BAHAGIAN TEKNIK DAN VOKASIONAL
KEMENTERIAN PEDIDIKAN MALAYSIA
ARAS 5 DAN 6, BLOK E14, KOMPLEKS E,
PUSAT PENTADBIRAN KERAJAAN PERSEKUTUAN
62604 PUTRAJAYA
NOTA KURSUS 1
SEMESTER
SEMESTER 1 SVM
SESI
2017 / 2018
JABATAN
JABATAN TEKNOLOGI ELEKTRIK & ELEKTRONIK
PROGRAM
TEKNOLOGI ELEKTRONIK / SVM
KOD / KURSUS
ETN1023 PEMASANGAN KELENGKAPAN PERALATAN UJIAN
KOMPETENSI
KOMPETENSI UNIT
1. Mengenalpasti alat ukur dan alat uji serta cara kendalian
2. Menyediakan aktiviti untuk pemasangan dan kendalian alat ukur
dan alat uji
3. Pemasangan alat ukur dan alat uji
4. Melaksanakan kerja merekod dan menanda alat ukur dan alat uji
5. Laporan aktiviti pemasangan dan kendalian alat ukur dan alat uji
Pada akhir kursus ini, pelajar akan dapat :
KOMPETENSI
PEMBELAJARAN
NO KOD
NO KOD JPK





Mengenalpasti alat ukur dan alat uji serta cara kendalian
Menyediakan aktiviti untuk pemasangan dan kendalian alat ukur
dan alat uji
Pemasangan alat ukur dan alat uji
Melaksanakan kerja merekod dan menanda alat ukur dan alat uji
Laporan aktiviti pemasangan dan kendalian alat ukur dan alat uji
ETN1023 / K01 / NK 01 - 06
EE-021-2:2012-C01
EE-021-2:2012-C02
EE-021-2:2012-C03
MUKA : 01 DARIPADA 34
ALAT UKUR DAN ALAT UJI (INSTRUMENT AND TEST EQUIPMENT)
PENGENALAN
Mengenalpasti alat uji dan alat ukur :
a)
Alat ukur – Multimeter, Osiloskop, Tachometer, LCR Meter dll
b)
Alat uji – Penjana Fungsi, Penjana Audio, Bekalan kuasa, Logic Probe dll
PERALATAN ALAT UKUR
1.0 MULTIMETER
Multimeter adalah suatu alat uji yang amat berguna untuk kerja-kerja
pemasangan, membaiki kerosakan dan menguji keterusan litar dalam bidang elektrik
dan juga elektronik. Di dalam multimeter terdapat gabungan antara Voltmeter,
Ammeter dan Ohmmeter yang berfungsi untuk menyukat voltan, arus dan rintangan
pada satu-satu litar elektronik.
Multimeter terdiri daripada :
i)
Voltmeter (V) - Untuk menyukat voltan bekalan dalam satu litar.
ii)
Ammeter (A) - Untuk mengukur arus yang mengalir.
iii) Ohmmeter (Ω) - Untuk menyukat kerintangan pada perintang
1.1 Jenis-Jenis Multimeter
Terdapat dua jenis multimeter iaitu :
i)
Multimeter Analog
ii)
Multimeter Digital
Rajah 1 : Multimeter Analog dan Multimeter Digital
1.2 Perbezaan Antara Multimeter Analog Dan Multimeter Digital
Multimeter Analog
Mutimeter Digital
Menggunakan Jarum Penunjuk
Menggunakan paparan untuk
Bergerak dan Skala untuk
memaparkan nombor bacaan nilai
membaca nilai bacaan yang disukat
yang disukat
Hanya bahagian Ohmmeter sahaja
yang menggunakan bateri dari dalam
Semua bahagian menggunakan
multimeter
bateri dari dalam multimeter
1.3 Kelebihan dan kekurangan Multimeter Analog Dan Multimeter Digital
Multimeter Analog
Kelebihan
a) Harganya murah
a) Harganya mahal
b) Senang dibaiki
b) Susah dibaiki apabila
apabila rosak
rosak
c) Mudah didapati
c) Susah didapati
a) Mudah rosak
a) Senang untuk dapatkan
b) Susah untuk dapatkan
Kekurangan
Multimeter Digital
bacaan dan hanya
bacaan dan
membaca nilai yang
memerlukan
tertera pada skrin sahaja
b) Bacaan lebih tepat
kemahiran membaca
skala
c) Tidak perlu lakukan zero
ohm adjustment
c) Bacaan kurang tepat
d) Mesti lakukan zero
ohm adjustment
sebelum membuat
ukuran kerintangan
1.4 Multimeter Digital
i)
Meter digital adalah meter elektronik, tidak terdapat gelung atau magnet.
ii)
Reka bentuknya ringan, tahan gegaran dan mudah untuk digunakan.
iii)
Meter ini memaparkan nombor pada skrin LCD
iv)
Meter ini mempunyai julat voltan AC & DC, julat arus DC dan julat
rintangan ().
