O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI
AVTOMOBIL TRANSPORTI MUXANDISLIGI FAKULTETI
AVTOMOBIL VA AVTOMOBIL XO‘JALIGI KAFEDRASI
SH.P. Magdiyev
5313100 – Avtomobil transporti, yo’l qurilish mashinalari va
jihozlarining ekspluatatsiyasi (avtomobil transporti bo’yicha)
bakalavr ta’lim yo'nalishi talabalari uchun "Transport vositalari
korxonalarining Ishlab chiqarish texnik bazasi" fanidan kurs ishini
bajarish bo’yicha
USLUBIY KO'RSATMA
TOSHKENT – 202__
"Transport vositalari korxonalarining Ishlab chiqarish texnik bazasi" fanli
bo'yicha bajariladigan kurs ishining uslubiy ko'rsatmasi O‘zbekiston Respublikasi
OO‘MTV tomonidan tasdiqlangan namunaviy o‘quv reja va fan dasturi asosida
tayyorlangan.
Tayyorlovchi:
Magdiev Sh.P.
Taqrizchilar:
Muminjonov N.M.
Sidiqnazarov Q.M.
- Toshkent davlat transport universiteti, “Avtomobil va
avtomobil xo‘jaligi” kafedrasining katta o’qituvchisi
- Toshkent davlat
avtomobil xo‘jaligi”
nomzodi
- Toshkent davlat
avtomobil xo‘jaligi”
nomzodi
transport universiteti, “Avtomobil va
kafedrasining dotsenti, texnika fanlari
transport universiteti, “Avtomobil va
kafedrasining dotsenti, texnika fanlari
Uslubiy ko’rsatma Avtomobil transporti muxandisligi fakulteti Ilmiy-uslubiy
Kengashida ko‘rib chiqilgan (20____ yil “______“ _______dagi “______” - sonli
bayonnoma) va fakultet Ilmiy Kengashida tavsiya qilingan (20______ yil “_____“
_______dagi “______” - sonli bayonnoma).
Kelishilgan:
“Avtomobil transporti muxandisligi”
fakulteti dekani
K.Ziyayev
“Avtomobil transporti muxandisligi”
fakulteti Ilmiy-uslubiy Kengashi raisi
S.Komolov
Kafedrada ko‘rib chiqilgan va fakultet Ilmiy-uslubiy Kengashiga tavsiya
qilingan (20______ yil “_____“ ______dagi “ _____” - sonli bayonnoma).
“Avtomobil va avtomobil xo‘jaligi”
kafedrasi mudiri
J.Avliyoqulov
2
K I R I SH
Mazkur fandan bajariladigan kurs ishining uslubiy ko’rsatmasi O'zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli “2017-2021 yillarda
O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha
HARAKATLAR
STRATEGIYASI”
to'g'risidagi
Farmonga,
O'zbekiston
Respublikasining “Ta'lim to'g'risida”gi, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi
to'g'risida”gi qonunlari, O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi to'g'risida nizom va O'rta
maxsus, kasb-hunar ta'limi O'zbekiston davlat standartlari talablaridan kelib chiqqan
holda tayyorlangan mutaxassislik fanining o'quv rejasi va o’quv dasturiga binoan
ishlab chiqilgan.
Kurs ishi "Transport vositalari korxonalarining ishlab chiqarish texnik bazasi"
fanining yakunlovchi qismi hisoblanadi.
Kurs ning sifatli bajarilishi talabalarning mutaxasislik fanlari bo'yicha bilimlari
qay darajada ekanligini va bitiruv ishi loyihasini bajarishga tayyorligini ko'rsatadi.
Kurs loyihasining mavzusi bozor iqtisodiyoti sharoitida dolzarb xalq xo'jaligi
talablariga javob beradigan, fan va texnika yutuqlarini o'zida mujassamlagan bo'lishi
kerak.
Avtomobil transportining rivojlanishi, ularga bo'lgan talabning oshishi va
avtomobillardan samarali foydalanish zaruriyati ularni texnik tayyor holatda ushlab
turishni taqozo qiladi. Bu o'z navbatida avtotransport korxonasini
rivojlantirishni:yangi korxona qurish, ishlab turgan korxonani kengaytirish,qayta
qurish yoki texnik qayta jihozlash ishlarini amalga oshirishni talab etadi.
Kurs loyihasini bajarishda, talaba me'yoriy xujjatlar: "Avtotransportga texnik
xizmat ko'rsatish va uni ta'mirlash HIZOMI", "Avtomobil transporti korxonalarini
loyihalashning umumdavlat me'yorlari (ОНТП-АТП-СТО-86, ОНТП-01-91)"
hamda ilmiy tadqiqot ishlarining natijalari bilan tanishgan va yaxshi o'zlashtirgan
bo'lishi, hamda bozor iqtisodiyoti munosabatlarini yaxshi tasavvur eta olishi zarur.
XX asr ohiri va XXI asrdan boshlab ATK larda ikki bosqichli texnik xizmat
ko’rsatish (TXK-1 va TXK-2) tizimi qo’llaniladigan avtomobillar o’rniga bir
bosqichli va ko’p bosqichli texnik servis tizimi tavsiya qilingan avtomobillar
ekspluatatsiya qilinishi boshlandi.
Ko’p bosqichli servis xizmat ko’rsatish tizimi qo’llaniladigan avtomobillar
uchun ishlab chiqarish dasturini hisoblashni «Avtotransport korxonalarini texnologik
loyihalash» va «Avtomobillar servisi markazlarini texnologik loyihalash» qismlarida
ko’rib chiqiladi.
Bir bosqichli servis xizmat ko’rsatish ishlab chiqarish dasturini hisoblashni
«Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish stansiyalarini texnologik loyihalash»
qismida ko’rib chiqamiz.
3
I. “Transport vositalari korxonalarining ishlab chiqarish texnik bazasi” bo’limi
bo’yicha kurs ishini bajarish tartibi
1.1. Kurs ishining mazmuni va hajmi
Kurs ishini bajarishda asosiy hujjat topshiriq varaqasi hisoblanadi va unda
quyidagilar aks ettirilgan bo'ladi:
- kurs ishining mavzusi;
- hisoblash uchun asosiy ko'rsatkichlar;
- hal qilinadigan vazifalar to'plami;
- kurs ishi chizmasining hajmi va mazmuni;
- kurs ishining bajarilish muddati:
Kurs ishi hisoblash-tushuntirish va chizma qismidan tashkil topadi.
1.2. Hisoblash-tushuntirish qismi
Bu qismda avtomobillar texnik servisi(TS) va ta'mirlash (T) dasturini
hisoblash, qabul qilingan ish sharoitlarini aks ettirish va izohlash, ustaxona yoki
mintaqadagi ishchilar sonini aniqlash, texnologik jihozlar tanlash, ustaxona yoki
mintaqaning maydon yuzasini hisoblash, ularni rejalashtirish ishlari bajariladi. Qism
30-40 betdan iborat bo'ladi.
1.3. Kurs ishining chizma qismi
Kurs ishining chizma qismi A2 (o'lchami 594 x 420 mm) formatdagi 2 ta
varaqdan iborat bo'ladi:
1. ATK dagi mavjud mintaqa yoki ustaxonaning jihozlar bilan rejasi - 1 varaq
2. Takomillashgan mintaqa yoki ustaxonaning jihozlar bilan rejasi - 1 varaq
AVTOTRAHSPORT KORXOHASIHIHG TEXHOLOGIK HISOBI
Texnologik hisobdan asosiy maqsad, takomillashtirilishi kerak bo'lgan mintaqa
yoki ustaxonaning yillik ish hajmini, texnologik zaruriy va shtatdagi ishchilar sonini,
mintaqa yoki ustaxonaning maydon yuzasini aniqlash hamda mintaqa yoki ustaxona
uchun texnologik jihozlar tanlashdan iborat. Quyida bir necha turdagi ATK lar uchun
kurs ishini bajarish tartibi bilan tanishib chiqamiz.
II. ISUZU AVTOBUSLARI VA YUK AVTOMOBILLARI UCHUN
AVTOTRANSPORT TRANSPORT KORXONALARINING TEXNOLOGIK
HISOBI VA KURS ISHINI BAJARISH TARTIBI
2.1. Dastlabki ma'lumotlar
ATK texnologik hisobini bajarish uchun aniq bir korxonaning hisobot yilidagi
ko'rsatkichlari bo'yicha quyidagi ma'lumotlarni qabul qilamiz (misol tariqasida
“Toshkent shahridagi 150 ta “ISUZU” SAZ NP37 avtobuslariga ega bo’lgan 2avtobus saroyining kundalik xizmat ko’rsatish mintaqasini takomillashtirish
mavzusini olamiz):
1. Avtokorxonaning turi va o'rnashgan joyi – Avtobus saroyi, Toshkent shahri
2. Avtomobillarning ishlash sharoiti toifasi
- Kish = III
3. Harakatdagi tarkib soni Ai = 150 avtobus, ularning "yoshi" бўйича
4
taqsimoti: 40% (0,25-0,5) Lmt, 60% (1,25-1,5) Lmt
4. Harakatdagi tarkibning yillik safarda bo'lish kunlari
- Dsk = 365 kun
5. ATK dagi ishchi va xodimlarning yillik ish kunlari
- Dik = 305 kun
6. Harakatdagi tarkibning kunlik ishlash vaqti, soat
- Ti = 12 soat
7. Harakatdagi tarkibning o'rtacha kunlik yurgan yo'li, km
- Lky= 235 km
Avtomobillar texnik servisi 1, 2, 3 va 4 pog’onada o’tkazilishi mumkin.
Masalan: Isuzu avtomobillari uchun 5000 km dan so’ng –TS-1, 10000 km dan so’ng
– TS-2, 20000 km dan so’ng – TS-3 va 40000 km dan so’ng – TS-4 o’tkaziladi.
Shuni inobatga olib ATK uchun TS va T dasturinini bir necha pog’onalik hisoblash
usuli keltirilgan.
2.2. Avtomobillar TS va ularni T bo'yicha ishlab chiqarish dasturini hisoblash
2.2.1 TS va qayta tiklashgacha yuradigan yo'lga tuzatish kiritish
- avtomobillarning TS davrlariga tuzatish kiritish
TS-1: L1t = L m1 ´ K1 ´ K3 = 5000´0,8´0,9= 3600 km
TS-2: L2t = L m2 ´ K1 ´ K3= 10000´0,8´0,9=7200 km
TS-3: L3t = L m3 ´ K1 ´ K3= 10000´0,8´0,9=14400 km
TS-4: L4t = L m4 ´ K1 ´ K3= 10000´0,8´0,9=28800 km
O'z navbatida: K 3 = K¢3 ´ K¢¢3= 0,9 ´1,0=0,9
bu yerda: Lm1, Lm2,Lm3, Lm4 - 1, 2, 3 va 4 -TS davrlarining me'yori, km [1-ilova];
K1 - ish sharoiti toifasini hisobga oluvchi koeffitsiyent [2-ilova].
K¢3, K¢¢3-tabiiy iqlim va atrof-muhit zaharliligini hisobga oluvchi koeff.[3,
4-ilovalar];
Avtomobillarning foydalanish boshlangandan beri o'rtacha yurgan yo'li:
Lo'r =
Aiya ´ Lmqt + Aie ´ Lqqt
Ai
=
60 ´ 500000 + 90 ´ 400000
= 440000km
150
bu yerda: Lmqt = 500000 km, avtomobillarning qayta tiklashgacha me'yoriy
yuradigan yo'li (1-ilova);
Lqqt = 0,8 ´ 500000 = 400000km - qayta tiklangan avtomobillar keyingi qayta
tiklashgacha (mukammal ta’mirgacha) yuradigan yo'lining me'yori,
Aiya - yurgan yo'lining ulushi 0...1,0 Lqt bo'lgan yangi avtamobillar soni,
Aiya =
40
´ 150 = 60avt.
100
Aie - yurgan yo'lining ulushi 1,0 Lqt dan yuqori bo'lgan qayta tiklangan
avtomobillar soni,
Aie =
60
´ 150 = 90avt.
100
Avtomobillar o'rtacha qayta tiklashgacha yurgan yo'liga tuzatish kiritish
Ltqt = Lo'r ´ K1 ´ K2 ´ K3 = 440000´ 0,8 ´ 1,0 ´ 0,9= 316800 km
K2 = 1,0 - avtomobillar turini hisobga oluvchi koeffitsiyent [5-ilova]
5
2.2.2. TS-1 davriyligi bilan kundalik yurgan yo'lning karraligi
L
3600
n1' = 1t =
= 15,32 » 15 = n1 ,
Lky
235
(butun songacha yaxlitlanadi va n1 deb qabul qilinadi).
- hisobiy TS-1 davri: L1 = Lky ´ n1 = 235 ´ 15 = 3525km
Hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan necha foiz farq qilishini topish
(farq ±10% gacha bo'lishi mumkin)
L -L
3525 - 3600
a1 = 1 1t ´100% =
´100% = -2,08%
L1t
3600
Farq chegaradan chiqib ketsa, n1' ning qiymati kichik yoki katta tarafga
yaxlitlanib, hisob qaytadan bajariladi.
2.2.3. TS-2 davriyligi bilan TS-1 davriyligining karraligi
L
7200
n2' = 2t =
= 2,04 » 2 = n2 ,
L1 3525
(butun songacha yaxlitlanadi va n2 deb qabul qilinadi).
L2 = L1 ´ n2 = 3525 ´ 2 = 7050km
- hisobiy TS-2 davri:
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L2 t
7050 - 7200
a2 = 2
´100% =
= -2,08%
L2 t
7200
2.2.4. TS-3 davriyligi bilan TS-2 davriyligining karraligi
L
14400
n3' = 3t =
= 2,04 » 2 = n3 ,
L2
7050
(butun songacha yaxlitlanadi va n3 deb qabul qilinadi).
L3 = L2 ´ n3 = 7050 ´ 2 = 14100km
- hisobiy TS-2 davri:
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L3t
14100 - 14400
a3 = 3
´ 100% =
´ 100% = -2,08%
L3t
14400
2.2.5. TS-4 davriyligi bilan TS-3 davriyligining karraligi
L
28800
n4' = 4t =
= 2,04 » 2 = n4 ,
L3 14100
(butun songacha yaxlitlanadi va n4 deb qabul qilinadi).
- hisobiy TS-4 davri: L4 = L3 ´ n4 = 14100 ´ 2 = 28200km
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L4t
28200 - 28800
a4 = 4
´100% =
´100% = -2,08%
L4 t
28800
2.2.6. TS-4 davriyligi bilan QT gacha yurgan yo'lining karraligi
Ltqt 316800
nk' =
=
= 11,23 » 12 = nk ,
28200
L4
6
(butun songacha yaxlitlanadi va nk deb qabul qilinadi).
-hisobiy qayta tiklashgacha yurilgan yo'l: Lqt = L4 ´ nk = 28200 ´ 12 = 338400km
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
Lqt - Ltqt
338400 - 316800
ak =
´100% =
´ 100% = 6,82%
Ltqt
316800
2.2.7.Bir avtomobil uchun yaxlit davr(sikl) ichida
qayta tiklashlar(QT) sonini aniqlash
- Qayta tiklash: N qts =
Lqt
Lqt
o'tkaziladigan TXK va
= 1 (yaxlit davri ichida avtomobil bir marta tiklanadi)
Lqt
338400
- N qts =
- 1 = 12 - 1 = 11avt.
28200
L4
L
338400
- Sikl ichida TS-3 lar soni: N3s = qt - ( N qts + N 4 s ) =
- (1 + 11) = 12avt.
14100
L3
L
338400
- Sikl ichida TS-2 lar soni: N 2 s = qt - ( N qts + N 4 s + N3s ) =
- (1 + 11 + 12) = 24avt.
7050
L2
- Sikl ichida TS-4 lar soni: N 4 s =
-Sikl ichida TS-1 lar soni:
Lqt
338400
- ( N qts + N 4 s + N 3s + N 2 s ) =
- (1 + 11 + 12 + 24) = 48avt.
L1
3525
L
338400
- Sikl ichida KXK lar soni: N kxs = qt =
= 1440avt.
Lky
235
N1s =
Davr ichida avtomobillarning ishga chiqish kunlari soni: Des = Nkxs= 1440 avt.
2.2.8. Avtomobillarning TS va JT da turadigan kunlariga tuzatish kirituvchi
koeffitsiyent - K4'.
Bu koiffitsyent avtomobillarning ishga tushirilgandan beri yurgan yo'liga
bog'liq holda aniqlanadi [ 5-ilova ].
K4' =
Aiya ´ K 4' ya + Aie ´ K 4'e 60 ´ 0,7 + 90 ´ 1,3
=
= 1,06
150
Ai
K 4' ya = 0,7 - yurgan yo'lining ulushi 0...1,0 Lqt bo'lgan yangi avtamobillar sonini
hisobga oluvchi koeffitsiyent,
K 4 'e = 1,3 - yurgan yo'lining ulushi 1,0 Lqt dan yuqori bo'lgan qayta tiklangan
avtamobillar sonini hisobga oluvchi koeffitsiyent.
2.2.9. Davr ichida avtomobillarning TS va JT da turish kunlarini hisoblash
Dts = Dqt + Dt +
= 20 + 0 +
Lqt ´ K 4' d 4 d 3 d 2 d jt
( +
)=
+
+
1000 m4 m3 m2 m jt
338400 ´ 1,06 0,035 0,071 0,142 0,203
(
) = 20 + 125 = 145kun
+
+
+
1000
1
1
1
2
Bu yerda: Dqt = 20 kun - qayta tiklash uchun ajratilgan vaqt, kun [ 1-ilova ].
Dt = 0 - avtomobilni qayta tiklash korxonasiga olib borish va keltirish
uchun ajratilgan vaqt, kun
m2 = 1, m3 = 1, m4= 1, mjt = 2 - TS-2. TS-3, TS-4 va JT mintakasining ish
7
almashinuvlar soni,
d2, d3, d4, - TS-2, TS-3, TS-4 larda solishtirma turish kunilari, kun/1000km
d2 =
1000 ´ D2 1000 ´ 1
=
= 0,1418kun / 1000km
L2
7050
d3 =
1000 ´ D3 1000 ´ 1
=
= 0,071kun / 1000km
L3
1410
d4 =
1000 ´ D4 1000 ´ 1
=
= 0,035kun / 1000km
L4
28200
djt - joriy ta'mirlashda turish solishtirma kuni:
djt = Dtx-jt - d2 - d3 - d4 = 0,45 – 0,141 – 0,071 – 0,035 = 0,203 kun/1000 km
D tx-jt = 0,45- avtomobillarni TXK va JT da turish solishtirma kunlari. [1-ilova]
2.2.10. Texnik tayyorgarlik koeffitsiyenti: a t =
1440
Des
=
= 0,909
Des + Dts 1440 + 145
2.2.11. Avtomobillarning ishga chiqish koeffitsiyenti:
av = at ´
365
Dsk
= 0,909 = 0,909
365
Dk
2.2.12. Avtomobillarning yillik yurgan yo'li:
L y = Dsk ´ a t ´ Lky = 365 ´ 0,909 ´ 235 = 78055km
2.2.13. Davrdan yillik hisobga o’tish koeffitsiyenti: h y =
Ly
Lqt
=
78055
= 0,231
338400
2.2.14.Umumiy avtomobillar uchun KXK mintaqasining yillik dasturini
aniqlash:
KXK: Nkxy = Nkxs ´ hy ´ Ai =1440 × 0,231 × 150 = 49680 avt.
