#separator:tab
#html:true
Wat is het&nbsp;<b>transactioneel model</b>&nbsp;van Sameroff &amp; Chandler (1975)?Een model om interactie ouder kind in kaart te brengen.&nbsp;<br><br>Ouder doet iets -&gt; kind reageert -&gt; ouder reageert op reactie.<br><br>Kan leiden tot positief of negatieve uitkomst.&nbsp;
Wat is de stelling van Sameroff &amp; Chandler met hun transactioneel model?De echte patient = relatie ouder-kind.&nbsp;<br><br>Behandeling van relatie ouder-kind kan effectief zijn&nbsp;<b>ipv&nbsp;</b>alleen kind.
Wat zijn de&nbsp;<b>ports of entry&nbsp;</b>die beschreven worden?Drie deuren die professional in kan gaan bij probleem behandelen.<br><br>1. Remediatie (M)<br>2. Redefine (D)<br>3. Reeducate (E)
Wat wordt bedoeld met <b>remediate</b>?Er is iets met het kind, niet met ouder.&nbsp;<br><br>Voorbeeld: Ritalin bij ADHD, therapie bij faalangst.
Wat wordt bedoeld met&nbsp;<b>redefine?</b>Probleem ombuigen om overtuiging ouders te veranderen.<br><br>Voorbeeld: Uitleg wat HSP inhoudt
Wat wordt bedoeld met <b>reeducate</b>?Ouders leren betere interacties met kind te hebben.&nbsp;<br><br>Voorbeeld: VIPP.&nbsp;
Wat is een&nbsp;<b>spill-over effect</b>?Toegang tot één port of entry beinvloedt hele systeem ouder en kind vanwege dynamische onderlinge afhankelijkheid.
Wat wordt bedoeld met&nbsp;<b>motherhood constellation</b>, de term die Daniel Stern (1995) heeft bedacht?Vrouw verandert na moeder worden.<br><br>Preoccupatie met liefde voor kind, nieuwe angsten, behoefte aan ervaren vrouwen.<br><br><b>Minder interesse</b>&nbsp;anderen, competitie, dominantie.<br><br><b>Meer interesse&nbsp;</b>verzorgen.<br><br>Brein verandert.
Wat stelt de&nbsp;<b>Wet van Maier</b>?Effect advies = Kwaliteit x Acceptatie&nbsp;
Wat is het verschil in het werk van Plooij en de Weerth als het gaat om&nbsp;<b>groeisprongen</b>?Plooij denkt 10 sprongen in eerste 20 maanden. Samenhang met huilen, humeurig.<br><br>De Weerth vond geen bewijs, soms sprongen maar niet in die weken en niet samenhang met huilen. Huilen verschilt per week, huildagen zonder aanleiding.&nbsp;
Wat werd nog meer als tegenspraak gevonden tegen Oei ik groei van Plooij?1. Kennis leeftijd baby's onnauwkeurig<br>2. Biologische en psychologische ontwikkeling zeer variabel per persoon<br>3. Geen vaste volgorde ontwikkelen vaardigheden<br>4. Wetenschappelijke consensus vier grote sprongen (2, 7, 12, 18 mnd)
Wanneer is een behandeling&nbsp;<b>bewezen effectief</b>?1. Onderzocht door minstens twee between-groups experimenten<br><b>OF</b><br>2. Minstens 10 single case<br><br>Voorwaarden:<br>1. Deelnemers beschreven<br>2. Procedure beschreven voor reproductie<br>3. Effectiviteit bewezen door twee onafhankelijke onderzoeksgroepen
Wanneer spreken we van&nbsp;<b>robust evidence</b>?1. Peer-reviewed publicactie<br>2. Replicatie uitgevoerd twee onafhankelijke studies &amp; onderzoeksgroepen<br>3. Methodologisch kloppen voor oorzakelijk verband (liefst Randomized Controlled Trial)<br>4. Meta-analyses en systematische reviews<br>5. Geen persoonlijk belang&nbsp;<br>6. Ondersteund door logische theorieën
Waarom is goed uitgevoerd onderzoek naar opvoeding schaars?1. Randomized is moeilijk<br>2. Controlegroep kan niet niet opvoeden<br>3. Ouders niet neutraal t.o.v. behandeling<br>4. Consequente uitvoering niet gegarandeerd<br>5. Terugrapportage onbetrouwbaar<br>6. Geen dubbelblind onderzoek<br>7. Succescriteria onduidelijk
Wanneer zijn bevindingen praktisch volgens Davids Olds?1. Ouders accepteren programma<br>2. Ouders gemotiveerd&nbsp;<br>3. Ouders gebruiken achteraf + tevreden&nbsp;
Wat zijn&nbsp;<b>negatieve consequenties&nbsp;</b>van de reactie van ouders op huilbaby?1. Overvoeden<br>2. Stoppen met borstvoeden<br>3. Depressie ouder<br>4. Slechte ouder-kind relatie<br>5. Problemen ontwikkeling baby<br>6. Mishandeling
Wat zijn gevolgen van huilproblemen bij baby's?1. Ouders naar arts -&gt; kostbaar<br>2. Uitputting&nbsp;<br>3. Shaken baby syndrome<br>4. Voorloper andere problemen (ouder-kind relatie, psychologische problemen, gedragsproblemen)
Wat hangt qua huilen samen met symptomen of voorspellers van problemen?Veel huilen na 5 maanden.
Wanneer geeft veel huilen geen grotere kans op slaap- of eetproblemen?Tijdens eerste 3 maanden&nbsp;
Wanneer is een baby een huilbaby?Als de ouders huilen als probleem ervaren.<br><br>Wessel's rule (3,3,3 = &gt; 3 weken, 3 x / week, &gt; 3 uur)
Zijn Nederlandse moeders tevreden met professionele hulp bij huilbaby's?Ze voelen zich niet serieus genomen, of vinden oplossingen niet-passend.