1.4.1Penggunaan Multimeter Digital
i)
Jika memasang probe pada kekutuban yang salah, tanda negatif akan
dipaparkan di skrin.
ii)
Untuk melambatkan bateri lemah, padamkan (OFF) meter apabila tidak
digunakan.
1.4.2 Bahagian Multimeter Digital
Bahagian
Suis Pemilih
Julat
Julat (range)
Terminal Probe
Skrin Paparan
OFF
Keterangan
Boleh dipusing untuk memilih julat
Terdiri dari julat DCV, ACV, DCmA dan Ohm.
Terminal VmA disambungkan dengan probe merah dan
terminal COM dengan probe hitam
Memaparkan nilai ukuran yang diperolehi
Untuk mematikan bekalan kuasa multimeter
Rajah 2 : Bahagian Multimeter Digital
1.5 Multimeter Analog
i)
Multimeter analog menggunakan pergerakan jarum meter untuk menentukan
bacaan nilai.
ii)
Ia mempunyai 4 jenis meter :a) Ohmmeter
b) DC Voltmeter (DCV)
c)
AC Voltmeter (ACV)
d) DC Current meter (DCmA)
iii)
Ohmmeter memerlukan bateri 3VDC dan 9VDC untuk berfungsi. Julat X1Ω
hingga X1KΩ menggunakan bateri 3VDC manakala julat X10KΩ menggunakan
bateri 9VDC.
1.5.1 Bahagian Multimeter Analog
Rajah 3 : Bahagian Multimeter Analog
Bahagian
Skala
Skru Pelaras Sifar
Jarum Penunjuk
Pelaras Zero Ohm
Jarum Penunjuk
Suis Pemilih Julat
Julat (Range)
Terminal +ve dan
–ve
Keterangan
Skala untuk bacaan Ohm (Ω), DCV, ACV.A yang diukur
Melaraskan jarum penunjuk meter kepada sifar
Melaraskan zero ohm setiap kali menukar julat pekali Ohm
Jarum yang bergerak untuk menunjukkan bacaan yang
disukat
Untuk memilih julat mengikut unit sukatan yang diukur
Julat terdiri daripada DCV, ACV, DcmA dan Pekali Ohm.
Terminal +ve disambungkan dengan probe merah dan
terminal –ve dengan probe hitam
1.5.2 Cara Membaca Skala Meter
Rajah 4 : Skala Multimeter Analog
Jadual 1 : Julat Bacaan Pada Meter
UJIAN
DC VOLT
AC VOLT
DC ARUS
RINTANGAN
JULAT
SKALA
(UNTUK DIBACA)
PENDARAB
DC 0.1 V
B = 10
X 0.01
0.5 V
B = 50
X 0.01
2.5 V
B = 250
X 0.01
10 V
B = 10
X1
50 V
B = 50
X1
250 V
B = 250
X1
1000 V
B = 10
X 100
10 V
C = 10
X1
50 V
B = 50
X1
250 V
B = 250
X1
1000 V
C = 10
X 100
50 μA
B = 50
X1
2.5 mA
B = 250
X 0.01
25 mA
B = 250
X 0.1
0.25 mA
B = 250
X 0.001
×1
A
X1
10
A
X 10
1k
A
X 1000
10 k
A
X 10000
1.6 Langkah-Langkah Menjaga Keselamatan Multimeter
i)
Gunakan multimeter dengan berhati-hati.
ii)
Ketika pengujian, letakkan probe multimeter pada kekutuban yang betul iaitu
probe merah pada +ve, probe hitam pada –ve.
iii)
Pilih julat mutimeter dengan betul mengikut unit yang ingin disukat sama
ada arus, voltan atau rintangan.
iv)
Pilih nilai julat yang sesuai mengikut nilai yang ingin disukat.
v)
Jika keliru dalam pemilihan nilai julat, letakkan julat pada nilai yang paling
besar. Kemudian turunkan nilai julat sedikit demi sedikit sehingga jarum
penunjuk bergerak.
vi)
Pegang probe multimeter pada bahagian yang berpenebat , bukan paa
pengalir.
