TRUYỀN THÔNG DINH
DƯỠNG GIÁN TIẾP
Ths.Bs. Nguyễn Thị Nhung
Bộ môn DD-TP
06/06/2022
Nắm được TTDD gián tiếp là gì? Ưu và
nhược điểm của các phượng tiện truyền
thông được sử dụng?
MỤC
TIÊU
Hiểu được vai trò của truyền thông dinh
dưỡng đối với giáo dục sức khỏe?
Nắm bắt được bối cảnh của truyền thông
hiện đại, biết cách ứng dụng những kiến
thức đã học vào thực hành truyền thông về
dinh dưỡng.
KHÁI NIỆM
Truyền thông
là gì?
Truyền thông
GDSK?
Truyền thông
GDSK Dinh
dưỡng?
TRUYỀN
THÔNG LÀ GÌ?
Đơn giản chỉ là quá trình truyền đạt thông tin từ người
này đến người khác.
TRUYỀN THÔNG GGSK?
Truyền thông - giáo dục sức khỏe giống như giáo dục chung, là quá trình tác động có mục đích, có kế
hoạch đến suy nghĩ và tình cảm của con người, nhằm nâng cao kiến thức, đạt được thái độ tích cực và
thực hành hành vi sức khỏe lành mạnh để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho các cá nhân, gia đình và
cộng đồng.
GDSK DINH DƯỠNG?
Can thiệp nhằm thay đổi thói
quen và các hành vi dinh dưỡng
giúp cải thiện trình trạng dinh
dưỡng trong quá trình phát
triển kinh tế và xã hội.
Vai trò quan trọng và then chốt
để thực hiện chiến lược quốc gia
về dinh dưỡng
CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN
Nguồn
Thông điệp
Kênh truyền thông
Người tiếp nhận
Phản hồi
Nhiễu
Kết quả học
tập mọi
người có thể
làm
Sau 2 tuần,
chúng ta
nhớ:
90% những gì
chúng ta nói và
làm
70% những gì
chúng ta nói
50% những gì
chúng ta nghe và
thấy
30% những gì
chúng ta thấy
Trải nghiệm thực tế
Mô phỏng, nhập vai
Nói chuyện
Thảo luận, bàn luận
Đánh giá,
phân tích,
sáng tạo,
thiết kế
Kiến tập (xem trình diễn)
Chuyến đi thực tế/du lịch Xem triển
lãm/trưng bày
Xem Video
Xem biểu đồ,
hình ảnh
20 % những gì
chúng ta nghe
được
Nghe
10% những gì
chúng ta đọc
Đọc
Chứng minh, áp
dụng, thực hành
Định nghĩa, mô tả,
liệt kê, giải thích
PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG
Truyền thông đại chúng (tầm ảnh hưởng và lan truyền mạnh mẽ)
Truyền thông cá nhân (nhận diện thương hiệu)
TRUYỀN
THÔNG
GIÁN
TIẾP
Chủ thể truyền thông không tiếp
xúc trực tiếp với đối tượng tiếp
nhận => nhờ người trung gian
hoặc phượng tiện truyền thông
để dẫn truyền thông điệp.
• Không có sự tiếp xúc hay giao tiếp trực
tiếp
• Phối hợp với câc hình thức khác để tang
hiệu quả.
• Phượng tiện, không gian, sự kện
TRUYỀN
THÔNG
GIÁN
TIẾP
ƯU ĐIỂM
NHƯỢC ĐIỂM
+ Đối tượng tiếp nhận
rộng, đông đảo
cùng một lúc
+ Tính phong phú về
phương tiện, cách
thức truyền thông điệp.
+ Tác động nhanh chóng,
kịp thời
+ Tác động cả về lý trí,
tinh cảm để đạt
hiệu quả cao, thuyết phục
nhanh
+ Chỉ thông tin 1 chiều hoặc
nhận
thông tin phản hồi chậm, khó
nắm bắt.
+ Gặp khó khăn trong việc chọn
đề tài,
ngôn ngữ như thế nào cho chinh
xác và
hấp dẫn do tính đối tượng và phổ
quát
tác động vào đám đông lớn
PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG
Phương tiện
truyền tin
Phương tiện
mang tin
PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG
Internet (blog,
forum, chat
marketing,
livestream..v.v)
Truyền hình Báo
chí Mạng xã hội
Điện thoại
PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN
THÔNG HIỆN ĐẠI
• Truyền thông thông qua các công cụ kỹ thuật số, chuyển tải
thông điệp đến những nhóm đông người nhanh và hiệu quả
trong cùng một khoảng thời gian.