Hoeveel baby's huilt zonder reden, hoeveel ouders naar arts, hoeveel medische oorzaak?1 op 5 (20%) huilt zonder reden<br>1 op 10 (10%) gaat naar arts<br>5% medische reden van huilen
Wat zijn mogelijke medische oorzaken van huilen?1. Voedsel intolerantie<br>2. Koemelk allergie<br>3. Reflux (GOR)&nbsp;<br>4. Darmhuishouding&nbsp;
Welke indicaties zijn er dat het huilen fysieke oorzaak heeft?1. Hoge huiltoon, overstrekken, overgeven, diarree, bloed bij ontlasting, groeiachterstand<br>2. Huilritme niet gemidddeld<br>3. Familiegeschiedenis allergie<br>4. Drugsgebruik moeder&nbsp;
Wat is het verschil met niet-Westerse landen als het gaat om huilen?Sneller opgetild of gevoed bij huilen.<br><br>Huilen niet minder,&nbsp;<b>wel korter.&nbsp;</b>&nbsp;
Wat is uit onderzoek gebleken het effect van dragen van baby?Afname in huilen.<br><br>Vervolgstudie: bij ontroostbaar huilen helpt het niet.
Welke twee tegenstrijdige theorieën zijn er over het aanpakken van huilbaby's?1. Behaviorisme/leertheorie<br>2. Sensitiviteitstheorie&nbsp;
Wat houdt die leertheorie/behaviorisme in?Baby laten huilen.<br><br>Huilen is aangeleerd, reactie --&gt; meer huilen.<br><br>Baby behandelen als machine zoals ouders willen.&nbsp;<br><br>Valt onder <b>re-educate.</b>
Wat houdt sensitiviteitstheorie in?Reageren op huilen, valt onder sensitief gedrag.
Wat kwam uit de Baltimore studie van Ainsworth over hoe ouders reageren op huilen?Niet reageren -- samenhang -- toename huilen.&nbsp;<br><br>Replicatie vond uitstellen reactie (geen reactie bij fussing) --&gt; afname huilen.<br>Te snel reageren voorspeller onveilige gehechtheid.&nbsp;<br><br>Tweede replicatie (parent reports): geen verband huilen - gehechtheid. Zwak verband cry-it-out (1-3 mnd.) - minder huilen (18 mnd.)
Wat is differentiële responsiviteit zoals in de replicatie van Baltimore studie beschreven?NIET snel reageren op fussing.<br>WEL snel op alarm-huilen.&nbsp;
Wat bleek uit het onderzoek van van Sleuwen (2006) over inbakeren?Vooral regelmaat verminderde huilen.&nbsp;
Welke programma's/ideeën zijn er over wat ouders kunnen doen tegen het huilen?1. Dunstan Baby Language<br>2. Happiest Baby<br>3. Interventies<br>4. Period of the PURLE crying
Wat is Dunstan Baby Language?Bepaalde huilgeluiden = woorden<br><br>Achterhalen wat baby zegt&nbsp;
Wat is The Happiest Baby?5-stappen plan<br>1. Swaddling,<br>2. Side/stomach position<br>3. Shushing<br>4. Swinging&nbsp;<br>5. Sucking&nbsp;<br><br>Voordeel: zelfvertrouwen ouders<br><br><b>Geen significante effecten&nbsp;</b>behalve bij 8 weken, interventiegroep huilde&nbsp;<b>meer</b>&nbsp;<br>Kleine steekproef
Wat voor interventie kan helpen bij huilen?Verwachtingen en succeservaring moeder beïnvloeden --&gt; houding + sensitiviteit positiever --&gt; ontwikkeling kind bevorderd.<br><br>Voorbeelden: regelmaat, sensitiviteit verhogen, prikkels verminderen, meer fysiek contact, speen, etc.&nbsp;<br><br><b>Niet bewezen zijn</b>: masseren, inbakeren, chiropractie, drankjes.&nbsp;
Wat is period of the PURPLE crying?Verwachting ouders bijstellen --&gt; Het hoort erbij, het is normaal&nbsp;
Wat kunnen gevolgen zijn als kind &gt; 6 maanden nog veel huilt?&nbsp;1. Slaap/eetproblemen<br>2. Problemen op school bij 5 jaar, hyper, cognitieve tekortkomingen, fijne motoriek, slecht luisteren&nbsp;<br>3. Emotionele + gedragsproblemen<br>4. Relatieproblemen ouders + moeder depressief
Welke twee uiterste adviezen worden gegeven over slaapproblemen?1. Parent-centered, kind naar hand van ouders<br>2. Child-centered, kind geven wat het wil
Welke twee boeken horen bij de slaapadviezen die tegenover elkaar staan?Tevreden baby van Ford&nbsp;<br><br>versus<br><br>Continuum concept van Liedloff
Wat staat er in het boek van Ford, de Tevreden Baby?Strakke dagindeling<br><br>Kind niet te veel vasthouden<br><br>Kind in eigen donkere kamer<br><br>Voeden op vaste tijden&nbsp;<br><br>RUST REINHEID REGELMAAT
Wat staat er in het Continuum Concept boek van Liedloff?Veel vasthouden, samen slapen<br><br>Lijfelijk contact<br><br>Sensitiviteit<br><br>Borstvoeden op verzoek&nbsp;
Wat weten we over eerste levensjaar baby en slapen?1. Slaaptijd neemt af<br>2. Verschilt tussen 10 en 18 uur<br>3. Na 6 weken dag- en nachtritme<br>4. Eind eerste jaar 25% - 33% 's nachts wakker&nbsp;<br>5. Van die groep doet 1/3e signaling.
