan ng mga mag-aaral 2. Bunga ng pagtutulungan ng guro at ng mga mag-aaral 3. Nagtataglay ng probisyon para sa pagkakaiba ng mga mag-aaral 4. Nagsasaalang-alang sa mga nakaraang karanasan ng mga mag-aaral 101:mag-aaral Introduksiyon 5. Humahamon sa kakayahan ng guroFIL at mga sa Pag-aaral ng Wika 6. Nagtataglay ng maayos na pagkakasunod-sunod ng mga hakbang 53 3. Sa ikaapat na baiting, Filipino ang midyum ng pagtuturo at patuloy na magiging wika ng pagtuturo para sa lahat ng subject hanggang sa ikaapat na taon sa haiskul. 4. Sa malaon, ililipat sa Filipino ang edukasyong teknikal-bokasyunal. 5. Sa pagkilala sa karapatan ng academic freedom ng mga institusyon ng higit na mataas na larangan dapat ipaubaya sa DepEd ang pagpili ng wika ng pagtuturo sa edukasyong pangkolehiyo. 6. Sa taong 2000, lahat ng asignatura matangi sa Ingles at iba pang wika ay ituturo sa pamamagitan ng Filipino. Dahil nakaharap tayo sa maraming pagbabago, dapat lamang na tayong mga guro sa wika ay nakahanda upang tugunin ang mga pagbabagong nabanggit. Ang isa sa mabisang paraan na magagawa natinay ang pagkakaroon ng kaalaman sa pagsasagawa ng mga makabagong estratehiya sa pagtuturo ng Filipino, particular sa wikang patuloy na nagbabago at umuunlad. Makabagong Pananaw sa Pagtuturo ng Wika Malaki na ang pagbabagong nagaganap sa kalakaran ng pagtuturo ng wika. Kung sa mga 101: Introduksiyon nakaraang dekada ay pinagtutuunan FIL ng pansin ang kaalamang istruktural o kayarian ng wika, sa sa Pag-aaral ngayon, ang pinag-uukulan ng masusingh pag-aaralng sa Wika Filipino ay ang paglinang ng kahusayan sa paggamit ng wika, ang kasanayan sa pakikipagtalastasan o ang tinatawag na kasanayang 54 Ang Tradisyunal na Pagtuturo Ang tradisyunal na paraan ng pagtuturo ay ang ating nakagisnan at nakalakihan. Ayon kay Novak (1998), ang tradisyunal na pamamaraan ng pagtuturo ay nakapokus sa guro bilang isang taga-kontrol sa kapaligiran ng mga mag-aaral. Nasa guro ang responsibilidad at sa kanya ang mga paraan at estratehiyang gagamitin sa pagtuturo sa kanyang mga eestudyante. Sa ganitong sitwasyon, mas malaki ang posibilidad na maipakita at mahasa ang mga natatagong angking galling o talent ng mga estudyante sapagkat nasu-subaybayan sila ng tama ng kanilang guro. May ilan na nagsasabi na ang paraan ng pagtuturong ito ay isang “spoon feeding of knowledge”. Nakapaloob dito ang paggamit ng mga iba’t ibang makakapal o maninipis na libro bilang batayan para sa pag-aaral at maging sa pagtuturo. Mga samu’t saring libro na pinagkukunan ng mga impormasyon ng mga guro para maibahagi sa kanyang mga estudyante. Kasama rito ang mano- manong pagsusulat sa pisara ng mga guro ng kanilang tatalakayin. Ang paggamit ng mga makukulay at malilikhaing visual aids ang kanilang sandata. Dito nagaganap ang normal na ayos sa isang silid aralan, kung saan ang guro ang nagsasalita sa unahan at ang mga estudyante ang nakikinig sa kani-kanyang mga upuan. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika Gamit ang tradisyunal na paraan ng pagtuturo ay natuturuan ng guro ang kanyang mga 55 Ang Pamaraang Pabuod (Inductive Method) Madalas ilarawan ang pamaraang ito sa pagsasabing from simple to complex na nangangahulugang ang pagtuturo ay sinisimulan sa pinakamadaling paraan patungo sa pinakamasaklaw. Sa pmamaraang ito, makatutuklas ang mga mag-aaral ng katotohanan, simulain o paglalahat. Dahil ditto, makabubuo ng konklusyon, kahulugan, alituntunin at simulain sa paggamit ng pamaraang ito. Sa pamamaraang ito, nagkakaroon ng higit na kaalaman, kasanayan at karanasang makagawa ng sariling paraan ang mga mag-aaral. Nakabubuo sila ng suliranin, nakapaghahambing at nakabubuo ng konklusyon. Nangangailang ito ng pagbibigay ng maraming halimbawa. Mga hakbang sa pagbuo ng pamaraang pabuod. FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 56 Paglalahat Paghahambing at Paghalaw Pagkakaiba at pagkakatulad ng bagong-aralin Paglalahad Inilalahad ang mga kasong bibigyan ng paglalahat na maaaring magmula sa nabuong pagsubok Paghahanda (1. Pagpapahalaga. 