ATK bo’yicha barcha avtomobillar uchun sutkalik KXK bo’yicha ishlab
chiqarish dasturini aniqlash:
KXK: N kxks =
N kxky 49680
=
= 136,11 » 136avt. yoki N kxks = Ai ´ a t = 150 ´ 0,909 = 136avt .
Dsk
365
2.2.15. ATK bo’yicha barcha avtomobillar uchun hisobiy KXK mehnat
sarfini aniqlash:
KXK: txkx = tmkx ´ K2´ K5 ´ Km =0,80 ´ 1,0´ 1,05´ 0,65=0,546 ishchi soat
bu yerda:
tmkx=0,8 ishchi soat - me'yoriy solishtirma ish hajmi, ishchi soat [1-ilova];
K2 =1,0 avtomobillarning toifasini va uning ishini tashkil qilishni hisobga
oluvchi koeffitsiyent [6-ilova];
8
K5 =1,05- ATK quvvatini hisobga oluvchi koeffitsiyent [9-ilova];
Km =0,65 - tozalash, artish ishlarini mexanizatsiyalash koeffitsiyenti (7-ilova).
2.16. Mintaqadagi ishchilar sonini aniqlash
Ustaxonada ishlovchi texnologik kerakli ishchilar soni (Rt) quyidagicha
aniqlanadi:
Rt =
Tuy
Fn
=
2740
= 1,32 » 1ishchi
2070
Ustaxonada ishlovchi ro'yxatdagi ishchilar soni (Rsh) quyidagicha aniqlanadi:
Tuy 2740
Rsh =
=
= 1,51 » 2ishchi
Fx 1820
bu yerda: Fn=2070 soat, Fx = 1820 soat - bir smenalik ish kunida ustaxonada
ishlovchi texnologik zarur ishchilar va ro'yxatdagi ishchilarning yillik ish vaqti fondi,
soat
2.17. Avtomobillarga KXK mihtaqasini texhologik loyihalash
2.17.1. Avtokorxona uchun ish tartibini qabul qilish
KXK mintaqasi uchun quyidagi ko'rsatkichlarni boshlang'ich ma'lumotlarga
asosan qabul qilishimiz zarur:
akx = 6 soat - KXK mintaqasi ishlash almashinuvining davomiyligi,
mkx= 1 - KXK mintaqasining ishlash almashinuvi soni,
2.17.2. Kundalik xizmat ko'rsatish mintaqasining hisobi
a) tozalash joylari sonini aniqlash
Xt =
Ttkxs ´ U
74,32 ´ 1,3
=
= 5,96 » 6 post
akx ´ mkx ´ Ro 'r ´ K i 6 ´ 1´ 3 ´ 0,9
bu yerda: Ttkxs = Tkxs ´ dt -ish hajmini hisoblashda Km koeffitsiyenti hisobga
olingan, shuning uchun dt = 1 bo'ladi, Ttkxs =
Tykx 27125
=
= 74,32ishchi - soat
365
Dik
U = 1,1 – 1,5 - avtomobillar bir maromda kelmasligini hisobga oluvchi
koeffitsiyent,
Ro'r-ish joyidagi o'rtacha ishchilar soni (yengil avtomobil uchun 2-3, avtobus
uchun 3-6, yuk avtomobili uchun 1-2 ishchi qabul qilinadi),
Ki = 0,9...0,95 - ish joyidan foydalanish koeffitsiyenti.
b) oqimli qatorni hisoblash
Ishlab chiqarish sur'ati:
Rkx =
60 ´ akx ´ mkx 60 ´ 6 ´ 1
= 2,65 min
=
N kxs
136
La + U 6,95 + 2
= 2 min
=
4,48
Vk
bu yerda : Vk = 2 - 3 m/min - konveyer tezligi, yoki quyidagicha aniqlanadi:
A ´ ( La + U ) 30 ´ (6,95 + 2)
Vk = u
=
= 4,48m / min
60
60
Oqimli qator maromi:
t kx
9
Au - avtomobillarni yuvadigan mashinalarning ish unumdorligi (30-40 - yengil
avtomobillar uchun, 15-20-yuk avtomobillari uchun, 30-50-avtobuslar uchun),
avt./soat
La - avtomobil uzunligi, m
U - ketma-ket turgan avtomobillar orasidagi masofa, m
Oqimli qatorning o'tkazuvchanlik qobiliyati: N qkx =
60 60
=
= 30avt / soat
t kx 2
t kx
2
=
= 0,75 » 1qator
Rkx 2,65
Oqimli qator uzunligi: L oq = (La + U ) ´ Xq – U = (6,95+2) ×3 – 2 = 24,85 m
Oqimli qatorlar soni: nkx =
bu yerda: Xq - qatordagi postlar soni, Xq = 2…4 oraliqda qabul qilinadi.
KXK mintakasining umumiy uzunligi: Lm = Loq + 2 ´ S = 24,85+2×1,5 = 27,85m
bu yerda: S - avtomobil va darvoza orasidagi masofa,m
KXK mintakasi uzunligining ustunlar qadamiga karraligi:
L
27,85
n= m =
» 5 = n ' , (butun songacha yaxlitlanadi)
h
6
bu yerda: h- ustunlar qadami,m
KXK mintaqasining aniqlangan uzunligi: Lkx = h ´ n = 6 ×5 = 30, m
Hisob bo’yicha KXK binosining uzunligini 30m va enini 6m deb (chunki 1 ta
qator uchun 6 m deb olinadi)qabul qilamiz.
Topshiriq qilib berilgan ATK dagi KXK mintaqasida mavjud jihozlarning
ro’yxatini keltiramiz (1-jadval).
2.3. ATK dagi KXK mimtaqasida mavjud jihozlarning ro’yxatini
Jihozlar nomi
1
Avtomobillar uchun post
2
Detallar uchun javon
3
Jihozlar uchun stol
Avtomobil dvigatelini yuvish
jihozi
Jami S fj
4
Model
va turi
Isuzu
avtobusi
89-2-TX
IT-3
М-203,
GARO
Tashqi
o'lchami,
mm
1-jadval
Band qilgan
maydoni, m2
Soni
Bir
Jami
donasi
7950x2450
3
19,48
58,44
1400x500
1
0,70
0,70
1200x800
1
0,96
0,96
1400х600
1
0,84
0,84
60,94
Mintaqa uchun qo’shimcha jihozlar kataloglar va internet materiallari asosida
tanlab olinadi hamda jadval to’lg’aziladi (3-jadval).
Avtokorxonadagi mintaqaning maydon yuzasi 180 m2 ga teng edi.
10
Mintaqa uchun qabul qilingan texnologik jihozlar ro’yxati
Jihozlar nomi
1*
Avtomobillar uchun
post
2* Detallar uchun javon
3* Jihozlar uchun stol
Avtomobil dvigatelini
4*
yuvish jihozi
Avtobuslarni tashqi
5
yuvish jihozi
Avtobuslarni tashqi
6
quritish jihozi
Chiqindilar uchun
7
yashik
Model va turi
Isuzu
avtobusi
89-2-TX
IT-3
М-203,
GARO
XJ404,
finlandiya
В60 S3/06,
rossiya
-
Tashqi
o'lchami,
mm
2-jadval
Band qilgan
maydoni, m2
Soni
Bir
Jami
donasi
7950x2450
3
19,48
58,44
1400x500
1
0,70
0,70
1200x800
1
0,96
0,96
1400х600
1
0,84
0,84
3200x9600
1
30,72
30,72
3200x1200
1
3,84
3,84
1200x400
1
0,48
0,48
2.4. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
Topshiriq etib berilgan KXK mintaqasining rejasi masshtabda A-2 (o'lchami
594 x 420 mm) formatdagi vatman qog’oziga chiziladi (1, 2-rasmlar).
1-rasm. ATK dagi mavjud KXK mintaqasi rejasi
2-rasm. Takomillashtirilgan KXK mintaqasi rejasi
11
Mintaqani rejalashtirish texnologik hisoblar natijasida aniqlangan ma’lumotlar
asosida, bajariladigan ishlarga mos ravishda texnologik loyihalash me’yorlari hamda
qurilish me’yorlari va qoidalariga rioya qilgan holda amalga oshiriladi. Ustaxonalarni
rejalashtirishda bir hil harakterga ega bo’lgan ba’zi ishlar bajariladigan ustaxonalar
bir xonaga joylashtirilishi maqsadga muvofiq, chunki bitta xonani bir necha
bo’limlarga bo’lishning hojati qolmaydi. Hatto, agar ustaxona maydoni 10 m 2 dan
kam bo’lsa, uni boshqa o’xshash ishlar bajariladigan ustaxona bilan birlashtirish
zarur, binoning eni esa, 3 m dan kam bo’lmasligi kerak.
Rejalashtirishda TS va JT ishchi postlari, texnologik jihozlar, ko'rish
ariqchalari, ko'targichlar, konveyerlar, tokchalar va x. k. ko'rsatiladi va o'lchamlari
chizmachilik qoidalariga rioya qilingan holda qo'yib chiqiladi. Shartli belgilar
yordamida suv, siqilgan havo, bug' hamda elektr quvvati manbalari ko'rsatiladi.
Ishchi chizmani rasmiylashtirishda 17, 18, 19 va 20-ilovalardan foydalaniladi.
2.5. Ishlab chiqarish mintaqasida bajariladigan ishlar tavsifi
Bu qism bo'yicha KXK mintaqasining vazifasi, bajariladigan texnologik
jarayonlar o’z aksini topishi zarur. Quyida topshiriq bo’yicha ma’lumoilar keltirilgan.
Mintaqaning vazifasi. Kundalik xizmat ko’rsatish mintaqasida yig’ishtirish,
yuvish, artish ishlari amalga oshiriladi.
Bajariladigan
texnologik
jarayonlar.
Yig’ishtirish-yuvish
ishlarini
rejalashtirish qanday yuvish usuli qo’llanilishiga bog’liq. Avtomobilni shlang bilan
qo’lda yuvgan vaqtda boshi berk postlardan yoki ayrim hollarda oqimli qatorning
ketma-ket o’rnashgan postlaridan foydalaniladi. Bunda har qaysi postda avtomobilni
yuvganda bitta, avtopoezdni yuvganda esa ikki ishchi ishlashi mumkin. Avtomobil
kuzovi, kabina va salonni yig’ishtirishda imkoni boricha mexanizatsiya vositalari
(changso’rgichlar va boshqalar) dan foydalaniladi.
KXK mintaqasining oqimli qatori, odatda, uchta postdan iborat bo’lib, I postda
yig’ishtirish, II postda yuvish, III postda quritish va artish ishlari amalga oshiriladi.
2.6. Xulosa
Berilgan topshiriqqa asosan bajarilgan texnologik hisob va grafik ishlar tahlil
qilinadi va qisqacha xulosa yoritiladi. Bunda loyihani xozirgi zamon talablariga javob
berishi, erishilgan natijalar va uni kimga tavsiya etish mumkinligi ko'rsatiladi.
12
III. MAN AVTOMOBILLARI UCHUN AVTOTRANSPORT TRANSPORT
KORXONALARINING TEXNOLOGIK HISOBI VA KURS ISHIDA
LOYIHALASH TARTIBI
3.1. Avtotrahsport korxohasihihg texhologik hisobi
Texnologik hisobdan asosiy maqsad, loyihalanishi kerak bo'lgan avtotransport
korxonasi (ATK) uchun TS va T dasturini aniqlash, ustaxona yoki mintaqani
takomillashtirish rejalarini bajarish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni hisoblashdan
iborat.
3.1.1. ATK ning hisobot yili bo’yicha texnik iqtisodiy ko’rsatkichlarni tahlili,
texnologik hisob ishlarini bajarish uchun boshlang’ich ma’lumotlarni qabul
qilish
ATK texnologik hisobini bajarish uchun aniq bir korxonaning hisobot yilidagi
ko'rsatkichlari bo'yicha quyidagi ma'lumotlar berilgan bo'lishi kerak (misol
tariqasida “Toshkent shahrida joylashgan 150 ta “MAN CLA 31.280” yuk
avtomobillariga ega bo’lgan avtotransport korxonasini ta’minot tizimi
ustaxonasini takomillashtirish” mavzusini olamiz):
Avtomobil qisqa tasnifi - “MAN CLA 31.280” kuzovi metalldan
tayyorlangan, 16 tonna yuk ko’tarish qobiliyatiga ega, uzunligi-7,82 m, eni-2,5
m, balandligi-2,71 m, dvigatel quvvati-280 o.k., g’ildirak formulasi 6x4.
1. Avtokorxonaning turi va o'rnashgan joyi – Yuk tashuvchi , Toshkent shahri
2. Avtomobillarning ishlash sharoiti toifasi
- Kish = III
3. Harakatdagi tarkib soni
- Ai = 150 avtomobil,
shu jumladan: 30%(0,0-0,50)Ltq, 40%(0,50-0,75)Ltq, 30%(0,75-1,0)Ltq
4. Harakatdagi tarkibning yillik safarda bo'lish kunlari
- Dsk = 365 kun
5. ATK dagi ishchi va xodimlarning yillik ish kunlari
- Dik = 305 kun
6. Harakatdagi tarkibning ishlash davri, soat
- Ti = 12 soat
7. Harakatdagi tarkibning o'rtacha kunlik yurgan yo'li, km
- Lky= 295 km
MAN avtomobillari uchun texnik servis 2 pog’onada, 20000 km dan so’ng –
TS-1, 40000 km dan so’ng – TS-2 o’tkaziladi.
3.1.2. MAN avtomobillari uchun me’yoriy TS davrlarini qabul qilish
Avtomobillarni ekspluatatsiya qiluvch korxonalarning va internet tarmog’i
ma’lumotlariga asosan MAN avtomobillari uchun texnik servis 2 pog’onada, 25000
km dan so’ng –TS-1, 50000 km dan so’ng – TS-2 o’tkaziladi (bu ma’lumotlar o’quv
jarayoni uchun qabul qilingan (1-ilova).
3.2. Avtomobillar TS va ularni T bo'yicha ishlab chiqarish dasturini
hisoblash
3.2.1. TS va qayta tiklashgacha yuradigan yo'lga tuzatish kiritish
- avtomobillarning TS davrlariga tuzatish kiritish
TS-1: L1t = L m1 ´ K1 ´ K3 = 25000´0,8´0,9= 18000 km
TS-2: L2t = L m2 ´ K1 ´ K3= 50000´0,8´0,9=36000 km
Bu yerda: Lm1, Lm2 – 1 va 2 -TS davrlarining me'yori, km [1-ilova];
13
K1 - ish sharoiti toifasini hisobga oluvchi koeffitsiyent [2-ilova].
K¢3, K¢¢3 - tabiiy iqlim va atrof-muhit zaharliligini hisobga oluvchi koeff.[3, 4ilova];
O'z navbatida: K 3 = K¢3 ´ K¢¢3= 0,9 ´1,0=0,9
Avtomobillarni safdan chiqarilguncha yurgan yo'lini aniqlash
Ltqt = Lmqt ´ K1 ´ K2 ´ K3 = 10000000´ 0,8 ´ 1,0 ´ 0,9= 720000 km
Bu yerda: Lmqt = 1000000 km avtomobillarning me'yoriy chiqarilguncha yuradigan
yo'li (1-ilova);
K2 = 1,0 - avtomobillar turini hisobga oluvchi koeffitsiyent [6-ilova]
3.2.2. TS-1 davriyligi bilan kundalik yurgan yo'lning karraligi
L
18000
= 61,02 » 61 = n1 ,
n1' = 1t =
Lky
295
(butun songacha yaxlitlanadi va n1 deb qabul qilinadi).
- hisobiy TS-1 davri: L1 = Lky ´ n1 = 295 ´ 61 = 17995km
Hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan necha foiz farq qilishini topish
(farq ±10% gacha bo'lishi mumkin)
L -L
17995 - 18000
´100% = -0,03%
a1 = 1 1t ´100% =
18000
L1t
Farq chegaradan chiqib ketsa, n1' ning qiymati kichik yoki katta tarafga
yaxlitlanib, hisob qaytadan bajariladi.
3.2.3. TS-2 davriyligi bilan TS-1 davriyligining karraligi
L
36000
n2' = 2t =
= 2,001 » 2 = n2 ,
L1 17995
(butun songacha yaxlitlanadi va n2 deb qabul qilinadi).
L2 = L1 ´ n2 = 17995 ´ 2 = 35990km
- hisobiy TS-2 davri:
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L2t
35990 - 36000
´100% =
= -0,03%
a2 = 2
L2 t
36000
3.2.4. TS-2 davriyligi bilan safdan chqarilguncha yurgan yo'lining
karraligi
Ltqt 720000
nk' =
=
= 20,056 » 20 = nk ,
35990
L4
(butun songacha yaxlitlanadi va nk deb qabul qilinadi).
-hisobiy qayta tiklashgacha yurilgan yo'l: Lqt = L4 ´ nk = 35990 ´ 20 = 719800km
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
14
Lqt - Ltqt
719800 - 720000
´ 100% = -0,03%
720000
Ltqt
3.2.5. Bir avtomobil uchun yaxlit davr(sikl) ichida o'tkaziladigan TS va
safdan chiqarishlar sonini aniqlash
ak =
´100% =
- Safdan chiqarishlar: N qts =
Lqt
Lqt
= 1 (yaxlit davri ichida avtomobil bir marta tiklanadi)
- Sikl ichida TS-2 lar soni: N 2 s =
Lqt
L2
719800
- 1 = 20 - 1 = 19avt.
35990
- N qts =
-Sikl ichida TS-1 lar soni:
N 1s =
Lqt
L1
- ( N qts + N 2 s ) =
- Sikl ichida KXK lar soni: N kxs =
Lqt
Lky
=
719800
- (1 + 19) = 20avt.
17995
719800
= 2440avt.
295
Davr ichida avtomobillarning ishga chiqish kunlari soni
Des = Nkxs= 2440 avt.