• Điện thoại di động
• Mạng xã họi
• Website
Phương tiện trực quan
Chủ yếu là phương tiện thị giác
“Một bức tranh có giá trị hơn 1000 từ”. Hình ảnh mang
lại sự rõ rang them sức sống cho nội dung mình mang
lại.
Ví dụ: Nghe thông tin về buổi trà đạo và Nghe và kết hợp
với xem clip, hình ảnh một tách trà và trà đạo thực sự
của Nhật Bản.
Phương tiện trực quan
• Một số phương tiện trực quan hay dùng:
• Bảng lật: treo tường hoặc treo giá hoặc có gáy => rất hữu ích trong việc ghi nhớ cho
khách hàng.
• Video, CD, DVD
• Twitter, Youtube, Blog, Thiết bị di động, các khóa học trực tuyến.
VAI TRÒ CỦA PHƯƠNG TIỆN
TRUYỀN THÔNG HIỆN ĐẠI
• Đóng vai trò quan trọng
• Phổ biến nhanh chóng các kiến thức về sức khỏe nói chung.
• Sử dụng thường xuyên.
VAI TRÒ
TÁC ĐỘNG
Thái độ, hành vi của người được nhận tin.
Trực tiếp # Gián tiếp
DÙNG KHI
NÀO?
Xác định nhu cầu của đối tượng mục
tiêu => Yếu tố quan trọng thúc đẩy
thông diệp truyền thông được
truyền tải tốt hơn.
Xác định mục tiêu (objectives) Xác định công
chúng mục tiêu Xây dựng thông điệp chính
Xác định kênh truyền htoong và hoạt động
truyền thông
CẤU TRÚC
Nguồn
Kế hoạch thực hiện
Đánh giá hiệu quả và điều chỉnh.
Công cụ truyền thông
CẤU TRÚC
Đo lường mức độ thành công của
việc truyền thông?
Nguồn -> Thông diệp -> Mã hóa ->
Kênh -> Nhiễu -> Phản hồi -> Nguồn
CẤU TRÚC
Xác định thông tin thu thập được
Xác định đối tượng liên quan Xác định thứ tự ưu tiên
Mục đích, mục tiêu, kết quả?
Thông điệp chính?
Lộ trình thực hiện? Điểm nào cần nhanh chóng đạt được? Nguồn lực
(ngân sách, nhân sự)
Viết
thông
điệp để
truyền
thông
Giai đoạn 1: ASOAP
Giai đoạn 2: Phác thảo và thu
thập tài nguyên
Giai đoạn 3: Viết bản thảo đầu
tiên
Giai đoạn 4: Hoàn thiện
Giai đoạn ASOAP
• Đối tượng: dựa trên đánh giá/điều tra của
bạn (nên tìm hiểu đặc điểm nhân khẩu đối
tượng mục tiêu (tuổi, giới, dân tộc, tôn
giáo, tình kinh tế; tâm lý: lối sống, mục
tiêu, giá trị, niềm tin, thành kiến…v..v) =>
hiểu được mục tiêu của bạn
Viết thông điệp để
truyền thông
• Chủ đề: nghiên cứu kỹ, nguồn đáng tin cậy,
hỏi các đồng nghiệp có kinh nghiệm xem
lại giúp
• Mục tiêu: Hiểu rõ vấn đề, cung cấp thông
tin, kích thích sự quan tâm để thay đổi
hành vi.
• Góc nhìn: Tài nguyên của bạn có khả năng
thúc đẩy các yếu tố cho KH. Khai thác các
yếu tố thúc đẩy
• Xuất bản: Tùy thuộc vào yêu cầu của NXB
Cung cấp các hướng dẫn giúp bạn luôn nhắm mục tiêu và đảm
bảo rằng bạn không bỏ sót thông tin quan trọng nào. Nên viết
bản nháp, và đôi khi cần thay đổi
Lập dàn ý và
thu thập tài
liệu
Viết bản nháp đầu tiên
Tùy chỉnh cho bài viết (phụ thuộc nguồn lực)
Văn phong, ngữ pháp, chính tả
Yêu cầu: Dễ hiểu, dễ đọc, phù hợp đối tượng (có thể đưa cho vài
người đọc và hỏi về cách họ hiểu)
5 bước phát triển các thông diệp
CÁC BƯỚC
MÔ TẢ
Xác định vấn đề
Vấn đề trọng tâm mà bạn muốn truyền đạt? Đối tượng mục tiêu là gì? Điều gì thúc đẩy KH?