Rajah 5 : Probe Multimeter
vii)
Tanggalkan kedua-dua probe jika tidak digunakan.
viii)
Untuk menguji bateri multimeter, pintaskan probe merah dan hitam. Jika
jarum menunjukkan ke angka 0Ω, ini menunjukkan bateri dalam keadaan
baik. Jika tidak mencapai ke angka 0Ω walaupun telah dilaraskan, ini
menunjukkan bateri lemah.
ix)
Jangan menghempas multimeter.
1.7 Pengukuran Voltan Menggunakan Multimeter
i)
Pengukuran voltan adalah untuk mengukur nilai voltan atau bezaupaya.
ii)
Voltan yang boleh diukur adalah voltan AU dan voltan AT
iii)
Unit voltan ialah Volt (V).
1.8 Prosedur Mengukur Voltan
i)
Jika mengukur voltan AT, julatnya ialah DCV, jika voltan AU julatnya ialah ACV.
ii)
Pilih julat yang sesuai (lebih tinggi daripada voltan yang hendak disukat). Jika
nilai voltan yang hendak disukat tidak diketahui, gunakan julat yang paling
tinggi dahulu.
iii)
Letakkan probe mengikut kekutuban yang betul.
iv)
Sambungkan probe selari dengan beban yang hendak disukat voltannya.
v)
Baca skala mengikut julat / range yang digunakan.
Rajah 6 : Kedudukan Probe Selari Dengan Beban
1.9 Pengukuran Arus
i)
Pengukuran arus adalah untuk mengukur kuantiti arus yang mengalir pada
suatu litar.
ii)
Ia berkeupayaan menyukat arus dalam unit uA hingga Ampere.
iii)
Unit bagi arus ialah Ampere (A).
iv)
Untuk mengukur arus, sambungakan probe sesiri dengan litar. Litar perlu
dibuka atau diputuskan.
Rajah 7 : Kedudukan Probe Selari Dengan Litar / Beban
Rajah 8 : Kedudukan Probe Selari Dengan Litar / Beban
1.10 Pengukuran Rintangan
i)
Pengukuran rintangan adalah untuk mengukur kerintangan pada sesuatu
perintang dan juga untuk menguji komponen elektronik sepert diod,
transistor dan sebagainya.
ii)
Unitnya adalah Ohm (Ω).
iii)
Untuk mengukur ohm, sambungkan probe selari dengan beban.
iv)
Sebelum mengukur ohm, pastikan bekalan kuasa telah dimatikan. Kemudian,
lakukan pelarasan ‘sifar’ setiap kali membuat pertukaran pekali.
Rajah 9 : Kedudukan Probe Selari Dengan Beban
2.0 OSILOSKOP (OSCILLOSCOPE)
Osiloskop digunakan untuk memaparkan bentuk gelombang, mengukur
frekuensi, tempoh, arus dan voltan. Osiloskop juga membantu mengesan kerosakan
alat-alat elektrik dan elektronik.
Rajah 10 : Osiloskop
2.1 Bahagian Osiloskop
Rajah 11 : Bahagian Osiloskop
NO
Bahagian
Fungsi
1
Calibration Point
2
Intensity
3
Focus
Untuk mendapatkan garisan gelombang yang tajam
4
Trace Rotation
Untuk melaraskan garisan mengufuk (horizontal)
5
Power
Untuk ON/ OFF osiloskop
6
Volt / Div (CH1)
7
CH1 (X) Input
Untuk terminal input channel 1
Knob Calibration
Untuk Volt/Div pada CH1/CH2 mesti dimaksimakan.