Wat zijn oorzaken van niet doorslapen 's nachts?&nbsp;1. Biologische oorzaken<br>2. Genetisch gevoelig voor slaapproblemen<br>3. Honger&nbsp;<br>4. Depressie v. ouder<br>5. Overtuiging ouders omtrent slapen [voorspeller doorslapen]<br>6. Slaapplaats
Welke biologische oorzaken zijn er voor nachtwaken?1. Prenatale stress<br>2. Laag geboortegewicht (bij 5 mnd. --&gt; minder vaak &amp; korter wakker)<br>3. Neurologische ontwikkelingsstoornissen zoals autisme / ADD<br>4. Astma, eczeem, allergieën, gevoeligheden&nbsp;<br>5. Tanden doorkomen (<i>geen bewijs</i>)
Wat wordt gezegd over nachtwaken door voeding/honger?- Borstvoeding --&gt; vaker samen slapen --&gt; vaker wakker<br>- Regelmaat in voeding --&gt; doorslapen&nbsp;<i>(geen bewijs)</i><br>-&nbsp;<b>MYTHE&nbsp;</b>samenstelling flesvoeding --&gt; sneller doorslapen<br>- maar regelmaat flesvoeding --&gt; verband doorslapen&nbsp;<br>- Geen verschil fles of borst&nbsp;
Wat wordt gezegd over overtuiging van ouders omtrent slapen?Direct reageren op signalen --&gt; slechter slapende baby<br>Per cultuur verschilt of nachtwaken probleem is&nbsp;
Wat wordt gezegd over de slaapplek van de baby?<ul><li>Conclusies niet eenduidig</li><li>Veel variabelen --&gt; effect bedsharing lastig te onderzoeken&nbsp;</li><li>Zelfde bed <b>vs.</b> aanschuifbed/apartbed</li></ul>
Welke twee soorten bedsharing zijn er?<ol><li>Reactive bedsharing: baby uit nood in bed bijv. door niet stoppen huilen&nbsp;</li><li>Geplande bedsharing: ouders vinden dat baby in hun bed hoort</li></ol>
Waarom kregen baby's in de 19e eeuw een eigen bed?&nbsp;<ol><li>Ouders recht op romantiek&nbsp;</li><li>Freud en Spock: kind moet vanaf dag 1 onafhankelijk worden&nbsp;</li><li>Invidividualisme culturele waarde</li><li>Borstvoeding niet vanzelfspreken door fles --&gt; slapen niet noodzakelijk</li></ol>---&gt; In 20ste eeuw alleen slapen de norm&nbsp;
Wat zegt Freud over bedsharing?Psychologisch schadelijk voor kind&nbsp;<br><br>Abnormale seksuele identiteit<br><br>Vorm van seksueel misbruik&nbsp;
Wat zeggen studies over Freud's kijk op bedsharing?Spreken tegen, namelijk geen negatieve psychoseksuele uitkomsten&nbsp;<b>maar</b>&nbsp;positieve effecten bedsharing.&nbsp;
Wat zegt Blom over bedsharing?Baby moet alleen gelaten worden bij slapen<br><br>Vermogen alleen inslapen voorwaarde voor doorbreken afhankelijkheidspatroon<br><br><b>Niet op literatuur gebaseerd&nbsp;</b>
Wat zeggen Keller &amp; Goldberg (2004) over bedsharen?Alleenslapen --&gt; sneller in slaap en doorslapen.&nbsp;<br><br>Alleenslapers minder zelfstandig en onafhankelijk in dagelijks gedrag.
Wat zeggen Germo &amp; Keller (2009) over bedsharing?Beddelers leren later alleen slapen<br><br>Moeders vinden dat niet belangrijk
Waarom denken sommigen dat de baby vaker wakker wordt door bedsharing?Ouder en baby vaker wakker door elkaars beweging<br><br>Beloning met moedermelk bij wakker worden&nbsp;<br><br>Leidt tot vaker wakker&nbsp;
Wat wordt gezegd over SIDS en bedsharing door Scheers et al. (2003)?De kans is groter vooral &lt; 11 weken,&nbsp;<b>maar</b>&nbsp;de resultaten moeten kritisch bekeken&nbsp;<b>want</b>&nbsp;is er verstikking of SIDS?<br><br>Onderscheid slapen in bed / stoel?&nbsp;<br><br>Alcoholgebruik, slaapmiddelen?
In welke situaties is bedsharing gevaarlijk?<ol><li>Roken/alcohol</li><li>Medicatie/drugs&nbsp;</li><li>Zacht beddengoed/matras ivm stikken</li><li>Op bank of stoel&nbsp;</li></ol>
Wat zeggen voorstanders voor bedsharing?Snellere reactie op geluid baby <br><br>én <br><br>korte check-in momentjes --&gt; minder verstoring slaap
Wat zegt McKenna over samen slapen?Makkelijk borstvoeden + {borstvoeden --&gt; alerter --&gt; wiegendood voorkomen} + {fles --&gt; gevaar wiegendood}<br><br>Minder huilen<br><br>Beter slapen&nbsp;<br><br>Betere ouduer-kind band<br><br>Co-regulering hartslag, zuurstof en temperatuur&nbsp;<b>maar</b>&nbsp;vraagtekens want babyhartslag hoger dan mensenhartslag
Wat zeggen Blair et al. (2014) en Mileva-Seitz et al. (2016) over bedsharing?Onder juiste omstandigheden niet gevaarlijker<br><br>Mileva: geen ewijs voor positieve effecten van McKenna&nbsp;
Wat zeggen mensen voor bedsharing over gehechtheid?Veilige basis is nodig om te exploreren<br><br>Eerst samen slapen dus om daarna zelf te kunnen slapen<br><br><b>Veilige basis nodig voor zelf slapen komt niet overeen met slaapadviezen&nbsp;</b><br><br>
Wat zijn aandachtspunten in de advisering naar ouders over het samen slapen?<ul><li>Verbieden niet handig (ouders gaan denken dat samen slapen helemaal niet mag)</li><li>Niet samen slapen in stoel of bank (18x grotere kans wiegendood)</li><li>Informeren over gevolgen&nbsp;</li><li>Compromis is een aanschuifbed&nbsp;</li><li>Verbanden die gevonden zijn zijn niet altijd causaal</li></ul>
Wat wordt er vanuit gehechtheidstheorie gedacht over slapen?Alleen slapen gevaar voor gehechtheid<br><br>Biologisch gezien logisch kinderen bang donker&nbsp;<br><br>Schaadt gehechtheidsrelatie
Welke conclusies over slaapproblemen en gehechtheid volgen uit onderzoeken?1. Singapore India: alleen slapen - meer nachtmerries + slaapproblemen<br><br>2. Alleen slapen -&gt; meer hulpmiddelen inslapen<br><br>3. Kibboets: collectief overnachtende kinderen 's nachts genegeerd -&gt; significant vaker onveilig gehecht --&gt; cry it out niet aan te raden negatieve effecten op gehechtheid en zelfstandigheid<br><br>4. Verschillende studies: geen verband tussen slaap-aanpak en type-gehechtheid&nbsp;<br><br>5. Mileva-Seitz et al. (2016) alleenslaper 20% meer kans onveilige hechting&nbsp;<br><br>Sensitiviteit verklaart ook klein gedeelte type gehechtheid.
