O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Tizimli Tahlil fanidan Mustaqil ishi Variant 4. Guruh: 215 - 19 Topshirdi: Toshpulatov Suxrobjon Tekshirdi: Usmanova Nargiza Toshkent-2023 1-TOPSHIRIQ Variant 4. Internetdan foydalanib, sizni qiziqtirgan kompaniya yoki tashkilotda axborot va axborot tizimlaridan foydalanish bo‘yicha ma’lumotlarni qidiring. Tashkilot faoliyatini tahlil qiling. Tashkilot o‘z maqsadlariga erishish uchun texnologiyadan qanday foydalanishiga oid qisqa taqriz keltiring. OpenAI kompaniyasi, yuqorida belgilangan sana bo'yicha meni o'qitgan holda, axborot tizimlaridan o'z foydalanishini oshirib borayotgan yuqori texnologiyali kompaniyalardan biridir. OpenAI, axborot tizimlarini tuzatish va ulardan foydalanishning yana qiziqishga sazovor yuzini aniqlagan, inson kompyuter interfeysi (HCI) sohasidagi eng yangi yondashuvlaridan biridir. Bu kompaniya, boshqa kompaniyalarga o'xshash xizmatlarni ko'rsatish uchun axborot tizimlarini yaratishda ham ishtirok etadi. OpenAI, o'zining oson yordamchi tizimlarini yaratishda ham axborot tizimlaridan foydalanadi. Masalan, GPT-3 deb nomlangan eng katta axborot tizimini tuzatishda ham, undan kelib chiqadigan yordamchi tizimlarni yaratishda ham axborot tizimlaridan foydalaniladi. Shuningdek, OpenAI, axborot tizimlaridan o'z foydalanishini ma'lumotlar tahlilini oshirish va prognostika yaratishda ham muvaffaqiyatli bo'lgan. Ushbu sohada yaratilgan OpenAI's GPT-3 tizimi, boshqa tahlil va prognostik tizimlarga nisbatan yuqori natijalarga erishgan. Shuningdek, OpenAI, axborot tizimlaridan foydalanish orqali turli sohalar bo'yicha yaratilgan ko'plab tizimlar va o'yinlar yaratadi. Masalan, OpenAI yaratgan DALLE nomli tizim, rasmlardan matn yaratishga imkon beradi. Bu tizim, sifatli tasvirni ko'rsatishda ham yuqori natijalarga erishgan. Shu sababli, OpenAI kompaniyasi, axborot tizimlaridan foydalanishda eng yuqori texnologiyalarni ishlatadi va bu tizimlarni yaratishda ham ishtirok etadi. OpenAI kompaniyasi, Sun Microsystem va Google kabi katta texnologiya kompaniyalari tomonidan o'zlashtirilgan oddiy (OpenAI) nomli axborotni ishlab chiqarish va uni yuqori darajada texnologiyalar yordamida tahlil qilish maqsadida tashkil etilgan. Bu kompaniya o'z faoliyatida yuqori darajali mexanik ta'lim, tayyorlangan nazoratli o'rganish, so'z qayta ishlash, axborot izohlarini tahlil qilish, dastlabki ta'lim, yodlash va boshqa maqsadlarga erishish uchun xizmatlarni taklif qiladi. OpenAI, xususan, qilgan ta'lim va o'z-o'zini o'zgartiruvchi mexanizmlar yordamida maqsadlariga erishishga harakat qiladi. Bu, o'z-o'zini o'rganish va o'zlashtirishga qodir modellarning yaratilishi, axborot tahlil qilishning yuqori darajada avtomatlashtirilishi va boshqa yuqori darajali texnologiyalarni integratsiya qilishni o'z ichiga oladi. Bu ko'rsatkichlar OpenAI kompaniyasining maqsadlariga erishish uchun texnologiyadan foydalanishiga misoldir. Bundan tashqari, OpenAI kompaniyasi o'z kasblarining dunyosini yaxshiroq qilish uchun xizmatlarni taklif qiladi. Bu, yuqori sifatli tarjimonlik, yozuvchi ta'limi va elektron tijorat kabi xizmatlarini o'z ichiga oladi. Shuningdek, OpenAI kompaniyasi yuqori darajadagi umumiy maqsadlarga erishishni o'z ichiga olgan va