(CH1)
Bila knob ini ditarik keluar, nilainya = x 5
8
Untuk menentukan nilai ukuran sentiasa tepat
Untuk mengawal kecerahan gelombang supaya tidak
kabur
Untuk meninggikan atau merendahkan amplitud
gelombang pada CH1
Suis untuk pemilihan mode sambungan
9
10
AC-GND-DC (CH1)
Position

AC

GND : input terminal terputus sambungan

DC
: AC Coupling
: DC Coupling
Untuk melaraskan kedudukan gelombang ke atas
atau ke bawah
Suis untuk pilih mode operasi
11
Vert. Mode

CH 1 - jika menggunakan input CH 1

CH 2 - jika menggunakan input CH 2

DUAL - jika menggunakan kedua-dua input CH 1
dan CH 2

ADD - jika hendak mencampurkan jumlah CH 1
dan CH 2
Suis untuk pemilihan mode sambungan
12
13
AC-GND-DC (CH2)
CH2 (Y) Input

AC

GND : input terminal terputus sambungan

DC
: AC Coupling
: DC Coupling
Untuk terminal input channel 2.
14
Knob Calibration
(CH2)
Knob calibration untuk Volt/Div pada CH1/CH2 mesti
dimaksimakan. Bila knob ini ditarik keluar,
nilainya = x 5.
Untuk meninggikan atau merendahkan amplitude
15
VOLT / DIV (CH 2)
16
Source
17
Trigger Mode
Suis untuk pilih mode trigger yang dikehendaki
18
Triggering Level
Untuk menghentikan gelombang yang bergerak
19
TIME / DIV
Untuk mengecil atau membesarkan jarak 1 kitar
20
SWP. VAR
Knob calibration untuk Time/Div (maksimakan)
21
Position
22
Skrin
gelombang pada CH2.
Suis untuk pilih input signal mana yang hendak
digunakan.
Untuk melaraskan kedudukan gelombang ke kiri atau
kanan
Untuk memaparkan bentuk gelombang
2.2 Prosedur Menggunakan Osiloskop
i)
On kan osiloskop.
ii)
Tunggu sehingga TRACE LINE terpapar.
iii)
Pastikan switch VERT. MODE dan SOURCE dipilih mengikut channel yang
digunakan.
iv)
Pasang probe osiloskop pada terminal input CH1 atau CH2
v)
Lakukan CALIBRATION.
Calibration perlu dilakukan untuk memastikan osiloskop dalam keadaan baik
dan boleh memaparkan gelombang dengan nilai VPP dan FREQUENCY
dengan tepat.
2.3 Cara Melakukan Calibration Pada Osiloskop
i)
Sambungkan probe osiloskop pada soket CHANNEL 1 atau CHANNEL 2. Set
suis probe pada X1.
Rajah 12 : Probe Osiloskop
ii)
Sambungkan hujung probe pada CALIBRATION POINT.
iii)
Pastikan suis MODE berada pada CHANNEL yang dipilih.
iv)
Set suis AC-GND-DC pada AC.
v)
Set semua tombol POSITION ( ↔ ↨ ), INTENSITY, FOCUS dan LEVEL pada
setengah pusingan.
vi)
Set tombol VOLT/DIV pada 1V dan TIME/DIV pada 1ms.
Rajah 13 : Tombol Volt/Div Dan Time/Div
vii) Maksimakan semua knob calibration untuk Volt/Div dan Sweep Time.
viii) Bentuk gelombang 4 segi akan tertera pada skrin.
Rajah 14 : Paparan Gelombang Di Skrin
ix) Buat pengiraan nilai VPP dan Frequency Calibration untuk memastikan
calibration telah dilakukan
2.4 Cara Mengira Nilai Vpp Dan Frekuensi
i)
Nilai Vpp (Voltan Puncak ke Puncak)
Contoh pengiraan :-
Katakan, Nilai Vpp Calibration = 2 Vpp
Vpp
= Volt / Div x Amplitude
= 1 V x 2 cm
= 2 Vpp
ii)
Nilai TIME (Masa)
Contoh pengiraan :-
Time = Time/Div x Jarak 1 Kitar
= 1 ms x 1 cm
= 1 ms
iii) Nilai Frekuensi
Contoh pengiraan:-
F =
1
T
=
1
1 ms
=
1
1 x 10 –3
= 1000 Hz
= 1 K Hz.
2.5 Jenis Gelombang Dan Kedudukan Amplitud/Jarak 1 Kitar
1.
Sinus (Sine Wave)
2.
Segiempat (Square Wave)
3.
Segitiga (Triangle)
4.
Gerigi (Saw Tooth)
5.
