José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda
Introduksyon
 Ang Noli Me Tangere ay isang
nobelang isinulat ni Jose Rizal at
inilathala noong 1887, sa Europa.
Hango sa Latin ang pamagat nito at
"huwag mo akong salingin(o
hawakan)" ang ibig sabihin nito.
 Kinuha
ito ni Rizal sa ebanghelyo ni
Juan: 20: 13-17 sa Bibliya na tumutukoy
kung paano pinagsusuot ng mga
patalastas ang mga may ketong
upang lubayan sila ng mga
nakakasalubong nila. Mas madalas
itong tinatawag na Noli; at ang salin sa
Ingles nito ay Social Cancer.
Unang nobela ni Rizal ang Noli Me
Tangere. Inilathala ito noong 26
taong gulang siya. Makasaysayan
ang aklat na ito at naging
instrumento upang makabuo ang
mga Pilipino ng pambansang
pagkakakilanlan.
Sa di-tuwirang paraan,
nakaimpluwensiya ang aklat ni
Rizal sa rebolusyon subalit si Rizal
mismo ay isang nananalig sa isang
mapayapang pagkilos at isang
tuwirang representasyon sa
pamahalaang Kastila. Sinulat sa
wikang Kastila ang Noli, ang wika
ng mga edukado noong panahong
yaon.
Sinimulan ni Rizal ang
nobela sa Madrid,
Espanya. Kalahati nito ay
natapos bago siya umalis
ng Paris, at natapos ito sa
Berlin, Alemanya. Inilaan
ni Vicente Blasco Ibáñez,
isang bantog na
manunulat, ang kaniyang
serbisyo bilang tagapayo
at tagabasa.
Bumuo ng kontrobersya
ang nobelang ito kung
kaya't pagkatapos
lamang ng ilang araw na
pagbalik ni Rizal sa
Pilipinas, tinanggap ni
Gobernador-Heneral
Terrero sa Malacañang at
inabisuhang puno ng
subersibong ideya ang
Noli.
Pagkatapos ng usapan,
napayapa ang liberal ng
Gobernador
Heneral
ngunit nabanggit niya na
wala siyang magagawa
sa kapangyarihan ng
simbahan na gumawa ng
kilos laban sa nobela ni
Rizal.
Mahihinuha ang persekusyon sa kaniya
sa liham ni Rizal sa Litoměřice:
"Gumawa ng maraming ingay ang
libro ko; kahit saan, tinatanong ako
ukol rito. Gusto nila akong gawing
excommunicado dahil doon . .
.pinagbibintangan akong espiya ng
mga Aleman, ahente ni Bismarck,
sinasabi nila na Protestante ako, isang
Mason, isang salamangkero, isang
abang kaluluwa.
May mga bulong na gusto ko raw
gumawa ng plano, na mayroon akong
dayuhang pasaporte at gumagala ako
sa kalye pagkagat ng dilim ... “
Sinimulang sulatin ni Dr. Jose P. Rizal ang
mga unang bahagi ng "Noli Me
Tangere" noong 1884 sa Madrid noong
siya ay nag-aaral pa ng medisina.
Nang makatapos ng pag-aaral,
nagtungo siya sa Paris at doon
ipinagpatuloy ang pagsusulat nito. Sa
Berlin natapos ni Rizal ang huling
bahagi ng nobela, 1885.
Ang pagsusulat ng "Noli Me
Tangere" ay bunga ng pagbasa
ni Rizal sa "Uncle Tom's Cabin" ni
Harriet Beacher Stowe, na
pumapaksa sa kasaysayan ng
mga aliping Negro sa kamay ng
mga
panginoong
puting
Amerikano.
Inilarawan dito ang iba't ibang
kalupitan at pagmamalabis ng
mga Puti sa Itim. Inihambing
niya ito sa kapalarang sinapit
ng mga Pilipino sa kamay ng
mga Kastila.
Sa simula, binalak ni Rizal na ang
bawat bahagi ng nobela ay
ipasulat sa ilan niyang kababayan
na nakababatid sa uri ng lipunan
sa Pilipinas at yaon ay pagsasamasamahin niya upang maging
nobela. Ngunit hindi ito nagkaroon
ng katuparan, kaya sa harap ng
kabiguang ito, sinarili niya ang
pagsulat nang walang katulong.
Ipinaliwanag ni Rizal sa
kanyang liham sa
matalik niyang
kaibigang si Dr.
Ferdinand Blumentritt
ang mga dahilan
kung bakit niya
isinulat ang "Noli."
Ang lahat ng mga ito
ay maliwanag na
inilarawan sa mga
kabanata ng nobela.
Ang pamagat ng "Noli
Me Tangere" ay
salitang Latin na ang
ibig sabihin sa Tagalog
ay "Huwag Mo Akong
Salingin" na hango sa
Ebanghelyo ni San
Juan Bautista. Itinulad
niya ito sa isang bulok
sa lipunan na
nagpapahirap sa
buhay ng isang tao.