Hoe is het onderzoek van Mileva-Seitz et al. (2016) naar alleenslapers vs. samenslapers uitgevoerd?550 moeder-kind paren<br><br>Hechting gemeten met SSP&nbsp;<br><br>Reden samen slapen bepalend voor type gehechtheid&nbsp;<br><br>2 tot 3 keer / week samen slapen vaker onveilig gehecht&nbsp;<br><br>Waarschijnlijk vaker veel huilen en reactive bedsharing&nbsp;
Wat zegt onderzoek over medicatie bij inslapen baby?Korte termijn werking, mogelijke bijwerkingen
Welke interventies zijn bekend om slaapproblemen aan te pakken?<ol><li>Unmodified extinction&nbsp;</li><li>Graduated extinction&nbsp;</li><li>Extinction with parental presence</li><li>Faded bedtime</li><li>Positive behavior methods&nbsp;</li><li>Regelmaat</li></ol>
Wat is unmodified extinction en wie staan hier achter? Wat is de claim van de methode?Baby negeren, cry-it-out<br><br>Holt en Ford staan er achter&nbsp;<br><br>Claim: huilen vermindert per dag | stopt binnen week
Wat is een nadeel van cry-it-out?Ouders vinden het onnatuurlijk / onacceptabel.&nbsp;
Wat zijn positieve effecten die studies hebben gevonden bij cry-it-out?<ol><li>Minder depressie moeder</li><li>Meer vertrouwen ouders in kunnen</li><li>Ouders meer tevreden met huwelijk&nbsp;</li></ol>
Wat is&nbsp;<b>graduated extinction</b>&nbsp;en wat is de bedoeling hiervan?Baby laten huilen, wel checken&nbsp;<br><br>Intervallen tussen check-in steeds langer<br><br>Bedoeling: baby leert self-soothing&nbsp;
Wat is een voordeel van graduated extinction? Wat is een nadeel?Voordeel: Methode is makkelijk voor ouders<br><br>Nadeel: Duurt lang voordat huilen voorbij is&nbsp;
Wat is extinction with parental presence en wat zegt het onderzoek?In kamer blijven maar zo min mogelijk interactie<br><br>Weinig onderzoek gedaan, lijkt te werken na 7 tot 10 dagen
Wat is faded bedtime?Pas naar bed als baby moe.<br><br>Baby laten wennen aan bepaalde routine bijv. bad, massage, insmeren, knuffelen, slaapliedje, voorlezen, etc.&nbsp;<br><br>Elke dag routine iets eerder.&nbsp;
Wat vindt Mindell (2009) over de faded bedtime?Met routine vallen baby's makkelijker in slaap.<br><br>Minder wakker worden.<br><br>Moeders vrolijker.
Wat zijn positive behavior methods met slapen en wat is het effect?Gedragsmatige manieren om problemen aan te pakken bijv. ondersteunen, belonen, routines.<br><br>Effect: minder effectief dan limit setting methoden, makkelijker vol te houden.
Wat schrijft St James-Roberts in zijn boek over slapen?Regelmaat zorgt voor doorslapen bij 12 weken.<br><br>Structured parenting vermindert nachtwaken en signaling na 6 weken.&nbsp;<br><br>Niet negeren, meteen reageren (huilen).<br><br>Verschil dag en nacht moet duidelijk gemaakt worden (door bed leggen en voeding te timen).
Wat volgt uit follow-up studie a.d.h.v. James-Roberts slaapadviezen?Ouders na negen maanden meer tevreden minder medische hulp vragen voor slaapproblemen.
Wat zegt James-Roberts over ouders die het kind veel nabijheid geven tegenover limit-setting en gedeeltelijk samen slapende ouders?Proximal care = vaker wakker dan limit-setting en deels samen slapen&nbsp;
Welke interventies zijn volgens Nederlands Centrum Jeugdgezondheid effectief om slaapproblemen te verminderen?<ol><li>Ongemodificeerde uitdoving</li><li>Uitdoving aanwezigheid ouders</li><li>Graduele uitdoving</li><li>Positieve routines en geleidelijk veranderen bedtijd</li></ol>
Wat voor kritiek is er op de richtlijn van Nederlands Centrum Jeugdgezondheid voor interventies gericht op slaapproblemen verminderen?&nbsp;<ol><li>Ouders kunnen twijfelen aan geadviseerde interventies</li><li>Interventies sluiten vaak niet aan bij sensitief ouderschap</li><li>NCJ-richtlijn bespreekt niet alle mogelijke interventies</li><li>Parent-centered, maar child-centered manieren moeten beschikbaar zijn&nbsp;</li></ol><div><br></div><div>Er is geen balans tussen effecten en nadelen:</div><div>baby's slapen langer</div><div>ouders ervaren meer stress</div><div>welzijn moeders verbeterd niet</div><div>geen match met sensitiviteit en ontwikkelen basisvertrouwen&nbsp;</div>
Welke aspecten moeten volgens critici toegevoegd worden aan de NCJ richtlijn?<ol><li>Herkennen signalen van&nbsp;<b>individuele&nbsp;</b>kind</li><li>Kennis + acceptatie variaties in slaapritme</li><li>Zorg voor ouders&nbsp;</li><li>Ouders moeten zelf reactie kunnen kiezen&nbsp;</li></ol>
Welke soorten&nbsp;<i>min</i>&nbsp;waren er vroeger en wat deed de min?Min gaf borstvoeding.<br><br>Huismin, loopmin, baby farming&nbsp;
Wat deed de loopmin?Min kwam langs aan huis
Wat deed de huismin?Min woonde thuis&nbsp;
Wat is baby farming in min context?Kind naar boerenland om gevoed te worden voor 2 jaar
Wat ging er mis bij baby farming van de min?Kind ging vaak dood binnen die twee jaar&nbsp;
Wat waren in NL redenen voor de min die met lichaam te maken hadden?Seks schadelijk voor moedermelk, te weinig melk, borstontsteking, vrouwen stierven aan kraambed&nbsp;
Wat waren redenen voor de min die met leefstijl te maken hadden in NL?Borstvoeden slecht voor status en stond luxeleven in de weg
Waarom kreeg de elite meer kinderen?Borstvoeden stelde ovulatie uit<br><br>Werd gezien als voorbehoedsmiddel<br><br>Maar elite deed borstvoeding niet zelf&nbsp;
Welke ontwikkeling kwam 1900 rondom borstvoeding?Flesvoeding op de markt<br><br>Borstvoeden werd not done, min verdween&nbsp;
Wat werd in onderzoek in de jaren 70 gezegd over baby's voeden?Borstvoeding voor gezondheid en emotionele band.&nbsp;<br><br>Niet op schema maar naar eigen idee.&nbsp;
Welke lichamelijke redenen geven moeders om te stoppen met borstvoeden.Te weinig melk, pijn, melk niet op gang, ziekte
Welke praktische redenen geven moeders om te stoppen met borstvoedenWerk, drinktechniek baby werkt niet, slechte ervaring, zodat vader kan voeden
Wat is een kanttekening bij onderzoek naar stoppen met borstvoeding?Zelfrapportage is onderhevig aan sociale wenselijkheid.