Denyut (Pulse Wave)
2.6 Cara Baca/Kira Nilai Vpp, Time Dan Frekuensi Gelombang.
Contoh :-
i)
VOLTAN PUNCAK KE PUNCAK ( VPP ):-
Vpp
ii)
=
V / Div
x
Amplitude
=
100 mV
x
4 cm
=
400 mV @ 0.4 V
TIME :-
Time =
iii)
T / Div
x
Jarak 1 kitar
=
500 µs
x
4 cm
=
2000 µs @ 2 ms
Frekuensi :-
Freq =
1
Time
=
1
2 ms
=
1
2 x 10 –3
=
500 Hz
2.7 Penggunaan Satu/Dua Input Channel
i)
Osiloskop boleh memaparkan gelombang melalui input Channel 1 / Channel
2/kedua-dua input Channel secara serentak.
ii)
Cara baca/kira nilai Vpp, masa dan frekuensi jika menggunakan satu input
channel atau kedua-dua input channel adalah sama.
iii)
Contoh pengiraan, jika julat yang digunakan pada CH1 = 0.1V dan julat yang
digunakan pada CH2 = 2V
Rajah 15 : Penggunaan Dua-kedua Channel
a) Channel 1
Vpp
=
V / Div x Amp
=
0.1 V
=
0.22 Vpp / 220 mVpp
=
V / Div x
Amp
=
2V
4.2 cm
=
8.4 Vpp
x 2.2 cm
b) Channel 2
Vpp
x
2.8 Cara Mengukur Voltan AT (DC)
i)
Apabila mengukur voltan DC, tiada bentuk gelombang. Hanya garisan lurus
sahaja dipaparkan.
ii)
Letakkan suis AC-GND-DC pada GND. Laraskan tombol position sehingga
garisan berada pada kedudukan A.
Rajah 16 : Garisan Lurus untuk Voltan DC
iii)
Alihkan suis AC-GND-DC pada DC.
iv)
Ketika mengukur voltan DC, sekiranya garisan bergerak dari A ke kedudukan
B, voltan tersebut adalah voltan DC positif dan sekiranya garisan bergerak ke
kedudukan C, voltan tersebut adalah voltan DC negatif.
v) Jika julat pada Volt/Div adalah 2 V dan garisan bergerak ke kedudukan B ,
nilainya ialah :-
Voltan DC positif
V = V/D x Amplitude
Voltan DC negatif
V = V/D x Amplitude
= 2 V x 2.5 cm
= 2 V x (- 2.5 cm)
= +5V
= -5V
2.9 Formula Pengiraan Gelombang
Voltan puncak , Vp adalah voltan maksimum gelombang
Voltan puncak ke puncak, Vp-p = 2Vp
Voltan punca min kuasa dua, Vpmkd = 0.707  Vp
Tempoh, T adalah 1 kitaran lengkap bagi gelombang
Frekuensi, f = 1
T
Contoh 1 :
Rajah di sebelah menunjukkan gambarajah
gelombang AU, hitungkan :
a) Voltan puncak, VP
b) Voltan punca min kuasa dua, Vpmkd
c) Tempoh, T
d) Voltan puncak ke puncak, VP-P
Jawapan :
Contoh 2 :
Hitungkan :
a) Voltan puncak ke puncak , Vpp
b) Tempoh, T
c) Frekuensi, f
Jawapan :
2.10 Pemasangan Osiloskop Ketika Mengukur Voltan DC
Rajah 17 : Pemasangan Osiloskop Ketika Mengukur Voltan DC
i)
Letakkan probe –ve osiloskop pada terminal COM bekalan kuasa.
ii)
Letakkan probe +ve osiloskop pada terminal +ve bekalan kuasa. Garisan lurus
dari kedudukan tengah akan ternaik ke atas mengikut nilai voltan yang
dilaraskan pada bekalan kuasa (seperti rajah 16)
iii)
Jika hendak ukur voltan –ve, terbalikkan sambungan probe. Garisan lurus dari
kedudukan tengah akan terturun ke bawah mengikut nilai voltan yang
dilaraskan pada bekalan kuasa.