3.2.6. Avtomobillarning TS va JT da turadigan kunlariga tuzatish
kirituvchi koeffitsiyent - K4'.
Bu koiffitsyent avtomobillarning ishga tushirilgandan beri yurgan yo'liga
bog'liq holda aniqlanadi.
Bu koiffitsyent avtomobillarning ishga tushirilgandan beri yurgan yo'liga
bog'liq holda aniqlanadi [ 5-ilova ].
K 4' =
Ai -1 ´ K 4'1 + Ai 2 ´ K 4'2 + Ai 2 ´ K 4'3 30 ´ 0,7 + 40 ´ 1,0 + 30 ´ 1,3
=
= 1,0
Ai
100
K 4 '1, 2,3 - yurgan yo'lining ulushiga bo’g’liq bo'lgan va avtamobillar sonini hisobga
oluvchi koeffitsiyent (5-ilova),
3.2.7. Davr ichida avtomobillarning TS va JT da turish kunlarini hisoblash
Dts = Dqt + Dt +
=0+0+
Lqt ´ K 4' d 2 d jt
(
)=
+
1000 m2 m jt
719900 ´ 1,0 0,028 0,072
(
) = 0 + 46 = 46kun
+
1000
1
2
Bu yerda: Dqt = 0 kun - qayta tiklash uchun ajratilgan vaqt, kun [1-ilova, MAN
avtomobili qayta tiklanmaydi].
Dt = 0 - avtomobilni qayta tiklash korxonasiga olib borish va keltirish uchun
ajratilgan vaqt, kun
m2 = 1, mjt = 2 - TS-2 va JT mintakasining ish almashinuvlar soni,
d2 - TS-2 da solishtirma turish kunilari, kun/1000km
d2 =
1000 ´ D2 1000 ´ 1
=
= 0,028kun / 1000km
35900
L2
djt - joriy ta'mirlashda turish solishtirma kuni:
djt = Dtx-jt - d2 = 0,10 – 0,028 = 0,072 kun/1000 km
D tx-jt = 0,10- avtomobillarni TXK va JT da turish solishtirma kunlari. [1-ilova]
15
3.2.8. Texnik tayyorgarlik koeffitsiyenti: a t =
Des
2440
=
= 0,981
Des + Dts 2440 + 46
3.2.9. Avtomobillarning ishga chiqish koeffitsiyenti:
av = at ´
Dsk
365
= 0,981 = 0,981
Dk
365
3.2.10. Avtomobillarning yillik yurgan yo'li:
L y = Dsk ´ a t ´ Lky = 365 ´ 0,981´ 295 = 105629km
3.2.11. Davrdan yillik hisobga o’tish koeffitsiyenti:
L y 105629
hy =
=
= 0,1467
Lqt 719900
3.2.12. Umumiy avtomobillar uchun TS va QT larning ishlab chiqarish
yillik dasturini aniqlash
QT: Nqty = Nqts ´ hy ´ Ai =1 × 0,1467 × 150 = 22,01 »22 avt.
TS-1: N1y = N1s ´ hy ´ Ai =20 × 0,1467 × 150 = 440,1» 440 avt.
TS-2: N2y = N2s ´ hy ´ Ai =19 × 0,1467 × 150 = 418,1 » 418 avt.
KXK: Nkxy = Nkxs ´ hy ´ Ai =2440 × 0,1467 × 150 = 53692 avt.
ATK bo’yicha barcha avtomobillar uchun TS larning kundalik(sutkalik)
dasturini aniqlash:
N1 y 440
N 2 y 418
=
= 1,44 » 2avt.
=
= 1,37 » 1avt.
TS-1: N1s =
TS-2: N 2 s =
Dik 305
Dik 305
KXK: N kxks =
N kxky
Dsk
=
53692
= 147,1 » 147avt. yoki
365
N kxks = Ai ´ a t = 150 ´ 0,981 = 147,1 » 147avt .
3.2.13. ATK bo’yicha barcha avtomobillar uchun hisobiy mehnat sarfini
aniqlash:
KXK: txkx = tmkx ´ K2´ K5 ´ Km =1,20 ´ 1,0´ 1,05´ 0,23=0,29 ishchi soat
1-TS: tx1 = tm1 ´ K2 ´ K5 =32,2 ´ 1,0´ 1,05=33,81 ishchi soat
2-TS: tx2 = tm2 ´ K2 ´ K5 =35,9´ 1,0´ 1,05 = 37,70 ishchi soat
JT:txjt = tmjt ´ K1´K2´K3´K4´K5=2,63´1,2´1,0´1,1´1,03´1,05=3,65 ishchi soat
bu yerda:
tmkx, tm1, tm2, tmjt - me'yoriy solishtirma ish hajmi, ishchi soat [1-ilova];
K2 =1,0 avtomobillarning toifasini va uning ishini tashkil qilishni hisobga
oluvchi koeffitsiyent [6-ilova];
K5 =1,05- ATK quvvatini hisobga oluvchi koeffitsiyent [9-ilova];
Km =0,65 - tozalash, artish ishlarini mexanizatsiyalash koeffitsiyenti (7-ilova);
K4 – avtomobil ishga tushirilgandan beri yurgan yo’lni hisobga oluvchi
koiffitsent (8-ilova).
16
K4 =
Ai -1 ´ K 4-1 + Ai -2 ´ K 4- 2 + Ai -3 ´ K 4-3 30 ´ 0,8 + 40 ´ 1,0 + 30 ´ 1,3
=
= 1,03
100
Ai
K4-1 =0,8, K4-2 =1,0, K4-3 - koeffitsiyentlarning qiymati avtomobilyurgan
yo’liga bog’liq holda 8-ilovadan olinadi.
3.2.14. TS va JT yillik mehnat hajmini hisoblash
KXK : Tykx = Nkxy ´ txkx = 53692 ´ 0,29 = 15571 ishchi soat
TS-1: Ty1 = N1y ´ tx1= 440´ 33,81 = 14876 ishchi soat
TS-2: Ty2 = Ny2 ´ tx2 = 418 ´ 37,70 = 15759 ishchi soat
JT: T yjt =
L y ´ Ai
1000
´ t xjt =
105629 ´ 150
´ 3,65 = 57832 ishchi soat (11-ilova bo'yicha ish
1000
turlariga taqsimlanadi)
3.2.15. Yordamchi ishlarning yillik hajmini hisoblash
T yord . y = (T ykx + T y1 + T y 2 + T yjt ) ´
K yord
100
== (15571 + 14876 + 15759 + 57832)
20
= 20808ishchi - soat
100
O’z navbatida, T yord . y = To 'z . y + Tko 'm. y , ishchi soat
Yordamchi ishlar 2 ga bo'linadi, shu jumladan:
- o'z-o'ziga xizmat ko’rsatish ishlarining yillik hajmi:
To ' z . y =
T yord . y
100
´ K o' z =
20808
´ 0,45 = 9364 , ishchi soat
100
- ko'makchi ishlarning yillik hajmi:
Tko'm. y =
bu yerda:
T yord . y
100
´ K ko 'm =
20808
´ 0,55 = 11444 , ishchi soat
100
Kyord = 15-20 % - ATK dagi yordamchi ishlar foizi (katta ATK uchun
kichigi, kichik ATK uchun kattasi olinadi),
Ko'z= 40 - 50 % - o'z - o'ziga xizmat ko'rsatish ishlari foizi,
Kko'm= 50 - 60 % - ko'makchi ishlar foizi.
3.2.16. ATK da o'z - o'ziga xizmat ko'rsatish ishlarining turlari bo'yicha
taqsimoti (T o'z.y)
3-jadval
№
Ish turlari
%
ishchi soat
I.Bosh mexanik bo’limida bajariladigan ishlar
1 Elektromexanik
25
2341
2 Quvur o'tkazish
22
2060
3 Qurilish - ta'mirlash
6
562
Jami
53
4963
17
1
2
3
4
5
6
II.Ustaxonalarda bajariladigan ishlar
Chilangar-mexanik*
26
Temirchilik*
2
Payvandlash*
4
Tunukasozlik *
4
Misgarlik *
1
Duradgorlik*
10
Jami
47
Hammasi
100
2435
187
375
375
94
936
9364
3.2.17. Ustaxona bo’yicha yillik ish hajmini aniqlash
Ustaxonada bajariladigan yillik ish hajmi quyidagicha aniqlanadi;
Tuy = Tu yor.y + Tu jt.y = To’z.y ×do’z.u + Ty.jt ×djt.u =
= 9364 × 0 + 57832 ×0,04 = 2313 ishchi soat
Bu yerda:
do’z.u – o’z - o’ziga xizmat ko’rsatishda ustaxonada bajariladigan ishning ulushi
(bizning misolda do’z.u = 0, chunki bunday ish turlari yo’q, 14-ilova)
djt.u - joriy ta’mirlashda ustaxonada bajariladigan ishning ulushi (joriy
ta'mirlash ishlarining turlari va bajarilish joylari bo'yicha taqsimoti jadvalidan olinadi,
11-ilova)
3.3. Ustaxonadagi ishchilar sonini aniqlash
Ustaxonada ishlovchi texnologik kerakli ishchilar soni (Rt) quyidagicha
aniqlanadi:
Rt =
Tuy
Fn
=
2313
= 1,12 » 1ishchi
2070
Ustaxonada ishlovchi ro'yxatdagi ishchilar soni (Rsh) quyidagicha aniqlanadi:
Tuy 2313
Rsh =
=
= 1,27 » 1ishchi
Fx 1820
bu yerda: Fn=2070 soat, Fx = 1820 soat - bir smenalik ish kunida ustaxonada
ishlovchi texnologik zarur ishchilar va ro'yxatdagi ishchilarning yillik ish vaqti fondi,
soat
3.4. Ishlab chiqarish ustaxonalari maydoni hisobi
Ustaxonalar maydonlarining yuzasi 2 xil usulda aniqlanadi:
1-usul: Har bir ishchiga to'g'ri keluvchi solishtirma maydon bo'yicha:
Fy = f1 + f2 ´ ( Rt - 1 ) = 14 + 8´(1-1) = 14 + 0 = 14 m2
bu yerda: f1, f2 - birinchi va keyingi ishchilar uchun ajratilgan solishtirma
maydon, m2 (13-ilova)
2-usul: Texnologik jihozlar band qilgan yuza bo'yicha: Fu= fj ´ Kz , m2
bu yerda: fj - jihozlar band qilgan umumiy yuza, m2
Kz - jihozlarning joylashish zichligini hisobga oluvchi koeffitsiyent (13-ilova).
Bu usulda maydonni hisoblash uchun avval topshiriq qilib berilgan ATK dagi
ustaxonada mavjud jihozlarning ro’yxatini keltiramiz (4-jadval).
18
ATK dagi ta’minot tizimi ustaxonasida mavjud jihozlarning ro’yxatini
4-jadval
Band qilgan
Tashqi
maydoni, m2
Jihozlar nomi
Model va turi o'lchami, Soni
Bir
mm
Jami
donasi
2
3
4
5
6
7
1
1
2
3
Bir ishchi o’rinli slesar verstagi
Detallar uchun stellaj
Jihozlar uchun shkaf
4
Elektrcharx
NO-102
89-2-TX. IT-3
89-2-TX. IT-23
TA-225
1200x800
1400x500
1200x600
860x500
220 v, 1f
1
2
2
0,96
0,70
0,72
0,96
1,40
1,44
1
0,43
0,43
S fj
4,23
Jami
Ustaxona uchun qo’shimcha jihozlar kataloglar va internet materiallari asosida
tanlab olinadi hamda jadval tuziladi va ular band etgan umumiy maydon yuzasi
aniqlanadi, so’ngra yuqoridagi ifoda yordamida ustaxonaning maydon yuzasi
hisoblanadi.
Ta’minot tizimi ustaxonasi uchun qabul qilingan texnologik jihozlar ro’yxati
5-jadval
Band qilgan
Tashqi
maydoni, m2
Model va
Jihozlar nomi
o'lchami, Soni
turi
Bir
mm
Jami
donasi
NO-102
1200x800
1
0,96
0,96
1* Bir ishchi o’rinli slesar verstagi
3* Jihozlar uchun shkaf
89-2-TX.
IT-3
89-2-TX.
IT-23
4* Elektrcharx
TA-225
860x500
220 v, 1f
1
0,43
0,43
-
800x600
1
0,48
0,48
700x500
1
0,35
0,35
89-2-TX.
IT-9
800x400
1
0,32
0,32
S 400
-
1
0
0
Pm 808
1600x800
380 v, 3f
1
1,28
1,28
PET 011
500x400
1
0
0
89-2-TX.
IT-38
Sig’imi 75l,
660x533
1
0
0
2* Detallar uchun stellaj
6
Detallarni yuvish vannasi uchun
taglik
Reykali qo’l pressi, 3t
7
Artish materiallari uchun idish
5
8
9
10
Dizel dvigatellarining yonilg’i
apparatlarini ta’mirlash va
tekshirish uchun asboblar
to’plami
Yuqori bosimli yonilg’i nasosini
sinash stendi
Dizel dvigatellari forsunkasini
sinash jihozi (stolda)
11 Detallarni yuvish uchun vanna
1400x500
2
0,70
1,40
1200x600
2
0,72
1,44
S fj =6,66
Jami
19
Texnologik jihozlar band qilgan yuza bo'yicha ustaxonaning maydon yuzasi:
Fu= S fj ´ Kz =6,66 ×3,5 = 23,31 m2
Ustaxonaning ikki usul bo’yicha aniqlangan yuzalardan kattasi loyihalash
uchun qabul qilinadi.
Demak, 2-usul bo’yicha aniqlangan maydon yuzalari 24 m2 ni tashkil etadi.
Loyihalash uchun bu qiymat qabul qilinadi.
Avtokorxonadagi ustaxonaning xam yuzasi 24 m2 ga teng edi. Agarda mavjud
ustaxonaning yuzasi qabul qilingandan katta yoki kichik bo’lsa u kattalashtirilishi
yoki kichiklashtirilishi mumkin.
3.5. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
Topshiriq etib berilgan TS va JT mintaqalari yoki ustaxonalarining rejasi
masshtabda A-2 formatdagi vatman qog’oziga chiziladi (3, 4-rasmlar).
Ustaxonalarni rejalashtirish texnologik hisoblar natijasida aniqlangan
ma’lumotlar asosida, bajariladigan ishlarga mos ravishda texnologik loyihalash
me’yorlari hamda qurilish me’yorlari va qoidalariga rioya qilgan holda amalga
oshiriladi.
3-rasm. ATK dagi mavjud ustaxona rejasi
Ustaxonalarni rejalashtirishda bir hil harakterga ega bo’lgan ba’zi ishlar
bajariladigan ustaxonalar bir xonaga joylashtirilishi maqsadga muvofiq, chunki bitta
xonani bir necha bo’limlarga bo’lishning hojati qolmaydi. Hatto, agar ustaxona
maydoni 10 m2 dan kam bo’lsa, uni boshqa o’xshash ishlar bajariladigan ustaxona
bilan birlashtirish zarur, binoning eni esa, 3 m dan kam bo’lmasligi kerak.
Rejalashtirishda TS va JT joylari, texnologik jihozlar, ko'rish ariqchalari,
20
ko'targichlar, konveyerlar, tokchalar va x. k. ko'rsatiladi va o'lchamlari chizmachilik
qoidalariga rioya qilingan holda qo'yib chiqiladi. Shartli belgilar yordamida suv,
siqilgan havo, bug' hamda elektr quvvati manbalari ko'rsatiladi.
4-rasm. Takomillashtirilgan ustaxona rejasi
Ishchi chizmani rasmiylashtirishda 17, 18, 19 va 20-ilovalardan foydalaniladi.
3.6. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarida bajariladigan ishlar tavsifi
Bu qism bo'yicha TS va JT mintaqasi yoki ustaxonasining vazifasi,
bajariladigan texnologik jarayonlar o’z aksini topishi zarur. Quyida topshiriq
bo’yicha ma’lumoilar keltirilgan.
Ustaxonaning vazifasi. Dizeli dvigatellar ta’minot tizimi asboblarini tekshirish,
ta’mirlash va rostlash.
Bajariladigan texnologik jarayonlar. Ustaxonada bajariladigan ishlar:
¾ TS-2 postlarida yechib olingan asosiy asboblar (karbyuratorlar, yonilg’i
nasosi, yuqori bosimli yonilg’i nasosi, forsunkalar, gaz apparaturasi) tashxislanadi,
ta’mirlanadi va rostlanadi;
¾ JT mintaqasida aniqlangan, postda bartaraf etib bo’lmaydigan ta’minot tizimi
asboblari ta’mirlanadi;
¾ ta’mirlash
jarayonida ta’minot tizimi asboblari detallarga ajratiladi,
saralanadi, nosozlari yangisiga yoki ilgari ta’mirlanganiga almashtiriladi;
¾ ta’mirlangan asboblar ustaxonadagi jihoz va stendlarda tekshiriladi va
rostlanadi.
3.7. Xulosa
Berilgan topshiriqqa asosan bajarilgan texnologik hisob va grafik ishlar tahlil
qilinadi va qisqacha xulosa yoritiladi. Bunda loyihani xozirgi zamon talablariga javob
berishi, erishilgan natijalar va uni kimga tavsiya etish mumkinligi ko'rsatiladi.
21
IV. SERVIS MARKAZLARINING TEXNOLOGIK TEXNOLOGIK HISOBI
VA KURS ISHIDA LOYIHALASH TARTIBI
4.1. Texnologik hisob uchun dastlabki ma'lumotlarni tanlash
Toshkent shahrida yo'lovchilar tashish uchun foydalanilayotgan MersedesBens va MAN avtobuslari uchun o'ziga xos servis xizmati tashkil etilgan. Servis
xizmatini tashkil etish uchun asos bo'lib ishlab chiqarish dasturi xizmat qiladi. Ushbu
masala transport vositalarining texnologik hisobi yordamida yechiladi va uni amalga
oshirish uchun quyidagi dastlabki ma'lumotlar zarur (hisob ishlari tushunarli bo’lisi
uchun misol tariqasida Toskkent shahrida joylashgan 240 ta Mercedes-Benz
avtobuslariga xizmat ko’rsatuvchi servis markazinining payvandlash-kuzov
ustaxonasini modernizatsiyalash).