yaxshi natijalar ko'rish uchun hamkorlik va hamkorlik tashkil qilishni xohlaydi. Xulosa: Internetdan foydalanib, OpenAI kompaniyasi axborot va axborot tizimlaridan foydalanish bo‘yicha ma’lumotlarni qidirib. Tashkilot faoliyatini tahlil qilib chiqdim. Bu kompaniya o'z faoliyatida yuqori darajali mexanik ta'lim, tayyorlangan nazoratli o'rganish, so'z qayta ishlash, axborot izohlarini tahlil qilish, dastlabki ta'lim, yodlash va boshqa maqsadlarga erishish uchun xizmatlarni taklif qiladi. OpenAI, axborot tizimlarini tuzatish va ulardan foydalanishning yana qiziqishga sazovor yuzini aniqlagan, inson kompyuter interfeysi (HCI) sohasidagi eng yangi yondashuvlaridan biridir. Bu kompaniya, boshqa kompaniyalarga o'xshash xizmatlarni ko'rsatish uchun axborot tizimlarini yaratishda ham ishtirok etadi. 2-TOPSHIRIQ 4-Guruh. Internetdagi moliyaviy manbalarini turkumlashgan web sayti. Keltirilgan manba bilan tanishib chiqing: https://pages.stern.nyu.edu/~igiddy/index.bak Guruhdagi har bir talaba rukn tanlab (‘General Finance and The Economy’, ‘Financial Markets’, ‘Company, Fund and Investment Research’, ‘Corporate Finance’, ‘Risk Management’, ‘International Finance’, ‘Newspapers & Magazines’, ‘Financial Associations’ va boshq.) keltirilgan ma’lumotlarni atroflicha tahlil qilib, eng ahamiyatlisini belgilab chiqishi talab qilinadi. Keltirilgan manba Stern NYU yuridik fakulteti professori Ian Giddy tomonidan tuzilgan veb-sayt hisoblanadi. Bu sayt, finans va iqtisodiyot sohasidagi ko'plab mavzular bilan bog'liq ma'lumotlarni jamlagan bo'lib, bu yo'nalishdagi talabalarga yordam berish uchun tayyorlangan. Har bir mavzu uchun ruknlar mavjud, masalan "Umumiy moliya va iqtisodiyot", "Moliya bozorlari", "Kompaniya, fond va investitsiya tadqiqotlari", "Korporativ moliya", "Risk boshqaruvi", "Xalqaro moliya", "Gazetalar va jurnallar", "Moliya assotsiyatsiyalari" va boshqalar. Sayt talabalariga yordam berish uchun ko'plab imkoniyatlar taqdim etadi va finans sohasida yangiliklarni kuzatuvchi bir nechta maqolalar ham jamlanadi. ‘General Finance and The Economy’ - Umumiy moliya va iqtisodiyot, ularning kelajakdagi o'zgarishlari va xabarlariga oid tadbirlar va ma'lumotlar barcha mamlakatlarda ahamiyatli masalalardir. Ularning bajarilishi va muvaffaqiyati bir mamlakatni rivojlantirish uchun juda muhimdir. Moliyaviy savdo, tijorat, kreditlash, pul siyosati, moliyaviy institutlar va hokimiyatlar, moliyaviy xavfsizlik, soliq siyosati va boshqalar kabi tushunchalar umumiy moliya va iqtisodiyotga kiradi. Iqtisodiyot olamidagi mamlakatlar o'rtasidagi aloqalarni oshirish, xususan, savdosotiq munosabatlarni rivojlantirish, xalqaro iqtisodiy aloqalar va jalb qiluvchi investitsiyalar mavjud bo'lishi uchun umumiy moliya va iqtisodiyotni mustahkamlashtirish muhimdir. Umumiy moliya va iqtisodiyot o'zida moliyaviy xavfsizlik, xalqaro iqtisodiy aloqalar, iqtisodiy integratsiya, sanoat, qishloq xo'jaligi, transport, banklar va boshqa sohalarga oid tushunchalar mavjud. Bundan tashqari, moliyaviy va iqtisodiyot sohasidagi yangiliklarni, yangi xabar va ma'lumotlarni kuzatib borish, ularga oid tahlillar va murojaatlar xizmat qiluvchi xizmatlar ham muhim ahamiyatga ega. ‘Financial Markets’ - Moliya bozori, moliyaviy