3.0 TACHOMETER
Tachometer ialah sejenis alat yang digunakan untuk mengukur kelajuan
sesuatu benda kerja seperti motor elektrik, enjin dan tayar kenderaan. Terdapat 2
jenis tachometer iaitu :
i)
Tachometer analog
ii)
Tachometer digital
3.1 Cara Penggunaan Tachometer
Terdapat 2 cara untuk menggunakan tachometer iaitu :
i)
Melalui sentuhan
ii)
Melalui sensor
a) Melalui sentuhan
b) melalui sensor
Rajah 18 : Jenis Tachometer
3.1.1Penggunaan Tachometer Melalui Sentuhan
i)
Jalankan motor
ii)
Sentuhkan tachometer pada bahagian shaft yang berputar
iii)
Pastikan penyentuh tachometer berputar sama dengan shaft motor
iv)
Dapatkan bacaan selepas 10 - 20 saat dalam unit yang dikehendaki
v)
Tekan ‘hold’ pada panel bagi mendapatkan bacaan yang tepat
3.1.2Penggunaan Tachometer Melalui Sensor
i)
Tandakan bahagian shaft yang berputar dengan reflective tape
ii)
Jalankan motor
iii)
Halakan sensor pada reflective tape yang berputar
iv)
Dapatkan bacaan selepas 10 - 20 saat dalam unit yang dikehendaki
v)
Tekan ‘hold’ pada panel bagi mendapatkan bacaan yang tepat
4.0 LCR METER
LCR meter digunakan untuk mengukur nilai induktor (L), kapasitor (C) dan
rintangan (R)
Rajah 19 : LCR Meter
4.2 Penggunaan LCR Meter Untuk Mengukur Kapasitor
i)
Pilih julat LCR meter pada bahagian C dan pilih nilai farad yang menghampiri
dengan nilai kapasitor yang diukur.
ii)
Sekiranya nilai kapasitor tidak diketahui, pilih nilai farad yang paling tinggi.
iii)
Sambungkan probe –ve pada negatif kapasitor dan probe +ve pada positif
kapasitor.
iv)
Ataupun masukkan kaki kapasitor pada terminal kapasitor mengikut kekutuban
yang betul.
v)
Nilai bacaan akan terpapar pada skrin LCR meter.
vi)
Jika bacaan menunjukkan nilai yang sangat kecil, turunkan nilai julat sehingga
mendapat bacaan yang dikehendaki.
PERALATAN ALAT UJI
1.0 PENJANA ISYARAT (FUNCTION GENERATOR)
Rajah 20 : Penjana Isyarat
i)
Penjana isyarat adalah untuk menghasilkan isyarat sinus, segiempat, gerigi,
segitiga dan denyut.
ii)
Penjana isyarat boleh menambah voltan +ve atau –ve kepada output Penjana
Isyarat.
Rajah 21 : Gelombang Keluaran Penjana Isyarat
iii)
Penjana isyarat berkemampuan menjanakan isyarat sehingga 1Mhz.
iv)
Penjana isyarat mempunyai TTL output dimana isyarat segiempat Vpp nya
tetap tetapi frekuensi boleh diubah.
1.1 Bahagian Penjana Isyarat
Rajah 22 : Bahagian Penjana Isyarat
No
1
2
3
4
Bahagian
Power Switch
Untuk menghidupkan penjana isyarat
Power On Indicator
LED digunakan sebagai petunjuk penjana
(Petunjuk Power On)
isyarat telah hidup.
Range Switch
(Suis Julat)
Function Switch (Suis
Fungsi)
Multiplier
5
Fungsi
(Tombol Pekali
Frekuensi)
Untuk memilih julat frekuensi.
Digunakan untuk mendapatkan bentuk
gelombang sama ada bentuk gelombang
segiempat, segitiga atau sinus sahaja.
Digunakan untuk melaraskan frekuensi tanpa
mengubah suis julat.
a) Digunakan untuk mendapatkan bentuk
6
Duty Control
(Tombol Duti Kawalan)
gelombang gerigi, denyut atau sinus
condong dengan cara melaraskan time
symmetry.
b) Jika memerlukan gelombang sinus, tombol
mesti diletak pada posisi “CAL”.
1.2 Prosedur Penyambungan Osiloskop Ke Penjana Fungsi
i)
Pasang probe osiloskop dan lakukan calibration pada osiloskop tersebut
ii)
Pasang probe penjana fungsi pada terminal output 50Ω dan lakukan calibration
pada penjana fungsi tersebut
iii)
Sambungkan probe +ve osiloskop pada probe +ve penjana fungsi dan probe
-ve osiloskop pada probe -ve penjana fungsi.
iv)
Lakukan proses penjanaan isyarat.