Hisoblash uchun dastlabki ma'lumotlar
№
Ko'rsatkich nomi
1 Markazda xizmat ko'rsatiladigan
harakatdagi tarkib soni
2 Yillik safarda bo'lish kunlari
3 ATK xodimlarining yillik ish kuni
4 Avtomobillarning ishlash sharoiti
5 O'rtacha kunlik yurgan yo'l
6 Avtomobillarni kunlik ishlash vaqti
Belgilanishi
O'lchov
birligi
Qiymati
Ai
dona
240
Dsk
Dik
Kish
Lky
Tn
kun
kun
km
soat
365
305
II
295
13,5
4.2. Mersedes-Bens avtobuslarining texnik servisi bo'yicha texhologik
hisob
Texnologik hisobdan asosiy maqsad, loyihalanishi kerak bo'lgan servis
markazi uchun kerakli ma'lumotlarni aniqlashdan iboratdir.
Bu qismda автобуслар texnik servisi (TS) va ularni joriy ta'mirlash (JT)
rejasini hisoblash, qabul qilingan ish sharoitlarini aks ettirish va izohlash, ish turlariga
asosan ishchilar sonini aniqlash, ishlab-chiqarish maydon yuzalarini hisoblash va
tahlil qilish kabi ishlar bajariladi.
4.2.1. Mersedes-Bens avtobuslari servisini o’tkazish davrlari va
solishtirma ish hajmlari
Texnologik hisob uchun «Mercedes-Benz» kompaniyasining servis xizmati
(TS) va joriy ta’mirlash (JT) me’yorlari asos qilib olinadi. Bular quyidagilar:
Joriy ta’mirlash solishtirma ish hajmining ekspluatatsiya boshidan yurgan
yo’liga bog’liqligi koeffitsienti tadqiqotlar natijasida aniqlanmoqda.
Mercedes-Benz Connecto Low Floor avtobusining servis xizmati davriyliklari
va servis xizmati ish xajmlari 1-ilovadan olinadi.
TS davrlari ishlash sharoitiga qarab to’g’rilanmaydi, chunki davrlar MercedesBenz Connecto Low Floor avtobuslari uchun 15000, 30000, 60000 va 90000 km
deb qabul qilingan. Shuning uchun davrlar faqat ortacha kunlik yurgan yo’lga
nisbatan to’g’rilanadi. Keyinchalik L10=L1t, L30 = L2t, L60 = L3t va L90 =L4t deb qabul
qilamiz.
22
4.2.2. TS-1 davriyligi bilan kundalik yurgan yo'lning karraligi
L
15000
n1' = 1t =
= 50,84 » 51 = n1 ,
Lky
295
(butun songacha yaxlitlanadi va n1 deb qabul qilinadi)
- hisobiy TS-1 davri:
L1 = Lky ´ n1 = 295 ´ 51 = 15045km
Hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan necha foiz farq qilishini topish
(farq ±10% gacha bo'lishi mumkin)
L -L
15045 - 15000
a1 = 1 1t ´100% =
´100% = 0,30%
L1t
15000
Farq chegaradan chiqib ketsa, n1' ning qiymati kichik yoki katta
yaxlitlanib, hisob qaytadan bajariladi.
4.2.3. TS-2 davriyligi bilan TS-1 davriyligining karraligi
L
30000
n2' = 2t =
= 1,99 » 2 = n2 ,
L1 15045
(butun songacha yaxlitlanadi va n2 deb qabul qilinadi)
L2 = L1 ´ n2 = 15045 ´ 2 = 30090km
- hisobiy TS-2 davri:
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L2t
30090 - 30000
a2 = 2
´100% =
= 0,30%
L2t
30000
4.2.4. TS-3 davriyligi bilan TS-2 davriyligining karraligi
L
60000
n3' = 3t =
= 1,99 » 2 = n3 ,
L2 30090
(butun songacha yaxlitlanadi va n3 deb qabul qilinadi)
L3 = L2 ´ n3 = 30090 ´ 2 = 60180km
- hisobiy TS-2 davri:
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L3t
60180 - 60000
a3 = 3
´ 100% =
´100% = 0,30%
L3t
60000
4.2.5. TS-4 davriyligi bilan TS-3 davriyligining karraligi
n4' =
L4t 90000
=
= 2,99 » 3 = n4 ,
L3 30090
(butun songacha yaxlitlanadi va n4 deb qabul qilinadi)
- hisobiy TS-4 davri: L4 = L3 ´ n4 = 30090 ´ 3 = 90270km
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
L - L4 t
90270 - 90000
a4 = 4
´100% =
´100% = 0,30%
L4 t
90000
23
tarafga
4.2.6. TS-4 davriyligi bilan safdan chiqarilguncha yuradigan yo'lining
karraligi
Ltqt 1000000
nk' =
=
= 11,08 » 11 = nk ,
90270
L4
(butun songacha yaxlitlanadi va nk deb qabul qilinadi)
-hisobiy qayta tiklashgacha yurilgan yo'l: Lqt = L4 ´ nk = 90270 ´ 11 = 992970km
-hisobiy davrning tuzatish kiritilgan davrdan farqi:
ak =
Lqt - Ltqt
´100% =
Ltqt
992970 - 1000000
´100% = 0,703%
1000000
4.2.7.Bir avtomobil uchun yaxlit davr(sikl) ichida
qayta tiklashlar(QT) sonini aniqlash
- Qayta tiklash: N qts =
Lqt
Lqt
o'tkaziladigan TS va
= 1 (yaxlit davri ichida avtomobil bir marta tiklanadi)
Lqt
992970
- N qts =
- 1 = 11 - 1 = 10avt.
90270
L4
L
992970
- Sikl ichida TS-3 lar soni: N3s = qt - N qts =
- 1 = 11 - 1 = 10avt.
90270
L4
- Sikl ichida TS-4 lar soni: N 4 s =
- Sikl ichida TS-2 lar soni:
N2s =
Lqt
992970
- ( N qts + N 4 s + N 3s ) =
- (1 + 10 + 10) = 33 - 21 = 12avt.
L2
30090
-Sikl ichida TS-1 lar soni:
Lqt
992970
- ( N qts + N 4 s + N 3 s + N 2 s ) =
- (1 + 10 + 10 + 12) = 66 - 33 = 33avt.
L1
15045
L
992970
= 3366avt.
- Sikl ichida KXK lar soni: N kxs = qt =
Lky
295
N1s =
Davr ichida avtomobillarning ishga chiqish kunlari soni
Des = Nkxs= 3366 avt.
4.2.8. Avtomobillarning TS va JT da turadigan kunlariga tuzatish
kirituvchi koeffitsiyent - K4'
Avtobuslar qayta tiklash davridan so’ng ekspluatatsiya qilinmaydi deb qabul
qilamiz, K4'=1 deb qabul qilamiz.
4.2.9. Davr ichida avtomobillarning TS va JT da turish kunlarini
hisoblash
Dts = Dqt + Dt +
= 0+0+
Lqt ´ K 4' d 4 d3 d 2 d jt
( +
)=
+
+
1000 m4 m3 m2 m jt
992970 ´ 1,0 0,011 0,017 0,033 0,039
(
) = 0 + 80 = 80kun
+
+
+
1000
1
1
1
2
Bu yerda: Dqt = 20 kun - qayta tiklash uchun ajratilgan vaqt, kun [ 1-ilova ].
24
Dt = 0 - avtomobilni qayta tiklash korxonasiga olib borish va keltirish uchun
ajratilgan vaqt, kun
m2 = 1, m3 = 1, m4= 1, mjt = 2 - TS-2. TS-3, TS-4 va JT mintakasining ish
almashinuvlar soni,
d2, d3, d4, - TS-2, TS-3, TS-4 larda solishtirma turish kunilari, kun/1000km
d2 =
1000 ´ D2 1000 ´ 1
=
= 0,033kun / 1000km
L2
30090
d3 =
1000 ´ D3 1000 ´ 1
=
= 0,017 kun / 1000km
L3
600180
d4 =
1000 ´ D4 1000 ´ 1
=
= 0,011kun / 1000km
L4
90270
djt - joriy ta'mirlashda turish solishtirma kuni:
djt = Dtx-jt - d2 - d3 - d4 = 0,10 – 0,033 – 0,017 – 0,011 = 0,039 kun/1000 km
D tx-jt = 0,10- avtomobillarni TXK va JT da turish solishtirma kunlari (MercedesBenz Connecto Low Floor avtobuslari uchun, 1-ilova).
4.2.10. Texnik tayyorgarlik koeffitsiyenti:
at =
3366
Des
=
= 0,977
Des + Dts 3366 + 80
4.2.11. Avtomobillarning ishga chiqish koeffitsiyenti:
av = at ´
365
Dsk
= 0,977 = 0,977
365
Dk
4.2.12. Avtomobillarning yillik yurgan yo'li:
Ly = Dsk ´ a t ´ Lky = 365 ´ 0,977 ´ 295 = 105198km
4.2.13. Davrdan yillik hisobga o’tish koeffitsiyenti:
hy =
Ly 105198
=
= 0,106
Lqt 992970
4.2.14. Umumiy avtomobillar uchun TS va QT larning ishlab chiqarish
yillik dasturini aniqlas
QT: Nqty = Nqts ´ hy ´ Ai =1 × 0,106 × 240 = 25,44 » 25 avt.
TS-1:
N1y = N1s ´ hy ´ Ai =33 × 0,106 × 240 = 839,52 » 840 avt.
TS-2:
N2y = N2s ´ hy ´ Ai =12 × 0,106 × 240 = 305,28»305 avt.
TS-3:
N3y = N3s ´ hy ´ Ai =10 × 0,106 × 240 = 254,4»254 avt.
TS-4:
N4y = N4s ´ hy ´ Ai =10 × 0,106 × 240 = 254,4»254 avt.
25
Servis markazida faqat TS ga kelgan avtomobillara KXK ishlari bajariladi,
shuning uchun:
KXK: Nkxy = N1y + N2y + N3y + N4y =840 + 305 + 254 + 254 = 1653 avt.
ATK bo’yicha barcha avtomobillar uchun TSK larning kundalik dasturini aniqlash
TS-1: N1s =
N1 y 840
=
» 3avt.
Dik 305
TS-2: N 2 s =
N 2 y 305
=
» 1avt.
Dik 305
TS-3: N3s =
N 3 y 254
=
» 1avt
Dik 305
TS-4: N 4 s =
N 4 y 254
=
» 1avt.
Dik 305
KXK: N kxks =
N kxky 1653
=
= 4,53 » 5avt.
365
Dsk
4.2.15. Barcha avtomobillar uchun hisobiy mehnat sarfini me’yoriysiga
teng etib olinadi:
txkx = tmkx=1,2 ishchi soat, tx1 = tm1 = 32,2 ishchi soat, tx2 = tm2=35,9 ishchi soat,
tx3 = tm3 = 35,9 ishchi soat, tx4 = tm4 = 48,6 ishchi soat, txjt = tmjt = 1,2 ishchi soat me'yoriy solishtirma ish hajmi, ishchi soat (1-jadval).
4.2.16. TS va JT yillik mehnat hajmini hisoblash
KXK : Tykxk = Nkxy ´ txkx = 1653 ´ 1,2 = 1984 ishchi soat
TS-1: Ty1 = N1y ´ tx1= 840´ 32,2 = 27048 ishchi soat
TS-2: Ty2 = Ny2 ´ tx2 = 305 ´ 35,9 = 10950 ishchi soat
TS-3: Ty3 = N3y ´ tx3 = 254 ´ 35,9 = 8975 ishchi soat
TS-4: Ty4 = Ny4 ´ tx4 = 254 ´ 48,6 = 12644 ishchi soat
JT: Tyjt =
Ly ´ Ai
1000
´ t xjt =
105198 ´ 240
´ 1, 2 = 30297 ishchi
1000
soat (11-ilova bo'yicha ish
turlariga taqsimlanadi)
4.2.17. Yordamchi ishlarning yillik hajmini hisoblash
Tyord . y = (Tykx k + Ty1 + Ty 2 + T y 3 + T y 4 + Tyjt ) ´
K yord
100
=
= (1984 + 27048 + 10950 + 8975 + 12644 + 30297 )
20
= 18380 ishchi - soat
100
Yordamchi ishlar 2 ga bo'linadi:
O’z navbatida, T yord . y = To 'z . y + Tko 'm. y , ishchi soat
- o’z - o'ziga xizmat ko'rsatish ishlarining hajmi:
To ' z . y =
Tyord . y
100
´ K o' z =
18380
´ 0,45 = 8271 ishchi soat
100
26
- ko'makchi ishlarning yillik hajmi:
Tko' m. y =
bu yerda:
Tyord . y
100
´ K ko' m =
18380
´ 0,55 = 10109 ishchi soat
100
Kyord = 15-20 % - ATK dagi yordamchi ishlar foizi (katta ATK uchun
kichigi, kichik ATK uchun kattasi olinadi),
Ko'z= 40 - 50 % - o'z - o'ziga xizmat ko'rsatish ishlari foizi,
Kko'm= 50 - 60 % - ko'makchi ishlar foizi.
4.2.18. ATK da o'z - o'ziga xizmat ko'rsatish ishlarining turlari bo'yicha
taqsimoti (T o'z.y)
6-jadval
№
Ish turlari
%
ishchi soat
I.Bosh mexanik bo’limida bajariladigan ishlar
1 Elektromexanik
25
2068
2 Quvur o'tkazish
22
1820
3 Qurilish - ta'mirlash
6
496
Jami
53
4384
II.Ustaxonalarda bajariladigan ishlar
1 Chilangar-mexanik*
26
2150
2 Temirchilik*
2
165
3 Payvandlash*
4
331
4 Tunukasozlik *
4
331
5 Misgarlik *
1
83
6 Duradgorlik*
10
827
Jami
47
3887
Hammasi
100
8271
4.2.19. Ustaxona bo’yicha yillik ish hajmini aniqlash
Ustaxonada bajariladigan yillik ish hajmi quyidagicha aniqlanadi:
- postda bajariladigan ishlar:
Tpy = Ty.jt ×djt.p = 30297 × 0,06 = 1817,82 » 1818 ishchi soat
- ustaxonada bajariladigan ishlar:
Tuy = Tu yor.y + Tu jt.y = To’z.y ×do’z.u + Ty.jt ×djt.u =
= 8271 × 0,04 + 30297 × 0,055 = 330,8 + 1666,3 = 1997,14 » 1997 ishchi soat
- Jami ustaxona va postda bajariladigan yillik ish hajmi:
ƩT(p+u)y = Tpy + Tuy = 1818 + 1997 = 3815 ishchi soat
Bu yerda:
do’z.u – o’z - o’ziga xizmat ko’rsatishda ustaxonada bajariladigan ishning ulushi
(bizning misolda do’z.u = 0, chunki bunday ish turlari yo’q, 14-ilova)
djt.u - joriy ta’mirlashda ustaxonada bajariladigan ishning ulushi (joriy
ta'mirlash ishlarining turlari va bajarilish joylari bo'yicha taqsimoti jadvalidan olinadi,
11-ilova)
Joriy ta'mirlash mintaqasidagi payvandlash-kuzov ishlarini bajarish uchun
27
ishchi postlar sonini aniqlash:
T py ´ U ´ Y
1818 ´1,3 ´ 0,6
=
= 0,76 » 1 post
X jt =
2070 ´1´ 0,9
Fn ´ Ro'r ´ K i
bu yerda:
U
- ajratish-yig'ish, payvandlash-tunukasozlik va bo'yash joylariga
avtomobillarning bir maromda kelmasligini hisobga oluvchi koeffitsiyent (1,1... 1,5)
Y - eng ko'p yuklangan smenada bajariladigan ishlarni hisobga oluvchi
koeffitsiyent( 0,6-0,7)
Ki - joriy ta'mir joyida, ish vaqtidan unumli foydalanishni hisobga oluvchi
koeffitsiyent (0,9 -0,95)
4.3. Ustaxonadagi ishchilar sonini aniqlash
Ustaxonada ishlovchi texnologik kerakli ishchilar soni (Rt) quyidagicha
aniqlanadi:
Rt =
Tuy
Fn
=
3815
= 1,84 » 2ishchi
2070
Ustaxonada ishlovchi ro'yxatdagi ishchilar soni (Rsh) quyidagicha aniqlanadi:
Tuy 3815
Rsh =
=
= 2,09 » 2ishchi
Fx 1820
bu yerda: Fn=2070 soat, Fx = 1820 soat - bir smenalik ish kunida ustaxonada
ishlovchi texnologik zarur ishchilar va ro'yxatdagi ishchilarning yillik ish vaqti fondi,
soat
4.4. Ishlab chiqarish ustaxonalari maydoni hisobi
Ustaxonalar maydonlarining yuzasi 2 xil usulda aniqlanadi:
1-usul: Har bir ishchiga to'g'ri keluvchi solishtirma maydon bo'yicha:
Fy = f1 + f2 ´ ( Rt - 1 ) = 15 + 9 ´ (2-1) = 15 + 9 = 24 m2
bu yerda: f1, f2 - birinchi va keyingi ishchilar uchun ajratilgan solishtirma
maydon, m2 (13-ilova)
2-usul: Texnologik jihozlar band qilgan yuza bo'yicha: Fu= fj ´ Kz , m2
bu yerda: fj - jihozlar band qilgan umumiy yuza, m2
Kz - jihozlarning joylashish zichligini hisobga oluvchi koeffitsiyent (13-ilova).
Bu usulda maydonni hisoblash uchun avval topshiriq qilib berilgan ATK dagi
ustaxonada mavjud jihozlarning ro’yxatini keltiramiz (7-jadval).
28
1.
2.
3.
4.
5.
ATK dagi payvandlash-kuzov ustaxonasida mavjud jihozlarning ro’yxatini
7-jadval
Band qilgan
Tashqi
maydoni, m2
Model
o'lchami, Soni
Jihozlar nomi
va turi
Bir
mm
Jami
donasi
Nostandart
89-2-TX
1400x500
2
1,40
Detallar uchun javon
IT-3
jihoz
Elektr payvandlash
MASTER
1000x520
1
0,52
Italiya
400 T
transformatori
Nostandart
Elektr payvandlash ishlari
89-2-TX
1000x750
1
0,75
IT-2
jihoz
uchun stol
Nostandart
89-2-TX
800x400
1
0,32
Axlat uchun idish
IT-9
jihoz
12500 x
Mersedes
1
31,25
Turkiya
Avtomobil uchun post
Bens
2500
3,32
Jami S fj
Ustaxona uchun qo’shimcha jihozlar kataloglar va internet materiallari asosida
tanlab olinadi hamda jadval tuziladi (8-jadval) va ular band etgan umumiy maydon
yuzasi aniqlanadi, so’ngra yuqoridagi ifoda yordamida ustaxonaning maydon yuzasi
hisoblanadi.
Ustaxona uchun qabul qilingan texnologik jihozlar ro’yxati
Jihozlar nomi
1.
2.
3.