Wat kwam uit het PROBIT onderzoek van Kramer et al. (2001)?Toejuichen borstvoeding -<i>samenhang</i>- langer borstvoeding geven -<i>relatie</i>- minder maag-en darminfecties en minder eczeem.
Wat is een kanttekening bij PROBIT-onderzoek?Na 6,5 waren effecten verdwenen.<br><br>Positief effect op cognitie bleef, maar kan niet alleen toegeschreven aan borstvoeding.&nbsp;
Wat is onderzocht over de effecten van borstvoeden Top moeder-kind relatie?Jansen, de Weerth en Riksen-Walraven (2008): geen bewijs positief effect kwaliteit moeder-kind relatie<br><br>
Wat is onderzocht over de effecten van borstvoeden op sensitiviteit en gehechtheid?Tharner et al. (2012): langer borstvoeden&nbsp;<i>samenhang</i>&nbsp;veilige hechting en meer sensitiviteitsgedrag.
Borstvoeding in ontwikkelingslandenVoorkomt 13% van de sterfgevallen&nbsp;
Wat is de samenhang tussen flesvoeding en mishandeling door moeders?5x hogere kans op mishandeling met name verwaarlozing&nbsp;
Wat zeggen onderzoekers over borstvoeding en co-sleeping in relatie tot SIDS?McKenna: beschermende werking tegen SIDS<br>Bartick et al. (2022): Geen borstvoeding&nbsp;<i>verband&nbsp;</i>hogere kans SIDS
Wat is een lichamelijk voordeel van borstvoeding geven volgens Victoria et al. (2016)?Minder kans borstkanker, eierstokkanker, diabetes type 2
Hoe lang moeten moeders borstvoeding geven?Tot 6 maanden voor optimale groei en ontwikkeling<br><br>WHO zegt tot minimaal 2 jaar<br><br>Geen bewijs voor negatief effect langer borstvoeden tot bijv. 8 jaar&nbsp;
Welke vier criteria zijn er voor het starten van&nbsp;<b>bijvoeding</b>?<ol><li>Meer nodig dan melk</li><li>Motorisch ontwikkeld&nbsp;</li><li>Spijsvertering kan het aan</li><li>Goede timing</li></ol>
Waarom is goede timing van bijvoeden belangrijk?Te vroeg of laat gerelateerd aan ontwikkelen allergie
Anna wil haar kindje van 4 mnd. gaan bijvoeden. Wat zegt de literatuur hier over? En de WHO?&nbsp;WHO zegt: pas vanaf 6 mnd, dus niet doen. Literatuur: kan va. 4 tot 6 mnd.
Denise wil haar kindje van 2 mnd. bijvoeden. Wat is je advies en waarom?Niet doen, want spijsvertering is voor 4 mnd. niet klaar voor vast voedsel.&nbsp;
Laura geeft nog borstvoeding en haar kindje wordt bijna 4 maanden. Ze wil meer informatie over wat de voordelen zijn van vroeg beginnen met bijvoeden. Wat vertel je haar?Va. 4 maanden staan baby's meer open voor nieuwe smaken dan 5-6 maanden.<br><br>Jonger starten is gerelateerd aan beter accepteren van groente.
Frederique geeft haar kindje groente als eerste hapje. Ze wil weten of dat een goed idee is volgens onderzoek. Wat kan je haar vertellen?Barents et al. (2014) vonden dat na 12 mnd. kinderen inderdaad meer groente eten, maar na 23 mnd. verdween het effect.<br><br>De studie Baby's eerste hapjes vond ook dat het effect verdween, al na 12 mnd.&nbsp;<br><br>Het is lastig te zeggen of het een goed idee is dus, want het effect dooft uit, maar op korte termijn aten de kinderen meer groente.
Ben en Marie voeden hun baby volgens de Rapley methode, ook wel Baby Led Weaning methode. Wat houdt dit in?De baby eet zelf met de lepel en bepaalt hoeveelheid en tempo.
Wat zijn voordelen van de Rapley methode?Kleinere kans om te veel te eten, minder dwingende ouder, kind went aan de pot thuis.
Wat zijn nadelen van de Rapley methode?Baby kan verslikken/stikken, de pot schaft niet altijd geschikte babymaaltijd, starten vanaf zes maanden.
Ben en Marie willen weten of de Rapley methode bewezen effectief is. Ze willen ook alternatieven weten of de baby het tempo en de hoeveelheid te laten bepalen. Wat geef je ze mee?Het is nog onduidelijk, resultaten zijn inconsistent. Alternatief kan responsief voeden zijn.
Een student komt blij naar je toe om te laten weten dat interventies goed helpen; er wordt namelijk steeds meer groente gegeten! Wat voor nuances kan je geven?<ol><li>Bij risicogroepen is dit nog niet zo (lager opgeleiden bijv.)</li><li>Meer dan de helft van de ouders oefent druk uit op hun 1-3jarige</li><li>25-50% van de ouders rapporteert problematisch eetgedrag (picky eating)&nbsp;</li></ol>
Welke manieren zijn er om het eten van groente te bevorderen (niet praktische tips)?Flavour-Flavour learning, Flavour-Nutrient learning, Repeated exposure
Wat is flavour-flavour learning?Groente combineren met smaak die al lekker is&nbsp;
Wat is flavour-nutrient learning?Voedingswaarde verhogen van iets wat het kind lust (soep met groente, pastasaus van groente, etc.)
Welke manier (geen praktische tip) is het effectiefst om eten van groente te bevorderen?Repeated exposure, (10-15 keer).
Ben en Janet willen praktische tips om hun kindje groente te laten eten. Wat kan je ze adviseren?<ol><li>Verschillende groente aanbieden en laten kiezen&nbsp;</li><li>Verspreid kansen over de dag</li><li>Betrek het kind bij koken</li><li>Maaltijd gezellig maken</li><li>Aansluiten bij kind</li><li>Geduld hebben en loslaten&nbsp;</li></ol>
Wat is de boodschap van positive parenting?Ouders moeten het unieke karakter en temperament van het kind accepteren.