Phát triển các ý tưởng thông điệp ban đầu
Bạn muốn KH thực hiện hành động hay hành vi cụ thể nào?
Điều gì giúp cho KH bạn chấp nhận thay đổi hành vi
Rào cản tiềm ẩn nào có thể ngăn cản KH của bạn chấp nhận thay đổi hành vi
Phát triển thông điệp.
Đánh giá ý tưởng thông điệp
Thử nghiệm các ý tưởng của thông điệp. Đánh giá mức độ hiểu biết, mức độ phù hợp cá nhân, điểm yếu,
điểm mạnh.
Điều chỉnh thông điệp
KH không hiểu thông điệp theo cách bạn dự định thì quay lại bước 2. Tuy nhiên cũng có thể thực hiện một
vài thay đổi với các câu hỏi như sau để đánh giá: Thái độ khi tiếp cận thông tin(tích cực, tiêu cực, thờ ơ,
không quan tâm); Tại sao KH không hiểu/thực hành thông điệp như bạn dự định.Phần nào của thông điệp có
hay không rõ ràng. Viết lại hay chỉ cần thay đổi nhỏ?
Xác thực thông điệp
Tương tự bước 4 nhưng được áp dụng với nhiều đối tượng hơn. Trong quảng cáo, tiếp thị, khảo sát, bảng
câu hỏi.
Nếu nguồn lực không cho phép thì có thể thực hiện một cuộc khảo sát không chính thức để đánh giá các tác
động của thông điệp của mình.
Các yếu tố để viết truyền thông đại chúng cho hiệu
quả
Để
chủTRÚC
thể là CÂU
KH, trực tiếp tác động hành vi
CẤU
Kiểm
soáttừ
lượng
đường
của bạnđiệp
có thể
thực
hiện
Những
không
cầntrong
thiếtmáu
là thông
lộn
xộn
vàđược.
giảm khả năng hiểu. Một câu nên có từ 8-10 từ

Bạn có thể kiểm soát lượng đường trong máu của mình
Ex: Kinh nghiệm trước đây về việc kết hợp đầy đủ vitamin D trong chế độ ăn uống đã cho chúng ta thấy rằng lượng
vitamin
đầycụđủ
trong
độ chung,
ăn uống
giúp
giảmthuẫn
nguytrong
cơ phát
triểnđiệp
chứng
xương.
Cụ
thể Rõ D
ràng,
thể,
khôngchế
chung
mơcó
hồ.thể
Tránh
sự mâu
các thông
gây raloãng
bởi tranh
cái giữa các nhà khoa học,
cơ quan chính phủ và nhóm ngành
Vitammin D có thể giúp giảm nguy cơ loãng xương.
Ex: Ăn nhiều chất xơ hơn
Đơn giản Câu đơn giản tăng khả năng hiểu thông tin sức khỏe hơn là câu phức.

Ăn ba phần ngũ cốc nguyên hạt mỗi ngày
Ví dụ: Cyanocobalamin là một thành phần quan trọng trong chu trình Kreb để chuyển hóa carbonhydrate, chất béo
Suy
luận Sử dụng những so sánh quen thuộc với KH hàng ngày
và protein
Ex: Một phần thịt xấp xỉ 1 lạng 2
Vitamin B12 cần thiết cho quá trình phân hủy thức ăn để tạo năng lượng.