Detallar uchun javon
Elektr payvandlash
transformatori
Elektr payvandlash ishlari
uchun stol
Model
va turi
89-2-TX
IT-3
MASTER
400 T
89-2-TX
IT-2
89-2-TX
IT-9
Mersedes
Bens
Tashqi
o'lchami,
mm
8-jadval
Band qilgan
maydoni, m2
Soni
Bir
Jami
donasi
1400x500
2
1,40
Nostandart
jihoz
1000x520
1
0,52
Italiya
1000x750
1
0,75
800x400
1
0,32
Nostandart
jihoz
Nostandart
jihoz
1
31,25
Turkiya
1
0,36
4.
Axlat uchun idish
5.
Avtomobil uchun post
6
Astetilinli generator
Gaz payvandlash ishlari uchun
stol
Yarimavtomatik payvandlash
mashinasi
89-2-TX
IT-1
1100x750
1
0,83
Gollandiya
Nostandart
jihoz
Kempo
mat 1800
900x400
1
0,36
Finlyandiya
Kislorod ballonlari uchun stol
-
900x600
1
0,54
O’zi
tayyorlagan
7
8
9
29
12500 x
2500
360x1000
10 Taglikdagi to’g’rlovchi plita
11 Yo’nuvchi jilvirlovchi dastgoh
12
Kislorodli temir kesish
keskichlari majmui
-
1500x1100
1
1,65
O’zi
tayyorlagan
DS
40/400A
400x500
1
0,20
Germaniya
1
0
Angliya
1
0,96
O’zi
tayyorlagan
PN 87000
13 Jihozlar uchun stol
1200x800
Jami
fj
39,14
Texnologik jihozlar band qilgan yuza bo'yicha ustaxonaning maydon yuzasi:
Fu= S fj ´ Kz =39,14 ×5 = 195,7 m2
Ustaxonaning ikki usul bo’yicha aniqlangan yuzalardan kattasi loyihalash
uchun qabul qilinadi.
Demak, 2-usul bo’yicha aniqlangan maydon yuzalari 24 m2 ni tashkil etadi.
Loyihalash uchun bu qiymat qabul qilinadi.
Avtokorxonadagi ustaxonaning xam yuzasi 24 m2 ga teng edi. Agarda mavjud
ustaxonaning yuzasi qabul qilingandan katta yoki kichik bo’lsa u kattalashtirilishi
yoki kichiklashtirilishi mumkin.
Ishchi chizmani rasmiylashtirishda 17, 18, 19 va 20-ilovalardan foydalaniladi.
4.5. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
Topshiriq etib berilgan TS va JT mintaqalari yoki ustaxonalarining rejasi
masshtabda A-2 formatdagi vatman qog’oziga chiziladi (5, 6-rasmlar).
5-rasm. ATK dagi mavjud ustaxona rejasi
Ustaxonalarni rejalashtirish texnologik hisoblar natijasida aniqlangan
ma’lumotlar asosida, bajariladigan ishlarga mos ravishda texnologik loyihalash
me’yorlari hamda qurilish me’yorlari va qoidalariga rioya qilgan holda amalga
oshiriladi. Ustaxonalarni rejalashtirishda bir hil harakterga ega bo’lgan ba’zi ishlar
bajariladigan ustaxonalar bir xonaga joylashtirilishi maqsadga muvofiq, chunki bitta
xonani bir necha bo’limlarga bo’lishning hojati qolmaydi. Hatto, agar ustaxona
maydoni 10 m2 dan kam bo’lsa, uni boshqa o’xshash ishlar bajariladigan ustaxona
bilan birlashtirish zarur, binoning eni esa, 3 m dan kam bo’lmasligi kerak.
30
Rejalashtirishda TS va JT joylari, texnologik jihozlar, ko'rish ariqchalari,
ko'targichlar, konveyerlar, tokchalar va x. k. ko'rsatiladi va o'lchamlari chizmachilik
qoidalariga rioya qilingan holda qo'yib chiqiladi. Shartli belgilar yordamida suv,
siqilgan havo, bug' hamda elektr quvvati manbalari ko'rsatiladi.
6-rasm. Takomillashtirilgan ustaxona rejasi
4.6. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarida bajariladigan ishlar tavsifi
Bu qism bo'yicha TS va JT mintaqasi yoki ustaxonasining vazifasi,
bajariladigan texnologik jarayonlar o’z aksini topishi zarur. Quyida topshiriq
bo’yicha ma’lumoilar keltirilgan.
Ustaxonaning vazifasi: Detallarni qizdirib tayyorlash va ta’mirlash, yeyilgan
detallarni tiklash, shikastlangan detallarni metall eritib ta’mirlash, qanot, kapot,
kuzovni va boshqa qismlarni ta’mirlash.
Bajariladigan texnologik jarayonlar. Ustaxonada kuzov, kabina, ramalar,
silindrlarning bloklari va ustyopmalari, tirsakli va taqsimlash vallari, uzatmalar
qutilarining vallari, o’qlar va boshqa detallarning eyilgan qismi tiklanadi,
shikastlangan yuzalari metall eritib ta’mirlanadi, yoriq joylari payvandlanadi.
Bu ishlarni bajarish uchun maxsus post jihozlanadi, gaz payvandlash, elektr
payvandlash qurilmalari, chilangar va payvandchilar stollari, asboblarni saqlash
shkaflari, stellajlar, metall qirqish qaychisi, kabina, qanot, kapotlarni ta’mirlash
qurilmalari va boshqa texnologik jihozlar tanlab olinadi.
4.7. Xulosa
Berilgan topshiriqqa asosan bajarilgan texnologik hisob va grafik ishlar tahlil
qilinadi va qisqacha xulosa yoritiladi. Bunda loyihani xozirgi zamon talablariga javob
berishi, erishilgan natijalar va uni kimga tavsiya etish mumkinligi ko'rsatiladi.
31
V. «AVTOMOBILLARGA TEXNIK XIZMAT KO’RSATISH
STANSIYALARINI TEXNOLOGIK LOYIXALASH (ATXKS)» BO’LIMI
BO’YICHA KURS LOYIHASINI BAJARISH TARTIBI
Texnologik qismning vazifasi loyihalanalayotgan ATXKS uchun avtomobillar
texnik servisi dasturini hisoblash.
ATXKS loyihalash uchun ishlab chiqarish dasturi, Ts va JT ish hajmi, ular
asosida, ishchilar va ishchi postlari soni, ustaxonalar va omborlar yuzasi hamda
yordamchi xonalarning yuzalari aniqlanadi ( hisob ishlari oson bo’lishi uchun misol
keltiramiz – Toshkent shahridagi 3-TXK stantsiyasining elektr jihozlari
ustaxonasini takomillashtirish).
5.1. Shahar ATXKS texnologik hisobi
5.1.1.Dastlabki ma'lumotlar:
№
1
2
3
4
Ko'rsatkich nomi
Belgilanishi
Yillik xizmat ko'rsatiladigan avtomobillar soni
va rusumi
Avtomobilning yillik o'rtacha yurgan yo'li
Avtomobilning yilda stansiyaga kirish soni
Stansiyaning ish tartibi: - yillik ish kuni
- almashinuvlar soni
- almashinuvlar davomiyligi
Yillik sotiladigan avtomobillar soni
Avtomobillarning ishlash sharoiti yoki xududi
O'lchov
Qiymati
birligi
Ai
dona
3400
Ly
d
Dy
m
a
As
Kish
km
kun
soat
dona
-
18000
3
305
1,5
7
340
III
ATXKS ning turi va quvvatini asoslash
ATXKS larda ishlab chiqarish quvvati va stansiya hajmi kabi ko'rsatkichlar
asosiy hisoblanadi.
Ishlab chiqarish quvvati – bir yilda kompleks xizmat ko'rsatilgan
avtomobillarning soni bilan aniqlanadi. Stansiyaning hajmi esa bir vaqtning o'zida
avtomobillarga TXK, ularni ta'mirlash, kutish va saqlash uchun ajratilgan avtomobil
joylari bilan belgilanadi.
Hozirgi vaqtda ATXKS ning quvvati va hajmi ko'rsatkichlari sifatida
avtomobillarga TXK va T ishlari uchun ishchi postlarining soni qabul qilingan.
Avtoservis korxonasining texnologik hisobini boshlashdan oldin, ya'ni hisobda
ishlatiladigan me'yorlarni to'g'rilab olish uchun uning quvvati aniqlab olinadi. Bunda
ikki usul taklif etiladi. Birinchi usul aholi tasarrufidagi yengil avtomobillar uchun
rejalashtirilayotgan servis korxonasining texnologik hisobi bo’yicha, ikkinchi usul
esa aholi tasarrufidagi yuk avtomobillari va avtobuslari hamda yillik yuradigan yo'li
20 ming km dan yuqori bo'lgan yengil avtomobillar uchun rejalashtirilayotgan servis
korxonasining hisobi bo’yicha da qo'llaniladi. Ushbu ikkinchi usul ATE kafedrasi
professor-o'qituvchilari va magistrlarining ilmiy izlanishi asosida ishlab chiqilgan.
TXK va T postlaridagi yillik mehnat hajmi har 1000 km yurilgan yo'lga to'g'ri
keladigan me'yoriy solishtirma mehnat sarfi orqali aniqlanadi, yani:
32
Ttxy- jt , p =
Ly ´ Ai ´ t xtx, jt ´ K p
1000
=
18000 ´ 3400 ´ 1,254 ´ 0,8
= 61396 ishchi soat
1000
bu yerda:
txtx,jt - TXK va JT ishlarining hisobiy solishtirma ish hajmi, ishchi soat/1000 km;
Kp - TXK va JT ishlarining postda bajariladigan ulushi, Kp= 0,75 ¼0,80.
TXK va JT ishlarining hisobiy solishtirma ish hajmi quyidagicha aniqlanadi:
txtx,jt = tmtx,jt ´ K1 ´ K3 ´ Kraz=1,0×1,2×1,1×0,95=1,254 ishchi soat/1000 km
bu yerda:
tmtx,jt - TXK va JT ishlarining me'yoriy solishtirma ish hajmi, ishchi soat/1000 km.
TLUM 01-91 ga asosan TXK va JT me'yoriy solishtirma ish hajmi avtomobil
turiga ko'ra belgilangan (Neksia, Lasetti uchun- 1,2; Damas uchun – 1,0; Tiko,
Matiz, Spark uchun – 0,8; 15-ilova).
K1-ish sharoiti toifasini hisobga oluvchi koeffitsiyent [2-ilova],
K3-tabiiy iqlim va atrof-muhit zaharliligini hisobga oluvchi koeffitsiyent, o'z
navbatida K 3 = K¢3 ´ K¢¢3 =1,1×1,0=1,1
K¢3- tabiiy iqlim, K¢¢3 atrof-muhit zaharliligini hisobga oluvchi koeffitsiyentlar [3,
4-ilova],
Kraz - TXK va JT me'yoriy solishtirma ish hajmini avtoservis korxonasidagi
mo'ljallanayotgan postlar soniga bog'liq holda to'g'rilash koeffitsiyenti (16-ilova).
TXK va T ishlarini bajarish uchun ishchi postlarining mo'ljallangan soni
(TXKS ning quvvati) quyidagicha aniqlanadi:
Xm =
Ttxy- jt , p ´ U
Fp ´ Ro 'r
=
61396 ´ 1,3
= 13,84 » 14 post
2882 ´ 2
bu yerda:
U-avtomobillarning ATXKS ga bir maromda kirmasligini hisobga oluvchi
koeffitsent (U =1,1 – 1,3),
Ro'r-postda bir vaqtning o'zida ishlovchi ishchilarning o'rtacha soni (TXK va JT
postlaridagi ishchilarning o'rtacha soni 1,5-2,5 ishchi deb qabul qilinadi).
Fp-ishchi postining bir yillik solishtirma vaqt fondi, soat
Fp = Dy ´ a ´ m ´ n=305×7×1,5×0,9=2882 soat
n-ishchi posti vaqtidan unumli foydalanish koeffitsiyenti, n = 0,9
5.1.2.Yillik ishlar hajmini hisoblash
Stansiya yillik ish hajmiga TXK va JT, yig'ishtirish - yuvish, sotish oldi
tayyorligi, kafillik davridagi TXK va JT ishlari kiradi.
-Yillik yig'ishtirish - yuvish ishlari hajmi
a) TXК va JT ishlaridan oldin bajariladigan ish hajmi:
Tyyyu = Ai ´ d ´ tyyu =3400×3×0,2=2040 ishchi soat
33
b) Alohida xizmat sifatida bajariladigan yig'ishtirish, yuvish ishlari hajmi:
y
Tyyua
=
Ai ´ Ly ´ t yyu
Lyyu
=
3400 ´ 18000 ´ 0,2
= 12240 ishchi soat
1000
bu yerda:
Lyyu - yig'ishtirish, yuvish ishlari davriyligi (800¼1000 km deb hisoblanadi).
Yig'ishtirish, yuvish ishlari hajmi agarda mexanizatsiyalashgan bo'lsa, tyyu=
0,1¼0,25 ishchi soat, qo'lda shlanka bilan yuvilsa, tyyu = 0,5 ishchi soat qabul
qilinadi.
Agar stansiyada TXK va JT bilan birga avtomobillarga alohida yig'ishtirish,
yuvish xizmati ko'rsatilsa, umumiy ish hajmi ularning yig'indisi sifatida aniqlanadi.
y
y
y
å Tyyu
= Tyyu
+ Tyyua
= 2040 + 12240 = 14280 ishchi soat
- Agar stansiyada avtomobillar sotilishi va kafillik texnik xizmati va ta'mirlash
ko'zda tutilgan bo'lsa, ularning yillik ish xajmi quyidagicha aniqlanadi:
a) Sotisholdi xizmati yillik ish hajmi:
T yso = Aso ´ tso =340×0,77=262 ishchi soat
bu yerda: Aso- yillik sotiladigan avtomobil soni
tso- bitta avtomobilga sotisholdi xizmati ko'rsatish ishlari xajmi(uning
qiymati loyihalash topshirig'ida beriladi yoki zavod tomonidan tavsiya etiladi (15jadval), GM-Uz avtomobillari uchun tso = 0,77 ishchi soat.
b) Kafillik texnik xizmati ko'rsatish yillik ish hajmi:
GM-Uz avtomobillariga kafolat davrida 1000-2000 km yurgandan so'ng bepul
texnik xizmat ko'rsatiladi. Ularning ish hajmi:
Tyktx = Aktx ´ tktx= 51×1,56=80 ishchi soat
bu yerda: tktx- bepul TXK solishtirma ish hajmi (Neksiya va Lasetti uchun – 1,56;
Damas uchun – 1,44, Tiko va Matiz uchun – 1,16 ), ishchi soat
Aktx-stantsiyaga biriktirilgan bepul xizmat o'tuvchi avtomobillar soni.
c) Kafillik ta'mirlash ish hajmi:
Avtomobillarning kafolat davrida paydo bo'lgan nosozliklarni bartaraf etish
avtozavod hisobidan amalga oshiriladi va uning ish hajmi quyidagicha aniqlanadi:
Tykt = Akt ´ tkt =51×0,77=39 ishchi soat
bu yerda:
tk t- bepul kafolatli ta'mirlash ish hajmi, GM-Uz avtomobillari uchun tkt = 0,77
ishchi soat;
Akt - stantsiyaga biriktirilgan bepul ta'mirlanuvchi avtomobillar soni.
Akt = 0,15´ As=0,15×340=51 avt.
34
-TXK va JT yillik ish hajmi:
Ty , tx - jt =
№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Ly ´ Ai ´ t xtx , jt
1000
=
18000 ´ 3400 ´ 1,254
= 76745ishchi - soat
1000
ATXKS ish hajmining ish turlari va bajariladigan joyiga qarab taxminiy
taqsimlanishi (TLUM-01-91 bo'yicha)
9-jadval
Ish hajmining postlar soniga va bajarilish joyiga qarab
taqsimlanishi, %
Bajariladigan ishlar
Bajarilish joyi
Postlar soni bo’yicha
nomi
bo’yicha
Ustaxo25dan
5 gacha 6-10
11-15 16-25
Postda
nada
ko'p
Diagnostikalash
6
5
4
4
4
100
To'la TXK
35
25
15
10
7
100
Moylash
5
5
3
2
2
100
Oldingi sildiraklarni
o'rnatilish burchagini
10
7
4
4
3
100
sozlash
Tormozlarni sozlash
10
5
3
3
3
100
va ta'mirlash
Ta'minot
tizimi
asboblarini
3
2.5
2
2
2
70
30
ta'mirlash
Elektrotexnika
3
2,5
2
2
2
80
20
ishlari
Akkumulator ishlari
1
1
1
1
1
10
90
Shina ajratish va
7
7
2
1
1
30
70
yig'ish ishlari
Avtomobil
agregatlari
va
20
10
8
5
5
50
50
uzellarining ta'miri
Kuzov
ishlari
(tunukasozlik,
10
25
30
35
75
25
payvandlash,
misgarlik)
Bo'yoqchilik
va
10
20
25
25
100
zanglash-ga qarshi
ishlar
Qoplama ishlari
2
4
4
5
50
50
Chilangar-mexanik
8
7
7
5
100
Yig'ishtish-yuvish
100
Jami
100
100
100
100
100
35
Hisoblanayotgan ATXKS ish hajmining ish turlari va bajariladigan joyi bo’yicha
taqsimlanishi
10-jadval
Ustaxonada
Postda
Umumiy ish
bajariladigan bajariladigan
hajmi
ishlar
ishlar
T/r
Ish turlari
Ishchi
Ishchi
Ishchi
%
%
%
soat
soat
soat
1
Diagnostikalash
4
3070
4
3070
2
To'la TXK
15 11512
15 11512
3
Moylash
3
2302
3
2302
Oldingi sildiraklarni o'rnatilish
4
4
3070
4
3070
burchagini sozlash
5
Tormozlarni sozlash va ta'mirlash
3
2302
3
2302
Ta'minot
tizimi
asboblarini
2
1535
1,4
1074
0,6
460
6
ta'mirlash
7
Elektrotexnika ishlari
2
1535
1,6
1228
0,4
307
8
Akkumulator ishlari
1
767
0,1
77
0,9
690
9
Shina ajratish va yig'ish ishlari
2
1535
0,6
460
1,4
1074
Avtomobil
agregatlari
va
8
6140
4
3070
4
3070
10
uzellarining ta'miri
Kuzov
ishlari
(tunukasozlik,
25 19186 18,75 14390 6,25 4796
11
payvandlash, misgarlik)
Bo'yoqchilik va zanglash-ga qarshi
12
20 15349
20 15349
ishlar
13 Qoplama ishlari
4
3070
2
1535
2
1535
14 Chilangar-mexanik
7
5372
7
5372
Jami
100 76745 77,45 59440 22,55 17305
-Stantsiya bo'yicha umumiy yillik ish hajmi quyidagicha aniqlanadi:
y
y
+ Tyyua
Tyum = Ty,tx-jt + Tyyu
+ Tyso +Tyktx +Tykt
=76745+2040+12240+262+80+39= 91406 ishchi soat
bu yerda: Tytx-jt , Tyyyu , Tyso , Tyktx , Tykt - yillik TXК va JT, yig'ishtirish-yuvish,
sotish oldi xizmati, kafillik texnik xizmat va kafillik ta'mir ish hajmlari, ishchi soat.