 Enero
2, 1884
Mayroong isang pagdiriwang ng mga
mag-aaral na Pilipino ng Central
University of Madrid sa Espanya.
Nakasama ni Rizal sina Jaena,
Valentin Ventura at ang
magkakapatid na Paternos.
 Enero
2, 1884
Iminungkahi ni Rizal sa kanyang mga
kasamang Pilipino sa Madrid na sumulat
sila ng isang nobelang hango sa
masamang kalagayan ng mga Pilipino sa
Pilipinas sa ilalim ng pamumuno ng Kastila
at ang lahat ay sumang-ayon.
Iminungkahi ni Rizal na pangkat sila upang
mailahad ang lahat ng pananaw.
 Ang
mungkahi ni Rizal na sumulat
“bilang pangkat” ng nobela ay
hindi natupad sapagkat ang iba,
sa halip na umpisahan ang
nobela ay nalihis ang perspektibo
at ukol sa babae na ang
naisusulat. Nalulong ang lahat,
maliban kay Rizal, sa sugal at
pambabae kaya napabayaan
ang napagkasunduan.
 1885
Inumpisahan ni Rizal ang pagsulat sa
nobela sa Madrid at natapos ang
unang kalahati. Pagkatapos ng
kanyang pag-aaral sa Unibersidad
Central de Madrid, ipinagpatuloy ni
Rizal ang pagsusulat ng nobela sa
Paris, Fransya kung saan natapos
niya ang ikawalang kalahati ng
nobela.
 April-June
1886
Sa loob ng mga buwan na ito,
tinapos ni Rizal ang novela sa
Wilhelmsfeld, Alemanya ngunit
wala pang pamagat.
 Disyemebre,
1886
Hindi napadalhan si Rizal ng perang
panggastos mula sa Pilipinas kaya
siya’y nagutom at nagkasakit. Sa
kanyang
pagkagutom,
siya
ay
dumadalo sa mga pagdiriwang nang
hindi
naman
inaanyaya
(gate
crasher).
 Disyemebre,
1886
Halos nawalan na siya ng pag-asa na
mailimbag ang nobela kaya napagisipang sunugin ito. Salamat na
lamang at dumating si Dr. Maximo
Viola, isang dating kamag-aaral na
siyang tumulong kay Rizal sa
pagpapalathala
ng
nobela
at
nagbigay ng pera upang matugunan
ang mgapangangailangan.
 Pebrero
21, 1887
Inayos ni Rizal ang orihinal na
manuskrito ng nobela upang
mahanda sa paglathala. Napili niya
ang bahay-palimbagan na BerlinerBuchdruckrei-Action-Gesselschaft.
Nagpalathala siya ng 2,000 sipi sa
halaga lamang ng P300.00.
 Mayo
5, 1887
Habang iniimprenta ang nobela ni
Rizal, saka lang siya nakapagdesisyon
ng pamagat para dito. Sa kanyang
sulat kay Felix R. Hidalgo, binanggit ni
Rizal na hinugot niya ang pamagat
na “Noli Me Tangere” sa Ebanghelyo
ni Lucas. Ngunit nagkamali si Rizal sa
pagbanggit ng pinagkunan dahil
nakuha niya ito sa Ebanghelyo ni
Juan, Kapitulo 20, versikulo 13-17.
 Ang
bahaging ito bibliya ay
nagsalaysay sa araw ng “Easter
Sunday,” ang ikatlong araw ng
kamatayan ni Kristo kung saan
nabuhay siya muli at nagkita sila ni
Maria Magdalena: “Huwag mo akong
salingin, dahil hindi pa ako
nakakaakyat sa aking Ama sa langit.”
 Marso
21, 1887
Inilabas na ang nobelang Noli Me
Tangere ni Rizal sa publiko sa
wikang Kastila.
 Marso
5, 1887
Sinulatan ni Dr. Antonio Ma. Regidor si
Rizal. Pinuri ni Regidor ang nobela
at inihambing pa sa Uncle Tom’s
Cabin at Don Quixote ng Espanya.
Hahatiin sa tatlong pangkat ang klase.
 Ano ang mga kondisyon ng lipunan sa
panahong isinulat ang Noli Me Tangere?
Magbigay ng patunay na ito ay umiiral
pa sa kasalukuyan. Ipakita ito sa
pamamagitan ng pagsasadula,
pagguhit at pag-awit.
Pangkat 1 Pagsasadula
Pangkat 2 Pagguhit
Pangkat 3 Pag-awit
Itatanghal pagkatapos ng 10 minutong
paghahanda.

Makininig
nang mabuti sa
mga tanong at isulat ang
sagot sa isangkapat na
papel.
 Basahin
at pag-aralan ang Kabanata
1-4 ng Noli Me Tangere.