2. Pangganyak 3. Paglalahad ng Suliranin) 2. Ang Pamaraang Pasaklaw (Deductive method) Kabaligtaran ng pamaraang pabuod, nakakabit sa pamaraang pasaklaw ang pahayag na from general to specific. Kung sa pabuod ay nagsisimula sa isang tiyak na aralin o pag-aaral at nagtatapos sa paglalahat ng tuntunin, ang pamaraang pasaklaw ay nagsisimula ang araling ito, sa hindi nalalaman ng mag-aaral patungo sa bagay na nalalaman. May dalawang uri ang pamaraang pasaklaw (1) ang antisipatori (2) ang eksplanatori. Pitong hakbang ng pamaraang pasaklaw: PAGSUBOK/PAGTATAYA Pagtataya sa Natutuna ng mag-aaral FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika 57 PAGGAMIT PAG-UUGNAY PAGBIBIGAY NG HALIMBAWA PAGPAPALIWANAG PAGBIBIGAY NG TUNTUNIN PANIMULA PANIMULA Nagagamit ang natutuhan sa bawat mag-aaral Pagbibigay sa dati at bagong kaalaman. Pagbibigay ng mga halimbawa ng magaaral sa paksa. Hinahayaan ng guro na ang mag-aaral ang magpaliwanag. Pagbibigay ng mga gawain at simulain. Pagpapaala ng guro sa mga araling napag-aralan. 3. Pamaraang Pabalak Angkop gamitin sa mga paksang-aralin o asignaturang ang tinatarget na output ay ang pagsasagawa ng isang proyekto. Nililinang sa mga mag-aaral ang kasanyan sa pagpaplano, pagsusuri, pagpapasya at pakikipagtulungan sa mga kasama sa pangkat. 4. Pamaraang Papanayam Bagamat ito ay popular sa anats tersyarya, ginagamit na rin sa antas elementarya at sekundarya ang pamaraang ito. Madalas sabihin o isumbong ng guromg nagtuturo at sa ilang mga pribadong paaralan na ipinagbabawal sa kanilang paaralan na mga mag-aaral ang naglalahad ng aralin. Direkta itong pinamamahalaan ng guro na may layuning mkapagbigay ng mga kinakailangang impormasyon at maipaliwanag ang maahalagang konseptong nais malinawan ng mga mag-aaral 5. Ang Pamaraang Tanong-Sagot FIL 101: Introduksiyon Itiunuturing ng marami na saang pamamaraang Pag-aaral ng Wika tanong-sagot ang pinakpopular at pinakagamitin sa loob ng klasrum. Sa paggamit nito kailangang maalam ang guro sa paksang- 58 8. Pamamaraang Pinagsanib na Pagtuturo ng Wika at Panitikan Ginagamit na lunsaran ang aralin sa panitikan sa pagtuturo ng wika. Kung minsan naman, nagsisilbing tulay ang aralin sa wika sa pag-aaral ng wika sa pag-aaral ng panitikan. 9.Pamaraang Patuklas Hinayaan ang mag-aral na siyang makatuklas ng kaalaman, konsepto, simulain at paglalahat sa pamamagitan ng aktibong paglahok o pakikisangkot sa mga gawaing maingat na isinasaayos ng guro. Humahamon sa kakayahan ng mag-aaral at nagbibigay ng damdamin pananagumpay. 10. Ang Process Approach Binibigyang –diin ang pagtatamo ng mag-aaral ng mga batayang kasanayang intelektwal at siyentipiko sa pamamagitan ng pagsasanay sa kanila sa pagtuklas ng kaalaman sa paraang maagham. 11. Ang Dulog Konseptwal FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika Binibigyang-halaga sa pag-aaral ang pagkatutot ng mag-aaral ng kaisipan o konsepto sa 59 Subukin Natin! GAWAIN 1: Panuto: Ipagpalagay na ikaw ay isang guro. Pumili ng isang tiyak na paksa sa Filipino at gamit ang mga pamamaraang tinalakay paano mo ito ituturo? Ano ang Ituturo ko? Paano ko ito Ituturo? ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ FIL 101: Introduksiyon ___________________________________ ___________________________________ sa Pag-aaral ng Wika ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ 60 Kayang-kaya Mo Ito! GAWAIN 2: PANUTO: Magkaroon ng Pakikipanayam sa isang guro sa Filipino. Alamin ang kanyang mga estratehiya sa pagtuturo at ang mga suliraning kinahaharap niya sa pagtuturo at paano niya ito natutugunan. Gawing pormat at gabay ang nasa baba sa pagsasagawa ng panayam. Pangalan ng Guro sa Filipino: _________________ Paaralang Tinuturuan: ________________________ Taon sa Serbisyo: _____________________________ 1. 2. 3. 4. Estratehiya sa Pagturo ( sariling istilo o pamamaraan sa pagtuturo ng Filipino). Ano-ano ang mga suliraning kinahaharap sa pagtuturo ng Filipino? FIL 101:ang Introduksiyon Paano nabibigyang tugon o solusyon mga suliranin? sa Pag-aaral ng mabisang Wika Ano-ano ang naiisip na mga inobasyon sa mas pagtuturo ng Filipino? 61 PAALALA: Dahil hangad naming ang inyong kaligtasaan mula sa banta ng pandemyang ating kinahaharap sa kasalukuyan, maaaring isagawa ang pakikipanayam sa pamamagitan ng telepono/ text message o video call. Magagawa Mo Ito! GAWAIN 3: Gumawa ng isang pamanahong papel o term paper. Ang paksa ng inyong gagawin ay tungkol sa patuloy na pagyabong sa pagtuturo at pagkatuto sa Filipino. Maaaring pagbuo ng isang estratehiya sa pagtuturo ng Filipino. Ang inyong pamanahong papel ay naglalaman ng; Pamagat (Title) Abstrak (Abstract Layunin (Objectives) Kaugnay na literature at Pag-aaral (Literature Review) Pagtalakay (Discussion) Konkulsyon (Conclusion) FIL 101: Introduksiyon sa Pag-aaral ng Wika Sanggunian (Reference)