Agarda yo’ yoqasidagi ATXKS ni loyihalash zarur bo’lsa, u holda ish hajmini
aniqlashda quyidagi usuldan foydalaniladi
5.2. Yo'l bo'yidagi ATXKS larning yillik ish hajmini hisoblash
Har qaysi turdagi avtomobil bo'yicha yillik ish hajmi.
Tyyb = Atx,jt ´ Dyk ´ to'r, ishchi soat
bu yerda:
Atx,jt - stansiyaga TS va JT uchun bir kunda kiradigan avto mobillar soni,
Dyk - stansiyaning yillik ish kunlari,
36
to'r - bir avtomobil uchun o'rtacha solishtirma ish hajmi, (yengil avtomobillar
uchun 3,6, yuk avtomobillari va avtobus uchun 2,5) ishchi soat.
Yo'l bo'yidagi ATXKS quvvati yo'ldan avtomobillar stansiyaga kirishining
tez-tez takrorlanishi, yo'l harakatining jadalligi va stansiyalar joylashishi oralig'idagi
masofaga bog'liqdir.
Sutka davomida yo'ldan stansiyaga TXK, JT, yonilg'i quyish, dam olish,
ovqatlanish va boshqalar uchun kiradigan avtomobillar soni:
Ak =
Ij ´R
100
bu yerda:
Ij - yo'ldagi avtomobil harakatining jadalligi(17-ilova),
R - avtomobillarning stansiyaga kirishining tez-tez takrorlanish ehtimoli, yo'l
harakatining jadalligiga bog'liq (yengil avtomobillar 4...5%, yuk tashish va avtobuslar
0,4...0,5%, yuldagi avtomobil harakatining jadalligiga nisbatan)
Stansiyaga sutka davomida kirgan avtomobillardan 35-45% TX va JT
ishlariga kiradiganlarini tashkil etadi.
A tx,jt = (0,3...0,45)Ak
Lengiproavtotrans ma'lumoti bo'yicha [1], TXK va JT uchun kirgan
avtomobillar ish ish hajmlari, avtomobil turlari bo'yicha quyidagicha taqsimlanadi:
yengil avtomobillar - 70%
yuk avtomobillari - 25%
avtobuslar
- 5%
Yo'l bo'yidagi ATXKS uchun tozalash-yuvish ishlarining yillik mehnat sarfi
quyidagicha aniqlanadi:
Tytyu = Atyu ´ Dik ´ ttyu ´ K, ishchi soat
bu yerda:
K - avtomobillarning yo'ldagi stansiyaga bir maromda kirmasligini hisobga
oluvchi koeffitsent (1,2...1,4).
Atyu-yo’ldagi stansiyaga tozalash-yuvish ishlari uchun kirgan avtomobillar soni,
umumiy TXK va JT ishlariga kirgan atomobillar sonidan dan 20 - 40% yuqori
olinadi (Atyu = (1,2...1,4) ´ A tx,jt).
-Stansiya bo'yicha umumiy yillik ish hajmi:
Tyum = Tyyb + Tytyu, ishchi soat
Yo'l bo'yidagi ATXKS yillik ish hajmining ish turlari va bajarilish joylariga
qarab taqsimlanishi yuqorida keltirilgan 1-jadvalga asosan qabul qilinishi mumkin.
5.3. ATXKS buyicha yordamchi ishlarning yillik mehnat sarflari
Stantsiyadagi yordamchi ishlarning yillik ish hajmi ATK hisobidagiga o'xshab
aniqlanadi. Ularning hajmi stantsiya bo'yicha umumiy ish hajmining 15-20 foizini
tashkil etadi.
Tyyo = Tyum ´
K yo
100
= 91406 ´
20
= 18281 ishchi soat
100
bu yerda: Kyo - yordamchi ishlar foizi, Kyo = 15 - 20 %
37
5.4. Ustaxona bo’yicha yillik ish hajmini aniqlash
Ustaxonada bajariladigan yillik ish hajmi quyidagicha aniqlanadi yoki 4jadvaldan olinadi:
Tuy = Ty.jt ×djt.u = 76745 x 0,04 = 306,98 » 307 ishchi soat
Bu yerda:
djt.u - joriy ta’mirlashda ustaxonada bajariladigan ishning ulushi (joriy
ta'mirlash ishlarining turlari va bajarilish joylari bo'yicha taqsimoti jadvalidan olinadi,
11-ilova)
5.5. Ustaxonadagi ishchilar sonini aniqlash
Ustaxonada ishlovchi texnologik kerakli ishchilar soni (Rt) quyidagicha
aniqlanadi:
Rt =
Tuy
Fn
=
307
= 0,15 » 1ishchi
2070
Ustaxonada ishlovchi ro'yxatdagi ishchilar soni (Rsh) quyidagicha aniqlanadi:
Tuy 307
Rsh =
=
= 0,17 » 1ishchi
Fx 1820
bu yerda: Fn=2070 soat, Fx = 1820 soat - bir smenalik ish kunida ustaxonada
ishlovchi texnologik zarur ishchilar va ro'yxatdagi ishchilarning yillik ish vaqti fondi,
soat
5.6. Ishlab chiqarish ustaxonalari maydoni hisobi
Ustaxonalar maydonlarining yuzasi 2 xil usulda aniqlanadi:
1-usul: Har bir ishchiga to'g'ri keluvchi solishtirma maydon bo'yicha:
Fy = f1 + f2 ´ ( Rt - 1 ) = 15 + 9 ´ (1-1) = 15 + 0 = 15 m2
bu yerda: f1, f2 - birinchi va keyingi ishchilar uchun ajratilgan solishtirma
maydon, m2 (13-ilova)
2-usul: Texnologik jihozlar band qilgan yuza bo'yicha: Fu= fj ´ Kz , m2
bu yerda: fj - jihozlar band qilgan umumiy yuza, m2
Kz - jihozlarning joylashish zichligini hisobga oluvchi koeffitsiyent (13-ilova).
Bu usulda maydonni hisoblash uchun avval topshiriq qilib berilgan ATK dagi
ustaxonada mavjud jihozlarning ro’yxatini keltiramiz (11-jadval).
TXKS dagi elektr jihozlari ustaxonasida mavjud jihozlarning ro’yxatini
11-jadval
Band qilgan
Tashqi
maydoni, m2
Model
Jihozlar nomi
o'lchami, Soni
va turi
Bir
mm
Jami
donasi
1
Elektrik verstagi
2
Detallar uchun stellaj
89-2-TX
IT-37
89-2-TX
IT-3
38
1500x700
1
1,05
1400x500
1
0,70
Nostandart
jihoz
O’zi
tayyorlagan
3
Jihozlar uchun shkaf
4
Artish materiallari uchun idish
5
89-2-TX.
IT-23
89-2-TX.
IT-9
1200x600
2
1,44
800x400
1
0,32
Nostandart
jihoz
Nostandart
jihoz
Rosavtomaxs
usjihoz
Avtomobilni nazorat-o’lchov
E-204
1200x800
1
0,96
asboblarini tekshirish jihozi
Jami
fj
4,47
Ustaxona uchun qo’shimcha jihozlar kataloglar va internet materiallari asosida
tanlab olinadi hamda jadval tuziladi (12-jadval) va ular band etgan umumiy maydon
yuzasi aniqlanadi, so’ngra yuqoridagi ifoda yordamida ustaxonaning maydon yuzasi
hisoblanadi.
Ustaxona uchun qabul qilingan texnologik jihozlar ro’yxati
Model
va turi
Jihozlar nomi
89-2-TX.
IT-37
89-2-TX.
IT-3
89-2-TX.
IT-23
89-2-TX.
IT-9
1.
Elektrik verstagi
2.
Detallar uchun stellaj
3.
Jihozlar uchun shkaf
4
Artish materiallari uchun idish
5
Avtomobilni nazorat-o’lchov
asboblarini tekshirish jihozi
6
Reykali qo’l pressi, 3t
7
Detallarni yuvish uchun vanna
8
Startyor, generator va yondirish
taqsimlagichni tekshirish uchun BE550
universal stend
9
Elektrcharx
E-204
89-2-TX.
IT-38
I-138A
10 Kollektorlarni yo’nish stanogi
Tashqi
o'lchami,
mm
1500x700
1
1,05
1400x500
1
0,70
1200x600
2
1,44
800x400
1
0,32
1200x800
1
0,96
700x500
1
0,35
Sig’imi 75 l,
1
660x533
960x985
380 v, 50
1
gst,3f
860x500
220 v, 1f
400x280
220 v
R-105
12-jadval
Band qilgan
maydoni, m2
Soni
Bir
Jami
donasi
0
0,95
1
0,43
1
0,11
Nostandart
jihoz
O’zi
tayyorlagan
Nostandart
jihoz
Nostandart
jihoz
Rosavtomaxs
usjihoz
Selxoztexnik
a
Nostandart
jihoz
Italiya
Chistopolskiy zavod
GARO
Rosavtomaxs
usjihoz
6,31
Jami
fj
Texnologik jihozlar band qilgan yuza bo'yicha ustaxonaning maydon yuzasi:
Fu= S fj ´ Kz =6,31× 4 = 25,24 m2
Ustaxonaning ikki usul bo’yicha aniqlangan yuzalardan kattasi loyihalash
uchun qabul qilinadi.
Demak, 2-usul bo’yicha aniqlangan maydon yuzalari 24 m2 ni tashkil etadi.
Loyihalash uchun bu qiymat qabul qilinadi.
39
Avtokorxonadagi ustaxonaning xam yuzasi 24 m2 ga teng edi. Agarda mavjud
ustaxonaning yuzasi qabul qilingandan katta yoki kichik bo’lsa u kattalashtirilishi
yoki kichiklashtirilishi mumkin.
5.7. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
Topshiriq etib berilgan TS va JT mintaqalari yoki ustaxonalarining rejasi
masshtabda A-2 formatdagi vatman qog’oziga chiziladi (7, 8-rasmlar).
7-rasm. ATK dagi mavjud ustaxona rejasi
8-rasm. Takomillashtirilgan ustaxona rejasi
40
Ustaxonalarni rejalashtirish texnologik hisoblar natijasida aniqlangan
ma’lumotlar asosida, bajariladigan ishlarga mos ravishda texnologik loyihalash
me’yorlari hamda qurilish me’yorlari va qoidalariga rioya qilgan holda amalga
oshiriladi. Ustaxonalarni rejalashtirishda bir hil harakterga ega bo’lgan ba’zi ishlar
bajariladigan ustaxonalar bir xonaga joylashtirilishi maqsadga muvofiq, chunki bitta
xonani bir necha bo’limlarga bo’lishning hojati qolmaydi. Hatto, agar ustaxona
maydoni 10 m2 dan kam bo’lsa, uni boshqa o’xshash ishlar bajariladigan ustaxona
bilan birlashtirish zarur, binoning eni esa, 3 m dan kam bo’lmasligi kerak.
Rejalashtirishda TS va JT joylari, texnologik jihozlar, ko'rish ariqchalari,
ko'targichlar, konveyerlar, tokchalar va x. k. ko'rsatiladi va o'lchamlari chizmachilik
qoidalariga rioya qilingan holda qo'yib chiqiladi. Shartli belgilar yordamida suv,
siqilgan havo, bug' hamda elektr quvvati manbalari ko'rsatiladi.
Ishchi chizmani rasmiylashtirishda 17, 18, 19 va 20-ilovalardan foydalaniladi.
5.8. Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarida bajariladigan ishlar tavsifi
Bu qism bo'yicha TS va JT mintaqasi yoki ustaxonasining vazifasi,
bajariladigan texnologik jarayonlar o’z aksini topishi zarur. Quyida topshiriq
bo’yicha ma’lumoilar keltirilgan.
Ustaxonaning vazifasi. Avtomobil elektr jihozlari va asboblarini tekshirish va
ta’mirlash.
Bajariladigan texnologik jarayonlar. Ustaxonada bajariladigan ishlar:
¾ TS-2 postlaridan keltirilgan elektr jihozlar (genera-torlar, starterlar, uzgichtaqsimlagichlar) tekshiriladi, zaruriyat bo’lgan holda ta’mirlanadi va sozlanadi;
¾ ta’mirtalab elektr jihozlar, uskunalar, elektr simlari, oyna artgich va
oynako’targich motorchalari, knopkalari ta’mirlanadi;
¾ yoritish tizimi va ovoz berish asboblari va relelari ta’mirlanadi;
¾ avtomobilni olib qochishga qarshi moslamalar ta’mirlanadi va o’rnatiladi;
¾ dvigatelning yondirish chaqmog’i tekshiriladi, tozalanadi va sozlanadi.
5.9. Xulosa
Berilgan topshiriqqa asosan bajarilgan texnologik hisob va grafik ishlar tahlil
qilinadi va qisqacha xulosa yoritiladi. Bunda loyihani xozirgi zamon talablariga javob
berishi, erishilgan natijalar va uni kimga tavsiya etish mumkinligi ko'rsatiladi.
41
YI. Asosiy va qo’shimcha adabiyotlar
Asosiy
1. James D.Halderman. AUTOMOTIVE TECHNOLOGY. Principles,
Diagnosis, and Servise. FOURTH EDITION. Copyright © 2012,2009,2003,1999
Pearson Education, Inc., publishing as Pearson Education, 1 Lake Street, Upper
Saddle River, New Jersey 07458.
2. Musajonov M.Z. Avtotransport tarmog`i korxonalarini loyihalash. Ikkinchi
qayta ishlangan va to`ldirilgan nashri -T.: Alisher Navoiy nomidagi O`zbekiston
Milliy kutubxonasi nashriyoti, 2011. - 320 b.
3. Мусажонов М.З. Автотранспорт тармоғи корхоналарини лойиҳалаш. T.: ФАН, 2006. -232 б.
4. Напольский Г.М., Пугин А.В. Автотранспорт корхоналарини қайта
қуриш ва техник қайта жиҳозлаш. Ўқув қўлланма. (Мусажонов М.З.,
Мўминжонов Н.М. таржимаси). – Т.: ТАЙИ, 2004 - 87 б.
5. Sh.P. Magdiyev. Avtotransport tarmog`i korxonalarini loyihalash va
jihozlash. –T. Innovatsiya-ziyo, 2022. – 436 b.
Qo’shimcha
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947sonli “2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta
ustuvor yo'nalishi bo'yicha HARAKATLAR STRATEGIYASI” to'g'risidagi
Farmoni.
2.Автотранспорт
воситалари
сервиси.
Дарслик.
М.А.Икрамов,
Қ.М.Сидиқназаров, А.А.Абдурахмонов ва бошқ. Т.: Алишер Навоий номидаги
Ўзбекистон Миллий кутубхонаси нашриёти, 2010. - 266 б.
3. Автомобилларнинг техник эксплутацияси. Олий ўқув юртлари учун
дарслик.Қ.М.Сидикназаров,Э.А Асатов,М.З. Мусажонов ва бошқ. ТАЙИ
профессори Сидикназаров Қ.М таҳрири остида.- Т.: Voris-nashriyot, 2008. -560 б
4. Sh.P. Magdiyev. Avtomobillar texnik ekspluatatsiyasi va srvisi. –T. NIFMSH, 2021. – 306 b.
Internet saytlari
1. http://www.motorpage.ru
2. http://auto.ru/
3 http://www.as066.narod.ru/pr.e.g.htm
4 http://www.zandy.ru/use.php
5 http://www.autokrot.ru/
42
ILOVA
Avtomobillar TS va T me'yoriy ko'rsatkichlari*
35,9
48,6
1,20
-
-
2,63
Dqt, kun
20
Dtx-jt, kun
0,4-0,5
-
35,9
35,5
-
32,2
32,2
0,10
1,20
1,20
0,10
90000
MAN CLA
31.280 yuk
avtomobillari
-
6,50
60000
30,00
Mercedes-Benz
Connecto Low
Floor va MAN
avtobuslari
-
10,00
tmjt
30000
9,26
tm4
50000
0,80
tm3
15000
3,58
Lm4
40000
Lm3
tm2
25000
20000
Lm2
tm1
1000000
10000
Lm1
tmkx
1000000
ISUZU
TS va JT me’yoriy solishtirma
mehnat sarfi, ishchi soat
TS davri, km
5000
500000
Avtomobil
rusumlari
Lmqt, km.
1-ilova
* - ko’rsatkichlar o’quv jarayoni uchun qabul qilingan
Harakatdagi qismning ishlash sharoitini hisobga oluvchi
koeffitsiyent-K1
2-ilova
Ishlash sharoiti
toifasi
I
II
III
IV
V
Koeffitsiyent qiymati
QT va TS davri
Mehnat hajmi
Ehtiyot qism sarfi
uchun
uchun
uchun
1.00
1.0
1.0
1.10
1.1
0.9
1.25
1.2
0.8
1.40
1.4
0.7
1.65
1.5
0.6
Iqlim sharoitini hisobga oluvchi koeffitsiyent - K3¢
Iqlim
tumanlari
Mo'tadil, mo'tadil iliq
Nam, issiq nam
Issiq quruq, juda quruq
Mo'tadil sovuq
Sovuq
Juda sovuq
QT va TS davrlari
Mehnat
uchun
hajmi uchun
1,0
1,0
0,9
1,1
1,1
0,9
1,1
0,9
1,2
0,8
1,3
0,7
3-ilova
Ehtiyot qism
sarfi uchun
1,0
0,9
1,1
1,1
1,25
1,40
Atrof-muhit zaharliligini hisobga oluvchi koeffitsiyent - K3¢¢
Yuqori zaharli *
0,9
* - ilovada ko'rsatilmagan tumanlar uchun - K3¢¢= 1
43
1,1
1,1
Atrof-muhiti zaharli tumanlar
4-ilova
Qora, Kaspiy, Orol, Baltika, Oq, Barenseva, Karsk, Laptev, Chukotka, Sharqiy
Sibir, Berengova dengizlarining 5 km qirg'og'i.