Welke vier aspecten staan centraal bij positive parenting?Begrijp, waardeer, accepteer, pas je aan.
Welke port of entry hoort bij positive parenting?Redefine. Pas je overtuigingen aan.&nbsp;
Wat is het verschil tussen Freud en Jung wat betreft de twee persoonlijkheidstypes intro en extrovert?Freud zegt er zijn twee, maar Jung zegt het is een schaal.
Wat zegt Jung over innate sensitiveness?Aangeboren sensitiviteit maakt sommige mensen gevoeliger voor gevolgen van adversive childhood experiences.
Wat is de boodschap van Thomas &amp; Chess met hun onderzoek naar temperament in de jaren 50?Eigenschappen van kind deels aangeboren. Ouders moeten zich aanpassen aan hun kind.&nbsp;
Welke negen factoren die het temperament van een kind bepalen kwamen uit het onderzoek van Thomas &amp; Chess?&nbsp;<ol><li>Activity</li><li>Rhythmicity</li><li>Initial reaction</li><li>Adaptability</li><li>Sensitivity</li><li>Intensity of emotional reaction</li><li>Mood</li><li>Distractability</li><li>Persistence</li></ol><div>AcRIAd SIeM DP</div>
Tot welke drie groepen kinderen zijn de negen factoren voor temperament van Thomas &amp; Chess te reduceren?<ol><li>Makkelijk</li><li>Moeilijk</li><li>Diesel</li></ol>
Welke twee typen kinderen onderscheidt Kagan als het gaan om temperament?Hoogreactieve kinderen die verlegen en angstig zijn (15-20%)<br>Laagreactieve kinderen die verkennend zijn (35-40%)
Welke drie theorieën die reacties van kinderen kunnen verklaren noemt Pluess (2015)?<ol><li>Differential Susceptibility Theory</li><li>Biological Sensitivity to Context&nbsp;</li><li>Sensory Processing Sensitivity</li></ol>
Wat is Differential Susceptibility Theory?Gevoeligheid kind genetisch bepaald en beïnvloedbaar vanaf de conceptie
Wat is Biological Sensitivity to Context?Gevoeligheid kind ontwikkelt n.a.v. ervaringen
Wat is Sensory Processing Sensitivity?Gevoeligheid = persoonlijkheidseigenschap
Wat is het diathese-stress/dual-risk model?Stoornis wordt ontwikkeld als combi aanleg en stress door omgeving een drempelwaarde overschrijdt
Wat is het verschil tussen het diathese-stress/dual-risk model en het differential susceptibility model?Diff. susceptibility model zegt dat ongevoelige kids hetzelfde ontwikkelen en alleen bij gevoelige kids het afhankelijk is van omgeving. Kan dus ook extra positief zijn bij positieve omgeving.
Wat is differentiele ontvankelijkheid binnen de opvoeding?Sommige kinderen gevoeliger voor opvoedingsomstandigheden.
Marjan haar zoon Bas is HSP en ze vraagt zich af waarom hij neurotisch is. Wat kan je als verklaring geven?Door negatieve ervaringen in de kindertijd kan het zijn dat Bas nerveus reageert en spanningen heeft.&nbsp;
Waar staat DOES voor ontwikkeld door Aron &amp; Aron?4 kenmerken HSP:<br><ol><li>Diepgaande verwerking</li><li>Overstimulatie</li><li>Emotionele intensiteit</li><li>Sensorische sensitiviteit&nbsp;</li></ol>
Wat houdt de BABA-methode van Bergsma in?<ol><li>Begrijp&nbsp;</li><li>Accepteer</li><li>Begrens&nbsp;</li><li>Alternatief&nbsp;</li></ol>
Wat stelt de Rejection Sensitivity Theory?HSP kinderen verwerken vroege negatieve ervaringen dieper = grotere impact.&nbsp;
Wat is het gevolg van de Rejection Sensitivity Theory?Kind is bang voor afwijzing of dreigin
Wat is volgens Gallitto (2015) een effect van positive parenting?Minder externaliserend probleemgedrag. Moeilijke kinderen net zoveel probleemgedrag als makkelijke door positive parenting.
Wat is goodness of fit?&nbsp;Thomas &amp; Chess (1977)<br><br>Optimale ontwikkeling kind = temperament en omgeving matchen.
Wat bleek uit onderzoek naar het goodness of fit model (Hipson &amp; Séguin, 2017)?Begrijpen dat niet alle kinderen hetzelfde reageren op omgeving = eerste stap in richting bieden optimale opgeving voor opgroeien.
Wat is differentiële ontvankelijkheid bij mediaopvoeding?Ene kind is ontvankelijker voor media-effecten dan andere kind.
Welke vier stijlen ken je van opvoeding?Permissief, verwaarlozend, autoritair en autoritatief
Welke twee aanpakken zijn er qua media-opvoeding?Restrictief vs Actief&nbsp;
Wat is een restrictieve aanpak bij mediaopvoeding?Bepaalde media verbieden, maximale schermtijd, locatie beperken.
Wat is een actieve aanpak bij media opvoeding?Communicatie over mediagebruik
Wat werkt goed bij een actieve aanpak van mediaopvoeding? Noem 3 dingen.Soms werkt het om fictieve aard (factual) te benadrukken<br><br>Vaak werkt het afkeurend commentaar (evaluative) te geven.<br><br>Empathie aanmoedigen bij slachtoffers om media-effect te verzwakken.
Je hoort over een kind uit 1960 dat allerlei heftige nieuwsartikelen leest. In het kader van wat je geleerd hebt, is dit vreemd? Wat als het kind in 1989 was geboren?Nee, in 1960 raakte men van mening dat kinderen voorbereid moesten worden op de realiteit.<br><br>In 1980 werd men weer van mening dat kinderen beschermd moesten worden, dan zou het dus minder passend zijn.
Wat kan een reden zijn dat kinderen halverwege de 20e eeuw zich volwassener gedroegen?Ze kregen een TV in de woonkamer en zagen en hoorden dingen waar ze eerder niks van wisten.
Wat is de injectienaald theorie?Vanaf 1920 hadden radio en films een grote en uniforme invloed op het publiek, dus ze hadden een gelijke invloed op ieder individu alsof het met een injectienaald in ze werd gespoten.
Wat is het Differential Susceptibility to Media Effects Model van Valkenburg &amp; Peter's (2013)?Het model beschrijft hoe verschillen in het kind en de omgeving invloed hebben op het effect van media.
