CO Zehirlenmelerine Yaklaşım CO Kaynakları CO karbon kaynaklarının tam olarak yakılamaması yani oksijenize edilememesi sonucu ortaya çıkar. Endojen kaynaklı olarak da CO üretilebilir. Metilen klorit CO için anormal bir üretim algoritmasına sahip. Karaciğer tarafından metbolize edilerek CO haline geliyor bu nedenle beklenenden daha uzun süre sonra ortaya çıkıyor ve daha uzun süre kanda CO yüksekliğine neden oluyor. CO Zehirlenmesi Epidemiyolojisi • 2010 Türkiye İstatistik Çalışmaları Toplam 10.154 vaka görülmüş. Bu vakaların çoğunluğu Marmara Bölgesinde ortaya çıkmış. Tüm vakalarda 39 ölüm görülmüş. Mortalite %0.00005. CO zehirlenmesi görülme sıklığı diğer ülkelere göre daha yüksek. • Amerika Birleşik Devletleri için İstatistik Çalışmaları Yılda 1300 ölüm görülüyor. Bu ölümlerin 2/3’ü intihar amaçlı olanları kapsıyor. Yılda toplam yaklaşık 50.000 vaka görülüyor. • İntihar dışı CO zehirlenmeleri mevsimsel artışlar gösteriyor özellikle kış ayları. Ülkemizde yaşlı olan kesim daha çok risk altında. Patofizyoloji - 1 • Doku hipoksisi CO hemoglobine daha yüksek afinite ile bağlanarak kanda COHb miktarını arttırıyor. Sonuç olarak O2 dokulara ulaşamıyor. CO afinitesi fetal hemoglobine karşı daha yüksek bu nedenle yeni doğanlar ve gebeler fetüs açısından CO karşı daha yüksek risk altındalar. • Mitokondrial İnhibisyon O2 açıısndan en önemli dokular tehlike altında; kalp ve beyin. O2’siz enerji üretimi nedenli laktik asidoz ortaya çıkıyor. Patofizyoloji - 2 • İnflamasyon Özellikle kranial sinirlerde mikroglia aktivasyonu nedenli hasarlar ortaya çıkar. • Platelet Agregasyonu CO trombositler üzerindeki NO yerini alarak bu etkiye neden olurlar. Patofizyoloji - 3 Patofizyoloji - 4 Kandaki CO Ölçümü Pulsoksimetreler doğru ölçüm yapamaz. Kandaki COHb miktarını ölçmek için eğer çalışılıyorsa venöz veya arteriyel kan gazı kullanılır. CO Zehirlenmesinde Klinik - 1 Baş ağrısı %91 Baş dönmesi %77 Güçsüzlük %53 Mide bulantısı %47 Konfüzyon %43 Takipne %40 CO Zehirlenmesinde Klinik - 2 • Öykü Hastların bir arada gelmesi evdeki evcil hayvanlarda benzer belirtiler olması yol gösterici olabilir. Hastaların çalıştığı ortamlar da yol göstericidir. • Fizik muayene Hastalarda belirgin nörolojik değişiklikler (nöbetler, irritabilite, koma, nörolojik defisitler) ağır bir zehirlenmeye işaret eder. Hastalarda ilk ortaya çıkan ve hafif zehirlenme bulgusu olarak kabul edilebilecek semptomlar hafif taşikardi, baş ağrısı görülebilir. Kandaki CO Yorumlanması • Ne kadar kan gazında çıkan COHb miktarı yol gösterici olsa da tanı kliniktir. Sigara içmeyen hastlarda >%2 anlamlı kabul edilebilir. Sigara içen hastlarda >%10 anlamlı kabul edilebilir. Görüntüleme • CO zehirlenmesi olan hastalarda belirgin bir görüntülenme öne çıkmamaktadır. Ancak ileri seviyede maruziyet durumunda globus pallidus lezyonları ortaya çıkmaktadır. Bu lezyonların akut intoksikasyonda ortaya çıkmaları çok düşük ihtimaldir. Tanıya Ek Bazı Testler Kan gazı: Asidoz açısından değerlendirmek adına arter olması tercih edilebilir. EKG: MI tetiklenebilir. Myokard iskemisi zaten beklediğimiz bir durum. Özellikle uzun süreli maruziyetlerde. Kardiak biomarkerlar Hemogram: Anemiye sekonder zehirlenme varlığı göz önünde tutulmalıdır. Kısa biyokimya: Hastalarda konfüzyon tablosu olması durumunda takip edilebilir. BHCG: Gebelik durumunda fetal hemoglobin açısından risk daha büyük. PAAC: Dispnesi olan hastalarda efüzyon açısından değerlendirmek için. Tedavi - 1 CO zehirlenmesinden şüphelenilen hastalar için iki çeşit tedavi yöntemi vardır. Hiperbarik oksijen tedavisi ve rezervuarlı maske ile %100 oksijen tedavisi. Hiperbarik oksijen tedavisi için sevk kriterleri; Tedavi - 2 Hastalar acil servis müşadehesinde 6 saat (metilen klorit zehirlenmeleri 8 saat) takip edilmelidir. COHb miktarı <%3 hedeflenir. Ancak seri kan gazı alımı ile hastaların takibine gerek yoktur. Hastalar klinik düzelme açısından takip edilmelidir. Hastalar siyanür zehirlenmesi ile benzer tabloda oldukları için özellikle yangınlardan getirilen, asidozu ve bilinç bozukluğu olan hastalarda siyanür zehirlenmesi düşünülmeli. Hastalara ampirik olarak hydroxocobalamin 70 mg/kg IV başlanabilir. Taburculuk İntihar amaçlı olmayan ve hiperbarik oksijen tedavisine ihtiyaç duymayan hastalar dönecekleri yerin güvenliği sağlandıktan sonra ve 4 hafta sonra nöroloji kontrolü ile taburcu edilmelidir. İntihar amaçlı olan durumlarda psikiyatri konsültasyonu istenmeli ve uygun görüldüğü şekilde nota göre hareket edilmelidir. Eğer hiperbarik oksijen tedavisi gerekiyorsa hastalar stabilize edilerek sevk edilmelidir. Gecikmiş Nöropsikiyatrik Sendrom • Bazı hastlarda gecikmiş (4 gün – 240 gün sonra) şekilde ortaya çıkan nörolojik sekeller ortaya çıkabilir. (insidans %3-40) Bu sekeller genelde 20 gün içerisinde ortaya çıkar. 1 yıl kadar uzunca bir süre devam edebilir. Bu açıdan riskler uzun süreli CO maruziyeti (>6 saat), başvuru anında GKS<9, ilk başvuru anında nöbetler ve lokösitozdur. Gebelerde ve Yenidoğanlarda Yaklaşım • CO fetal hemoglobline daha yüksek afiniteye sahip olduğu için 6 aydan küçük bebekelr ve gebeler daha yüksek risk altındadır. Son Söz Kaynakça • Tintinalli Acil Tıp: Kapsamlı Bir Çalışma Kılavuzu (9. Baskı) • SAĞLIK & BİLİM 2022: İç Hastalıkları Acilleri • Eurasian J Tox. 2022;4(1):32-34 • TAF Preventive Medicine Bulletin . Sep/Oct2011, Vol. 10 Issue 5, p587-592. 6p • https://acilci.net/dogan-karbonmonoksit-zehirlenmesi/ • https://www.uptodate.com/contents/carbon-monoxidepoisoning?search=carbon%20monoxida&source=search_result&selec tedTitle=1~150&usage_type=default&display_rank=1 Dinlediğiniz için teşekkürler