Avtomobil ishga tushirilgandan beri yurgan yo'lini hisobga oluvchi
koeffitsiyent – K’4 (TS va JT da turish kunlari uchun)
5-ilova
Avtomobil ishga tushgandan beri
yurgan yo'lining qayta tiklash
davriga nisbatan ulushi
0,50 gacha
0,50 dan 0,75 gacha
0,75 dan 1,00 gacha
1,00 dan yuqori
Yengil
avtomobil
Avtobus
Yuk
avtomobili
0,7
1,0
1,3
1,4
0,7
1,0
1,3
1,4
0,7
1,0
1,2
1,3
Harakatdagi qism toifasi va uning ishini tashkil qilish koeffitsiyenti - K2
6 - ilova
Koeffitsiyent qiymati
Me'yoriga tuzatish
Ehtiyot
QT davri
Mehnat
kiritish sharti
qism
uchun
sarfi uchun
uchun
1,00
1,00
1,00
Avtomobilning asosiy modeli
Egarli shatakchi:
1,05
1,10
0,95
1 tirkamali avtomobil
1,10
1,15
0,90
2 tirkamali avtomobil
O'zi ag'daruvchi avtomobil:
1,20
1,20
0,85
-5 km. dan ortiq masofada ishlasa
1,20
1,15
0,85
-1 tirkama bilan yoki kalta (5 km. gacha)
masofada ishlasa
1,25
1,20
0,80
O'zi ag'daruvchi avtomobil 2 ta tirkama bilan
ishlasa
1,30
1,25
0,75
Maxsus harakatdagi qism (jihozlanish
murakkabligiga qarab Nizomning 2-qismidan
1,1...1,20
olinadi
Kundalik xizmat ishlarining turiga qarab taqsimoti(% da)
va ularni mexanizatsiyalash koeffitsiyenti - Km
Ish
turlari
Tozalash
Yuvish
Artish
Jami
Km
Yengil
Avtomobillar
30
55
15
100
0,45
Avtobuslar
45
35
20
100
0,65
44
Yuk
avtomobili
23
65
12
100
0,35
7-ilova
Tirkama va
yarim tirkama
25
65
10
100
0,35
Avtomobil ishga tushirilgandan beri yurgan yo'lini hisobga
oluvchi koeffitsiyent - K4 ( mehnat sarfi uchun )
8 - ilova
Avtomobil ishga tushgandan beri
yurgan yo'lining qayta tiklash
davriga nisbatan ulushi
0,25 gacha
0,25 dan 0,50 gacha
0,50 dan 0,75 gacha
0,75 dan 1,00 gacha
1,00 dan 1,25 gacha
1,25 dan 1,50 gacha
1,50 dan 1,75 gacha
1,75 dan 2,00 gacha
2,00 dan yuqori
Yengil
avtomobil
Avtobus
Yuk
avtomobili
0,4
0,7
1,0
1,4
1,5
1,6
2,0
2,2
2,5
0,5
0,8
1,0
1,3
1,4
1,5
1,8
2,1
2,5
0,4
0,7
1,0
1,2
1,3
1,4
1,6
1,9
2,1
Avtokorxona quvvatini hisobga oluvchi tuzatish
koeffitsiyenti- K5
Korxonadagi
avtomobillar soni
100 gacha
100 dan 200 gacha
200 dan 300 gacha
300 dan 600 gacha
600 dan ortiq
9 - ilova
Texnologik mos harakatdagi qism guruhi soni
3 tagacha
3 ta
3 tadan ko'p
1,30
1,20
1,15
1,20
1,10
1,05
1,10
1,00
0,95
1,05
0,90
0,85
0,95
0,85
0,80
Harakatdagi qismlarning texnik xizmat ko'rsatish, joriy ta'mirlash qayta tiklashda
turish me'yori
10 - ilova
Harakatdagi qism
TS va JT uchun,
QT uchun
turi
ajratilgan vaqt,
kun/ 1000 km
kun
18
0,30...0,40
Yengil avtomobillar
20
0,30...0,50
Juda kichik, kichik va o'rta sinfdagi avtobuslar
25
0,50...0,55
Katta klassdagi avtobuslar
Juda kichik, kichik va o'rta sinfdagi yuk
15
0,40...0,50
avtomobillari
22
0,50...0,55
Katta va juda katta sinfdagi yuk avtomobillari
0,10...0,15
Tirkama va yarim tirkama
45
Joriy ta'mirlash ishining turlari va bajarilish joylari bo'yicha taqsimoti, %
11 - ilova
Tirkama va yarim
Yuk avtomobili
Yengil
tirkama
AvtoIsh turlari
avtobus
Yog'och Temir Yog'och Temir
mobil
platf.
platf.
platf.
platf.
I.Postdagi ishlar
2
2
1,5
1,5
1,5
2
Diagnostika
1
1
1,0
1,0
1,5
4
Sozlash
30
30
33,5
33,5
26
30
Ajratish-yig'ish
Payvandlash-tunuka10
10
2
2
6
7
sozlik
6
6
5
5
8
8
Bo'yoqchilik
Jami
51
43
43
43
49
49
II.Ustaxonadagi ishlar
20
20
17
14
Agregat
12
12
12
12
8
10
Chilangar-mexanik
2
2
6
6
9
5
Elektrotexnik
1
1
1
1
Akkumulator
4
4
3
2
Ta'minot tizimi
2
2
1
1
3
2
Shinani ajratish-yig’ish
2
2
1
1
1
1
Kamera yamash
10
10
3
3
3
2
Temirchilik
1
1
2
2
2
2
Misgarlik
14
4
2,5
1
1
1
Payvandlash
7
1
2
1
1,5
1
Tunukasozlik
1
1
1
1
4,5
4
Armatura-kuzov
16
2,5
Durodgorlik
1,5
1,5
3
3
Qoplamachilik
Taksometr va radio
1
tuzatish
Jami
49
57
57
57
51
51
Hammasi
100
100
100
100
100
100
ATK da ko'makchi ishlarining taqsimoti (T ko'm.y)
Ish turlari
1
2
3
4
Transport
Avtomobillarni joylashtirish
Moddiy boyliklarni keltirish, saqlash va tarqatish
Hudud va xonalarni tozalash
Jami
46
12 - ilova
%
14
40
14
32
100
Ustaxonalar yuzasini aniqlashdagi solishtirma maydon yuzalari va
jihozlarni o'rnatilish zichligi koeffitsiyenti - Kz
№
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Ustaxonalar nomi
Elektrotexnik
Akkumulator
Ta'minot tizimi
Shinani ajratish-yig’ish
Kamera yamash
Chilangar-mexanik
Temirchilik
Misgarlik
Payvandlash
Tunukasozlik
Agregat
Duradgorlik
Armatura - kuzov
Qoplamachilik
Bo'yoqchilik
Bosh mexanik bo'limi
Quvur o'tkazish
Qurilish-tuzatish
Ishchiga to'g'ri keladigan
solishtirma maydon, m2
f1
f2
15
9
21
15
14
8
18
15
12
6
18
12
21
5
15
9
15
9
18
12
22
14
24
18
12
6
18
5
15
9
15
9
15
9
15
9
13 - ilova
Jihozlarni o'rnatilish
zichligi koeffitsiyenti
Kz
3,5
3,5
3,5
4,0
4,0
3,5
5,0
3,5
4,5
4,5
4,0
5,0
4,5
3,5
4,0
3,5
3,5
4,0
ATK da o'z - o'ziga xizmat ko'rsatish ishlarining turlari bo'yicha taqsimoti (T o'z.y)
14 - ilova
№
Ish turlari
%
I.Bosh mexanik bo’limida bajariladigan ishlar
1 Elektromexanik
25
2 Quvur o'tkazish
22
3 Qurilish - ta'mirlash
6
Jami
53
II.Ustaxonalarda bajariladigan ishlar
1 Chilangar-mexanik*
26
2 Temirchilik*
2
3 Payvandlash*
4
4 Tunukasozlik *
4
5 Misgarlik *
1
6 Duradgorlik*
10
47
Jami
Hammasi
100
*-ishlar bosh mexanik bo'limida yoki alohida-alohida ishlab chiqarish ustaxonalarida
bajarilishi mumkin.
47
Korroziyaga
qarshi ishlov
sotish oldi
xizmati
qabul qilish
va qaytarish
Yuvish va
yig'ishtirish
15-ilova
1 marta kirgandagi ish xajmi,
ishchi soat
TS va JT
ATXKS va harakatdagi
tarkib turi
TS va JT*
solishtirma ish
xajmi, ishchi soat
ATXKS da avtomobillar TS va JT solishtirma ish hajmi me'yorlari
Yengil avtomobillar uchun TXKS:
Alohida kichik turkumli
2,0
0,15
0,15
3,5
3,0
Kichik turkumli
2,3
0,20
0,20
3,5
3,0
O'rta turkumli
2,7
0,25
0,25
3,5
3,0
Yo'l yoqasidagi TXKS:
Hamma
turkumdagi
yengil
2,0
0,20
0,20
avtomobillar
Yuk ko'tarish va turkumidan qat'iy
nazar
avtobuslar
va
yuk
2,8
0,25
0,30
avtomobillari uchun
TIKO**, MATIZ**, SPARK**
0,80
0,20
0,20
0,77
3,0
NEKSIYA**, LASETTI**
1,20
0,20
0,20
0,77
3,0
DAMAS**
1,00
0,20
0,20
0,77
3,0
MAN
5,0
2,8
0,25
0,30
MAZ
5,5
2,8
0,25
0,30
HOVO FOTON va boshqalar
6,1
2,8
0,25
0,30
* Yig'ishtirish-yuvish ishlari va korroziyaga qarshi ishlovsiz.
**GM-Uz avtomobillari uchun “O'zbekiston Respublikasi avtomobil transporti
harakatdagi tarkibiga texnik xizmat ko'rsatish va ta'mirlash haqidagi Nizom” (1999y)
da TX va JT solishtirma ish hajmining o'rtacha me'yori keltirilgan.
TS va JT ish xajmining ishchi postlari soniga qarab to'g'rilash
koeffitsiyentlari(TLUM-01-91)
16-ilova
To'g'rilash koeffitsiyenti qiymati
1,05
1,0
0,95
0,90
0,85
0,80
Postlar soni
5 gacha
5 dan 10 gacha
10 dan 15 gacha
15 dan 25 gacha
25 dan 35 gacha
35 dan ortiq
48
17-ilova
Shartli belgilar
18-ilova
13.03. AAX. TVK ICHTB. KI. AТК.01.01.000.
Adabiyot
Bajardi
Rahbar
Tekshirdi
Tekshirdi
Esonov
Magdiyev
Boliyev
Jovliyev
Massa Masshtab
Toshkent sh. 8-avtobus saroyining
misgarlik ustaxonasini
takomillashtirish
Varaq 1
ATK dagi mavjud ustaxona rejasi
Varaqlar 2
TDTU, gr.1-19 ATYQME
19-ilova
49
Soni
Pozitsiya
Mintaqa
Format
20-ilova
Nomi
Belgisi
1
АТК 01 01 000
Detallar uchun javon
1
2
АТК 01 02 000
Elektr payvandlash transformatori
1
3
АТК 01 03 000
Elektr payvandlash ishlari uchun stol
1
4
АТК 01 04 000
Axlat uchun idish
1
5
АТК 01 05 000
Avtomobil uchun post
1
6
АТК 01 06 000
Astetilinli generator
1
7
АТК 01 07 000
Gaz payvandlash ishlari uchun stol
1
8
АТК 01 08 000
Yarimavtomatik payvandlash mashinasi
1
9
АТК 01 09 000
Kislorod ballonlari uchun stol
1
10
АТК 01 10 000
Taglikdagi to’g’rlovchi plita
1
11
АТК 01 11 000
Yo’nuvchi jilvirlovchi dastgoh
1
12
АТК 01 12 000
Kislorodli temir kesish keskichlari majmui
1
13
АТК 01 13 000
Jihozlar uchun stol
1
Izoh
Katak o’lchamlari
6
6
8
70
63
10
22
13.03. AAX. TVK ICHTB. KI. AТК.01.01.000.
Bajardi
Rahbar
Tekshirdi
Tekshirdi
Esonov
Magdiyev
Boliyev
Jovliyev
Adabiyot
Massa
Masshtab
Toshkent sh. 8-avtobus saroyining
misgarlik ustaxonasini
takomillashtirish
Varaq 2
Takomillashgan ustaxona rejasi
50
Varaqlar 2
TDTU, gr.1-19 ATYQME
Ustaxonalarda uchun zaruur bo’lgan texnologik jihozl nomlari
21-ilova
Jihozning nomi
9
Bir ishchi o’rinli slesar
verstagi
Detallar uchun stellaj
Avtomobilning oldi va
orqa ko’priklarini
ta’mirlash uchun stend
Avtomobillarining
uzatmalar qutisini
ajratish-yig’ish stendi
Orqa ko’prikni ajratishyig’ish echish stendi
Rul tizimini tekshirish,
ajratish-yig’ish stendi
Kardan valini ajratishyig’ish stendi
Tormoz barabanlari va
kolodka qoplamalarini
yo’nish stanogi
Sayqallash stanogi
10
Gidravlik press, 40t
1.
2.
3.
4.
5
6.
7.
8
11
12
13
14
Ilashish muftasini
ajratish-yig’ish stendi
Slesarlik asboblari
to’plami
Chiqindilar uchun idish
Agregatlarni yuvish
qurilmasi
Jami
fj
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
NO-102
1200x800
2
1,92
89-2-TX IT-3
1400x500
4
2,80
2450
1020x780
1
0,80
GARO Zagorskiy
zavodi
ЦKB R-201
810x590
1
0,48
GARO Zagorskiy
zavodi
1312
920x511
1
0,47
GARO Zagorskiy
zavodi
220
450x1000
1
0,45
GARO Zagorskiy
zavodi
89-2-TX
IT-17
1210x560
1
0,68
Nostandart jihoz
T 8001
2060x1080
220/ 380 V
1
2,22
Italiya
930x370
1470x640
230/ 400V
1
0,34
Italiya
1
0,94
Italiya
1520x750
1
1,14
Italiya
4
0
1
0,32
1
1,8
LM 150
161
Kind 1551
№160
89-2-TX IT-9
M-136
800x400
1500x1200
220/ 380 V
soni
№
Egallagan
yuzasi, m2
Agregat ta’mirlash ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
Rosavtomaxsusjih
oz
Nostandart jihoz
Evrouyushma
Nostandart jihoz
Rosavtomaxsus
jihoz
14,36
1.
Jihozning nomi
Bir ishchi o’rinli slesar
verstagi
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Motor ta’mirlash ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
NO-102
1200x800
2
1,92
Rosavtomaxsusjih
oz
51
2.
Detallar uchun stellaj
3.
Tirsakli val uchun stelaj
4
5
Dvigatellarini ajratishyig’ish stendi
Detallarni yuvish
qurilmasi
89-2-TX.
IT-3
89-2-TX.
IT-18
1400x500
4
2,80
Nostandart jihoz
1000x400
1
0,40
Nostandart jihoz
R-15
2350x1035
1
2,43
Italiya
VE1200M
1500x1600
220/ 380 V
1
2,40
Italiya
1700x1000
1
1,70
Italiya
930x370
1470x640
230/ 400 V
1
0,34
Italiya
1
0,94
Italiya
HT 50A
910x730
1
0,66
AQSh
RV 550
620x800
1
0,50
Italiya
№160
-
5
0
89-2-TX. IT-9
800x400
1
0,32
I-138A
860x500
1
0,43
6
Dvigatel stilindrlarini
yo’nish stanogi
7
Sayqallash stanogi
Beta cylinder
boring
machine
LM 150
8
Gidravlik press, 40t
161
12
Shesternyali moy nasosini
(NSh) tekshirish stanogi
Klapanlarni sayqallash
stendi
Slesarlik asboblari
to’plami
Chiqindilar uchun idish
13
Charxlash stanogi
9
10
11
Jami
fj
Evrouyushma
Nostandart jihoz
Chistopolsk
"Avtomaxsusjiho
z" zavodi
14,84
soni
Egallagan
yuzasi, m2
Chilangar mexanik ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan
joyi
1.
Bir ishchi o’rinli slesar
verstagi
NO-102
1200x800
2
1,92
Rosavtomaxsusji
hoz
2.
Detallar uchun stellaj
89-2-TX.
IT-3
1400x500
4
2,80
Nostandart jihoz
VE1200M
1570x1650
1
2,59
Italiya
SPM 630
3225x1350
1
4,35
Ruminiya
Milco-12
LM 150
1000x1100
930x370
1470x640
230/ 400 V
600x270
3F, 380 V
1
1
1,10
0,34
Ispaniya
Italiya
1
0,94
Italiya
1
0,16
Ruminiya
-
10
0
Evrouyushma
№
Jihozning nomi
5
6
Detallarni yuvish
qurilmasi
Tokarlik rezba qirqish
stanogi
Frezarlik stanogi
Sayqallash stanogi
7
Gidravlik press, 40 t.
8
Stolli parmalash stanogi
9
Slesarlik asboblari
to’plami
3.
4
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
161
TB ZSLR
№160
52
10
Chiqindilar uchun idish
11
Charxlash stanogi
Jami
89-2-TX.
IT-9
800x400
1
0,32
Nostandart jihoz
I-138A
860x500
1
0,43
Chistopolsk
"Avtomaxsusjiho
z" zavodi
fj
14,95
soni
Egallagan
yuzasi, m2
Ta’minot tizimi(dizel dvigatelli avtomobillar uchun) ustaxonasi uchun texnologik
jihozlar
Ishlab
chiqarilgan
joyi
1.
Bir ishchi o’rinli slesar
verstagi
NO-102
1200x800
2
1,92
Rosavtomaxsusji
hoz
2.
Detallar uchun stellaj
89-2-TX.
IT-3
1400x500
2
1,40
O’zi tayyorlagan
3.
Reykali qo’l pressi, 3t
Detallarni yuvish uchun
vanna
Detallarni yuvish vannasi
uchun taglik
1
0,35
Selxoztexnika
89-2-TX.
IT-38
700x500
Sig’imi 75 l,
660x533
1
0
Nostandart jihoz
-
800x600
1
0,48
O’zi tayyorlagan
1200x600
2
1,44
Nostandart jihoz
800x400
1
0,32
Nostandart jihoz
S 400
-
1
0
Angliya
Pm 808
1600x800
380 v, 3f
1
1,28
Italiya
PET 011
-
1
0
Germaniya
TA-225
860x500
220 v, 1f
1
0,43
Chistopolskiy
zavod GARO
№
4
5
6
7
8
9
10
11
Jihozning nomi
Jihozlar uchun shkaf
Artish materiallari uchun
idish
Dizel dvigatellarining
yonilg’i apparatlarini
ta’mirlash va tekshirish
uchun asboblar to’plami
Yuqori bosimli yonilg’i
nasosini sinash stendi
Dizel dvigatellari
forsunkasini sinash jihozi
Elektrcharx
Jami
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
89-2-TX.