Một phần thịt có kích thước xấp xỉ một cỗ bài tây
Chủ động Giọng tích cực thì hay hơn thụ động
Trình độ, khả năng đọc hiểu Số năm giáo dục cần thiết để người đọc hiểu một đoạn ăn, nói chung thông tin viết cho đại chúng nên viết ở
Ex: Các vận động viên được chuyên gia dinh dưỡng dạy những kiến thức cơ bản về nạp carbonhydrate
trình độ lớp 4 đến lớp 8. Lớp 3-5 phù hợp người trình độ thấp. Rất cần thiết khi viết các tài liệu sức khỏe và nhắm tới nhóm đối tượng
mục
tiêu gia dinh dưỡng dạy các vận động viên những kiến thức cơ bản về nạp carbohydrate
Chuyên
Các yếu tố để viết truyền thông đại chúng cho hiệu
quả
Cung cấp sự hướng dẫn trực quan Chọn màu và kiểu chữ tương thích, chọn 2-3 màu thôi, tránh sử dụng màu sáng cho văn bản vì giảm khả
Đoạn văn
năng hiển thị, không bỏ sót dấu cách, dấu trong tiếng việt. Sử dụng giấy tốt trong ngân sách cho phép. Sử dụng hộp văn bản đường viền để
đánh
dấu các
phần cụđọc
thể. mong đợi ý chính nằm ở câu đầu tiên của 1 đoạn văn. Khả năng đọc hiểu tt sức khỏe
Ý chính:
Người
Nội
dung:
tawngleen
nếu các đoạn văn tuân theo mong đợi
Chính xác Chính xác, khoa học. Nếu nghi ngờ cần tham khảo đồng nghiệp
Tổ chức Nên tuân theo trình tự hợp lý. Giới hạn đoạn văn từ 3-5 câu.
Phù hợp văn hóa Một số điều cấm kị, phong tục về văn hóa và khu vực cần nắm. Ví dụ: nếu thiết kế tài liệu cho người Ấn độ theo đạo hindu
Thiết
văn
bảnbéo,
Văn
bản
đậm,
gạchví chân
vàbò
viết
hoabéođều
là những
ví dụ về văn bản. Việc lạm dụng
về
thực kế
phẩm
ít chất
khôn
nênin
đưa
hình ảnh,
dụ về thịt
ít chất
sẽ không
phù hợp
khôngtàihiệu
quảinternet…v.v
sẽ làm giảm
Nguồn
liệu sách,
khả năng đọc hiểu.
Sử dụng hiệu quả hiệu ứng chữ
Sử dụng tiêu đề hấp dẫn Phần tiêu đề nên làm nổi bật và phản ánh được chủ đề chính
Sử dụng font dễ đọc cỡ chữ từ 12-14. Tiêu đề lớn hơn hai cỡ chữ, in hoa toàn bộ, màu trắng trên nền đen
và chữ in nghiêng sẽ khó đọc hơn.Font chữ có chân cho nội dung chính, tiêu đề dùng chữ không chân.
Dùng ngôn ngữ liên quan, tính thuyết phục cao
Công cụ thu hút chú ý và xác định vấn đề chính trong 10 giây đầu tiên
Lời khuyên khi
phát triển thông
điệp bằng phương
tiện nghe nhìn
Có chiến lược cụ thể, thực tế, dễ thực hiện và nên chứng minh hành
vi sức khỏe
Đưa ra lý do cụ thể có ý nghĩa để thay đổi hành vi. Ex: hương vị,
thuận tiện, niềm vui, văn hóa, sức khỏe, dễ chịu
Giữ thông điệp đơn giản với 1 hoặc 2 điểm chính
Sử dụng khẩu hiệu, chủ đề hoặc hiệu ứng âm thanh đáng nhớ để thu
hút chú ý
Chọn phong cách trình bày phù hợp. Ex: lát cắt cuộc sống, chuyên
mục sức khỏe…v.v
Thông điệp tích cực thì thường hiệu quả hơn
tiêu cực
Lời khuyên khi
phát triển thông
điệp bằng phương
tiện nghe nhìn
Đưa ra các lựa chọn để thay đổi hành vi. Chọn 1
lựa chọn là động lực.
Nếu có hành động được khuyến nghị, hãy hiển
thị điện thoại, trang web, địa chỉ trên màn hình ít
nhất 5 giây và cung cấp sự củng cố bằng lời nói
BÀI TẬP THỰC HÀNH
Lớp chia thành 5 nhóm
Nhóm 1: Thiết kế 1 brochure (dạng pdf hoặc pnj không cần in ra) về chế độ ăn cho người bị
bệnh gout
Nhóm 2: Viết bài đăng facebook page/website nội dung nói về thực hành ăn dặm đúng
cách/cách xây dựng thực đơn ăn dặm cho trẻ 6-12 tháng tuổi
Nhóm 3: Thiết kế 1 bảng lật về chế độ ăn DASH cho bệnh nhân có bệnh lý tim mạch.
Nhóm 4: Soạn kịch bản đóng vai về nội dung ăn tăng cường rau xanh và trái cây cho trẻ
em
Nhóm 5: Thiết kế trò chơi nhóm 8-10 người về dinh dưỡng cho trẻ béo phì, đối tượng
tiếp cận là bố mẹ học sinh