asbob-uskunalar va moliyaviy resurslarning sotilish va xarid qilinishini oʻz ichiga olgan ommaviy tizimdir. Moliya bozori, kapital mablagʻlari, valyuta, ularning kreditlar, aksiyalar va boshqa turdagi moliyaviy taʼminotlar bilan shugʻullanadi. Moliya bozorlarida mijozlar, tadbirkorlar, xukuk egalar va valyuta tashkilotlari, hamda insonlar va hukumatlar moliyaviy operatsiyalarni amalga oshiradilar. Moliya bozori, insonlarning oʻzaro moliya almashishini osonlashtiradi va moliya resurslarining muntazam va barqaror oqimi va taraqqiyoti uchun kerakli shartsharoitlarni yaratadi. Moliya bozori, moliyaviy riskni minimallashtirish, kapitalni toʻplash va sarmoya qilishni, tashqi iqtisodiy faoliyatni koʻtarishni va moliya resurslarini ishlab chiqarish, tijorat va xizmatlarni rivojlantirishni osonlashtiradi. Moliya bozori, biznesning, insonlar va hukumatlar uchun moliyaviy imkoniyatlar yaratadi va moliya tizimining samaradorligini taʼminlash uchun zarur boʻlgan nazorat va boshqaruv mekanizmlarini taʼminlaydi. Moliya bozori dunyo boʻylab tashkil etilgan va moliya tizimining islohotini koʻrib chiqishda muhim ahamiyatga ega. ‘"Company, Fund and Investment Research" yoki "kompaniya, fond va investitsiya tadqiqoti" – bu biznesning bir qismi bo'lib, xususan, investorlar uchun ma'lumotlar yig'ish va ularning turli moliyaviy resurslarga qo'yilishiga yordam beradi. Bu tadqiqotlar kompaniyalar, fondlar va investitsiya omonatlariga qaratilgan risklarni tushuntirib, ularning moliyaviy tizimini va moliyaviy natijalari o'rganib chiqadi. Shuningdek, bu tadqiqotlar, investitsiya qilish va boshqa moliyaviy operatsiyalarga qarshi ta'sirga ega bo'lish, shu jumladan, kapitalni saqlash va boshqa moliyaviy murojaatlar bilan bog'liq, ilgari sifatida investitsiya strategiyalarini belgilashga yordam beradi. Bu ko'rsatkichlarga amal qilish uchun, tadqiqotchilar, bir nechta statistik ma'lumotlarni to'plab, ulardan tahlil qilish, ma'lumotlarni tuzatish va ulardan foydalanib, yaxshi natiyjalar chiqarishni o'rganishadi. Shu bilan birga, ular kompaniyalar, fondlar va investitsiya omonatlari haqidagi ma'lumotlarni ham to'plab olishlari kerak bo'lgan boshqa ilovalar va boshqa ma'lumotlarni ham foydalanishadi.‘Risk Management’-Risk menejmenti, bir tashkilot yoki faoliyatning zarar yetkazib beruvchi voqealar bilan qarshilash uchun tashkil etilgan tizim va usullar birligi hisoblanadi. Bu tizim, zarar yetkazib beruvchi voqealarning kuzatilishi, baholash va taqqoslashini o‘z ichiga oladi. Bunday qarorlar tashkilotni muvaffaqiyatli bajarishga yordam beradi va zarar yetkazib beruvchi voqealar sonini va shiddatini kamaytiradi. Risk menejmentining asosiy maqsadi - zarar yetkazib beruvchi voqealarni oldini olishdir. Bu jarayon tashkilotning mustaqil yuritiladigan bir qismi hisoblanadi va uni tashkil etish, tashkil etishni boshqarish va boshqa tashkilot faoliyatlari bilan integratsiyalashdir. Risk menejmenti, tashkilotning o‘zining o‘ziga xos risklari bilan bog‘liq bo‘lgan barcha faktorlarini, ularning ta’sirini baholash uchun bir necha usullar va shakllar jamlashuvidir. Bu usullar o‘zgaruvchan va dinamik bo‘lib, tashkilotning faoliyat ko‘rsatishida o‘zgarishlar ko‘rsatishi mumkin. ‘Newspapers & Magazines’- Newspapers va