Welke drie dingen hebben invloed op media-effect volgens Valkenburg &amp; Peter?Hoe het kind in elkaar zit (dispositional)<br><br>Hoever het kind is in de ontwikkeling (developmental)<br><br>Hoe de omgeving omgaat met media (social)
Waar hebben dispositie, ontwikkeling en sociale omgeving invloed op bij mediagebruik?Op wat het ziet, welk type media, op de reactie van het kind (cognitief, emotioneel, excitatie) en op de effecten van media.
Bart maakt zich zorgen of hij zijn dochters moet beschermen tegen reclames. Wat is je advies?Voor fysieke gezondheid is eetgewoonte eigenlijk belangrijker. Ook voor het zeuren om iets te kopen is reclame niet de enige boosdoener.<br><br>--&gt; Maak de kinderen bewust van reclames.
Marja's dreumes Sam kijkt naar educatieve media. Ze vraagt zich af of dit goed is voor de schoolprestaties later. Wat zegt het onderzoek?Ze leren meer van face-to-face. Uit onderzoek bleek dat bij DVD voor woordenschat de kinderen die het keken minder woordenschat hadden, maar misschien doordat ouders minder met ze praatten?
Marjon's kind gebruikt een Computer-Assisted Instruction voor rekenen. Ze vraagt of dit een goed effect zal hebben. Wat kan je haar adviseren?Bij rekenen is het effect wisselend, blijkt uit onderzoek. Op taal heeft het in ieder geval een positief effect.
Een ouder die altijd de TV aan heeft thuis komt langs bij het consultatiebureau met de vraag of dit een negatief effect heeft op de ouder-kind relatie. Wat is je advies?Er is wel samenhang met minder lang aandacht bij spel en een slechtere ouder-kind relatie, maar het is onduidelijk welke richting het verband op staat en lastig te zeggen of het dus echt zo is.&nbsp;
Wat is de reductie-hypothese omtrent mediagebruik?Hoe meer media-gegbruik, hoe slechter de schoolprestaties.
Martine wil weten wat het effect van digitale media op de schoolprestaties van haar dochter Lily is. Wat kan je haar meegeven?Effecten hangen af van het type media. Gebruikt Lily het compulsief? Dit kan schoolprestaties in de weg zitten. Gebruik apps met oefening en gepersonaliseerde feedback om schoolprestaties te bevorderen.
De dochter van James gamet veel en ziet daar ook vaak agressie. Hij wil weten of dit de kans op agressie bij zijn kind verhoogt. Wat kan je meegeven?Het hangt er van af of:<br>Ze zich kan identificeren met de dader<br>Het geweld beloont/gestraft wordt<br>Het zonder pijnlijke gevolgen wordt laten zien<br>Er opzwepende geweldsbeelden zijn
Van welke factoren is het effect van mediageweld afhankelijk?Type (documentaire, sensatie), kenmerken en omgeving van het kind, agressie door voorbeeld of frustratie?
Boris speelt veel gewelddadige games zoals Call of Duty. Zijn moeder maakt zich zorgen en vraagt het consultatiebureau wat onderzoeken hierover zeggen. Wordt hij agressiever van dit soort spellen?Meta-analyses laten een verband zien, maar de richting is onduidelijk. Ook kunnen kinderen agressief worden van niet-gewelddadige spellen. (Bijv. verliezen of maximale schermtijd is bereikt).
Wat werd er gedaan bij het Bobo-doll experiment?Groep 1: vrouw mishandelt opblaaspop, prijzend commentaar wordt gegeven.<br><br>Groep 2: zelfde fragment maar afkeurend commentaar.&nbsp;<br><br>Groep 3: geen commentaar.&nbsp;<br><br>Kinderen komen in ruimte met dezelfde pop.<br><br>Groep 2 minder agressief.&nbsp;<br><br>Conclusie: actieve monitoring helpt.
Cees kijkt graag enge films en soms kijken zijn kinderen stiekem een beetje mee. Hij vraagt zich af of ze hier banger van worden. Wat zou je hem meegeven?Het klopt dat kinderen banger worden door het zien van enge dingen. Pas actieve monitoring toe en scherm je kind af voor enge dingen.
Welke factoren vergroten de angst voor mediageweld op niveau van het kind (5) en de media zelf (3)?<b>Het kind</b><br>Lager cognitief ontwikkelingsniveau, groter empathisch vermogen, temperament, sekse, aansluiting bij bestaande angsten<br><br><b>De media zelf</b><br>Overeenkomst met werkelijkheid, geografische nabijheid mediagevaar, spannende muziek/geluid<br><br>
Wat is intervention mapping?Een methode om systematisch een evidence-based interventie te bouwen.&nbsp;
Wat is het doel van intervention mapping?De effectiviteit maximaliseren en beschermen tegen type 3 fouten.
Wat is een type 3 fout?De interventie flopt omdat het ontwerp slecht is en het niet aansluit bij de doelgroep.
Wat zijn de 5 kerningredienten van intervention mapping?<ol><li>Ecologische aanpak</li><li>Doelgroep betrekken</li><li>Theorie (gedragsverandering)</li><li>Wetenschappelijk bewijs&nbsp;</li><li>Cumulatief en iteratief</li></ol><div>EdTwC = Edward Twilight Cullen</div>
Wat zijn de zes stappen van intervention mapping?<ol><li>Needs assessment</li><li>Doel formuleren&nbsp;</li><li>Behavior change techniques kiezen&nbsp;</li><li>Interventie maken</li><li>Goede uitvoering</li><li>Evaluatie</li></ol><div>ND-BIG-E = Nederland Doet Big Eierbal&nbsp;</div>
Wat zijn determinanten van gezondheidsgedrag?<ol><li>Risico's van niet X doen</li><li>Ernst van Y</li><li>Kans op Y bij geen X</li><li>Helpt X?</li><li>Barrières</li><li>Voordelen van X</li><li>Overtuiging of X hoort</li><li>Mening over X&nbsp;</li><li>Kunnen van X</li></ol><div>Rizz en Kans helpen Bvo Mensen Kunnen&nbsp;</div>
Welke ecologische niveaus zijn er? (Bronfenbrenner)<ol><li>Interlandelijk</li><li>Landelijk</li><li>Gemeenschap</li><li>Familie/organisatie</li><li>Interpersoonlijk</li><li>Individueel&nbsp;</li></ol>
Welke twee soorten doelen zijn er bij intervention mapping?<ol><li>Change objectives</li><li>Performance objectives</li></ol>
Wat zijn performance objectives?Concrete gedragingen, tussenstappen die de ouders moeten gaan doen.&nbsp;
Wat zijn change objectives?Volgt uit het per PO kijken naar determinanten. De doelen van de interventie.&nbsp;
Welke behavior change techniques (3) vonden Taylor et al. (2013)?<ol><li>Skills verbeteren + self-monitoring</li><li>Info over consequenties</li><li>Barrières identificeren</li></ol>
Welke twee groepen vond Gonzales (2021) bij voorkeuren van ouders over het overbrengen van interventies?<ol><li>Face-to-face groep</li><li>Liever online groep</li></ol>
Uit welke mensen bestond de liever online interventies groep?Vaders, niet-religieuze mensen, mensen met dochters, full-time werkers.