IT-23
89-2-TX.
IT-9
fj
7,62
1.
2.
Jihozning nomi
Artish materiallari uchun
idish
Detallar uchun stellaj
Turi,
markasi
89-2-TX.
IT-9
89-2-TX.
53
Ishlab
chiqarilgan joyi
800x400
1
0,32
Nostandart jihoz
1400x500
1
0,70
O’zi tayyorlagan
Texnik
tasnifi
soni
№
Egallagan
yuzasi, m2
Elektrotexnika ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
3.
Elektrik verstagi
4
Reykali qo’l pressi, 3t
Detallarni yuvish uchun
vanna
5
6
Jihozlar uchun shkaf
IT-3
89-2-TX.
IT-37
89-2-TX.
IT-38
89-2-TX.
IT-23
8
Avtomobilni nazorato’lchov asboblarini
tekshirish jixozi
Asboblar uchun stol
9
Yakorni tekshirish asbobi
10
Startyor, generator va
yondirish taqsimlagichni
BE550
tekshirish uchun universal
stend
11
Elektrcharx
7
12
E-204
E-202
1
1,05
Nostandart jihoz
700x500
Sig’imi 75 l,
660x533
1
0,35
Selxoztexnika
1
0
Nostandart jihoz
1200x600
2
1,44
Nostandart jihoz
1200x800
1
0,96
Rosavtomaxsusjih
oz
1200x800
1
Qo’zg’aluvch
1
i
0,96
960x985
380 v,50
gst,3f
860x500
220 v, 1f
400x280
220 v
I-138A
Kollektorlarni yo’nish
stanogi
Jami
fj
1500x700
R-105
0
1
0,95
1
0,43
1
0,11
O’zi tayyorlagan
Rosavtomaxsusjih
oz
Italiya
Chistopol-skiy
zavod GARO
Rosavtomaxsusjih
oz
7,27
Jihozning nomi
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Akkumulyator ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
1200x600
2
1,44
Nostandart jixoz
600x400
1
0,24
Nostandart jihoz
750x900
1
0,68
Nostandart jihoz
1200x600
1
0,72
Nostandart jihoz
1000x700
1
0,70
Nostandart jihoz
-
1
0
Nostandart jihoz
-
1
0
Nostandart jihoz
-
1
0
Germaniya
A)Ta’mirlash bo’limi
1
2.
3
4
5
6
7
8
AKB uchun stellaj
Elektrolit to’kish uchun
vanna
Akkumulyatorlarni
ajratish-yig’ish verstagi
Asboblar uchun verstak
89-2-TX.
IT-26
89-2-TX.
IT-27
89-2-TX.
IT-28
89-2-TX.
IT-23
89-2-TX.
IT-31
Havo so’rish moslamali
elektr qizdirgich shkaf
Mastika eritish uchun
89-2-TX.
IT-32
elektr qizdirgich
Qo’rg’oshin eritish
89-2-TX.
IT-33
uchun elktr qizdirgich
AKBni T va TXK uchun
№600
asbob-uskunalar to’plami
v) Kislota va zaryadlash bo’limi
54
0
9
Elektrolit tayyorlash va
qo’yish uchun vanna
10
11
89-2-TX.
IT-27
600x400
1
0,24
Giproavtotrans
Elektrodistilyator
PSW 45-75
584x533
220 v
1
0,31
Kanada
Kislota va distirlangan
suv uchun idish
NIIAT-AR2
89-2-TX.
IT-34
Energy H
50
-
540x540
3
0,87
Rosximprom
865x425 3f
380 v
2
0,74
Nostandart jihoz
600x400
1
0,24
Italiya
1200x600
1
0,72
O’zi tayyorlagan
AKBni zaryadlash shkafi
AKBni zaryadlash uchun
to’g’irlagich
Distilyator uchun stol
Jami
fj
6,9
Jihozning nomi
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Shinamontaj ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
89-2-TX.
IT-12
1600x550
1
0,88
Nostandart jihoz
89-2-TX
IT-13
1500x700
1
1,05
Nostandart jihoz
89-2-TX
IT-14
1500x900
1
1,35
Nostandart jihoz
89-2-TX.
IT-15
1200x800
1
0,96
Nostandart jihoz
TA-225
860x500
220 v, 1f
0,43
Chistopol-skiy
zavod GARO
89-2-TX
IT-16
1500x350
1
0,53
Nostandart jihoz
89-2-TX
IT-24
1500x800
1
1,20
Nostandart jihoz
G-6
1500x800
1
1,20
Italiya
EM2
400x400
3
0
Germaniya
66/93
Q=2t
1
0
Germaniya
Rossiya, zavod
"Avtospestoborudov
aniya"
Nostandart jihoz
10
Shinani damlash uchun
saqlagich reshyotkasi
Shina va pokrishkalar
uchun stellaj
Kamerani tekshirish
uchun vanna
Pokrishka va kamerani
ta’mirlash verstagi
Kamera yuzalarini
tozalash uchun charxlash
jilvirlash stanogi
Kameralar uchun
veshelka
Asboblar va materiallar
uchun shkaf
Shinani yig’ish va ajratish
dastgohi
Kameralarni ta’mirlash
elektrovulkanizatori
Elektr tali
11
Havo tarqatish kollonkasi
C-413
220 v
1
0
12
Jihozlar uchun taglik
Jami
fj
-
1200x600
1
0,72
8,32
1.
2.
3.
4
5
6
7
8
9
55
1
Ishlab
chiqarilgan joyi
1.
2.
Jihozning nomi
Gaz payvandlash ishlari
uchun stol
Elektr payvandlash
ishlari uchun stol
3.
Detallar uchun javon
4
Taglikdagi to’g’rlovchi
plita
5
Axlat uchun idish
6
7
8
9
10
11
12
13
Yo’nuvchi jilvirlovchi
dastgoh
Payvandlash
transformatori
Astetilinli generator
Jihozlar uchun taglik
Kislorodli temir kesish
keskichlari majmui
Yarimavtomatik
payvandlash mashinasi
Jihozlar uchun stol
Avtomobil uchun post
Jami
fj
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Payvandlash-kuzov uchastkasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
89-2-TX
IT-1
1100x750
1
0,83
Nostandart jihoz
1000x750
1
0,75
Nostandart jihoz
1400x500
2
1,40
Nostandart jihoz
1500x1100
1
1,65
O’zi tayyorlagan
89-2-TX
IT-9
800x400
1
0,32
Nostandart jihoz
DS 40/400A
400x500
1
0,20
Germaniya
MASTER
400 T
1000x520
1
0,52
Italiya
360x1000
900x600
1
1
0,36
0,54
Gollandiya
O’zi tayyorlagan
1
0
Angliya
900x400
1
0,36
Finlyandiya
1200x800
6900x2450
1
1
0,96
16,90
O’zi tayyorlagan
SamAvto
89-2-TX
IT-2
89-2-TX
IT-3
PN 87000
Kempo mat
1800
Isuzu
24,79
1.
2.
3.
Jihozning nomi
Detallar uchun javon
Yonilg’i baklarini yuvish
qurilmasi
Radiatorlarni ta’mirlash
va tekshirish bo’yicha
kompleks ishlar stendi
4
Axlat uchun idish
5
Vertikal parmalash
Turi,
markasi
89-2-TX
IT-3
89-2-TX.
IT-4
89-2-TX.
IT-6
89-2-TX
IT-9
SB 25 LR
56
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Misgarlik uchastkasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
1400x500
1
0,70
Nostandart jihoz
1500x1100
1
1,65
Nostandart jihoz
3000x1250
1
3,75
Nostandart jihoz
800x400
1
0,32
Nostandart jihoz
600x400
1
0
Ruminiya
6
7
8
9
10
11
stanogi
Yo’nuvchi jilvirlovchi
DS 40/400A
dasthi
Jihozlar uchun taglik
Alyumin va duralyumin
EURO T1
qotishmalarini
6200AC/P
payvandlash agregati
Jihozlar uchun stol
Misgar asboblari komlekti
Elekt qizdirgich uchun
89-2-TX.
havo tortish moslamali
IT-10
shkaf
Jami
fj
400x500
1
0,20
Germaniya
900x600
1
0,54
O’zi tayyorlagan
825x483
1
0,40
Italiya
1200x800
1
0,96
0
O’zi tayyorlagan
Germaniya
1000x700
220 v
1
0,70
Nostandart jihoz
9,22
1.
2.
3.
4
5
6
7
8
9
10
Jihozning nomi
Avtomobil kuzovini
quritish kamerasi
Harakatlanuvchi verstak
Sayqallash stanogi
Bo’yoq purkagich
Kuzovchilik asboblari
to’plami
Ostidan havo so’ruvchi
havo tozalash ventilli va
gidrofiltrli reshetka
Bo’yoq va kislorodlarnn
saqlash uchun shkaf
Chiqitlar uchun idish
Materiallarni saqlash
stellaji
Havosiz purkash
qurilmasi
Jami
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Bo’yash-quritish ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
BLB
10000x4500
1
45,00
Italiya
SD-3704-01
LA422-EU
W400
600x500
600x400
-
1
1
5
0,30
0,24
0
O’zi tayyorlagan
AQSh
Yaponiya
101
-
2
0
Italiya
89-2-TX.
IT-3
8500x3800
3f ,380 v
2
32,30
Nostandart jihoz
1270x570
2
1,44
Nostandart jihoz
500x500
1
0,25
Nostandart jihoz
1400x500
1
0,70
Nostandart jihoz
420x400x77
5,
17m3/chas
1
0,17
Rossiya
89-2-TX.
IT-3
89-2-TX.
IT-3
89-2-TX.
IT-3
Raduga 0,63
fj
80,4
57
Jihozning nomi
1.
O’rindiq yostiq va
suyanchiqlarini ajratish
uchun havo so’rish
moslamali verstak
2.
Chiqindilar uchun idish
3.
4
5
6
Materiallardan andoza
olish stoli
Sanoatda ishlab chiqilgan
tikuv mashinasi
Materillar uchun shkaf
O’rindiq yostiq va
suyanchiqlarini ustini
qoplash stanogi
Jami
fj
Turi,
Markasi
Texnik
tasnifi
Egallagan
yuzasi, m2
№
soni
Qoplamachilik ustaxonasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
89-2-TX.
IT-29
2100x1000
1
2,10
Nostandart jihoz
1000x500
1
0,50
Nostandart jihoz
2000x1000
1
2,00
ORG GOSNITI
97
1000x600
1
0,60
"PFAFF ZIN-GER"
yoki Pod.mex. zav
89-2-TX
IT-24
1200x600
1
0,72
ORG GOSNITI
89-2-TX.
IT-25
980x965
1
0,95
Giproavtotrans
89-2-TX
IT-9
89-2-TX
IT-30
6,87
Jihozning nomi
Turi,
markasi
Texnik
tasnifi
soni
Egallagan
yuzasi, m2
Temirchilik uchastkasi uchun texnologik jihozlar
Ishlab
chiqarilgan joyi
1.
Detallar uchun javon
89-2-TX
IT-3
1400x500
1
0,70
Nostandart jihoz
2.
Temirchilik verstagi
Taglikdagi to’g’rlovchi
plita
Bir olovli temirchi
o’chog’i
Yuqori bosimli
ventilyator
1400x800
1
1,12
O’zi tayyorlagan
1500x1100
1
1,65
O’zi tayyorlagan
1380x1380
1
1,90
Nostandart jihoz
500x500
3f, 380 v
1
0,25
Rossiya, Zagorskiy
rem.zavod
800x400
1
0,32
Nostandart jihoz
1250x750
1
0,94
Nostandart jihoz
R-275
1380x910
3f, 380 v
1
1,26
Rossiya, GARO
Kochubeev zavodi
2470
700x560
3f, 380 v
1
0,39
Rossiya, GARO
Kochub-eev zavodi
№
3.
4
5
6
7
8
9
Axlat uchun idish
Parchinlangan detallarni
sovutish vannasi
Ressoralarni echish va
yig’ish uchun
gidroyuritmali stend
Ressora listlarini
parchinlash stanogi
89-2-TX
IT-7
Ц10-28
№3.2
89-2-TX
IT-9
89-2-TX.
IT-8
58
10
Ikki shoxli sandon
11
13
14
Sandon tagligi
Vertikal parmalash
stanogi
Jihozlar uchun taglik
Jihozlar uchun stol
15
Mufel elektr pechi
12
16
Temirchilik jihozlarini
sovutish uchun vanna
Jami
fj
GOST
11998-75
SB 25 LR
I-15
89-2-TX.
IT-11
-
1
0
600x600
600x270
3f, 380 v
900x600
1200x800
500x500
3f,380 v
1
0,36
Rossiya, GARO
Kochubeev zavodi
O’zi tayyorlagan
1
0
Ruminiya
1
2
0,54
0,96
O’zi tayyorlagan
O’zi tayyorlagan
1
0,25
Germaniya
1
0,24
O’zi tayyorlagan
600x400
10,88
59
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI
AVTOMOBIL TRANSPORTI MUXANDISLIGI FAKULTETI
AVTOMOBIL VA AVTOMOBIL XO‘JALIGI KAFEDRASI
Tasdiqlayman__________
“A va AX” kafedrasi mudiri
J.S. Avliyoqulov
“ ___” ________202_ yil
“Transpor vositalari korxonalarining ishlab chiqarish texnik bazasi” fani
bo‘yicha kurs ishiga
TOPSHIRIQ
________________ guruh talabasi ________________________________________
1.___________________________________________________________________
____________________________________________________________________
______________________________________________ mavzusida loyiha ishlansin
2. Ma’lumotlar: ______________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
3. Qo‘llanmalar:
3.1. James D.Halderman. AUTOMOTIVE TECHNOLOGY. Principles, Diagnosis,
and Servise. FOURTH EDITION. Copyright © 2012,2009,2003,1999 Pearson Education,
Inc., publishing as Pearson Education, 1 Lake Street, Upper Saddle River, New Jersey
07458.
3.2. Musajonov M.Z. Avtotransport tarmog`i korxonalarini loyihalash. Ikkinchi qayta
ishlangan va to`ldirilgan nashri -T.: Alisher Navoiy nomidagi O`zbekiston Milliy
kutubxonasi nashriyoti, 2011. - 320 b.
3.3.Sh.P. Magdiyev. Avtotransport tarmog`i korxonalarini loyihalash va
jihozlash. -T.: Innovatsiya-ziyo, 2021. -436 b.
4. Loyihaning chizma qismi:
4.1. Korxonadagi mavjud ustaxona yoki mintaqaning rejasi
4.2. Takomillashgan ustaxona yoki mintaqaning rejasi rejasi
– 1 varaq
– 1 varaq
5. Tushintirish xati va hisob-kitoblar majmui: loyihalash uchun boshlang‘ich
ma’lumotlar qabul qilish, TXK va JT dasturini aniqlash, loyihaning chizma qismi
bajarish uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlarni hisoblash.
6. Qo‘shimcha ko‘rsatma va topshiriqlar: ________________________________
____________________________________________________________________
7. Loyiha va chizmalarni topshirish muddati
Rejada
Amalda
1-bosqich
04.02.23 y.
2-bosqich
04.03.23 y.
3-bosqich
25.03.23 y.
Tushintirish xati
25.03.23 y.
Himoya
25.03.23 y.
Rahbar ____________________________________ __________________
imzo
60
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI
AVTOMOBIL TRANSPORTI MUXANDISLIGI FAKULTETI
AVTOMOBIL VA AVTOMOBIL XO‘JALIGI KAFEDRASI
"TRANSPOR VOSITALARI KORXONALARINING ISHLAB CHIQARISH
TEXNIK BAZASI"
fanidan kurs loyihasining
TUSHUNTIRISH XATI
Mavzu: ____________________________________________________________
___________________________________________________________________
Bajardi: _____________________ guruh talabasi
________________________
Rahbar:
________________________
Qabul qildi:
_________________________
_________________________
Toshkent - 2023
61
MUNDARIJA
I.
1.1.
1.2.
1.3.
II.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
III.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4
3.5.
3.6.
3.7.
IV.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4.7.
V.
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
5.7.
5.8.
5.9.
VI.
VII.
3
KIRISH
“Transport vositalari korxonalarining ishlab chiqarish texnik bazasi”
4
bo’limi bo’yicha kurs ishini bajarish tartibi
Kurs ishining mazmuni va hajmi
4
Hisoblash-tushuntirish qismi
4
Kurs ishining chizma qismi
4
Avtotrahsport korxohasihihg texhologik hisobi (ISUZU avtomobillari
uchun)
4
Dastlabki ma'lumotlar
4
Avtomobillar TS va ularni T bo'yicha ishlab chiqarish dasturini hisoblash
5
ATK dagi mimtaqada mavjud jihozlarning ro’yxatini
10
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
11
Ishlab chiqarish mintaqasida bajariladigan ishlar tavsifi
12
Xulosa
12
MAN avtomobillari uchun avtotransport transport korxonalarining
texnologik hisobi va kurs ishida loyihalash tartibi
13
Avtotrahsport korxohasihihg texhologik hisobi
13
Avtomobillar TS va ularni T bo'yicha ishlab chiqarish dasturini hisoblash
13
Ustaxonadagi ishchilar sonini aniqlash
18
Ishlab chiqarish ustaxonalari maydoni hisobi
18
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
20
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarida bajariladigan ishlar tavsifi
21
Xulosa
21
Servis markazlarining texnologik texnologik hisobi va kurs ishida
loyihalash tartibi
22
Texnologik hisob uchun dastlabki ma'lumotlarni tanlash
22
Mersedes-Bens avtobuslarining texnik servisi bo'yicha texhologik hisob
22
Ustaxonadagi ishchilar sonini aniqlash
28
Ishlab chiqarish ustaxonalari maydoni hisobi
28
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
30
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarida bajariladigan ishlar tavsifi
31
Xulosa
31
«Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish stansiyalarini texnologik
32
loyixalash (ATXKS)» bo’limi bo’yicha kurs loyihasini bajarish tartibi
Shahar ATXKS texnologik hisobi
32
Yo'l bo'yidagi ATXKS larning yillik ish hajmini hisoblash
36
ATXKS buyicha yordamchi ishlarning yillik mehnat sarflari
37
Ustaxona bo’yicha yillik ish hajmini aniqlash
38
Ustaxonadagi ishchilar sonini aniqlash
38
Ishlab chiqarish ustaxonalari maydoni hisobi
38
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarini texnologik rejalashtirish
40
Ishlab chiqarish ustaxonalari va mintaqalarida bajariladigan ishlar tavsifi
41
Xulosa
41
Asosiy va qo’shimcha adabiyotlar
42
Ilova
43
62
63
64