jurnallar, insonlar uchun yangiliklar, ma'lumotlar va ta'lim olishning muhim manbalari hisoblanadi. O'zbekistonda xalq ochiq axborot vositalarining tarixi ko'p yillarga yo'q, ammo hozirgi kunda qo'shimcha axborot vositalarining yirik roli mavjud. O'zbekistonda milliy matbuot markaziy va mahalliylashtirilgan bo'lib, yangiliklarni, siyosat, iqtisod, madaniyat va sport xabarlarini o'z ichiga oladi. Bugungi kunda O'zbekistonda ko'plab chet tillardagi jurnallar, hamma turlar va yo'nalishdagi ma'lumotlar bilan xizmat qilish uchun chiqarilgan. Bu jurnallar, dunyodagi eng yuqori sifatli ma'lumotlarga muvofiq ravishda taqdim etiladi. Bundan tashqari, internetning o'sishi bilan birga, online axborot saytlari ham ko'proq istiqomat qilmoqda. Bu saytlar, barcha ko'prikli va mahalliy yangiliklarni, dunyodagi yangiliklarni va boshqa turlardagi ma'lumotlarni kuzatishga imkon beradi. Jumladan, qo'shimcha axborot vositalari, insonlarga dunyo va mamlakat xodisalariga oid yangiliklarni va ma'lumotlarni kuzatish imkonini beradi. 3-TOPSHIRIQ MATLAB MUHTITIDA NEYRON TARMOG’INI ISHLAB CHIQISH Neyron tarmoqning (NN - Neural Networks) chiqish funksiyasi (y) jadvalda keltirilgan. x – neyron tarmoqning kirishi (kirishlari). GUI (Graphical User Interface) NN - nntool yordamida neyron tarmoqni yarating. Hisobotda ma’lumotlarni tayyorlashning barcha bosqichlarining tavsifi va skrinshotlari (neyron tarmoqni yaratish, tarmoqni o‘qitish va ishga tushirish) bo‘lishi kerak. Neyron tarmoqning (NN - Neural Networks) chiqish funksiyasi jadvalda quyidagi ko'rinishda keltirilgan: Neyron tarmoqning (NN - Neural Networks) chiqish funksiyasi quyidagi jadvalda keltirilgan: y = 5*asin(x) + 1 GUI (Graphical User Interface) NN-nntool dasturi yordamida neyron tarmoqni yaratish uchun quyidagi bosqichlarni amalga oshirishingiz kerak: Nntool dasturini oching va "new" tugmasini bosing. "Network type" oynasida "Feedforwardnet"ni tanlang. "Performance function" oynasida "mse"ni tanlang. "Number of neurons" oynasida 1-sonini kiriting. "Add inputs" tugmasini bosing va "number of inputs"ni 1-ga o'zgartiring. "Add layers" tugmasini bosing va "number of hidden layer neurons"ni 10-ga o'zgartiring. "Transfer function" oynasida "Purelin"ni tanlang. "Add outputs" tugmasini bosing va "number of outputs"ni 1-ga o'zgartiring. "Transfer function" oynasida "Tansig"ni tanlang. "Train" tugmasini bosing va "nntraintool" oynasida kerakli ma'lumotlarni kiriting. "Simulate" tugmasini bosing va "nntraintool" orqali o'rgangan neyron tarmoqni ishga tushiring. Hisobotda ma'lumotlarni tayyorlashning barcha bosqichlarining tavsifi va skrinshotlari quyida keltirilgan: Nntool dasturini oching va "new" tugmasini bosing. "Network type" oynasida "Feedforwardnet"ni tanlang. step 2 "Performance function" oynasida "mse"ni tanlang. step 3 "Number of neurons" oynasida 1-sonini kiriting. step 4 "Add inputs" tugmasini bosing va "number of inputs"ni 1-ga o'zgartiring. step 5 "Add layers" tugmasini bosing va "number of hidden layer neurons"ni 10-ga o'zgartiring. step 6 "Transfer function" oynasida "Purelin"ni tanlang. step 7 "Add outputs" tugmasini bosing va "number of outputs"ni 1-ga o'zgartiring. step 8 "Transfer function" oynasida "Tansig"ni tanlang. step 9 "Train