Wat waren 4 kenmerken van de liever online interventies groep?<ol><li>Meer zelfvertrouwen over opvoeding</li><li>Minder probleemgedrag kind</li><li>Betere inschatting ouder-kind band</li><li>Psychologisch welzijn beter&nbsp;</li></ol>
Wat is het effect (4) van het kijken van SEIM op tieners?<ol><li>Instrumentele houding t.o.v. seks;</li><li>Seksuele scripts gebaseerd op porno;</li><li>Vrouwen als lustobject zien;</li><li>Seks los zien van romantiek.</li></ol>
Boris zijn homoseksuele zoon stuurt sexy selfies rond, heeft hij gehoord. Hij maakt zich zorgen of dit gevaarlijk is en of het wijst op een gebrek aan zelfrespect. Wat kan je hem vertellen?Zijn zoon valt in de risicogroep voor grooming en het sturen van die selfies is een voorspeller voor een negatief lichaamsbeeld, niet zozeer slecht zelfrespect.
Op welke groepen zou preventie van grooming zich moeten richten?Homoseksuelen, misbruikte jongeren, tieners die risicovol gedrag laten zien.
Arno wil weten wat de beste opvoedstrategie is m.b.t. seks voor zijn twee tienerjongens. Wat adviseer je?Autoritatieve stijl, open communicatie over normen en waarden. Dit kan leiden tot minder riskant gedrag en later starten met seks.
Martin rookt en heeft zelf de filosofie dat als hij niet moeilijk gaat doen over roken tegen zijn kinderen dat ze niet zullen gaan roken omdat ze het dan minder interessant vinden. Klopt dat?Nee, als ouders zelf roken of als ze niet moeilijk doen over roken is de kans groter dat het kind gaat roken tijdens de adolescentie.
Twee ouders discussieren over een strategie om het roken en drinken van hun kinderen te voorkomen. De een denkt dat het monitoren en regels stellen belangrijk is, de ander denkt dat het belangrijk is om je kind zo vrij mogelijk te laten. Wie heeft meer gelijk?In principe lijkt het erop dat monitoren en regels stellen wel helpt, maar een goede ouder-kind relatie is ook belangrijk als buffer en als die slecht is weten ouders niet eens dat hun kind rookt/drinkt.&nbsp;
Michiel van 16 wil weten wat sociale media nou zo aantrekkelijk maakt voor zijn werkstuk. Wat kan je hem meegeven (6 kenmerken)?Het geeft een gevoel van controle, door:<br><ol><li>Asynchroniteit: niet meteen hoeven reageren</li><li>Anonimiteit</li><li>Toegankelijkheid</li><li>Bereikbaarheid</li><li>Leukste versie van jezelf laten zien</li><li>Verspreiden van content&nbsp;</li></ol>
Ariel gebruikt veel social media, haar ouders willen haar goed opvoeden maar weten eigenlijk weinig van de gevolgen van dat zij constant online is. Wat kun je hen meegeven (4)?<ol><li>Nooit meer niks doen&nbsp;</li><li>Minder live sociaal contact</li><li>Minder live contact binnen het gezin</li><li>Nieuwe skills ontwikkelen</li></ol><div>Weinig onderzoek naar compulsief gebruik social media.</div>
Jordan heeft een gameverslaving. De ouders van Jordan komen bij het consultatiebureau om hulp te vragen. Hij wordt erg agressief en heeft woedeuitbarstingen. Ze willen toch dat hij niet constant aan het gamen is. Wat adviseer je?Niet de uitbarstingen uit de weg gaan, het spelen zal verergeren zonder ingrijpen. Instellen van regels rond schermtijd is effectief.&nbsp;
Wat is social domain theory?Effectiviteit van regels hangt af van of de adolescent de ouder in dat specifieke domein als legitiem beschouwt.&nbsp;
Anna wil weten waarom haar puberende dochter haar bijna niks vertelt. Wat voor vragen (2) zijn goed om te stellen aan haar om het probleem in kaart te brengen?Heeft u het idee dat u uw dochter pusht of te veel doorvraagt? Dit kan leiden tot minder disclosure.&nbsp;<br><br>Eten jullie veel samen aan tafel?
Welke twee positieve effecten heeft frequent samen dineren?1. Bij meisjes: minder drugs, minder vaak weglopen.<br>2. Bij jongens: minder vechten, slopen, stelen, minder roken, minder blowen, minder weglopen en minder binge drinken.
Wat is het dual systems model? Wat is het gevolg van dit model?&nbsp;Bij adolescenten gaat de sociaal emotionele ontwikkeling sneller dan de ontwikkeling van cognitive control. Daarom is er meer riskant gedrag, doordat er beloning voor is, zonder besef van consequenties.
Wat is de self determination theory?Er zijn 3 basisbehoeften:<br><ol><li>Autonomie</li><li>Competentie</li><li>Verbindtenis&nbsp;</li></ol>
Op welke twee pijlers is sensitively attuned parenting gestoeld?Positive engagement en positive adolescent outcomes.
Wat is parental psychological control?Als laatste redmiddel controle uitoefenen via bijvoorbeeld manipulatie of dwang.&nbsp;
Wat zijn 5 gevolgen van PPC (parental psychological control)?<ol><li>Concentratieproblemen, slechte time management, oppervlakkig leren --&gt; slechte schoolprestaties.</li><li>Minder peer support</li><li>Meer sociale angst en agressie</li><li>Verplicht voelen te gehoorzamen</li><li>Ouders nadoen qua manipulatie en agressie</li></ol>