Rajah 23 : Sambungan Penjana Fungsi Dan Osiloskop
1.3 Pemasangan Osiloskop Dan Penjana Fungsi Ke Litar Hidup
Rajah 24 : Pemasangan Osiloskop Dan Penjana Fungsi Ke Litar Hidup
i)
Bekalan kuasa digunakan untuk memberikan bekalan voltan DC kepada litar.
a) Laraskan bekalan kuasa mengikut nilai voltan yang diperlukan oleh litar.
b) Pasangkan terminal +ve bekalan kuasa ke terminal VCC litar dan terminal
–ve bekalan kuasa ke GND litar.
ii)
Penjana fungsi digunakan untuk menjana isyarat yang dikehendaki
a) Janakan penjana fungsi dengan nilai Vpp dan frekuensi yang dikehendaki.
b) Pasangkan probe merah pada terminal input litar dan probe hitam pada
terminal GND litar.
iii)
Osiloskop digunakan untuk memaparkan gelombang keluaran daripada litar.
a) Lakukan calibration pada osiloskop
b) Sambungkan probe +ve osiloskop ke terminal output litar dan probe –ve ke
GND litar.
2.0 PENJANA AUDIO
Penjana audio digunakan untuk menguatkan isyarat audio dari peranti masukan
audio. Penjana isyarat audio disuntik di antara peranti masukan dan penguat
frekuensi audio. Ia menghadkan nisbah hingar isyarat. Penjana Audio boleh
menghasilkan bentuk gelombang sinus, segitiga dan persegi.
2.1 Bahagian Penjana Audio
3
2
4
1
Rajah 25 : Bahagian Penjana Audio
No
1
2
3
Bahagian
Power Switch
Range Switch
(Suis Julat)
Fungsi
Untuk menghidupkan penjana isyarat
Untuk memilih julat frekuensi.
Multiplier
Untuk melaraskan frekuensi tanpa mengubah
(Tombol Pekali
suis julat.
Frekuensi)
4
Function Switch (Suis
Fungsi)
Untuk menurunkan level isyarat pada output
2.3 Penggunaan Penjana Audio
i)
Pastikan suis bekalan pada alatan dalam keadaan "OFF“
ii)
Pilih nilai isyarat yang dikehendaki
iii)
Laraskan tombol ‘pekali frekuensi’ untuk mendapatkan nilai frekuensi yang
dikehendaki
iv)
Laraskan suis ‘attenuator’ pada 0 dB
v)
Laraskan tombol ‘fine’ pada kedudukan tengah
vi)
Sambungkan punca keluaran (output) kepada litar yang diuji
vii) Hidupkan suis penjana audio
viii) Uji litar atau alatan sehingga selesai
3.0 LOGIC PROBE
Logic probe digunakan untuk menguji paras logik pada litar digital (High, Low
atau Pulse) yang dikeluarkan oleh rangkaian digital. Logic probe mempunyai 2
lampu iaitu merah (High – 1) dan hijau (LOW – 0). Apabila lampu merah (high – 1)
hidup, titik pengujian itu mempunyai voltan. Jika lampu merah dan hijau (high dan
low) hidup, LED pulse akan hidup. Ini menunjukkan titik penguijian tersebut terdapat
denyutan.
Rajah 26 : Logic Probe
3.1 Cara Penggunaan Logic Probe
i)
Klip merah disambungkan kepada positif bekalan kuasa dan klip hitam
disambungkan kepada bumi.
ii)
Jarum logic probe diletakkan pada titik pengujian
iii)
Lampu high/low/pulse akan bernyala
SOALAN :
1.
Nyatakan jenis-jenis Multimeter?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
2.
Nyatakan unit-unit bagi kuantiti dibawah :
i). Voltan
: ___________________
ii). Arus
: ___________________
iii). Rintangan : ___________________
3.
Berikan fungsi TIGA tombol yang terdapat pada osiloskop.
a.
Level
: __________________________________________________
b.
Position
:__________________________________________________
c. Intensity
4.
:________________________________________________
Apakah kegunaan Penjana Fungsi?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
RUJUKAN
1. http://www.myelectrical4u.blogsport.com
2. Mohd Isa Bin Idris, Sabariah Binti Haji Bohanudin, Norjah Binti Janudin, Norani
Binti Hamzah, Salwani Binti Mohd Daud (2003). Pengajian Kejuruteraan Elektrik
dan Elektronik Tingkatan 4, Dewan Bahasa dan Pustaka Kuala Lumpur, ISBN
NO. 983-62-7430-8.
3. Boylestad, Robert L,Nashelsky, Louis . 1996. Electronic Devices and circuit
theory, Sixth Edition. Prentice Hall